Het omstreden anti-piraterijverdrag Acta, waarover al jaren wordt onderhandeld, is uitgelekt. Een concept van het verdrag verscheen op internet en bevestigt eerdere vermoedens van strenge maatregelen tegen auteursrechtenschending.
Onder andere de Europese Unie, de Verenigde Staten, Japan en Mexico onderhandelen al enige jaren over het Actaverdrag, dat is bedoeld om piraterij op internet en de handel in namaakartikelen aan banden te leggen. De onderhandelingen worden in het diepste geheim gevoerd, wat de onderhandelaars op veel kritiek kwam te staan. Eerder deze maand eiste het Europees Parlement openheid van zaken over het verdrag.
Deze week lekte voor het eerst een volledig concept van het verdrag uit; de Franse digitale burgerrechtenbeweging La Quadrature plaatste het geheime document op internet. Het gaat om een 56 pagina's tellend voorstel voor het verdrag, dat is ingediend door de Verenigde Staten en Japan, met alle opmerkingen, toevoegingen en wijzigingsvoorstellen die de andere onderhandelaars daarop indienden. De uitgelekte versie dateert van januari van dit jaar en is, gezien het watermerk op de pagina's, waarschijnlijk afkomstig van de Europese Unie. De authenticiteit van het document is niet bevestigd.
Zoals eerder gedacht, wijst de tekst van het verdrag op strenge maatregelen tegen auteursrechtenschenders. De Verenigde Staten stellen bijvoorbeeld voor om internetproviders aansprakelijk te stellen voor auteursrechteninbreuk van hun klanten, tenzij ze maatregelen nemen om de inbreuk tegen te gaan, bijvoorbeeld door het afsluiten van klanten die meer dan eens de fout in gaan. Deze plannen doken al eerder op, toen een deel van het Actaverdrag uitlekte.
Opvallend genoeg zei de leider van de Europese onderhandelingsdelegatie, Luc Pierre Devigne, afgelopen maandag nog dat er niet over dergelijke maatregelen was gesproken. Als de uitgelekte documenten authentiek zijn, sprak delegatieleider Devigne dus niet de waarheid: deze maatregel lag wel degelijk op tafel. Bovendien heeft de Europese Unie in de conceptversie niet voorgesteld om de desbetreffende passage te verwijderen of te wijzigen. Het is echter mogelijk dat de plannen inmiddels zijn geschrapt.
Bovendien stelde Devigne dat het Actaverdrag niet verder zal gaan dan het stelsel van regels dat door de Europese Unie is geharmoniseerd, het zogeheten EU-acquis. Dit valt volgens Ot van Daalen van de digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom echter te betwijfelen: het uitgelekte concept wijst op een uitbreiding van de aansprakelijkheid van tussenpersonen, zoals isp's in het geval van internetpiraterij, of veilingssites als eBay en Marktplaats als het om namaakartikelen gaat. "Dit soort aansprakelijkheid is juist niet geharmoniseerd", aldus Van Daalen tegen Tweakers.net.
Een analyse van het uitgelekte concept wijst er verder op dat auteursrechtenschenders kunnen worden verplicht om alle informatie over hun inbreuk aan de auteursrechthebbende of aan de autoriteiten af te staan. Het gaat dan bijvoorbeeld om informatie over alle commerciële partijen die bij de inbreuk zijn betrokken. Daarnaast verplichten alle ondertekenaars van het verdrag zich om maatregelen tegen auteursrechteninbreuk te nemen, en ervoor te zorgen dat geld- en gevangenisstraffen worden ingesteld. Op dit punt verandert er voor EU-landen niets.
De Nederlandse Piratenpartij laat bij monde van voorzitter Samir Allioui weten dat het verdrag de vrijheid van meningsuiting en privacy in het geding brengt. Volgens Allioui voorziet het Actaverdrag mogelijk in het filteren of blokkeren van informatie en gaat dat 'veel te ver' voor het beschermen van intellectueel eigendom. Grondrechten zouden 'op de helling worden gezet'.