Intel Raptor Lake Refresh
- Core i5 14600K
- Core i7 14700K
- Core i9 14900K
Intel Core i5 14600K
De Core i5 14600K presteert goed in games, maar haalt het niet bij AMD's 7800X3D. Wel levert de i5 dankzij zijn E-cores ook prima prestaties in andere software. Het stroomverbruik is echter harder gestegen dan de prestaties en daardoor valt de efficiëntie erg tegen. De i5 13600K uit de vorige generatie zal voor veel mensen een betere koop blijven.
Intel Core i7 14700K
De Core i7 14700K heeft als enige processor uit de veertiende generatie meer cores dan zijn directe voorganger, door de toevoeging van vier extra E-cores. Dat geeft de prestaties in multithreaded workloads een forse boost. Helaas is het stroomverbruik door de combinatie van hogere klokfrequenties en meer cores extreem gestegen.
Intel Core i9 14900K
De Core i9 14900K is slechts luttele procenten sneller dan de 13900K en haalt het in games nog altijd niet bij AMD's 7800X3D. Wel biedt deze cpu ontegenzeggelijk de indrukwekkendste combinatie van prestaties in multithreaded software en games. In de praktijk is de processor echter amper te koelen; zelfs met onze 360mm-waterkoeler trad onder volle belasting thermalthrottling op. De i9 13900K was om die reden al geen aanrader wat ons betreft, de i9 14900K zo mogelijk nog minder.
Vanaf vandaag kun je de eerste processors in Intels 14th Gen Core-serie kopen. Wij hebben de Core i5 14600K, Core i7 14700K en Core i9 14900K getest en ik vertel je in deze review onze bevindingen.
Met de twaalfde generatie Core-processors, codenaam Alder Lake, leek Intel eindelijk weer terug op het rechte pad. Na een kleine revisie in de vorm van de dertiende generatie, Raptor Lake, zou de veertiende generatie onder de codenaam Meteor Lake weer een volwaardige nieuwe serie worden, op een nieuw productieproces en met een vernieuwde architectuur. Het liep anders.
Eind vorig jaar verschenen al de eerste geruchten dat de desktop-i9 van de Meteor Lake-generatie was geannuleerd, en Tweakers kon in juni bevestigen dat Meteor Lake voor de desktop er in zijn geheel niet zou komen. Intel maakte dat pas eind september officieel bekend. Een reden werd niet gecommuniceerd, maar eerdere geruchten leerden ons dat vroege samples van de Meteor Lake-chips 'niet aan de verwachtingen voldeden'. Daar dragen vermoedelijk meerdere factoren aan bij; Meteor Lake is technisch gezien een enorme stap, naar een processor opgebouwd uit losse tiles afkomstig van diverse productielijnen inclusief het nieuwe Intel 4-procedé.
Voorlopig komt die spannende technologie echter alleen beschikbaar voor laptops. Op de desktop moeten we het doen met een refresh van Raptor Lake, op basis van dezelfde architectuur en met hetzelfde Intel 7-productieproces dat sinds Alder Lake gebruikt wordt. Ook de bestaande socket 1700 en de bijbehorende chipsets blijven gehandhaafd. Toch heeft Intel kleine wijzigingen doorgevoerd aan de specificaties, waarbij vooral het i7-model erop vooruit is gegaan, daarover meer op de volgende pagina.
Deze review is mede mogelijk gemaakt door Megekko, waarvoor dank.
:strip_exif()/i/2006174928.jpeg?f=imagearticlefull)
Line-up en Application Optimization
Omdat Intel voor de Core i5 14600K, i7 14700K en i9 14900K dezelfde chip gebruikt als voor de Raptor Lake-topmodellen, zijn de mogelijkheden die Intel had om er iets aan te veranderen beperkt. De kloksnelheden van zowel de snelle P-cores als de zuinige E-cores zijn iets verhoogd, waardoor de maximale single-core boost bij de Core i9 14900K uitkomt op 6GHz. Dat deed bij de vorige generatie alleen de 'special edition' 13900KS.
Het opgegeven stroomverbruik van de drie nieuwe cpu's is onveranderd gebleven, op 181W voor de i5 en 253W voor de i7 en i9. In de praktijk kunnen de processors, mits je moederbord dat toelaat, nog veel meer stroom verbruiken.
Wel heeft Intel het aantal cores van de Core i7 14700K iets verhoogd ten opzichte van zijn voorganger. Er zijn nog altijd acht P-cores aanwezig, maar het aantal ingeschakelde E-cores is verhoogd van acht naar twaalf stuks. Daar komen ook de grotere L2- en L3-caches bij deze processor vandaan. In feite kruipt het Core i7-model bij deze generatie dus wat dichter naar de i9 toe, waarbij alle zestien E-cores actief zijn.
Als je naar de adviesprijzen kijkt, heeft Intel bij de drie modellen uit de veertiende generatie een fikse prijsverlaging doorgevoerd. De Core i5 14600K moet omgerekend en inclusief btw 364 euro gaan kosten, de i7 14700K 467 euro en de i9 14900K 673 euro. De chips van de dertiende generatie zijn inmiddels alleen wel flink in prijs gedaald, waardoor de nieuwe serie bij introductie toch iets duurder zal zijn.
Van alle drie de nieuwe modellen komt direct ook een iets goedkopere F-versie zonder geïntegreerde graphics beschikbaar. Afhankelijk van het model ben je daarmee twee tot drie tientjes goedkoper uit. De rest van de veertiende generatie, met alle niet-overklokbare cpu's, wordt pas volgend jaar verwacht.
| Intel Core |
i5 13600K |
i5 14600K |
i7 13700K |
i7 14700K |
i9 13900K |
i9 14900K |
| P-cores |
6 |
6 |
8 |
8 |
8 |
8 |
| Max. kloksnelheid P-cores |
5,1GHz |
5,3GHz |
5,4GHz |
5,6GHz |
5,8GHz |
6,0GHz |
| E-cores |
8 |
8 |
8 |
12 |
16 |
16 |
| Max. kloksnelheid E-cores |
3,9GHz |
4,0GHz |
4,2GHz |
4,3GHz |
4,3GHz |
4,4GHz |
| Threads |
20 |
20 |
24 |
28 |
32 |
32 |
| L2-cache |
20MB |
20MB |
24MB |
28MB |
32MB |
32MB |
| L3-cache |
24MB |
24MB |
30MB |
33MB |
36MB |
36MB |
| Gpu |
UHD 770 |
UHD 770 |
UHD 770 |
UHD 770 |
UHD 770 |
UHD 770 |
| Pbp |
125W |
125W |
125W |
125W |
125W |
125W |
| Mtp |
181W |
181W |
253W |
253W |
253W |
253W |
| Adviesprijs |
€ 401 |
€ 364 |
€ 514 |
€ 467 |
€ 740 |
€ 673 |
| Actuele prijs |
€ 249,01 |
€ 149,90 |
€ 512,05 |
€ 326,13 |
€ 528,24 |
€ 452,- |
Nieuw bij de 14de generatie: Application Optimization en AI Assist
Hoewel de veertiende generatie Core-processors hardwarematig weinig nieuws biedt, heeft Intel wel een beetje aan de software gesleuteld.
Een van de meest concrete nieuwigheden is Application Optimization, een softwarepolicy die moet helpen bij de allocatie van programmathreads aan het best passende type cores. Daarvoor heeft Intel al de hardwarematige Thread Director, die samenwerkt met de scheduler in Windows 11, maar in sommige programma's haalt die niet het onderste uit de kan.
Application Optimization werkt alleen met software die door Intel is onderzocht en waarvan is bevonden dat de coreverdeling standaard niet optimaal gaat. Tot nu toe zijn dat alleen twee games: Rainbow Six Siege en Metro Exodus. De nieuwe functie werkt via de Intel Dynamic Tuning Technology-driver, die tot nu toe vooral door grote pc-fabrikanten werd gebruikt om de prestaties van de processor af te stemmen op de mogelijkheden die een systeem heeft voor koeling en stroomtoevoer. Bij veel desktopmoederborden staat DTT dan ook standaard uit.
Maar nu komt het: voorafgaand aan de release wist Intel ons geen moederbordbios of driver met ondersteuning voor Application Optimization aan te leveren. Testen konden we het dus niet, en als je op dag één een processor koopt, kun je het ook niet gebruiken. Om eerlijk te zijn, sta ik sowieso sceptisch tegenover 'hacks' om software te bewegen op bepaalde cores te draaien; dat is eerder symptoombestrijding dan de oorzaak oplossen, en dat deze techniek op dit moment nog alleen in Intels gelikte marketingslides bestaat, maakt mij er niet bepaald optimistischer over.
/i/2006168888.png?f=imagearticlefull)
Iets dat je wel daadwerkelijk kunt gebruiken, zij het als preview, is de nieuwe AI Assist-optie in Intels overkloksoftware XTU. AI Assist test je systeem, voert die data aan een door Intel getraind AI-model op basis van allerlei verschillende systemen, en adviseert vervolgens een lijst met overklokinstellingen. Die kun je direct toepassen, of puur als snelle indicatie gebruiken van wat er met jouw systeem mogelijk is. De AI-optie in XTU werkt vooralsnog alleen op de Core i9 14900K en -KF.
Verder noemt Intel Wi-Fi 7 als nieuwe optie, maar dat zit niet geïntegreerd in de processor of het moederbord; het is puur de beschikbaarheid van losse Wi-Fi 7-kaartjes die samenvalt met de release van de nieuwe cpu's. Op veel van de 'Z790 refresh'-borden die moederbordfabrikanten nu uitbrengen, zul je dan ook zo'n Wi-Fi 7-chip tegenkomen. Hetzelfde had het geval moeten zijn voor Realteks relatief betaalbare 5GbE-adapter voor bedraad netwerk, maar die gaan we door stabiliteitsproblemen waarschijnlijk nog amper of helemaal niet zien bij deze tussengeneratie.
Tot slot nog even iets wat juist opvallend genoeg niet aanwezig is: officiële ondersteuning voor hogere geheugensnelheden. Er gingen geruchten over ondersteuning voor DDR5-6000 of zelfs nog hoger, maar de officiële snelheid van zelfs de Core i9 14900K blijft ongewijzigd op DDR5-5600. Je kunt natuurlijk prima veel sneller geheugen plaatsen door middel van XMP, maar garanderen doet Intel dat niet.
Testverantwoording
Voor deze review hebben we naast de drie nieuwe processors ook al het vergelijkingsmateriaal opnieuw getest. Daarvoor hebben we alle systemen volledig geüpdatet naar de nieuwste bios- en driverversies. Uiteraard hebben we ook van alle software die we gebruiken als benchmark de nieuwste versie geïnstalleerd.
Wijzigingen in testmethode
Ten opzichte van de cpu-reviews die je in de eerste helft van dit jaar kon lezen op Tweakers, hebben we met ingang van deze review de volgende wijzigingen doorgevoerd.
- Cinebench 23 is vervangen door Cinebench 2024.
- We draaien nu ook Geekbench, een test die je makkelijk zelf kunt draaien op je eigen systeem en die vergelijkingen met onze reviews van bijvoorbeeld laptops en complete pc's makkelijker maakt.
- In Blender zijn we overgestapt naar de modernere render 'Monster under the bed'.
- De racegame F1 22 is vervangen door zijn opvolger F1 23, voor zowel de tests met geïntegreerde graphics als die met een losse videokaart.
- GTA V is toegevoegd aan de tests voor de geïntegreerde graphics.
- Bij de tests met een losse videokaart is Red Dead Redemption 2 vervangen door Forspoken.
Geheugen, videokaart, opslag en koeling
We geven de mainstreamplatforms 16GB per geheugenkanaal, wat in totaal op 32GB uitkomt voor de geteste systemen. Voor de kloksnelheid van het geheugen houden we de officiële, maximaal ondersteunde snelheid aan. Die stellen we in op G.Skill Trident Z5- of Z5 Neo-geheugen.
Bij processors met een geïntegreerde gpu draaien we het gros van onze benchmarks zonder extra videokaart, terwijl we cpu's zonder (geactiveerde) igpu combineren met een Nvidia GeForce GTX 1650. Alle gamebenchmarks en de DaVinci Resolve-test draaien we in combinatie met de snelste videokaart van dit moment, een Nvidia GeForce RTX 4090.
We voorzien onze testsystemen van een Transcend 250H 2TB-ssd. Met 2TB aan snelle opslag kunnen we alle benchmarks en games, die steeds meer ruimte vergen, tegelijkertijd geïnstalleerd houden. Om tegemoet te komen aan de steeds hogere eisen die high-end processors aan de koeling stellen, gebruiken we Alphacool Ocean T38-waterkoelers.
:strip_exif()/i/2005658250.jpeg?f=imagearticlefull)
Gametests
We benchmarken games primair in full-hd-resolutie, 1920x1080 pixels, met medium- en ultra-settings. We kiezen juist voor de relatief lage full-hd-resolutie om de cpu waar mogelijk de bottleneck te laten zijn. Zo blijven de resultaten representatief als er in de toekomst snellere videokaarten verschijnen die het knelpunt naar de processor laten verschuiven. Bij hogere resoluties, zoals 4k, ligt de bottleneck doorgaans volledig bij de videokaart. Wel testen we op verzoek twee games ook op een resolutie van 2560x1440 pixels, om te kijken of er daarbij nog verschil is tussen processors.
Stroomverbruik
Uiteraard meten we ook het stroomverbruik van de processors. Onze meetmethode is gebaseerd op de stroom die door de EPS- en ATX-kabels naar het moederbord loopt en die we onderscheppen met behulp van Tinkerforge-hardware. Door uitsluitend het vermogen van de processor te meten, geïsoleerd van de rest van het systeem, kunnen we een appels-met-appelsvergelijking maken. Daarbij rapporteren we de mediaan van zowel het verbruik via de EPS-kabels, cpu-only, als het totale verbruik inclusief het moederbord. We noteren het stroomverbruik idle, gemiddeld over vijf minuten, en tijdens drie soorten belasting: tijdens een Cinebench R23-run, multithreaded uiteraard, tijdens het renderen van een video in Adobe Premiere Pro, en tijdens de game Metro Exodus op 1080p-resolutie met ultra-settings.
Welke testgegevens het relevantst voor jou zijn, verschilt naar gelang je gebruiksdoel. Installeer je als gamer bijvoorbeeld toch al een losse videokaart, dan is het vergelijken van alleen het cpu-verbruik de meest logische route. Zou je daarentegen genoeg hebben aan geïntegreerde graphics, of moet je een cpu die geïntegreerde graphics mist, voorzien van een videokaart om beeld te krijgen, dan kan het totale platformverbruik relevanter zijn.
Foto- en videobewerking
De processors van de veertiende generatie presteren in foto- en videobewerkingssoftware redelijk vergelijkbaar met die van de dertiende generatie. We zien resultaten die variëren van bescheiden plusjes ten opzichte van de directe voorganger tot gelijke en soms zelfs iets slechtere prestaties.
- Adobe Photoshop
- Adobe Premiere Pro
- DaVinci Resolve
Video- en audiocodering
Bij het coderen van x264-video was Intel al de snelste en bouwt het die voorsprong nog iets verder uit. Relatief gezien boekt de Core i5 14600K de grootste winst met 7,5 procent. Ook in x265 zien we meetbare maar bescheiden verbeteringen. De FLAC-test vaart vooral wel bij de extreem hogere singlecoreturbosnelheid van de Core i9 14900K, die daarmee alle Ryzen 7000-processors weet in te halen.
- StaxRip - x264
- StaxRip - x265
- FLAC - 1 uur WAVE naar FLAC
3d-rendering
Cinebench is de benchmarksoftware die hoort bij de Cinema4D-rendersoftware. Je kunt deze benchmark gratis downloaden en eenvoudig zelf draaien, zowel in single- als multithreaded modus. Mede daardoor is hij uitgegroeid tot een van de populairste cpu-tests. We draaien vanaf nu de nieuwe Cinebench 24.
Multithreaded weet de Core i9 14900K maar een heel bescheiden sprongetje te maken ten opzichte van de i9 13900K, van nog geen 2 procent. Ook bij de Core i5 blijft de prestatiewinst steken in de lage enkele getallen. Alleen de i7 maakt met zijn extra E-cores een veel grotere sprong van 18 procent.
Per core zijn de processors alleen iets sneller door hun hogere maximale boostsnelheden, wat winsten van 3 à 4 procent oplevert.
- Cinebench 24 Multi
- Cinebench 24 Single
Voor Blender zijn we vanaf deze review overgestapt naar een modernere render met de titel 'Monster under the bed'. Als je de render zelf wilt draaien, kun je die hier gratis downloaden.
Waar de Core i5 en i9 opnieuw magere prestatiewinsten boeken, voltooit de Core i7 de render 14 procent sneller dan zijn voorganger. Dat is voldoende om de Ryzen 9 7900X in te halen. De Ryzen 9 7950X blijft de snelste cpu in deze test.
Keyshot Viewer is een standaloneprogramma waarmee fotorealistische 3d-modellen gemaakt met de Keyshot-software kunnen worden bekeken. Wij draaien de benchmark zonder gpu-acceleratie. Ook in deze test wint vooral de Core i7 ten opzichte van zijn voorganger.
Compute en compile
We compileren de volledige Firefox-browser met behulp van MozillaBuild, aan de hand van de opensourcebroncode.
De Core i5 14600K doet dat bijna 5 procent sneller dan zijn voorganger, net als de Core i9 14900K. Dat laatste is net genoeg om de Ryzen 9 7950X te verschalken, al blijft de 7950X3D sneller. De Core i7 14700K zien we opnieuw de grootste winst boeken, van ruim 14 procent.
Vanaf deze review vind je ook Geekbench 6.2 in onze processorreviews. Deze test draaien we ook op bijvoorbeeld laptops en complete pc's, waardoor je de resultaten van cpu's daar eenvoudig mee kunt vergelijken. Bovendien kun je de software zelf gratis draaien om de processor in je eigen pc te vergelijken met onze resultaten.
In de resultaten van deze benchmark valt direct op dat de Core i9 14900K net niet aan de prestaties van de i9 13900K komt. Dat lijkt geen toevalstreffer, want in alle deeltests zien we dit terug. De 14600K en 14700K tonen wel kleine winstjes ten opzichte van hun voorgangers.
- Single
- Single Int
- Single FP
- Multi
- Multi Int
- Multi FP
In de meeste algoritmes die AIDA64 test, zien we kleine prestatiewinsten voor de nieuwe generatie, met uitzondering van de i7 14700K in tests die de extra cores kunnen benutten. In sommige tests blijft AMD ruim aan de leiding liggen, simpelweg doordat de Zen-cores de benodigde instructies veel rapper kunnen uitvoeren.
- Zlib
- AES
- Hash
- SHA3
- Julia
- Mandel
- FP32 RT
- FP64 RT
Webbrowsing en compressie
De browserbenchmark Jetstream 2, die we draaien in Google Chrome, leunt vooral op de singlecoreprestaties. De processors van de veertiende generatie profiteren daarbij van hun verhoogde kloksnelheden in een dergelijk scenario, waardoor de Core i9 14900K bovenaan de grafiek eindigt.
In 7-Zip blijven de i5 14600K en i9 14900K op dezelfde plek staan als hun voorganger, alleen dan met een iets beter resultaat. De i7 14700K weet dankzij zijn extra cores een prestatiewinst van bijna 14 procent te boeken en daarmee wel een plekje te winnen, ten koste van de Ryzen 9 7950X.
Games: geïntegreerde gpu
Voordat we kijken naar de prestaties met een losse videokaart, draaien we diverse tests met de geïntegreerde gpu.
3DMark Night Raid, een synthetische benchmark gericht op igpu's, maakt gebruik van DirectX 12. De processors van de veertiende generatie gebruiken dezelfde geïntegreerde videochip als hun voorgangers, dus wijken de prestaties daar niet ver van af.
- Night Raid - Graphics
- Night Raid - Totaalscore
- Night Raid - CPU latency
Ook in F1 23 zien we geen betere prestaties dan voorheen. Deze racegame is zelfs op 1080p-low amper te spelen.
- 1920x1080 - Low
- 1920x1080 - Low (99p)
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
GTA V is een stokoude game, maar wordt nog altijd veel gespeeld en valt tegenwoordig best aardig te draaien op geïntegreerde gpu's. De Intels doen het in deze game wel duidelijk slechter dan de processors van AMD.
- GTA V - 1280x720 - Medium
- GTA V - 1920x1080 - Medium
Games: Far Cry 6
In Far Cry 6 blijft de Ryzen 7 7800X3D de snelste processor. Wel boeken de nieuwe Intels steeds een klein beetje vooruitgang ten opzichte van hun evenknieën uit de dertiende generatie Core.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
Games: F1 23
Ook in F1 blijft AMD's speciale gamingprocessor met enige afstand bovenaan staan. De Intels zijn steeds een paar procent vlotter dan hun voorgangers.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra - DXR
- 1920x1080 - Ultra - DXR (99p)
- 1920x1080 - Ultra - DXR (99.9p)
Games: Metro Exodus
Metro Exodus testen we op 1080p- en 1440p-resolutie. De prestatieverbeteringen ten opzichte van de vorige generatie zijn klein, soms zelfs lastig meetbaar. De 7800X3D blijft ook in deze game de snelste cpu die je kunt kopen.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
- 2560x1440 - Medium
- 2560x1440 - Medium (99p)
- 2560x1440 - Medium (99.9p)
- 2560x1440 - Ultra
- 2560x1440 - Ultra (99p)
- 2560x1440 - Ultra (99.9p)
Games: Forspoken
Forspoken is nieuw in onze testsuite en de resultaten lijken slaapverwekkend, totdat je doorklikt naar de 99p-resultaten. Die zeggen iets over de consistentie waarmee de frames worden afgeleverd door de videokaart, en daarin worden de onderlinge verschillen een stuk duidelijker. Toch zien we geen heel duidelijke verbeteringen tussen de dertiende en veertiende generatie van Intel.
- 1920x1080 - Standaard
- 1920x1080 - Standaard - 99p
- 1920x1080 - Standaard - 99.9p
- 1920x1080 - Ultra High
- 1920x1080 - Ultra High - 99p
- 1920x1080 - Ultra High - 99.9p
- 2560x1440 - Standaard
- 2560x1440 - Standaard - 99p
- 2560x1440 - Standaard - 99.9p
- 2560x1440 - Ultra High
- 2560x1440 - Ultra High - 99p
- 2560x1440 - Ultra High - 99.9p
Games: Total War: Warhammer III
Waar de scores van de Ryzen 9 7900X3D en 7950X3D in Total War: Warhammer III enorm tegenvielen, doet de 7800X3D het juist uitstekend. Hij nestelt zich op medium-settings tussen de Core i7 13700K en Core i9 13900K van Intel, wat goed is voor een plek in de top drie. Ook de 99p-frametimes zijn hier erg indrukwekkend. Op ultra-settings blijft de 13700K nipt sneller.
- 1920x1080 - Medium
- 1920x1080 - Medium (99p)
- 1920x1080 - Medium (99.9p)
- 1920x1080 - Ultra
- 1920x1080 - Ultra (99p)
- 1920x1080 - Ultra (99.9p)
Games: streaming
In de streamingtest coderen we een videobestand met de x264-codec terwijl het spel F1 23 draait op een vaste snelheid van 60fps, om zo het streamen van gameplay te simuleren. Hiervoor gebruiken we de 'very fast'-kwaliteitsinstelling van de codec, met een bitrate van 6Mbit en een framerate van 60fps. We rapporteren een gemiddelde van drie runs. In feite geeft deze test een indicatie van hoeveel rekenkracht een processor overheeft naast het draaien van een game.
Hoewel Intel al heer en meester was in deze test, weet vooral de Core i7 14700K nog flink betere prestaties te bieden dan zijn voorganger. De i9 laat een kleine vooruitgang zien, de i5 juist een kleine achteruitgang.
Prestatiescores
Om de prestaties van processors in één getal te vatten, hebben we op basis van alle benchmarkresultaten een index samengesteld: de Tweakers CPU Prestatiescore. Elke deeltest telt hierin even zwaar mee. Alleen de igpu-benchmarks hebben we weggelaten, omdat niet elke processor over geïntegreerde graphics beschikt.
De Tweakers CPU Prestatiescore is door deze opzet een mix van tests die wel en niet schalen met bijvoorbeeld kloksnelheid, cache, aantal cores, smt/hyperthreading en andere factoren. Het is daarmee een realistische afspiegeling van het moderne softwarelandschap.
Ga je je processor primair gebruiken om te gamen? Dan kun je kijken naar de Tweakers CPU Gaming Prestatiescore. Dit is hetzelfde concept, maar dan op basis van de gamebenchmarks in combinatie met een losse videokaart.
Tweakers CPU Prestatiescore
Gemiddeld genomen is de Core i9 14900K net de best presterende processor, maar het scheelt geen haar met zijn voorganger, de i9 13900K, en AMD's topmodel. Ten opzichte van de 13900K is hij 1,5 procent sneller. Het verschil tussen de 13700K en 14700K is door de toevoeging van de extra E-cores veel groter: we noteren een ruim 9 procent hogere CPU Prestatiescore. Bij de i5 is het verschil weer een stuk beperkter.
Tweakers CPU Gaming Prestatiescore
In games blijft de AMD Ryzen 7 7800X3D met enige afstand de snelste processor. De i5 14600K, i7 14700K en i9 14900K winnen wel iets ten opzichte van hun voorgangers, maar echt iets veranderen aan de verhoudingen doet dat niet. Relatief gezien is de prestatiewinst bij de i5- en i7-modellen het hoogst.
Stroomverbruik en efficiëntie
Normaal gesproken rapporteren we het stroomverbruik via de EPS-kabels (cpu) en via de ATX-kabel (moederbord). Omdat we van koeler zijn gewisseld en dit invloed heeft op het verbruik via de ATX-stekker, houden we het in deze review louter bij het verbruik van de cpu zelf via de EPS-kabels. We werken aan een compleet vernieuwde testmethode voor het stroomverbruik van processors en hopen die in de komende maanden te kunnen introduceren.
Stroomverbruik idle
Het idlestroomverbruik van de processors uit de veertiende generatie is flink hoger dan dat van chips uit de dertiende generatie. Wellicht kan Intel dit met verdere biosupdates nog verlagen, want technisch zien we niet direct een reden waarom het idleverbruik hoger uit zou vallen.
Stroomverbruik allcoreload (Cinebench R23 MT)
De verhoogde kloksnelheden en, in het geval van de i7, extra cores van de veertiende generatie, hebben helaas hun weerslag op het stroomverbruik. Onder volle belasting verbruikt de i5 14600K 16 procent meer dan zijn voorganger; de i7 14700K trekt zelfs bijna 30 procent meer vermogen uit de voeding.
Bij de i9 14900K zien we iets bijzonders; die verbruikt juist wat minder dan zijn voorganger. Dat komt niet doordat de processor magisch zuiniger is geworden, maar doordat zelfs onze 360mm-waterkoeler niet weet te voorkomen dat de processor gaat thermalthrottlen. Daardoor wordt de kloksnelheid en daarmee ook het stroomverbruik verlaagd; ons testbord doet dat vrij agressief, maar het werkelijke loadverbruik van de i9 14900K kan variëren afhankelijk van wat je moederbord en koeling toestaan. De meting van het maximale complete systeemverbruik, onderaan deze pagina, geeft daar een beter beeld van.
Stroomverbruik mixed load (Adobe Premiere Pro)
Premiere Pro belast de processor niet zo hard als Cinebench, waardoor de koeling geen probleem meer vormt en de i9 wel weer duidelijk het meest verbruikt. Alle processors van de veertiende generatie verbruiken hier meer dan hun voorgangers, en het onderste deel van de grafiek was al vrijwel exclusief een Intel-samenkomst.
Stroomverbruik gaming (Metro Exodus)
In-game zijn de processors van de veertiende generatie duidelijk minder zuinig dan hun voorgangers. De i7 14700K heeft zelfs ruim 40 procent meer stroom nodig tijdens het gamen dan de i7 13700K, maar ook de Core i5 laat met ruim 25 procent een vermogenstoename zien die niet fraai is.
Efficiëntie
Om te bepalen hoe efficiënt een processor werkt, meten we de totale hoeveelheid energie die hij nodig heeft om de benchmark Cinebench 23 MT af te ronden. Hierbij spelen dus zowel de tijd die de processor nodig heeft, en daarmee de prestaties, als het stroomverbruik een rol.
De Core i5 14600K, i7 14700K en i9 14900K zijn de minst zuinige processors die we getest hebben, waarbij de i9 nog enigszins wordt gered door de hierboven beschreven thermalthrottling. Als die continu maximaal had kunnen boosten, was hij waarschijnlijk nog onder de i7 geëindigd.
De efficiëntie in games geeft vaak een ander beeld, want dergelijke software belast doorgaans lang niet alle cores zo zwaar als bijvoorbeeld Cinebench. Om hier wat over te zeggen, delen we het vermogen dat de processor in de game Metro Exodus vraagt door de behaalde framerate, steeds op 1080p met ultra-settings.
Vooral de Core i7 14700K en i9 14900K doen het op dit punt extreem slecht.
Volledig systeemverbruik
Voor de volledigheid rapporteren we ook het complete systeemverbruik, gemeten aan het stopcontact.
Temperatuurtest
De temperaturen van de processors testen we vanaf nu met een 360mm-waterkoeler, namelijk een Alphacool Core Ocean T38 AIO. Zeker high-end processors hebben de afgelopen generaties een steeds hoger stroomgebruik gekregen. Door zo goed mogelijke koeling te kiezen, binnen de grenzen van wat realistisch is, proberen we de processors de ruimte te geven om maximaal te presteren.
Om te waarborgen dat de geboden koeling identiek is en de temperaturen van verschillende processors dus vergelijkbaar zijn, laten we de drie ventilators op de radiator altijd op 50 procent pwm-snelheid werken. De pomp draait continu op maximale snelheid.
De gebruikte belasting bestaat uit een vijftien minuten durende loop van Cinebench R23 multithreaded. We loggen elke seconde de temperatuur van de cpu-package, de kloksnelheid (effectief de allcoreturbo) en het stroomverbruik, allemaal gebaseerd op de sensors die in de processor zijn verwerkt.
De processors van de veertiende generatie worden erg warm. De i5 14600K en i9 14900K tikken net als de i9 13900K de 100 graden aan; de i7 14700K blijft iets koeler.
- Max. temperatuur
- Gem. kloksnelheid
- Max. package power
Conclusie
De veertiende generatie Intel Core-processors had een technisch interessante serie moeten worden, maar uiteindelijk is een nieuwe lik verf voor Raptor Lake het maximale wat Intel ons kon bieden. Daarmee zijn de i5 14600K, i7 14700K en i9 14900K vooral meer van wat de dertiende generatie was: meer prestaties, jazeker, maar ook meer verbruik en meer hitte. Die laatste twee eigenschappen zijn precies niet wat Intels overklokbare processors konden gebruiken.
Ik schreef toen Intel de vorige generatie uitbracht al dat ik het topmodel onmogelijk kon aanbevelen vanwege het uit de hand gelopen stroomverbruik. Dat is bij de Core i9 14900K nog meer het geval; zelfs onze 360mm-waterkoeler die tot nu toe voldeed voor élke cpu die we ooit testten, wist thermalthrottling onder maximale belasting niet te voorkomen.
Die conclusie moet ik nu ook doortrekken naar de Core i7 14700K. Met zijn vier extra E-cores kruipt hij dichter naar de i9 toe, en is hij gemiddeld bijna 10 procent sneller dan de i7 13700K. Maar ook het stroomverbruik en de warmteproductie lijken nu helaas meer op dat van zijn grote broer.
En zelfs van de Core i5 14600K ben ik niet onder de indruk, terwijl ik over zijn voorganger nog best te spreken was. In de multithreaded Cinebench, die alle cores maximaal benut, levert een 16 procent hoger stroomverbruik je slechts 4,2 procent hogere prestaties op. Game je alleen, dan is het nog erger: voor gemiddeld slechts 2,6 procent betere prestaties in games, stijgt het in-game verbruik met een kwart.
Met de 14th Gen Core-processors ziet Intel zich genoodzaakt om meer uit de Raptor Lake-chips te persen dan er eigenlijk in zit. Dat levert drie processors op die naar mijn mening eerder een slechtere dan een betere keuze zijn dan de modellen van de vorige generatie, om het over de concurrentie van AMD nog niet eens te hebben. De kleine prestatiewinsten wegen simpelweg niet op tegen de offers die Intel daarvoor moest brengen, is de harde, maar ware conclusie.
Intussen kunnen we niet anders dan uitkijken naar Arrow Lake. Die serie brengt wél alle verbeteringen die gepland waren voor Meteor Lake naar de desktop, en zou volgens de geruchtenstroom ook het stroomverbruik aanzienlijk moeten verlagen. Ik hoop dat het Intel in de tweede helft van 2024 wel lukt om zijn roadmap uit te voeren, want we kunnen in de markt voor desktop-cpu's niet zonder competitie.
- Core i5 14600K
- Core i7 14700K
- Core i9 14900K
:strip_exif()/i/2006164050.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006164056.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006164060.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006174928.jpeg?f=imagegallery)
/i/2006168888.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005658250.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006164050.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006164056.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006854706.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006608714.jpeg?f=fpa_thumb)
/u/580347/crop5dc26a60e5d26_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/835301/crop626841ba6f98a_cropped.jpg?f=community)
:strip_exif()/i/2006164060.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006164058.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006164052.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006164062.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006558176.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2006301718.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006239828.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004582428.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006194928.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006169008.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004636560.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2005716590.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005704862.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005586778.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005273906.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2005990290.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006194930.jpeg?f=fpa)
/i/2004611214.png?f=fpa)
/i/2006162262.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005798502.jpeg?f=fpa)
/i/2005295852.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005416540.jpeg?f=fpa)
/i/1254210417.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005833550.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005816886.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005546162.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/37195/crop601a6852d3566_cropped.png?f=community){kind=small}
Het zou fijn zijn als deze gedachtegang ergens uit een grafiek volgt, maar dat is jammergenoeg niet zo.:strip_exif()/u/285020/crop6085b8acc4f0d_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/81611/headcrop.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/164703/images2.jpg?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/1950978/crop66a1fc0b33434_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/236977/crop5e678cef94b25_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/581347/crop64beea7e7f624_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/452542/crop57b8a2dd1446b_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/94276/power-on-light.jpg?f=community){kind=small}
/u/1401/haroid_icon_60x60.png?f=community){kind=icon}
/u/1199540/crop677c3c8f2c048_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/361727/crop571e6a10d98b1_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/373429/crop5a4f91dadd283_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/357567/crop5dfcfaa04d0e8_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/651496/crop614b7e21b7b9f_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/484268/crop61e4788571a3c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141198/crop6164051fbcf31.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/515822/crop651d207499f53.jpg?f=community){kind=small}
/u/464421/crop606c8654f112a_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/174878/SCKnightMicro.jpg?f=community){kind=small}
/u/436258/crop5f9a9829255a1_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/99188/crop63277863da216_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/83736/crop56082112dfba0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/88719/crop624ccd84437db_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/693272/crop55e042eae2eeb_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/146689/yokosima.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/10049/fgth.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/713435/crop68a4e9c3e8a73_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/21712/crop668d500bcc980_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/235429/crop5ec389b86a87b_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
