De Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen van november 2023 beloven een van de spannendste verkiezingen in jaren te worden. In de zomer van dit jaar vertrok premier Mark Rutte en al snel volgde zowat ieder bekend gezicht in de Nederlandse politiek. Of dat veranderde politieke landschap iets gaat betekenen voor technologie en digitalisering is nu de vraag. Om dat in kaart te brengen, spitte Tweakers de verkiezingsprogramma's van de meeste grote politieke partijen door die meedoen aan de verkiezingen. We geven geen stemadvies, maar zetten wel alles dat raakte aan dit onderwerp onder elkaar per partij, of het nou over de digitale euro, meer geld voor cybercrimebestrijding of privacywetgeving gaat.
Over dit artikel
Voor dit artikel hebben we achttien verkiezingsprogramma's doorgelezen. We beschrijven per partij welke aspecten er over digitalisering of technologie in de programma's staan. We geven iedere partij een eigen pagina, maar hebben ook een samenvatting geschreven over vaak terugkerende thema's. Je kunt de individuele partijprogramma's hier lezen:
We hebben voor dit artikel gekeken naar alle politieke partijen die op dit moment in de Tweede Kamer zitten. In een ideale wereld zouden we alle partijprogramma's doorlezen van alle partijen die deelnemen aan de verkiezingen, maar dat zijn er volgens de Kiesraad op dit moment 26.
Wel hebben we een aantal uitzonderingen gemaakt. Een van die uitzonderingen is voor de Piratenpartij, die we in de vorige editie van dit artikel ook hebben meegenomen. De reden daarvoor is dat de Piratenpartij, zeker van oudsher, voornamelijk opkwam voor ict, digitalisering en privacy. Dat was jarenlang hét speerpunt van de partij, hoewel dat de afgelopen jaren minder belangrijk is geworden. De partij vormt dit jaar een lijst met De Groenen. We blijven in de gaten houden of de Piratenpartij een voornamelijk digitale partij blijft en daarom interessant is voor dit overzicht, of dat we die in de toekomst minder aandacht moeten geven, maar gezien hun programma vonden we dat nu nog relevant.
Een andere uitzondering is van zelfstandige Kamerleden. De afgelopen jaren zijn er verschillende politici afgesplitst van hun partij. Die politici nemen we niet mee, omdat we liever naar partijen kijken in plaats van personen. Maar ook dát heeft weer een uitzondering: Pieter Omtzigt. Hij zit sinds juni 2021 niet meer bij het CDA, maar gekeken naar hoe zijn nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract het doet in de peilingen, is het ondenkbaar die partij niet in dit overzicht op te nemen.
In dit artikel vind je niet alleen hier, maar ook op de pagina's van de partijen zelf, een link naar het respectievelijke verkiezingsprogramma. Het belang daarvan is niet te onderschatten: een keuze maak je vermoedelijk niet alleen op basis van wat een partij vindt over techonderwerpen. In het verkiezingsprogramma staat wat een partij allemaal wil.
Mochten ze aan tafel belanden voor onderhandelingen over een regeerakkoord, dan nemen onderhandelaars dat programma als basis. Debatten, posters, stemwijzers en oneliners zijn leuk, maar alleen door een programma door te nemen van partijen waar je mogelijk op gaat stemmen, leer je kennen wat ze precies vinden. Zo kun je uiteindelijk een goed geïnformeerde keuze maken als je op 22 november in het stemhokje staat.
BIJ1
BIJ1 is als partij te kenschetsen door twee punten: de eerste is een sterke focus op antidiscriminatie, minderheden en aandacht voor koloniale elementen in de huidige maatschappij. Dat blijkt onder meer uit punten als dat software diverser moet volgens de partij. Ook koppelt de partij AI aan hetzelfde sentiment. "Het ontwikkelen, onderhouden en innoveren van technologische ontwikkelingen, zoals het gebruik van AI, berust op de uitbuiting van grondstoffen en mensen uit het Globale Zuiden, terwijl het slechts ten goede komt aan het Globale Noorden."
BIJ1 in het kort
Elektriciteit en internet voor thuisgebruik wordt gratis voor iedereen.
Verhuurders krijgen een boete als ze niet snel genoeg huizen vergroenen.
Daarnaast is het een socialistische partij; je zou dus kunnen zeggen dat de partij in veel opzichten streeft naar gelijkheid. De meest in het oog springende maatregelen op gebied van tech zijn gratis elektriciteit en internet voor thuisgebruik voor iedereen, maar ook de verplichting voor buitenlandse bedrijven die in Nederland zitten om meer dan de helft van de aandelen over te doen aan een stichting die bestaat uit medewerkers.
'Gratis elektriciteit en internet voor thuisgebruik voor iedereen'Vanuit die gedachte van gelijkheid over de hele wereld is uiteraard klimaat ook een belangrijk thema. De partij wil sterk vervuilende bedrijven nationaliseren, dus eigendom maken van de staat. Andere bedrijven moeten ook met het thema bezig. "Alle bedrijven die in Nederland producten maken of verkopen, moeten schade van hun producten op mens, dier en klimaat in kaart brengen. In het geval van misstanden moeten bedrijven zorgen voor genoegdoening en structurele aanpassingen in hun bedrijfsvoering."
Energiebedrijven moeten ook weer van de staat worden, vindt de partij. "We investeren in nieuwe duurzame energiealternatieven. We passen op dat de energietransitie niet leidt tot dezelfde koloniale werkwijze en mens-, dier- en natuur-uitputtende situaties als de fossiele industrie."
'Het op surveillance gebaseerde bedrijfsmodel van big tech wordt verboden.'Op het gebied van privacy speelt de grondgedachte van gelijkheid uiteraard ook een grote rol. Een belangrijk punt is de handel in privégegevens ten behoeve van advertenties. Dat is de partij een doorn in het oog. "Handel in privé-informatie wordt volledig verboden en het opslaan van privégegevens door bedrijven en overheid wordt verder geminimaliseerd."
Big tech moet volgens de partij sowieso gesplitst worden. "Het op surveillance gebaseerde bedrijfsmodel van big tech wordt verboden. Belangenorganisaties worden in staat gesteld goede controle te kunnen uitoefenen op ‘big tech' en de overheid, in het bijzonder waar het gaat om AI."
AI-systemen trainen op willekeurige data die bedrijven van internet trekken, mag als het aan BIJ1 ligt ook niet meer. "De data en informatie waar AI-systemen op zijn gebouwd zijn niet discriminerend of zonder toestemming van en vergoeding voor de oorspronkelijke bron ingezet."
Onderwijs
Op het gebied van onderwijs en tech heeft BIJ1 niet veel plannen, maar het is duidelijk dat de partij ook hier voor meer privacy is, in dit geval van studenten. "Op scholen en universiteiten vindt geen indringende surveillance plaats tijdens de examens, in de gangen of via leerlingvolgsystemen." Over mobiliteit en zorg in combinatie met technologie zegt het programma niks.
Veiligheid
'Het cameratoezicht in de openbare ruimte en het aantal camera’s in de publieke ruimte wordt teruggebracht.' Op het gebied van veiligheid wil BIJ1 af van de vele beveiligingscamera's van overheden in de publieke ruimte. "Online en offline surveillance wordt flink ingeperkt en in sommige gevallen verboden. Zo wordt het cameratoezicht in de openbare ruimte en het aantal camera’s in de publieke ruimte teruggebracht. Technologie die het mogelijk maakt om mensen op afstand te identificeren, zoals gezichtsherkenningstechnologie, wordt verboden. Surveillance van activisten, vreedzame demonstraties en protest stopt."
Encryptie blijft wat de partij betreft niet alleen in stand, maar mag ook wel meer. "Communicatie wordt veilig verstuurd en is alleen te lezen voor de afzender en ontvanger. De inhoud van iemands telefoon, cloud of ander apparaat blijft privé. Alleen als er een strafrechtelijke verdenking is, kan dit onder strenge voorwaarden anders zijn."
Overheid
'Alternatieve kanalen zoals telefoon of fysieke loketten blijven beschikbaar voor iedereen die daar behoefte aan heeft.' Dat de overheid alleen digitaal communiceert met burgers, kan volgens BIJ1 niet. "Toegankelijkheidseisen en de ervaringen van mensen met een beperking worden meegenomen. Alternatieve kanalen zoals telefoon of fysieke loketten blijven beschikbaar voor iedereen die daar behoefte aan heeft."
BIJ1 pleit voor de oprichting van een toezichthouder die sterk lijkt op de algoritmetoezichthouder zoals die er al is. "Er komt een onafhankelijke toezichthouder die toeziet op de strijd tegen discriminatie, etnisch profileren en het schenden van mensenrechten in dataverzameling over burgers door de overheid. Deze toezichthouder heeft het mandaat om deze data op te vragen, te beoordelen en wettelijk bindend advies te geven aan overheidsinstanties. Discriminerende algoritmen worden verboden en ontmanteld. Er komt een instantie die mensenrechtentoetsen uitvoert op AI-software, die de software reguleert en keurt voordat het op de markt komt, zodat discriminatie wordt voorkomen en mensenrechten bevorderd en beschermd."
Een ministerie van Digitale Zaken is nodig, zegt BIJ1. "Zij overzien alle digitaliseringsprojecten bij alle overheidsdiensten. Zij bewaken dat mens en planeet hierbij centraal staan, en bouwen hierin voort op bestaande kennis in het veld, van ngo's tot aan de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt daarnaast meer middelen om haar taak als waakhond ter bescherming van persoonsgegevens goed te kunnen uitvoeren."
BBB
De BoerBurgerBeweging, inmiddels in de volksmond bekender als de BBB, heeft momenteel een zetel in de Kamer. De partij leek in de campagne van 2020 een van de zoveel partijen met een voorname focus op een specifiek beleid; we hebben de partij toen zelfs niet meegenomen toen we naar een aantal kleinere partijen keken. Hoewel de partij nog steeds een grote focus heeft op de regio en het platteland, staan er meer dan genoeg digitale standpunten in het 128 pagina's tellende programma.
BBB in het kort
Overheden, bedrijven en banken ook offline bereikbaar
Meer investeren in glasvezel
Roaming ook na 2032 gratis
Patiënten moeten eigenaar van eigen gezondheidsgegevens worden
Geanonimiseerd delen van data bij ontwikkeling van zorgapparatuur
Aandacht voor digitale geletterdheid in het onderwijs
Oprichten van een ministerie van Digitalisering
Tegen verplichte digitale identiteit
Contant geld altijd mogelijk maken
Minder bescherming van de AVG voor bestrijding van zware criminaliteit
Een belangrijk deel van het programma van de BoerBurgerbeweging gaat over vertrouwen in de overheid en daar hoort ook de digitale bereikbaarheid ervan bij. De BBB heeft meerdere passages waarbij het dat aankaart. De partij wil dat de overheid en bedrijven niet alleen digitaal, maar ook offline goed bereikbaar zijn.
De partij wil daarbij hetzelfde als bij banken. "Wij willen extra aandacht voor, en hulp geven, aan klanten die moeite hebben met digitalisering."
Internettoegang
De BBB zegt glasvezel als een 'essentiële infrastructuur te beschouwen'. Datzelfde geldt voor mobiele verbindingen. De partij wil daarin investeren, al noemt het daar geen concrete cijfers bij. Wel zegt de partij: "Onze investeringen in infrastructuur toetsen we aan criteria voor: beschikbaarheid, betrouwbaarheid, veiligheid, gezondheid en milieu." De partij wil daarnaast investeren in infrastructuur en verbindingen met buurlanden in de grensregio's en zegt elders in het programma dat 'snel internet via kabel en mobiel beschikbaar moet zijn'. De BBB pleit er daarnaast nu al voor dat de roamingkosten na 2032 niet verdwijnen, zoals dat voorlopig het geval is.
Privacy
'We vinden het belangrijk dat deze gegevens niet zomaar zonder goede redenen gedeeld worden met derde partijen of de overheid.'"Tot slot dienen banken uit privacyoogpunt voorzichtig om te gaan met de gegevens van hun klanten", schrijft de partij. "We vinden het belangrijk dat deze gegevens niet zomaar zonder goede redenen gedeeld worden met derde partijen of de overheid." Die passage is vaag: banken delen gegevens al niet zomaar met derde partijen en 'de overheid' is in dit geval breed. Daar kunnen bijvoorbeeld ook opsporingsdiensten onder vallen. In dat geval is niet duidelijk wat 'een goede reden' is. De partij voegt namelijk toe: "Wel is het mogelijk dat Nederlandse banken deze gegevens in het kader van hun samenwerking onderling delen onder strikte voorwaarden. Daarbij houden zij zich aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming die zorgt voor privacybescherming." Dat mag dus al en daar verandert dus ook niets aan.
Zorg
Op het gebied van zorg schrijft de BBB niet veel over digitalisering. Het enige onderwerp daar gaat over het elektronisch patiëntendossier. Bij de implementatie daarvan moet er 'aandacht voor privacy en gegevensbeveiliging zijn', maar de BBB specificeert dit niet, terwijl patiëntendossiers daar uiteraard al op de een of andere manier rekening mee houden. Opvallend is dat de BBB ervoor pleit dat patiënten eigenaar worden van hun gegevens in het patiëntendossier; dat is nu vaak niet het geval. "Dit zorgt voor betere coördinatie van zorg tussen verschillende zorgverleners en voorkomt dat patiëntgegevens versnipperd raken. Uiteraard mits de privacy en gegevensbeveiliging worden gewaarborgd", schrijft de partij.
Tegelijkertijd vindt de partij wel dat de privacyeisen die er nu zijn rondom de ontwikkeling en productie van medische apparatuur, te streng zijn. "De BBB is van mening dat we zo het paard achter de wagen spannen, omdat we dergelijke apparatuur vervolgens wel importeren. We vinden dus dat geanonimiseerd datagebruik mogelijk moet zijn bij de ontwikkeling van innovaties."
Onderwijs
Over onderwijs heeft de BBB twee passages staan: "Het aanleren van digitale geletterdheid in het onderwijs is essentieel om ervoor te zorgen dat alle leerlingen de vaardigheden ontwikkelen die nodig zijn om effectief en zelfverzekerd te kunnen navigeren in een steeds veranderende technologische samenleving."
Daarnaast zegt de partij: "Op alle onderwijsniveaus, te beginnen in het basisonderwijs, dient voorlichting over de digitale samenleving plaats te vinden. Deze moet zowel aan docenten als aan leerlingen gegeven worden. De overheid heeft een rol om informatie over diverse onderwerpen zoals AI, socialmediagebruik en andere zaken te verstrekken." De partij schrijft niet wat ze verstaat onder 'de digitale samenleving'.
Overheid
'Welke toepassingen vinden we ethisch aanvaardbaar en hoe stellen we zeker dat er geen ethische grenzen overschreden worden?'De BBB valt meteen met de deur in huis: de partij wil een ministerie van Digitalisering. De partij wil dat de minister 'zich richt op het ontwikkelen van een nieuwe nationale digitale strategie en het coördineren van digitale innovatie over diverse sectoren'. Dat moet via het Nationale Digitaliseringsbeleid gebeuren. Zo'n beleid is er nu al. Dat wordt inmiddels opgesteld door staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Digitalisering, die weer onder het bewind van Binnenlandse Zaken valt. Verder valt het Nationale Digitaliseringsbeleid ook onder de ministeries van Economische Zaken en Justitie en Veiligheid, maar de BBB wil dat dus volledig onderbrengen in een nieuw ministerie.
In dat beleid moet volgens de partij onder andere komen te staan hoe de overheid gegevens van burgers beschermt, zowel de zelfverzamelde gegevens als die bij bedrijven. "Dit soort zaken kunnen wat ons betreft niet (alleen) aan de vrije markt worden overgelaten", aldus de partij.
De BBB wil ook een grotere rol in de discussie over ethiek van technologie. "Welke toepassingen vinden we ethisch aanvaardbaar en hoe stellen we zeker dat er geen ethische grenzen overschreden worden? Op dit vlak zien we ook een belangrijke rol voor onze Rijksoverheid om samen met alle belanghebbenden (burgers, bedrijven, lagere overheden) tot algemeen aanvaardbare kaders te komen", zegt de partij. Verder moet de overheid opensourceontwikkelingen stimuleren, iets waar veel partijen overigens voor pleiten en wat de Nederlandse overheid ook al een paar jaar als standaardbeleid heeft staan. De overheid moet zich daarnaast 'inzetten om datageletterdheid een kernonderdeel te maken van het onderwijs' en de partij 'pleit voor krachtige campagnes om schermverslaving te verminderen en het mentaal welzijn te stimuleren'.
Verder schrijft de partij over de volgende punten:
We zorgen voor maximale veiligheid van alle gegevens van burgers, bedrijven en overheden bij gebruik van deze gegevens voor technologische toepassingen. (Red.: de BBB zegt niet hoe zij dit wil doen.)
We zorgen voor voldoende mandaat voor overheidsinstellingen om de dreiging in het cyberdomein het hoofd te kunnen bieden. (Red.: de BBB zegt niet welk mandaat dat zou moeten zijn en bij welke instanties dat moet liggen.)
Wij zetten ons in voor het creëren van mogelijkheden om datawetenschap en kunstmatige intelligentie effectief te benutten voor een verbeterde overheidsdienstverlening.
Wij streven ook naar gebruiksvriendelijke digitale oplossingen om de overheid nog toegankelijker te maken voor iedereen.
De privacy van onze burgers bij het gebruik van persoonlijke informatie dient te allen tijde gewaarborgd te worden. Het is en blijft altijd een vrije keuze van onze burgers om haar/zijn persoonlijke gegevens ter beschikking te stellen of niet. (Red.: toestemming is nu slechts een van de grondslagen waarop de overheid gegevens mag verzamelen, maar er zijn meer manieren waarop dat kan, bijvoorbeeld als een andere wet dat voorschrijft.)
Een verplichte digitale identiteit die het bestaande paspoort of identiteitsbewijs vervangt en gekoppeld is aan een vergaande persoonsdigitalisering is voor BBB onwenselijk en gevaarlijk voor de vrijheid van het individu. (Red.: vermoedelijk verwijst de BBB hier naar het Europees digitaal identiteitsbewijs.)
Het maken van zogenaamde deepfakes zonder voorafgaande toestemming zowel op visueel als op audiogebied is een groot probleem en strafbaar. Het is belangrijk om na te denken over hoe getroffen sectoren (bijvoorbeeld de creatieve sector) te ondersteunen en misinformatie actief te bestrijden. BBB wil hiervoor een nieuwe nationale strategie digitalisering ontwikkelen.
AI biedt ontzettend veel kansen, maar ook risico’s. Transparantie staat bij deze dan ook altijd voorop. Wij bevorderen het gebruik van digitale technologie om de betrokkenheid van burgers in het publieke en politieke proces te vergroten.
We zorgen ervoor dat Nederland een van de koplopers blijft op het gebied van digitalisering en techologie.
Economie
Het economisch beleid van de BBB bevat weinig standpunten rondom digitalisering; opvallend is juist het gebrek aan een aanpak van bigtechbedrijven. Andere partijen noemen dat juist wel expliciet. De BBB wil zich verder alleen 'sterk maken voor het snel verbeteren en opschalen van de digitale infrastructuur'. Een ander in het oog springend punt is dat de partij 'onderzoek wil doen naar de toekomstige ondergrondse bouw' van onder andere datacenters. Vorig jaar was de plaatsing van hyperscale datacenters, en vooral de vraag wie daar zeggenschap over moest krijgen, een belangrijk vraagstuk in de programma's van de meeste partijen. Die vraag komt nu, zelfs bij de BBB, die een sterke mening over ruimtelijke ordening heeft, amper meer naar voren.
Tot slot nog een klein puntje: de BBB wil het gebruik van contant geld altijd mogelijk blijven maken. Wel wil de partij dan 'voorwaarden stellen die specifiek gericht zijn op bestrijding van criminaliteit', maar zonder daar verder over uit te weiden, terwijl dat toch de kern van de discussie rondom digitaal geld is.
Duurzaamheid
De BBB zegt zonnepanelen te willen stimuleren, maar duurzaamheidseisen voor nieuwbouw zouden juist de deur uit moeten. "BBB wil het bouwen van nieuwe woningen weer aantrekkelijk en beter betaalbaar maken. Een van de afwegingen die we daarbij maken is om de regelgeving voor nieuwe woningen, zoals het bouwbesluit en duurzaamheidseisen de komende jaren te bevriezen."
Die stimulering van zonnepanelen gaat dan wel alleen om daken. "Duurzame energie brengt nu heel veel landschapsvervuiling met zich mee. Land en zee staan vol met windturbines en hele stukken vruchtbare landbouwgrond worden opgeofferd voor zonnepanelen. Wij gaan ons inzetten voor kernenergie en totdat dit voldoende energie oplevert, zullen zonnepanelen alleen op plekken als daken, geluidswallen en boven parkeerplekken komen."
Veiligheid
De BBB noemt een punt dat veel andere partijen ook noemen: het wil 'barrières in de privacywetgeving wegnemen' waar het gaat om het bestrijden van zware criminaliteit. Dat zeggen veel andere partijen en was ook tijdens de vorige verkiezingen een onderwerp van aandacht. De BBB wil verder ook 'het gebruik van communicatiemiddelen van gedetineerden beperken'.
De BBB wil het verder ook mogelijk maken voor Nederlandse diensten om de telefoongeschiedenis van asielzoekers af te lezen. Daarmee moeten de diensten makkelijker kunnen achterhalen waar een asielzoeker vandaan komt.
Wat in het programma van de BBB opvalt, is een gebrek aan standpunten rondom meer geld voor cyberslagkracht bij politie, justitie, opsporingsdiensten en defensie. De afgelopen jaren hebben kabinetten daarin al veel geïnvesteerd, maar minder dan waar de meeste partijen voor pleitten in hun programma's. De BBB vraagt nergens om meer geld om cybercrime aan te pakken of om meer digitale experts in het leger te plaatsen.
Mobiliteit
De BBB wil 'slimmere (fiets)verkeerslichten in steden en dorpen waardoor zowel voor auto's als fietsers de doorstroming aangenamer wordt'.De BBB heeft uiteraard veel plannen om de bereikbaarheid in vooral de regio te verbeteren. De partij kijkt daarmee onder meer naar digitale oplossingen. Zo wil de partij 'een openbaarvervoerapp' of een 'taxipoolingplatform' gebruiken om bereikbaarheid en toegankelijkheid te verbeteren, al weidt zij daar niet verder over uit. De partij wil daarbij ook meer inzetten op deelauto's en -fietsen.
Verder wil de BBB 'slimmere (fiets)verkeerslichten in steden en dorpen waardoor zowel voor auto's als fietsers de doorstroming aangenamer wordt'. De partij wil daarnaast niet dat er rekeningrijden wordt ingevoerd.
BVNL
Het Belang van Nederland onder leiding van Wybren van Haga is een partij van voormalige leden van Forum van Democratie en deelt dan ook veel uitgangspunten met FvD. De partij verzet zich bijvoorbeeld tegen de digitale euro of een andere gecentraliseerde Europese munten tegen andere Europese initiatieven zoals een 'digitale Europese identiteit'. In het verlengde daarvan wil de partij dat bitcoin een wettig betaalmiddel wordt omwille van de gedecentraliseerde aard van cryptovaluta. Wel moet er volgens de partij altijd contant geld gepind kunnen worden.
BVNL in het kort
Tegen verplichte digitale identiteit en digitale euro
Contant geld moet beschikbaar blijven
Bitcoin als wettig betaalmiddel
Geen nieuwe windmolens en zonnepanelen op bouwgrond
Investeren in ontwikkeling en toepassing AI
Samenwerkingen van belang voor nationale en internationale cybersecurity
'De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen.'Ook op sociaal digitaal vlak heeft het BVNL overlap met FvD. De partij noemt zich 'cultureel conservatief' en pleit voor vrijheid van meningsuiting op onder meer sociale media. Ze schrijft: "De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen en welke opvattingen mogen worden geventileerd." In tegenstelling tot FvD heeft de partij niets in het partijprogramma staan over de DSA, DMA of andere Europese wetgevingen rondom grote techplatformen.
Wel gaat het BVNL dieper in op digitalisering van de samenleving en zegt burgers actief te willen steunen bij het opdoen van digitale vaardigheden. De partij zegt bijvoorbeeld te 'streven naar een open en inclusieve digitale ruimte waarin diverse perspectieven worden gehoord en gerespecteerd'. Mensen moeten op sociale media hun mening kunnen uiten en overheden mogen burgers hierin volgens de partij niet tegenhouden.
Onderwijs, zorg en veiligheid
Het BVNL zegt in de categorieën onderwijs, zorg en veiligheid relatief weinig over de toepassing van technologie. De partij pleit voor het onderwijzen van 'digitale vaardigheden' en het gebruik van kunstmatige intelligentie. Tegelijkertijd zou digitalisering in de zorg moeten stoppen, waarbij de partij alleen het fysiek maken van afspraken bij de dokter noemt. BVNL wil mensen die een technische vakopleiding op mbo-niveau afronden een bonus geven, maar licht dit verder niet toe.
Wat veiligheid betreft noemt de partij in zijn verkiezingsprogramma het gebruik van camera's. Zo moeten agenten tijdens hun werk bodycams dragen en wordt cameratoezicht op straat geoorloofd genoemd 'als dit de veiligheid van burgers bevordert'. Privacy van burgers moet hierbij in acht genomen worden, maar de partij specificeert dit verder niet.
Mobiliteit en klimaat
'Het idee dat belastingen voor elektrische auto’s lager moeten zijn dan voor auto’s op benzine en diesel deponeren wij in de prullenmand.'Het mobiliteits- en klimaatbeleid van het BVNL verzet zich op enkele punten concreet tegen de huidige koers van het demissionaire kabinet. De partij wil motorrijtuigenbelasting heffen op alle auto's, waaronder ook elektrische auto's. Ze zegt namelijk niet aan 'belastingdiscriminatie' te doen: "Het idee dat belastingen voor elektrische auto’s lager moeten zijn dan voor auto’s op benzine en diesel deponeren wij in de prullenmand. De voorgenomen kilometerheffing schrappen. Rekeningrijden wordt niet ingevoerd en er komen geen kastjes in auto’s om automobilisten te volgen."
De partij uit eenzelfde weerstand tegen de installatie van windmolens en zonnepanelen op bouwgrond. Zo zouden er helemaal geen nieuwe windmolens mogen worden bijgebouwd, zowel op land als op zee. Zonnepanelen mogen volgens het partijprogramma wel op woningen en kantoren geplaatst worden, maar niet op onbebouwde grond of op water. Dit moet gestimuleerd worden met een doorlopende salderingsregeling en het vergunningsvrij maken van zonnepanelen, maar er mogen volgens de partij geen subsidies meer voor worden uitgegeven. Verder is het BVNL tegen de eerder ingevoerde verplichting van een hybride warmtepomp vanaf 2026; warmtepompen zouden niet verplicht moeten worden en cv-ketels op gas moeten volgens de partij toegestaan blijven.
Verder is het BVNL zoals veel partijen kritisch over datacenters in Nederland. De partij zegt daarover: "Datacenters gebruiken veel te veel koelwater en daarom moeten nieuwe datacenters drinkwaterneutraal zijn."
Digitalisering
Ook weidt het BVNL uitgebreid uit over de digitalisering van de overheid. De partij zegt te willen investeren in educatieve programma's voor jongeren, trainingen voor werkenden en ondersteuning voor ouderen, maar noemt hier geen concrete voorbeelden van.
Wat sociale media betreft is de partij iets concreter. Zo wil het BVNL strengere controles op het gebruik van persoonsgegevens en verzet ze zich tegen een identificatieplicht voor sociale media. In het verlengde daarvan wil de partij encryptie op online communicatie behouden omdat 'bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim' essentieel zouden zijn.
In het partijprogramma wordt ook het belang van vrijheid van meningsuiting op sociale media benadrukt en er mag volgens de partij dan ook geen 'ministerie van waarheid' komen, al wordt niet uitgelegd wat dit precies zou moeten zijn.
Overheid en AI
Verder heeft de partij het over verschillende toepassingen van kunstmatige intelligentie, maar is huiverig voor de toepassing van deze technologie door de overheid. "BVNL zet zich in voor de stimulering van onderzoek en innovatie op het gebied van kunstmatige intelligentie en andere digitale technologieën zoals quantumtechnologie. We willen een innovatievriendelijk klimaat creëren waarin bedrijven, start-ups en academici kunnen gedijen." Dit zou bewerkstelligd moeten worden door extra investeringen in onderzoek en ontwikkeling van deze technologie en door samenwerking tussen publieke en private partijen te stimuleren.
Voor de overheid geldt volgens de partij eerst een andere prioriteit, namelijk het 'zo spoedig mogelijk op orde brengen van haar eigen ict-systemen'. Het UWV en de Belastingdienst zouden momenteel niet naar behoren functioneren, waarbij het BVNL waarschijnlijk onder meer aan de toeslagenaffaire refereert. Om de goede werking van algoritmes binnen de overheid te verzekeren, wil de partij 'transparantie en verantwoordingsmechanismen', maar zij noemt hier geen concrete voorbeelden van. Tevens zou de overheid moeten onderzoeken hoe AI toegepast kan worden in het onderwijs, mits er geen gevaar voor privacy optreedt.
Ook stelt de partij voor om digitaal te gaan stemmen, maar benadrukt daarbij dat de privacy van burgers eerst gegarandeerd moet kunnen worden. Hiervoor moet de overheid een 'volledig hackerproof omgeving optuigen'.
Cybersecurity
Wat cybersecurity betreft heeft de partij niet zozeer concrete eisen en meningen, maar meer een algehele visie die draait om samenwerking. Zo zegt de partij: "Aangezien cybercriminaliteit geen grenzen kent, is internationale samenwerking van essentieel belang." Hiervoor moet de overheid samenwerken met zowel internationale organisaties als de private sector om kennis en middelen te kunnen delen en samen op te kunnen treden tegen cyberdreigingen. Ook moet er volgens de partij een landelijke strategie voor cybersecurity geformuleerd worden. 'Big tech en big pharma moeten apart bekeken worden omdat het gevaar bestaat dat er te grote machtsconcentraties ontstaan.'
Big tech
Tot slot vindt het BVNL dat er 'minder overheidsbemoeienis' moet komen voor bedrijven, maar wil wel een apart beleid voor 'big tech'. "Big tech en big pharma moeten apart bekeken worden omdat het gevaar bestaat dat er te grote machtsconcentraties ontstaan." Veel van de door de partij gedeelde standpunten over beleid rondom bedrijven hoeven dus niet per se toegepast te worden op grote techbedrijven en daarmee laat het partijprogramma vooralsnog in het midden wat er volgens het BVNL met deze bedrijven zou moeten gebeuren. Het enige concrete voorstel dat de partij doet met betrekking tot alle bedrijven, inclusief big tech, is het eisen van een 'fair share' aan belastingen van multinationals. Zij zouden geen belastingconstructies mogen gebruiken om belastingen te ontduiken.
CDA
Het is een beetje gek voor wie de tijd voordat de VVD de grootste was, heeft meegemaakt, maar CDA is in de peilingen momenteel geen factor van belang meer. Vrijwel de hele twintigste eeuw zat de partij of een van haar voorgangers in het kabinet en deze eeuw begon niet veel anders met drie kabinetten onder leiding van Jan-Peter Balkenende.
Het CDA in het kort
Anoniem schelden op sociale media verbieden
Overheid moet eigen cloud- en communicatiediensten ontwikkelen
Aandacht voor digitale geletterdheid in onderwijs
Scholen moeten zelf smartphoneverbod instellen
Geen rekeningrijden invoeren
Betere bescherming van zorggegevens
Minder privacyregelgeving bij aanpak online kindermisbruik
Wet Gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden
Meer inzicht en makkelijker beroep bij en tegen gebruik van algoritmes
'Zo nodig ontwikkelt de overheid eigen cloud- en communicatiediensten, al dan niet in samenwerking binnen Europa.'Het CDA heeft een aantal opvallende punten die het niet uitwerkt of uitlegt en die daarom moeilijk op waarde te schatten zijn. Zo zegt de partij dat het 'anoniem gescheld op sociale media verbiedt' en dat 'AI een stevige Europese inzet en landelijke borging van waarden en normen' vereist, maar over beide punten geeft het verder geen uitleg.
Hetzelfde gebeurt bij een passage over privacy: "Wij denken als Europa anders over privacy dan andere machtsblokken. Samen moeten we strijden tegen digitale spionage en cybercrime", schrijft de partij. Het CDA wil verder 'strikte eisen stellen op het gebied van cybersecurity en privacy' bij het gebruik van cloud- en communicatiediensten door de overheid. Die zijn er al; regels zoals de NIS2-richtlijn en de AVG gaan al over de mate van beveiliging en het beschermen van persoonsgegevens. Verder zegt de partij: "Zo nodig ontwikkelt de overheid eigen cloud- en communicatiediensten, al dan niet in samenwerking binnen Europa en weert van spionage verdachte bedrijven uit de telecominfrastructuren." Europa heeft al verschillende publiek-private initiatieven lopen om dat te doen; zo is er Gaia-X, dat ook door Nederland wordt gesteund, maar vooralsnog weinig succes heeft.
Onderwijs
Het CDA wil dat het onderwijs 'structurele aandacht geeft' aan onder andere digitale geletterdheid, dat het in een adem noemt met laaggeletterdheid. Wat die structurele aandacht in moet houden, schrijft de partij niet.
Het CDA heeft weinig digitale standpunten op het gebied van mobiliteit. Opvallend is dat de partij het weinig heeft over deelauto's en apps voor flexibel vervoer. Veel andere partijen met aandacht voor de regio hebben dat wel. Het enige punt dat het CDA expliciet noemt, is dat het tegen rekeningrijden is. "Wie op het platteland woont heeft minder alternatieven voor de auto dan iemand in de stad. We zijn daarom tegenstander van rekeningrijden, juist ook op het platteland. Met een e-vignet vragen we een bijdrage van mensen buiten Nederland voor het in stand houden van ons wegennet", schrijft de partij.
Zorg
Het CDA waarschuwt in het programma dat het beheren van gezondheidsdata beter moet. "De versterking is nodig omdat zich een heel nieuwe ontwikkeling aandient: grote techbedrijven gaan zich met onze gezondheid bemoeien op grond van door hen verzamelde data. Mensen moeten daarom beschermd worden tegen ondernemingen die veel geld willen verdienen aan de medische data van mensen", schrijft de partij. Het CDA wil daarentegen wel dat zorgprofessionals 'in het belang van de patiënt gegevens kunnen delen zonder tegen doorgeslagen privacyregels aan te lopen'. Dit punt is niet uniek voor het CDA. Meerdere partijen willen dit aankaarten, al is er hier al veel mogelijk met anonimisering van data voor onderzoek. Het CDA noemt geen specifieke voorbeelden met wat het hier bedoelt en tegen welke privacyregels zorgwerknemers aanlopen.
Veiligheid
'Overdreven privacyeisen maken het werk voor agenten en rechercheurs onnodig moeilijker.'Ook op het gebied van veiligheid hekelt het CDA privacyeisen. Die noemt de partij 'overdreven' waar het gaat om het aanpakken van kinderpornografie. Die 'overdreven privacyeisen maken het werk voor agenten en rechercheurs onnodig moeilijker', zegt de partij, die dat overigens koppelt aan het ontsleutelen van cryptotelefoons, wat niets met kindermisbruik te maken had. Het CDA schrijft verder: "Als wij moeten kiezen tussen wetgeving die de aanpak van kinderpornografie makkelijker maakt en het belang van privacy, dan komt het kind op de eerste plek." Daarvoor wil de partij doorgaan met de Wet gegevensbescherming door samenwerkingsverbanden. Dat is een wet die door privacyexperts wordt bekritiseerd en vaak als een ernstigere variant van het controversiële SyRI wordt aangemerkt. Tweakers schreef in 2020 al een achtergrondartikel over die wet.
Het CDA heeft verder het ambitieuze plan om 'de impact van cybercrime tegen te gaan door criminelen het zo moeilijk mogelijk te maken'. De partij noemt daar geen details bij. Verder moet de overheid 'blijven werken aan het vergroten van de cyberweerbaarheid van alle Nederlanders'. De partij wil tot slot het midden- en kleinbedrijf ondersteunen 'in het verbeteren van de digitale veiligheid' om bijvoorbeeld te helpen ransomware tegen te gaan. Ook daarover noemt de partij geen specifieke maatregelen. Het vorige kabinet, waar het CDA in zat, sprak al af de verschillende Nederlandse veiligheidsorganisaties NSCS en het DTC samen te voegen, precies met deze reden.
Overheid
Net als veel andere partijen pleit het CDA ervoor dat de overheid altijd offline en fysiek bereikbaar moet zijn. De partij noemt 'een fysiek loket voor contact'. Verder zegt de partij dat de Belastingdienst 'orde op zaken moet stellen' in onder andere de ict-systemen.
Het CDA is een van de weinige partijen die nog iets zegt over algoritmes. Dat was tijdens de vorige campagne juist een belangrijk speerpunt voor veel partijen. "De rechtsbescherming voor burgers bij geautomatiseerde besluitvorming door de overheid wordt versterkt via een recht op inzicht in de gegevens en de algoritmes die de overheid gebruikt. Het beroep tegen dit soort besluiten en de toetsbaarheid van onderliggende algoritmes wordt vereenvoudigd", schrijft de partij. Daar komt in de toekomst al Europese wetgeving voor met de AI Act. Bovendien krijgt de Autoriteit Persoonsgegevens meer geld voor algoritmetoezicht en is het onder de AVG al mogelijk inzicht te krijgen in data die de overheid van burgers heeft.
CDA is voor het afschalen van de salderingsregeling en ziet 'zonnepanelen het liefst op daken'. Daarmee lijkt de partij aan te geven dat het tegen zonneparken is in bijvoorbeeld weilanden, maar dat staat er niet expliciet.
ChristenUnie
De ChristenUnie heeft zich in het verkiezingsprogramma van 136 pagina's aanzienlijk meer op technologie en digitalisering gericht dan in het programma van 2021. Zo deelt de partij uiteenlopende standpunten over de effecten van sociale media, kunstmatige intelligentie en digitalisering op het welzijn van mensen. In de meeste gevallen is het thema verbondenheid het uitgangspunt voor de overwegingen die de partij over tech maakt. Naar de impact van kunstmatige intelligentie wil de partij eerst een onderzoek laten uitvoeren.
ChristenUnie in het kort
Minder verslavende en veiligere sociale media
Hostingbedrijven moeten kinderporno en bedreiging van journalisten en politici voorkomen
Uitbreiding van de Autoriteit Persoonsgegevens
Niet meer gratis producten retourneren
Investeren in waterstof- en windmolenprojecten
Webcrawlers en lokprofielen tegen mensenhandelaars
De ChristenUnie is in alle opzichten kritisch over sociale media, vooral als het gaat om de effecten op het welzijn van kinderen. De partij pleit voor 'minder verslavende en veiligere' sociale media en zegt dat techgiganten financieel gebaat zijn bij het verslaafd maken van kinderen. Daarom wil de partij een 'breed onderzoek' naar de impact van sociale media en games op mensen. Afgezien van de bevindingen van dit onderzoek, stelt het bedrijf al een verbod op lootboxes in online games voor om gokken en gamen te scheiden.
In het verlengde daarvan noemt de partij enkele concrete voorbeelden om de impact van sociale media in te perken. Ze schrijft: "Sociale media brengen jongeren veel moois, maar ook veel naars. We willen strengere regels zodat het toestemmingsvereiste tot 16 jaar voor gebruik van sociale media beter functioneert. Sociale media die niet ontworpen zijn om door jongeren zonder schade te worden gebruikt, worden verplicht een leeftijdsgrens te hanteren en te handhaven. Bedrijven en sociale media die dat niet doen worden uit Europa geweerd." 'Sociale media die niet ontworpen zijn om door jongeren zonder schade te worden gebruikt, worden verplicht een leeftijdsgrens te hanteren en te handhaven.'
Hiervoor refereert de partij aan 'verdere Europese regelgevingen'. Zo wil de partij een strengere controle op de leeftijd van gebruikers van sociale media, een verbod op dataprofielen van kinderen en een 'zorgplicht tegen online bagger'. In dat laatste voorbeeld refereert de partij aan online desinformatie en bedreigingen. Digitale platforms en hostingbedrijven zouden volgens de ChristenUnie de verantwoordelijkheid krijgen om politici, journalisten en schrijvers hiertegen te beschermen, waarbij specifiek het beschermen van vrouwen met deze banen vermeld wordt. Ook noemt de partij nog een 'datajubeljaar', wat een wettelijk recht is op het verzoeken van het vernietigen van data om met een 'schone lei' te kunnen beginnen. Verschillende grote online platformen hebben al een dergelijke optie.
AI en big tech
De partij gaat verder: "Onze vrijheid komt in het gedrang als we niet meer grip krijgen op grote techbedrijven die grote hoeveelheden data over ons verzamelen. Sociale media kunnen nu ongehinderd zorgen voor verslaving, mentale problemen bij jongeren en verharding van het publieke debat. De overheid moet een grotere rol nemen bij de regulering van big tech, het internet als publieke ruimte en via voorlichting en andere bewustwordingsmaatregelen pal gaan staan voor vrijheid." Om de macht van bigtechbedrijven in te perken, wil de ChristenUnie de Autoriteit Persoonsgegevens uitbreiden.
In het verlengde daarvan stelt de partij voor om algoritmes en kunstmatige intelligentie te reguleren. Daarvoor moeten strengere regels komen, bijvoorbeeld door organisaties te verplichten om transparantie te bieden over welke data er gebruikt wordt voor het trainen van algoritmes en de overwegingen voor het bestrijden van discriminatie door algoritmes.
De ChristenUnie noemt verder nadrukkelijk de AVG, wat volgens de partij geen 'onnodig obstakel' zou moeten zijn. Zo moet de mogelijkheid om gegevens uit te wisselen tussen instanties en overheidsorganen verbeterd worden en zou duidelijker moeten worden wat wel en niet mag.
Technologie in de gezondheidszorg
De ChristenUnie verwelkomt bepaalde vormen van technologie in de gezondheidszorg, mits het principe 'ethiek van voorzichtigheid' toegepast wordt. Zo mogen slimme technologieën gebruikt worden om thuiszorg te bieden, mits bewezen is dat de toepassingen werken. Hetzelfde geldt voor kunstmatige intelligentie: "Er zijn algoritmen die beter dan mensen in staat zijn afwijkingen te detecteren in beelden van menselijk celmateriaal." AI mag volgens de partij gebruikt worden voor dit soort toepassingen, maar er moet een arts eindverantwoordelijk blijven. Een verdere kanttekening van de partij is dat commercieel gebruik van data verworven uit dit soort behandelingen wordt uitgesloten.
Onderwijs
'Bezin je op de rol van AI.'
Voor het onderwijs is de partij iets terughoudender wat toepassingen van technologie betreft. Zo moet de Rijksoverheid een 'brede bezinning' op de toepassing van AI organiseren en zich afvragen of de technologie een bijdrage aan of belemmering voor de kwaliteit van onderwijs en ontwikkeling van jongeren is. De partij geeft daar zelf geen mening over. Verder stelt ze dat digitaal onderwijs als overbrugging van het langdurig thuiszitten van scholieren kan zorgen. De ChristenUnie wil gratis schoolmateriaal voor het voortgezet onderwijs, waaronder digitale leermiddelen, apparaten en grafische rekenmachines vallen.
Producten en retourbeleid
De ChristenUnie stelt in haar partijprogramma dat huidige consumptie- en productiepatronen in westerse landen een nadelig effect op de natuur en het milieu hebben. Daarom stelt de partij enkele punten voor om verspilling tegen te gaan. Dit onder meer met een verbod op gratis retourneren; consumenten zouden aparte retourkosten moeten betalen bij het terugsturen van een online verzending. Ook moeten er belastingen geheven worden op meerlaagse verpakkingen en verpakkingen die minder dan 30 procent gerecycled materiaal bevatten. Er wordt geen concreet bedrag genoemd.
Ook wil de partij dat niet-repareerbare spullen geweerd worden van de Nederlandse markt. Fabrikanten zouden in het verlengde daarvan verplicht moeten worden om 10 jaar reserveonderdelen aan te bieden. Verder moeten producten met minder dan 5 jaar garantie volgens de partij verboden worden.
Energietransitie en mobiliteit
In het partijprogramma gaat de ChristenUnie verder veelvuldig in op de energietransitie en beleid om daar aan bij te dragen. De partij wil bijvoorbeeld 250 miljoen euro extra per jaar investeren in wind- en zonne-energieprojecten. Specifiek pleit de partij voor meer windmolens op zee, mits de natuur en bedrijven zoals visserijen daar niet door benadeeld worden. Ook wil ze het gebruik van zonnepanelen stimuleren met nieuwe ISDE-subsidies. Overtollige inkomsten uit gezamenlijke energieprojecten die met subsidies bekostigd zijn, moeten volgens de partij afgedragen worden aan de overheid.
De ChristenUnie wil dat netbeheerders 'zonder belemmering aan netverzwaring' kunnen doen. Ook voor andere vormen van energieopwekking staat de ChristenUnie open. Zo wil de partij 100 miljoen euro extra investeren in het waterstofproject H2Global. Kernenergie kan toegepast worden om de energietransitie op de kortere termijn te helpen en ook voor gaswinning op de Noordzee staat de partij open, mits dergelijke projecten voldoen aan 'strikte natuurbeschermingsregels'. Hier worden geen voorbeelden van genoemd.
De partij erkent dat er overigens wel ruimte moet zijn op het energienet; om netcongestie tegen te gaan, wil de ChristenUnie dat netbeheerders 'zonder belemmering aan netverzwaring' kunnen doen. Energieopslag moet in het verlengde daarvan gestimuleerd worden. De partij wil dat projecten die de energietransitie bevorderen, bijvoorbeeld waterstofproductie en accu's, een lager nettarief hoeven te betalen. Salderen wil de partij afbouwen, maar om zonnepanelen lonend te houden, moet er wel een andere regeling komen om die te stimuleren.
Verder stelt de partij voor dat er een kilometerprijs voor personenauto's gerekend gaat worden, waarbij de prijs afhangt van het gebruikte voertuig, de locatie en tijd. Vanaf 2025 mogen er alleen nog maar elektrische bromfietsen worden verkocht en vanaf 2030 wil de partij brandstofauto's 'uitfaseren voor de zakelijke markt'.
NPO en journalistiek
In het verkiezingsprogramma weidt de ChristenUnie als een van de enige partijen uit over de publieke omroep, specifiek over NPO Plus: "De programma’s van de publieke omroep mogen niet achter een online betaalmuur verdwijnen, maar moeten voldoende toegankelijk zijn. NPO Plus stopt." In het verlengde daarvan pleit de partij voor onafhankelijkere omroepen en journalisten. Ze waarschuwt voor desinformatie en nepnieuws. Daarom moeten er met stimuleringsfondsen onafhankelijke onderzoeksjournalisten gesteund worden. Naast deze fondsen wil de partij deze vorm van journalistiek bekostigen door de NPO 'beperkte ruimte voor generieke, niet gepersonaliseerde online reclame' te geven.
Veiligheid
De ChristenUnie besteedt veel aandacht aan technologie met betrekking tot veiligheid. Op individueel niveau wil de partij een nieuw reclasseringsprogramma voor het toenemende aantal hackers, die op een nieuwe manier geholpen moeten kunnen worden om hun kennis 'voor het goede in te zetten'. In andere gevallen wil de partij 'slimmer straffen' door bij lichtere misdrijven elektronische detentie in te zetten. Bij deze strafvorm krijgen criminelen bijvoorbeeld een elektronische enkelband en mogen zij niet buiten een bepaalde omgeving komen. Om kinderporno te bestrijden, stelt de partij nieuwe strafwetgeving voor waardoor hostingbedrijven 'een grotere verantwoordelijkheid' krijgen voor het stoppen van kinderporno. Zoals in het vorige partijprogramma zegt de ChristenUnie wederom dat mensenhandelaars bestreden moeten worden met 'webcrawlers en de inzet van lokprofielen'.
Op overkoepelend gebied stelt de partij dat er extra geld moet komen voor cyberveiligheid: "Nederland moet zich goed blijven beschermen tegen spionage, diefstal van militaire technologie, ontwrichting door desinformatie en het hacken van wapensystemen en vitale infrastructuur zoals waterkering en wapensystemen."
Verder wil de partij investeren in meer rechercheurs, specifiek in 'digitaal kundige politie'. Daarvoor moet het ict-systeem van de politie gemoderniseerd worden. Ze verduidelijkt niet hoe. Ook op het gebied van cybercriminaliteit moet de politie doorontwikkelen, zo stelt de partij: "Er wordt geïnvesteerd in digitale expertise van speciale teams tegen cybercriminaliteit, maar ook in verbreding van de kennis binnen de politie als geheel, omdat bijna alle criminaliteit een digitale component heeft."
Europa
Tot slot uit de ChristenUnie kritiek op verschillende Europese initiatieven, zoals de digitale euro. De partij wil dat contant geld gebruikt blijft worden en dat het huidige voorstel voor de digitale euro 'een oplossing op zoek naar een probleem' is. Bij de digitale euro zouden 'onwenselijke eigenschappen als programmeerbaarheid niet categorisch uit te sluiten zijn'. Het is niet duidelijk wat de partij hier precies mee bedoelt. Verder uit de partij kritiek op de Europese digitale identiteit. Als er een dergelijke implementatie zou komen, wil ze dat dit 'vrijwillig, transparant en privacyproof' is.
D66
Het verkiezingsprogramma van D66 is meer dan alleen een programma; het is een waar boekwerk. Met een kleine 81.000 woorden zit het wat lengte betreft precies tussen de eerste twee Harry Potter-boeken in, dus je kunt even gaan zitten voor de plannen van de partij die in het vorige kabinet nog een flinke ideologische stempel wist te drukken.
D66 in het kort
Minister voor Digitale Zaken
Meer datahosting binnen Nederland en servers op Nederlandse bodem
Leerlingen uit laaginkomensgezinnen moeten tegemoetkoming krijgen voor digitale apparaten
Het kabinet-Rutte IV had voor het eerst een bewindspersoon met digitalisering als portefeuille. Alexandra van Huffelen van D66 is 'slechts' staatssecretaris, maar toch is de partij daar trots op. Wel vindt de partij dat er 'een groter mandaat nodig is' voor deze rol en daarom pleit de partij voor een minister van Digitale Zaken, met bijbehorend ministerie. "Deze minister zorgt voor bundeling van kennis en expertise binnen de overheid, bijvoorbeeld door een pool van IT-talent in te stellen die werkt aan grote maatschappelijke opgaven", schrijft de partij daarover. De minister moet ook toezien op ict-projecten bij de overheid. Zulke projecten moeten volgens D66 in de toekomst worden opgeknipt en los worden aanbesteed. Ook krijgen uitvoeringsorganisaties meer zeggenschap in de aanbesteding van ict-projecten. Verder wil D66 doorgaan met de Commissie Digitale Zaken en wil de partij investeren in 'parlementaire ondersteuning op het vlak van ict en digitalisering'.
'Voor alle algoritmes die de overheid gebruikt, maken we de mensenrechtentoets op algoritmes verplicht vóór gebruik.'D66 waarschuwt op meerdere punten in het programma voor de groei van bigtechbedrijven en vindt dat mede door hun macht de Nederlandse overheid actief moet bijdragen aan opensourcealternatieven. Het noemt Mastodon en Polis als voorbeelden, waar de overheid sinds eerder dit jaar al mee experimenteert. De partij wil verder experimenteren met een digitaal platform voor politieke besluitvorming, maar dan in Europees verband. De partij wil ook dat er moet worden geïnvesteerd in de verbetering van de ict bij de overheid.
Net als enkele andere partijen wil D66 dat Nederlandse ambtenaren en politici meer kennis krijgen over digitale technologie, waaronder een verplichte training. Ook pleit de partij ervoor dat de overheid, maar ook bedrijven als banken, verzekeraars en pensioenfondsen, altijd offline beschikbaar blijven.
De partij heeft verder nog veel andere punten over digitalisering van de overheid die veel gaan over autonomie. De partij wil 'een Europees netwerk van leveranciers van netwerkapparatuur', minder afhankelijkheid van digitale diensten van buiten Europa in de zorg en het onderwijs, meer datahosting binnen Nederland en servers op Nederlandse bodem.
Overheidsalgoritmes krijgen als het aan de partij ligt een extra eis. "Voor alle algoritmes die de overheid gebruikt, maken we de mensenrechtentoets op algoritmes verplicht vóór gebruik. Bij gebruik van algoritmes is een regelmatige toets op vooroordelen nodig. Ook registratie in het Algoritmeregister van de algoritmes die de overheid inzet, wordt verplicht."
Sowieso wil D66 dat de overheid minder data verzamelt. "De overheid stopt met excessieve verzameling van data van burgers. Basisbeginselen zoals dataminimalisme en legaliteit staan centraal in de omgang van de overheid met gegevens van burgers. Dat betekent dat de overheid alleen de noodzakelijke gegevens gebruikt en alleen wanneer dit gebaseerd is op een wet."
De partij wil zich ook wapenen tegen de komst van quantumcomputers, die mogelijk de huidige encryptie kunnen gaan kraken. "De Nederlandse overheid zal daarom in Europa pleiten voor een quantumproof standaard voor de beveiliging van gevoelige overheidsinformatie, bijvoorbeeld bij overheden, financiële instellingen, de gezondheidszorg, kritieke infrastructuur en defensiecontracten."
Economie
D66 wil hoogtechnologische sectors stimuleren. Het bedrijf noemt daarbij bedrijven als ASML en NXP, maar ook bedrijven in de biotechnologie. De partij wil de groei daarvan stimuleren met opleidingen, subsidies en kennismigratie.
De partij kijkt daarbij ook naar Europa. Dat moet, vanwege concurrentie, investeren in nieuwe technologieën, maar D66 wil daarvoor ook een expliciet Nederlandse rol. Veel van die plannen worden, ongeacht de lengte van het verkiezingsprogramma, niet concreet gemaakt.
Verder is D66 voorstander van de digitale euro. Of beter gezegd: de partij wil 'een publiek verankerd alternatief voor het aanhouden van een rekening bij een commerciële bank'.
Zorg
'De zorg moet digitaler worden.'D66 wil dat gezondheidsgegevens op een enkele plek inzichtelijk worden voor zorgverleners, met de dooddoener dat dat 'met behoud van privacy' moet gebeuren. De partij hekelt het feit dat er nu veel decentrale patiëntdossiers bestaan en wil dat de overheid een patiëntdossier maakt, op basis van het burgerservicenummer. De zorg moet ook digitaler worden, vindt de partij. Patiënten moeten via apps of digitale consulten zorg op afstand kunnen krijgen als ze dat willen. Het gebruiken van kunstmatige intelligentie in de zorg moet volgens D66 juist 'worden ingekaderd met wet- en regelgeving'.
Verder vindt de partij dat mensen met een licht verstandelijke beperking 'beter moeten worden gefaciliteerd om digitaal mee te kunnen komen. Ook moeten zorginstellingen meer kunnen investeren in technologische hulpmiddelen zoals robots en domotica.
Onderwijs
'Meer investeringen in opleidingscapaciteit voor studenten in techniek, ict en kunstmatige intelligentie'D66 profileert zich vaak als de onderwijspartij, maar heeft in het huidige verkiezingsprogramma relatief weinig punten op dit vlak. De partij wil doorgaan met het vrijblijvende weren van smartphones in de klas, maar wil daar geen specifieke wet voor. Ook moeten leerlingen uit laaginkomensgezinnen een tegemoetkoming krijgen voor digitale apparaten.
De partij vindt verder dat wetenschappers het recht moeten krijgen om hun eigen onderzoeksdata openbaar te maken. De partij wil ook dat data niet achter een betaalmuur komt. Doordat algoritmes daarmee sneller getraind kunnen worden, kunnen er 'sneller wetenschappelijke doorbraken worden bereikt', stelt de partij.
Ook wil de partij technische studies stimuleren. "Wat D66 betreft komen er meer investeringen in opleidingscapaciteit voor studenten in techniek, ICT en kunstmatige intelligentie. Ook komt er meer onderzoek naar digitale technologie, zoals kunstmatige intelligentie, cybersecurity, kwantumtechnologie en fonetica. Om effectief te opereren in het cyberdomein, de ruimte en om de kansen van artificiële intelligentie te benutten, werkt Defensie nauw samen met kennisinstituten, mensenrechtenorganisaties en het bedrijfsleven."
Datacenters
'D66 wil dat datacentra in Nederland klimaatneutraal zijn in 2030.'Hoewel de partij pleit voor het vaker hosten van data op Nederlandse bodem, wil het wel eisen stellen aan het bouwen van datacenters. "Het ongecontroleerd bouwen van vierkante dozen in het landschap moet worden voorkomen. In plaats daarvan wil D66 dat bij de komst van datacentra en distributiecentra strikte ruimtelijke kwaliteitseisen gesteld worden waardoor er gebouwen ontstaan die passen in het landschap. Hierbij kan gedacht worden aan het verdiept aanleggen, kleurgebruik en/of groene gordels."
Datacenters moeten bovendien klimaatneutraal worden. "D66 wil dat technologie klimaatneutraal en met respect voor natuur en milieu wordt ontwikkeld. Nederland maakt zich in Europa hard voor klimaatrechtvaardige toeleveringsketens van technologie. Datacentra gebruiken veel elektriciteit en water voor de koelsystemen en om de servers draaiende te houden. D66 wil daarom dat datacentra in Nederland klimaatneutraal zijn in 2030."
D66 streeft er bovendien naar om samen met het bedrijfsleven 20.000 Nederlandse huishoudens, inclusief die in het Caribisch gebied, te voorzien van snel internet. Dat moet in samenwerking met bedrijven, maar hoe precies, staat niet in het programma.
Mobiliteit
Rekeningrijden komt er, als het aan D66 ligt. "Niet langer belasten we dan het bezit, maar het gebruik van de auto. Met een heffing gebaseerd op CO2-uitstoot, plaats, tijd en gewicht houden we rekening met de regionale verschillen, zorgen we voor schonere lucht en verminderen we de file. In de stedelijke gebieden hanteren we een hoger tarief. Hier willen we het autogebruik ontmoedigen om de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren en maken we ruimte voor ander vervoer. Tegelijkertijd willen we een korting in gebieden waar men afhankelijker is van de auto omdat de voorzieningen op grotere afstanden liggen en het OV-aanbod minder is."
Bovendien moeten er betere apps komen voor vervoer. "Om de toegankelijkheid van allerlei (semi)publieke vervoersdiensten te verbeteren, steunt D66 de ontwikkeling van apps voor actueel reisadvies via meerdere vervoersmiddelen waar je gelijk kan reserveren, boeken, betalen en de CO2-uitstoot van de reis wordt getoond. We willen dat alle vervoerders hun data hiervoor beschikbaar stellen, met inachtneming van privacy."
Zelfrijdende vrachtwagens? Ja graag, zegt de partij. "We stimuleren experimenten met zelfrijdende en met elkaar communicerende vrachtauto’s op de snelweg, met aandacht voor gegevensbescherming en privacy."
Overig
'Er komt een verbod op het gebruik van microtargeting voor politieke advertenties.'De partij wil dat sociale media gaan betalen voor journalistieke posts. "Socialemediabedrijven moeten journalisten en onafhankelijke mediahuizen betalen voor het journalistieke materiaal dat zij van hen delen op hun platforms. Op die manier gaat de opbrengst van journalistieke content naar de journalist die het heeft geproduceerd in plaats van naar grote techbedrijven."
D66 wil big tech sowieso opsplitsen, tenzij de Europese Digital Markets Act goed werkt. "Daarom maken we een jaar nadat de wet in werking is getreden de balans op. Als dan onvoldoende resultaat is geboekt, wil D66 dat techbedrijven alsnog worden opgeknipt."
De partij wil sowieso eigen advertenties ook reguleren. "Om de individuele vrijheid van ideeënvorming en de democratie te beschermen tegen desinformatie en manipulatie komt er een verbod op het gebruik van microtargeting voor politieke advertenties."
Daarnaast moet er ook oog komen voor geestelijke gevolgen van algoritmes. "Het verdienmodel van socialemediabedrijven is erop gericht om ons zo lang mogelijk op het platform te houden, zodat zij zo veel mogelijk geld verdienen met advertenties. Dit perverse model leidt tot het gebruik van verslavende algoritmes, ongeacht de schade voor kinderen en (jonge) mensen op het vlak van sociale veiligheid, mentaal welzijn en concentratievermogen. D66 wil daarom dat de Europese Unie in de toekomst ook de effecten van algoritmes op mentaal welzijn meeneemt en zo nodig aan banden legt. We verplichten socialemediabedrijven om escalatiekanalen te hebben, waar slachtoffers van bedreiging terechtkunnen om strafbare content offline te halen."
NLZiet moet een breder platform worden. "We willen dat de publieke omroep met commerciële omroepen samenwerkt aan NLZiet: één volwaardig platform voor alle Nederlandse programma’s, documentaires en speelfilms. Omroepen mogen zelf kiezen in welke vorm zij hun producties aanbieden. NPO-content wordt breder beschikbaar voor andere mediapartijen, ook commercieel."
AI heeft een rol binnen de rechtspraak, maar daar wil de partij strenge regels voor. "De inzet van kunstmatige intelligentie bij het snel doorzoeken van jurisprudentie kan de rechtspraak helpen om efficiënter te werken, maar het zijn uiteindelijk mensen die rechterlijke uitspraken moeten doen. Om die reden moet de internationale trend om te experimenteren met kunstmatige intelligentie in de rechtspraak worden gereguleerd. D66 wil dat videobellen binnen alle rechtsgebieden mogelijk wordt. Dit vergroot de toegang tot de rechter." Over AI gesproken: D66 pleit voor een verbod op pornografische deepfakes zonder toestemming. "De Wet seksuele misdrijven wordt daarvoor aangepast."
Wie partijprogramma's naast elkaar legt, begint opvallende verschillen te zien. Sommige partijen richten zich op de toekomst, op vergezichten en op visie, andere partijen kiezen ervoor om zich af te zetten tegen andere partijen of politici. Beide strategieën zijn er uiteraard op gericht om het verschil ten opzichte van andere partijen duidelijk te maken.
DENK staat centraal of iets aan de linkerkant van het politieke spectrum, terwijl veel van de partijen die zich in hun programma afzetten tegen andere politici juist vaak rechtser zijn. Het is een partij die ooit is opgericht door Kamerleden van PvdA en zij richt zich vooral op thema's als migratie en integratie. Het programma opent na de inhoudsopgave met een plaatje van PVV-lijsttrekker Geert Wilders achter tralies, gevolgd door illustraties over inflatie, een gephotoshopt plaatje van PvdA/GL-lijsttrekker Frans Timmermans met eurobriefjes in zijn hand met namen van belastingen erbij, een rijtje huizen en een wachtrij en een afbeelding over het Israëlisch-Palestijnse conflict. Maar waar is de partij eigenlijk voor en wat zegt die over digitalisering en duurzaamheid?
DENK in het kort
Met subsidies de markt voor tweedehands elektrische auto's op gang helpen
Elektrische steps worden legaal
Een algoritmewet moet ervoor zorgen dat algoritmes geregistreerd staan en transparant zijn om discriminatie te voorkomen
Meer geld voor de Autoriteit Persoonsgegevens
Meer windmolens op de Noordzee om Nederland van stroom te voorzien
Salderingsregeling beperken tot 2500kWh, maar regeling wel behouden
Een verbod op tracking voor advertenties en realtimebidding
Het aantal punten van DENK op het gebied van digitalisering en duurzaamheid is vrij beperkt, maar ze zijn er wel.
Mobiliteit
'De overheid moet gedeelde auto’s en scooters stimuleren.'DENK is tegen rekeningrijden. Waar veel partijen aandacht hebben voor het belasten van elektrische auto's, gaat de partij juist een andere kant op. "Elektrische auto’s zijn nog steeds te duur. Om deze auto’s betaalbaar te maken zou de overheid met subsidies een tweedehandsmarkt hiervoor moeten stimuleren."
Verder moet we meer naar deelvervoer, vindt de partij. "De overheid moet daarom gedeelde auto’s en scooters stimuleren. Dit geldt ook voor e-steps, die in Nederland nog steeds niet volledig toegelaten worden. DENK is ervoor om e-steps in Nederland beter mogelijk te maken, en dan zonder betuttelende helmplicht, verplicht kenteken en verzekering."
Overheid
'Digitale discriminatie is een absoluut speerpunt.'Net als veel andere partijen heeft DENK aandacht voor algoritmen. Daarbij neemt het uiteraard het bestrijden van discriminatie, een kernpunt voor de partij, als uitgangspunt. "De toenemende toepassing van algoritmen en risicomodellen kan leiden tot discriminatie. Na het agenderen en aanpakken van institutioneel racisme, waar onverminderd strijd tegen moet worden gevoerd, is digitale discriminatie een absoluut speerpunt voor DENK. Wij willen risicomodellen en algoritmen vrijwaren van discriminatie. Met strenge regels, goede waarborgen, meer bewustwording en stevige sancties."
Daarvoor moet er een wet komen, een 'algoritmewet'. "We verbieden het gebruik van aan afkomst gerelateerde gegevens in algoritmen en risicomodellen en er komen strenge waarborgen. Er dient een verplicht algoritmeregister te komen voor de overheid en voor bedrijven. Alle algoritmen moeten vervolgens verplicht geregistreerd worden, zodat algoritmen transparant worden, het uitlegbaar is waarop tot een bepaalde beslissing is gekomen en eventuele discriminerende elementen verwijderd worden. We versterken het toezicht op algoritmen via de Autoriteit Persoonsgegevens. Dat betekent meer budget en bindende bevoegdheden om de Autoriteit Persoonsgegevens beter te bewapenen tegen discriminatie en privacyschendingen."
Duurzaamheid
'Energiebedrijven krijgen een verplicht aandeel duurzame energie opgelegd.'DENK wil op gebied van duurzaamheid in elk geval bezig met de opwekking van energie bij bedrijven. "Energiebedrijven krijgen een verplicht aandeel duurzame energie opgelegd. Dit aandeel gaat ieder jaar omhoog totdat 100 procent duurzaamheid wordt bereikt." In 2050 moet de energievoorziening klimaatneutraal zijn.
Hoe dan? "We gaan massaal inzetten op stroom uit windenergie op de Noordzee. De energie-infrastructuur wordt daarvoor aangepast. Windenergie op land realiseren we alleen als er lokaal draagvlak voor is. Dit bereiken we onder andere door de lokale bewoners mee te laten delen in de opbrengst hiervan."
DENK wil de salderingsregeling behouden. "Maar we beperken de salderingsruimte tot 2500kWh. Hiermee voorkomen we oversubsidiëring van rijke huishoudens, maar kan men wel blijven profiteren van hun energieopwekking."
Overige
'Kleinere organisaties moeten meer hulp krijgen van de overheid om hun digitale veiligheid op orde te krijgen.'Op het gebied van grote techbedrijven zegt DENK niet veel, maar het wil in elk geval af van tracking voor advertenties. "Het moet verboden worden dat een website die je bezoekt jouw internetgedrag kan volgen, deze informatie kan opslaan en zomaar kan verkopen aan wie dat maar wil. DENK pleit daarom voor een verbod op Real Time Bidding."
Ook moet Nederland digitaal veiliger worden. "We investeren meer in een veilige digitale infrastructuur. Met name kleinere organisaties moeten meer hulp krijgen van de overheid om hun digitale veiligheid op orde te krijgen." Hoe dat precies moet gaan gebeuren, vermeldt het programma niet.
Forum voor Democratie
Het recentste verkiezingsprogramma van Forum voor Democratie komt grotendeels overeen met het programma dat de partij van Thierry Baudet in 2021 presenteerde. Zo is de partij fel tegen de 'digitale euro'. Dat is een digitale versie van de euro die door de Europese Centrale Bank wordt ontwikkeld en waar Tweakers vorig jaar een achtergrondartikel over schreef. FvD laat de munt meerdere keren aan bod komen en wijdt er zelfs een heel hoofdstuk aan in zijn programma. "FvD is van mening dat de noodzaak van een digitale euro volledig ontbreekt. We stemmen nooit in met de invoering van central digital bank currency", schrijft de partij. Daar heeft Nederland niet veel over te zeggen; de munt wordt door de centrale bank ontwikkeld en hoewel Nederland eisen kan stellen, kan het niet voor of tegen de invoering ervan stemmen. FvD is daarbij niet de enige Nederlandse partij die zich tegen deze ontwikkeling verzet.
Forum voor Democratie in het kort
Niet akkoord met de digitale euro van de Europese Centrale Bank
Niet akkoord met het digitaal identiteitsbewijs van de Europese Commissie
De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten intrekken
Digital Services Act terugdraaien
Mensen de mogelijkheid geven om geen statisch IP-adres te nemen
Cookiewet afschaffen
Minder regels rondom cryptovaluta
Verbod op verwijderen van niet-strafbare uitingen op techplatformen
Politiek asiel bieden aan Julian Assange en Edward Snowden
Snel internet
Een eigen onbemenste sonde naar de maan en een eigen ruimtelanceerbasis op Aruba
Forum is tevens tegen andere digitaliseringsprojecten vanuit Europa. Zo zegt de partij tegen een 'Digital ID' te zijn, waarmee het waarschijnlijk verwijst naar de plannen van de Europese Commissie om een digitaal identiteitsbewijs te maken. Verder schrijft Forum: "In het kielzog daarvan wordt nu ook gesproken over het registreren van de biometrische data van internetgebruikers. Dit zou het IP-adres moeten vervangen, waarmee anonimiteit op het internet een onmogelijkheid wordt." Het is niet duidelijk op welke plannen de partij daarmee doelt en hoe een IP-adres kan worden vervangen door biometrie.
Privacy
Ook weidt de partij veelvuldig uit over privacy en regulering van grote techplatformen door Nederland en Europa. Zo wil FvD de 'Sleepwet' intrekken, verwijzend naar de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Ook de Europese Digital Services Act moet teruggedraaid worden. Onder deze wet moeten grote platformen inzicht geven in onder meer de gebruikte algoritmes en wat er met de gegevens van gebruikers gebeurt, gerichte advertenties inperken en de verspreiding van nepnieuws tegengaan. De partij zegt niets over de zusterwet Digital Markets Act, die meer gericht is op het reguleren van concurrentiemogelijkheden.
Anonimiteit op het internet is een 'onvoorwaardelijk uitgangspunt'. Verder stelt de partij voor dat mensen de mogelijkheid moeten hebben om geen statisch IP-adres te gebruiken, wat anonimiteit in de hand werkt. Ze noemt anonimiteit op het internet dan ook een 'onvoorwaardelijk uitgangspunt'. In het verlengde daarvan moet de cookiewet afgeschaft worden, moeten wetten rondom cryptovaluta ingeperkt worden en zou er een mogelijkheid moeten komen voor burgers om een datadossier aan te vragen. Overigens moeten burgers onder de AVG al hun data in handen van bedrijven kunnen opvragen.
Big tech en sociale media
De partij waarschuwt daarnaast voor de gevaren van de macht van grote techbedrijven. Dat gaat deels over de manier waarop die content verwijderen of juist aanbieden en welke keuzes daarin worden gemaakt. Daar beklaagde Forum zich in zijn vorige verkiezingsprogramma ook al over. Dit keer haalt de partij ook nog andere argumenten aan. Door de macht van techbedrijven wordt privacy weggenomen en is het moeilijker om het recht om vergeten te worden uit te oefenen. Ook schrijft de partij, ten onrechte, dat bigtechbedrijven 'grote hoeveelheden persoonlijke data doorverkopen aan commerciële partijen of statelijke actoren'.
Verder stelt de partij dat de betreffende bedrijven op hun sociale media strafbare uitingen zouden mogen modereren, terwijl niet-strafbare uitingen niet gecensureerd zouden mogen worden. FvD wil dit principe in een wet opnemen. "Zo voorkomen we dat de vrijheid van meningsuiting en de bandbreedte van het publieke debat oneigenlijk worden ingeperkt."
Forum voor Democratie deelt met betrekking tot deze overwegingen enkele stellingen die niet of nauwelijks worden toegelicht. Zo moeten er 'adequate beroepsmogelijkheden' komen voor gebruikers die in beroep willen gaan tegen een verbanning, moeten er 'ruime mogelijkheden zijn voor alternatieve platforms' en zouden factcheckmeldingen niet meer toegestaan mogen worden 'zolang deze niet community-driven zijn'.
Forum heeft daarnaast nog enkele losstaande punten in het programma die opvallen. Een ervan is dat de partij politiek asiel wil verlenen aan Julian Assange en Edward Snowden; Forum is de enige partij die daar expliciet voor pleit. De partij wil verder 'onderzoek naar nieuwe vormen van transport, zoals hyperloops' doen, maar daar staat tegenover dat er geen subsidie meer wordt uitgegeven voor elektrische auto's. De partij pleit voor 'supersnel glasvezelinternet door het gehele land', maar weidt daar verder niet over uit. Ook wordt de CoronaCheck-app nog besproken; er zou niet meer in de app geïnvesteerd mogen worden en alle 'historische QR-data' moet volgens de partij vernietigd worden. Forum is de enige partij die in de huidige verkiezingsprogramma's nog beleid rondom corona expliciet vermeldt.
Klimaat
Ook besteedt Forum een aanzienlijk deel van zijn partijprogramma aan het voorgestelde beleid rondom klimaat en milieu. Het uitgangspunt van de partij is dat er geen klimaatcrisis is en dat alle tot dusver geformuleerde klimaatdoelen daarom per definitie niet haalbaar zijn. In plaats daarvan noemt FvD het klimaatverandering en zou Nederland zich moeten inzetten voor adaptie aan de gevolgen van klimaatverandering. Door middel van 'dijkenbouw, kustbescherming, rivierbeheer en gewasontwikkeling' zou Nederland zich moeten voorbereiden op deze veranderingen. 'Bestaande windmolen- en zonnepaneelparken moeten ontmanteld worden.'
In het verlengde daarvan wil de partij niet alleen dat er gestopt wordt met het plaatsen van windturbines, zonneparken en biomassacentrales, maar bestaande windmolen- en zonnepaneelparken zouden zelfs ontmanteld moeten worden. Op deze manier wil de partij landbouw-, natuur- en bouwgrond herwinnen en het 'mooie Nederlandse landschap herstellen'.
Ruimtevaart
Forum eindigt zijn partijprogramma met een uitgebreide passage over ruimtevaart. Die is nagenoeg identiek aan die uit het programma van 2021, maar is nog steeds opvallend en vooral ambitieus. De partij wil bijvoorbeeld het Netherlands Space Office een eigenstandige ruimtevaartorganisatie maken, terwijl het nu nog een coördinerend orgaan is. Verder moet er geïnvesteerd worden in private ruimtevaartinitiatieven en het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum, maar de partij noemt hiervoor geen bedragen. FvD wil een vijfde legeronderdeel binnen Defensie dat zich specifiek richt op ruimtevaart.
Met al deze voorstellen wil de partij enkele concrete doelen behalen. In 2040 moet Nederland een onbemenste sonde naar de maan sturen. Ook moet er een eigen lanceerplatform op Aruba komen, dat zowel voor eigen ruimtemissies als voor commercieel verhuur dienst moet doen. Tot slot wil Forum voor Democratie onderzoek laten doen naar een Nederlands alternatief voor GPS. De partij zegt niets over het Galileo-project, het Europese GPS-alternatief waaraan Nederland meewerkt.
JA21
JA21, wat staat voor Juist Antwoord en het oprichtingsjaar, komt in zijn programma vooral op voor rechtse thema's als migratie en veiligheid. Digitalisering komt in het programma dan ook voornamelijk op die punten voor. Verder is de partij tegen een digitale euro en tegen iedere vorm van rekeningrijden. De partij redeneert dat Nederlanders al rekeningrijden via de accijnzen en btw op brandstof.
JA21 in het kort
Geen rekeningrijden
Camerabeelden makkelijker maken en inzetten
Meer investeren in digitale capaciteiten bij opsporingsdiensten
Makkelijker zorg op afstand via digitale technologie
Geen invoer van digitale euro
Huawei weren uit telecomnetwerken en onderzoeksprojecten
De partij hamert sterk op veiligheid. Dat komt onder andere naar voren in het punt 'cameratoezicht'. JA21 wil dat uitbreiden. De partij wil verder het 'wegnemen van juridische belemmeringen voor het maken, opslaan en uitkijken van camerabeelden'. Ook wil de partij 'fors investeren in geavanceerde surveillancetechnologie om drugssmokkel tegen te gaan', maar daar noemt het geen details bij.
'Contraoffensief tegen cyberterrorisme en cybercrime' JA21 wil verder dat gevangenen minder makkelijk telefoons kunnen gebruiken en de partij wil 'fors investeren in de inlichtingen- en veiligheidsdiensten'. Verder pleit de partij voor een 'contraoffensief tegen cyberterrorisme en cybercrime'. Daarvoor wil JA21 investeren in digitale capaciteiten bij de opsporingsdiensten en voor hen de opsporingsbevoegdheden uitbreiden. De partij schrijft daarbij niet in welke vorm dat moet. In het verleden heeft de politie al verschillende nieuwe bevoegdheden gekregen, zoals die in de Wet computercriminaliteit III waarmee computers mogen worden gehackt.
Zorg
Op het gebied van zorg pleit JA21 ervoor dat patiënten makkelijker zorg op afstand moeten kunnen krijgen. "Technologisch is het zelfs al zeer goed mogelijk en wenselijk veel zorg thuis te leveren door middel van bijvoorbeeld smarthomes, telemonitoring, teleconsultatie, telediagnostiek en telebehandeling", schrijft de partij.
Digitale euro
JA21 is fel gekant tegen de invoering van een digitale euro. "Nederland beschikt immers al over het efficiëntste betaalsysteem binnen Europa", schrijft de partij. Vanuit Nederlands perspectief is er dan ook geen probleem dat opgelost zou worden met een digitale euro als betaalmiddel." De partij is met name bang voor de privacyimpact ervan en pleit ervoor dat Nederland zich 'inzet voor het efficiënter maken van de huidige bestaande betalingssystemen in Europa'.
Huawei
Tot slot waarschuwt JA21 voor de invloed van China in het algemeen en Huawei in het bijzonder. De partij wil 'een direct einde aan de financiering van Huawei vanuit EU-(onderzoeks)projecten', al geeft ze daar geen voorbeelden van. Verder wil JA21 dat er een Europees verbod op alle Huawei-apparatuur in de kern van 5G-netwerken komt en dat dat in de toekomst ook voor 6G-netwerken gebeurt. Overigens is dat voor Nederland minder relevant; in 2021 bleek al dat Huawei geen coretechnologie voor 5G-netwerken levert in Nederland.
Duurzaamheid
'Zo onmeetbaar klein als de opbrengst is, zo astronomisch zijn de kosten.' JA21 vindt Nederlands beleid op het gebied van duurzaamheid onzin. "Dat beleid levert op de wereldwijde temperatuur een onmeetbaar klein effect op dat binnen een dag tenietgedaan wordt door landen als China en India, die als gevolg van het Parijse Klimaatakkoord nog jarenlang naar een piek in hun uitstoot mogen groeien. En zo onmeetbaar klein als de opbrengst is, zo astronomisch zijn de kosten."
Daarom moeten er zonnepanelen op het dak komen, maar verder weinig. "We willen een directe stop op nieuwe windparken op land en zee, zonnepanelen op daken in plaats van zonnevlaktes op grond." De partij wil het elektriciteitsnet uitbreiden. De verplichting voor warmtepompen zou van tafel moeten. Energie zouden we moeten krijgen van kernenergie, zo vindt de partij.
Deze eeuw hebben we de opkomst van meerdere nieuwe partijen meegemaakt. In 2002 kwam Lijst Pim Fortuijn met 26 zetels in de kamer, PVV deed dat met 9 zetels in 2006 en bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer waren het in 2019 FvD en eerder dit jaar de BBB die indruk maakten. Nog nooit werd een nieuwe partij in een klap de grootste, maar Nieuw Sociaal Contract zou dat best kunnen worden volgens de peilingen.
Nieuwe partijen leunen vaak op onvrede over de huidige situatie. Dat is met Nieuw Sociaal Contract ook het geval. Pieter Omtzigt maakte naam als CDA-Kamerlid die als luis in de pels met zijn dossierkennis het kabinetsleden vaak moeilijk maakte. Dat maakte hem geloofwaardig als politicus. Als oud-CDA'er zit hij politiek daar in de buurt, maar wat zegt zijn partij over technologie?
Nieuw Sociaal Contract in het kort
Wegenbelasting voor elektrische auto's
Nederlandse techindustrie steunen om afhankelijkheid van buitenland te verminderen
Overheidsdatabase naar model Estland: data één keer vastleggen en elke poging tot opvragen loggen en burgers inlichten
Tweede Kamer moet een Bureau voor Technologie krijgen om te helpen met controle van beleid
Verzet tegen Europese digitale identiteit
Contant geld moet blijven en burgers moeten zaken altijd analoog kunnen regelen met de overheid
Nieuw Sociaal Contract was de laatste partij die haar programma presenteerde, pas eind oktober. De partij bestaat ook in feite pas een paar maanden. Het is met tachtig pagina's ook relatief compact, al zit er duidelijk wel werk in. 'Digitale technologie heeft een negatief effect op de geestelijke gezondheid, de concentratie en de psychosociale ontwikkeling van mensen.'
Op het gebied van tech heeft de partij een duidelijke visie. "Er zijn veel aanwijzingen dat digitale technologie een negatief effect heeft op de geestelijke gezondheid, de concentratie en de psychosociale ontwikkeling van mensen. Het verslavende effect van smartphones is moeilijk te ontkennen. Het is vooral aan de samenleving zelf om het debat te voeren over de grenzen van technologie. Maar het is een taak van de overheid om kwetsbare mensen te beschermen tegen schadelijke praktijken en te zorgen voor het algemeen welzijn van de bevolking. We willen daarom de digitale geletterdheid van de samenleving versterken en spelregels opstellen voor een gezond gebruik van de digitale ruimte."
Onderwijs en mobiliteit
NSC richt op het gebied van digitaal onderwijs vooral op de ontwikkeling van digitale vaardigheden; dat punt vindt de partij belangrijk. "Al vanaf de basisschool is er aandacht voor digitale vaardigheden. Ook voor volwassenen en bedrijven moet er educatie beschikbaar zijn, onder meer via openbare bibliotheken, om de digitale vaardigheden te vergroten."
Als het aan NSC ligt, gaan eigenaren van elektrische auto's wegenbelasting betalen. "Elektrische auto’s, die jarenlang fors fiscaal zijn gesubsidieerd, gaan meer bijdragen aan de belastingopbrengsten."
'We willen de capaciteit van de digitale recherche vergroten om misdrijven te bestrijden en ervoor te zorgen dat digitale criminaliteit niet loont.'Veiligheid
Het is volgens NSC belangrijk om eigen clouddiensten in Nederland te hebben. "Ondanks dat Nederland wereldwijd bekendstaat om zijn goede en betrouwbare digitale infrastructuur, krijgen Nederlandse clouddienstverleners in de huidige markt geen voet aan de grond. Dit maakt dat er wat betreft dataopslag en -verwerking in de cloud een onwenselijke afhankelijkheid bestaat van grote Amerikaanse techbedrijven die de markt domineren. Eenzelfde afhankelijkheid bestaat ook wat betreft AI-modellen, software en cybersecuritymaatregelen. In Nederland en de EU moet de techindustrie worden gesteund om deze afhankelijkheid te verminderen." Hoe dat precies moet gebeuren, noemt de partij niet.
Digitale criminaliteit moet meer opgespoord worden. "We willen de capaciteit van de digitale recherche vergroten om misdrijven te bestrijden en ervoor te zorgen dat digitale criminaliteit niet loont. Ook bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid nemen bij de bestrijding van digitale criminaliteit." Ook daarbij ontbreekt de exacte uitwerking.
Overheid
'Burgers kunnen zien wie hun data gebruikt en kunnen er eventueel een klacht over indienen.'Omtzigt heeft zich geprofileerd als criticaster van de werking van politiek en overheid, dus het is logisch dat zijn partij hier veel over te zeggen heeft. Om te beginnen moet de overheid niet volledig digitaal worden. "Het is onredelijk om te verwachten dat alle mensen volledig mee kunnen komen in de digitale samenleving. Daarom moeten er bij elke vorm van overheidsdienstverlening niet-digitale contactmogelijkheden blijven."
Op het gebied van dataverwerking kijkt NSC naar Estland. "We bepleiten de toepassing van het ‘once only’-principe naar Ests model: persoonsgegevens van burgers worden slechts eenmaal opgeslagen in een database van de overheid, en nergens anders. Wanneer een entiteit deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger. Burgers kunnen dan zien wie hun data gebruikt en kunnen er eventueel een klacht over indienen. Daarom willen we verkennen of er bij digitale dienstverlening gebruikgemaakt kan worden van een persoonlijke digitale kluis in beheer van de burger zelf. Dit levert mogelijk zowel een betere waarborg van de privacy als een betere informatie-uitwisseling tussen burger en dienstverlener op."
Daarmee is het nog niet klaar. "We willen naar buitenlands voorbeeld binnen de Kamer een Bureau voor Technologie oprichten ter ondersteuning van de wetgevende en controlerende taak. De Autoriteit Persoonsgegevens moet beschikken over voldoende ruimte en budget om de rol als onafhankelijke waakhond goed te vervullen."
Privacy
'Een mens is meer dan zijn gegevens, en algoritmen maken geautomatiseerde fouten.'Op het gebied van het spanningsveld tussen privacy en beveiliging kiest NSC voor een middenweg. "De overheid mag de privacy van burgers met het oog op het algemeen belang beperken, maar alleen als de noodzaak wordt aangetoond, als de privacyinbreuk in verhouding staat tot het doel, en alleen op de minst ingrijpende manier, met een sterk onafhankelijk toezicht. Bij voorstellen met een ‘hoog risico’ voor wat betreft de inbreuk op grondrechten wordt in de wetgeving een horizonbepaling toegepast. Bij bestaande wetgeving bezien we of de invoering van een horizon met terugwerkende kracht gewenst is."
Omtzigt speelde een grote rol in het aan het licht brengen van de toeslagenaffaire. Daarbij verdacht de Belastingdienst bepaalde ouders sneller van fraude, mede door het gebruik van discriminerende algoritmes. "Het gebruik van algoritmen en automatische beoordelingen kan leiden tot ernstige en onherstelbare fouten. Een mens is meer dan zijn gegevens, en algoritmen maken geautomatiseerde fouten. Openheid en transparantie over digitale systemen en beslisregels (algoritmen) moeten daarom gegarandeerd zijn bij overheidsdiensten. We steunen de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren en zijn voorstander van strakke wetgeving rondom algoritmes en AI. Het huidige Algoritmeregister moet beter worden ingevuld; veel registraties bevatten nu geen zinvolle informatie over de werking van algoritmen. Algoritmen ten behoeve van de handhaving worden niet van het register uitgezonderd."
De Europese digitale identiteit moet er niet komen, vindt de partij. "De Nederlandse regering moet zich op Europees niveau blijven verzetten tegen deze ontwikkeling van een Europese Digitale Identiteit. Indien deze Digitale Identiteit er toch komt, moet de inbreuk op de privacy minimaal blijven en moeten zo min mogelijk diensten toegang krijgen. Ook moet het systeem maximaal worden beveiligd en geen aantasting betekenen voor de Nederlandse DigiD."
Duurzaamheid
'Er moet een nationaal programma energiebesparing komen.'De paragrafen over duurzaamheid nemen geen groot gedeelte in van het programma. "We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land. Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs infrastructuur worden opgesteld. Bij windturbines op land stellen we een heldere afstandsnorm. We steunen het vormen van lokale energiecoöperaties voor kleinschalige energieopwek in wijken, dorpen en op bedrijventerreinen."
Ook energiebesparing is belangrijk, vindt NSC. "Door minder energie te verbruiken, dalen de kosten voor huishoudens en bedrijven en daalt de CO2-uitstoot. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen. Voor slecht geïsoleerde woningen moet een lagere huurprijs gaan gelden. De hybride warmtepomp wordt bij het vervangen van cv-ketels de nieuwe norm, maar met oog voor uitvoerbaarheid (flats, appartementen) en betaalbaarheid."
Overig
'Het moet mogelijk blijven om betalingen te verrichten zonder dat commerciële bedrijven of overheden bij iedere transactie meekijken.'Daarnaast zijn er nog wat andere punten die NSC naar voren brengt. "Een werknemer krijgt (uitzonderingen daargelaten) het recht om buiten werktijd niet door zijn werkgever gestoord te worden." Ook moeten sociale media je echte naam weten. "Grote techplatforms worden verplicht om de werkelijke identiteit achter accounts in hun administratie vast te leggen, op straffe van forse boetes. Bij een schending van richtlijnen/wetgeving, zoals discriminerende of haatzaaiende content, worden zij beboet en verplicht om de identiteit te delen met de politie."
Kunstmatige intelligentie moet zijn werk voorzien van watermerken. "We pleiten voor een verplichting op Europees niveau voor ontwikkelaars van kunstmatige intelligentie om zichtbare en onzichtbare watermerken toe te voegen wanneer hun software wordt gebruikt om bestaande mensen na te bootsen. Er moet een makkelijke manier komen voor consumenten om geschillen met grote techbedrijven volledig digitaal en in hun eigen taal aan een rechter voor te kunnen leggen. Online rechten voor burgers moeten worden versterkt en vereenvoudigd."
Chatcontrole is ook een slecht idee, meent NSC. "Deze massasurveillance betekent een aanzienlijke inbreuk op de privacy, is niet proportioneel en de gebruikte algoritmes vertonen grote gebreken. Nederland moet zich hard maken tegen de invoering van deze omzeiling van het digitale briefgeheim. Onze smartphone mag geen afluisterapparatuur worden."
Contant geld mag ook niet weg, vindt de partij. "Het moet mogelijk blijven om betalingen te verrichten zonder dat commerciële bedrijven of overheden bij iedere transactie meekijken. De huidige transactiemonitoring kost burgers, bedrijven en overheid veel geld en privacy, maar levert weinig op."
GroenLinks-PvdA
Dit jaar doen GroenLinks en de Partij van de Arbeid voor het eerst mee met een gezamenlijke lijst en een gezamenlijk verkiezingsprogramma. Dat scheelt toch weer tijd in het doorlezen van de programma's, dat, vergeleken met andere partijen, met 93 pagina's niet heel dik is.
GroenLinks-PvdA laat hun programma doorrekenen door het Centraal Planbureau. Maar er staat daarnaast onder het programma nog een passage: "Hoe betalen we dit?" Daarin pleit de partij onder meer voor een digitaks, wat beide losse partijen tijdens de vorige verkiezingen ook deden. "Techreuzen dragen bij. Terwijl techgiganten veel verdienen in Nederland, betalen ze nu te weinig belasting omdat ze hier geen kantoor hebben. We voeren een belasting in over de digitale omzet van techbedrijven, zodat ze eerlijk bijdragen aan de samenleving."
GroenLinks-PvdA in het kort
De partij is voor de digitale euro
Alle zaken die je met de overheid regelt, moeten ook analoog kunnen
Surveillancesoftware op school verbieden
Stoppen met overheidsalgoritmes die fraude voorspellen
Verbod op gepersonaliseerde politieke advertenties
Er moeten regels komen rondom het energiegebruik van AI
Netwerkbedrijven krijgen geld om het electriciteitsnet te verzwaren
GroenLinks-PvdA waarschuwt onder andere voor de afhankelijkheid van Chinese en Amerikaanse soft- en hardware. De partij koppelt dat aan de nood voor 'strategische autonomie', al blijft het vaag over wat dat betekent. De partij wil dat de Europese Unie 'haar schaalgrootte benut om technologie te ondersteunen, te ontwikkelen en aan regels te verbinden die recht doen aan Europese waarden'. Het enige concrete voorbeeld dat de partij noemt, is dat het wil 'inzetten' op opensourcesoftware, maar ook -hardware. Ook moet er 'een cloud komen waarin onze data veilig is'. De partij verwijst daarbij specifiek naar PublicSpaces, een publiek-privaat initiatief om online alternatieven voor tools van techbedrijven te ontwikkelen. Nederland moet in Europees verband aan iets soortgelijks gaan bouwen, vindt de partij. Bij al dat soort ontwikkelingen moet in de aanbesteding geëist worden dat er open standaarden worden gebruikt en dat broncode openbaar beschikbaar wordt gesteld.
Verder wil de partij 'een breed onderzoek' naar het voorkomen van marktmacht. Dat gaat in het programma over alle soorten bedrijven, maar de partij voegt toe dat 'speciale aandacht hierbij uit moet gaan naar big tech'. GroenLinks-PvdA zegt dat het gedwongen opbreken van monopolies een optie moet zijn.
De partij is verder vóór de invoering van de digitale euro, een digitale variant van de munt die door de Europese Centrale Bank wordt ontwikkeld en waar Tweakers vorig jaar een achtergrondartikel over schreef. Een van de weinige andere partijen die expliciet iets over de digitale euro schrijft, is Forum voor Democratie, dat juist weer fel tegen de centralebankmunt is. GroenLinks-PvdA hoopt met de munt 'de afhankelijkheid van commerciële banken te verkleinen'.
Overheid
'Menselijk contact mag nooit helemaal worden vervangen door chatrobots, online formulieren of telefoonbandjes.'De partij heeft verschillende standpunten waar het gaat om omgang met de overheid. Net als veel andere partijen vindt GroenLinks-PvdA dat de overheid altijd ook offline bereikbaar moet zijn. De partij wil dat zelfs wettelijk vastleggen: "We leggen daarom vast dat menselijk contact nooit helemaal mag worden vervangen door chatrobots, online formulieren of telefoonbandjes. Voor alle overheidszaken die burgers digitaal kunnen regelen, moet een volwaardig niet-digitaal alternatief bestaan."
Verder wil GroenLinks-PvdA dat alle overheden compleet stoppen met het gebruik van algoritmes met risicoprofielen, tenminste, als die 'fraude, criminaliteit of ongewenst gedrag voorspellen'. Dat is opvallend. De meeste partijen willen dat gebruik wel beperken, maar helemaal stoppen is een vrij radicaal standpunt. De partij wil wel nog steeds het algoritmeregister 'zo snel mogelijk bijwerken'. Dat staat haaks op helemaal stoppen met algoritmes, maar is niet onnodig. Tweakers merkte eerder dit jaar al op dat er amper algoritmes aan het register worden toegevoegd.
Onderwijs
GroenLinks-PvdA wil 'scherpe richtlijnen' over welke soft- en hardware er op scholen worden gebruikt. Ook wil de partij 'coöperatieve of publieke alternatieven voor digitaal onderwijs' stimuleren. Daarnaast moet surveillancesoftware op scholen worden verboden, maar de partij specificeert niet wat zij daaronder verstaat. Waarschijnlijk gaat dat om proctoringsoftware die bijhoudt of studenten spieken tijdens tentamens, maar ook tools als Magister kunnen veel data over leerlingen verzamelen. Verder pleit GroenLinks-PvdA voor permanente aandacht voor kennis over digitalisering bij het opleiden van docenten.
Zorg
GroenLinks-PvdA vindt, net als veel andere partijen, dat het makkelijker moet worden om zorggegevens uit te kunnen wisselen tussen verschillende zorgaanbieders. Als er acute zorg nodig is, moet dat direct mogelijk worden, maar met een opt-out, zegt de partij. "Voor alle andere zorg geef je actief toestemming voor inzage door zorgverleners."
Dat datadelen moet niet alleen binnen de zorg mogelijk worden, maar ook tussen sociale instellingen die daaraan gerelateerd zijn. GroenLinks-PvdA wil dat de controversiële Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden wordt aangepast 'zodat onschuldige burgers beschermd worden tegen misbruik'. De partij wil tot slot, in de zorg althans, automatische profilering door algoritmes verbieden.
Privacy
'De Nederlandse overheid geeft geen steun aan bedrijven die van persoonsgegevens een verdienmodel maken.'De partij wil dat er in Europees verband een verbod komt op 'de handel in en met persoonsgegevens'. Het is niet duidelijk of de partij daarmee bedrijven bedoelt die rechtstreeks gegevens verkopen of ook bedrijven die hun verdienmodel rondom persoonsgegevens baseren op een manier zoals Meta of Google dat doen. GroenLinks-PvdA wil verder een verbod op gepersonaliseerde politieke advertenties, iets waar beide partijen overigens dit jaar nog aan meededen, al maakt de partij 'een uitzondering voor selectie op taal en kiesgebied'. Verder schrijft de partij: "De Nederlandse overheid geeft geen steun aan bedrijven die van persoonsgegevens een verdienmodel maken."
Verder wil de partij 'het recht op end-to-endencryptie vastleggen': "Nederland neemt geen wetten aan die achterdeurtjes in encryptie inbouwen en komt ook in internationaal verband op voor de vertrouwelijkheid van communicatie en het recht op encryptie."
GroenLinks-PvdA schrijft verder dat de gefuseerde partij het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens, de privacytoezichthouder en de algoritmewaakhond wil verhogen, maar noemt geen concrete bedragen. Verder moet de overheid zich 'inzetten om naleving van de AVG te verbeteren'.
Veiligheid
Een ander punt dat in veel andere partijprogramma's ontbreekt en wat GroenLinks-PvdA wel noemt, is dat de politie meer cybercrimecapaciteit moet krijgen. Om hoeveel het gaat, zowel financieel als in capaciteit, noemt de partij niet. Verder wil de partij online criminaliteit als 'high impact crime' kunnen classificeren om daar harder tegen op te kunnen treden. Ook schrijft de partij: "Verhoren worden voortaan digitaal ingevoerd en de afhandeling van eenvoudige zaken gebeurt met de politieGapp."
Een opvallend punt is dat 'bedrijven die de maatschappij in gevaar brengen door hun ict-producten of -diensten onvoldoende tegen misbruik te beveiligen' daarvoor verantwoordelijk worden gehouden. Een dergelijk impactvol plan draait om een definitiekwestie, maar zo'n definitie geeft de partij niet.
GroenLinks-PvdA wil daarnaast ook dat terrorismebestrijding door de inlichtingendiensten gerichter wordt. Die zou uit 'menselijke bronnen en gerichte digitale surveillance' moeten gaan 'in plaats van massasurveillance'. De partij schrijft niet expliciet of het de veranderingen in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten wil terugdraaien of hier andere regels voor wil instellen. Verder wil de partij dat de AIVD en MIVD jaarlijks 'publiceren hoeveel taps ze hebben geplaatst'. Dat gebeurt al, maar dan door de Ctivd-toezichthouder. Daarnaast wil GroenLinks-PvdA dat Nederlandse toezichthouders kunnen samenwerken met Europese toezichthouders.
Op veiligheidsgebied wil de partij verder een gedragscode opstellen tegen digitale oorlogsvoering en afspraken maken om de ruimte niet te militariseren. De Verenigde Staten richtten een aantal jaren geleden precies met dat doel de Space Force op als zesde onderdeel van de krijgsmacht. De partij wil tot slot meer met 'bondgenoten' samenwerken om digitale infrastructuur te beschermen.
AI
Er moet een EU-richtlijn komen voor de 'ecologische voetafdruk' van AI. 'De score op deze meetlat weegt mee bij de aankoop van AI door overheden.'In de verkiezingsprogramma's domineert kunstmatige intelligentie vooralsnog niet zo hard als in het nieuws, maar GroenLinks-PvdA is daar de uitzondering in. De partij heeft een uitgebreide passage over de regulering van AI. Zo moet er een Europese AI-autoriteit komen en de partij wil de regels die Europa rondom AI opstelt, steunen. Veel van de ideeën die de partij noemt, komen al in de aankomende AI Act, zoals strenge regulering en aandacht voor mensenrechten en privacy, en zijn dus vooral een bevestiging van bestaand beleid waar het huidige, demissionaire kabinet zich mee bezighoudt.
Ook opvallend is dat de partij pleit voor regelgeving rondom het energiegebruik van AI. Er moet een Europese richtlijn komen die een score opstelt voor de 'ecologische voetafdruk' van AI. "De score op deze meetlat weegt mee bij de aankoop van AI door overheden", schrijft de partij.
Duurzaamheid
'Zodra mensen met lage of middeninkomens ook kunnen meeprofiteren van zonnepanelen, zullen we de salderingsregeling afbouwen.'De partij wil dat iedereen zonnepanelen op het dak kan leggen. "We maken extra middelen vrij om te investeren in zonnepanelen op daken van huurwoningen en koopwoningen van mensen met een laag inkomen. Op die manier worden zonnepanelen voor iedereen betaalbaar. Dat leidt ook direct tot een verlaging van de energierekening. Woningcorporaties doen dat voor hun woningen binnen afzienbare tijd en bij koopwoningen gaan de gemeenten mensen actief benaderen om dit te doen. Zodra mensen met lage of middeninkomens ook kunnen meeprofiteren van zonnepanelen, zullen we de salderingsregeling afbouwen. We zorgen er daarbij voor dat mensen met zonnepanelen hun investeringen binnen een redelijke termijn terugverdienen, zodat zelf investeren in zonnepanelen altijd aantrekkelijk blijft."
Ook de overheid moet volop aan de slag met zonnepanelen. "De overheid geeft het goede voorbeeld en legt zonnepanelen op daken van publieke en semipublieke organisaties die daarvoor geschikt zijn, waaronder scholen, sportverenigingen en buurthuizen."
Maar hoe zit het dan met het elektriciteitsnet, dat nu al zwaar belast is? "Netwerkbedrijven ontvangen een kapitaalinjectie van het Rijk om de netverzwaring door te voeren in lijn met het Nationaal Uitvoeringsplan Energie-infrastructuur. Eigendom en beheer van de transport- en distributienetten blijven zo veel mogelijk in publieke handen."
Bovendien komen er meer maatregelen om de nood op het net te verlichten. "We gaan prioriteren: dus niet langer ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’. We passen de Energiewet aan zodat partijen die een maatschappelijk belang dienen voorrang krijgen op het stroomnet. De overheid neemt de regie en heeft het laatste woord over de volgorde van aansluiten."
Ook hebben buurtaccu's een rol in de plannen. "We zetten in op innovatieve en schaalbare oplossingen die schommelingen in vraag en aanbod van elektriciteit opvangen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om plaatselijke regionale opslag zoals opslag van elektriciteit in batterijen of warmtebuffers, smart grids en het verkleinen van pieken in de vraag en opwek van elektriciteit."
Die stroom moet komen uit duurzame bronnen, zegt de partij. "Stroom wekken we op met zonnepanelen en windmolens, met name op zee. Uiterlijk in 2035 is onze elektriciteitsvoorziening CO2-neutraal. Schijnt de zon niet en is er geen wind, dan zullen we de nodige elektriciteit ergens anders vandaan moeten halen. Voor kortere periodes kan dit uit batterijen of door vraagsturing. Gaat het om langere periodes, dan vangen we de piekvraag op met gascentrales die draaien op groene waterstof."
Overig
Er staan nog een aantal kleinere punten in het programma die gerelateerd zijn aan digitalisering. De partij wil 'inzetten op slimmer vervoer en deelmobiliteit', al blijft het vaag over wat het daaronder verstaat. GroenLinks-PvdA wil verder ook 'een plan' voor datacenters, die het tegelijk noemt met logistieke centra. Zo moet de Rijksoverheid nieuwe datacenters toetsen op nut en noodzaak. Voor hyperscale datacenters 'die bijdragen aan de marktmacht van big tech' is 'geen plaats' volgens de partij, maar de partij is verder vaag wat dat betekent. Mogen die datacenters er helemaal niet meer komen? Of wel, en dan onder welke voorwaarden?
In ieder geval wil GroenLinks-PvdA 'strenge eigen aan het gebruik van de ontwikkeling' stellen en huidige datacenters binnen tien jaar allemaal aan diezelfde eisen laten voldoen. Het vorige kabinet nam overigens al plannen aan om meer regie te nemen op datacenters, dus wat de plannen van deze partij daaraan toevoegen, is vaag.
Partij voor de Dieren
De Partij voor de Dieren heeft nog steeds een naam die hint naar een one-issuepartij, maar het 98 pagina's tellende verkiezingsprogramma genaamd 'Een wereld te herwinnen' laat iets anders zien. Hoewel de partij vooral bezig is met flora en fauna, staat er meer dan genoeg in het programma rondom digitalisering.
Partij voor de Dieren in het kort
Rem op bouw van datacenters
'Smart grids' om toegang tot energienet te bepalen
Strikte normen voor apparaten en duurzaamheidsnormen voor ict-sector
Recht op repareerbaarheid stimuleren
Digitale vaardigheden en veiligheid opnemen als onderwijsdoelen
Contant geld waarborgen
Techbedrijven moeten media betalen voor contentgebruik
DSA en DMA blijven volgen
Ethische toets en transparantie bij ontwikkeling AI
Geen zelfbesluitende algoritmes meer bij overzicht en meer openheid bij gebruik
Privacyschendende apps en dossiers verbieden
WSG niet invoeren
Nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten invoeren
Geen Europese plannen voor 'chat control'
Uitbreiding van Autoriteit Persoonsgegevens
Strengere regels voor data opvragen door opsporingsdiensten
'We dringen het gebruik van wegwerpproducten zo veel mogelijk terug.'Het overgrote deel van het programma van de Partij voor de Dieren staat in het teken van dierenwelzijn en duurzaamheid. In dat gedeelte zinspeelt de partij vooral op het stopzetten van datacenters, die veel energie vragen. De partij noemt specifiek het datacenter van Meta dat in Zeewolde zou komen en zegt daarover: "Dat gaan we niet doen." De partij wil 'een rem op de bouw van datacenters', maar specificeert niet wat er nog wel en niet gebouwd mag worden en onder welke voorwaarden.
Ook wil de Partij voor de Dieren duurzame energie voorrang geven op het energienet door 'smart grids' te maken. Het gaat dan om netten die 'gevoed worden door kleinschalige en decentraal opgewekte groene energie', schrijft de partij. "De privacy van gebruikers en leveranciers mag daarbij niet in het geding komen." Tot slot wil de partij ook 'strikte normen' opstellen voor het energiegebruik van apparaten. De partij zegt verder dat er 'strenge duurzaamheidsnormen voor de ict-sector' moeten komen.
De Partij voor de Dieren is een van de weinige partijen die het recht op repareerbaarheid noemt in het programma, al gebeurt dat niet in die termen. "We leven in een wegwerpmaatschappij. Van telefoons die niet kunnen worden geüpdatet tot fast fashion; we dringen het gebruik van wegwerpproducten zo veel mogelijk terug", schrijft de partij. Daarvoor wil het hergebruik en reparaties herstellen door de tweedehandsmarkt, ruil- en deelplatformen en reparatiediensten te stimuleren en door geen btw meer te rekenen over reparatiediensten."
Onderwijs
De Partij voor de Dieren heeft weinig expliciete digitale standpunten over onderwijs, maar zegt wel dat digitale vaardigheden en digitale veiligheid moeten worden opgenomen als kerndoelen en eindtermen. "Scholieren leren zo om te gaan met internet en andere media. Zo leren leerlingen onder andere nepnieuws herkennen."
Overig
Er staan nog een paar kleine punten in het programma van de Partij voor de Dieren. De partij wil 'de toegang tot contant geld waarborgen'. Daarnaast pleit de partij voor een verbod op reclames richting kinderen voor ongezonde producten, waarbij de partij specifiek 'nieuwe vormen van marketing, zoals via influencers en vlogs' noemt. De partij wil verder dat journalistieke mediamakers 'eerlijk betaald krijgen' door techgiganten als die content gebruiken en die online platforms moeten 'worden aangesproken om maatregelen te nemen tegen bedreigingen'. Dat laatste is overigens al vastgelegd in Europese wetten als de DSA en DMA.
Gerelateerd daaraan is het plan om te onderzoeken 'hoe internetgiganten meer verantwoordelijkheid kunnen nemen om nepnieuws tegen te gaan'. "We gaan ervoor zorgen dat internetbedrijven als Facebook en Google meer transparantie bieden over wat zij gebruikers laten zien en waarom, en leggen microtargeting aan banden", schrijft de partij verder. Ook dat is een essentieel onderdeel van de DSA en DMA die inmiddels beide actief zijn, dus dit punt is achterhaald.
Kunstmatige intelligentie
'Er moet een 'ethische toets' komen bij de ontwikkeling van AI.'De Partij voor de Dieren noemt een aantal specifieke standpunten rondom kunstmatige intelligentie. Zo moeten aanbieders van die tools 'transparant zijn over de manier waarop ze gebruikmaken van nieuwsartikelen en andere bronnen'. Ook moet er een 'ethische toets' komen bij de ontwikkeling van AI en de PvdD pleit ervoor dat content die door AI wordt gemaakt altijd herkend moet kunnen worden door een logo of watermerk. De partij schrijft niet hoe het daarop wil handhaven, maar dat lijkt een lastige klus. De partij wil verder ook het auteursrecht moderniseren om met de komst van AI om te gaan, onder andere door makers een 'passende vergoeding' te geven. Details over die plannen ontbreken echter. Nederland moet, als het aan de partij ligt, investeren in wetenschappelijk onderzoek naar 'verantwoorde en veilige' kunstmatige intelligentie.
Gerelateerd aan dat punt wil de PvdD dat algoritmes van de overheid die zelfstandig besluiten nemen 'aan streng ethisch en privacytoezicht worden onderworpen'. "Ook wordt erop gelet of deze systemen discriminatoire besluiten nemen. De overheid gebruikt geen ‘black box’-algoritmes", zegt de partij verder. Dit punt was tijdens de vorige verkiezingen een belangrijk thema voor veel partijen, die daarmee zinspeelden op het toeslagenschandaal waar het voorgaande kabinet over aftrad.
Privacy
De Partij voor de Dieren beschrijft meerdere standpunten die specifiek over privacy of digitalisering gaan. De eerste keer dat dat voorkomt in het programma gaat over het demonstratierecht; de PvdD wil dat er alleen nog gecontroleerd wordt op identiteitsbewijzen als demonstranten worden verdacht van een ernstig strafbaar feit.
'Burgers hebben recht op een vrij internet zonder filters, blokkades of doorgifte van gegevens door providers.'Op economisch gebied zegt de PvdD dat bedrijven strenger moeten voldoen aan privacy-by-design- en privacy-by-defaultprincipes. Opvallend is verder dat gegevensverzameling van de partij alleen nog mag als er 'nadrukkelijke toestemming' voor is gegeven. Daarvoor zou de AVG moeten worden aangepast. Die maakt het nu ook mogelijk gegevens te verzamelen zonder toestemming.
De partij zegt verder: "Burgers hebben recht op een vrij internet zonder filters, blokkades of doorgifte van gegevens door providers", maar het noemt daarbij geen details of een concrete uitwerking. Ook wil de PvdD systemen 'zoals de landelijke elektronische patiëntendossiers' afschaffen als die de privacy 'niet kunnen waarborgen'. Hetzelfde wil de partij doen met apps die dat niet doen, al zegt de partij nergens wat het verstaat onder het waarborgen van privacy. De overheid moet zich verder inzetten voor 'het realiseren van cybereisen van apparatuur' en dan specifiek internet-of-thingsapparaten. Dat doet de overheid overigens al; er zijn verschillende Europese richtlijnen die dit regelen.
De Partij voor de Dieren is verder tegen de Wet gegevensverwerkingen door samenwerkingsverbanden, die 'niet moet worden ingevoerd'. Ook wil de partij 'uiterst terughoudend omgaan' met data-experimenten in de private en publieke ruimte. De partij noemt voorstellen zoals huurders die korting krijgen als ze gegevens afstaan.
Op Europees niveau pleit de Partij voor de Dieren voor het tegenstemmen tegen Europese plannen om digitale communicatie te scannen op mogelijk kindermisbruik, zogenaamde chatcontrole. Ook zegt de partij end-to-endencryptie in stand te willen houden.
'Camera’s met gezichtsherkenning staan we niet toe in de openbare ruimte, winkels en horeca.'De partij heeft verder een hele trits aan privacystandpunten op allerlei vlakken. Studenten 'mogen weigeren meekijksoftware te installeren' bij tentamens en die software wordt verboden voor thuiswerkers, derde partijen mogen niet zomaar in bankrekeningen kijken en gebruikers moeten 'zeggenschap krijgen' over de gegevens die auto's verzamelen.
Cameratoezicht mag van de Partij voor de Dieren alleen 'tijdelijk, in een door de rechter aangewezen risicogebied' worden ingezet. "Camera’s met gezichtsherkenning staan we niet toe in de openbare ruimte, winkels en horeca", schrijft de partij verder. Ook schrijft de partij: "De politie stopt dus ook met het Camera in Beeld-surveillancenetwerk." Camera in Beeld is echter geen cameraprogramma, maar een database met daarin slechts de locaties van private beveiligingscamera's. De partij wil wel verplicht cameratoezicht in slachthuizen hebben.
Om al die privacyregels na te leven, pleit de Partij voor de Dieren voor uitbreiding van de Autoriteit Persoonsgegevens. Het is een van de weinige partijen die dat expliciet meldt, maar de partij noemt geen concrete bedragen of groottes.
Overheid
Net als veel andere partijen pleit de PvdD ervoor dat de overheid altijd ook offline via een fysieke balie en per post bereikbaar moet blijven. De overheid moet daarnaast open standaarden en hardware en opensourcesoftware gaan 'stimuleren en waar mogelijk gebruiken', stelt de partij. Dat is overigens al langer het officieuze beleid van de overheid. De overheid moet daarnaast 'structureel investeren in softwareprojecten om de digitale infrastructuur beter te beveiligen', als het aan de Partij voor de Dieren ligt.
'Al het beleid op het gebied van aftappen, verzamelen en opslaan van gegevens van burgers wordt scherp herzien in het belang van de privacy.'Veiligheid
De Partij voor de Dieren pleit voor meer samenwerking rondom beveiliging en het bestrijden van cybercrime, al noemt het daar geen plannen voor. Het valt verder op dat de Partij voor de Dieren juist niet wil investeren in meer geld voor digitale verdediging en de aanpak van cybercrime, zoals veel andere partijen dat wel willen. De partij pleit in haar programma voornamelijk voor meer privacybeschermende maatregelen voor burgers. Zo wil de partij dat opsporingsdiensten alleen burgerdata opvragen bij 'een concrete verdenking die door de rechter wordt getoetst' en er komen strengere normen voor het aftappen van telefoons. "Al het beleid op het gebied van aftappen, verzamelen en opslaan van gegevens van burgers wordt scherp herzien in het belang van de privacy", schrijft de partij.
De partij wil verder dat diensten meer openheid geven over welke data er van hen in algoritmes wordt gestopt. Ook wil de partij de aanpassing van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten stopzetten. Het gaat dan om de 'Tijdelijke wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma' die de Wiv moet verruimen, maar de partij wil de hele Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten intrekken en er een nieuwe, 'privacyvriendelijke' versie van maken. Wat dat in moet houden en hoe die privacyvriendelijke versie eruit moet komen te zien, schrijft de partij niet.
Duurzaamheid
De partij heeft veel aandacht voor duurzaamheid; dat raakt immers aan de natuur en dieren en ligt daardoor dicht bij de kernwaarden van de partij. Op het gebied van energie is er meer dan 'smart grids'. "Er komt een nationaal plan energiebesparing. Grootverbruikers moeten verplicht een energiebesparingsplan inleveren. Er komen strikte normen voor energieverbruik van apparaten en vervoermiddelen."
'De huidige salderingsregeling blijft dus voor mensen die nu nog geen zonnepanelen hebben.'Alle energieopwekking moet duurzaam. "Ook investeren we in eerlijke productie van zonnepanelen, windmolens en batterijen. Zoveel mogelijk dicht bij huis en altijd met strenge eisen aan duurzaamheid, natuur en mensenrechten. Er komen goedkope leningen en (fiscaal) goede regelingen voor het opwekken en opslaan van energie op wijkniveau. Coöperatief eigendom wordt gestimuleerd en de subsidieregeling coöperatieve energieopwekking wordt uitgebreid."
Salderen moet blijven, maar wel met een twist. "Juist mensen die nu nog geen zonnepanelen hebben, moeten in de toekomst kunnen profiteren van het financiële voordeel van salderen. De huidige salderingsregeling blijft dus voor mensen die nu nog geen zonnepanelen hebben. De regeling wordt afgebouwd voor mensen die al wel zonnepanelen hebben, met inachtneming van de terugverdientijd."
Auto's op fossiele brandstroffen vervangen door elektrische auto's vindt de partij geen goed idee. "Het een-op-een vervangen van alle auto’s in Nederland door elektrische voertuigen legt een te groot beslag op de wereldvoorraad van benodigde grondstoffen. Daarom zetten we in op het verminderen van het autobezit door te investeren in openbaar vervoer en het fiscaal aantrekkelijk maken van deelmobiliteit."
Piratenpartij
Er is geen partij die privacy zo in de standpunten heeft verweven als de Piratenpartij. Het is het uitgangspunt voor veel van de elementen die de partij in het programma heeft staan. De Piratenpartij is Europees wel vertegenwoordigd, maar heeft tot nu toe nog nooit een zetel in de Tweede Kamer gehaald. De partij bestaat sinds 2009.
Piratenpartij in het kort
Algoritmen moeten zichzelf kunnen uitleggen in begrijpelijke taal
Patenten op computerprogramma's afschaffen
Btw op repareren van apparaten naar 0 procent
Contant geld moet blijven
Spionagesoftware op computers van werknemers of scholieren wordt verboden
Elektronisch patiëntendossier wordt transparant, open source met eigen zeggenschap over data
Mensen bespioneren mag alleen na gerechtelijke toestemming
De Piratenpartij heeft zoveel punten over de digitale wereld dat het veel van het verkiezingsprogramma inneemt. Op het gebied van kunstmatige intelligentie wil de partij dat discrimenerende vooroordelen worden uitgesloten. "Dit beleidsterrein moet strak worden gereguleerd om ervoor te zorgen dat de individuele EU-burger er baat bij heeft. Kunstmatige intelligentie mag het vermogen om persoonlijke keuzes te maken niet beperken." 'Wij verzetten ons tegen verplichte uploadfilters.'
Algoritmes wil de partij strak in de gaten houden. "Om deze ongewenste effecten te voorkomen, moeten we eisen dat algoritmen transparant worden en dat trainingsdata kan worden gecontroleerd. Alleen dan kunnen we een maatschappelijk debat voeren over profilering. Bovendien moeten algoritmen zichzelf kunnen uitleggen in begrijpelijke taal. Als mensen het gevoel hebben dat ze onrechtvaardig worden behandeld door technologie, moeten ze altijd het recht hebben op menselijke tussenkomst."
De Piratenpartij neemt ook stelling tegen EU-wetgeving. Dat is niet nuttig in de Tweede Kamer, omdat die daar niet over gaat. "De Piratenpartij wil de schade van de EU-auteursrechtenrichtlijn zo veel mogelijk beperken en de rechten van internetgebruikers maximaal beschermen. Wij verzetten ons tegen verplichte uploadfilters."
'Gebruikers hebben het recht om zelf apparaten aan te passen en te repareren.' Octrooien op software mogen niet meer, als het aan de partij ligt. "Patenten mogen nooit verleend worden voor 'uitvindingen' die triviaal, niet-substantieel, computerprogramma's, bedrijfsmodellen of natuurproducten zijn."
De partij ondersteunt right to repair. "De Piratenpartij wil dat gebruikers de zeggenschap hebben over de technologie die ze in hun dagelijkse leven gebruiken. Gebruikers hebben het recht om zelf apparaten aan te passen en te repareren. De Piratenpartij wil commerciële fabrikanten van IT-apparatuur verplichten om gedurende een redelijke periode regelmatig updates te leveren. Een manier om repareren te stimuleren is het reduceren van het tarief tot 0 procent."
Soms is de partij het eens met EU-wetgeving. Zo worden sociale media interoperabel, omdat de EU dat afdwingt. "Bij het weggaan van dergelijke platforms wil de Piratenpartij dat gebruikers het recht hebben om hun contacten mee te nemen naar een alternatieve dienst om met hen in contact te kunnen blijven. Sociale media en messagingplatforms moeten interoperabel worden."
Op het gebied van geld kiest de Piratenpartij ervoor dat betalingen niet alleen digitaal kunnen. "Piraten willen contant geld beschermen vanwege de anonimiteit, met inbegrip van digitaal contant geld. Anoniem betalen moet mogelijk blijven." Hoe dat precies moet, vermeldt het programma niet.
Onderwijs
Spionagesoftware is de partij een doorn in het oog. "Veel van die software kan privacyconsequenties hebben, ook buiten werk- en toetstijden. Op apparatuur die niet door de werkgever/onderwijsinstelling beschikbaar is gesteld, mag nooit software worden geïnstalleerd die andere software blokkeert. Camera en microfoon mogen nooit aangezet kunnen worden zonder dat de gebruiker daar toestemming voor geeft. De Piratenpartij wil wetgeving die het afdwingen van 'toestemming' voor meekijken/meeluisteren in de persoonlijke leefomgeving verbiedt."
Zorg
De Piratenpartij heeft een duidelijke mening over het elektronisch patiëntendossier. "De gegevens van en over de patiënt zijn en blijven altijd eigendom van de patiënt zelf. Het moet daarom altijd inzichtelijk zijn aan wie gegevens (op een need-to-knowbasis) beschikbaar zijn gesteld. Gegevens mogen door zorgaanbieders nooit gedeeld worden met derden, inclusief zorgverzekeraars, zonder expliciete geïnformeerde toestemming van patiënten."
Gegevens moeten van de patiënt blijven, met een log wie toegang heeft gehad. Dat moet bovendien in een open bestandsformaat. "Diagnostische testresultaten mogen niet worden gebruikt om zorgpremies of hypotheeklasten en dergelijke vast te stellen."
Veiligheid
De partij is tegen het verzwakken van encryptie. "Afzwakken of inbouwen van achterdeurtjes, backdoors, in encryptie maken het internet minder veilig voor iedereen. Burgers hebben het recht op zowel veiligheid als privacy. De Piratenpartij wil hoogwaardige encryptie bevorderen. Piraten gaan onder geen beding akkoord met 'encryptiebedreigende chatcontrole'." 'Afzwakken of inbouwen van achterdeurtjes, backdoors, in encryptie maken het internet minder veilig voor iedereen.'
Dataverzameling moet ook minder, zo vindt de partij. "Om onze rechten en vrijheden te behouden en de effectiviteit van wetshandhaving te waarborgen, eist de Piratenpartij dat het verzamelen en monitoren van gegevens beperkt blijft tot mensen die verdacht worden van het plegen of voorbereiden van een misdrijf en dat gerechtelijke toestemming daarvoor en toezicht daarop nodig is."
Datzelfde geldt voor biometrische surveillance, bijvoorbeeld met gezichtsherkenning. "De beelden – en de gegevens daaruit – voor trajectcontrole moeten, zodra blijkt dat er geen boete uit voortvloeit, direct worden vernietigd."
Overheid
De partij wil dat de Nederlandse overheid niet in zijn geheel digitaal wordt. "Iedereen heeft het recht zonder digitale hulpmiddelen, hetzij schriftelijk, hetzij in persoon, in contact te treden met de overheid. Je hebt het recht om na werktijd voor je werk niet bereikbaar te zijn."
Data van de overheid moet allemaal openbaar. "Alle gegevens die voor openbaar gebruik zijn gemaakt, ongeacht hun herkomst, moeten vrij toegankelijk zijn voor het grote publiek, tenzij daarmee persoonlijke gegevens worden vrijgegeven zonder toestemming van die betrokkenen."
De Autoriteit Persoonsgegevens moet bovendien meer geld krijgen. "De Piratenpartij wil de AP van voldoende capaciteit voorzien om hun taken naar behoren uit te kunnen voeren."
De partij heeft niet veel te zeggen over de concrete uitwerking van duurzaamheid. Zonneparken kosten veel ruimte, merkt de partij op. Het wil daarom zonnepanelen 'alleen op gebouwen of bijvoorbeeld parkeerplaatsen'. Over thema's als de salderingsregeling, rekeningrijden of elektrische auto's zegt de partij niets.
PVV
Het programma van de Partij voor de Vrijheid is niet alleen een van de kortste, maar heeft ook weinig punten over digitalisering of duurzaamheid.
PVV in het kort
Digitale schandpaal voor daders van geweld- en zedenmisdrijven
'Digitale schandpaal voor daders van geweld- en zedenmisdrijven'Dit is een herhaling van waar de PVV in 2021 voor pleitte. Ook toen wilde de partij zo'n digitale schandpaal. Dit keer geeft de PVV geen verdere uitleg, maar in 2021 schreef de partij het volgende:
"De PVV gelooft in de afschrikkende werking van het publiek maken van de identiteit van zeden- en geweldscriminelen. Daarom willen wij de identiteit van elke veroordeelde zeden- of geweldsdelinquent – met foto en naam – via gemeentelijke digitale schandpalen openbaar maken."
"De PVV gelooft in de afschrikkende werking van het publiek maken van de identiteit van zeden- en geweldscriminelen. Daarom willen wij de identiteit van elke veroordeelde zeden- of geweldsdelinquent – met foto en naam – via gemeentelijke digitale schandpalen openbaar maken."
Digitale euro
De partij heeft daarnaast slechts een ander punt rondom digitalisering: "Geen digitale euro". Ook daarover weidt de partij niet uit, maar de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank werken inmiddels aan vergevorderde plannen om een digitale versie van de euro te hebben. Tweakers schreef vorig jaar een achtergrondartikel over wat zo'n digitale munt is. Digitale centralebankmunten krijgen veel kritiek, vooral van eurosceptische partijen. De PVV noemt die kritiek niet expliciet; in de meeste gevallen gaat het over de risico's op het gebied van privacy en de angst dat een centrale bank bepaalde eisen aan het uitgavepatroon van een dergelijke munt kan opleggen. Overigens steunt Nederland een wetsvoorstel waarin de minister van Financiën pleit dat de digitale euro niet 'programmeerbaar' mag worden.
Duurzaamheid
'De salderingsregeling moet in stand blijven.' De PVV is tegen klimaatbeleid, zoveel wordt wel duidelijk uit het programma. De salderingsregeling voor zonnepanelen moet volgens de partij wel in stand blijven, maar zonneparken en windturbines wil de PVV niet. Genuanceerd is de partij daar niet over: het spreekt over 'klimaatpaniek' en 'klimaatwaanzin' als het gaat over klimaat.
Net als JA21 ageert de PVV tegen het kabinet alsof het er nog zit. Dat vanaf 2035 alleen nog elektrische auto's bij dealers staan, ziet de partij niet zitten. "Dit kabinet denkt het klimaat te kunnen redden door de automobilist aan te pakken. Puur pestgedrag om de staatskas te spekken." Hoe de PVV het standpunt wil uitvoeren, is onduidelijk: het gaat om Europese wetgeving.
SGP
Bij de Staatkundig Gereformeerde Partij denk je misschien niet meteen aan de meeste digitale thema's. In het vorige verkiezingsprogramma had de partij toch redelijk wat digitaliseringsstandpunten, maar dat zijn er dit keer minder. De punten waar iets over staat, zijn bovendien weinig concreet.
SGP in het kort
Recht op privacy beter beschermen
Regie op eigen gegevens door burgers
Meer aandacht voor risico’s op het gebied van artificiële intelligentie
De SGP wil dat er 'meer aandacht' komt voor de risico's van kunstmatige intelligentie en datagebruik van overheden, maar ook bij maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen. "Deze ontwikkelingen vragen om kaders en normering en ontwikkeling van publieke waarden rond de regie op eigen gegevens door burgers", schrijft de partij, maar weidt daar verder niet over uit, dus het is onduidelijk om wat voor kaders en normen het moet gaan.
Offline en contant
'Nu er digitaal steeds meer mogelijk is en de persoonlijke levenssfeer daardoor sneller onder druk staat, moet het recht op privacy van burgers beter beschermd worden.' De SGP pleit er verder voor dat de overheid altijd ook beschikbaar moet zijn voor mensen die niet goed zijn met digitale middelen. De partij wil verder ook een acceptatieplicht voor contant geld. Daar pleiten vrijwel alle partijen tijdens deze verkiezingen voor. De SGP wil verder 'geen digitale euro', maar noemt daar geen specifieke argumenten bij.
De partij schrijft verder: "Nu er digitaal steeds meer mogelijk is en de persoonlijke levenssfeer daardoor sneller onder druk staat, moet het recht op privacy van burgers beter beschermd worden", maar ook hierover staat geen verdere uitleg.
Duurzaamheid
De SGP heeft diverse punten over duurzaamheid. Zo wil het de milieu-impact van datacenters verlagen, maar de partij maakt niet duidelijk hoe dat dan moet gebeuren. Ook vindt de partij installatie van warmtepompen op zich een goed idee, maar de verplichting daarvan niet. "Het is onrechtvaardig als huishoudens die minder te besteden hebben door de huidige crisis opgezadeld worden met onbetaalbare rekeningen en verplichtingen, bijvoorbeeld voor installatie van een warmtepomp. De SGP wil juist meer budget voor en inzet op grootschalige isolatie en verduurzaming van huizen en kantoorpanden bijvoorbeeld. Gebouwgebonden financiering en goedkope leningen zijn een belangrijke voorwaarde hiervoor."
'Dit om ervoor te zorgen dat apparaten langer meegaan, net zoals vroeger.'Zonnepanelen wil de SGP ook graag, maar niet in weilanden. "Er zijn nog veel lege daken waar zonnepanelen op kunnen. Die zonnepanelen horen niet op goede landbouwgronden. Om over te schakelen op zonnepanelen, moet de terugverdientijd voor degene die investeert aantrekkelijk blijven. Daarbij is een prikkel nodig om zoveel mogelijk zonnestroom direct zelf te gebruiken. ‘Subsidiëring’ ten laste van de samenleving dient voorkomen te worden."
SGP is ook voor meer recycling en reparatie van apparaten. "Een vraagstuk dat veel meer aandacht verdient, is de sterk stijgende vraag naar schaarse metalen, afkomstig uit China of van dubieuze winning in Afrikaanse mijnen." Daarom moet de btw op reparaties omlaag naar negen procent. "Dit om ervoor te zorgen dat producten en apparaten langer meegaan, net zoals vroeger."
SP
De Socialistische Partij heeft een relatief kort programma met vooral veel hoodflijnen, waarin net als het vorige verkiezingsprogramma niet veel over technologie staat. Het is wel iets meer dan in 2021, dus er is alsnog genoeg om uit te kiezen.
De SP in het kort
Algoritmes voor fraudedetectie verbieden
Tegen de digitale euro
Banken mogen betaalgegevens niet commercieel gebruiken, acceptatieplicht voor contant geld
Meer bescherming bij bigtechbedrijven
Onderzoeksinstituut voor advies over maatschappelijke gevolgen van technologie
Pleidooi voor opensourcesoftware en open standaarden
De SP wil dat algoritmes en kunstmatige intelligentie 'om fraude op te sporen' niet langer worden toegestaan, maar met de kanttekening dat dat niet mag 'als mensenrechten niet gewaarborgd kunnen worden'.
De partij is daarnaast tegen de digitale euro. "Die laat de macht van bankiers onaangetast", schrijft de partij, al weidt ze verder niet uit over dit standpunt. Als het toch over banken gaat, pleit de SP ervoor dat 'betaalgegevens van klanten niet commercieel mogen worden gebruikt', maar het is onduidelijk wat de SP daarmee bedoelt en of dat bijvoorbeeld ook voor interne marketing geldt. De SP wil ook een acceptatieplicht voor contant geld, waar meer partijen voor pleiten.
Internet, privacy en big tech
'Nieuwe technologieën worden eerst onderworpen aan een ethische toets.'De SP wil niet 'dat big tech onze keuzes bepaalt' en hekelt het verdienmodel van dataverzameling. Daarom heeft de partij het opvallende standpunt dat 'consumenten bij het gebruik van ‘gratis’ diensten (waarbij ze betalen met data, zoals op sociale media) dezelfde bescherming krijgen als wanneer ze zouden betalen met geld', maar hoe de partij dat precies voor zich ziet, is niet duidelijk.
Verder waarschuwt de SP voor intimidatie en bedreiging via sociale media. De partij pleit voor 'een permanent onderzoeksinstituut dat adviseert over de maatschappelijke gevolgen van technologische ontwikkelingen'. "Nieuwe technologieën worden eerst onderworpen aan een ethische toets", vult de partij aan.
De SP wil ook dat 'kennis en kunde openbaar zijn' en dat privébedrijven daar minder mee kunnen. Om dat te bevorderen, pleit de SP voor het gebruik van opensourcesoftware en open standaarden. Ook noemt de partij internet een nutsvoorziening die het voor iedereen 'beschikbaar en betaalbaar' wil maken.
Ook wil de SP de Autoriteit Persoonsgegevens 'versterken'. De partij noemt daar geen expliciet bedrag bij. Tot slot wil de SP 'meer capaciteit bij de politie voor de aanpak van digitale criminaliteit', maar om hoeveel geld of mensen het zou gaan, schrijft de partij niet.
Duurzaamheid
Op het gebied van duurzaamheid heeft SP ook het nodige te zeggen. Het is de socialistische partij, dus wat er volgens de SP moet gebeuren met energiebedrijven laat zich raden: die wil de partij nationaliseren. "Energievoorziening is een publieke taak, die dan ook in publieke handen moet zijn. Zo houden we gas en elektriciteit betaalbaar en voorkomen we dat duurzaamheid een luxe wordt. We helpen woningeigenaren bij het vervangen van asbestdaken en het tegelijk leggen van zonnepanelen. De salderingsregeling houden we in stand, het elektriciteitsnet breiden we uit." 'We keren ons tegen het rekeningrijden.'
Ook wil de SP investeren in schone energie. "Dit doen we onder andere door uitbreiding van windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en investeringen in een toekomstbestendige energie-infrastructuur voor elektriciteit en groene waterstof, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit."
Rekeningrijden komt er niet en de vrijstelling van belasting op elektrische auto's vervalt. Merk op dat de SP hier de term 'stekkerauto' gebruikt, oorspronkelijk afkomstig van de niet zo socialistische krant De Telegraaf. "We keren ons tegen het rekeningrijden. Oneerlijke subsidies en belastingvrijstellingen voor stekkerauto’s komen nu terecht bij mensen die het niet nodig hebben. Zij moeten dus voortaan volwaardig belasting betalen. Mensen die geen stekkerauto kunnen betalen, krijgen niet de rekening. Alle wegen in Nederland worden tolvrij en we gaan investeren in fiets- en wandelinfrastructuur."
Volt
Tijdens ons vorige artikel over verkiezingsprogramma's hadden we Volt helemaal niet op de radar, totdat veel tweakers ons wezen op de pan-Europese partij. Mede door die vele reacties maakten we een vervolgartikel waarin we ook kleinere partijen bekeken met Volt daarbij. Inmiddels is de partij met twee Kamerzetels een gevestigde partij en ook het huidige verkiezingsprogramma bevat genoeg technologie.
Volt in het kort
Ministerie van Digitale Zaken
Digitaliseren van rechtspraak
Verplichte politieke training over AI
Meer grip en openheid over overheids-ict
Kunstmatige intelligentie toetsen aan grondrechten, verplichte openbaring overheidsalgoritmes
Meer geld naar Autoriteit Persoonsgegevens
Iedere bewoner een eigen chatbot
Gratis digitale leermiddelen voor scholieren
Meer inzetten op e-health en digitale zorg
Europese marktmacht voor chipproductie
Voor invoering van digitale euro
Europese alternatieven voor sociale media
Pseudonimiteit op internet
Ethisch hacken legaal maken
Tegen chatcontrolewet
Herziening van Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten
Volt is een van de weinige partijen die expliciet pleit voor een minister van Digitale Zaken. Wat diens mandaat precies wordt, schrijft de partij niet, maar de minister moet in ieder geval 'regie krijgen op bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie'. Volt wil verder dat digitale communicatie van bewindspersonen automatisch moet worden opgeslagen en dat hun chatverkeer makkelijk doorzoekbaar moet worden.
'Door ict-onderhoud eenvoudig en structureel zichtbaar te maken op de rijksbegroting, behandelen we ict van de overheid minder als losse projecten.'De partij wil ook dat de rechtspraak verder digitaliseert. Volt verwijst daarbij naar 'de positieve ervaringen' tijdens de coronapandemie. Volt wil onder andere dat digitale rechtspraak 'wordt ingebed in de reguliere rechtspraak'.
Politici en ambtenaren moeten van Volt een verplichte basistraining krijgen op het gebied van digitale vaardigheden en AI. Daarnaast moet er bij het maken van iedere wet een 'digitale toets' komen die kijkt naar de impact op de ict. De kosten en baten van ict-investeringen moeten ook 'beter zichtbaar' worden: "Door ict-onderhoud eenvoudig en structureel zichtbaar te maken op de rijksbegroting, behandelen we ict van de overheid minder als losse projecten. Dat maakt strategische afwegingen beter mogelijk", schrijft de partij.
In het algemeen moet de ict bij de Nederlandse overheid beter, stelt Volt. Het is de enige partij die daar overigens zo duidelijk voor pleit. De partij heeft er een duidelijke visie bij: "Dit kan bijvoorbeeld door het aantal leveranciers voor aankoop of ontwikkeling van eenzelfde soort functionaliteit tot twee of drie te beperken, door applicatieontwikkeling in eigen beheer met structuren en protocollen van de rijksoverheid te reguleren, door bestaande databasestructuren en communicatiemiddelen op elkaar af te stemmen." Liefst wil de partij dat in Europees verband doen.
Volt pleit ook voor meer openheid van algoritmes door de overheid. De partij wil een verplicht algoritmeregister; het huidige algoritmeregister is nog vrijblijvend. Die algoritmes, mits ze door de overheid en met overheidsgeld zijn gemaakt, moeten volgens de partij voor iedereen in Europa beschikbaar worden.
De overheid moet van Volt sneller voldoen aan de eisen om overheidswebsites toegankelijk te maken voor mensen met een beperking. De partij staat verder achter het nieuwe Europese digitale identiteitsbewijs en de partij wil 'snel, veilig en betrouwbaar internet voor iedereen'.
Kunstmatige intelligentie
'Elke inwoner dient kosteloos, vanuit de overheid, de beschikking te krijgen over een eigen AI-chatbot.'Volt heeft een opvallend groot deel van zijn verkiezingsprogramma toegewijd aan kunstmatige intelligentie. Niet verrassend wil de partij daar vooral Europese regels voor. De plannen gaan van de technische werking tot de milieu-implicaties. Een van de punten is dat algoritmen die semi- of volledig geautomatiseerde besluiten nemen, verplicht moeten worden getoetst aan grondrechten. De partij wil verder dat AI-systemen alleen in Europa uitkomen als een 'onafhankelijke derde partij vaststelt dat ze veilig zijn'.
Verder wil Volt veel investeren in start-ups rondom AI en de bijbehorende ecosystemen. Ook wil Volt strengere toezichthouders op AI-gebied en dat Nederland binnen Europa bijdraagt om AI ethischer te maken. Dat laatste doet Nederland overigens al, door bij te dragen aan de aankomende AI Act en zelf een algoritmetoezichthouder onder te brengen bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Aanbieders van AI-systemen moeten van Volt ook gegevensbronnen en licenties verstrekken en 'ontwikkelaars moeten hun personeel een eerlijke vergoeding geven voor hun werk aan AI-systemen'.
Volt waarschuwt voor de klimaatimpact van kunstmatige intelligentie. De partij wil dat hardware en software worden verduurzaamd en dat het water- en energiegebruik van datacenters omlaaggaat. "Daarvoor willen we wettelijk concrete, afdwingbare doelstellingen vaststellen", schrijft de partij. Ook wil Volt meer transparantie over dat energiegebruik en de grondstofketens van digitale infrastructuur en datacenters.
Volt noemt nog een laatste opvallend punt. "Elke inwoner dient kosteloos, vanuit de overheid, de beschikking te krijgen over een eigen AI-chatbot", schrijft de partij. "Deze is opgebouwd uit opensourcecomponenten en getraind met alle betrouwbare data van de overheid en met betrouwbare data aangeleverd door de maatschappij."
Economie
Nederland moet van Volt nog meer een kenniseconomie worden. Daarom wil de partij de ontwikkeling van kwantumtechnologie meer stimuleren. Ook wil de partij meer Europese chipproductie. Volt wil daarvoor dat belangrijke chipfabrikanten en bedrijven in die productieketen voor minimaal 51 procent in Europese handen zijn. De partij wil verder een strategie om de controle te houden over nodige grondstoffen voor die productie.
Nederlandse ondernemers moeten ook kunnen inspelen op de opkomst van kunstmatige intelligentie. Daarvoor wil de partij 'AI-trainingscentra' opzetten. Wat die moeten gaan doen en hoe die eruit moeten zien, schrijft de partij niet.
Volt is verder vóór invoering van de digitale euro, maar wil dat die niet programmeerbaar is.
Bedrijven moeten van de partij beter worden geholpen met hun digitale weerbaarheid, al geeft de partij daar weinig details bij buiten dat het makkelijker moet worden om 'op een veilige en vertrouwelijke manier informatie over kwetsbaarheden te kunnen delen'. De partij pleit daarbij ook voor 'een centrale aanpak' die ook gelijk moet zorgen dat 'de overheid in 2028 kwantumbestendig is', maar wat daarmee bedoeld wordt, blijft vaag.
Internet en privacy
'Het blijft mogelijk om online anoniem te zijn, maar je identiteit kan wel worden opgevraagd op het moment dat je de regels overtreedt of je je schuldig maakt aan een strafbaar feit.'Het is niet heel verrassend: Volt wil harder optreden tegen grote techbedrijven. De partij pleit opvallend genoeg niet expliciet voor het opbreken van die bedrijven, iets dat veel partijen tijdens de vorige verkiezingen nog wel wilden. Wel wil de partij 'Europese alternatieven voor de huidige sociale media'. Die moeten er vooral komen omdat de huidige sociale media van Amerikaanse bedrijven te veel haat, geweld en desinformatie bevatten, schrijft de partij. Ook moet de overheid alternatieve sociale media ondersteunen. Dat is een shift die al een tijdje aan de gang is; de Nederlandse overheid experimenteert steeds vaker met tools als Mastodon.
Opvallend is dat Volt pleit voor 'pseudonimiteit op sociale media', al is de manier waarop de partij dat beschrijft niet bepaald nieuw. "Hierbij blijft het mogelijk om online anoniem te zijn, maar kan je identiteit wel worden opgevraagd op het moment dat je de regels overtreedt of je je schuldig maakt aan een strafbaar feit." Dat mag nu ook al door de politie; de vraag in die kwesties is voornamelijk wat een strafbaar feit precies inhoudt.
Volt wil verder dat er een 'deltaplan' komt om kinderen en jongeren online te beschermen. In dat plan moet gekeken worden naar de effecten van langdurig socialemediagebruik bij die groep.
De partij wil ook dat techbedrijven binnen de EU strikter worden gereguleerd. De partij vertelt niet hoe en daardoor lijkt dit standpunt niet meteen nieuw. Europa is immers al bezig met strengere wetten voor bigtechbedrijven, zoals de DSA en DMA. De partij pleit expliciet voor onderzoek naar de mogelijkheid om 'online geweld tegen journalisten juridisch te definiëren'. De partij wil in het algemeen dat personen met een dergelijke publieke functie, zoals ook wetenschappers en opiniemakers, 'vrijer kunnen spreken', maar de partij noemt daar geen voorbeelden bij.
Volt wil dat 'de rechten van inwoners niet ondergeschikt gemaakt worden aan veiligheid'.In ieder geval wil Volt de handhaving van privacywetgeving versterken. "De Autoriteit Persoonsgegevens moet structureel meer middelen krijgen om alle toezichtstaken naar behoren uit te voeren", zegt de partij. Het noemt daar echter geen concrete bedragen bij. De AP krijgt in 2024 een budget van zo'n veertig miljoen euro, maar zegt zelf honderd miljoen nodig te hebben.
Een opvallend punt uit het programma, en een punt waar Volt uniek in is, is dat het 'ethisch hacken verder wil aanmoedigen'. Het bedrijf wil het recht op ethisch hacken wettelijk vastleggen en verwijst daarbij naar recent beleid uit België, waar hackers niet meer strafbaar zijn als ze ethisch hacken. In Nederland staat die uitzonderingspositie niet in het strafrecht. De partij pleit er verder ook voor dat bedrijven 'sneller en positief moeten reageren' bij ethisch hacken. Ook interessant is dat de partij wil dat hackers alle problemen zelf bekend mogen maken, in samenspraak met het Nationaal Cyber Security Centrum. Nu kunnen er soms beperkingen worden opgelegd bij responsible disclosure.
Volt wil ook niet instemmen met de 'chatcontrolewet'. Dat is een andere naam voor de Vaststelling van regels ter voorkoming en bestrijding van seksueel misbruik van kinderen, een Europese verordening die momenteel bij het Parlement ligt. De partij wil tot slot de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 'zo snel mogelijk herzien'. De partij wil daarbij vooral het toezicht aanpassen. De Wiv 2017 werd onlangs herzien, waardoor toezicht door toezichthouders niet meer voorafgaand aan een hackoperatie gebeurt, maar tijdens zo'n operatie. Volt wil dat 'de rechten van inwoners niet ondergeschikt gemaakt worden aan veiligheid' en pleit ervoor toezicht 'voor, tijdens en na handelingen centraal te stellen'.
Overig
Op het gebied van onderwijs wil Volt digitale leermiddelen gratis maken. Het idee erachter is deels dat er dan 'beter toezicht is' op de digitale veiligheid en privacy, al gebruiken de meeste scholen in de praktijk tools van Microsoft of Google. De partij wil verder de digitale geletterdheid omhoog én verplichte lessen in programmeren in het voortgezet onderwijs.
In de zorg heeft Volt niet veel plannen. De partij wil alleen 'veel meer gebruikmaken van de kansen die digitale zorginnovaties bieden'. De partij noemt als voorbeeld 'de toepassing van AI en e-health'.
Tot slot wil de partij een verplichting van zonnepanelen op alle oppervlaktedaken, te beginnen met distributiecentra, kantoren en overheidsgebouwen. Door deze daken vol te leggen met zonnepanelen wil ze weilanden vrijhouden.
VVD
"Dit programma is niet geschreven door ChatGPT", staat al vrij vroeg in het programma van de op dit moment grootste partij in de Tweede Kamer. Het is een leuke verwijzing naar hoe de BoerBurgerBeweging ChatGPT gebruikt, maar de VVD wil er ook mee waarschuwen dat Nederland de AI-boot niet moet missen. Verder zet de partij in het programma niet veel in op digitalisering, maar her en der zijn er wel wat passages te vinden. De rode lijn die daarin opvalt: iedereen moet meer data delen.
VVD in het kort
Meer data delen in de zorg om betere zorg mogelijk te maken
Meer camera's op landweggetjes bij de grens om drugssmokkel tegen te gaan
Inlichtingendiensten mogen meer data verzamelen om dreigingen af te wenden
Er moet een Nederlandse cloud komen, onder meer voor Defensie
Meer data delen om criminaliteit op te sporen
Meer data delen over gevangenen
Sociale media mogen niet langer werken met algoritmes die haat verspreiden in de hand werken
De VVD schrijft dat 'de mogelijkheden die digitalisering, automatisering, technologie, data en kunstmatige intelligentie ons bieden ook echt onderdeel gaan zijn van onze zorg'. Zo kunnen verpleegkundigen en artsen meer aandacht en tijd aan hun patiënten besteden. Concreter wordt het punt verder niet. Wel schrijft de VVD dat pilots of proeftuinen moeten stoppen. "We weten inmiddels wel dat het kan. Nu moeten we het gaan doen", schrijft de partij.
'Privacy is belangrijk, maar moet niet leiden tot situaties waarin het leven van patiënten in gevaar komt.'Meer data delen moet onder meer in de zorg. "We maken het mogelijk dat bij spoedgevallen jouw gegevens direct bij de juiste zorgprofessional beschikbaar zijn. Je moet je gezondheidsgegevens makkelijk kunnen volgen en veilig delen. Dit helpt ook bij het verbeteren van je gezondheid. Gegevens moeten makkelijker en veilig kunnen worden uitgewisseld tussen jou en je zorgverlener en tussen zorgverleners onderling. Privacy is belangrijk, maar moet niet leiden tot situaties waarin het leven van patiënten in gevaar komt."
Veiligheid
'Om onze defensiedata zo veilig mogelijk te houden, moet Nederland op een zo kort mogelijke termijn beschikken over een nationale cloud op Nederlandse bodem.'De VVD is natuurlijk de 'law-and-order'-partij van Nederland. Dat blijkt ook uit het programma, want de VVD heeft het meest te zeggen op digitaal gebied over veiligheid. "We versterken de cybercapaciteiten van onze inlichtingendiensten zodat zij sneller en makkelijker de informatie kunnen krijgen die ze nodig hebben om onze nationale veiligheid te beschermen tegen cyberaanvallen en andere digitale dreigingen."
Over digitale dreigingen gesproken: we moeten ons volgens de VVD voorbereiden op grote aanvallen. "Vanwege de toenemende cyberdreiging vanuit landen als Rusland en China, bereidt de overheid scenario’s voor voor het geval van grootschalige cyberaanvallen of -storingen. De overheid gaat sneller en meer dreigingsinformatie delen met (vitale) bedrijven. Hierbij verwelkomen we de hulp van ethische hackers binnen bestaande juridische kaders. Daarnaast gaan we vaker oefenen op digitale uitval en moeten vitale aanbieders beschikken over zo veel mogelijk terugvalopties."
De VVD wil sowieso af van de afhankelijkheid van China. "We gaan ongewenste strategische afhankelijkheden van onvrije landen afbouwen. We versterken onze economische veiligheid door vitale sectoren en strategische sectoren beter te beschermen tegen digitale spionage en sabotage door onder andere strenger te toetsen op buitenlandse investeringen, overnames en fusies. Ook werken we aan een Nationaal Actieplan Quantum om onze economie en maatschappij voor te bereiden op de veiligheidsrisico’s van quantumtechnologie zodat veilige digitale communicatie ook in de toekomst mogelijk blijft."
Een ander plan is een 'nationale cloud'. "Om onze defensiedata zo veilig mogelijk te houden, moet Nederland op een zo kort mogelijke termijn beschikken over een nationale cloud op Nederlandse bodem onder Nederlandse jurisdictie, die bij voorkeur wordt ontworpen en beheerd door Nederlandse bedrijven. Een zoveel mogelijk Nederlandse publiek-private crypto-organisatie is hiervoor belangrijk."
'Wanneer privacywetgeving in de weg staat bij het verbeteren van de veiligheid van burgers, moeten we dat oplossen.'De VVD wil ook meer camera's boven de wegen. "Veel drugs gaan de grens over via kleine landweggetjes in de grensregio. De politie heeft met schaarste te kampen en de inzet van camera’s die kentekens in de gaten kunnen houden zou deze krapte op kunnen vangen en daarnaast breder inzicht geven in wie onze grenzen overgaan. Gegevens van ANPR-camera’s mogen vaker worden gebruikt door de politie in de aanpak tegen de georganiseerde misdaad. Dit is ook van meerwaarde om mensenhandel en irreguliere migratie tegen te gaan."
Dilan Yeşilgöz-Zegerius was in Kabinet-Rutte IV de minister van Justitie en Veiligheid en vervangt Rutte nu als partijleider van de VVD. Bron: VVD
En privacy dan? Die is belangrijk, maar veiligheid vindt de partij belangrijker. "Wanneer privacywetgeving in de weg staat bij het verbeteren van de veiligheid van burgers, moeten we dat oplossen. De mogelijkheden voor publieke organisaties, private partijen en samenwerkingsverbanden om onderling relevante informatie uit te wisselen om georganiseerde criminaliteit tegen te gaan of fraude te voorkomen worden verbeterd."
Dat geldt ook voor gevangenen: daarvan mogen meer partijen meer data delen. "Het wordt eenvoudiger en voorzien van een betere wettelijke grondslag, om sneller informatie te delen tussen de opsporing, het gevangeniswezen en de tbs. We maken het ook makkelijker gegevens uit te wisselen tussen de forensische en niet-forensische zorg. Door de inzet van (internationale) genealogische databanken kunnen veel slachtoffers en nabestaanden duidelijkheid krijgen. Ook zorgen we dat gegevens langer bewaard kunnen worden."
De politie krijgt een nieuw systeem voor communicatie. "Het systeem C2000 willen we vervangen door een betrouwbaar nieuw systeem. In de tussentijd zetten we meer mobiele palen neer om haperingen op te vangen, die minder hinder ondervinden van zonnepanelen en betrouwbaar zijn."
Mensen die online delicten plegen moeten dezelfde straffen krijgen als voor offline delicten. "We brengen de huidige straffen op cybercriminaliteit meer in lijn met de huidige omvang en maatschappelijke impact van cybercrime door de maximale straffen op cybercriminaliteit te verhogen van vier jaar naar acht jaar. Online aangejaagde ordeverstoring wordt aangepakt. Wat op straat geldt dient ook online te gelden. Dezelfde normen en straffen gaan ook voor de onlinewereld op."
Online
VVD wil onder meer af van algoritmes met schadelijke gevolgen. "We leggen die algoritmen aan banden, die op socialemediaplatformen voorrang geven aan extremistische en polariserende content om de razendsnelle online verspreiding van haat, extremisme en verdeeldheid in onze fysieke wereld tegen te gaan en onze democratische rechtsstaat beter te beschermen."
'We moeten een leidende rol gaan spelen bij het bepalen van de standaarden voor 6G.'Ook denkt de VVD na over AI. "Nieuwe vormen van digitale oplichting en fraude met behulp van kunstmatige intelligentie gaan we actief tegen door digitale vaardigheden en kennis te versterken en door te werken aan transparantie en veiligheidswaarborgen voor kunstmatige intelligentie. Het watermerken van materiaal dat is gegenereerd met behulp van kunstmatige intelligentie, wordt de norm."
De partij wil dat bedrijven aan de slag kunnen met kunstmatige intelligentie. "We zorgen ervoor dat er binnen Nederlandse en Europese wet- en regelgeving maximaal geëxperimenteerd mag worden met AI. Daarentegen mogen we de risico’s van het gebruik van AI niet bagatelliseren. Nederland moet zich daarom internationaal inzetten om afspraken te maken over het gebruik van AI door bedrijven en overheid. Gecombineerd met deze internationale afspraken is het van belang om de kennis over de kansen en gevaren van AI binnen de overheid uit te breiden."
Snel internet moet er ook komen voor iedereen, maar precieze maatregelen noemt de VVD niet. "Om digitaal voorop te kunnen blijven lopen streven we er daarom naar dat iedere Nederlander toegang heeft tot glasvezel en/of snel internet, met speciale aandacht voor de gebieden waar dit tot nu toe niet mogelijk is. Bovendien pleit de VVD voor meer tempo met het veilen van de benodigde frequenties voor de volledige uitrol van 5G en dat we een leidende rol gaan spelen bij het bepalen van de standaarden voor 6G."
'We zorgen dat het aantrekkelijk blijft voor huishoudens en ondernemers om zonnepanelen op je eigen dak te leggen.'Het derde kabinet-Rutte viel vanwege de toeslagenaffaire, waarbij de Belastingdienst discriminerende algoritmes gebruikte en zo tienduizenden gezinnen financieel naar de rand van de afgrond duwde in de toeslagenaffaire. De VVD wil dat in de toekomst voorkomen, zo is op te maken uit het programma. "Er wordt geen gebruik gemaakt van afkomstgerelateerde gegevens zoals nationaliteit, tenzij dit rechtmatig en objectief gerechtvaardigd is. Algoritmen worden gecontroleerd op transparantie, discriminatie en willekeur. Het gebruik van algoritmen in de publieke en private sector moet transparant zijn."
Onderwijs
AI moet een rol krijgen in het onderwijs, denkt de VVD. "We gaan door met de opstart van het expertisepunt digitale geletterdheid om leraren te ondersteunen met kennis over kunstmatige intelligentie en digitale vaardigheden."
Maar niet alle technologie hoort thuis in het klaslokaal, zegt de partij. "Mobiele telefoons horen niet in de klas. Basis- en middelbare scholen staan telefoons alleen toe als dat nodig is voor de les, bijvoorbeeld voor het aanleren van digitale vaardigheden."
Duurzaamheid
De VVD wil het plaatsen van zonnepanelen stimuleren. "We zorgen dat het aantrekkelijk blijft voor huishoudens en ondernemers om zonnepanelen op je eigen dak te leggen. We leggen zoveel mogelijk zonnepanelen op daken van huizen en industriële gebouwen. Ook integreren we zonnepanelen binnen windparken op zee. Op die manier worden elektriciteitskabels vanaf zee meer benut."
Samenvatting
Als je over de hele linie kijkt, dan zijn er best veel digitale thema's die bij veel partijen terugkomen. Er zijn ook maatregelen of beleidsplannen die in zoveel verkiezingsprogramma's terugkomen, dat je veilig kunt stellen dat het in een regeerakkoord zou kunnen komen te staan, ongeacht de samenstelling van het kabinet.
Consensus in de Kamer
De meeste steun hebben regels rondom het gebruik van kunstmatige intelligentie. Hoewel de exacte uitwerking per partij verschilt, en bij sommige partijen ook mist, zijn veel partijen het erover eens dat we iets moeten met regels rondom AI.
De toeslagenaffaire heeft zijn sporen nagelaten. Het idee om algoritmes van overheden strenger te reguleren heeft met dat in het achterhoofd een nog grotere steun. Weer verschilt het per partij hoe dat er precies uit moet zien. Er kwamen de afgelopen jaren al een register van algoritmes en een toezichthouder, maar dat is voor veel partijen duidelijk niet genoeg.
Iets dat ook op veel steun kan rekenen, is het idee dat we op elk dak in Nederland zonnepanelen willen hebben. Dat gaat dan waarschijnlijk niet gebeuren via de salderingsregeling, want de steun om die te behouden is op basis van de partijprogramma's grofweg net zo groot als de steun voor het afschaffen van deze regeling. Wel willen veel partijen op een andere manier zonnepanelen aantrekkelijk houden, maar hoe dat precies moet gebeuren, is niet altijd even duidelijk.
Een ander plan met grote steun is dat we gevoelige data willen opslaan bij bedrijven of zelfs een overheidsinstantie in Nederland of Europa. De afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven als Google en Amazon is voor veel partijen een doorn in het oog.
Daarom is het ook niet vreemd dat een meerderheid van de partijen pleit voor de versterking van de Autoriteit Persoonsgegevens. Ook in 2021 was dit een veel gedeelde mening, maar ook tijdens deze verkiezingen blijft vaak in het midden wat de AP concreet kan verwachten. In de meeste gevallen stellen partijen het budget van de AP te willen verhogen, maar geen enkele partij noemt een bedrag.
Alle ideeën hierboven hebben, als je de Peilingwijzer gelooft, een ruime meerderheid in de eventuele nieuwe Tweede Kamer en bovendien de steun van drie of vier van de vier grootste partijen in die peilingen. De kans dat daar iets mee gebeurt, is dus groot.
Kleine meerderheid
Dan zijn er nog plannen met iets minder steun, maar die er toch best kunnen komen. Zo willen veel partijen borgen dat je voor alles dat je digitaal kunt regelen bij de overheid ook een analoge manier moet blijven houden. Dat is niet alleen belangrijk voor mensen zonder digitale vaardigheden, maar ook voor mensen die geen gevoelige dingen via internet willen regelen vanwege hun eigen privacyoverwegingen.
Daarnaast zijn veel partijen ervoor te porren om regels te maken voor het beperken van de schadelijke invloed van sociale media, bij volwassenen en kinderen. Daarvan verschilt de uitwerking enorm: er zijn partijen die willen dat sociale media verplicht paspoorten gaan checken en bij misdragingen de politie gaan inlichten. Andere zijn minder duidelijk wat er precies moet gebeuren.
Ondanks al deze overeenkomsten zijn er ook veel verschillen tussen partijen. Het maakt ons niet uit wat je stemt, maar het is wel belangrijk om te gaan stemmen. Ook al lijkt het alsof het niets uitmaakt, stemmen maakt een groot verschil in waar het land heen gaat, ook op het gebied van technologie.
AI uit overheid
AI reguleren
Geen rekeningrijden¹
Salderen²
Zonnepanelen op daken
Analoge overheid
Sociale media reguleren
Macht big tech inperken
AP versterken³
BIJ1
BBB
BVNL
CDA
ChristenUnie
D66
DENK
FvD
JA21
NSC
GroenLinks/PvdA
PvdD
PiratenPartij
PVV
SGP
SP
Volt
VVD
1. Er zijn ook veel voorstanders van een vorm van rekeningrijden, maar de invulling verschilt drastisch, van bijvoorbeeld een kilometerheffing tot spitsheffing. 2. Hoewel een meerderheid van de partijen voor een doorlopende salderingsregeling is, zijn er ook enkele grote partijen expliciet tegen salderen. 3. Geen enkele partij zegt concreet hoe ze de Autoriteit Persoonsgegevens wil versterken, al zijn er wel twee algemene stromingen te herkennen: een vergroting van de macht van de toezichthouder en een verhoging van het budget voor de organisatie.
Controversiële standpunten
Uiteraard zijn er ook genoeg punten waar de vele verschillende partijen het in principe niet over eens zijn, gekeken naar de verkiezingsprogramma's. Zoals vermeld is de salderingsregeling bijvoorbeeld erg controversieel; er zijn weinig punten waar partijen zo nadrukkelijk hun steun voor en tegen over uitspraken.
Een vergelijkbaar discussiepunt is de introductie van verschillende Europese initiatieven, zoals de omstreden digitale euro en een mogelijke Europese digitale identiteit. Daarbij laat het zich in de meeste gevallen wel raden hoe partijen hiernaar kijken. Partijen met een algemene steun voor Europese initiatieven staan ook achter deze ontwikkelingen, terwijl partijen met een afkeer tegen invloeden vanuit Brussel zich ook tegen deze maatregelen uiten.
Ook rekeningrijden is controversieel, maar dat blijkt vooral uit de vele interpretaties van dit concept in de partijprogramma's van deze verkiezingen. Slechts één partij spreekt concreet steun uit voor 'rekeningrijden', terwijl andere partijen zonder verdere toelichting willen dat vervuilers betalen of dat mensen die weinig rijden, minder betalen. De meeste grote partijen laten dus in het midden wat de exacte plannen voor deze omstreden maatregel zijn. Aan de andere kant spreken tegenstanders van iedere vorm van rekeningrijden zich vrij expliciet uit.
Als ik een suggestie mag doen voor een vervolg: Welke kandidaten hebben een ICT achtergrond? Anders gezegd: op wie moet ik mijn voorkeurstem uitbrengen? Ik zat daar vorige week naar te zoeken, maar kon in de CV's bitter weinig ICT vinden. Als er al iets van ICT in doorklinkt is het nogal een zijtak. Niet iemand met brede ervaring. Bij Volt staat een data-scientist op plaatst 10.
In 2021 heb ik een paar partijen gemaild, want sommigen zetten er niet eens een CV bij. D66 kwam met Lisa van Ginneken aan. Die kreeg vervolgens als portefeuilles genderzaken en mobiliteit
Vrijwel alles waar de Tweede Kamer over beslist heeft een ICT aspect. Uiteraard heb je in een wetgevend orgaan vooral juristen, bestuurskundigen en politicologen nodig, maar die zijn nu wel erg dominant. Het zou geen kwaad kunnen als er in elke (grotere) fractie iemand zit met een jaar of 20 ervaring in of dicht op de ICT. Iemand voor wie begrippen als applicatie lifecycle, open source, vendor lock-in, changemanagement enz. iets zeggen. Iemand die vanuit de rauwe techniek doorgegroeid is naar management. Iemand als ik dus eigenlijk , maar dan een stuk minder bejaard.
Als ik een suggestie mag doen voor een vervolg: Welke kandidaten hebben een ICT achtergrond? Anders gezegd: op wie moet ik mijn voorkeurstem uitbrengen?
Er zijn best wel wat kandidaten met een IT-achtergrond:
- Queeny Rajkowski (VVD, plek 12 op de lijst)
- Jesse Six Dijkstra (NSC, plek 9 op de lijst)
- Kauthar Bouchallikht (GroenLinks-PvdA, plek 17)
- Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA, plek 18)
- Henk Vermeer (BBB, plek 13 geloof ik)
- Lisa van Ginneken (D66, nummer 12 op de lijst)
- Hind Dekker-Abdulaziz (D66, nummer 46 op de lijst)
- Lammert van Raan (Partij voor de Dieren, plek 6 op de lijst)
- Nicole Temmink (SP, nummer 7 op de lijst)
- Don Ceder (ChristenUnie, nummer 3 op de lijst)
- Christiaan van der Krift (ChristenUnie, nummer 13 op de lijast)
- Marieke Koekkoek (Volt, nummer 2 op de lijst)
- Bjorn Beijnon (Volt, nummer 9 op de lijst)
- Robin Twickler (Volt, nummer 10 op de lijst)
- Sylvia van Laar (Volt, nummer 14 op de lijst)
- Michael Teng-Li Tai (Volt, nummer 15 op de lijst)
- Valérie Pajak (Volt, nummer 16 op de lijst)
- Harmen Krul (CDA, nummer 5 op de lijst)
- Evert Jan Slootweg (CDA, nummer 12 op de lijst)
- Leendert de Knegt (SGP, plek onbekend)
- Arnold Versteeg (SGP, plek onbekend)
- Ruben van Heteren (SGP, plek onbekend).
Zover bekend zijn dat alle kandidaten met een achtergrond in/rondom de IT.
Waar komt die lijst vandaan? Even wat steekproeven:
Kauthar Bouchallikht heeft zich teruggetrokken. Was wel woordvoerder digitalisering, maar uit niets blijkt enige ervaring in de harde IT praktijk.
Marieke Koekkoek? Ben ik fan van, jurist met veel kennis van internationale zaken. Maar IT? Echt niet!
Queeny Rajkowski? Mwahh, HR werk bij een bedrijf dat diensten levert waarbij IT komt kijken....
Nicole Temmink? Bachelor Arts en Filosofie. Fractie-ondersteuner geweest voor o.a. Digitale Zaken. OK, die heeft misschien wel eens een klok horen luiden
Henk Vermeer? Marketing in de agrarische sector
Ik word niet vrolijk van dit lijstje. Waar zijn de mensen die chef systeembeheer bij de Belastingdienst, CBR of desnoods Nutreco zijn geweest?
Zeg ehhh.. even naar jouw profiel gekeken... Je hebt nu wel genoeg karma hier. Tijd voor wat anders. Dik kans dat we binnen 2 jaar weer verkiezingen hebben.
Kauthar Bouchallikht heeft zich inderdaad teruggetrokken. Wel staan Luc Stultiens en Eva de Bruijn op de lijst met relevante IT-achtergrond. Als je GL/PvdA wilt stemmen dan kun je die met gerust hart je voorkeurstem toevertrouwen.
Dank, zeker interessante mensen. Maar het is zoals veel suggesties die in dit subdraadje langskomen weer de hoek van de vernieuwende experimenten bij wetenschappelijke instituten.
Ik zoek mensen die tot hun middel in de zware IT infrastructuur gestaan hebben. Grote database applicaties, waar miljoenen mensen dagelijks van afhankelijk zijn. Daar gaat het om bij de rijksoverheid.
Er hangen hier op Tweakers mensen rond waarvan ik vermoed dat ze die ervaring hebben en die blijkens hun reacties ook oog hebben voor de maatschappelijke context. Als die nou eens....
Luc is nog wel verkiesbaar maar ik kan nou niet echt zeggen dat ie een IT achtergrond is. Hij is meteen de politiek in gegaan. En Eva staat niet echt op een verkiesbare plaats denk ik. 43 is echt te laag om in de kamer te komen, tenzij ze veel meer dan de prognose halen. Die staat nu rond 25 waardoor ook Luc er nog buiten kan vallen.
Het is in ieder geval overal veel te laag en het feit dat ze niets zeggen op hun eigen profielpagina over IT, geeft mij al aan dat het niet hoog op de prioriteitenlijst staat. Verder is de kans groot dat ze toch vooral met experts gaan praten en die adviezen moeten geven. Dus dan maakt het al weinig meer uit.
[Reactie gewijzigd door Martinspire op 22 juli 2024 20:29]
Ik ken veruit de meeste mensen niet op die lijst, maar in welke mate heeft Marieke Koekkoek een ICT achtergrond? Zover ik weet heeft ze een achtergrond in de rechten?
De details ken ik er niet van, maar ICT bedrijf geleid van oprichting t/m faillissement. Ik moet er minimaal een beetje om gniffelen als je er wel over begin dat je vanaf niets wel je eigen bedrijf had opgericht. Als hier een context bijhoort dan lijkt het me i.i.g. wel handig om deze ook erbij te geven.
Ik begrijp jouw reactie niet. Wat ik online kan vinden is dat hij Informatica heeft gestudeerd en een IT bedrijf heeft gehad. Daarmee is hij een kandidaat met een IT-achtergrond.
Van https://www.faillissement...es/214479/28105711/Cynax/
Op 07-11-2014 heeft de rechtbank Lelystad de firma Cynax B.V., handelend onder Cynax En Pronka, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 28105711 in staat van faillissement verklaard
Had het idee dat je voor je comment redelijk wat research had gedaan. Dan had je dit vast toch ook wel kunnen van vinden toch?
Dat iemand een bedrijf heeft gehad dat na 10 jaar failliet is gegaan doet toch niet af van een IT-achtergrond. Mijn lijst is gebaseerd op kandidaten met een IT-achtergrond.
Ik heb ook nooit beweerd dat het niet zo is. Echter kom ik in de IT regelmatig professionals tegen die eerder kwaad doen dan goed. Als je dan specifiek aangeeft dat je vanuit het niets een IT bedrijf hebt opgebouwd wat op de lange termijn niet stand houdt en je vertelt dat specifiek niet lijkt me dat minimaal verdacht toch?
De samenvatting is denk ik dat IT achtergrond ook niet perse zaligmakend is. En de visie op IT kan dan ook nog eens heel veel verschillen.
Ik kon overigens Simon Pouwelse niet nader onderzoeken, maar uit de omschrijvingen en opleiding kreeg ik de indruk dat hij alleen maar ICT beleidsmaker is geweest. Mogelijk ook iets om verder in te duiken? Ik ben er zeker voor in als je samen een meer gedetailleerde lijst zou willen maken of de kieslijst.
Maar ook daar heb ik de kandidaat nog niet gevonden waarvan ik verwacht dat die zich kan inleven in wat een systeembeheerder bij de Belastingdienst doormaakt, die offertes voor de ICT voor rekeningrijden een beetje kan begrijpen of kan snappen wat de impact is van de nieuwste fingerprinting trucjes van Google en Meta.
Ik kan me hier wel in vinden, maar we hebben daar al een digitale oplossing voor “LinkedIn”.
Zo zou je zelf inderdaad al wat onderzoek kunnen doen, en het lijkt mij dat een politiek iemand graag laat zien wat hij of zij kan.
maar we hebben daar al een digitale oplossing voor “LinkedIn”
Zonder account kan je bijzonder weinig op Linkedin. Een account wil ik niet, vanwege de agressieve tracking. Alleen TikTok is erger. Ik probeer er wel eens te kijken, in een aparte browsercontainer en via VPN, maar meestal krijg ik 'log in with Google or register'.
Bontebal was een tweaker volgens mij, voordat hij zijn account heeft laten verwijderen. Vooral over duurzame energie. Op zijn Medium nog wel zichtbaar ook dat daar zijn interesse ligt.
Tweakers hebben vaak toch wel redelijk brede kennis over tech, zeker de tweakers uit de begintijd (Die tijd lijkt ook voor mijn tijd te zijn geweest trouwens, maar ik hoor wel eens verhalen)
Een lijst van kandidaten met IT-ervaring. Het is echt triest hoe weinig kandidaten er zijn met een IT-achtergrond. Slechts 4 en slechts 1 met een achtergrond in cybersecurity. Geen enkele op een verkiesbare plek.
Mooie verhalen in de verkiezingsprogramma’s maar ik kijk liever naar wat ze de afgelopen 10 jaar in de kamer hebben gedaan. Is daar ook een overzichtje van?
De beste stuurlui staan aan wal omdat zij (idealistische) verkiezingsbeloften maken en daar niet mee willen breken.
De overige partijen onderhandelen binnen een coalitie en maken een compromis waar iedereen redelijk tevreden over is. Als kiezer moet je dat ook inzichtelijk proberen te krijgen, een partij die te makkelijk toegeeft en niet goed voor zijn eigen standpunten opkomt heb je niets aan. Een partij die beloftes maakt en daardoor niet in staat is tot samenwerking heb je helemaal niets aan.
Voor mij zijn de idealen die een partij uitdraagt een belangrijk beginpunt, dat er dan wel eens een compromis wordt gemaakt hoort bij een eerlijke democratie lijkt me.
Dan nóg is het interressant welke punten voor een partij blijkbaar "inwisselbaar" zijn.
Als iets belangrijk is voor een partij zullen ze niet meestemmen.
Dat klinkt heel leuk, maar coalities kiezen er zelf voor om alles dig te timmeren. "Oh jullie willen 1% minder belasting, dat is goed, maar dan willen wij abortuswetgeving aanscherpen" tja dit zijn juist dingen waar we vanaf moeten.
Een nuttige stemwijzer, maar jammer dat mensen zonder de juiste voorbereiding een DPG-account daarvoor aan moeten maken. Voelt ook ergens verkeerd (opgeven persoonsgegevens, mogelijkheid tot meten potentieel stemgedrag op individueel niveau).
Met een browser add-on die paywalls omzeilt is het wel te gebruiken zonder in te loggen, ondanks dat het geen paywall betreft.
[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 20:29]
Ik was ook stomverbaasd dat bij mij VOLT eruit kwam, met kop en schouders.
Vooral prettig dat ze niet met nonsense short term populistische oplossingen komen, al helemaal voor zaken die in buurlanden al goed zijn aangepakt (of verkeerd en dan niet hier hetzelfde herhalen).
En dat volgens het CPB deze partij de meest radicale overhaul wil van belastingen en toeslagen, maar alsnog voor flinke economische groei zorgen. Ipv dingen te roepen die lekker werken bij de massa. Respect.
Maarja. De massa stemt echt niet voor zulke partijen. De massa stemt puur voor de partij die goed is voor hun eigen gezin, of dat claimt. Meer niet.
[Reactie gewijzigd door Jazco2nd op 22 juli 2024 20:29]
Ik weet niet waar je die 100% erfbelasting vandaan haalt, maar op hun site zijn ze niet zo stellig
De erf- en schenkbelasting wordt aangepakt door deze relatie-onafhankelijk te maken. Daarnaast zal er voor bedragen tot 150.000 euro een tarief van 30% gelden en daarboven een tarief van 40%. In de erfbelasting zal de eerste 10.000 euro worden vrijgesteld.
Bron?
edit: Zag dat je elders aangaf dat dit bij BNR was. Heb net 3 interviews van BNR met Dassen van de afgelopen maand geluisterd en hier komt het i.i.g. niet in voor. Er werd niet eens gesproken over erfbelasting.
[Reactie gewijzigd door xSNAKEX op 22 juli 2024 20:29]
Ben je in de war met D66? Die toeterden tijdje geleden het hardst met die 100k voor 18jarigen. Verder klopt je stelling ook niet vergeleken met het programma.
Kom eens met die bron dan, meerdere mensen die aangeven BNR nagespoord te hebben afgelopen maanden, incluus ikzelf. Ik en anderen kunnen het niet vinden, het staat ook niet in het partijprogramma.
En nee 'bij BNR ergens x tijd geleden' is geen bron.
O.a. 100% erfbelasting, bij overleiijden al je bezit naar de staat.
Maar dat is een typisch systeem om rijkdom uit te bannen....dus aan de ene kant begrijpelijk maar ook oneerlijk als je het niet ook voor iedereen kan laten gelden (en dat zal zo zijn als mensen het land verlaten....of dat ze voldoende geld hebben voor wat 'handige' constructies).
Je hebt het duidelijk over de Partij tegen de Burger.
Wat een onzin verhaal dit. We zijn het allemaal meer en minder eens met bepaalde partijen, maar dit heeft niets meer te maken met enige objectiviteit. Geen idee wat ze jou hebben aangedaan, maar ik vind het nogal bizar.
Het niet eens zijn met een partij, is iets anders dat ze anti alles zijn.
Maar laat ik hem eens zo stellen: Jij bent anti-burger, anti-welvaart, anti-vrijheid, anti-vooruitgang, anti-verzorgingsstaat en anti-democratisch.
Hoe vind je dat? Want in jouw zwart wit denken zou een Volt kiezer naar jou kijken.
Geen enkele partij is tegen de burger, op de Partij tegen de Burger na dan, maargoed dat is satire. Iedere partij probeert het beste te doen vanuit hun visie. Dat je het niet eens bent met ze, betekent niet dat ze opeens anti alles zijn.
Waarom niet het programma doornemen en kijken waar ze voor hebben gestemd in de 2e kamer?
Blind een stemwijzer voor de waarheid aannemen is ook een kunst. Je wil natuurlijk niet in de val trappen van de partij die het ding heeft gemaakt om maar vooral hun voorkeur eruit te krijgen
EDIT: Als Volt onderaan bij jou staat vraag ik me af wat bovenaan staat trouwens... XD
[Reactie gewijzigd door Khrome op 22 juli 2024 20:29]
Ik merk op die site iig dat de stellingen die aan partijen zijn toegewezen niet volledig kloppen. Zo gaat het in sommige gevallen over moties waarbij, voor zover ik weet, partijen voor of tegen stemmen afhankelijk van provisos of nuances die niet in de motie worden genoemd of verder worden verklaard: De redenering voor het voor of tegen stemmen wordt niet genoemd.
Daarnaast worden ook stellingen op een dusdanige manier verdraaid dat het eigenlijk over 2 aparte zaken gaat die niets met elkaar te maken hebben, of zouden mogen hebben (dit is waarom sommige moties al op voorhand worden afgeschoten). Andere stellingen bevatten nuances die in een ja/nee vraag geforceerd worden, maar dat is een probleem bij alle stemwijzers (daarom gebruik ik ze ook niet).
Ook leuk: De FvD en PVV zijn nogal veel aanwezig in de moties die door de peiler zijn gekozen. Ze zijn verantwoordelijk voor meer dan de helft van de moties. Er zijn maar 6 moties die door niet-rechtse partijen zijn ingediend aanwezig.
Tot slot: Van wie is die peiler precies? De 'about' pagina zegt hierover niets, maar de taal nogal populistisch, en het stemgedrag van bezoekers wat vrij eenzijdig is waardoor ik vermoed dat er vooral enkele specifieke sites of fora zijn die naar die wijzer linken.
Ik kan deze dus niet echt helemaal serieus nemen, vooral omdat er over 'verantwoordelijkheid' gesproken wordt op de site, maar niemand daadwerkelijk verantwoordelijkheid voor die site wil nemen. Beetje hypocriet. Zelfs de WHOIS is afgeschermd (wat overigens niet meer mag vanuit SIDN sinds enkele maanden geleden).
Ik heb het sterke vermoeden dat die website nogal sterk inzet op confirmation bias. Als je liever geen tijd wil besteden aan het doorlezen van partijprogramma's en van de moties (en debatnotulen) zoals ze daadwerkelijk in de tweede kamer zijn behandeld is dat wel jouw goed recht.
Uit nieuwsgierigheid, wat zijn bij jou 'middenpartijen'? CDA, D66?
[Reactie gewijzigd door Khrome op 22 juli 2024 20:29]
Als je liever geen tijd wil besteden aan het doorlezen van partijprogramma's en van de moties (en debatnotulen) zoals ze daadwerkelijk in de tweede kamer zijn behandeld is dat wel jouw goed recht.
Ken jij een Nederlander die ze wel allemaal doorleest? Het mooie van een kieshulp is juist dat je dat niet hoeft. Verder is het zinloos, want wat politici zeggen en wat politici doen wil nogal eens afwijken.
Mijn middenpartijen zijn CDA (links-midden), PVV, NSC, BBB, JA21 (rechts-midden).
Context en nuance is in zowel woord als daad belangrijk, helemaal in deze specifieke situatie. Er zijn genoeg mensen die de programma's wel doorlezen en zoals eerder genoemd moet je bij stemwijzers altijd rekening houden wie erachter zit en waarom ze specifiek op deze manier zijn opgezet. Vooral bij diegene die je hebt genoemd kan ik alleen maar vraagtekens zetten.
EDIT: Je hebt wel gelijk wat betreft wat men doet en wat men zegt, maar dat geldt voor iedereen. Daarom is de eerder genoemde context juist zo belangrijk (de verwoording van een motie en redenering voor het voor of tegenstemmen in dit geval vooral). Wat men doet en zegt kan overeenkomen, maar de agenda daarachter kan nog steeds iets anders zijn, zeker als ik de moties bekijk die in die stemwijzer gebruikt worden.
Maar ja, wat je wel of niet doet met de informatie die wij ter onze beschikking hebben is onze eigen keuze. Het blijft een democratie.
[Reactie gewijzigd door Khrome op 22 juli 2024 20:29]
Het blijft een schimmig gebeuren met de Nederlandse democratie.
- Partijen stemmen op een bepaalde manier, maar je weet niet precies waarom (achter de korte omschrijving van een motie zitten allerlei zaken die wij niet overzien).
- Het is de gewoonte dat alle partijleden hetzelfde stemmen. Als een partijlid dat niet doet, noemen we dat een "dissident". We kunnen net zo goed afgevaardigden van een partij laten stemmen en daar een gewicht aan toekennen afhankelijk van het aantal zetels van die partij.
- Het is de gewoonte dat partijen binnen de coalitie hetzelfde stemmen. Doen ze dat niet, dan is er een politieke crisis.
- Het is de gewoonte dat "bevriende partijen" van de coalitie meestemmen, om later meer kans te maken om in een volgend kabinet mee te regeren met de VVD.
- Hoe de coalitie regeert staat in geen een partijprogramma, maar wordt bepaald in het regeerakkoord.
- De kans dat het door jou gewenste beleid wordt uitgevoerd wordt astronomisch minimaal groter door je stem uit te brengen.
Ik maak er dus voor mijzelf geen al te grote halszaak van.
Het gaat vooral om wat ze tijdens de coalitie akkoorden afspreken en wat ze er in snelle onderlinge afspraken op het laatst in een lobbycratie als Nederland nog even wel of juist niet door willen drukken.
Dit is mogelijk handig voor sommigen, mijn eigen conclusie: blijf ver weg van partijen als VVD, D66, PVV, PVDA, SGP, Christenunie en CDA als privacy voor je nog iets betekent.
Dat is altijd nadelig voor de regeringspartijen en vind ik een slechte indicatie.
De partijen binnen een coalitie stemmen vrijwel altijd binnen de kaders van het regeringsakkoord. Samen regeren betekend ook dat je niet altijd je eigen speerpunten kunt verdedigen.
De partijen binnen een coalitie stemmen vrijwel altijd binnen de kaders van het regeringsakkoord. Samen regeren betekend ook dat je niet altijd je eigen speerpunten kunt verdedigen.
En zijn ze daarom ontheven van kritiek op het beleid waar ze aan hebben meegewerkt? Als het goed is hebben de coalitiepartijen een akkoord gesloten met elkaar aan het begin van de regeerperiode, dus het kan in de meeste gevallen geen verassing zijn waar ze voor 'moesten' gaan stemmen. Het staat elke partij vrij om uit principe niet mee te werken als ze zwaarwegende bezwaren hebben. De rug recht houden heet dat.
Zo werkt dat niet helemaal. Het kan knappen maar daarmee laat je ook het kabinet klappen. En als je als partij het kabinet laat klappen door 'de rug recht houden' wil niet zeggen dat je daarmee ook gelijk een voordeel hebt bij de volgende verkiezingen. Uiteindelijk heeft de VVD hier ook hun 'rug recht gehouden' door het kabinet te laten klappen op iets wat ze echt niet konden verdragen (asiel instroom hoeveelheid).
Dat konden ze doen omdat ze weten dat ze een x aantal zetels krijgen. Voor andere coalitiepartijen zoals het CDA was er geen enkel voordeel om het kabinet te laten klappen.
Los daarvan is het totaal niet transparant welke principes zo belangrijk zijn dat er geen concessies over mogelijk zijn en welke ideeën het eerst overboord gaan. Je ziet namelijk een partijprogramma dat uitgevoerd wordt als de partij 100% van de stemmen krijgt. Maar dat gaat nooit gebeuren natuurlijk. Zeker als je op een partij stemt specifiek omdat ze voor of tegen een bepaald standpunt zijn wat voor jou heel belangrijk is, is het vrij zuur om te zien dat juist dat standpunt het eerste uit het raam gegooid wordt als een coalitiepartij een beetje tegengas erop geeft.
In theorie is dat al het geval als een partij 100/150*76=50.66% van de stemmen krijgt en daarmee 76 zetels. Ook dat is in nederland totaal onhaalbaar, maar wel een belangrijk verschil
ja, stemmen op een partij is om die reden steeds minder vanzelfsprekend....eigenlijk zouden ze bij hun standpunten/ideeen aan moeten geven hoe zwaar deze voor hen weegt en dus de kans op het laten vallen daarvan laag of hoog is. Iets met principes.....
"De partijen binnen een coalitie stemmen vrijwel altijd binnen de kaders van het regeringsakkoord. Samen regeren betekend ook dat je niet altijd je eigen speerpunten kunt verdedigen."
Daarom zou ik juist die informatie willen weten. Wat beloofde deze partijen in het verleden en wat is er van uit gekomen? Als de partij waar je op stemt van de 100 items er maar 1 doorheen krijgen dan weet ik dat die partij niet hard voor hun zaken gestreden hebben en snel maar met alles instemmen. Dan kijk ik liever naar een partij die wel hun punten weten door te drukken.
Als alle partijen er zo hard erin zitten dan zal er nooit een regeerakkoord komen.
Het vormen van een coalitie kostte de vorige verkiezingen al erg veel tijd. Uiteindelijk staat er een regering, welke concessies ze hebben moeten doen staat in het regeerakkoord. Anders was er wellicht helemaal geen regering geweest en waren ze nu nog steeds aan het formeren.
Zoals elders staat aangegeven geeft deze stemwijzer wel een goed beeld van de oppositiepartijen. Maar voor de coalitiepartijen zit er een enorm nadeel aan.
Verder kan je heel hard strijden, maar als de meerderheid van de kamer tegen je item is, dan zal het niet aangenomen worden.
Als een partij echter een aantal idealen heeft waar je achter staat, is het dan van belang dat ze effectief zijn, of dat ze je idealen verdedigen? Uit jou antwoord maak ik op (let op, grote aanname) dat effectiviteit belangrijk is. Voor mij is dat minder belangrijk dan mijn idealen, maar dat maakt de democratie en verkiezingen in mijn ogen erg leuk.
Dat is waar. Oppositie-partijen zijn in het voordeel. Plus, bepaalde voorstellen zijn ook nog eens zo geformuleerd dat een partij anders had gestemd als het ietsje anders was geweest.
Tegelijk is het wel interessante informatie, want oppositiepartijen kunnen ook van mening veranderen, of andere belangen hebben die niet in het programma staan.
En voor coalitie partijen is het ook interessant te zien blijkbaar wel op te offeren is voor een plekje in de regering. Stel dat iets zo enorm belangrijk voor me is en dan zie ik een partij die dat ook zegt te vinden er tegen handelen, dan zou ik niet snel die partij op dat punt vertrouwen.
Je kan wel zien waar de oppositie op stemt. Zo kan je zien dat Omtzigt bijna altijd met het CDA meestemt.
Er worden natuurlijk meer stukken ter stemming aangeboden (ook van PvdD of PVV) en daar kan iedereen op stemmen. Daar kan je zien hoe de vlag er een beetje bij hangt.
Ik ben het eens dat ze sneller afwijken, echter kiezen zij wel voor dese uitruil. Een regering moet regeren, omdat ze regeren betekent niet dat ze 4 jaar alles moeten dichttimmeren. En dit is precies de terechte kritiek die veel mensen hebben.
We begrijpen allemaal dat je misschien moet inleveren bij meer snelwegen, maar dat je daarvoor meer aanleg van groen voor terug krijgt, dat is een logische uitruil. Maar wanneer je meer snelwegen krijgt in uitruil voor beperking van euthanasie wetgeving, dan moet je je afvragen of je hier niet snoeihard voor mag worden afgerekend.
Zij kiezen voor dit soort volgestampte akkoorden, en dat is echt een probleem.
Je kan kijken naar hun daadwerkelijke stemgedrag met betrekking tot wetsvoorstellen, moties en amendementen.
Dat zegt in de praktijk vaak meer over een partij dan het mooie verhaal in hun verkiezingsprogramma, wat vaak een halfuur na het sluiten van de stembussen alweer overboord gaat.
En je hebt stemgedrag versus er naar handelen. Wat betreft het handelen en ten uitvoer brengen van een regeerakkoord hebben we echt betere tijden gekend dan de laatste 15 jaar.
Per partij is het voor ons te veel werk dat in een individueel artikel uit te zoeken denk ik... We hebben vorig jaar wel gekeken welke beloftes rondom digitalisering het vorige kabinet waarmaakte, mocht je naar de vier coalitiepartijen willen kijken. Niet helemaal wat je zoekt, maar toch...
Ik heb het diverse AI modellen gevraagd, maar ook daarvoor is het te complex... Daarbij heb ik "hebben gedaan" vertaald in "stemmen". War je natuurlijk sowieso in acht moet nemen, is dat een verkiezingsprogramma de idealen van een partij zijn en in de (Tweede) kamer veel "politiek" komt spelen. Denk maar aan het vormen van een coalitie, waarbij het een kwestie is van geven en nemen. In dat kader is het de vraag hoe belangrijk een punt voor een partij is wat ze weggeven en waar ze voor blijven liggen.
Ik wordt bang van de VVD(en JA21), één groot spionagenetwerk voor de overheid met camera's. En zeg nu straks niet dat ik overdrijf van als je ziet in hoeveel kleine stappen we die kant al op zijn gegaan.
Ik vind het schrikbarend hoe erg de piratenpartij zich heeft laten lenen door de samenwerking door verschikkelijk veel wat er voor mijn gevoel vroeger in stond te schrappen.
Verder zie ik echt complete waanbeeldne hier:
Elektriciteit en internet voor thuisgebruik wordt gratis voor iedereen.
Leuke ideeen:
Anoniem schelden op sociale media verbieden
Maar de oorzaak aanpakken is echt nutteloos. En dat is wat de overheid doet, een probleem wat er speelt onderdrukken. Geen wonder dat dit van de CDA af komt.
Nog meer redenen om KP te misbruiken voor het schenden van privacy:
Minder privacyregelgeving bij aanpak online kindermisbruik
een van de partijen die toch altijd tech georieneerd was (D66) heeft dit compleet genegeerd met slechts 3 punten.
erg voor (zonder details klinkt dit erg goed)
NSC:
Overheidsdatabase naar model Estland: data één keer vastleggen en elke poging tot opvragen loggen en burgers inlichten.
Elke partij voor de digitale euro maar niks zeggen over bitcoin etc vertrouw ik niet. Dat betekend gewoon dat je nog meer controle wil (naar dat de Euro nu al zo goed als digitaal is).
Erg goed pas één keer tegen gekomen (PVDD) (nog te vriendelijk maar goed is een begin)
Recht op repareerbaarheid stimuleren
Geen Europese plannen voor 'chat control' (ik interpeteed dat als geen backdoor in moeten bouwen)
Partijen die in ieder geval een uitgebreide agenda hebben zijn:
BBB.
SP
SGP
VOLT
Het lijkt wel steeds minder te worden met de digitale agenda terwijl het nog altijd zeer matig gesteld is met de digitale infrastructuur van de overheid.
Jazeker. De Volkskrant heeft haar StemmenChecker, maar daar moet je een account aanmaken om hem in te kunnen vullen. ProDemos heeft er een die vrij toegankelijk is op https://www.stemmentracker.nl waar je via 30 stellingen je voorkeur kan vergelijken met hoe de partijen gestemd hebben sinds de vorige Tweede Kamerverkiezing.
Nadeel is dat er een paar stellingen in staan die negatief geformuleerd zijn. Dat maakt dat je goed moet nadenken over "voor" of "tegen". Bv bij een stelling als: "De regering mag gemeenten niet dwingen om asielzoekers op te vangen". Liever had ik de stelling positief geformuleerd gezien, dus: "De regering mag gemeenten dwingen om asielzoekers op te vangen". Daar is het makkelijker om "eens" of "oneens" op te zeggen
[Reactie gewijzigd door P_Tingen op 22 juli 2024 20:29]
Inmiddels 41 en slechts 1 keer gestemd toen in 18 was. Ook nu ga ik weer niet stemmen.
SP zei het van de week weer heel duidelijk. Er worden meer winsten gemaakt dan ooit en het salaris reflecteert dat totaal niet. Alle partijen die roepen dat we de grote bedrijven wegpesten als ze harder worden aangepakt is het slapste excuse wat ik al decades lang hoor. Laat die bedrijven dan aub oprotten ASAP. We kijken wel welke bedrijven er 'eerlijk' zijn en overblijven. Als er niks overblijft dan weet je iig dat de economie niet deugt. Voor mij is het duidelijk dat we voor de gek worden gehouden.
Dat gelul over een schonere wereld en dan kerncentrales goed praten. Dan mag je van mij in een radioactive put vallen. Ik ben het vertrouwen in de Nederlandse politiek al heel lang kwijt en heb totaal het gevoel niet dat er partijen zijn die bij mij dat gevoel kunnen wegnemen. Ze zoeken het maar uit en het volk laat zich maar weer lekker gek maken om na de verkiezingen nog verder uitgekleed te worden.
Niet stemmen is altijd de slechtste keuze. Je hebt dan helemaal geen invloed gehad. Misschien dat je dan denkt: ach, wat maakt mijn stem nou uit. Maar er zijn er veel meer die er zo over denken, waarmee een grote groep zichzelf buitensluiten zet.
Je hebt de keuze: net zoveel invloed als iedere andere stemmer OF helemaal geen invloed.
Als je voor dat laatste kiest ben je wat mij betreft ook gediskwalificeerd voor klagen over de politiek. Je hebt er immers niets aan gedaan toen het kon.
In theorie zou dat echter niet moeten uitmaken, mits de niet stemmers evenredig met alle verschillende politieke gedachtes niet gaan stemmen.
In de praktijk zien we natuurlijk vaak dat mensen met een laag inkomen, laag geschoold en/of 1 ouder gezinnen minder stemmen. Dit zijn dan vaak weer mensen die op partijen stemmen die voor de minima opkomen.
Zo is slecht weer bijvoorbeeld slecht voor dat soort partijen, want ja die mensen hebben minder vaak een auto, en als je dan ook nog eens kinderen hebt, heb je dan wel zin om met 3 kinderen door de regen heen te gaan stemmen?
In de praktijk zien we natuurlijk vaak dat mensen met een laag inkomen, laag geschoold en/of 1 ouder gezinnen minder stemmen.
Heeft dat te maken met minder begrip of vooral minder vertrouwen?
Dit zijn dan vaak weer mensen die op partijen stemmen die voor de minima opkomen.
Logisch op zich. Hun eerste levensbehoeften staan wat onder druk en dat is altijd belangrijker dan bijv. het klimaat o.i.d.
Zo is slecht weer bijvoorbeeld slecht voor dat soort partijen
Ideaal toch (voor de zittende macht)? de mensen die het meeste te klagen hebben (terecht ook wel vaak) zien het stemmen het minste zitten / stemmen ook het minst vaak.
En natuurlijk proberen 'we' dat met voorlichting op te lossen - maar het vertrouwen is weg - dus ook die voorlichting treden ze met wantrouwen tegemoet.
En als ik eerlijk ben, begrijp ik het ook wel. We zitten nu op een punt dat dergelijke partijen dus hun verwarming niet eens meer kunnen betalen....en wat doet de overheid? Die biedt een tegemoetkoming aan zodat de verwarming nog een beetje aan kan en het geld (van de belastingbetalers....) stroomt niet zo hard (pun intended) naar de nutsbedrijven die ooit van de staat waren maar deze heeft verkocht vanwege 'marktwerking'.....jaja....dat biedt bakken vertrouwen natuurlijk....
Heeft dat te maken met minder begrip of vooral minder vertrouwen?
Minder vertrouwen is wel vrij breed gedragen, minder begrip is zeker een ding, maar dan moet je het wel bij hele lage niveaus zoeken, denk niveau verstandelijke beperking.
Het heeft vooral met praktische oorzaken te maken, hoe gemakkelijk is het voor je om naar het stembureau te komen, hoe belangrijk is het voor je op dat moment enz.
Ik geloof dat wanneer je digitaal stemmen via bijv je DigiD zou doen, dat de uitslag heel anders zou zijn, en dat vooral die groep veel vaker zou stemmen.
Logisch op zich. Hun eerste levensbehoeften staan wat onder druk en dat is altijd belangrijker dan bijv. het klimaat o.i.d.
Deze begrijp ik niet, stel je nu dat partijen die voor de minima opkomen, minder om het klimaat geven? 2 van de partijen die het hardst inzetten op klimaat, PvdD en GL, zijn ook partijen die zich flink inzetten voor de minima.
Ik heb het gewoon in het algemeen, iemand die bijvoorbeeld langdurig ziek is of iemand die alleenstaande ouder is enz, die zal eerder stemmen op een partij die betere omstandigheden voor deze mensen wilt. Dan zit je eerder in de hoek van SP/GL-PvdA dan de hoek van CDA/VVD.
In de hoek van VVD zitten vaker mensen die financieel goed zitten, en dit zijn ook mensen die vaak een auto voor de deur hebben, vaak werken enz en daar is gaan stemmen vaak een kleinere stap.
Verder eens met het vertrouwensprobleem. Ik weet jaren terug toen de Britten helemaal klaar waren met Labour, en massaal op de Tories stemde omdat ze dachten dat het niet slechter kon voor ze. Dat bleek niet waar te zijn, maar het vertrouwen was weg en alles voelde beter.
Dat zagen we laatste verkiezing ook met BBB. Het was echt een tegenstem, totaal niet rationeel meer.
Voor de duidelijkheid, niet iedereen stemde irrationeel, sommige zijn het ook echt eens met ze, wat gewoon hun keuze is, maar heel veel stemde maar wat.
[Reactie gewijzigd door Benjamin- op 22 juli 2024 20:29]
stel je nu dat partijen die voor de minima opkomen, minder om het klimaat geven?
Nee, meer dat mensen die 'het minder breed hebben' eerder zullen stemmen op partijen die zich vooral op die groep mensen richt. En zodoende het klimaat ondergeschikt maken.
die zal eerder stemmen op een partij die betere omstandigheden voor deze mensen wilt.
Juist. En dat eigenlijk een kwalijke zaak omdat nu juist de partijen die jij noemt (CDA/VVD) verantwoordelijk zijn voor het feit dat de verdeling zo ongelijk is. De welvaart is ons land is vrij hoog maar voor een bepaalde groep geldt dat ze dat minder sterk merken en juist die partijen scoren eerder een stem bij die groep als ze maar roepen "daar gaan we wat aan doen!" maar dat is een pertinente leugen.
En dat tegenstemmen - ja, dat herken ik heel goed. Dat is eigenlijk een soort wanhoop omdat telkens weer de beloftes van het verkiezingsprogramma worden verbroken. Dat geeft vaak kansen voor hele extremiste partijen. En dat willen we dan ook niet. Over het algemeen is de grootste groep mensen helemaal niet zo extreem. Dus de volgende stemmingsronde wordt weer massaal op de 'oude grade' gestemd. Maar er veranderd vrij weinig. De trend van privatisering en haast onaantastbare bedrijven met hun torenhoge winsten zit zich onverminderd voort.
Nee, meer dat mensen die 'het minder breed hebben' eerder zullen stemmen op partijen die zich vooral op die groep mensen richt. En zodoende het klimaat ondergeschikt maken.
Je kan hetzelfde zeggen over mensen die het breed hebben. Het is bijna alsof mensen vrij egoistisch denken. Maar als we kijken naar partijen die zich duidelijk inzetten voor het klimaat, dan zijn dit ook vaak de partijen die zich inzetten voor de minima. Dus ik begrijp je argument niet.
Juist. En dat eigenlijk een kwalijke zaak omdat nu juist de partijen die jij noemt (CDA/VVD) verantwoordelijk zijn voor het feit dat de verdeling zo ongelijk is. De welvaart is ons land is vrij hoog maar voor een bepaalde groep geldt dat ze dat minder sterk merken en juist die partijen scoren eerder een stem bij die groep als ze maar roepen "daar gaan we wat aan doen!" maar dat is een pertinente leugen.
Dat geloof ik niet zo. Denk dat de achterban van bijv de VVD nog steeds rijk is, denk niet dat ze veel stemmers uit de minima hebben. Partijen zoals BBB, NSC en PVV zijn daar wel anders in, hier zitten een hoop ontevreden stemmers, en stemmen op deze partijen omdat ze van de gevestigde order af willen, niet per se omdat deze partijen echt bij hun gedachtegang passen. De VVD staat al jaar en dag bekend als de partij voor de rijke, daar vallen echt niet veel mensen meer voor, tenzij je natuurlijk zelf een goed inkomen hebt, dan is het natuurlijk prima vanuit eigen belang, en uiteindelijk stemmen we allemaal op een partij vanuit dat belang.
Wat ik bedoel is dat mensen die het breed hebben wel degelijk verder kunnen kijken dan puur hun eigen situatie - die is namelijk al in orde. Dus dan gaan principes en groter maatschappelijk goed, veel zwaarder wegen.
Het is niet zo dat minima en de partijen die voor hen opkomen, niet om het klimaat geven. Wel dat dit gewoon - voor hen - minder belangrijk is.
De VVD staat inmiddels voor bedrijven (en daar hebben indirect de aandeelhouders/eigenaren/directeuren van die bedrijven heel veel baat bij).
vanuit eigen belang, en uiteindelijk stemmen we allemaal op een partij vanuit dat belang.
Dat klopt wel - maar mensen die 'alles' al hebben kunnen zich ook(!) om heel andere zaken druk maken. Juist omdat ze zich nauwelijk meer druk hoeven te maken over bijvoorbeeld hoge energieprijzen, huisvestiging, persoonlijk vervoer. Als je tegen die groep zegt we maken elektra nog 50% duurder dan bellen ze hun installateur om nog wat extra zonnepanelen neer te leggen of een extra 'home-battery'.
En dat geen verwijt naar die mensen - maar wel scheefgroei. Iemand in een appartementje kan dat natuurlijk niet....
Als 1,5 miljoen mensen stemmen, 30% op partij A, 20% op partij B en 50% op partij C, dan is de kiesdeler 10k per zetel.
Nu blijft de helft weg, en is de kiesdeler 5k per zetel, maar de wegblijvers zijn evenredig verdeeld over de politieke partijen, dan blijven de percentages hetzelfde. Zo simpel is het.
Jij gaat er vanuit dat dit niet evenredig is, en dat bijv partij A veel meer mensen heeft die komen opdagen, dan partij C.
wat je zegt klopt inderdaad. maar het verschil zit hem in het uit brengen van je stem of het niet uitbrengen. bij het niet uit brengen wordn je stem naar percentage verdeeld over de partijen. Als je wel gaat stemmen gaat jouw stem enkel naar de partij waarop jij stemt niet ook naar de rest.
Ik weet hoe stemmen werkt. Het argument hier was dat iemand niet mag klagen omdat ze kiesdeler kleiner hebben gemaakt, maar dit is volstrekt irrelevant.
Tevens kan dit ook gewoon gebeuren wanneer je wel stemt, namelijk blanco. Dit heb ik ook 1x gedaan.
Ik geloof absoluut in stemmen, en heb 1x in mijn leven niet gestemd (ik was maanden weg op buitenland stage, en vond toen het toen teveel werk, tevens zou ik toen ook blanco stemmen)
Ik ben ook zeker van mening dat mensen niet moeten klagen als ze kunnen stemmen, maar argumenten over de kiesdeler vind ik niet relevant.
Stem op iets wat je nabij ligt en anders blanco. Niet stemmen is gewoon zonde.
Ook dat vind ik wat te makkelijk: veel mensen zijn politiek dakloos, waarbij individuele partijprogramma's dermate in conflict zijn met de stemmer dat iedere stem met flinke concessies moet - en vaak nog erger omdat de overeenstemmende punten worden ingeruild voor punten waar de stemmer het niet mee eens is zodra er een coälitie vormt. Dan heb je dus praktisch je eigen ramen ingegooid, dus ik snap die twijfels wel.
Ja, het is zo'n mengelmousse geworden dat zelfs al denk je dat je stem op de juiste plaats is uitgekomen en de juiste partij heeft een plekje in de kamer gevonden, dan nog ontstaat daar een enorm cafetaria-model van wat niet en wat wel wordt doorgezet....democratisch is het wel maar feitelijk wil ik niet stemmen voor personen of partijen maar voor een ideologie / plan / belofte....
En zelf de politiek ingaan? Dat is moeilijker dan 'influencer' worden en dat is ook niet echt mogelijk zonder je ziel een beetje te verkopen denk ik.
Slap argument maar tuurlijk krijgt het 2+. Blijf je dat roepen als Nederland/Europa/de wereld echt helemaal naar de knoppen is, door politici, waar JIJ op gestemd hebt? Ik veroorzaak die ellende niet, en ik ga ook niet doen als of ik het allemaal wel snap. Ik ben te dom om alle problematiek in ons land en daarbuiten te snappen, stemwijzer maakt mij niet wijzer, campagne programma's staan vol leugens, politici lullen maar wat om zoveel mogelijk stemmen binnen te harken. En dan is er nog een groep zo brutaal om te roepen dat ik niet mag klagen omdat ik niet gestemd zou hebben. Zoek het lekker uit dan zou ik zeggen. Als ik er last van krijg dan merkt men het wel.
Je veroorzaakt 'die ellende' wel met je keuze om niet te gaan stemmen. Jouw stem om tegen te kunnen houden wat jij als 'die ellende' ziet is er niet bij.
Je hoeft overigens niet alles te snappen, want dat is juist het ding. Wij kiezen mensen die dat namens ons gaan doen. Alle wereldproblematiek ligt dus niet op ons bordje, maar op dat van de door ons gekozen politici.
Ik ben zeker zo brutaal om te roepen dat je niet mag klagen als je bewust niet gestemd hebt. Blijkbaar geef je toch waarde aan je mening, en die mag er ook zijn. Laat die dan ook weten via de officiële weg en kleur gewoon dat bolletje rood. Heb jij je waardevolle mening gegeven en heb je er alles aan gedaan wat je kon aan de komende 4 jaar.
Ik bedoel het echt niet slecht, ik wil alleen maar dat jij ook gehoord wordt. Hoe erg ik het ook met je eens of oneens ben.
Inmiddels 41 en slechts 1 keer gestemd toen in 18 was. Ook nu ga ik weer niet stemmen.
...
Ze zoeken het maar uit en het volk laat zich maar weer lekker gek maken om na de verkiezingen nog verder uitgekleed te worden.
Je bent uiteraard helemaal vrij om te bepalen of je gaat stemmen of niet. En ik begrijp het sentiment. Tegelijk; bij niet stemmen weet je _zeker_ dat je geen invloed hebt.
Ik houd me altijd maar vast aan: "Een paar duizend kilometer verderop slaan ze elkaar de hersenen in om überhaupt te _mogen_ stemmen." Het mag dan een druppel op een gloeiende plaat zijn: het is dan nog steeds _mijn_ druppel.
[...]
Ik houd me altijd maar vast aan: "Een paar duizend kilometer verderop slaan ze elkaar de hersenen in om überhaupt te _mogen_ stemmen." Het mag dan een druppel op een gloeiende plaat zijn: het is dan nog steeds _mijn_ druppel.
Dat heeft misschien minder waarde dan je jezelf voorhoud omdat er ook genoeg landen op te noemen zijn waar men wel stemt en alsnog de hersens worden ingeslagen.
Dat er landen zijn waar men wel stemt en alsnog de hersens worden ingeslagen doet precies niets af aan het punt van @CaptainKansloos, dat mógen stemmen een verworven recht is dat niet vanzelf spreekt.
We leven hier in een democratie en alsnog is Nederland helemaal naar de knoppen aan het gaan. Denk je nou echt dat wij ook maar iets te zeggen hebben? De Nederlander gaat alleen nog maar voor de meest achterlijke onzin de straat op om te protesteren.
We hebben een VVD dat na 13 jaar nogmaals keihard in iedereens gezicht staat te liegen en ze verliezen er amper macht mee. Lang leve de Nederlandse democratie in een land waar de mensheid achterlijk is. En dan heb ik het nog niet gehad over partijen zoals DENK, JA21, BIJ1, SGP, FvD en de PVV (en nog een paar) met zwaar extremistisch gedachtengoed dat als een kankergezwel de hele samenleving verpest en alsmaar doet groeien.
Ik zie aan de verkiezingen dat het volk dom wordt gehouden. Mensen mogen altijd maar blijven stemmen. Net als dat iemand die ongeschikt als ouder maar kinderen mag blijven verwekken. Het is waanzin en een poppenkast waar ik weiger aan mee te doen.
Ik deel je frustratie over de VVD en extreemrechts, maar mijn conclusie is niet dezelfde. Juist door niet te gaan stemmen vergooi je volgens mij de kans om een partij aan de macht te helpen die het anders en beter wil doen.
Dat sentiment had ik vroeger niet begrepen... stemmen helpt dacht ik.... na de laatste stemronde waarbij de gevestigde orde gewoon kon blijven zitten en de ellende stiekem toch weer een beetje erger werd ben ik daar niet meer zo zeker van.
Ik vind het een goede zaak dat Tweakers zich op deze manier ook bezig houdt met politiek maar op de een of andere manier lijken pro-verkiezingsplannen eerder een loze belofte. En jouw sentiment geeft vermoedelijk de kernoorzaak aan: de macht zit niet meer bij het (stemmende) volk - de macht is totaal overgenomen door het groot-kapitaal (waar sommige/veel(?) politici graag lid van worden en hun politieke carriere zien als een aanloopfase tot dit lidmaatschap).
<super cynisch>
Alles lijkt nu ge-ent op het aan het werk houden van het werkvolk zodat deze vooral dienstbaar kan blijven voor dat kleine groepje dat zich enkel zorgen maakt of de wijn wel genoeg gekoeld is....
Boeren zijn 'onhandig' voor het klimaat,
zorgverleners moeten vooral doorwerken als de epidimie uitbreekt,
politie heeft het druk met protesten tegen zwarte piet en voetbalsupporters die de boel afbreken...(maar aangiftes van internetoplichting en inbraken...tja...daar is geen tijd meer voor)
studeren is vooral bedoeld om snel aan het werk te gaan (het liefst met een schuld zodat je ook echt hard moet werken...)
En de lijst zal wel langer zijn...
</super cynisch>
Maar goed; niet stemmen helpt ook niet helaas.....dus...
Dat sentiment had ik vroeger niet begrepen... stemmen helpt dacht ik.... na de laatste stemronde waarbij de gevestigde orde gewoon kon blijven zitten en de ellende stiekem toch weer een beetje erger werd ben ik daar niet meer zo zeker van.
Ik was er ook geen fan van, maar die 'gevestigde orde' had gewoon de meerderheid. Dus stemmen helpt wel degelijk, want ook de 'gevestigde orde' heeft ze gewoon nodig. Je kunt er van vinden wat je wil, maar het kabinet had partijen in zich waar de meerderheid van de mensen op gestemd had.
Maar als iedereen die tegen 'de gevestigde orde' is nu niet meer gaat stemmen, wat gebeurt er dan? precies: ze worden weer de grootste. Je moet dus gewoon gaan, elke keer opnieuw, want het begint elke keer opnieuw weer vanaf 0.
Je moet dus gewoon gaan, elke keer opnieuw, want het begint elke keer opnieuw weer vanaf 0.
Net helemaal waar - wat ik merk is dat de 'gevestigde orde' behoorlijk manupileert - iets wat de opkomende partijen veel moeilijker kunnen doen. Dat zie je aan de uitvergroting van misstappen van opkomende politici en het wegwuiven van misstappen van de zittende politici.
Maar ja - niet stemmen helpt helemaal niet....protesteren ook niet denk ik....dan kom je op een afgezet Malieveld terecht waar zo min mogelijk mensen politici er last van hebben...
Daarom gaan die 'nieuwe' protesteerders (waar ik absoluut geen voorstander van ben) ook anders te werk - die gaan de 'gewone' burgers dwarszitten (door op wegen te gaan zitten e.d.). Niet de bedoeling natuurlijk maar wel begrijpelijk qua reactie op gevoel van onmacht.
Ik vind ook de combinatie van meer camera's / toezicht en gebrek aan privacy een typisch voorbeeld van een falend beleid. "Als het volk begint te morren trek je gewoon de teugels wat meer aan".
Je hebt zeker een punt, maar wat betreft manipulatie denk ik dat je beter bang kunt zijn voor social media ads die met Russisch/Chinees/etc. geld worden gekocht om de stemming in het Westen te beïnvloeden, dan voor de 'gevestigde orde'.
Houd er wel rekening mee dat stemonthouding betekent dat jouw ongebruikte stem verloren gaat. Als je dat liever niet hebt, stem dan blanco. Dat is namelijk 'n protestsignaal dat geen enkele politieke partij aan jouw wensen voldoet.
Blanco stemmen is naar mijn mening geen protest of iig niet eentje die zwaarder weegt dan niet stemmen. Als je blanco stemt wordt je nog steeds gebruikt in peilingen en lijkt het nog steeds alsof je vertrouwen in de politiek hebt ,maar alleen even geen politieke partij kan vinden die bij je past. Ik wil niet meedoen aan dat spelletje en stem dus om die reden ook niet blanco.
Het is jouw feestje, maar als je niet stemt word je gewoon op de grote hoop gegooid met alle andere niet-stemmers die een veelvoud van redenen hebben om niet te stemmen. Als je denkt dat daar een protestsignaal vanuit gaat, heb je het mis.
En wat zou je dan willen bereiken met 'het signaal'? Dat ze na de verkiezingen zeggen: nou de opkomst was zó laag, weet je wat, we gooien de handdoek in de ring en gaan naar huis? En dan?
Interesseert mij niks. Ik laat merken geen vertrouwen in de politiek en de stemmers te hebben. Het is aan hun om het tegendeel te bewijzen. Zij maken het land kapot niet ik.
We waren bij 15 miljoen mensen al een te vol land en gaan nu richting de 18 miljoen. Dat betekend dat we er 3 miljoen problemen bij hebben gekregen. En dan valt een kabinet om immigratiebeleid. Totaal niet geloofwaardig maar goed.
Dat immigratiebeleid was inderdaad gewoon een stok om de hond mee te slaan. De VVD wilde vervroegde verkiezingen forceren omdat ze dat strategisch beter uitkwam.
Het is aan de politiek om te bewijzen dat ze het vertrouwen waard zijn, ja allicht. Maar net zo is het aan jou als kiesgerechtigde om te bewijzen dat jij de verantwoordelijkheid neemt om af te rekenen met onbetrouwbare politici. Niet-stemmen is dan wel een beetje 'n makkelijke uitvlucht.
Is dat zo? Ik denk juist dat voor menig Nederlander het heel lastig is om niet te stemmen. Er wordt immers alles aan gedaan om maar te zorgen dat je wel gaat stemmen en meedoet aan de poppenkast.
Voorbeeld: Ik kom net terug van boodschappen doen en hoppa bij alle brievenbussen hier hangt half een reclamefolder van de SP uit de bus en de lantarenpalen zijn volgeplakt met BIJ1 stickers. (die ik zelf voor het gemak maar even verwijderd heb).
Ik geloof niet in vrije wil en zie veel te veel manipulatie in de politiek om er vertrouwen in te hebben dat het de gehele bevolking ten goede komt. Ik wil overigens niet beweren dat ik weet hoe het dan wel moet want ik heb werkelijk geen idee.
Als je het mij vraagt wordt er van alles aan gedaan om je naar de stembus te krijgen, juist omdát het zo makkelijk is om thuis te blijven. Eerder dit jaar met de PS-verkiezingen kwam maar net iets meer dan de helft van de kiezers opdagen.
Ik vind het wel wat ver gaan dat je niet alleen zelf niet deelneemt in het democratisch proces, maar dat je ook anderen dat recht wilt ontzeggen door hun campagne te frustreren (stickers weghalen).
Tot slot, als je niet in vrije wil gelooft, tja dan wordt de discussie wel erg filosofisch. Dan maakt het niet uit wat je doet want alles is toch al voorbestemd.
Ik raad aan om een boek over vrije wil eens te lezen want het betekend absoluut niet dat alles is voorbestemd. Verder hoort al die propaganda op de juiste locaties beplakt te worden, de hele stad ermee vervuilen vind ik wat ver gaan. Het is ook niet dat ze na de verkiezingen even netjes opruimen he.
Dat van die bedrijven ben ik het wel ernstig mee eens. Hele belasting constructies optuigen hier in Nederland, in samenwerking met de belastingdienst, om maar fracties te betalen over de woekerwinsten die behaald worden door het aanjagen van overconsumptie. Terwijl er bergen stroom gaan in de productie van de te consumeren spullen en de reclame servers die de meuk aanprijzen en de gewone medewerker voor het absolute minimum (of zelfs daaronder, met creatieve constructies) zichzelf krom moet werken in de distributie van de meuk. En dan als overheid met leuke spotjes op tv komen dat we "allemaal mee moeten doen" om het klimaat te redden.
"allemaal mee moeten doen" om het klimaat te redden.
Ja dat is dan de steek onder water.... het eerste deel van je verhaal kan ik nog verklaren/begrijpen want: hebzucht. Maar dan komt de echte klap "samen zullen we het doen"....
En vervolgens doen de landen dat ook weer zodanig dat het ene land gunstig is voor bedrijfstak A en de ander voor bedrijfstak B...en zo komen alle bedrijftakken aan bod en kan zelfs 'geshopped' worden (als globale speler) naar het voordeligste land....en die zal de kruimels van dat bedrijf toch weer graag ontvangen ("Anders hebben we helemaal niets"). Maar dan komt de steek onder water voor de gewone burgers en niet globaal opererende bedrijven....minstens 30% belasting....t.o.v. soms 0.01%, een factor 3.000 verschil......
Je haalt de SP aan, als dat bij je past, stem daar dan gewoon op. Past een ander beter, doe dat.
Klagen heeft geen nut, stemmen wel. Vrijwel niemand is het helemaal eens met de partij waarop zij stemmen, maar er is altijd wel een partij die kan helpen om dichter bij jou standpunten te komen.
De VVD wil ook meer camera's boven de wegen. "Veel drugs gaan de grens over via kleine landweggetjes in de grensregio. De politie heeft met schaarste te kampen en de inzet van camera’s die kentekens in de gaten kunnen houden zou deze krapte op kunnen vangen en daarnaast breder inzicht geven in wie onze grenzen overgaan.
Wat is dat nou weer.. Is de VVD vergeten dat we al sinds 1992 vrij verkeer van goederen binnen de EU hebben?
En daarnaast..."veel drugs gaan de grens over via kleine landweggetjes"...gevalletje teveel Breaking Bad/Better Call Sall gekeken?
[Reactie gewijzigd door Devian op 22 juli 2024 20:29]
Het mag duidelijk zijn zeker na dit artikel dat de VVD maar een uiterst enge partij is die het totaal niet heeft met onze privacy en tegelijkertijd een partij die ondanks jaren leiderschap problemen die ze nu willen tacklen niet heeft aangepakt.
Persoonlijk vind ik het jammer dat partijen weinig zeggen over waar de overheid zwaar heeft gefaald, zo is de toeslag affaire een duidelijk voorbeeld hoe fout het kan gaan binnen de overheid maar nergens steekt iemand zijn hand als verantwoordelijke en nergens zie je een partij hier ook maar een woord naar reppen. Fouten maken doet iedereen, ook organisaties maar wanneer dit structueel mis gaat en partijen willes en wetens documenten achterhouden of "vergeten" is er toch een radicale verandering nodig in hoe partijen omgaan met regels en documentatie.
En als het zo faliekant fout gaat over zoveel lagen, hoe kunnen we in partijen vertrouwen hebben dat in andere organisaties binnen de overheid of beleid beter gaat?
In "Dit was het nieuws" van vorige week maakte Peter Pannekoek twee opmerkingen over de VVD waar ik van dacht dat ze wat uit hun verband werden gerukt, maar na wat teruglees- en uitzoekwerk ben ik het wel met hem eens: de VVD is een gevaarlijke partij.
De VVD heeft heel bewust het kabinet laten klappen, omdat men wist dat áls men de rit zou uitzitten, er bij de volgende verkiezingen twee capabele tegenstanders zouden staan.
Door het vroegtijdig laten klappen, was Omtzigt nog niet klaar voor eventuele verkiezingen (zowel als partij niet als mentaal niet - hij is herstellende van een burn-out), moesten PvdA en GL zich haasten om samen verder te gaan en was BBB nog niet op volle sterkte.
Dus midden in een cririsperiode (Oorlog in Oekaïne, nasleep toeslagenfraude, stikstofcrisis, aankondiging concertreeks Susan & Freek in Ziggo Dome) zet de regerende partij het welzijn van het land en haar burgers op een lager treetje om zo beter uit verkiezingen te komen.
Daarnaast is Henk Kamp - u weet wel, de meneer die stiekem verantwoordelijk is voor de toeslagenaffaire en ook nog eens het proces rond de gaswinningschade in Groningen gefrustreerd heeft en daar zonder enig teken van spijt of medeleven over heeft getuigd voor een commissie - onlangs benoemd tot erelid van de VVD. Dan weet je meteen weer welke normen en waarden die partij heeft.
De toeslagenaffaire heeft natuurlijk veel meer te maken met het gebrek aan vertrouwen van de overheid in de burgers, samen met het wantrouwen van de burgers onderling. Iedereen wilde zeker in 2012 een keiharde aanpak van fraudeurs, zonder goed na te denken wat voor impact dat verder had.
Op veel feestjes wordt nog gesproken over de buurman die een WAO uitkering heeft, maar wel een schutting kan plaatsen zeg maar.
Dit artikel gaat meer over de digitale wensen en uitgangspunten, waarbij natuurlijk wel de algoritmes kritisch worden bekeken door veel partijen die ook een rol heeft gespeeld in de affaire.
Mee eens, "iedereen" wilde een kei harde aanpak. Ook toen zei ik al op verjaardagen tegen iedereen die voor was dit gaat een keer mis. En ik hoop dat jij bij een van de onschuldige zit.
Zo'n lik op stuk beleid met een arrogante overheid die niet luistert zorgt ervoor dat onschuldige mensen schade oplopen. Maar tja blijkbaar wil het merendeel liever 1 persoon onschuldig in de cel dan 2 schuldig vrijuit.
Ik vind het belangrijker dat je NOOIT onschuldig veroordeelt wordt. en ja dat heeft als gevolg dat criminelen vrijuit kunnen gaan.
Maar dat is gewoon de hele tendens in Nederland. Sociale systemen zijn er voor de individuele welvaart, niet voor de maatschappij. Als een ander aanspraak heeft op een tegemoetkoming speelt de overheid voor Sinterklaas, als men zelf een toeslag of korting ontvangt, is het volledig terecht, of in ieder geval gewoon "mooi". Principieel zijn per gelegenheid, niet als principe.
In hetzelfde gesprek waar die ene buurman uit de straat voor steuntrekker wordt uitgemaakt, klopt men elkaar op de schouder voor het harde werken wat men zelf doet. Dat het zwart is wordt niet vermeden, maar met trots gemeld.
Grootkapitaal beschuldigen van "capitalize the gains, socialize the losses" maar op persoonlijk vlak, richting de overheid en in feite indirect dus ook richting buren en familie, dus precies hetzelfde doen.
De toeslagenaffaire hoor je hooguit nog de slachtoffers over. Het overgrote deel van Nederland schreeuwde enkel moord en brand, principieel, omdat het het argument van de dag was om moord en brand te schreeuwen richting de overheid. Niks meer, niks minder.
En dat heeft natuurlijk weer te maken dat werken niet loont. Omdat werken niet loont gaan mensen aan het infuus -> wordt er meer fraude gepleegd -> gaan we harder straffen -> wordt er bij sommige mensen onterecht gestraft -> is het een affaire geworden.
Het echte probleem was en is dat werken niet loont.
Mij maak je echt niet wijs dat de Nederlander om dit zogenaamde strengere beleid heeft gevraagd. Men wilde wel dat het eerlijker werd. Het is overduidelijk dat de belastingdienst zwaar corrupt is maar ermee weg komt omdat ze volgens de wet niks verkeerd zou doen. Resultaat: Groot kapitaal nog rijker en gigantisch veel gezinnen en levens kapot gemaakt. Achteraf wisten ze ervan maar deden ze niks. Uiteindelijk is alleen de klokkenluider ontslagen.
Wie zijn de fraudeurs? Hoeveel is die schade? Waar doet de belastingdienst achter gesloten deuren allemaal dealtjes mee? Hoeveel kost het de Nederlander al die fraudeurs bij elkaar vs het grote kapitaal wereldwijd dat op legale wijze hier in Nederland gevestigd zit waarvan iedereen weet dat het niet klopt maar toch gebeurd? Bij het volledige plaatje hebben het over miljoenen vs miljarden. Dat daar niet de focus op heeft gelegen zegt mij genoeg.
De teneur in die tijd was zeker wel dat fraude zwaar bestraft moest worden. Niet alleen bij de belastingdienst. Als je een fout maakte bij de sociale dienst waardoor je 2000 euro teveel had ontvangen, werd er gewoon doodleuk een terugvordering van 2000,- gevraagd en werd er een boete van 2000 euro opgelegd. Ook bij een fout op het inlichtingenformulier. Ook kun je echt niet zeggen dat de belastingdienst corrupt was. Er waren genoeg mensen die wel aan de bel trokken. De topambtenaren, die mag je samen met de politiek verantwoordelijk houden. Signalen in de doofpot houden De VVD bijvoorbeeld met het populistische geklets altijd. Neem Henk Kamp, die de cijfers van daadwerkelijke fraude minder belangrijk vond, dan het sentiment in de maatschappij dat fraude keihard bestraft moest worden ten koste van alles. Ook ten koste van mogelijk verkeerde diagnoses van fraude.
Dat je daarnaast vragen kunt stellen over hoe grote bedrijven minder belasting hoeven te betalen dan normale mensen die gewoon een baan hebben, is zeker een aandachtspunt waar de politiek iets mee moet.
Ja tuurlijk want zulke smokkelauto's hebben natuurlijk ook een keurig geregistreerd kenteken wat bij die auto hoort en geen gestolen nummerplaat. Dus dan komt er keurig een envelopje bij de juiste persoon terecht met een briefje waar op staat "foei! niet meer doen" .
Dat klopt, maar dan heb je dus nog steeds geen gegevens over de betreffende auto of de bestuurder. En zal er dus gelijk zodra de nummerplaat herkent wordt ingegrepen moeten worden.
Bovendien kan je kentekenplaten stelen en gebruiken voor een nachtelijke rit. Een beetje observeren en je weet welke auto's maar zelden gebruikt worden.
Of - gasp - nagemaakte kentekenplaten. Denk dat het met het gemiddelde "drugssmokkelbudget" wel moet lukken.
Dat is totaal niet relevant, want smokkelauto's hebben gewoon een sticker op de ruit zitten met "Drugs on board" en dat is dus waar die camera's naar zoeken.
Los daarvan: de productie en distrubutie van verdovende middelen in Nederland en de samenhangende zware criminaliteit blijft onverminderd groot dus dat populistische gewabbel van Dilan en haar voorgangers om dmv vergaande mogelijkheden (sleepwet)
zware criminaliteit goed aan te kunnen pakken is kul...
En als je het recente schandaal ziet bij de privacy schendende en zich niet aan wetgeving houdende NCTV dan is het tijd voor een andere politiek... Alleen al op dit vlak.
Mee eens. Privacy verdwijnt in kleine stapjes met de standaard argumenten: "criminaliteit, drugs, kinderporno". De EU wil alle berichten die wij onderling versturen, scannen op kinderporno. Een totaal nutteloze actie die een enorme impact heeft.
Is de VVD vergeten dat we al sinds 1992 vrij verkeer van goederen binnen de EU hebben?
Hoe belemmeren camera's vrij verkeer van legale goederen?
Verder denk ik dat het nut van camera's bij kleine grensovergangen beperkt zal zijn. Je kan gestolen (Nederlandse) kentekens gebruiken om de grens te passeren, en daarna weer verwijderen, of zelfs gewoon zonder kentekenplaten de grens oversteken (wie doet jou daar wat?). Of de camera's onklaar maken op locaties waar er nauwelijks iemand langskomt. Zoveel mogelijkheden.
Liever zou ik zien dat de Nederlandse overheid overgaat op legalisering, regulering, en fiscalisering. Dat er drugs de grens over gaan naar andere landen is het probleem van die landen. Die trekken snel genoeg bij als die zien hoeveel geld dat oplevert en wat het doet met criminaliteit in Nederland.
[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 20:29]
Veel van het "Law and Order" gehalte van de VVD is helaas pure afleiding. Dat er veel meer gestolen wordt door witte boorden criminelen zal je de VVD nooit over horen. Dus des te harder hoor je ze over drugscriminaliteit, want dat leidt zo lekker af.
[...]
En daarnaast..."veel drugs gaan de grens over via kleine landweggetjes"...gevalletje teveel Breaking Bad/Better Call Sall gekeken?
Zo werkt (een deel van) de politiek helaas. Een probleem creeeren dat tot de verbeelding spreekt dat vervolgens symbolisch oplossen. Scoren zonder werkelijke problemen aan te pakken.
Zo werkt (een deel van) de politiek helaas. Een probleem creeeren dat tot de verbeelding spreekt dat vervolgens symbolisch oplossen. Scoren zonder werkelijke problemen aan te pakken.
De grootste politieke vergissing die we de afgelopen jaren hebben gemaakt is het idee dat de politiek luistert naar de bevolking, of dat zou moeten doen. Nope, zo werkt het systeem niet en het kan ook niet werken. Als alle politici naar "het volk" zouden luisteren dan zouden ze allemaal precies hetzelfde willen en heb je geen politiek nodig maar heb je genoeg aan een simpele enquete van Maurice de Hondt om vast te stellen wat de gemiddelde Nederlander wil.
Daar kun je alleen geen beleid op maken. Als 50% van NL de afsluitdijk wil afbreken en 50% niet, wat doe je dan? Half afbreken? Dat heeft geen zin, het werkt alleen als je een hele dijk hebt. Of afbreken zodra er 1 persoon meer wil afbreken dan behouden, en morgen weer terug opbouwen als iemand anders van gedacht verandert? Dat gaat niet. Om te besturen moet een idee hebben van wat je wil veranderen en hoe je dat wil betalen.
Daarnaast is er helemaal geen tijd om de achterban te bevragen bij ieder politiek vraagstuk. In Den Haag doen ze de hele dag niks anders dan vergaderen, als het niet je vak is kun je dat nooit allemaal bij houden. Je zal daarom moeten kiezen voor iemand die je er op vertrouwt om uit zichzelf "het juiste" te doen. 100% zeker zal je het nooit weten, geen twee mensen denken precies hetzelfde, maar uiteindelijk is dat waar we het mee moeten doen: het vertrouwen dat een bepaalde persoon oog heeft voor zaken die we zelf ook belangrijk vinden en daar grofweg hetzelfde over denkt.
We zijn daar echter steeds verder vanaf komen te staan en er zijn steeds meer mensen die hun mening baseren op grond van de mening van hun politieke leider. Die mensen laten zich ook heel makkelijk vangen in valse ophef over "problemen" waar ze zelf eigenlijk niet mee te maken hebben. Het gevolg is dat ze hun mening niet echt kunnen onderbouwen en terugvallen op opgeblazen principes, gevoelens of identiteit waar je eigenlijk niet op inhoud over kan discussieren.
Ik vind dat prima samenkunnen. Als ik een overtreding bega, krijg ik via mijn kenteken een boete thuis. Dat vind ik geen surveillancestaat. Dus waarom zou je niet hetzelfde doen met social media?
Het moet natuurlijk alleen gebruikt wordt tegen overtredingen. Niet om mensen uit te sluiten.
Het moet natuurlijk alleen gebruikt wordt tegen overtredingen.
Ja stop maar
Persoonlijk vind ik alle camera's, ook die voor snelheid onderdeel van een surveillancestaat. In mijn ogen is een surveillancestaat niet echt een 'ding', maar meer een schaal van 0 tot 100. Een surveillancestaat hoeft ook helemaal niet erg te zijn, precies ook wat jij aangeeft. Ik vind het normaal dat een hardrijder een boete krijgt. Camera's op plekken waar veel misdrijven plaatsvinden vind ook niet erg. Hoe meer je echter toevoegt en hoe breder de doeleinden zijn, hoe meer je van 0 naar 100 gaat op de surveillancestaatschaal (die term schud ik zojuist uit mijn mouw ). In mijn ogen scoort het online volgen iemands identiteit vrij hoog op die schaal. Voor mij is de online wereld een mooie anonieme plek, net als mijn huiskamer. Ik begrijp dat er anderen zijn die het wellicht prima vinden, maar vergeet niet dat er ook mensen zijn die geen probleem hebben met een camera in hun woonkamer omdat ze toch niks verkeerd doen. Het niet meer anoniem kunnen zijn, zeker online niet, vind ik zorgwekkend.
Mijn grootste angst zit hem vooral in het kwijtraken van rechten in de toekomst, niet zozeer vandaag. Het is erg makkelijk om dingen te verbieden die vandaag de dag wel mogen. Het nadeel van het internet is dat alles permanent is, dus je weet nooit wat voor gevolgen dat kan hebben. Ik ben voor een situatie waarin iedereen zich een heel leven als mak schaap moet gedragen omdat je anders afgestoten wordt door de samenleving of een overheid. Met iedere stap die we de verkeerde richting in maken gaan we dichter naar een Chinees model en dat vind ik zorgwekkend. Daarnaast weten we niet welke andere partijen (ooit) bij die gegevens kunnen.
Ik vind dat je daar nu al voor moet uitkijken, ook al zit de surveillancestaatschaal nog op 10 ofzo. Mocht mijn dochter ooit naar een ravijn lopen dan waarschuw ik haar ook bij de eerste stap. "Kijk uit dat je niet te dicht bij de rand komt!" Niet omdat ik bang ben dat ze gelijk gaat vallen, maar omdat ik weet hoe makkelijk ze nog 10 stappen extra zet en dan mogelijk wel naar beneden valt. Wanneer ze al 8 stappen gezet heeft ben je wellicht te laat. Dan hoort ze het niet meer, dan wil ze het niet horen, of ziet ze simpelweg zelf het gevaar niet. Dus bij stap 1 krijgt zij die waarschuwing en dat geldt hier ook.
[Reactie gewijzigd door Zenomyscus op 22 juli 2024 20:29]
Ik vind het normaal dat een hardrijder een boete krijgt. Camera's op plekken waar veel misdrijven plaatsvinden vind ook niet erg
Waarom is een hardrijder dan een misdadiger? Wat veroorzaakt hij/zij dan precies voor schade? Of is dat de "bij stap 1 naar het ravijn waarschuwen we al"? Doe dat dan ook en waarschuw. Die camera's hebben geen 'waarschuwende' werking en die verkeersboete is een geldboom voor de overheid.
En camera's zijn ook geen oplossing waar veel misdrijven plaatsvinden....want als dat dus door gaat dan werkt de camera dus duidelijk niet....
Camera's zijn altijd een lapmiddel om het echte probleem te maskeren. Als we (bijna) allemaal een directe lijn met de politie/ambulance hebben dan zou dat voldoende moeten zijn om de hulpdiensten te alarmeren....mits deze dus voldoende capaciteit hebben om te reageren. En dat laatste is dus het echte probleem....maar ja....camera's zijn goedkoper natuurlijk (en lekker handig voor allerlei ander zaken - let wel: de mensen die het beste te volgen zijn hebben juist niets te verbergen en zouden dus ook niet gevolgd moeten worden....).
Gebruik van camera's is surveillance.....en dat zit al een paar stapjes verder dan 1 (op de 100).
Waarom is een hardrijder dan een misdadiger? Wat veroorzaakt hij/zij dan precies voor schade?
Als de limiet net met 30% is verlaagd om daarmee te stikstofuitstoot te beperken... dan is het niet heel erg netjes als automobilisten daar gewoon lak aan hebben. Het is sowieso niet netjes om te veronderstellen dat jij de uitzondering zou moeten zijn op regels die voor iedereen gelden.
En nee.... als iemand met een flink snelheidsverschil door het verkeer laveert dan is dat niet altijd fijn.
Het is sowieso niet netjes om te veronderstellen dat jij de uitzondering zou moeten zijn op regels die voor iedereen gelden.
Regels die bedoeld zijn om misdaad in te perken of fout parkeerders, daar zit wel verschil in natuurlijk.
Ik pleit ook niet voor een uitzondering. Maar je moet bij regels wel rekening houden met de omstandigheden - zelf bij misdaden wordt dat gedaan. Als vroeger 130 prima mogelijk was en dus nu vanwege een 'idee' 100 het maximum is geworden...tja...
Maar ik dwaal af - hardrijden is soms heel vervelend/erg/ongewenst/gevaarlijk maar soms niet. Het gaat mij erom dat het niet goedpraat dat er wel camera's boven de snelweg hangen terwijl daar dus de echte misdaden niet worden gepleegd. Want ook al is het een regel...dat is alleen door groen rijden met de fiets natuurlijk ook. En zo zijn er plenty regels die moeten worden opgevolgd alleen lijkt de nadruk op een vreemde plek te liggen....
En dat 30% stikstof verhaal is natuurlijk alleen van toepassing als je dus ergens 100+ rijdt waar je 100 mag....en dat is echt alleen op de snelwegen. En onderzoek heeft ook al eens uitgewezen dat het effect op de uitstoot niet zo groot is. Maar goed. Het blijft met 2 maten (of misschien wel meer) meten. Het te hard rijden is geen misdaad - de boete is inmiddels vaak hoger dan winkeldiefstal....waar heeft de maatschappij nu meer last van?
En nee.... als iemand met een flink snelheidsverschil door het verkeer laveert dan is dat niet altijd fijn.
Mee eens. Maar dan noem je weer een specifiek geval. Andersom als dus honderden automobilisten tijdens de traject controle ergens gemiddeld(!) wat te hard hebben gereden is dat laveren helemaal niet zo vanzelfsprekend.
Maar mee eens; regels moeten worden opgevolgd. En dan niet alleen de regels die toevallig dankzij automatisering en aanpassen van de wet (Mulder) zo lekker makkelijk te beboeten zijn.
En het is dus absoluut geen vrijbrief voor camera surveillance - want dan wordt het niets meer dan een inkomstenbron (wat ook aangeeft dat de maatschappelijke afkeur wat betreft hardrijders niet helemaal klopt met het aantal overtreders).
Waarom is een hardrijder dan een misdadiger? Wat veroorzaakt hij/zij dan precies voor schade?
Omdat we hebben afgesproken dat er een maximum snelheid geldt zit die persoon fout. Die is er omdat gebleken is dat ongevallen met een hogere snelheid veel meer schade en slachtoffers opleveren. Er is geen directe schade, maar wel potentieel veel meer schade. Bij een hogere snelheid is de remweg groter etc. Ik ben blij dat die regels er zijn, ik zie het al voor me hoe een hippe Polo met 170 bij mij achterop knalt en mijn dochter doodrijdt. Daarom ben ik blij dat er op gecontroleerd wordt. Neemt niet weg dat ik vind dat je voor iedere kilometer die je waar dan ook te hard rijdt gelijk een boete moet krijgen. Maar het gebruik van camera's op bepaalde punten vind ik dus geen ramp. Tenzij camera's ineens voor vanalles en nogwat gebruikt gaat worden (wat in het verleden ook wel eens gebeurd is). Dus ik ben er zeker niet te happig op.
Gebruik van camera's is surveillance.....en dat zit al een paar stapjes verder dan 1 (op de 100).
Dat was precies het punt wat ik wilde maken, welliswaar met de opmerking erbij dat een vorm van surveillance in mijn ogen niet per se verkeerd is. Ik ben het met je eens dat er verder te weinig capaciteit is.
Daarnaast is surveillance iets wat voor de ene sneller een probleem is dan voor de ander. Op heel vlakken zal iedere Tweaker het met elkaar eens zijn, maar er zit nog een heel groot grijs gebied die het lastig maakt.
k zie het al voor me hoe een hippe Polo met 170 bij mij achterop knalt en mijn dochter doodrijdt.
Dat kan dus ook bij 100 - het echte vergrijp is "geen afstand houden".
Overigens: ik pleit niet voor hardrijders. Ik vraag me waarom dat wel zo vaak/streng wordt gecontroleerd en zelfs camera's toezicht meebrengt terwijl het preventieve effect beperkt is.
Als jij je (terecht) zorgen maakt om je dochter dan stel ik: alcohol in het verkeer is een veel groter gevaar. Ook met lage snelheid loopt iedereen een enorm risico. Maar de controles daarop kosten teveel moeite/geld/tijd? Alcohol is een bijzonder vreemd iets - het is giftig maar de overheid heeft geen enkel probleem om er geld mee te verdienen. En we weten wat er gebeurd als het volledig wordt verboden - dan neemt de smokkel en het illegaal stoken toe....bijzonder toch? Omdat men het niet eens zal zijn met een vrij logische regel, durven we de regel niet te streng te maken (want nu mag je pas als je 18 bent jezelf een kapot drinken). Met mate is het prima zeggen we dan. Maar als het hardrijden betreft is elk vergrijp een misdaad? Prima - maar leg me maar uit waarom. Stellen "zo zijn de regels" houdt namelijk geen steek als de opvolging van die regels wordt afgezwakt (tegen democratisch besluit in...) als het zo uitkomt. Genoeg voorlichting omtrent alcohol gebruik dus we zouden moeten weten dat het 'ongewenst' is.
En als kers op de taart: ondertussen heeft de politiek zich een vrijbrief aangemeten om wel te hard te mogen rijden (met chauffeur) als 'ze haast hebben' (voor die belangrijke vergadering...). Kwestie van een dikke zwarte auto en flink knipperen op de linkerbaan...oh wacht....we hadden toch besloten dat alleen de politie dat mocht doen?
Regels zijn regels is de stelling waar ik prima mee zou kunnen leven. Maar dan komt de rechtspraak om de hoek kijken en zegt (terecht) dat de omstandigheden van belang zijn en dat nuance ook wel op z'n plaats is. Maar niet bij hardrijden dus (en ik begrijp de afkeur dus deels). Daar bestaan geen omstandigheden of nuance.......tenzij....jawel....het bedrijfsmatig gebeurd. Dan is alles 'bespreekbaar'.....
Tenzij camera's ineens voor vanalles en nogwat gebruikt gaat worden (wat in het verleden ook wel eens gebeurd is). Dus ik ben er zeker niet te happig op.
Juist - het lijkt een opstapje naar "lekker makkelijk - snel klaar"
Er wordt gecontroleerd op snelheid om de staatskas te spekken. Waar dit voor de kabinetten Rutte nog werd ontkend, wordt het tegenwoordig gewoon zonder schroom toegegeven als de primaire doelstelling.
Ik weet niet of het een teken van integriteit is, of de bevestiging van het afwezig zijn hiervan.
Stellen dat de snelheidsverlaging voor een stikstofreductie is gedaan, is tevens ook maar half waar. De snelheidsverlaging is gedaan zodat de bouw weer verder kon, en men de grote vervuilers op dat vlak, de veehouderij, Schiphol, Tata, vrijuit kon laten gaan. Verkeer heeft slechts een verwaarloosbaar aandeel, tevens bevestigd door het feit dat de verlaging van de snelheid geen impact heeft gehad op het probleem.
Wat notabene al bekend was van het experiement rondom Rotterdam (met een maximum van 80 km/h --- gevolg: meer uitstoot...).
En ja, het was pure symboolpolitiek - zodat we allemaal een beetje konden helpen het probleem van teveel uitstoot te verminderen maar ondertussen onverminderd de controles doorzetten en de boetes verhogen....
Die waarschuwingen krijg je ongeveer om de 100 meter in de vorm van een bord waar de maximum snelheid op vermeld wordt. Gewoon uit je doppen kijken dus en je aan de regels houden dan krijg je nooit een boete.
Het echte probleem zijn de mensen die lak hebben aan regeltjes en het allemaal beter weten dan de democratisch vastgelegde wetten. Nou, wat mij betreft mogen die wel gaan emigreren naar een land waarvan ze denken dat ze daar wel alles mogen.
In Frankrijk heb je (op stille plaatsen, dat wel) verkeerslichten die de snelheid controleren. Kom je je hard de straat door, dan mag je 30 seconden wachten voor een rood licht.
En rijd je dan door rood, dan heb je natuurlijk een vette prent.
Ik heb het idee dat het in ons land ook toepasbaar kan zijn.
ngeveer om de 100 meter in de vorm van een bord waar de maximum snelheid op vermeld wordt.
Nee, die bordjes zijn inmiddels afgeplakt....
Het echte probleem zijn de mensen die lak hebben aan regeltjes en het allemaal beter weten dan de democratisch vastgelegde wetten.
Het gaat mij niet om de discussie omtrent de regel an sich - het ging erom dat daarvoor camera toezicht is ingesteld en dat het dus niet eens zo'n hele erge misdaad betreft. Maar oh wee als een winkel een foto wil ophangen van een notoire winkeldief..... dan is de sociale controle opeens ongewenst.
Het gaat dus ook niet om de discussie of de regel eerlijk/oneerlijk/onterecht/terecht is, het gaat erom dat nu dus blijkbaar vooral de makkelijke controles extreem vaak en snel worden toegepast zonder dat dit een preventief effect lijkt te hebben. Dus tweeledig: ik heb echt geen moeite met mensen die 150 rijden op een bijna verlaten snelweg. Ik heb veel meer moeite met mensen die 60 rijden tijdens een drukke spits in de stad.
Ik heb nog meer moeite met het feit dat steeds meer mensen geen huis kunnen krijgen omdat groot-kapitaal heeft ontdekt dat opkopen en verhuren wel aardig gaat. Niet nieuw natuurlijk - wel scheefgroei.
Ik heb ook moeite met het feit dat bedrijven die miljarden verdienen nauwelijks belasting betalen (en het ook nog eens het beste kunnen missen) en dat minima niet eens weten of ze de volgende maand de elektra rekening kunnen betalen....
Maar de overheid denkt overal dezelfde oplossing toe te passen: meer camera's toezicht....en gek genoeg is voor verkeersovertredingen dit versimpelt via de wet Mulder maar een internet oplichter aangeven is zinloos, een diefstal van een fiets/auto/motor is nu een pure verzekeringskwestie geworden net zoals inbraken. Maar dat geeft me nu juist een veel onveliger gevoel.
Bedankt dat je duidelijk maakt dat die snelheidscamera’s een geldkoe zijn voor de roverheid. Snap alleen niet waarom anderen dat niet willen zien, zelfs niet na je duidelijke uitleg en vergelijkingen met winkeldiefstal, online fraude etc. Heb trouwens even zitten uitzoeken over aantal doden op snelwegen in Duitsland en Nederland. Heb het jaar 2018 maar genomen, want geen bias door Corona-bullsh*t. In Duitsland zijn toen 424 mensen door verkeersongeval op de autobahn overleden (bron: https://www.adac.de/news/toedliche-unfaelle-auf-autobahnen/ ) in Nederland waren dat er 50 (maar zou meer kunnen zijn, aangezien ik gemakshalve alleen de wegen heb gekozen met snelheidslimiet 120+ ( bron: https://open.overheid.nl/...f79-95d9-2103635f4159/pdf Tabel 3.1) Welnu Duitsland had in 2018 82,9 miljoen inwoners (bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bevolking_van_Duitsland ) en Nederland had 17,2 miljoen inwoners (bron: https://nl.wikipedia.org/...gsontwikkeling_vanaf_1900 ) Dus in Duitsland stierf 0,000512% vd bevolking op de snelweg en in Nederland was dat 0,000291%. Stel we zouden hier niet betuttelend zijn qua snelheidslimiet, dan zou dat voor Nederland neerkomen op 37,5 meer doden. En let wel: ik ben uitgegaan van 120+ km/h rijkswegen, mogelijk waren er meer dan 50 snelweg doden (immers ook genoeg stukken snelweg waar een bordje 100 staat) en dat zou dus mogelijk hoger kunnen zijn, waardoor het verschil tussen Duitsland en Nederland kleiner zou zijn. En ik ga hier onterecht uit van het idiote idee dat een hogere snelheidslimiet 100% meer verkeersdoden met zich mee brengt, maar oh wacht, volgens het SWOV (iets met verkeer) is dat niet zo en is dat eigenlijk maar in 30% v/d gevallen de oorzaak,( bron: https://www.cbs.nl/-/medi...8st30-snelheidsboetes.pdf 2de alinea vd inleiding). Dus zou het kunnen zijn dat er dan bijna geen verschil meer is tussen de Duitse Autobahn en de Nederlandse snelweg??
Hetzelfde voor die glijdende schaal van overheidscontrole die eerder in de discussie genoemd is door @Zenomyscus , daarvan begrijp ik ook niet dat mensen niet inzien dat dat ook tégen je gebruikt kan worden. Want dan wordt er wel weer een uitzondering bedacht waarom die ene camera goed is en nou ja, als we dan toch een uitzondering hebben, kunnen we natuurlijk ook nog wel een uitzondering bedenken en nog een en nog een en…. oh en dan is het opeens strafbaar dat je een sigaretje rookt en jeetje wat is het toch goed dat we in alle straten camera’s hebben hangen en gezichtsherkenning…
Maar goed, het enige wat ik hier lees is dat we vooral alles willen afschuiven op een overheid, maar gek genoeg heb ik nog nooit met iemand gesproken die vond dat die overheid het toch echt goed heeft gedaan. Dus waarom in vredesnaam zou je een overheid willen waar toch niemand tevreden mee is?!
Mijn advies aan iedereen: weg met (bijna) de hele overheid. Hoe minder overheid, hoe meer dingen je zélf kunt bepalen én bovendien betaal je ook nog eens veeeeel minder belasting, waardoor je nóg meer dingen zelf kunt regelen. Wie weet nu het beste wat goed is voor jou en de mensen in je directe omgeving dan jijzelf?
[Reactie gewijzigd door Fireburner op 22 juli 2024 20:29]
Helemaal eens met een betoog m.b.t. de vreemde drang om vooral snelheid op snelwegen (notabene de wegen waar de minste ongelukken gebeuren - puur omdat daar het snelheidsverschil minder groot is...) te controleren.
Al die effort om mensen te beboeten op te snel rijden kost ook nog wel steeds geld en moeite natuurlijk. Geld dat hard nodig is op andere plekken - waar het een meer positief effect heeft.
Ik wil daarmee niet betogen dat we daarom een vrijbrief nodig hebben om hard te rijden. Echter neem zoiets als traject controles; dure voorziening met als effect: mensen rijden dichter op elkaar en durven niet goed in te halen en als dat wel gebeurt is het snelheidsverschil veel te laag waardoor in/uitvoegen een probleem wordt. Een soort van snelheid-stress lijkt dan te ontstaan bij alle bestuurders.
Het was ook meer een voorbeeld waar camera bewaking de overhand krijgt en die camera's inderdaad wel degelijk ook voor andere doeleinden worden ingezet. En dat alles om de veiligheid te verhogen van de - statistisch gezien - een reeds veilige situatie. Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Iemand die 200 km/h over de provenciale weg heen raced is duidelijk niet okay als er in die buurt andere verkeersdeelnemers zijn of kruisingen.
Het stomme is; het enige snelheidsafhankelijke ongeluk wat ik heb gehad (geen bewijs / puur anekdotisch) is omdat het wat glad was in de bocht en ik vervolgens de bocht uit vloog (dus ik reed niet eens boven de snelheidslimiet). De rest van de ongelukken die ik heb meegemaakt waren door niet oplettende mensen...(ik ben wel een paar keer van de motor gereden helaas...).
Elk voorbeeld wat stelt dat snelheid gevaarlijk is heeft het over een snelheidsverschil. 50 rijden tussen fietsende kinderen is al heel gevaarlijk en niet illegaal. Maar we beboeten vervolgens de mensen die 110 rijden tussen andere auto's die 100 rijden....
(Daarom blijd ik vermoedelijk een beetje steken bij dit voorbeeld)
En jouw andere opmerking; tja - deels met je eens. We hebben nu het andere uiterste lijkt het; een overheid die voor alles en aparte regel/wet denkt te moeten opstellen maar een vreemde willekeur toepast (of is het gewoon gemakszucht of echte voorkeur?) bij de controle op naleving daarvan. Telkens komen er situaties naa boven drijven waarbij de politici het niet zo nauw neemt met de regels. Dat geeft een intens wantrouwen.
Dat we minder belasting willen betalen is van alle tijden. Maar ik wil niet perse minder betalen - ik wil dat het eerlijker wordt verdeeld. Dat geeft veel minder onvrede en onvrede leidt tot minder criminaliteit (niet alle criminaliteit komt voort uit onvrede natuurlijk).
Beste Tintel, als jij minder belasting betaalt dan hou je toch meer geld over en mag je dat geld helemaal zo verdelen zoals je dat zelf wilt. Hoe tof is dat! Sterker nog er blijft ook geen geld aan de strijkstok hangen doordat je een heel (ambtenaren)apparaat ertussenuit haalt.
Oh en over die verkeersdoden op de snelweg in Duitsland vs Nederland, ik bedacht me vandaag ook nog dat er zeer waarschijnlijk veel en veel meer buitenlands verkeer over de Duitse autobahn rijdt dan in Nederland. Maar jouw opmerking over snelheidsverschil slaat de spijker op z’n kop. Ik ben niet voor onbeperkt hard overal, maar daar waar het kan (= snelweg en misschien wel een verlaten landweggetje)
Is die overmatige moeite die gedaan wordt om snelheidsovertredingen op de snelweg een persoonlijke ervaring ofzo?
Ik ben een keer staande gehouden bij een proefrit in een automaat, even kijken hoe de auto op plankgas reageert. Grote pech was dat het net 100 meter binnen de bebouwde kom was en dat een automaat dus niet keihard gaat loeien maar gewoon doorschakelt.
Een boete op de snelweg heb ik eigenlijk nog nooit gehad.
Het vervelende met "niet zo moeilijk doen over 110" is dat men dat vervolgens als Vmax aannemen. Veel automobilisten zijn van mening dat je zeker niet langzamer dan dat moet gaan rijden. En omdat een snelheids meter vaak een afwijking naar beneden hebben zit je dus met snelheden variërend van 90 tot 110 op soms gewoon 2 rijstroken, en een enkeling die nog een stuk langzamer gaat. Zeker met een adaptieve cruise control kan ik je zeggen dat dat niet echt fijn rijdt
Gebruik van camera's is surveillance.....en dat zit al een paar stapjes verder dan 1 (op de 100).
Ik denk dat we zo gewend zijn geraakt aan surveillance met snelheidscamera's dat we niet eens meer doorhebben wat het feitelijk is. En misschien vinden we het toch wel wel fijn dat notoire snelheidsduivels van de weg gehaald worden, ook al moeten we daar iets voor inleveren.
Het is blijkbaar een uitruil: surveillance en veiligheid versus privacy en onveiligheid.
notoire snelheidsduivels van de weg gehaald worden,
Mar dat gebeurt dus niet. Die kunnen die boete immers heel makkelijk betalen of het betreft mensen zonder vaste woon- en verblijfplaats.
En het afschrikwekkende effect is toch ook wel aardig weg? En boetes verhogen leek het antwoord maar dat betekent dat mensen met een laag inkomen die wellicht per ongeluk (want zo moeilijk is het niet om met een auto 110 te rijden), daarna hun verwarming niet aankunnen doen. "Dat zal ze leren!". Nee, dan neemt de onvrede toe en de ongelijke behandeling ook. Een licht vergrijp wordt op die manier veel zwaarder beboet en bezwaar maken kan niet. Ben je echter een bedrijf dat z'n vrachtwagen overbelast dan kun je de boete nog wel aanvechten en is de boete goed te doen....want er staat meer winst tegenover. Maar het is verschrikkelijk gevaarlijk natuurlijk.
Het is blijkbaar een uitruil: surveillance en veiligheid versus privacy en onveiligheid.
Dat is dus niet waar...die extra surveillance heeft geen extra veiligheid gebracht. Wel minder privacy....
Artikel 5 Wegenverkeerswet: "Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd."
Maar denk maar zo. Hoe deden ze dat vroeger met anonieme brieven?
Gewoon recherchewerk. Dat is digitaal, praktisch, totaal anders, maar het principe is hetzelfde.
Ik ben groot voorstander om anonimiteit te garanderen. Hoe kunnen mensen zich ooit nog verenigen tegen kwaad? En mensen die niet anoniem zijn krijgen van alles naar hun hoofd of worden zelfs soms vermoord!
Stel je voor dat Hitler niet alleen de geloofsovertuigingen had kunnen opduiken uit ons fantastische Nederlandse registraties, maar óók toegang had tot alle communicatie van iedereen? Ook de kritische berichten over hem. Huppa, gewoon opvragen.
Er zijn nu al genoeg mensen die Corona-gegevens van BNers verkochten. Medewerkers uit ziekenhuizen die gegevens aan de pers lekte. Zelfs politiemollen waarvan er een aantal in het nieuws gekomen zijn!
Wat denk je dat er gaat gebeuren als alles wat jij zegt gekoppeld is aan jouw gegevens?
Durf jij je dadelijk nog kritisch uit te laten over iets anti-overheids? Pro-PVV, Pro-Bij1 of Pro-FvD? Pro-Israel of Pro-Palestijnen? De 'andere' partij kijkt namelijk altijd mee en heeft echt wel een vriendje\mol die in de backend kan grasduinen.
Ik geloof er namelijk erg weinig van dat de data uit social media zo goed afgeschermd is dat er op grote schaal geen misbruik van kan worden gemaakt. Zeker niet als het met onze eigen bijzondere persoonsgegevens al niet eens lukt.
Ik snap je niet helemaal denk ik. Als recherche-werk tot het opheffen van je anonimiteit kan leiden, hoe kun je dan ooit nog anonimiteit garanderen? Anonimiteit bestaat op social media niet meer.
Het gebeurt al dat als iemand tien jaar geleden iets doms op Twitter heeft gezet, het vandaag kan leiden tot uitsluiting bij een politieke partij. Internet kent geen vergeving.
Omdat recherche werk arbeidsintensief is en dus veel kost. Daarnaast moet je (gelukkig) door allerlei juridische hoepels heen. Je kan daarmee niet massaal schendingen plegen. Het enige nadeel is dat een uitkomst niet gegarandeerd is.
Je kan dus als Hitler 2.0 niet zomaar alle IDs opvragen van mensen die het niet met je ideeën eens zijn.
Maar je kan wél als nette overheid onderzoeken wie die ene bedreiging richting persoon x deed.
Hiermee is er een potentie tot volkopstand (omdat er niet snel genoeg mensen opgepakt kunnen worden) en dat is heel gezond in een goed functionerende democratie! (arabische lente bijvoorbeeld, al is dat niet hét voorbeeld van een goed functionerende democratie. Maar wel het principe van wat ik bedoel)
Juist - vanwege het 'geheugen' van het Internet, het misbruik wat nu al plaats vindt, het totaal ontsporen als de concensus zou omslaan ('Hitler'), is anominiteit de enige echte bescherming en daar hadden en hebben we ook nog eens gewoon recht op.
Geen enkele tegenwerping houdt stand in mijn ogen - "maar de zware gevallen dan?" - gek genoeg hebben ook die mensen (blijkbaar) behoefte aan privacy.... en als je de privacy van iedereen afneemt zijn we dus allemaal een 'zwaar geval'?
Het domste wat een mens kan doen is denken dat iedereen te vertrouwen is....
Ik ga geen FvD stemmen, echter, als ik zuiver en alleen naar het ‘in het kort’ kijk van alle partijen, klinkt die van de FvD voor mij althans fenomenaal goed.
Kan je ook aangeven wat je daar zo 'fenomenaal goed' aan vind? Voor mij lijken de meeste van die standpunten nl; "Vaag geneuzel in de marge"
Ik snap dat dit artikel de focus legt op een paar hele specifieke gebieden, dus niet een 'overall' beeld geeft van het gehele programma. Dat maakt het ook wel een interessante invalshoek. Maar je moet de genoemde standpunten natuurlijk wel in de context van het hele programma zien. Nog even los van of ze het allemaal waar gaan maken (like; no), maar dat geldt natuurlijk voor alle partijen.
En dan zijn de standpunten van FvD nogal simplistisch imho. Als je de klimaatcrisis ontkent, en dat doen ze, dan zwem je tegen 98% van de gangbare wetenschap in. Ieder zijn eigen feestje, maar dan zet je jezelf wel buiten de maatschappelijke discussie volgens mij.
Ik weet dat dit zinloos is, maar goed bij deze.
Beide bronnen die je citeert zijn biased en geschreven door personen en instellingen die een belang hebben bij het behoud van de fossiele brandstof industrie. Zoals IPCC rapporten laten zien knippen ze selectief uit papers en reacties om de verdere grote bulk van onderzoek te besmetten. Het is een veel voorkomende techniek "Kijk, als dit al niet klopt, wat zegt dat over de rest?"
Het is interessant om de mensen die ze aanhalen vervolgens te googlen. Je leest dan al snel dat er meer schuilt achter elke "fout". De wetenschapper wil nuance aanbrengen (maar is niet tegen de eindconclusie), de wetenschapper vindt dat zijn/haar paper verkeerd is gebruikt (maar is niet tegen de conclusie) of men is tegen de gebruikte methodiek (maar dat ontkracht niet automatisch de stelling).
Ik heb geen idee waarom mensen op deze wijze 'kritisch' willen zijn. Kritiek is goed, van iedereen. Als wetenschapper heb ik vaak zat meegemaakt dat een fout in mijn logica of methodologie naar boven kwam door een opmerking van een relatieve buitenstaander. Dat maakt het eindresultaat alleen maar beter.
Wetenschap tegen wil en dank aantasten omdat het resultaat je niet zint, omdat de mensen die het gebruiken je niet aanstaan, of omdat het politiek je niet welgevallig is, is ronduit fout en zelfs schadelijk. Ik zeg echt niet dat je pas je mond open mag trekken als je een relevante PhD hebt. Maar wanneer specialisten keihard werken om iets wetenschappelijk onderbouwt te krijgen, kan daar niet tegen in worden gebracht dat Geert van hiernaast wat anders vindt en die kan het weten want die heeft het ook wel eens warm.
A.1 Human activities, principally through emissions of greenhouse gases, have unequivocally
caused global warming, with global surface temperature reaching 1.1°C above 1850-1900
in 2011-2020.
Maar goed. Jouw bubbel is niet mijn bubbel, zoveel is duidelijk.
Wel is er een stevige selectie op goedkeuring van artikelen maar ook fondswerving, als je als wetenschapper bereid bent om die stelling in te nemen. Dus er is financiele incentive voor je als onderzoeker om onderwerpen te gaan onderzoeken die het verband bekrachtigen.
In dat geval zou ik verwachten dat er heel geen consensus was geweest. Kapitaal genoeg in de VS, China, de olieproducerende landen die graag een tegengeluid zouden horen om de eigen economische interesses te verdedigen. Laat staan hoe diep de zakken van Shell en consorten zijn.
Precies. Ik zie de Klimaatcrisis ook als een soort basaal filter: partijen die het ontkennen, ondanks dat hun argumenten al meerdere keren zijn ontkracht, volgen volbewust een politiek die niet in het belang is van ons als burgers en onze nakomelingen.
Je kunt nogal van mening verschillen over wat en hoe je eraan doet, maar de fysieke werkelijkheid ontkennen is waanzin. Het roept ook de vraag op waarom ze dat doen en vooral in wiens belang.
Nee. Dit is dus precies het soort kul dat al vele malen is ontkracht en dat desondanks door types als Baudet rondgebazeld blijft worden. Hij weet dat donders goed, dus daarom kan ik hem niet als een serieus en oprechte politicus zien.
Dat het klimaat vroeger anders is geweest betekent namelijk niet dat er nu geen klimaatverandering kan zijn die door mensen wordt veroorzaakt. Met een beetje logica kun je dat al inzien.
En die 97% is eerder 100% onder de groep klimaatwetenschappers. Dat er een paar mafketels zijn die zich voor het karretje van de fossiele industrie laten spannen betekent niet dat er een groot wetenschappelijk draagvlak is voor de theorie en het bewijs. Het is echt heel duidelijk dat onze menselijke activiteiten de huidige klimaatverandering veroorzaken.
En dat NL een klein land is betekent niet dat wij niets moeten doen. Nederland stoot per hoofd van de bevolking juist bovengemiddeld veel uit en we hebben er als land nogal een belang bij dat we dit tijdig een halt toeroepen. En als we willen dat anderen ook hun uitstoot terugdringen, moeten wij ook ons deel doen.
Alleen aan adaptatie werken is gewoon waanzin. Als al het ijs op Groenland smelt stijgt de zeespiegel 7 meter. Onze waterkering kan met heel veel pijn en moeite worden versterkt om tot 2 meter stijging op te vangen. Alleen adaptatie is dweilen met de kraan open en biedt slechts een heel klein beetje extra tijd.
Het klopt dat klimaatverandering altijd plaatsvond, maar die verandering gingen veel geleidelijker over duizenden jaren. De klimaatverandering van nu is veel extremer en in veel kortere tijd (tientallen jaren) en zo'n grote verandering kan alleen maar verklaard worden doordat wij als mens daar invloed op hebben.
Het gaat natuurlijk over de punten die hier staan. En daar kan ik hem geen ongelijk in geven. Puur op basis van dit artikel vind ik het een zeer goede partij om op te stemmen.
Ok. Ik weet niet welke van de ideeen je dan precies (en waarom) onderschrijft, maar hoe rijm je bv. het 'opdoeken van de DSA' met 'meer privacy'. Maar wel; 'macht van Big Tech is gevaarlijk'.
En specifiek: geen statisch IP 'want' privacy en dat wordt potentieel vervangen door 'biometrische data', maybe, perhaps?
Het opzetten van een eigen ruimtevaart programma heeft natuurlijk ook prioriteit. We staan als land immers bekend om onze jaren jarenlange ervaring in het bouwen van betaalbare succesvolle raketten. En het is een vd grootste problemen van deze tijd; het niet hebben van een eigen lanceerbasis.
Het is een beetje bashing en ik ben zelf bepaald niet vrij van politieke voorkeur, dus je mag kritisch kijken naar mijn stelling. Maar dat hele FvD verhaal lijkt mij vooral 'scaremongering' en half doordachte plannen.
Als Baudet en consorten graag de eerste Nederlands politici op de maan willen zijn, valt dat best als een duurzame investering te verantwoorden.
Dat gezegd hebbende, het onderwerp "sleepwet" was destijds best een heet thema, maar is vervolgens ingevoerd en een stille dood gestorven. Dat men nog altijd kritisch kijkt naar reeds ingevoerde wetgeving, kan ik wel toejuichen. Wetten schrappen is soms belangrijker dan nieuwe wetten invoeren.
Het probleem is dat ze aan de ene kant pleiten voor minder macht voor big tech, maar vervolgens wel tegen wetgeving is die die macht wil indammen of transparant wil maken.
Hetzelfde dus dat men dus vindt dat iedereen zelfstandig moet zijn, maar men tegen subsidies is en vooral subsidies voor eigen energieonafhankelijkheid. Maar dan vervolgens dus wel met subsidies wil smijten voor private prestigeprojecten als hyperloops.
Dan ben je niet principieel of consequent, maar willekeurig. Koppel dat aan de individuele integriteitskwesties van de partijtop en je hebt een partij waar je als kiezer geen pijl aan kunt trekken enkel dat je weet dat ze zullen meevaren op populistische sentimenten om de eigen positie zeker te stellen.
Niet moeilijk, zoals meerdere partijen geeft FvD alleen een wensenlijst weer, zonder enige gedachte aan uitvoering of juridische belemmeringen.
Klinkt misschien leuk (alhoewel, als ik het zo lees gaat vooral de wappie radar af), maar niet uitvoerbaar. Of misschien uitvoerbaar, voor forumland (wanneer gaan we dat afsplitsen naar Urk oid?)
We stemmen zodat we hopelijk een regering krijgen die dingen doet waar wij achter staan.
Of je de lijsttrekker van een partij wel of niet mag is dan toch geen argument om voor een partij te gaan stemmen met standpunten die afwijken van die van jezelf?
Er staan bovendien meer mensen op de kieslijst bij de FvD. Juist het niet op de lijsttrekker stemmen zorgt er soms ook voor dat die zich terugtrekt en er een ander uit de partij de kar gaat trekken. Een ander die je dan wel ziet zitten.
Daarom zou ik zeggen, stem vooral op een partij die het beste bij je aansluit en probeer wat minder naar een persoon te kijken. De ideeen en standpunten zijn belangrijker dan "de persoon".
Je moet juist wel verder kijken dan de gratuite ideeën die worden opgeschreven. Bovendien kun je wel op een andere persoon op de kieslijst stemmen, maar die staan toch ook achter de lijsttrekker.
Dat is wel uitermate optimistisch. Baudet gaat zoveel forum stemmen halen, dat stemmen op een ander hem echt niet op nadenken gaat zetten, dan moet je wel heel massaal op een ander gaan stemmen, en dat zie ik hier echt niet gebeuren.
Ik vind absoluut wel dat de lijsttrekker daar in een belangrijke rol speelt, die heeft vaak erg veel invloed, niet alleen op stemgedrag en koers, maar ook in de samenwerking en wat daarachter nog speelt.
Neem Wilders bijvoorbeeld, een man die uit de VVD ging, niet omdat hij het beleid op ontslagrecht of minimumloon niet oke vond, maar asielbeleid e.d.
Zijn eerste PVV plan was VVD + alle bekende standpunten rondom asiel en de islam.
Hij kwam erachter dat zijn stemmers vaak laag opgeleid waren, en dus werd het plan veranderd om die stemmers te trekken.
Zat PVV stemmers en tevens ook kamerleden, zullen zich kunnen vinden in wat het verkiezingsprogramma zegt, echter heeft Wilders altijd de voorkeur om met rechtse partijen te werken die wel zijn 'oude' standpunten behartigen.
Tevens zijn mensen het nog steeds niet eens met hoe hij communiceert, en willen daar niets mee te maken hebben. Zou nu iemand anders de PVV gaan leiden, iemand die zich heel anders presenteert en echt staat voor wat Wilders zegt dat die voor staat, krijg je al een hele andere partij en zal er veel verandering zijn qua kiezers.
En dit geldt voor veel meer partijen, Rutte die zoveel gelogen heeft, dat maakt het gewoon dat veel mensen die wel VVD wilde stemmen, er niet op gestemd hebben, omdat ze eerlijkheid wel belangrijk vinden.
Politiek leiders hebben wederom veel invloed, zij bepalen de toon, en die toon gaat de partij op lange termijn vormen. Ik zie dat bij de partij waar ik lang op heb gestemd, de SP. Ik was groot fan van de passie van Agnes Kant, en vond Emile Roemer iemand die veel te bieden had in compassie en samenwerking, dit terwijl Jan Marijnissen een arrogante lul is en zijn dochter de partij erg conservatief maakt.
Tja, enkele gratuite punten opschrijven, waarbij ik sommige overigens helemaal niet zo jofel vind, is natuurlijk makkelijk.
Dit onderstreept precies het probleem van overzichten en stemwijzers: de politieke keuze vervalt tot een soort 'Pricewatch politiek' om in Tweakers termen te blijven. Je vinkt de filters/onderwerpen aan die je belangrijk vindt loopt de vragen langs en daar heb je een keuze. Het wekt populistische standpunten van politici en intellectuele luiheid van kiezers in de hand.
Je zou zeker ook moeten kijken naar normen en waarden van een partij en/of partijleider. Want dat bepaalt hoe ze zich gaan gedragen in een kabinet of oppositie. Of wanneer er een nieuwe onverwachte situatie opkomt.
Maar dat is iets wat in al die prijsvergelijkers stemwijzers niet echt meenemen.
We hebben er bewust voor gekozen alleen partijen mee te nemen die nu in de Kamer zitten (met de Piratenpartij als uitzondering). Het is ontzettend veel werk ook andere kleine partijen mee te nemen en moeilijk dan te bepalen welke partijen je dan pakt - waarom Splinter wel, maar LEF dan bijvoorbeeld niet? Of Jezus Leeft? Of de zoveelste partij van Henk Krol (de enige gecertificeerde hacker in de politiek btw!)?
Overigens hebben we dat bij ons vorige artikel wel gedaan. Toen schreven we na afloop nog een stuk over 4 kleinere partijen die in de peilingen rond een zetel schommelde. Opvallend is dat van die vier partijen er drie in de Kamer zijn gekomen (BIJ1, JA21 en Volt) maar Splinter niet.
Ik zie nu in de peilingen of in discussies eigenlijk geen kleine partijen die de moeite waard zijn om te bespreken voor dit specifieke artikel, of in ieder geval geen partijen naast Splinter.
BVNL, NSC zitten op dit moment niet in de Kamer en hebt u wel degelijk meegenomen. U hebt dus niet alleen een uitzondering gemaakt voor de Piratenpartij. Overigens een update: Piratenpartij doet mee samen met De Groenen, dus ook de weergave van de lijstnaam klopt niet.
U zou ook de overweging hebben kunnen maken om die partijen mee te nemen die deelnemen in alle kieskringen (N = 20) en daar lijkt het bijna op behoudens dat u Splinter hebt overgeslagen. Juist zij hebben een uitgebreid en goed onderbouwd programma op precies de punten die u hier aandraagt. Mijn stem gaat zonder twijfel naar hen!
Heel relevant is het waarschijnlijk niet, maar als nieuwsgierig aagje kon ik het niet laten in de eigenschappen van de pdf'jes van de partijprogramma's te kijken met welke programma's ze gemaakt waren. Ter lering ende vooral vermaak:
Aha, u heeft dezelfde hobby als ik . Maar het vertelt ons denk ik hier dat op de Piraten na ze het allemaal uitbesteed hebben aan commerciële bureaus en dat BVNL een goedkoop bureau heeft gekozen.
Het BIJ1 programma is eigenlijk heel leuk gemaakt https://github.com/bij1/programma. Onder de pull requests zie je ook alle amendementen van het partijcongres.
Natuurlijk is het programma uiteindelijk nog bewerkt door een taalbureau en grafisch ontwerper, maar de basis is op Github gemaakt wat ik wel leuk vind.
Prachtig dat de meeste partijen blijkbaar niet eens op de hoogte zijn van welke toezichthouders er al bestaan, of überhaupt technische kennis hebben (encryptie moet kunnen, tenzij...).
Geeft de burger weer vertrouwen in de overheid. Not.
Partijen... Maar Kamerleden of zelfs ministers (Grapperhaus destijds) zijn kwalijk te noemen...als ze (vals) naïef overkomen aangaande privacy en handhaving van wetgeving hierop. Mevrouw Dilan was overigens ook geen uitzondering, alleen was ze slim genoeg om er niet allerlei (populistische) domheid uit te flappen zoals haar voorganger mbt sleepwet, privacy & wetgeving (handhaving en controle op uitvoering)
Nederland is een snoepwinkel voor org. die zich hiermee bezig houden, door een mix van onkunde, gebrek aan kennis en lobbyen.
In theorie zou een land daar niet zoveel mee kunnen, in de praktijk is dit natuurlijk heel anders. Als diverse landen zich tegen dit plan keren, kan dit best wel tot verandering komen.
:strip_exif()/i/2006227270.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005212188.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005321658.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2006227246.jpeg?f=imagegallery)
/i/2006227272.webp?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006227026.jpeg?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006495064.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006422184.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004840756.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004169976.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004127138.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004698456.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005413976.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005085688.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005433110.jpeg?f=fpa)
/i/1241724688.png?f=fpa)
/i/2004607122.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005120452.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004609166.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/1207076674.gif?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006379720.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006227024.jpeg?f=fpa)
/u/268967/crop5e8a0fac1d139.png?f=community){kind=small}
, maar dan een stuk minder bejaard.
:strip_icc():strip_exif()/u/14/wildhagen60x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/76569/garfield14.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/522151/crop5e877227df17a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/461359/crop60b1261820cf1_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/13091/ATARI-logo.jpg?f=community){kind=logo}
Omdat hij/zij beseft dat we hem nodig hebben daar?
:strip_icc():strip_exif()/u/242517/crop5bc4adb702d2d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/188242/anjo%2520bewerkt%25202.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/28792/thing.jpg?f=community){kind=small}
/u/272509/60x60-Project.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/165766/13665.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/258684/DSC_0093.jpg?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
/u/84896/crop57cfbb3a599bb_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/189748/1984-14997.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/215031/crop5db1d4fe1001f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57694/crop60981f5527123_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/88719/crop624ccd84437db_cropped.jpg?f=community){kind=small}
en wat ze er in snelle onderlinge afspraken op het laatst in een lobbycratie als Nederland nog even wel of juist niet door willen drukken.:strip_icc():strip_exif()/u/247454/crop67054448c4665.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71325/blablaleet.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/448966/crop62a741840cd69_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/30814/newgot.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/140697/crop6180fb9103afa_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/408989/crop5613f0d80e7bb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/556331/crop56a74ea20c3ef.jpeg?f=community){kind=small}
/u/357965/avatar2.png?f=community){kind=avatar}
/u/504772/hEgelia.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/539153/avatar_2.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/40481/crop63f777c898038_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/649844/crop5f804331d9657_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/498936/crop5b62bb30b720d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/432714/crop6287e94322cf6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/161314/1285883144966.jpg?f=community){kind=small}
/u/293289/icon.png?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/2580/KOMPAKTicoon.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/21673/crop65674aee06c6d_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/79614/Family-Guy-Victory-is-Ours.jpg?f=community){kind=small}
). In mijn ogen scoort het online volgen iemands identiteit vrij hoog op die schaal. Voor mij is de online wereld een mooie anonieme plek, net als mijn huiskamer. Ik begrijp dat er anderen zijn die het wellicht prima vinden, maar vergeet niet dat er ook mensen zijn die geen probleem hebben met een camera in hun woonkamer omdat ze toch niks verkeerd doen. Het niet meer anoniem kunnen zijn, zeker online niet, vind ik zorgwekkend./u/284549/crop5c8c1d3ca48d4.png?f=community){kind=small}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/47042/small.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/230241/crop5db74093e7dc1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/114315/crop55df3bff7ac1f_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/658514/crop5fb7b4d4ea4c0_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/467239/crop677ff9f8b0545.png?f=community){kind=small}
/u/98125/Tweakers-_avatar.png?f=community){kind=avatar}