Hdmi 2.1 op televisies

Versnipperde weg naar meer bandbreedte

Een keuzemenu

Een verhoogde bandbreedte is de basis, maar hdmi 2.1 brengt vooral ook een aantal andere interessante technologieën met zich mee die bij televisies met hdmi 2.0-aansluitingen ontbreken. Althans, zo zwart-wit is het niet helemaal. Hdmi 2.1 is in feite te beschouwen als een soort keuzemenu met verschillende technologieën die in principe ook op individuele basis, al dan niet via firmware-updates, zijn in te bouwen in televisies die niet verder dan hdmi 2.0 gaan. Dat zie je bijvoorbeeld bij de auto low latency mode. Deze modus is onder andere beschikbaar in de oled-tv's van Philips en Panasonic van vorig jaar en dit jaar, ook al beschikken die niet over hdmi 2.1-aansluitingen. De oled-tv's die Panasonic dit jaar uitbrengt hebben daarnaast ook enhanced audio return channel.

Hieronder volgt een overzicht van de 'gerechten' die allemaal op het hdmi 2.1-menu staan. Die gerechten zijn te beschouwen als optionele technologieën die binnen de hdmi 2.1-specificatie vallen, maar dus ook los daarvan zijn te implementeren. In de meeste gevallen zullen al deze technologieën ook grotendeels worden ondersteund in een televisie met hdmi 2.1, maar strikt genomen betekent hdmi 2.1 niet dat alle onderstaande features standaard aanwezig zijn. Hdmi 2.1-ondersteuning betekent in feite niet veel meer dan dat de televisie kan 'praten' met een ander apparaat dat hdmi 2.1 ondersteunt, en dat hij dus overweg kan met de features die onder de specificatie vallen. Kortom, in de meeste gevallen zal een televisie met hdmi 2.1 bijvoorbeeld allm ondersteunen, maar dat is geen harde zekerheid.

Enhanced Audio Return Channel

De audio return channel-functie geeft gebruikers de mogelijkheid om met een enkele hdmi-verbinding audio vanuit de televisie door te sturen naar een soundbar of receiver. Stel, een gebruiker heeft een soundbar met te weinig hdmi-aansluitingen. Dan is het mogelijk om alle externe apparaten op de televisie aan te sluiten, waarna een enkele kabel van de televisie naar de soundbar loopt om het geluid door te sturen. Enhanced audio return channel bouwt hierop voort door de bandbreedte voor audio aanzienlijk te verhogen, tot 37Mbit/s. Dat maakt dat ook lossless audioformaten kunnen worden doorgestuurd. Arc heeft de beperking dat het enkel lossy formaten kan doorsturen en dus niet verder gaat dan het doorsturen van Dolby Digital Plus 5.1. Daarbij kunnen fabrikanten ook nog kiezen of ze wel zo ver gaan, of de ondersteuning tot 2.0-audio beperken.

Ondersteuning van alle relevante audiocodecs is niet verplicht. Bij e-arc kan dat ook nog steeds een issue vormen, maar in ieder geval is de bandbreedte geen excuus meer. Er is ondersteuning voor maximaal 32 audiokanalen, en lossless audioformaten als Dolby TrueHD en DTS-HD Master Audio kunnen ook rechtstreeks naar een aangesloten receiver of soundbar worden doorgestuurd. Daardoor hoeft bijvoorbeeld een Dolby Atmos-signaal niet meer als lossy variant in het Dolby Digital Plus 5.1-signaal te worden verpakt. Verder is Lip Sync Correction een verplicht onderdeel van e-arc, en de afhankelijkheid van het lang niet altijd fatsoenlijk werkende HDMI CEC-protocol is deels losgelaten ten faveure van een apart datakanaal voor de pairing tussen apparaten.

Auto low latency mode en variable refresh rate

De eerder genoemde auto low latency mode is een modus waarbij de televisie automatisch een beeldmodus inschakelt met een lage latency. Dat is vooral handig als een gebruiker een gameconsole op zijn televisie heeft aangesloten. Zodra bijvoorbeeld een aangesloten Xbox One-console wordt ingeschakeld, gaat er een signaal naar de televisie zodat die weet dat hij een gamemodus moet inschakelen waarbij de latency lager is dan normaal.

De ondersteuning van variable refresh rate (vrr) zal gamers ook aanspreken. Met deze technologie, die is te vergelijken met AMD's FreeSync, wordt de verversingssnelheid van het televisiescherm afgestemd op de verversingssnelheid van de bron. Er is dan dus geen sprake meer van een vaste verversingssnelheid. Vrr moet zo een meer vloeiende game-ervaring zonder tearing of judder opleveren. Uiteraard moet de console dan wel vrr ondersteunen. Dat is bij de aankomende Xbox Series X en PlayStation 5 het geval. In hoeverre vrr compatibel is met FreeSync en Gsync zal sterk afhangen van de fabrikant van de televisie.

Quick media switching en quick frame transport

Quick media switching betekent dat een televisie op basis van de videobron zijn resolutie of verversingssnelheid kan aanpassen, zonder vertraging of blackout van het scherm. Hierbij kan worden gedacht aan het wisselen tussen het kijken van video's met 24 en 60fps, waar het televisiescherm zich op moet aanpassen. Dat moet met quick media switching een vloeiende overgang worden, zonder een zwart scherm en de daarmee gepaard gaande korte vertraging. Zoals de naam al suggereert moet quick frame transport de tijd verkorten die zit tussen het 'transport' in de gpu en het tonen van het frame op het scherm. Dit moet voor een lagere latency zorgen, en minder lag veroorzaken bij het spelen van games.

• Volgende pagina 5. Waarom nog zo weinig hdmi 2.1?