Het probleem tussen satellietbedrijf Inmarsat en sneller 5G is eindelijk opgelost. Het ministerie van Economische Zaken neemt het plan van de adviescommissie over en eind volgend jaar kunnen we dan eigenlijk sneller en stabieler 5G gebruiken via de 3,5GHz-band. Daarmee is Inmarsat blij, is het ministerie blij en weten de Nederlandse providers eindelijk wanneer ze sneller 5G kunnen uitrollen. Maar niet iedereen is tevreden met het voorstel: voor de lokale gebruikers kan dit plan veel geld kosten en hun plannen mogelijk zelfs onmogelijk maken.
In dit artikel kijken we naar die lokale gebruikers en wat de huidige plannen voor 3,5GHz-5G voor ze betekenen. Die 3,5GHz-band wordt nu door meerdere organisaties gebruikt voor draadloze communicatie. Het gaat dan bijvoorbeeld om draadloze cameranetwerken. Gemeenten gebruiken hier de 3,5GHz-band voor, net als een Rotterdams havenbedrijf.
Cameratoezicht in Amsterdam
Van twee losse 50MHz-blokken naar een 100MHz-blok
De lokale partijen werken met een vergunning die tot 2026 loopt. Die vergunningen lopen van 3400MHz tot 3800MHz, precies het deel van de 3,5GHz-band dat het ministerie voor 5G wil inzetten. Daarom had het ministerie al eerder een compromis bedacht, waarbij de vergunningen worden beperkt tot 100MHz binnen de 3,5GHz-band. Gebruikers zouden dan naar dat deel van de frequentieband moeten migreren. In het eerste plan kregen de lokale gebruikers 50MHz aan het begin van de band en 50MHz aan het einde van de band. Dit maakte het ministerie eind 2020 bekend, waarna lokale gebruikers anderhalf jaar de tijd hadden om naar die andere frequenties te verhuizen.
In juni vorig jaar kreeg het ministerie echter van de rechtbank te horen dat het terug naar de tekentafel moest. Niet vanwege de lokale gebruikers, maar vanwege Inmarsat. Bij het opnieuw ontwerpen van het frequentieplan besloot het ministerie begin dit jaar dat de lokale gebruikers ook andere frequenties zouden krijgen. In plaats van de twee losse 50MHz-blokken, komt er één 100MHz-blok aan het begin van de 3,5GHz-band. Zo blijft het deel van 3500 tot 3800MHz over voor 5G.
Zo'n aaneengesloten blok biedt volgens het ministerie 'meer mogelijkheden voor de ontplooiing van lokale netwerken voor bedrijfsspecifieke toepassingen met voldoende bandbreedte'. "Bij een bandindeling van tweemaal 50MHz aan de boven- en onderkant van de 3,5GHz-band, zal de inzetbare bandbreedte per vergunning niet meer dan circa 40MHz kunnen bedragen." Frequentiegebruikers kunnen niet het hele bereik van een frequentie inzetten, omdat ze dan naburige banden, zoals 5G-providers, kunnen verstoren. Daarom bouwen partijen het frequentiegebruik aan beide kanten van een band af. Eén blok van 100MHz betekent daardoor dat partijen meer frequentieruimte kunnen gebruiken dan twee losse 50MHz-blokken.
De frequenties zoals het ministerie van Economische Zaken die wil verdelen
Bannerfoto: Hans-Peter Merten en Weiquan Lin / Getty Images
Verstoring met NAVO-radars
Dat blok van 100MHz lijkt op papier dus goed nieuws te zijn voor de lokale gebruikers, maar er speelt meer. Onderaan dat blok, van 3300 tot 3400MHz, zit namelijk al een gebruiker. Deze frequentieband is vrijgemaakt voor NAVO-radars, dus hier zit het ministerie van Defensie. Op de vorige pagina schreven we dat naburige banden elkaar kunnen verstoren, verstoring die Defensie niet kan accepteren.
Het frequentiedeel 3400 tot 3420MHz is daardoor 'zeer beperkt inzetbaar voor landelijk 5G', aldus het ministerie. In de praktijk is het deel tot 3450MHz eigenlijk ook niet geschikt voor 5G, omdat providers dan 'veelal aangepaste en duurdere apparatuur' nodig hebben die meer energie verbruikt. Dit kost dus meer geld voor die providers. Daarnaast is die apparatuur groter, wat weer zorgt voor meer windgeluid en 'eventuele gevolgen voor het straatbeeld'.
Een artist's impression van een Defensie-radarstation in Herwijnen
'Minder een probleem voor lokale gebruikers'
Natuurlijk gelden deze nadelen ook voor lokale gebruikers, maar het ministerie verwacht dat dit minder belemmerend zal zijn voor die gebruikers. Zoals de naam al zegt, werken lokale gebruikers niet landelijk en zijn er dus minder antennes nodig en zijn de zendvermogens ook lager. Daarnaast wordt een deel van de apparatuur binnen gebruikt, waardoor er ook minder storing is. Lokale gebruikers hebben nu bovendien vaak niet meer dan 44MHz nodig, waardoor het minder een probleem is als de hele 100MHz niet overal gebruikt kan worden, aldus de minister.
Er is niet genoeg plek binnen de 3,5GHz-band om voor iedereen de ideale situatie te creëren, dus moet het ministerie de minst slechte situatie zoeken. Onderaan de 3,5GHz-band is voor niemand perfect, maar volgens de minister is het voor 5G-providers erger dan voor lokale gebruikers. Daarom moeten die lokale gebruikers onderaan de frequentieband zitten. Het probleem is echter erger voor lokale gebruikers die een vergunning kregen om bovenin de 3,5GHz-band te zitten en daar ook apparatuur voor gebruiken. Die apparatuur kan niet in alle gevallen onderaan de 3,5GHz-band gebruikt worden, dus moeten sommige gebruikers het netwerk vervangen.
Het ministerie van Economische Zaken zegt in gesprek te zijn met lokale gebruikers die nu in het toekomstige 5G-deel van de frequentieband zitten, om ervoor te zorgen dat zij zo snel mogelijk zijn gemigreerd. Een 'relatief grote groep' partijen gebruikt de frequentieband voor cameranetwerken. Een specifiek deel van de 28GHz-band is bestemd voor gemeenten en andere overheden die de camera's gebruiken voor de openbare orde en veiligheid. Andere aanbieders van cameranetwerken kunnen migreren naar ongepaarde frequentieruimte in dezelfde band. Draadloze camera's die de 28GHz-band gebruiken, bestaan, maar de antennes vereisen direct zicht met de camera's. Organisaties moeten dus niet alleen de apparatuur vervangen, maar moeten het netwerk waarschijnlijk ook anders inrichten. "Dit maakt voor deze groep een tijdige en succesvolle migratie uitdagend, mede ook in het licht van onzekerheden wat betreft verkrijgbaarheid en levertijden van nieuwe apparatuur", schrijft het ministerie.
Voor- en nadelen van lokale gebruikers bovenaan en onderaan de 3,5GHz-band, volgens Dialogic
Containerterminal mogelijk 'niet op tijd gemigreerd'
Een groter probleem is een vergunninghouder met en 'omvangrijk missie-kritisch bedrijfsnetwerk in de Rotterdamse haven'. Deze partij wordt niet met naam genoemd, maar waarschijnlijk gaat het om Hutchison Ports ECT Rotterdam. Dit noemt zich het grootste containeroverslagbedrijf van Nederland en heeft twee containerterminals van ongeveer 400 hectare, waar jaarlijks 7,5 miljoen containers worden overgeslagen. ECT heeft een vergunning om het deel tussen 3700 en 3800MHz te gebruiken voor een eigen lokaal netwerk, waarmee het de containers 'grotendeels' geautomatiseerd en gerobotiseerd overslaat.
ECT moet het hele netwerk vervangen, wat 'in het licht van het karakter en de omvang van het netwerk, en de verkrijgbaarheid van de specifiek vereiste apparatuur een niet geringe opgave' is, aldus het ministerie. Er is dan ook een 'reëel risico dat de migratie niet op tijd is voltooid'. Agentschap Telecom is met het ministerie in gesprek om ervoor te zorgen dat de activiteiten van ECT geborgd zijn. De rest van de vergunninghouders gaat 'in vrijwel alle gevallen' om netwerken die kunnen migreren naar de 100MHz in het begin van 3,5GHz. Of bijvoorbeeld ECT recht heeft op compensatie omdat het bedrijf noodgedwongen apparatuur moet vervangen, is niet duidelijk. Dit moet Agentschap Telecom nog beoordelen.
Nederlands buitenbeentje en verschillende interpretaties
Om de 3,5GHz-frequenties te kunnen veilen voor 5G, moet het ministerie het Nationaal Frequentieplan wijzigen. Het ministerie publiceerde onlangs een ontwerpbesluit waarop partijen konden reageren. Dertien lokale gebruikers, brancheverenigingen en andere organisaties hebben dit gedaan, waaronder Schiphol, ECT en de Branchevereniging voor ICT en Telecommunicatie Grootgebruikers, ofwel de BTG. De meeste partijen zijn het niet eens met de keuze van het ministerie om de 100MHz voor lokale gebruikers onderaan de band te plaatsen, in plaats van bovenaan.
Kleine markt, dus wellicht geen apparatuur
Onder meer Schiphol, het Havenbedrijf Rotterdam en de BTG merken bijvoorbeeld op dat Nederland relatief laat is met het indelen van de 3,5GHz-band en dat veel andere landen ervoor hebben gekozen om bovenaan de 3,5GHz-band ruimte over te laten voor lokale gebruikers. Veel apparatuur zal daarom ontwikkeld worden voor die frequenties. Nederland is een relatief kleine markt, waardoor fabrikanten niet geneigd zullen zijn om specifiek voor de Nederlandse markt apparatuur te ontwikkelen. De huidige keuze van de minister leidt er dan ook toe dat bedrijven die in Nederland zijn gevestigd het risico lopen dat ze geen apparatuur kunnen kopen voor lokaal gebruik, omdat fabrikanten dit niet willen maken voor zo'n kleine markt. Doen die fabrikanten dit wel, dan zal hier waarschijnlijk een hoog prijskaartje aan vasthangen, waarschuwt de Europese vereniging voor gebruikers van draadloze bedrijfsnetwerken Euwena.
Het risico bestaat daardoor dat Nederlandse bedrijven die willen automatiseren, dit niet of niet betaalbaar kunnen doen, zegt Euwena. Het niet meegaan met andere landen kan ook voor problemen zorgen voor multinationals. Die willen volgens Euwena zoveel mogelijk dezelfde producten gebruiken als zij meerdere locaties in meerdere landen willen automatiseren. Nederland zou dit lastig maken door te kiezen voor andere frequenties dan andere landen.
Spectrum voor lokale gebruikers in verschillende landen, via Euwena
De 3800-4200MHz-band
De partijen merken daarnaast op dat 'vermoedelijk in 2026 of 2027' de band van 3800 tot 4200MHz vrijkomt voor lokale netwerken. Lokale gebruikers kunnen die frequentieband dan gebruiken voor extra frequentieruimte. De organisaties verwachten dat de vraag naar lokaal 5G-gebruik de komende jaren alleen maar zal toenemen en denken dat dit harder zal gaan dan de verwachtingen van het ministerie.
Ook met dat vooruitzicht is het belangrijk dat lokale partijen het bovenste deel van de 3,5GHz-band gebruiken en niet het onderste, stellen de partijen. De band vanaf 3700MHz grenst immers aan frequenties die later dit decennium voor lokaal gebruik beschikbaar komen, aldus de organisaties. Als bedrijven verplicht zijn om het gebied van 3400 tot 3500MHz te gebruiken, dan schaffen ze apparatuur aan voor die frequentieruimte. Waarschijnlijk zal die apparatuur niet werken op het deel van 3800 tot 4200MHz en zal er na een paar jaar dus een nieuw, extra netwerk opgezet moeten worden, met dubbele kosten tot gevolg.
'Dialogic-studie mist inzichten en houdt slag om de arm'
De lokale gebruikers en brancheverenigingen hebben daarnaast kritiek op een studie die Dialogic in opdracht van het ministerie uitvoerde, en de manier waarop het ministerie deze studie interpreteert. Economische Zaken gebruikt deze studie bij zijn argumentatie over waarom lokale gebruikers onderaan de 3,5GHz-band moeten zitten. Dialogic spreekt over een quickscanonderzoek dat 'best-effort' is en is uitgevoerd 'op basis van wat we in 1,5 week hebben weten te vinden/uitvragen'. Dit onderzoek is op 12 juli gepubliceerd, enkele dagen voor publicatie van het ontwerpbesluit. Het Havenbedrijf Rotterdam en Schiphol spreken daarom over een 'korte studie' waarin 'inzichten van aanbieders van de benodigde hardware' lijken te ontbreken en waarin een 'slag om de arm' wordt gehouden.
De Dialogic-studie kijkt naar de Defensie-radars in het frequentiebereik van 3300 tot 3400MHz, en hoe 5G en lokale gebruikers dit kunnen storen. Het ministerie zegt op basis van dit rapport dat lokale gebruikers beter onderaan de 3,5GHz-band kunnen zitten, omdat 5G-providers grotere, duurdere en minder zuinige apparatuur moeten gebruiken als zij onderaan de band zouden zitten. Voor lokale gebruikers is het minder een probleem om onderaan de band te zitten, omdat ze minder antennes nodig hebben, de zendvermogens lager zijn en een deel van de apparatuur binnen wordt gebruikt.
Deze conclusie van het ministerie is enigszins opvallend, omdat Dialogic in zijn studie zegt dat een van de drie grote 5G-fabrikanten, Ericsson, Huawei of Nokia, netwerkapparatuur heeft die vanaf 3420MHz werkt en een vergelijkbaar stroomverbruik, vergelijkbare afmetingen en vergelijkbare kosten heeft met die van de andere 3,5GHz-5G-modellen. De andere twee hebben dit inderdaad niet, blijkt uit de studie, al zou een van deze fabrikanten wel zwaardere, aangepaste apparatuur kunnen leveren. Het ministerie noemt gewicht niet als nadeel van de apparatuur. Deze apparatuur kent hetzelfde stroomverbruik en dezelfde afmetingen als de andere 3,5GHz-apparatuur. Voor lokale gebruikers is dergelijke apparatuur er nog niet, of lastig te verkrijgen, merken het Havenbedrijf Rotterdam en Schiphol op.
Verschillen tussen interferentie met NAVO-radars volgens Schiphol en het Havenbedrijf Rotterdam
Defensie: lokale gebruikers onderaan de band is zeer ongewenst
'De 3,3 tot 3,4GHz-band dient absoluut vrij van interferentie te zijn'Met andere woorden: 5G-providers zouden juist onderaan die 3,5GHz-band kunnen zitten, schrijven onder meer Schiphol en het Havenbedrijf Rotterdam op basis van het Dialogic-onderzoek. Opvallend genoeg heeft dit volgens de twee partijen ook de voorkeur van het ministerie van Defensie. Om storing tussen de Defensie-radars en 3,5GHz-gebruikers te kunnen voorkomen, moeten Defensie en de gebruikers contact hebben over zaken als het spectraal masker, de guard band en de demping. Het voeren van deze gesprekken met meerdere lokale gebruikers is volgens Defensie 'zeer ongewenst', zegt het ministerie tegen de twee partijen. De voorkeur van Defensie zou dan ook zijn om deze gesprekken met één partij te kunnen voeren, namelijk een provider.
Een ander punt is dat Nederland niet het enige land is dat binnen de 3,3 tot 3,4GHz-band radars heeft. Het Havenbedrijf Rotterdam en Schiphol merken op dat het om een NAVO-radarband gaat. Duitsland, Frankrijk, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk gebruiken deze radarband dus ook en laten al jaren providers toe om vanaf 3400MHz 3,5GHz-5G aan te bieden. "Na consultatie bij buitenlandse NAVO-collega's is geconcludeerd dat zij tot nu toe geen problemen hebben ervaren. Dit omdat de providers goede filters hebben gebruikt om problemen te voorkomen", schrijft het ministerie van Defensie aan het Havenbedrijf Rotterdam en Schiphol. Nederland past volgens deze twee partijen dan ook te strenge normen toe, 'terwijl andere landen er relaxter mee omgaan zonder gebleken verstoring'.
Ministerie heeft nog maar een jaar de tijd
Het is te begrijpen dat het ministerie landelijke 5G-providers veel ruimte wil geven binnen de 3,5GHz-band. Een van de doelen van het ministerie is namelijk om een zo eerlijk mogelijke veiling te organiseren, waarbij de ene kavel niet per se beter is dan de andere. Dit is deels vanwege financiële redenen: slechtere kavels leveren minder op. De lokale gebruikers en brancheverenigingen zeggen echter dat het ministerie met deze keuze het maatschappelijk belang onderbelicht en dat innovatie er ook door wordt geschaad.
De vraag is wat het ministerie met de reacties gaat doen. Duidelijk is wel dat er bij elke situatie verliezers zullen zijn. Of een provider moet duurdere apparatuur installeren en het ministerie verdient minder aan de veiling, of lokale gebruikers moeten duurdere apparatuur installeren, met het risico dat die lokale gebruikers überhaupt geen apparatuur kunnen vinden. Dat, gekoppeld met de voorkeur van Defensie en de ervaringen van andere NAVO-landen, maakt dat de keuze van Economische Zaken opvallend te noemen is. Een besluit om 80 tot 100MHz voor lokale gebruikers naar de bovenkant van de 3,5GHz-band te verplaatsen, lijkt dan ook alsnog de beste keuze. Zolang Inmarsat nog in Nederland actief is, lijkt het niet mogelijk om 100MHz naar de bovenkant van de band te verplaatsen, omdat er dan niet genoeg frequentieruimte over zou blijven voor landelijke 5G-providers.
Veiling moet uiterlijk augustus 2023 plaatsvinden
Veel tijd heeft het ministerie niet om daar nog een knoop over door te hakken. Inmarsat heeft sowieso vier maanden de tijd nodig om zijn frequenties aan te kunnen passen aan de 5G-providers. De 5G-veiling moet daardoor in augustus volgend jaar plaatsvinden, wil het ministerie 3,5GHz-5G nog in december 2023 kunnen realiseren. ECT merkt daarnaast op dat in het geval lokale gebruikers inderdaad onderaan de 3,5GHz-band komen te zitten, zij hun netwerk nog moeten vervangen.
Een van de locaties van ECT
Volgens ECT wordt de definitieve besluitvorming in oktober verwacht en moeten partijen voor 1 september gemigreerd zijn naar de nieuwe band, onderaan de 3,5GHz. In tien maanden tijd zou ECT dan moeten onderzoeken welke apparatuur geschikt is, waar volgens het bedrijf 'tijdrovend onderzoek' voor nodig is. Vervolgens moet die apparatuur worden geleverd en daarna worden geïnstalleerd. "Zelfs als wij apparatuur kunnen krijgen en de menskracht voor het plaatsen beschikbaar is, blijft het een enorme logistieke operatie, die op zo'n korte termijn onmogelijk lijkt. Het betreft vijfhonderd voertuigen, een kleine honderd bemenste voertuigen en zo'n tweehonderd stapelkranen in een volledig operationeel, 24/7, bedrijf", schrijft ECT.
Daarbij is ECT niet de enige partij die apparatuur moet vervangen. Nu al beginnen met vervangen is voor het bedrijf ook lastig, omdat de plannen van het ministerie niet definitief zijn en de afgelopen jaren al vaker zijn aangepast. Kiest het ministerie er toch voor om de 100MHz naar de bovenkant van de 3,5GHz-band te verplaatsen, dan moeten de andere vergunninghouders weer de tijd krijgen om hun netwerken aan te kunnen passen. Het is dan ook belangrijk om snel duidelijkheid te hebben, wat gezien de complexiteit en de krapte van de 3,5GHz-band geen eenvoudige opgave blijkt te zijn.
Misschien een domme vraag, maar waarom is het zo druk op die 3,5 GHz band?
Zijn er niet andere frequenties mogelijk? En is er iets met deze frequentie dat ie zoveel gebruikt wordt?
De eigenschappen van de radiogolven op de frequenties bepalen voor een groot deel de toepassingen. Hierin zijn de variabelen vooral afstand, snelheid en penetratie. Helaas is er maar een beperkt gebied in het spectrum relevant voor mobiele data toepassingen (zoals we die nu kennen).
Daarnaast is de 3,5 GHz band internationaal vastgesteld als één van de 5G frequenties. Daar kan en wil je niet van afwijken.
Dat we ons aan internationale afspraken te houden begrijp ik.
Maar mijn eigenlijke vraag was waarom pikten ze niet bijvoorbeeld 5 of 7 GHz voor 5G.
Je link heeft mijn vraag wel beantwoord. Zo te zien is het in elke radiofrequentie druk. Dus ze moesten wat.
Hogere frequentie betekent ook slechtere penetratie, dus iedere muur en glaswand en deur etc houdt meer signaal tegen, dat betekent meer zendtorens of stralen met meer energie. Je kunt een stuk lager gaan zitten maar lager betekent minder snel.
ik kom net uit de uk terug. met heel veel geluk heb je 3g buiten de regio london. Daarmee vergeleken lijkt 5G dus een luxe probleem. Hebben wij niet al het beste netwerk van Europa?
Sterker nog, in de VS was mijn ervaring niet veel beter. Buiten - en zelfs vaak in - de grote steden was je vaak afhankelijk van WiFi voor enigszins snel / betrouwbaar internet.
Daarnaast heb ik als 4g gebruiker nog geen moment gedacht "had ik maar 5g". Waar ik vroeger voorop stond om sneller internet aan te schaffen zie ik tegenwoordig de techniek zich harder ontwikkelen dan de invulling ervan.
De beperkingen van 4G bevinden zich vooral in de backend, er is op veel punten gewoon overbelasting van het netwerk. Hoe meer bedrijven op het netwerk gaan zitten (bezorgers, verschillende sensoren, back-up modems en laptop modems, connected auto's, etc) des de meer vertraging gaat iedereen in dat gebied merken.
Zeker, ik moet altijd glimlachen als men klaagt over snelheden of bij 150 Mbps (gewoon Internet) zeggen "kan ermee door". Ik reis nogal regelmatig en het is nergens zo goed als in NL.
Mensen realiseren zich sowieso al niet dat ze eigenlijk een lot uit de loterij hebben gewonnen doordat ze in Nederland zijn geboren en wonen en leven, van de bijna 200 landen op onze wereld is t in in de overgrote meerderheid slechter leven dan hier.
Dat is inderdaad helemaal waar. Als ik de mentaliteit in NL zie (in het algemeen) dan is dat toch 1 van verwendheid en snel klagen, ik heb in Nieuw Zeeland en Schotland gewoond en dat was een verademing. Mensen helpen elkaar veel meer, klagen ook maar dan is er ook echt wat aan de hand, etc. Minder micro-management in letterlijk alle lagen van de samenleving, minder een ratrace, minder wantrouwen over en weer en meer genieten. Staat wel tegenover dat dat allemaal lijkt te komen omdat ze het minder goed hebben, weinig tot geen verzekeringen mogelijk, geen opvang-net etc.
[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 25 juli 2024 00:12]
1. Je zit hier op Tweakers, daar zijn mensen nogal wat competitief. De meeste van mijn niet-tweakende vrienden hebben geen flauw idee wat hun mobiele (of zelfs vaste) internet snelheid is.
2. Degenen die het wel weten, baseren zich bijna volledig op de provider-marketing. “Ik heb 400 voor maar 80 euro”. Ze hebben geen flauw idee wat ze daadwerkelijk nodig hebben, maar het klinkt als een geweldige deal! Het is in ieder geval een groot getal.
offtopic: Dat laatste vertaalt zich trouwens dan ook bijna altijd weer in frustratie: “mijn internet is niet snel genoeg en ik heb toch betaald voor de 400”.
Ja; maar je hebt je modem weggestopt in de meterkast en een repeater van 20 euro gekocht en probeert nu met een goedkope dongel 4k te streamen op de TV op zolder…
[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 25 juli 2024 00:12]
Ik kom zelf regelmatig in Hongarije en daar is het (telenor/t-online) ook niet slecht. Ook op de reis door Oostenrijk heb ik eigenlijk nooit problemen. Ik haal daar in mijn lokale dorp geen 150Mbit+, maar voldoende (25Mbit+) In Hongarije is het wel aan de lokale autoriteiten om te vragen om infrastructuur
Nederland staat wereldwijd op nummer 6 oid als het aankomt op mobiele netwerken en gemiddelde snelheid. Met 109mbps hoger dan voor een gemiddelde vaste lijn.
Ik vraag me af waarom 'lokale gebruikers' die de 3,5GHz-bandbreedte gebruiken voor cameratoezicht, niet gewoon aanhaken op 5G-netwerken van telecomproviders en via daar hun beelden streamen...?
Dat is een beetje hetzelfde als zeggen, waarom neem je niet een taxi ipv met je eigen auto gaan rijden. Op het moment dat ze overstappen van een eigen oplossing naar 5G dan krijg je te maken met:
- Kosten voor het gebruik van een provider ( commercieel)
- Afhankelijkheid van een derde partij die er tussen komt ( beschikbaarheid )
- Andere techniek, frequentie kan dan wel hetzelfde zijn maar de oplossing ziet er heel anders uit (technisch)
Dus ja, is een optie maar er komt heel wat bij kijken om dit voor elkaar te krijgen. Uiteindelijk zal een overheid een knoop moeten doorhakken wie hieronder gaat lijden.
[Reactie gewijzigd door Aalard99 op 25 juli 2024 00:12]
De kosten zijn nu waarschijnlijk alleen laag voor lokale overheden omdat ze (denk ik?) niet voor de frequentieruimte hoeven te betalen?
Daarnaast kan je technisch gezien natuurlijk ook wel wat doen om het dataverbruik te beperken en zo kosten te besparen. De camera's hoeven waarschijnlijk niet constant in hoge resolutie beelden te streamen. Sowieso alleen als er beweging is, en daarnaast is postzegelformaat of een snapshot elke 10 seconden misschien ook goed genoeg voor een operator om waar te nemen of er iets aan de hand is waar handhavers op af moeten. Je zou dan over kunnen schakelen op een hogere resolutie en zelfs nog eerdere beelden terug kunnen halen die je natuurlijk gewoon wel in hoge resolutie op de camera's zelf op kunt slaan.
Voorbeeld, een afbeelding van 320x240 pixels neemt zo'n 35 kB in beslag. Stuur je die elke 10 minuten op, 24 uur per dag, dan kost dat (naar boven afgerond) 500 MB per dag. Ga je er van uit dat er minimaal de helft van de dag geen beweging is waar te nemen, kom je uit op zo'n 7,5 GB per maand. Met af en toe hoge resolutiebeelden streamen kom je dan bij de 10GB. Wat kost zo een abonnement, 15 euro per camera per maand?
Volgens dit onderzoek van vpngids hangen er 21.816 camera's in Amsterdam en zijn 7,54% van de camera's publieke camera's (gemeente/verkeer). Dat zijn dan ~1700 camera's wat neer komt op 25.000 euro per maand aan datakosten. Lijkt me dat zo een grote partij wel een flinke korting krijgt, dus zeg dat ze voor 15.000 euro per maand klaar zijn.
Ik vraag me af of een in eigen beheer volledig dekkend 3,5GHz-netwerk nu echt zo veel goedkoper is.
Ik heb in een verveleden paar gemeentes voorzien van 3ghz netwerkjes, vaak iets simpels als 3x Rocket M3 en rockets voor ontvangst.
Hier gaan natuurlijk geen 21k camera's op, maar PTZ camera's wil je toch eigenlijk wel gewoon bekabeld hebben stream + ptz is op een draadloze verbinding gewoon niet lekker, ik weet dat Groningen binnen de ring alles via (fiber) bekabeling aangesloten is en de camera's buiten de ring vaak wel via een draadloze verbinding gaan. althans dat was met koningsdag zo.
Bij evenementen zoals koningsdag gaat een enorm aantal van de camera's draadloos. M'n vader leverde vroeger al (rond 2002) draadloze verbindingen en camera's aan de politie voor dit soort (tijdelijke) extra toezicht. Toen nog mogen meerijden in een soort van mobiel NOC in een politiebus. Mooie tijd
5G is niet een techniek die echt nodig is voor consumenten. 4G is ruim voldoende voor de meeste applicaties en sneller is vaak echt niet nodig.
De enige reden voor 5G is de alsmaar toenemende datahonger van de samenleving. Er komen steeds meer B2B toepassingen (Connected auto’s, smart cities, IOT waarbij elk apparaat wordt aangesloten, ect). Daarnaast doen we steeds meer mobiel wat een explosie veroorzaakt in het datagebruik.
Dus 5G is niet echt noodzakelijk voor de gemiddelde consument maar wel om de enorme groei aan te kunnen op het mobiele netwerk. Als we zo doorgaan en niets doen dan komen er gewoon capaciteitsproblemen op het huidige 4G netwerk.
Dus ja, nu nadenken hoe we 5G goed kunnen inzetten is noodzakelijk om ook in de toekomst een goede mobiele dataverbinding te kunnen gebruiken, niets doen is geen optie.
Toen 4G uit kwam was dit het zelfde. 4G was niet nodig en een overbodige luxe.
Er dient eerst ruimte te komen om plaats te maken voor (voor nu onbekende) applicaties hiervoor.
Dat is niet helemaal waar.
Althans... Toen 4g kwam, liepen er wel al mensen tegen de limieten van 3g aan in hun dagelijks gebruik. (dus laten we zeggen "consumentengebruik"). Met 4g is dat op dit moment redelijkerwijs niet aan de hand.
3g had uit m'n hoofd een praktisch limiet van ongeveer 2-10Mbps als je onderweg was.
4g heeft dacht ik een praktisch limiet van ongeveer 50Mpbs als je onderweg bent of zo? (op het moment van schrijven haal ik op mijn telefoon 200Mbps thuis achter m'n bureautje (iPhone11 op het Vodafone netwerk via de website van speedtest.net)
Een 4k stream van bijvoorbeeld Netflix is 20Mbps en van Apple TV 25Mbps (voor beiden geldt een geadviseerde beschikbare bandbreedte, ofwel dat is met marge)
Dat betekend dus dat er twee mensen via mijn telefoon een 4k stream kunnen tetheren als we in de auto zitten. Dat lijkt me niet standaard dagelijkss gebruik
Edit: ter volledigheid. Ik zeg niet dat 5g niet ingezet moet worden, maar er is op dit moment op het bandbreedte stuk niet echt noodzaak voor.
[Reactie gewijzigd door lenwar op 25 juli 2024 00:12]
Misschien snap het beter dat je bedenkt dat er aan 1 mast 200 mensen hangen. Die allemaal data willen. Met de snelheid van morse code lukt dat natuurlijk niet. Dus de operator moet jouw data snel kwijt om andere te helpen. Het gaat er niet om dat jij persoonlijk de snelheid niet nodig hebt, maar het netwerk wel......
Uiteraard, maar dat is een ander verhaal natuurlijk. Ik reageer op een specifieke opmerking. 5g is op dit moment niet nodig voor de hogere snelheden voor consumenten. Op dat vlak is het vooral voer voor de marketingafdelingen van bedrijven.
Het aspect wat jij op doelt is primair het verschil tussen bandbreedte en snelheid. De termen worden erg veel door elkaar heen gebruikt (meestal door de marketingafdelingen en de rest heeft het overgenomen)
De totale bandbreedte van zo’n zendmast is gigantisch. Bij 5g zal hij vast hoger/beter zijn dan bij 4g. Geen idee eigenlijk.
Maar wat ik dus zeg. Als particulier is er op dit moment vrijwel geen usecase voor regulier gebruik om nog hogere snelheden te krijgen op mobiele apparaten. De 4g-snelheden voldoen daar prima voor.
En nogmaals. Ze moeten uiteraard door blijven gaan met de ontwikkeling, want in de toekomst komt de noodzaak er vast. Mogelijk niet eens zo zeer voor de snelheid, maar wel voor de overige dingen die 5g meeneemt.
Rolfok legt het goed uit. Als particulier heb je wel degelijk iets aan de hogere snelheden. Immers hoe sneller jij je data binnen hebt des te sneller er weer een slot vrijkomt op de zendmast om een andere gebruiker te bedienen.
Met de groei van alle verbonden devices op zo'n mast is het dus beter dat deze alle requests zo snel mogelijk afhandelt. Zouden dit nog 4g snelheden zijn dat doet ie er dus langer over en kunnen er uiteindelijk minder devices gebruik maken van de mast. Als particulier merk je dit dus doordat je dan time-outs krijgt zodat bijvoorbeeld je webpagina niet direct wilt laden of je Ring deurbel notificatie pas aankomt als de postbezorger al weer weg rijdt.
Dus nee het is niet dat de gemiddelde particulier vraagt om hogere snelheden, maar alle devices samen vragen dat dus zeker wel.
Uiteraard, maar zoals ik wel zo ga je hier het verschil van bandbreedte en snelheid krijgen.
In de praktijk zal je het verschil tussen bijvoorbeeld 50Mbps of 200Mbps niet merken als je naar deze site gaat. Dat heeft met allerlei factoren te maken. Hoeveel data wordt er aangevraagd, hoeven wordt er verstuurd, enz.
Mogelijk is het verschil zelfs amper meetbaar, terwijl de verbinding 4x zo snel is.
Daarnaast heb je te maken met data blokken. De telefoon verzameld data van zoveel bytes om in één keer te versturen. Als je veel kleine dingen doet heb je dus veel ongevulde blokken.
Ook met streamen kan dat gebeuren afhankelijk van hoe de streamingdienst de boel opstuurt. (Al verwacht ik dat ze dat wel af hebben gestemd, dus dat een ‘Netflix data blok precies 20 Vodafone data blokken zijn en niet 19.3’ (ik verzin maar wat)
De tijd waarin de frequentie dus vrij komt voor de volgende (om het simplistisch te verwoorden) zal daar dus weinig uitmaken.
5G biedt voor allerlei realtime toepassingen in het verkeer en op sites vooral veel mogelijkheden, met de lage latentie. Daarom onder andere verwacht het Havenbedrijf Rotterdam nog een behoorlijke groei onder andere in gebruik ervan
Daarom is 5G ook niet alleen meer capaciteit/snelheid. Zoek maar eens op de 5G driehoek, dan zie je in welke richtingen 5G zich de komende jaren gaat ontwikkelen.
Het is ook letterlijk de 5e generatie, niet direct revolutionair (beetie zoals windows 11, windows 10 doet het ook nog prima) maar wel weer het platform voor verdere ontwikkeling de komende ~10 jaar. Kijk maar naar 4G bij lancering en 4G 10 jaar later.
Het is ook een beetje kip en ei verhaal, want je hebt niet alleen het netwerk, maar ook een geschikt toestel nodig en dan nog is het maar de vraag of je wel 5G dekking hebt. De toestellen komen nu langzaam beschikbaar, dus wordt er steeds harder gelobbyd om ook het netwerk in de lucht te krijgen, alleen maar omdat dat de volgende marketing melkkoe gaat worden
Zit al maanden op Vodafone's 5G netwerk hier in Genua (Italië) en met snelheden tot 700Mbit is het wel ERG snel. Een stuk beter dan mijn 1GB fiber lijn thuis. Uiteraard heb ik op mijn telefoon echt geen 5G nodig, het is dan ook een luxe.
Waarom wijken we in NL dan weer af van de keuze binnen de EU om de bovenste 100MHz te gebruiken in plaats van de onderste waar dat bedrijf in de haven en de NATO radars gebruik van maken? Is daar op het niveau van de regering duidelijk geworden waarom we weer een buitenbeentje zijn terwijl ze weten wat de consequenties zijn voor zeer grote partijen?
:strip_exif()/i/2005148082.jpeg?f=imagenormal)
/i/2005125800.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005322766.jpeg?f=imagenormal)
/i/2005322768.png?f=imagegallery)
/i/2005322360.png?f=imagenormal)
/i/2005322770.png?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2005148078.jpeg?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006312624.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006194032.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2004850544.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005149154.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004590250.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004593102.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004527330.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004395104.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2005376746.jpeg?f=fpa)
/i/2004857498.png?f=fpa)
/i/2004777862.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005324850.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/1268656388.gif?f=fpa)
/i/2004620466.png?f=fpa)
/i/2004654266.png?f=fpa)
/i/2001928163.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003593832.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2001425855.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/299339/anonpict.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/233767/crop5db03cbc075aa.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/17642/crop5662eb155b5c0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/357965/avatar2.png?f=community){kind=avatar}
/u/151149/crop5fde11d32f663_cropped.png?f=community){kind=small}
Minder micro-management in letterlijk alle lagen van de samenleving, minder een ratrace, minder wantrouwen over en weer en meer genieten. Staat wel tegenover dat dat allemaal lijkt te komen omdat ze het minder goed hebben, weinig tot geen verzekeringen mogelijk, geen opvang-net etc.
:strip_icc():strip_exif()/u/71115/plus222.jpg?f=community){kind=small}
/u/189748/1984-14997.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/443373/crop5ed10069d8f77_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/176086/crop5f0823fa5e8d6_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/18479/crop5dc6a5310ec8f_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/474290/crop5612d647692a7.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/2393/Tie-Fighter-Pilot3.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/15441/cat.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/24150/Liam.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/214632/crop6371f178b5904_cropped.jpg?f=community){kind=small}