Aan het begin van elk nieuw jaar toont iedere zichzelf respecterende televisiefabrikant nieuwe modellen op de Consumer Electronics Show in Las Vegas. Vanwege de covid-19-pandemie werd de CES dit jaar virtueel gehouden. Het is jammer dat we hierdoor geen eerste indrukken van de nieuwe televisies hebben kunnen opdoen, maar het grootste gemis is misschien wel dat we geen prototypes van beeldschermen hebben kunnen zien die gebruikmaken van nieuwe technieken.
Via foto's en video's is het namelijk onmogelijk te zien hoeveel indruk een hdr-scherm maakt en ook krijgen we op de virtuele CES geen pixeldefecten te zien die ons veel vertellen over de vorderingen van nieuwe technieken als microled.
Zo zagen we drie jaar geleden op de stand van Sony het indrukwekkendste scherm dat we ooit hebben gezien, een hdr-prototype met een maximale helderheid van 10.000cd/m². Ook de toekomstvisie van Samsung die we twee jaar geleden zagen, maakte indruk. Het betrof een 75"-prototype van een 4k-microledscherm. Een schermmaat die geschikt is voor de huiskamer, waarmee het bedrijf liet zien dat het erin was geslaagd om de relatief grote leds van het eerdere The Wall-prototype te verkleinen tot een bruikbare maat voor televisies. Helaas zagen we ook dat er nog een lange weg te gaan was wat ontwikkeling betreft, want er waren nog veel pixeldefecten. Dat was alleen van dichtbij te zien en een aansnellende Samsung-medewerker vertelde ons dan ook dat we het scherm alleen op een grotere afstand mochten bekijken.
Dit jaar kunnen we dus helaas niet berichten over de ontwikkelingen van schermtechniek aan de hand van eigen ervaringen, maar moeten we het doen via berichtgeving op afstand. Toch valt er ook dit jaar weer genoeg te melden over techniek. Aan de hand daarvan kijken we hoe onze televisies er in de nabije en verre toekomst uit gaan zien.
Oled tot nu toe
Het grootste deel van alle verkochte high-end televisies maakt tegenwoordig gebruik van de oledtechniek en alle huidige oledtelevisies zijn voorzien van een beeldpaneel afkomstig van LG Display. Hoewel Sony in 2007 als eerste met oled-tv op de markt kwam en ook Samsung in 2013 een oled-tv verkocht, is slechts één fabrikant in staat gebleken om geld te verdienen met de productie van oledpanelen in grote maten, voor gebruik in televisies. Doordat deze techniek een zeer goede beeldkwaliteit biedt en in de afgelopen jaren steeds betaalbaarder is geworden, blijft het marktaandeel van oledtelevisies jaar op jaar groeien.
's Werelds eerste oled-tv, de Sony XEL-1 uit 2007
De reden dat LG als enige in staat is om geld te verdienen met grote oledpanelen, is terug te voeren op slijtage. Organische leds zijn namelijk zeer instabiel. Zo kunnen ze bijvoorbeeld niet tegen vocht en dus moeten ze luchtdicht worden verpakt, omdat er in lucht nu eenmaal vocht zit. Doordat de organische verbindingen erg instabiel zijn, slijten de oleds ook onder invloed van energie. Helaas is het rendement niet honderd procent en hoewel de elektriciteit die door de leds loopt, voor het grootste deel wordt omgezet in licht, wordt een klein deel omgezet in warmte. Bovendien gaat er energie verloren bij onbedoelde reacties. Hierbij worden de chemische verbindingen omgezet in andere, niet nuttige verbindingen, waardoor de werking van de oleds langzaam afneemt en het scherm dus slijt.
Slijtage is natuurlijk ongewenst, maar een nog groter probleem bij oleds is dat de verschillende kleuren niet even snel slijten, waardoor er na verloop van tijd problemen ontstaan met de kleurbalans. Dit probleem laat zich niet eenvoudig oplossen, want om blauw licht op te wekken, is nu eenmaal meer energie nodig dan voor groen. Rood licht vereist op zijn beurt minder energie dan groen en dus is het bijzonder lastig om rode, groene en blauwe oleds te maken die even snel slijten.
Bij kleine schermen in telefoons en tablets, en in mindere mate bij laptops, speelt het slijtageprobleem minder dan bij grote schermen in televisies. De kleinere apparaten worden meestal om de paar jaar vervangen en bovendien staan deze schermen veel minder uren per dag aan. Van televisies mag je verwachten dat ze vele jaren meegaan en dat ze daarbij ook hele dagen kunnen aanstaan.
De oledpanelen van LG omzeilen het probleem door geen rode, groene en blauwe oleds te gebruiken, maar enkel witte. Door dezelfde kleurenfilters te gebruiken als bij lcd's, worden rgb-subpixels gemaakt en door een vierde witte pixel zonder filter in te zetten, worden het rendement en de maximale helderheid verhoogd. De ontwikkeling van oleds begon in 1979 in de laboratoria van Kodak en leidde uiteindelijk tot de uitvinding van de witte oled. In 2009 bevond Kodak zich in zwaar weer en voelde het zich daardoor gedwongen om een portfolio van 2200 oledpatenten aan LG te verkopen voor een bedrag van honderd miljoen dollar.
LG prototype oled uit 2012
Dit bleek een gouden zet van LG, want dankzij deze patenten is het bedrijf hard op weg om de markt voor grote beeldpanelen te domineren. Achteraf gezien was het bedrag van honderd miljoen dollar een schijntje, zeker als je bedenkt dat het bedrijf daarna vele miljarden heeft geïnvesteerd om panelen voor oledtelevisies op grote schaal te kunnen produceren. Achteraf gezien had LG's grootste concurrent, Samsung, waarschijnlijk graag een dergelijk bedrag neergeteld. Ook de hoge heren bij Philips zullen achteraf spijt hebben gehad, want het huidige LG Display is ontstaan uit een joint venture tussen LG en Philips. In de loop der tijd heeft Philips steeds meer aandelen in het bedrijf verkocht en in 2009 stapte de Nederlandse fabrikant zelfs volledig uit.
De opmars van oled
De aankoop van Kodaks patenten leidde in 2013 tot de eerste LG-televisie op basis van witte oleds. Toen ze voor het eerst in Nederland op de markt kwam, kostte deze kromme 55"-hdtv nog 9000 euro, maar al na een half jaar was die prijs gehalveerd. De sterke prijsdalingen waren het gevolg van verbeteringen in het productieproces. In het begin moesten er veel schermen worden weggegooid vanwege defecte pixels, maar al snel werden de yields beter, waardoor de prijs per paneel sterk terugliep.
Het enige oledmodel van Samsung: de KE55S9
Intussen was het Samsung, dat in dat jaar eveneens op de markt kwam met een 55"-oled-tv op basis van rgb-pixels, niet gelukt om de yields dusdanig te verbeteren dat de prijs concurrerend kon blijven. Naar verluidt koste elke oledtelevisie die Samsung verkocht, meer geld om te maken dan hij opbracht. Hierdoor zag het bedrijf zich genoodzaakt om de productie van oledtelevisies al na een jaar te stoppen. Destijds vertelde Samsung dat het doorging met de ontwikkeling van oledtelevisies en dat het op de markt zou terugkeren als er een doorbraak kwam. Hoewel Samsung meer kleine oledschermen voor telefoons en tablets produceert dan welke andere fabrikant ook, is er tot op de dag van vandaag echter geen nieuwe oled-tv van het merk verschenen.
Hierdoor had LG de markt voor zich en kon het bedrijf gezonde marges maken op oledpanelen. De fabrikant koos er echter niet voor om op korte termijn veel winst te maken. Al het met oled verdiende geld, en meer, werd geïnvesteerd in het vergroten van de productiecapaciteit door nieuwe fabrieken te bouwen. Het plan was om, net als er eerder met lcd was gebeurd, de prijzen per paneel naar beneden te krijgen door ze stapsgewijs op steeds grotere schaal te produceren.
Dat betekende in de beginjaren dat er slechts enkele afmetingen werden gemaakt, met 55 inch als instapmaat. Pas nadat er genoeg productiecapaciteit was bijgekomen en de prijs per paneel daardoor genoeg was gedaald, ging het lonen om ook kleinere maten te produceren. Hierdoor hebben we tot vorig jaar moeten wachten op de kleinere 48"-maat. De covid-19-pandemie leidde tot vertragingen in de productie, terwijl de vraag naar de kleinere maat erg groot was. Hierdoor zijn de prijzen van de 48"-modellen nog altijd niet onder die van de 55"-televisies gezakt en betaal je gemiddeld 200 euro meer voor het kleinere model.
LG 48" CX
Deze rare situatie zal dit jaar ongetwijfeld ophouden te bestaan en we verwachten dat de prijs voor 48"-oledtelevisies voor het einde van het jaar onder de magische grens van 1000 euro zal zakken. Bovendien heeft LG Display aangekondigd dat dit jaar een nog kleinere maat in productie zal gaan. Er zijn nog geen producten met dit nieuwe 42"-scherm aangekondigd, maar naar alle waarschijnlijkheid worden deze, rond de IFA, in september bekendgemaakt. Afhankelijk van het verloop van de covidpandemie zullen de eerste 42"-televisies met een oledscherm voor het einde van dit jaar in de winkels staan.
Oledinnovatie
Naast de nieuwe 42"-maat kondigde LG Display voor 2021 ook een nieuw 83"-4k-paneel aan. Dit nieuwe paneel zal in ieder geval in televisies van LG en Sony worden gebruikt, maar naar verwachting zullen ook andere fabrikanten deze maat inzetten. Dat is goed nieuws voor de liefhebbers van grote schermmaten, want tot nu toe was 77 inch de grootste maat voor 4k-oledpanelen. Als je een grotere oled-tv wilde, was je verplicht om een 8k-model te kopen van 88", maar die kosten nog altijd 30.000 euro. Er zijn nog geen officiële prijzen bekend, maar de 83"-versie van de LG C1 moet naar alle waarschijnlijkheid zevenduizend euro gaan kosten. Dat is nog altijd allesbehalve goedkoop, maar wel flink minder dan je zou verwachten naar aanleiding van de 88"-oledprijzen.
Sony AJ90
Behalve nieuwe maten kondigde LG ook een nieuw type paneel met een hogere maximale helderheid aan dat voor de LG G1-serie en de Sony AJ90 zal worden ingezet. Volgens LG is dit paneel twintig procent efficiënter, waardoor de lichtopbrengst hoger zou zijn. Dit betere rendement wordt behaald door toepassing van nieuwe materialen voor de blauwe emissielagen, geleverd door DuPont. Witte oleds zijn namelijk opgebouwd uit lagen die verschillende kleuren opwekken en die samen wit licht maken.
Omdat de meeste energie gaat zitten in het opwekken van het blauwe deel van het licht, worden daarvoor twee lagen gebruikt. De huidige LG-panelen gebruiken een laag die geelgroen licht opwekt, maar bij de nieuwe panelen komt daar een groene laag bij. Door de dikte van de lagen nauwkeurig te controleren en zo nodig bij te stellen, kan een perfecte kleurbalans van de witte oleds worden bereikt. De nieuwe panelen kunnen een maximale helderheid van meer dan 1300cd/m² behalen, waarmee de claim van LG van een rendementsverbetering van twintig procent dus ruimschoots gehaald wordt.
Het is nog onduidelijk of de nieuwe panelen ook voorzien zijn van een plaat aluminium achter het paneel waardoor de warmte sneller wordt afgevoerd. Dit zagen we al eerder bij de panelen die door LG Display werden gemaakt en exclusief verkocht aan Panasonic voor in de HZW2004. Warmte is namelijk de grootste vijand van elektronica en als algemene regel geldt: hoe hoger de temperatuur, des te meer slijtage je kunt verwachten. Door het efficiënter verdelen van de warmte kunnen de oleds harder worden aangestuurd zonder dat het ten koste gaat van de levensduur.
Een verhoging van de helderheid van oled is natuurlijk een welkome verbetering. Zeker omdat de ontwikkeling van oledpanelen, uit het oogpunt van beeldkwaliteit, al een jaar of vijf zo goed als stilstond. Stilstand is achteruitgang, maar in dit geval is het verschil in beeldkwaliteit tussen oled en lcd, de enige andere schermtechniek die in televisies wordt gebruikt, dusdanig groot dat de huidige panelen nog jaren de concurrentie aankunnen. Deze situatie zagen we eerder in de geschiedenis. Toen televisies nog waren voorzien van beeldbuizen, heeft Sony decennialang hogere prijzen kunnen vragen voor televisies dankzij de Trinitron-beeldbuis.
Trinitron-beeldbuis met rgb-fosforstrepen voor een hogere lichtopbrengst
Doordat dit beeldbuistype geen gebruik maakte van een schaduwmasker, maar van een aperturegrille, werd een hogere lichtopbrengst gerealiseerd. Bovendien was het met deze techniek eenvoudiger om een goede kleurzuiverheid te bereiken. Terwijl de concurrentie jarenlang bezig was om haar beeldbuizen te verbeteren, hoefde Sony slechts kleine verbeteringen aan het ontwerp te maken. Pas toen in 1996 de patenten op de Trinitron-beeldbuis afliepen, was het voor Sony nodig om meer geld aan ontwikkeling te spenderen. Met dat in het achterhoofd is het begrijpelijk dat LG in de afgelopen tijd vooral geld heeft besteed aan het verbeteren van het productieproces en aan het vergroten van de productiecapaciteit, in plaats van het uit te geven aan de verbetering van de specificaties van oledpanelen.
De maximale helderheid van oled is een zwak punt ten opzichte van de duurdere lcd-televisies en het is dus goed dat daar nu verbetering in komt. Toch is een verbetering van twintig procent niet zo'n grote stap als je wellicht zou denken, omdat dit door onze ogen slechts als een kleine verhoging van de helderheid wordt ervaren. Hoe feller een lichtbron namelijk is, hoe slechter onze ogen verschillen in helderheid opmerken.
Elke fotograaf kan je vertellen dat een verdubbeling van de hoeveelheid licht geen twee keer zo fel beeld oplevert. Dit is ook de reden dat videosignalen niet lineair worden gecodeerd. Er kan veel bandbreedte worden bespaard door de helderste delen van het beeldsignaal met minder precisie op te slaan. Onze ogen zijn immers niet in staat om kleine verschillen bij hoge helderheid waar te nemen. Dit betekent dus ook dat het verschil in helderheid tussen de normale en de nieuwe, extra heldere oledpanelen eigenlijk alleen opvalt als je ze naast elkaar bekijkt.
Microled
Op de CES van 2018 toonde Samsung een televisie van de toekomst in de vorm van The Wall. Een beeldscherm ter grootte van een muur, dat gebruikmaakte van microleds en was opgebouwd uit losse modules die aan elkaar bevestigd samen een 4k-scherm vormden van maar liefst 146 inch, oftewel een schermdiagonaal van 3,7 meter. Schermen op basis van (micro)leds hebben een enorme maximale helderheid, een zeer groot kleurbereik, een perfect contrast doordat individuele (sub)pixels volledig uit te schakelen zijn en ook nog eens zeer goede kijkhoeken.
Samsung The Wall-protoype uit 2018
In theorie is een microledscherm dus zo'n beetje het perfecte beeldscherm, maar in de praktijk is deze techniek voorlopig verre van perfect en nog lang niet geschikt voor gebruik in gewone televisies. Omdat je voor elke pixel een rode, groene en blauwe led nodig hebt, bestaat een 4k-microledscherm uit bijna 25 miljoen afzonderlijke leds. De kans dat een of meer leds niet naar behoren werken, is dus groot.
Omdat afzonderlijke pixels lastig te repareren zijn, is het scherm van The Wall opgebouwd uit modules, zodat bij defecte pixels eenvoudigweg een module kan worden vervangen. Bovendien hoef je bij een productiefout niet het hele scherm weg te gooien, maar slechts een enkele module. Helaas is een modulair scherm enorm duur om te maken, doordat alle modules moeten worden voorzien van bevestigingsmaterialen, een eigen voeding, elektronica om binnenkomende videosignalen te verwerken enzovoort.
Losse modules vormen samen een scherm.
Dit betekent ook dat een modulaire televisie altijd veel duurder zal zijn om te maken dan een televisie met een beeldpaneel uit één stuk. De enige manier waarop je ooit een microledtelevisie kunt maken tegen een enigszins concurrerende prijs, is door van de losse modules af te stappen. Daardoor zul je echter veel panelen moeten afkeuren vanwege pixeldefecten en door de lage yields zullen de prijzen van dit soort schermen opnieuw veel hoger liggen dan die van bestaande technieken.
In 2012 toonde Sony op de CES al een 55"-microledscherm dat niet modulair was opgebouwd. Het had een resolutie van 1920x1080 pixels en bestond dus uit meer dan zes miljoen afzonderlijke leds. Naar verluidt hebben de technici van Sony alle defecte pixels onder een microscoop met de hand moeten vervangen. Een tijdrovende en bovendien moeilijke klus, waardoor dit prototype een vermogen moet hebben gekost om te maken. Bovendien is het met de hand repareren van pixels niet te doen bij een 4k-scherm waarbij 25 miljoen leds moeten werken en waarbij de leds ook nog eens veel kleiner zijn.
De grote modulaire ledschermen die op beurzen worden getoond, staan altijd achter een koordje, zodat je ze niet van dichtbij kunt bekijken. Doordat de schermen zeer fel worden afgesteld, is het erg lastig om defecte pixels te zien. Toch hebben we nog nooit zo'n groot scherm gezien waarvan alle pixels het deden. Meestal zijn er vele kapotte pixels met het blote oog te zien. Heel af en toe is een telelens nodig om de defecten te spotten, maar in de regel hebben alle schermen diverse dode en/of hete pixels.
Zelfs als een fabrikant er toch in zou slagen om losse modules te maken die, dankzij een nog uit te vinden techniek, tegen een redelijke prijs te fabriceren zijn, speelt er nog een ander probleem. Alle modulaire schermen hebben namelijk duidelijk zichtbare naden tussen de afzonderlijke panelen. Om dit probleem op te lossen, hoeft er niets te worden uitgevonden, want de randen van de panelen kunnen simpelweg met een grotere precisie worden gemaakt, zodat ze beter op elkaar aansluiten. Helaas brengt een grotere precisie ook altijd hogere kosten met zich mee.
Samsung 75"-microledprototype
Daarnaast is er nog het probleem van de pixelgrootte. Het kleinste 4k-microledscherm dat we tot nu toe zagen, was een 75"-prototype van Samsung. Dat is een maat die geschikt is voor een (flinke) huiskamer, maar voordat microled bij het grote publiek kan doorbreken, moeten de pixels nog kleiner worden. Zeker als 8k-televisies, ergens in de toekomst, de norm zullen zijn. Hoe kleiner de afzonderlijke pixels zijn, hoe lastiger het wordt om een microledscherm tegen aanvaardbare kosten te maken. Tel daarbij op dat het bouwen en inrichten van fabrieken voor massaproductie veel tijd en geld kost, en we kunnen rustig stellen dat we in de komende vijf à tien jaar geen betaalbare microledtelevisie hoeven te verwachten.
Eerste 'consumenten'-versie microledscherm van Samsung voor 2021
Hoewel microled nog ver weg is voor de gewone man, heeft Samsung aangekondigd dat er dit jaar een 'consumenten'-versie van The Wall te koop zal zijn. Dit 110" grote scherm heeft ongeveer acht miljoen rgb-leds, wat duidt op een 4k-resolutie. Dit model gaat in Korea 170 miljoen won kosten, wat neerkomt op ongeveer 129.000 euro. Voordat microledschermen ook maar enigszins interessant zijn voor gewone consumenten, zal de prijs minstens twintig à dertig keer zo laag moeten worden. Bovendien zijn de afmetingen iets te veel van het goede voor de gemiddelde huiskamer, al zijn wij best bereid om het interieur een beetje aan te passen voor een dergelijk scherm.
Miniled
Van microled hoeven we, op televisiegebied, voorlopig niet veel te verwachten. Waarschijnlijk gaan we in de komende tijd wel steeds meer kleine microledschermen zien, bijvoorbeeld voor op een smartwatch. Deze kunnen toe met een relatief lage resolutie. Bovendien biedt de hoge efficiëntie van microleds direct een belangrijk voordeel in de vorm van een langere accuduur. Hierdoor is een eventuele meerprijs ten opzichte van lcd of oled prima te verantwoorden.
Een technologie waarvan we wel veel mogen verwachten op de korte termijn, is miniled. Een miniledscherm is eigenlijk niets anders dan een lcd met een full array local dimming backlight. Het idee achter een fald-scherm is simpel. Door de achtergrondverlichting van een lcd op te delen in zones, kunnen delen van het scherm die donker moeten zijn, minder fel worden verlicht. Dit verbetert de zwartweergave en bovendien kan de uitgespaarde energie elders op het scherm worden ingezet om het scherm extra fel te verlichten voor een prachtige hdr-weergave.
Full array local dimming
Een fald-backlight brengt een aantal uitdagingen met zich mee, waardoor de kosten flink hoger liggen dan bij een lcd met een edge-backlight. Om te beginnen moet het licht van de leds achter het scherm mooi uniform over het scherm worden verdeeld. Door de leds op relatief grote afstand van het scherm te bevestigen en door verschillende lagen met diffusiefilms te gebruiken, kan de fabrikant het licht netjes over het scherm verdelen zonder dat de afzonderlijke zones te zien zijn. Hierdoor is een tv met een fald-backlight ook altijd duidelijk dikker dan een tv met een edgebacklight.
Voor elke backlightzone is een complex voedingscircuit nodig dat in staat is om de helderheid razendsnel aan te passen. Er is rekenkracht nodig om het weer te geven beeld te analyseren en te bepalen hoe fel de zones moeten worden aangestuurd. Ten slotte moet het beeld, voordat het naar het scherm kan worden gestuurd, worden aangepast om te compenseren voor de intensiteit van de backlight. Als je dat niet doet, worden de overgangen tussen de zones duidelijk zichtbaar, omdat je lokaal grote fouten in de helderheid krijgt.
Doordat een fald-backlight duurder is om te maken naarmate er meer zones worden gebruikt, had het tot nu toe niet zoveel zin voor fabrikanten om televisies te maken met een groot aantal zones. Door de hoge kostprijs zou een oledtelevisie immers al snel een beter alternatief zijn. Doordat oleds in de afgelopen jaren alleen maar goedkoper zijn geworden, hebben we het aandeel van fald-televisies dan ook gestaag zien afnemen.
Het verschil in grootte tussen een normale fald-backlightled en een miniled
In de komende tijd zullen we echter steeds meer fald-schermen zien dankzij de ontwikkeling van miniled. Deze techniek maakt het mogelijk om goed presterende fald-schermen te maken tegen aanvaardbare prijzen. Door niet enkele honderden, maar vele duizenden kleine leds te gebruiken, hoeven de individuele leds slechts een klein gedeelte van het scherm te verlichten. Hierdoor zijn de backlightleds zeer dicht op de lcd te plaatsen en kan de behuizing veel platter en goedkoper worden gemaakt. Ook zijn er minder lagen diffusiefilm nodig om het licht gelijkmatig over het scherm te verdelen.
Doordat de pick-and-placemachines in de afgelopen jaren steeds beter zijn geworden, is het nu mogelijk om fald-backlights, met vele duizenden leds, tegen aanvaardbare kosten op grote schaal te fabriceren. Ook zijn de kosten van de voedingscircuits in de loop van de tijd afgenomen dankzij de ontwikkeling van gespecialiseerde ic's, waardoor het aantal benodigde onderdelen kon worden teruggedrongen.
Konka 8k-miniledprototype uit 2020 met 40.000 minileds die zijn verdeeld over 10.000 zones
Bij een miniledbacklight, maar ook bij de meeste gewone fald-backlights, worden de verschillende zones aangestuurd met een matrix. Doordat de rijen en kolommen een voor een worden ingeschakeld, kunnen ook alle afzonderlijke zones na elkaar worden aangezet, op de manier waarop ook een toetsenbord wordt uitgelezen. De frequentie waarmee de leds worden aangestuurd, is dusdanig hoog dat het menselijk oog ze niet kan zien knipperen.
Bij een relatief laag aantal zones kan gebruik worden gemaakt van een passieve matrix waarbij kathoden van alle leds in een kolom en de anoden van alle leds in een rij simpelweg op elkaar aangesloten kunnen worden. Als er echter veel zones zijn, zal de helderheid van de ene zone die van de andere beïnvloeden en is een actieve matrix nodig. Hierbij wordt elke zone geschakeld door een transistor en zorgt een condensator voor lokale opslag van energie, zodat de spanning en daarmee de helderheid van de leds niet fluctueert bij verschillende belasting. Een actieve matrix is veel duurder om te maken, doordat het aantal hiervoor nodige componenten veel groter is.
Voorlopig is miniled dus een goed alternatief voor oled, doordat de kosten aanvaardbaar zijn en het bovendien relatief eenvoudig is om een scherm met een veel hogere helderheid te produceren. Wat beeldkwaliteit betreft zal de oledtechniek voorlopig een voorsprong houden. Doordat bij oled de individuele pixels aangestuurd kunnen worden, is het lokale contrast veel hoger. Daardoor ziet het beeld er, bij dezelfde resolutie, veel scherper uit. Doordat het aantal zones in de toekomst wordt vergroot, zal miniled de beeldkwaliteit van oled steeds beter kunnen benaderen, maar daar staan wel hogere productiekosten tegenover.
In antwoord op Samsungs QLED gaan de miniledtelevisies van LG QNED heten.
Dit jaar moet in ieder geval de grote doorbraak van miniledtelevisies worden, want de meeste grotemerken hebben al miniledmodellen aangekondigd. Onder meer TCL, Samsung, LG en Philips hebben minileds voor 2021 aangekondigd. Van de grote merken heeft alleen Sony nog geen miniled aangekondigd, maar daarin zou rond de IFA in september zomaar verandering kunnen komen.
Tot slot
Nieuwe schermtechnieken voor televisies worden alleen in productie genomen als de kosten enigszins aanvaardbaar zijn en er zicht is op toekomstige verlagingen van die kosten. Bovendien moet een nieuwe techniek gelijk een duidelijk voordeel opleveren ten opzichte van bestaande technieken, anders is het product onverkoopbaar. Als de schermtechniek in het begin op kleine schaal wordt geproduceerd, zullen de kosten altijd erg hoog zijn ten opzichte van bestaande technieken met het kostenvoordeel van productie op grote schaal.
Prototypes van nieuwe schermen, die op beurzen worden getoond, zijn vooral bedoeld om het innovatieve imago van de fabrikant te bevorderen en het enthousiasme van het publiek te peilen. Of de veelal indrukwekkende prototypes leiden tot productiemodellen, hangt vooral af van de productiekosten in serieproductie. Dat heeft in het verleden al vaak geleid tot het stilletjes verdwijnen van ooit veelbelovende technieken.
Hoewel microled een veelbelovende techniek blijft, is het de vraag of de kosten ooit ver genoeg naar beneden worden gebracht voor de concurrentie met oled. De kosten van oledpanelen blijven nog wel een aantal jaar dalen doordat er steeds meer productiecapaciteit bijkomt. Bovendien staat de ontwikkeling van oled niet stil en kunnen we nog de nodige verbeteringen van deze techniek tegemoetzien. Vooral de combinatie van blauwe oleds met quantumdots is veelbelovend en verschillende merken zijn bezig met de ontwikkeling daarvan. Voorlopig heeft nog geen enkel merk een prototype aan het grote publiek getoond en dus zullen we daar nog jaren op moeten wachten.
We hadden grote verwachtingen van televisies met twee lcd's achter elkaar, waarbij het achterste paneel als een soort fald-backlight met miljoenen zones optreedt. Het prototype dat Hisense twee jaar geleden toonde op de CES, was indrukwekkend. Er schijnen in Azië televisies met een dubbele lcd verkocht te zijn, maar tot een grote doorbraak is het niet gekomen. De hogere kosten en het hogere energiegebruik laten zich niet eenvoudig oplossen.
Dit jaar zal een aanzienlijk deel van de nieuwe lcd-televisies met miniledbacklight worden uitgerust en dat betekent dus dat er meer keuze komt voor de consument. Dat is een goede ontwikkeling, omdat een oledmonopolie van LG op de lange termijn nooit goed voor de markt kan zijn. Het is te hopen dat miniled zich in de komende jaren kan blijven ontwikkelen. Vooral de kosten moeten verder omlaag om het een goed alternatief te laten blijven. Het wordt in ieder geval een interessant jaar op televisiegebied en we kunnen dan ook niet wachten totdat we de nieuwe oled- en miniledmodellen aan de tand mogen voelen.
Hoewel er steeds minder lineaire televisie wordt gekeken, wachten waarschijnlijk nog altijd veel consumenten op 4K ondersteuning van de traditionele televisiezenders, bij voorkeur ook met een breed geaccepteerde audio codec. Technisch is dat geen bezwaar, gezien het feit dat een aantal streamingsdiensten reeds in 4K over de settopboxen van bijvoorbeeld KPN en Ziggo zijn te bekijken. Maar ik vrees dat we daar nog wel een tijdje aan de HD standaard vast zullen blijven zitten. Misschien is dat ook eens een achtergrond artikel waard?
Je moet kijken naar de drie televisiegrootmachten in Europa: Duitsland, Italië en Engeland. Dit zijn landen met rijke publieke omroepen die gratis met een schoteltje te ontvangen zijn. ARD/ZDF, BBC en RAI zijn belangrijk om de grote investeringen te doen en zo de boel betaalbaarder te maken voor de rest en tevens een voorbeeld te stellen: Op het moment dat zij in 4K zijn wil de rest niet achterblijven.
RAI is op dit moment de enige omroep met reguliere 4K-uitzendingen en op RAI 4K kun je permanent producties in 4K bekijken. Op zich ontvang ik RAI 4K, en heb ik een Tivisat-kaart maar eikels dat ze zijn, zenden ze RAI 4K gecodeerd uit in een zwaardere beveiliging dan mijn Tivusat-kaart kan decoderen. RAI heeft aangekondigd de olympische spelen van Tokio in zowel 4K als 8K te gaan uitzenden.
De Duitse omroepen hebben besloten dat eerst SD moet verdwijnen voordat ze 4K gaan doen. Momenteel zenden onze oosterburen zowel in SD en HD uit en de satellietcapaciteit die nu voor SD gebruikt wordt moet eerst vrijkomen voordat ze aan 4K beginnen. Ze maken af en toe een 4K-productie, die dan op de demozenders UHD1 en/of Hotbird 4K1 te zien is.
De BBC doet vooralsnog helemaal niets met 4K. Ik denk dat de Britten hun lesje geleerd hebben: Ze hebben bakken met geld aan 3D uitgegeven en dat flopte, dus geld verloren. Ik denk dat ze nu besloten hebben geen pioniersrol te vervullen.
[Reactie gewijzigd door dmantione op 23 juli 2024 07:10]
Je hebt gelijk, het klopt dus niet meer dat de BBC helemaal niets met 4K doet. Het is in ieder geval van recentere datum, RAI 4K bestaat al sinds 2016, om een idee te krijgen van het verschil.
Er is natuurlijk een verschil tussen 4K-uitzendingen en 4K-tv-producties. Het Britse journaal wordt niet in 4K opgenomen, maar voor TV-series zal dat zeker zin hebben. Die worden niet eenmalig uitgezonden, maar kunnen nog decennia later een inkomstenbron blijven te zijn.
Daarnaast maakt de BBC producties voor zowel de lokale als de internationale markt. In het laatste geval kunnen dat ook nog internationale co-producties zijn als de productiekosten te hoog zijn om nog zelf te kunnen opbrengen. "His Dark Materials" maakt de BBC samen met HBO bijvoorbeeld. Als je producties over de hele wereldwijd bekeken zullen worden, laat je je beslissingsproces niet bepalen door enkel de eisen van je eigen lokale markt.
De Duitse omroepen hebben besloten dat eerst SD moet verdwijnen voordat ze 4K gaan doen. Momenteel zenden onze oosterburen zowel in SD en HD uit en de satellietcapaciteit die nu voor SD gebruikt wordt moet eerst vrijkomen voordat ze aan 4K beginnen. Ze maken af en toe een 4K-productie, die dan op de demozenders UHD1 en/of Hotbird 4K1 te zien is.
Prima instelling, al is natuurlijk de vraag hoe lang ze nog SD gaan uitzenden. Voor nieuws en weer is SD uiteraard voldoende en voor de rommel* die de Hilversumse zenders uitzenden is zelfs SD al te goed.
offtopic: Edit
* Uiteraard heb ik het dan over de inhoud, niet over de beeldkwaliteit
[Reactie gewijzigd door BeosBeing op 23 juli 2024 07:10]
Technisch is dat geen bezwaar, gezien het feit dat een aantal streamingsdiensten reeds in 4K over de settopboxen van bijvoorbeeld KPN en Ziggo zijn te bekijken.
Je labeltje 4k activeren is technisch gezien niet erg moeilijk, maar of het daadwerkelijk 4 k is
Als jij eens een de zelfde 4k blue-ray film afspeelt met de goedkoopste blue-ray speler (die op de markt is) dan zie je toch wel een heel groot verschil met je streamingsdienst, en is de naam veranderd in Netnix.
Maar ik vrees dat we daar nog wel een tijdje aan de HD standaard vast zullen blijven zitten. Misschien is dat ook eens een achtergrond artikel waard?
De hedendaagse lineaire televisie zend nog steeds niet uit in 1080P (uitgezonderd een paar speciale thema (sat.) kanalen.
Het grote probleem is en blijft nog steeds de bandbreedte die betaald moet worden door de adverteerders.
De hedendaagse lineaire televisie zend nog steeds niet uit in 1080P (uitgezonderd een paar speciale thema (sat.) kanalen.
Zeker wel, via Digitenne ontvang je de Nederlandse zenders in 1080p50. Dat het op de kabel niet gebeurt heeft de maken met dat de ETSI-standaarden voor HDTV geen 1080p50 toestaan. Voor 1080p50 moet je het UltraHD-hoofdstuk openslaan. Digitenne zendt in H265 uit en H265 is ook onderdeel van het UltraHD-hoofdstuk. Datzelfde hoofdstuk verbiedt 1080i50, dus Digitenne moest bij de omschakeling naar DVB-T2 en H265 ook wel 1080p50 introduceren.
DVB is geen luxe wat betreft bitrate, maar de H265 helpt een hoop, ik zou zeggen dat het plaatje best goed kan concurreren met wat je op de kabel krijgt.
Dat vind ik moeilijk te zeggen, want ik heb ze niet alle drie, dus kan ze niet naast elkaar vergelijken. Kabel heeft op Nederlandse zenders een hogere bitrate dan sat, maar dat wordt gecompenseerd door de uitmuntende beeldkwaliteit van vrij te ontvangen zenders. Bovendien is na de verhuizing naar Media Broadcast ook de beeldkwaliteit van de Nederlandse zenders behoorlijk verbeterd dus beide leveren hoogwaardige kwaliteit. Wat betreft de vergelijking met Digitenne dan valt op dat bij H264 de compressie vaak de fijne details in bijvoorbeeld iemands huid, of iemands haar verloren doet gaan. Dat is bij Digitenne dankzij de H265 een stuk minder. Sport ziet er op Digitenne dankzij de 1080p50 prachtig uit. Op het moment dat er snel flitsende beelden zijn, dan is de kabel met zijn bitrate in het voordeel.
Ik zelf heb sat, en ben hier erg blij mee.
Wat me wel is op gevallen dat de kwaliteit een aantal jaren scherper was dan de kabel (ziggo) dit signaal was naar mijn mening erg bewerkt.
Ik kon me ook niet voorstellen dat overall digitene een beter plaatje oplevert dan kabel en sat.
Wat sport uitzendingen kan ik me dat wel voorstellen gezien de techniek dat het plaatje er in een keer op gezet wordt met 1080p.
Maar dat je in details weer moet inleveren vink ik dan weer ...
Gezien de misschien (iets) mindere kwaliteit verschil tussen kabel en sat ben ik erg blij met de "kosten" van €30 pj met mijn sat met ruim 5000 zenders (waarvan ik niet verder dan nummer 10 kom)
H264 is kabel, dus ik zeg dat Digitenne juist wat meer detail in iemands huid en haar bewaart dan de kabel/satelliet. Canal Digitaal heeft het opstralen van de Nederlandse zenders een tijdje terug verhuisd van een dochterbedrijf van KPN naar Media Broadcast en dat had een flinke verbetering van de beeldkwaliteit tot gevolg.
Ik heb het even opgezocht: De verhuizing naar Media Broadcast was in 2017. In de jaren '00 was de kwaliteit van satelliet beduidend beter dan de kabel. Toen HD rond 2010 op satelliet kwam was de kwaliteit ook top, maar dat nam snel af toen HD de standaard werd en flink zenders op transponders ging proppen, toen was de kabel echt wel beter. Sinds Media Broadcast het opstralen doet vind ik de kwaliteit weer uitstekend.
Ik ben voorzichtig met de uitspraak dat Digitenne sedert DVB-T2 overall een beter plaatje neerzet, maar op punten is het beslist beter.
Ik zit niet diep genoeg in de materie om er iets over te kunnen claimen, maar vind de techniek er achter wel interessant. So, correct me, if I'm wrong. :-) Netflix is al tijden aan het balanceren en experimenteren tussen een acceptabel 4K beeld, zelfs met HDR op sommige devices enerzijds en een zo laag mogelijke bitrate anderzijds. En het gaat daarbij om individuele streams en enorme datastromen, op een globale schaal. Daar zit natuurlijk een gigantische en blijvende investering achter die een partij als Netflix zich kan veroorloven, maar zou het niet mogelijk zijn om voor een fractie van die investeringen 4K via lineaire televisie mogelijk te maken? In tegenstelling tot streamingsdiensten, gaat het namelijk niet om individuele streams, maar om 1 signaal wat wordt gedeeld. Juist het feit dat het lineair is, lijkt mij dan een voordeel. Of is dat is simpel geredeneerd? En dan gaat het natuurlijk enkel om het verspreiden van de beelden. Om lokale producties mee te krijgen is wellicht economisch niet verantwoord. Maar ook dat is een aanname. Zou een leuk Plus artikel zijn....Hint, hint, Tweakers redactie. :-)
Ik denk dat de groep consumenten die EN (lineaire) TV kijkt EN behoefte heeft aan 4K, etc. met de dag kleiner wordt.
Je hoeft trouwens niet heel snel de overstap naar 4K te verwachten. Weet je nog hoe lang het heeft geduurd voordat we van upscaled SD naar native HD gingen? De stap naar 4K zal net zo verlopen, waarbij het gros van de uitzendingen gewoon een upscale naar 4K wordt en er misschien af en toe iets native 4K voorbij zal komen (grotendeels reclame en misschien een keer een documentaire ofzo).
Vandaar dat ik ook vrees uitsprak dat "we" bij lineaire TV nog wel een tijdje aan HD vast zullen blijven zitten. Misschien duurt het nog wel langer dan destijds van SD naar HD. Destijds waren er geen mainstream streamingsdiensten, maar moest je bijvoorbeeld naar DVD's uitwijken voor HD content. Hierdoor werd er inderdaad meer lineair gekeken en ook EK's, WK's en de Olympische Spelen gaven de HD acceptatie destijds een push. Ik kan mij nog artikelen over HD herinnenen, waarbij werd geclaimd dat je ieder grassprietje tijdens een voetbalwedstrijd zou kunnen zien. Zwaar overdreven natuurlijk, maar het geeft wel aan hoe er destijds werd aangekeken tegen de overstap van SD naar HD. M.i. is dat bij de overstap naar 4K minder voor de gemiddelde, niet of casual gamende consument. En ik denk dat er nog meer mensen lineair kijken dan je denkt.
Edit: typo.
[Reactie gewijzigd door John Duh op 23 juli 2024 07:10]
Er kijken inderdaad nog meer dan genoeg mensen linear, echter betwijfel ik over het dezelfde groep mensen is die uitkijkt naar 4k, etc.
De tijden dat sportwedstrijden en de olympische spelen een rol van betekenis had voor de (snellere) adaptatie van nieuwe technieken (kleur, HD, etc.) ligt ook al een hele tijd achter ons. Het is Netflix en consorten die nu verantwoordelijk zijn voor de snelle adaptatie van alles. Gelukkig zet Netflix vol in op 4K en HDR.
En met dat gegeven zitten uiteraard ook de tv-zenders. Waarom investeren in duur materiaal (uiteraard niet alleen camera's, maar alles om 4K/HDR van opname tot aan de kijker thuis te krijgen) als de groep lineair kijkende mensen steeds kleiner wordt. Als die groep genoegen neemt met HD en that's it dan vinden ze het al lang prima.
Daarom verbaast het mij dat sommige streamingsdiensten, zoals bijvoorbeeld Pathé Thuis, nog altijd slechts de keuze hebben tussen een SD en een HD stream. Aan 4K ondersteuning schijnt, al drie jaar, hard aan gewerkt te worden. Zo leerde navraag bij Pathé mij.
Wat ik even niet snap, en misschien kan iemand mij dit uitleggen. Wat is het probleem van OLED met maximale helderheid...? Hier een 754 van Philips, maar er wordt altijd geklaagd dat het scherm zo fel is dat je er hoofdpijn van krijgt. (niet door mij natuurlijk)
Een LCD-scherm geeft niet vanzelf licht. Er is daardoor geen limiet hoe sterk de lamp erachter kan zijn. Daardoor kan je een OLED altijd overtreffen en dat is precies wat de LCD-fabrikanten gedaan hebben om een verkoopargument in handen te krijgen. Een sterkere lamp gebruiken is natuurlijk niet zonder nadelen, want je zwartwaarden gaan naar de knoppen en daardoor is het voor een LCD erg moeilijk om zijn lamp ook daadwerkelijk op maximaal vermogen te zetten: De beeldverwerking moet continu een compromis maken tussen zwartwaarden en lichtsterkte. Daardoor is vaak de maximale lichtopbrengst wel hoger, maar is het verschil in de praktijk niet zo groot. Als je een scifi-film kijkt met donkere stukken ruimte in beeld, zal een OLED veruit het meeste licht geven.
Wat jij zegt klopt, maar 80 á 90 % van de tv kopers interesseert dat geen bal, die willen zo veel mogelijk licht voor een zo laag mogelijke prijs.
Ook moet er veel kleur inzitten, of het nou natuurgetrouw is of niet..
Vroeger stonden er ook plasma's naast lcd's die plasma's waren ook beter dan lcd's, maar door de tl winkelverlichting werden die ook maar mondjes maat verkocht ondanks dat ze veel superieur waren ten opzichte die "bouwlampen"
De laatste plasma de VT60 heb ik 2 jaar geleden de deur uitgedaan en die tv is nog steeds beter met een HD 1080p plaatje dan elke lcd die je tot nu in de winkel kan kopen.
Ik hem verkocht voor een C9 omdat ik alle film content nu in DV of HDR/+/HLG kan bekijken waar die VT geen kaas van had gegeten.
Dat de kopers dat willen is natuurlijk ook veel te kort door de bocht... Die willen gewoon een mooi beeld maar missen de kennis om door de marketing en het probleem van de veel te lichte showrooms heen te prikken.
Dit heeft toch te maken hoe jij het wil zien en waar je interesses zijn?
Als ik vaak bij mensen thuis kom en hoor waar ze hun muziek op luisteren en wat zij kwaliteit vinden, dan denk ik ook van, prima toch als jij dat mooi vind...
Je kan toch (zeker nu) toch genoeg info vinden wat een goed beeld is?
Als je dan nog een lcd koopt heeft dat toch niks met marketing te maken?
Zelfs hier op Tweakers zijn er altijd weer discussies en is het geen 100% uitgemaakte zaak dat lcd slechter is behalve als je een grote bak licht wil, er zijn toch altijd weer mensen die iets anders denken. En dat is hier, dit zijn juist de mensen die het helemaal uit willen zoeken, maar heel erg veel mensen die zijn dat juist helemaal niet. Die horen eens van iemand anders wat goed is of ze gaan naar de winkel en kijken daar of laten zich iets voor de verkoper wijs maken. Is hun eigen schuld hoor dat ze dan met een interieur product zitten, maar het is niet omdat ze bewust kiezen voor zoveel mogelijk licht (soms ook wel natuurlijk).
Je vergeet de prijs, de mensen willen een zo goedkopere prijs voor hun tv, waar ze vaak (meer) dan 8 uur naar zitten te kijken.
Terwijl ze bakken met geld uitgeven voor een auto die vaak maar een paar uur per week wordt gebruikt, en waar iedereen met ze takke aan kan zitten, wat meer financiële schade kan opleveren dan een mooie OLED
Dat ook uiteraard. Sterker nog, om die reden heb ik zelf een LCD (maar ik heb dan ook geen dure auto ).
Aangezien ik overigens ondertussen meer te besteden heb (onverwacht, niet voorzien toen ik die LCD tv kocht) zit ik nu echter toch wel steeds met een half oog naar de oleds te kijken hoor. Wellicht richting het eind van dit jaar als ik een mooie deal kan vinden, maar ik twijfel ook over hoe groot. 65" is acceptabel, maar als groter misschien nog iets goedkoper kan worden...
En als de nieuwe modellen komen tegen het eind van het jaar is wel echt het toppunt van OLED kopen van LG, want dan gaan zelfs de grote met mooie kortingen weg. Denk een 65 inch voor een 55 inch prijsje.
motion was juist heel goed op plasma's, en energieverbruik is ook altijd zo'n verkeert uitgelegd iets, dit gaat alleen op als het beeld volledig wit licht laat zien, bij normaal gebruik van film of tv uitzendingen verbruikte plasma's juist minder stroom dan de toen gemiddelde lcd tv's.
Hier hangt nog een GT60, vooral bij zwarte vlakken veel beter dan LCD ( ook de nieuwe 750+ euro types). Binnenkort naar OLED kijken of eventueel andere want plasma slurpt wel veel energie.
Wat jij zegt klopt, maar 80 á 90 % van de tv kopers interesseert dat geen bal, die willen zo veel mogelijk licht voor een zo laag mogelijke prijs.
Veel mensen willen ook TV kunnen kijken als de zon in de woonkamer schijnt. Vooral tijdens schoolvakanties, zater- en zondagen wordt er bij velen nog wel eens een kinderfilm vertoont terwijl de ouders genieten van een zonnetje in de woonkamer, en ook als het geen kinderfilm is en men dus wel zelf kijkt, wilt de meerderheid niet de kamer moeten verduisteren om een goed beeld te hebben. Dan heb je dus altijd een compromis en voldoet ook die LCD terwijl dat "zo veel mogelijk licht" dan dus wel een voordeel is.
Dat de echte filmliefhebber daarvan gruwelt is een ander verhaal. Het zijn gewoon twee totaal verschillende marktsegmenten.
Ik had 2 jaar lang een Samsung Q9FN en ben sinds kort overgestapt op een LG CX en ik moet zeggen dat Oled zeker niet "flat out" better is dan LCD en vind het hele "het is pure marketing, oled is gewoon beter" argument een beetje kort door de bocht.
Een oled doet High lights inderdaad flink beter dan een LCD, maar de HDR "pop" is een stuk minder aanwezig op de oled, wat toch wel wat wegneemt van de HDR impact. LCD doet bepaalde dingen gewoon beter dan oled en andersom.
De 4k hdr blurays van The Lord of the Rings zagen er beter uit op de Q9 dan op de CX en zo zijn er wel meer voorbeelden.
Oled is super voor een hoop content, maar een goede LCD kan met bepaalde content echt wel winnen van een Oled. Het Hele argument van "lcd is voor mensen die er geen verstand van hebben" ben ik een beetje beu.
Nou, overdag, zonnetje in de kamer kijken gaat met OLED echt minder dan met goede LCD... natuurlijk is het ‘s avonds bij gedimd of geen licht een ander verhaal. Daar knalt een vuur in de nacht of een sneeuw vlakte je ogen tegemoet!
Ik had laatst nog eens een xtje The Expanse gekeken op mijn nieuwe LG C9 OLED TV (daarvoor had ik het gekeken op mijn LCD monitor) en één van de scenes die er écht uitsprong was een scene waar je een ruimteschip om ziet keren terwijl het met hoge snelheid vliegt (eerste aflevering of zo) op een pikzwarte achtergrond gevuld met sterren die bewegen (want snelheid.. klopt niet natuurlijk, maarja 't is nep hè).
De achtergrond bleef perfect zwart terwijl de sterren écht felle lichtpuntjes waren.
Ik hoef écht geen LCD meer. Ik kijk nog liever permanent TV met de gordijnen dicht dan dat ik genoegen neem met de contrastwaarden van LCD schermen nu dat ik verwent ben met OLED.
Het probleem van Oled is nog steeds onregelmatige slijtage van alle individuele kleuren. Als je de televisie dus heel fel zet dan slijt je paneel sneller (wat je kunt ervaren als inbranden).
Daarnaast word (SDR) televisie door de studios op schermen met een helderheid van 100 nits gemasterd. Als je je televisie dus heel fel zet dan is het beeld eigenlijk altijd feller dan bedoeld.
Ter illustratie, heb laatst bij een vriend met een CX6 OLED het beeld afgesteld, de paneelhelderheid stond daarbij op 29/100.
Goed punt, ik haalde het in de war met telefoon schermen waar ze wel individuele subpixels hebben.
Neemt niet weg dat slijtage zelfs met wit een probleem is, maar een stuk minder dan met rgb pixels.
Interessant artikel! LG nano cel tv’s en Samsung QLED’s vallen dan in de categorie van LED televisies? Of is dit nog een aparte categorie die hier niet werd besproken?
QLED is Samsung's marketing-taal voor het gebruik maken van quantum dots. Dit is, in Jip en Janneke-taal, een extra laag die ervoor zorgt dat het kleurenspectrum groter is en de (piek)helderheid per pixel hoger is.
Het is echter nog steeds een laag over de bestaande LCD's want de huidige techniek is zogenoemd photo-emissive, waardoor ze licht nodig hebben (vanuit de LCD's, die op hun beurt ook weer een lichtbron hebben). In de toekomst zou het mogelijk moeten zijn om Electro-emissive quantum dots te hebben. Dit zou dan betekenen dat ze geen licht (via LCD) nodig hebben en eigenlijk net zoals OLED; individuele pixels met ieder hun eigen lichtbron, zijn.
Andere fabrikanten hebben ook lcd tv’s met zo’n extra laag. Qled is idd echt een marketing naam, dat mijns inziens teveel op oled lijkt. Het hebben van (full array) local dimming, dubbele backlights is allemaal doorontwikkeling op de standaard lcd tv’s.
Interessant artikel! LG nano cel tv’s en Samsung QLED’s vallen dan in de categorie van LED televisies? Of is dit nog een aparte categorie die hier niet werd besproken?
Niet zo zeer een backlight discussie, maar ik kan me een tv herinneren die twee LCD lagen had, eentje 4k, een 1080 (greyscale) waardoor er diepere zwarten mogelijk waren. Ik vond dat zelf geniaal...
Dat was het zeker. De fabrikant heeft helaas geoordeeld dat het niet zinnig om die techniek in Europa te verkopen. De twee LCD's zorgen ervoor dat veel licht verloren gaat en de TV's zouden daardoor een zeer slecht energielabel krijgen.
Ik heb een Samsung QLED tv in de winkel gezien en het beeld zag er echt prachtig uit! Het beeld kwam heel dicht in de buurt van het OLED paneel wat ernaast stond.
Dit zou wel eens mijn nieuwe tv kunnen worden omdat daar minder burn in risico's bij zijn.
Ik ben al eens in slaap gevallen met de tv nog aan op een stilstaand beeld, het zou erg zijn als ik mijn tv dan moet weggooien.
Volgens mij hoef je daar niet meer bang voor te zijn met alle technieken die ze er daarvoor in stoppen. Hier een paar Phillips OLEDS in huis en het is ongeveer gebruikelijk dat we dagelijks op de bank in slaap vallen en veel later wakker worden met een stilstaand Netflix-menu. Of nog erger, smorgens
in bed wakker worden, wéér die timer vergeten en dat ie daar de hele nacht heeft stilgestaan op Netflix of het Ziggo-Replay-menu. Nergens enige indicatie van inbranden.
[Reactie gewijzigd door Dennisdn op 23 juli 2024 07:10]
Het probleem lijkt me dat het ook een loterij is. Voor elke OLED eigenaar die zegt dat hij helemaal geen last heeft van burn-in, lees ik ook wel van een eigenaar die juist wel na een paar jaar al duidelijke burn-in heeft.
Ik heb zelf nog een plasma TV staan, en daar was het een beetje hetzelfde verhaal. En nochtans heeft mijn ondertussen bijna 15 jaar oude plasma eigenlijk nog helemaal geen burn-in. Desondanks blijf ik zeer twijfelen of mijn volgende TV wel een OLED wordt of niet.
Als je geen last hebt van inbranders op plasma is dat goed nieuws, want plasma's zijn veel gevoeliger voor inbranden dan OLED's en dan zeker de laatste generaties, want daar zie je echt weinig incidenten mee. Ik raak er juist steeds meer van overtuigd dat het geen loterij is: Weliswaar zijn er beslist voorbeelden van televisies die vroeg in hun leven met inbranders te maken krijgen, je doet het toch zelf. In veel gevallen onbewust, want niemand gaat bewust zijn dure televisie afbranden, maar de interpretatie is toch wel dat het door intensief gebruik komt.
Hier kan ik wel in mee gaan.
Om mij heen hoor ik plenty mensen klagen over inbranden van hun LG-scherm echter als je een individueel iemand vraagt (bijvoorbeeld hier op Tweakers) dan is dat NOOIT het geval en onzin.
Kennissen van mij hebben van LG te horen gekregen dat als het scherm in-brandt dit een product eigenschap is waar men bij koop van op de hoogte was. Jammer en pech dus.
Statistisch kan je als individueel ergens geen last van hebben maar om je heen kunnen dat er velen zijn.
Dus graag niet het als generaliserend argument gebruiken "inbranden gebeurt niet want ik heb er geen last van".
Het gebeurt gewoon (feit) en op diverse fora wordt er genoeg over gepost.
Ben eerder blij als jij er zelf geen last van hebt.
[Reactie gewijzigd door snah001 op 23 juli 2024 07:10]
Om jou heen, dus in het echt? Ik heb nog nooit van iemand gehoord die problemen had met inbranden, alleen wel eens mensen online. Maar online is het probleem dat mensen met problemen veel sneller gaan klagen dan dat andere mensen komen zeggen dat ze geen problemen hebben. Daardoor kun je dus heel snel een vertekend beeld krijgen.
Mijn nog geen 3 jaar oude LG OLED55C7V is i.i.g. behoorlijk ingebrand. De eerste tekenen kwamen al na 1,5 jaar en nu is het zover dat ik me er behoorlijk aan irriteer. Als Homer Simpson door het beeld loopt dan dan gaat hij van geel naar groen naar geel. Ik ben nu op zoek naar iets anders en heb geen idee wat ik moet kiezen. I.i.g. geen Oled en geen LG want hun service is bagger.
Heeft iemand een gedegen advies?
Hier 1,5 jaar geleden van een 10 jaar oude plasma over gegaan naar de LG C9. Trust me, doen! Ik was ook erg huiverig voor de overstap maar echt geen spijt van gehad. En al die verhalen van burn-in, niks van gemerkt. Uiteraard kan je pech hebben. Dag 1 plasma’s hadden “veel” last van burn in en wellicht was dat met OLED ook zo. Maar laatste generaties zijn beter doorontwikkeld en hebben ook betere software matige beschermingen.
Bijkomend voordeel van de oled’s zijn de uitstekende apps(wel afhankelijk van merk, LG doet het erg goed iig). Voorheen zat ik te kloten met een zotac mini pc of een chromecast... die heb ik ook niet meer nodig. Daarnaast hoge FPS voor games
[Reactie gewijzigd door sbmuc op 23 juli 2024 07:10]
Ditto hier,
Ik denk dat het mogelijk isinbranding te bereiken door de helderheid maximaal te zetten, alle beschermingsmechanismen zoals vaste elementen automatisch dimmen na een tijdje... helpt dus ook nog die klote logo’s wat minder prominent in beeld te hebben. Dat lukt bij je plasma ook vast wel. Jij en ik hadden het bij plasma niet, alhoewel het probleem daar veel groter was - waarom zou je dat nu wel verwachten? Als je echt graag bioscoopfilms zit, licht in de kamer gedimd of zelfs uit, dan doe je jezelf echt tekort door geen OLED te nemen. Kijk je daarentegen met het licht aan en ook veel overdag dan kan je beter voor LCD gaan.
Kijk je daarentegen met het licht aan en ook veel overdag dan kan je beter voor LCD gaan.
Ik snap heel die gedachtengang van overdag kijken -> LCD niet.
Ik heb hier een OLED zo'n 2 meter vanaf een raam staan, aan de zuidzijde van de woning, met alleen maar een glasgordijn er tussen. En toch kan ik gewoon heel prima TV kijken (met name F1, wat doorgaans in middag wordt uitgezonden)
Nooit in mij opgekomen dat ik helderheid zou missen of dat het wat feller mag.
En zeker niet slechter of minder dan de plasma die er eerst hing.
Het gaat wel, maar met een goede LCD kun je feller, tegen een plasma kan die OLED in ieder geval op! Net als in de winkel kijken, daar winnen de LCDs het vaak van OLEDs. Het is niet dat je niets ziet, met het voordeel van perfect zwart is weg en je maximale helderheid is geringer. Het LCD beeld is dan vaak wat mooier.
Philips gaat bij stilstaand beeld gewoon over op een screensaver. Lijkt me dus sterk dat je wakker wordt met netflix open. Eerder met een zwart beeld en een verspringend Philips logo.
En LG heeft die vuurwerk screensaver, moet wel gezegd worden dat dat alleen werkt als je de native apps gebruikt van de TV, voor settop boxen moet je daar lokaal de screensaver aanzetten (Android TV etc.)
Op mijn CX zit een schermbeveiliging die dat voorkomt. Waar ik me het meest over verbaas bij OLED is dat tinting en vertical banding, dat komt niet terug in de reviews, daar kwam ik achter toen ik m gekocht had. Ik denk dat de beste panelen naar de reviewers gaan. Inmiddels hangt no3 aan de muur en die gaat waarschijnlijk ook weer retour.
Wat voor bron gebruik je voor de content? Dat kan namelijk ook erg bepalend zijn. Streaming diensten comprimeren natuurlijk erg en een andere bron kan ook slechte input leveren natuurlijk.
Htpc, full bluray rips. Het is een veelvoorkomend issue. In donkere scenes zie je het erg goed. Maar ook in egale vlakken. Het kan weggaan maar ook blijvend zijn. Na de eerste 200 uur kun je een aardige balans opmaken. Het is nu bij mijn derde dermate erg dat ik het niet voldoende zie verbeteren na die 200 uur.
Hier kan ik me zeker bij aansluiten. Vertical banding wordt in bijna geen enkele review vermeld, maar kan zeer storend zijn (vnl. donkere of grijze scenes). Heb nu een 55C7. Helaas hebben de nieuwe modellen nog steeds last van dit euvel...
Ik zou dan nog maar eens goed kijken... LCD komt absoluut niet in de buurt van OLED. Het is andere technologie. De kleuren zullen er wellicht mooi uit zien, maar de zwartwaarden zijn niet met OLED te vergelijken.
Iets in de winkel vergelijken geeft altijd een vertekend beeld
Dat inbranden valt trouwens allemaal wel mee... Als je in slaap valt start de screensaver na een paar minuten...
Ik zou gewoon voor OLED gaan ipv een overpriced LCD scherm van Samsung.
[Reactie gewijzigd door Blommie01 op 23 juli 2024 07:10]
Op mijn Panasonic start de screensaver enkel met interne apps, maar niet met externe bronnen.
Ik ben ook allergisch aan zenders met flashy logo's. Je moet al naar hun reclame blijven kijken om ervoor te zorgen dat je geen last hebt van inbranden. Leve de bbc 😁
Sportwedstrijden kunnen ook vervelend zijn met scores die permanent op dezelfde plek in beeld blijven.
De meeste OLEDs herkennen die statische items en dimmen het scherm automatisch. Het help ook dat als jij je (LG) OLED op zeg isf dark room of isf bright room draait hij bij lange na niet zo fel gaat als hij kan. Dan wordt inbranden ook bijna onmogelijk (of meer zou het zoveel honderden uren kosten dat jij hopelijk voor die tijd bedenkt, goh laat ik de TV eens uit doen). Ook gaan ze standaard uit na 4-6 uur als je niet op een knop op de remote drukt nadat de notificatie in beeld komt.
En de meeste settop boxen (Android TV, Apple TV etc.) hebben hun eigen screensavers.
Showrooms zijn heel erg goede omgevingen voor top lcd schermen om er goed uit te zien en voor oled is het juist een hele slechte omgeving. Dat komt omdat ze fel verlicht zijn... Veel feller dan je huiskamer. Dat valt niet zo op omdat zoals Sim uitlegt het menselijk oog niet zoveel verschil meer ziet in heel fel licht. Maar tenzij je echt vol de zon op je huiskamer hebt staan zal die oled daar veel beter tot zijn recht komen dan in die showroom.
Een fel verlichte showroom is heel wat anders dan een "normale" woonkamer, zeker 's avonds...
Al sinds jaar en dag staan de tv's in hun "winkelstand" zo fel mogelijk om maar op te vallen en "beter" te lijken dan de concurrentie. Wij mensen zijn gevoelig hiervoor en geven in zo'n felverlichte ruimte eerder de voorkeur aan zeer heldere tv's met kleuren die ervan af spatten. Als je vervolgens op dezelfde instellingen (meestal "dynamic") bij normale lichtomstandigheden gaat kijken, branden je ogen er nog net niet uit.
Dan is een tv met accurate kleurweergave (volgens de bestaande standaarden), correcte grijswaarde en een normale helderheid opeens stukken beter. Zou je een tv echter met die instellingen in de showroom zetten dan zou iedereen er geen seconde aandacht aan schenken, aangezien het beeld er dan maar plat, donker en saai uit ziet.
En wat betreft inbranden. Rtings heeft al vaker een test gedaan qua inbranden. Hier zijn flinke sprongen gemaakt en enkel bij idiote gebruikscenario's kan dit een risico zijn...
[Reactie gewijzigd door MazeWing op 23 juli 2024 07:10]
Zo te lezen gaat mijn oled nog wel even mee. Mooi overzicht! Wat ik nog steeds mis is de ontwikkeling naar modulaire tv's waarbij software en aansturing los van het beeldscherm staan zodat je niet meer afhankelijk bent van ondersteuning en je met een beetje pech na vijf jaar een prima beeldscherm kan vervangen omdat de software niet meer ondersteund wordt.
Mijn volgende wordt een 75 inch oled monitor of zo denk ik. Of microled dus. Geduld en sparen.
[Reactie gewijzigd door gaskabouter op 23 juli 2024 07:10]
Ik denk (en weet eigenlijk wel zeker) dat dit een dusdanige nichemarkt is, waardoor het simpelweg niet interessant is voor fabrikanten. Men wil een totaal pakket en geen veredelde "monitor".
Daarnaast zijn er tegenwoordig voldoende standalone oplossingen die, zolang een TV over HDMI beschikt, praktisch iedere tv een state of the art smart-tv kan maken. Denk dan aan de nvidia shield, apple tv of andere (soortgelijke) apparaten. Daarnaast hebben ook Ziggo en KPN (en hun dochterondernemingen) steeds uitgebreider wordende apparaten die eigenlijk alles doen wat ook een smart-tv platform doet. En waar het in het verleden een draak was qua snelheid, structuur, etc. heeft zelfs een Ziggo met hun nieuwe mediabox (en software) iets op de markt gezet wat gewoon soepel en snel werkt.
Software is dus niet meer iets waar je je echt zorgen om hoeft te maken. Waar je je eerder zorgen om moet maken is je HDMI poort, aangezien een oudere versie je simpelweg uitsluit van bepaalde functionaliteit en dit op geen enkele manier alsnog te krijgen. Denk dan aan HDMI 2.1 en VRR (variable refresh rate), 120hz, etc.
Waar je je eerder zorgen om moet maken is je HDMI poort, aangezien een oudere versie je simpelweg uitsluit van bepaalde functionaliteit en dit op geen enkele manier alsnog te krijgen. Denk dan aan HDMI 2.1 en VRR (variable refresh rate), 120hz, etc.
Tenzij je een PS5 of een XboxX hebt, zijn HDMI 2.1, VRR en 120Hz volstrekt overbodig en zaken waar je je juist niet druk om hoeft te maken.
En ook al heb je die consoles, is niet zo dat ze opeens helemaal niet meer werken.
Het gaat erom dat je je juist geen zorgen moet maken om software, aangezien dat "toegevoegd" kan worden. Hardware is een ander verhaal, waarbij HDMI 2.1 het meest actuele voorbeeld is.
Het gaat juist om het tegenovergestelde.
Juist de software is zo vluchtig als het maar kan. Alle apps die nu werken, kunnen morgen zomaar de nek omgedraaid worden.
Terwijl elke tv nu al een HDMI poort heeft die voor tv kijken/streaming/dvd/4k uitstekend werkt en volledig toereikend is.
Pas als het absolute max uit een next gen console wil halen (als deze het al ondersteunen) wordt het pas interessant om naar de HDMI spec te kijken.
Wat je bedoelt met software is het media gedeelte van de OS. Want elke TV heeft sowieso software nodig voor het aansturen van het paneel, de beeldverwerking en de OS zodat jij instellingen kunt aanpassen.
Maw het “media gedeelte” is een gimmick en of het er nu in zit of niet maakt niets uit voor kosten noch voor duurzaamheid.
Als je wenst te werken met een externe beeldprocessor en dan is het een ander verhaal. Die vind je al 20jaar de pro wereld (was al zo met plasma), modulaire insteekkaarten etc. Maar dan heb je het over toestellen die een tienvoud kosten van een consumentenTV.
LCD is een techniek met vooral heel veel nadelen die overwonnen moeten worden, daar is men feitelijk sedert de uitvinding van LCD in de jaren '70 mee bezig en dat gaat door tot de dag van vandaag. Het is niet zo raar dat fabrikanten al eerder geprobeerd hebben om in plaats van alle truuks die ze bij LCD moeten uithalen een fundamenteel andere techniek te gebruiken die niet zoveel truuks nodig heeft. Er is veel geprobeerd en veel mislukt, want LCD bleek goed geschikt voor massaproductie en schaalvergroting, waardoor het onmogelijk was met LCD te concurreren.
[Reactie gewijzigd door dmantione op 23 juli 2024 07:10]
Dat is kort een dingetje geweest wat nooit van de grond is gekomen, ipv beeldbuis tv een laser zeg maar. Vrij grote behuizing nodig, met nog een hoop technische euveltjes.
Laser projectoren zijn echter wel een ding, kleine versies van bioscoop projectoren. Zwartwaarden zijn rampzalig uiteraard, maar contrast en vooral kleur is uitmuntend! Als je een groot scherm wil voor een thuis bioscoop zeker een optie, maar niet goedkoop.
Er zijn ook 'short-trow' projectoren die op hele kleine afstand kunnen projecteren, ook wat minder duur laatste keer dat ik keek.
Interessant artikel. Hoewel ik even gemist heb waarom het nu plus heet in plaats van premium.
Mijn huidige C7 is een fantastische tv. Hopelijk houdt hij het nog jaren vol. In ieder geval tot de volgende generatie tv schermen tot wasdom is gekomen.
Hopelijk volgt microled niet dezelfde route als SED destijds. De ontwikkeling ervan heb ik met grote aandacht gevolgd. Totdat het stil werd.
Er is vooralsnog geen industrialisatie van microled. De microleddivisie van Samsung blijft de komende jaren gewoon actief en de ingenieurs die daar werken zullen doen wat ze kunnen om de techniek te verbeteren. De televisie kunnen evenwel alleen op kleine schaal geproduceerd worden en dat betekent dat ze buiten bereik van de consument blijven.
Daarvoor zijn industrialisatieplannen nodig: Grote investeringen om grote fabrieken te bouwen. Die zijn er niet en ik heb geen plannen gezien. Die plannen gaan er pas komen als men denkt dat microled het gaat winnen. Je moet een marktsegment vinden. Stel OLED blijkt goed genoeg, dan gaat het nooit rendabel zijn om duurdere microleds op de markt zetten die amper voordelen hebben t.o.v. OLED's. Ik dat het er tot nog toe op lijkt dat andere technieken, waaronder OLED, maar ook de nanostaafjes waar Samsung aan werkt, veelbelovender zijn voor industrialisatie.
Wat ik me afvraag naast de technieken Oled, miniled, microled is wanneer er hologram naar de woonkamers komt in kleur...zou wel vet zijn en dan met een goed surround systeem.
:strip_exif()/i/2004118842.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004115224.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004145000.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004118892.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2003856440.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004145002.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004145004.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004145006.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2002447712.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2002447692.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004061416.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004092008.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004145014.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2003277544.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004145012.jpeg?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004354726.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004260716.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004864892.webp?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005417346.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005182572.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005105986.jpeg?f=fpa)
/i/2004667140.png?f=fpa)
/i/2004863044.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004612792.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004607580.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004143078.jpeg?f=fpa)
/i/2003060894.png?f=fpa)
/i/2002904894.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004044406.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004100936.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004092802.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003413318.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2002952368.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/u/618819/crop5d28c7ce75645_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/910003/crop5a0824f8c2602_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/85038/mp3-file.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/291761/Agfa%2520Vista%252050x65-2kb.jpeg.jpg?f=community){kind=small}
/u/32637/crop677ea9d840dae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/64465/crop5db09addab56c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
(niet door mij natuurlijk)
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/406693/nuke_supersmall.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141198/crop6164051fbcf31.jpg?f=community){kind=small}
/u/237889/46868ba031aa397c332dfe65c1d8ff7cd8f9959b_full.PNG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/575519/crop600eb68dbd2cd_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/345834/crop659102bd4439a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/422758/sheldon2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1111349/crop5e9450530451d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/57732/GoT.PNG?f=community){kind=small}
/u/1982/crop5a048313062a4_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/467360/crop66c860ed4e252_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/284473/crop598caffe294d9.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/126706/racing%2520avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/366272/crop58f0e6577e941_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/336463/crop61a6352d9866b_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/202951/crop66bf722c4e4b4_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1184902/crop63aa73e38ea33_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/302551/crop625d3ae99659d_cropped.jpg?f=community){kind=small}