Miniledtelevisies komen in 2021 - Kleine leds met grote gevolgen?

Titel

Was 2020 een spectaculair jaar op televisiegebied? Uiteraard hangt de beantwoording van die vraag sterk af van hoe de termen spectaculair en televisiegebied precies gedefinieerd worden, maar waarschijnlijk zullen de meeste kenners 2020 niet zo snel aanmerken als een heel opzienbarend jaar. Mede door het uit- en afstel van allerlei grote (sport)evenementen zijn er in ieder geval in Nederland geen noemenswaardige, speciale 4k-uitzendingen geweest, zoals bijvoorbeeld in 2018 rondom het WK Voetbal in Rusland het geval was voor bepaalde KPN-klanten.

Als we puur kijken naar de schermen zelf, was 2020 eigenlijk vooral evolutie en geen revolutie. Dat laatste is natuurlijk verreweg het vaakst het geval en wat dat betreft hoeven we ook geen torenhoge verwachtingen te hebben voor 2021. Toch is er een vernieuwing op komst die de markt wat kan opschudden: de brede introductie van miniledtelevisies. In dit artikel wordt stilgestaan bij wat deze technologie op televisiegebied inhoudt en wat we ervan kunnen verwachten.

Minileds

Wat valt er eigenlijk nog te verbeteren aan een high-end lcd-televisie van vandaag de dag? De maximale helderheid kan al (bijna) verblindende waarden bereiken en het kleurbereik wordt zeker bij de duurdere lcd-tv's dankzij de toepassing van quantumdots nog verder verbeterd. Een innovatie van een paar jaar geleden, die onder meer door Hisense wordt gehuldigd, is de toepassing van een dubbele lcd, waarmee de zwartweergave en daarmee het contrast aanzienlijk zijn te verbeteren. Waarschijnlijk zal zo'n dubbellaagse lcd-tv in ieder geval in Europa niet echt van de grond komen, mede omdat TCL eerder al aangaf dat het energieverbruik van deze televisies te hoog is voor de Europese normen.

Een dergelijke innovatie van de dubbele lcd speelt specifiek in op een relatief zwak punt van lcd-televisies: de zwartweergave en daarmee het contrast. Althans, zwak in vergelijking met oledtelevisies, waar het contrast oneindig is door de emitterende eigenschap. De pixels stralen zelf hun licht uit en kunnen ook individueel worden uitgeschakeld. Lcd-televisies hebben daarentegen een backlight als lichtbron, in plaats van oleds die licht geven als er stroom doorheen loopt. Een zeer fijnmazige regeling van het contrast zoals bij oledtelevisies is dus niet mogelijk.

Om daar enigszins bij in de buurt te komen, hebben fabrikanten van lcd-televisies tot op heden vooral fald-backlights ingezet, waarbij fald staat voor full array local dimming. Hierbij verlichten groepen van leds bij bepaalde delen van het scherm de pixels. Mede door het formaat van de toepaste leds, elk grofweg 3mm, gaat dat bij televisies vaak niet verder dan enkele honderden zones. Die kunnen dus onafhankelijk van elkaar gedimd worden, wat het contrast ten goede komt. Dit haalt het echter nog lang niet bij de meer dan acht miljoen 'dimmende pixels' van oledtelevisies.

Daar komt miniled-backlight om de hoek kijken, als de volgende stap. Het backlight van deze televisies kan zomaar 25.000 minileds bevatten, die een individueel formaat van ongeveer 0,2mm hebben. Als die worden gegroepeerd, kan dat leiden tot pakweg duizend of enkele duizenden dimbare zones. Dat leidt zeker nog niet meteen tot een scherm dat zich kan meten met de ultieme fijnmazigheid van oledtelevisies, maar door de kleinere zones kan het dimmen van het backlight bij bepaalde delen van het scherm een stuk accurater geschieden, met een hoger contrast tot gevolg. Ook is er minder blooming, het effect waarbij er een ongewenste waas van licht om bepaalde heldere elementen heen is te zien. Dit is het gevolg van het feit dat het licht niet op pixelniveau is aan te sturen, maar via de zones gaat, waarbij elke zone veelal duizenden of tienduizenden pixels beslaat.

Het nut van dimbare zones in het backlight van lcd-televisies

Kleinere leds betekent wel minder lichtopbrengst in vergelijking met de grotere, reguliere leds. Maar ontwikkelingen op het gebied van het verkleinen van de leds en het verhogen van de efficiëntie ervan, hebben verschillende fabrikanten doen besluiten dat de tijd nu rijp is om breder in te zetten op miniledbacklights. Onder meer TCL heeft al miniledtelevises uitgebracht en dit jaar zullen in ieder geval ook LG en Samsung zich daarbij voegen. Wat kunnen we van deze nieuwe miniledtelevisies verwachten?

LG en Samsung komen met miniledtelevisies

LG heeft eind vorig jaar al wat eerste details naar buiten gebracht. Het bedrijf gaat miniled-tv's uitbrengen onder de marketingnaam QNED. Dat is een ietwat verwarrende naam, omdat de term qned eigenlijk vooral staat voor Quantum Nano Emitting Diode. Dit is een beeldschermtechnologie waar Samsung Display aan werkt en wat wel eens de opvolger of in ieder geval een verbeterde versie kan worden van de ook nog niet in de markt geïntroduceerde qd-oled-technologie. Bij qned wordt de halfgeleider galliumnitride ingezet in de vorm van kleine nanostaafjes als de lichtbronnen, die zelf blauw licht uitstralen. Het is een anorganische oplossing om te komen tot televisies die de huidige oledtelevisies ons moeten doen vergeten, onder meer door de verbeterde helderheid en duurzaamheid en een veel kleinere kans op inbranden. Het is belangrijk om te beseffen dat 'echte' zelfemitterende qned-televisies nog wel enkele jaren op zich laten wachten, al zijn er berichten dat Samsung Display steeds dichterbij een punt komt waarop de technologie gereed zal zijn voor een daadwerkelijke introductie in de markt.

De manier waarop LG de term QNED nu in de markt zet, doet enigszins denken aan de manier waarop Samsung al jaren de QLED-marketingnaam gebruikt. Eigenlijk duidt qled op (zelf)emmiterende quantum dots, maar daar is bij de QLED-tv's van Samsung nog geen sprake van: het zijn vooralsnog allemaal lcd-televisies. Over die kwestie vlogen LG en Samsung elkaar eerder in de haren, waarbij LG vond dat de Samsung-tv's niet met QLED, maar alleen met de term QD-LCD mochten worden aangeduid, juist omdat het geen emitterende technologie is. Samsung maakt tenslotte bij zijn QLED-tv's gebruik van een quantumdotfilm die het licht van de backlightleds omzet in rood en groen licht. LG haalde uiteindelijk bakzeil. 'Als Samsung dat kan, kunnen wij het ook', was wellicht de gedachte bij LG. Want nu heeft de fabrikant dus ook de naam van een zelfemitterende technologie gepakt voor zijn miniledtelevisies, waar ook nog gewoon sprake is van een backlight. En het neemt meteen de term QNED weg voor Samsung, mocht laatstgenoemde in de komende jaren daadwerkelijk televisies uitbrengen op basis van de zelfemitterende qned-technologie van Samsung Display.

LG ziet zijn QNED-miniledtelevisies als de meest geavanceerde lcd-tv's, maar plaatst ze nog wel onder oled-tv's.

Hoe dan ook, LG gebruikt de term QNED nu voor zijn miniledtelevisies, waarbij het min of meer gezien moet worden als een afkorting voor Quantum Nanocell light Emitting Diode. Kortom, er wordt ook hier hoogstwaarschijnlijk een quantumdotfilm toegepast om de helderheid en het kleurbereik te vergroten. Dat wordt gecombineerd met de lichtabsorberende technologie die het bedrijf al langer toepast bij zijn duurdere lcd-tv's, onder de naam Nanocell. Dat is de marketingterm die LG hanteert voor een manier om licht van een bepaalde golflengte te absorberen, zodat de weergave van rood en groen wordt verbeterd. Althans, dat is de lezing die LG eraan geeft. Het heeft er echter alle schijn van dat dit redelijk vergelijkbaar is met de werking van de quantumdots in de QLED-tv's van Samsung, waarbij licht door de quatumdots wordt omgezet in de juiste golflengte.

Wat de specificaties betreft heeft LG nog niet alle informatie naar buiten gebracht, maar het bedrijf noemde al wel dat het bijna 30.000 kleine leds zal toepassen in een specifiek model, waarbij een contrastverhouding van 1000.000:1 zou worden gehaald, in combinatie met bijna 2500 afzonderlijke dimbare zones. Dit zijn specifiek de kenmerken voor het 86" 8k-QNED-model. Over andere modellen zegt LG nog niets, alleen dat het in 2021 tien nieuwe 4k- en 8k-modellen zal uitbrengen die wat de beelddiagonaal betreft tot 86" gaan. Dit grootste model zal net als de andere miniledmodellen een 120Hz-paneel bevatten. Hoogstwaarschijnlijk gaat dat ook gepaard met HDMI 2.1, al zegt LG daar verder niets over.

Samsung organiseert woensdag een eigen First Look-evenement over 'de toekomst van het scherm'. Waarschijnlijk komt het bedrijf dan met meer informatie over zijn nieuwe televisies die het dit jaar gaat uitbrengen, waaronder wellicht nieuwe microledmodellen, maar naar verwachting worden er ook nieuwe QLED-modellen en miniledtelevisies geïntroduceerd. Hoeveel informatie er over de miniledtelevisies naar buiten komt, is afwachten.

Maar er is al wat summiere informatie naar buiten gekomen via een waarschijnlijk per abuis gepubliceerde ondersteuningspagina op de Tsjechische Samsung-website. Daar werden de modelnamen QN900A en QN800A genoemd met schermformaten van 85, 75 en 65 inch. Vermoedelijk zijn dit de opvolgers van de huidige 8k-modellen, te weten de Q900TS en de Q800T. Daarnaast werden de modelnamen QN95A, QN90A, en QN85A weergegeven, wat vermoedelijk 4k-modellen zijn. De beelddiagonalen van deze modellen zijn 85, 75, 65, 55 en het nieuwe formaat van 50 inch. Er wordt aangenomen dat het hier gaat om miniledtelevisies. Dat wordt mede afgeleid van de aanduiding QN in de modelnamen, wat de afkorting zou zijn voor QLED Neo, een marketingnaam die Samsung eerder heeft vastgelegd. De verwachting is dat de term Neo gebruikt zal worden voor de miniledtelevisies van Samsung. Nadere specificaties zijn nog onbekend.

Verwachtingen en kanttekeningen

Hoewel het deels speculeren is, ligt het voor de hand dat de beste specificaties 'bewaard' worden voor de 8k-modellen. LG noemde in zijn aankondiging ook niet voor niets de bijna 30.000 leds en de bijna 2500 dimbare zones die het 86" 8k-model rijk zou zijn. Waarschijnlijk zijn dit de beste specificaties in de miniledtelevisiereeks die LG in 2021 gaat uitbrengen. Vermoedelijk zullen de 4k-modellen het met minder dimbare zones moeten doen. Dat zal betekenen dat de prestaties van de 4k-miniledtelevisies wat minder hoog zullen zijn op het vlak van het contrast en de weergave van donkere scènes.

Daarbij is het ook nog afwachten of LG vasthoudt aan de inzet van ips-panelen. Tot nu toe heeft LG bijna uitsluitend ips-panelen gebruikt in zijn lcd-tv's en de kans dat het overstapt op va-panelen lijkt heel klein. Het native contrast van va-panelen is hoger dan dat van ips-panelen, maar ips heeft weer het voordeel van betere kijkhoeken. Het nadeel van het contrast moet grotendeels teniet worden gedaan door de minileds.

Ook Samsung zal waarschijnlijk de beste specificaties en dus het hoogste aantal dimbare zones alleen toepassen bij zijn 8k-miniledtelevisies. Dat betekent dat 4k-miniledtelevisies waarschijnlijk niet het allerbeste zullen laten zien van wat mogelijk is met de toepassing van een miniledbacklight. Wil je wel het beste van het beste, dan zal er betaald moeten worden, voor de duurdere 8k-modellen. En het is maar de vraag hoe verstandig dat is, wetende dat er nog nauwelijks content beschikbaar is voor 8k-resoluties.

Schematische weergave van het verschil tussen fald (links) en een miniledbacklight met actieve matrix, waarbij een klein aantal minileds individueel kunnen worden aangestuurd.

Ook de prijzen zijn nog onbekend. Feit is dat het maken van miniledtelevisies duurder is dan televisies met een regulier backlight. En dan zijn er verschillende gradaties bij miniledtelevisies, waarbij het draait om het aantal dimbare zones en daarvoor benodigde technologie. Onderzoeksbureau Omdia becijferde eerder dat de totale productiekosten voor een miniledbacklight op basis van fald, waar de bestaande 5- en 6-Series televisiemodellen van TCL een voorbeeld van zijn, nog relatief beperkt zijn en uitkomen op 472 dollar. Het gaat hierbij om een relatief laag aantal minileds van onder de duizend en voor de 6-Series 240 dimbare zones. Dit is nog relatief goedkoop om te produceren; het 75"-model uit de 6-Series kost dan ook 'slechts' 1499 dollar. Maar als de echte potentie van minileds bereikt moet worden, zijn veel meer minileds nodig. Uitgaande van pakweg 25.000 van deze chips schat Omdia in dat de totale productiekosten bij een passieve matrix al boven de 1500 dollar uitkomen en bij een actieve matrix door de toevoeging van aparte backplanes ruim boven de 2000 dollar. Bij lcd's staat een passieve matrix voor verschillende draadjes die de pixels aansturen, terwijl dat bij een actieve matrix door condensators geschiedt. Deze hogere productiekosten zullen in ieder geval deels verdisconteerd worden in de uiteindelijk consumentenprijs.

Daarbij zullen de prijzen ook afhangen van hoe de verschillende concurrenten hun miniledtelevisies positioneren. Het lijkt vrijwel zeker dat de miniledtelevisies van Samsung de nieuwe topmodellen van het bedrijf worden en daar zullen de prijzen dan ook naar zijn. LG bevindt zich in de 'luxepositie' dat het nog altijd zijn oledtelevisies heeft als de hoogst gepositioneerde modellen. De QNED-miniledtelevisies zullen daar onder worden geplaatst, gevolgd door de lcd-Nanocell-televisies en daaronder de reguliere uhd-televisies. LG zal zijn miniledtelevisies ongetwijfeld minder hoog prijzen dan zijn oledtelevisies, waarmee het tot op zekere hoogte druk kan uitoefenen op Samsung. Als de specificaties van de miniledtelevisies van LG in de buurt komen van die van Samsungs miniledtelevisies, en LG hanteert lagere prijzen dan de prijzen voor zijn oledtelevisies, kan Samsung moeilijk al te hoge prijzen vragen. Ook zal het een en ander afhangen van waar andere concurrenten mee komen, zoals TCL. Op een eerder vrijgegeven roadmap gaf het Chinese bedrijf aan dat het in 2021 met miniledtelevisies met actieve matrix wil komen met 3840 dimbare zones en in totaal 15.360 minileds. En in 2023 wil TCL zelfs miniledtelevisies uitbrengen met 15.360 minileds waarbij elke miniled zijn eigen dimbare zone vormt. Voor wat de TCL-modellen van 2021 betreft, zal waarschijnlijk ook binnenkort meer duidelijk worden, aangezien de CES-beurs voor de deur staat.

Ook als de verschillende fabrikanten daadwerkelijk de belofte van miniledtelevisies waarmaken halen ze het wat contrast en hdr-weergave niet bij wat een oledtelevisie kan. Dat is dus ook niet het geval als ze miniledtelevisies uitbrengen met een relatief hoog aantal dimbare zones, als ze de aansturing op orde hebben, de issues als black crush met verlies van details in donkere scènes weten te beperken en de prijs in toom weten te houden. Maar op het gebied van het contrast en de fijnmazigheid van de weergave van donkere scènes wordt het gat wordt wel een stukje kleiner. Dat is winst. Is dat genoeg?

TCL's 6-Series

Sommigen zullen deze stap beschouwen als niet meer dan een tijdelijke incrementele upgrade van bestaande technologie om het gat met oledtelevisies kleiner te maken, in afwachting op echt vernieuwende beeldschermtechnologieën, zoals qd-oled en qned, die betere prestaties moeten opleveren dan de huidige oledtelevisies op basis van LG Displays technologie van witte oleds met kleurenfilters. Samsung Display is in ieder geval zowel met qd-oled als qned bezig en het is niet uitgesloten dat er dit jaar alvast eerste prototypes op basis van qd-oled te zien zullen zijn, al lijkt Samsung Electronics de boot vooralsnog af te houden en momenteel vooral in te zetten op miniled.

Kamp lcd loopt dus wat in op oled, maar kamp oled zit ook niet geheel stil. Een voornaam argument om voor een high-end lcd-tv te kiezen in plaats van een oledtelevisie, is het feit dat lcd-tv's een veel hogere helderheid kunnen halen, van bijvoorbeeld 2000cd/m². In de praktijk valt daar ook wel wat op af te dingen, maar het is wel een voordeel als er veel televisie wordt gekeken in omstandigheden met relatief veel licht, zoals overdag op een zonnige zomerdag.

Op dat vlak zullen de huidige oledtelevisies het niet gaan winnen van de lcd-televisies, maar ook hier lijkt het gat iets kleiner te gaan worden. Er zijn namelijk berichten dat dit jaar meer fabrikanten een oledtelevisie zullen uitbrengen met een hogere piekhelderheid van 1000cd/m²; reguliere oledtelevisies komen veelal niet verder dan 800 cd/m². Deze fellere oledtelevisies zouden gebruikmaken van de technologie die Panasonic in zijn huidige HZ2000-oledtelevisies toepast, te weten een speciaal paneel met een betere koeling, zodat hogere helderheidswaarden mogelijk zijn. Er is ook een gerucht dat dit jaar fellere oledtelevisies verschijnen door de toepassing van een ander verlichtingselement voor de pixels. Dat lijkt vooralsnog vrij onwaarschijnlijk. Wat wel waarschijnlijk is, is dat binnenkort en zeker tijdens de CES meer duidelijk zal worden. Ook over de komende miniledtelevisies en in hoeverre ze echt voor een beetje opschudding kunnen zorgen.

Reacties (62)

[8mile13]

Ik heb begrepen dat de Samsungs MiniLEDs in het wat duurdere segment zitten. Dit zal ook wel het geval zijn bij alle andere niet chinese nieuwe aanbieders van LCDs die gebruik maken van miniLEDs. Het is dus niet voor iedereen...bij laptops is het in ieder geval eigenlijk alleen bedoeld voor high-end.. Het is ook zo dat er komende jaren steeds meer zones in die TVs komen omdat het goedkoper wordt om dat te doen. TCL wil bijvoorbeeld naar 15.000 zones binnen 5 jaar. In hoeverre dat realistisch is is een andere vraag.

Het hele miniLED gebeuren is bedoeld om LCD tech wat nieuw leven in te blazen...eigenlijk een grote gok. Zeker nu naast LG OLED ook Samsung QD OLED op de consumentenmarkt gaat verschijnen.

[bbc]

Ik betwijfel dat deze technieken het gaan overleven. Uiteindelijk wil je komen naar individueel schakelbare pixels, zoals OLED, of microLED, waarvan Samsung een 4K model van 110" heeft.
nieuws: Samsungs eerste microled-tv komt begin 2021 en kost omgerekend 129.00...
Dit miniLED verhaal was trouwens even verwarrend, omdat je voor dat 110" model kan stellen dat ze mini leds gebruiken. Ze krijgen ze nog niet echt veel kleiner gemaakt met aanvaardbare yields.

Naast de instapmodellen gaan ze dan misschien nog ergens een middensegment overhouden, maar oneindig differentiëren lijkt me economisch niet zo een goed plan. Dit gezegd zijnde, als je kijkt naar het aantal smartphones dat Samsung op de markt brengt ...

[Nas T]

deze techniek(en) is/zijn in mijn optiek meer een tussenfase, of een extra optie. OLED is/lijkt nu superieur door het enorm hoge contrast in vergelijking met LCD. Maar stel dat we straks microled schermen krijgen (met microled bedoel ik dan dat elke beeldpixel een eigen backlight heeft). Dan kan het theoretisch de zwartwaardes van OLED bereiken, maar ook een hogere maximum helderheid, wat dan ineens weer een voordeel is t.o.v. OLED.

Wat ik een beetje hekel in het FALD/miniled verhaal, is dat het praktisch niet mogelijk is dat het theoretisch een beter beeld kan opleveren, maar met veel haken en ogen en vrij onvoorspelbaar is.
Wat dit trucje doet, is dat het het dynamisch contrast verhoogt. Alleen dynamisch contrast is geen statisch contrast, wat wel duidelijk iets zegt over de beeldkwaliteit.
Een eenvoudig voorbeeld: stel je kijkt naar een scène van Star Wars en er komt een zeer lichtgekleurd groot ruimteschip rustig voorbij in beeld: het zal praktisch altijd voorkomen dat voor een backlight een deel zwarte ruimte is en licht ruimteschip (de ruimteis nooit echt diepzwart, of het ruimteschip zou onderbelicht zijn). En hoe fijnmaziger de verdeling van backlightvelden, hoe beter dat gaat, maar in welke mate je beeld er nu mooier van wordt (hoeveel écht contrast levert het nu op): geen idee.

En dat fenomeen dat je een technische ontwikkeling hebt die met heel veel haken en ogen al dan misschien in een bepaalde mate iets kan zeggen over de kwaliteit: bespaar je alsjeblieft de moeite.
Dan hebben we 4K, dan blijkt er zoiets te bestaan als chroma subsampling (al bij full-HD overigens) en heeft dat daadwerkelijk invloed op de perceptuele scherpte. Daarnaast wordt de markt verpest met neppe 4K (fake/real4K), hebben we onze twijfels bij de implementatie van HDMI 2.1 waarbij de bandbreedte geknepen kan worden (wat technisch op zich ook geen probleem is voor die situatie), zijn er verschillende HDR standaarden, waarbij het niet duidelijk is in welke mate de volledige potentie benut wordt (Dolby Vision kan tot 10.000 nits, maar er is praktisch geen apparatuur die dat opneemt, noch afspeelt, zeker niet voor consumenten).

(excuses voor mijn lange relaas) dan heb je naast deze desillusies ook nog zoiets als Dolby Atmos, wat over geluid gaat en waarin ruimtelijk geluid, geluid van boven je (zogenaamde god-voice) typerend is. En dan blijkt dat telefoons dat "ondersteunen" waardoor het kenmerk de prullenbak in kan, omdat je daar niet bepaalde de illusie zal krijgen dat geluid van boven komt (zonder de telefoon boven je te houden).

Waar ik heen wil, is dat we met tig standaarden/kenmerken zitten, die steeds minder lijken te zeggen.
Ik ben een groot fan van goede beeldkwaliteit en ik ben blij met mijn OLED, maar als je ziet hoe verziekt de situatie is en hoeveel voorkennis je nodig hebt om zo puur mogelijk goede beeldkwaliteit thuis gerealiseerd te krijgen, dan is het enorm treurig.
En als ik dit lees, dan denk ik: ja, theoretisch kán het iets opleveren, maar ik ben benieuwd wát het daadwerkelijk oplevert (in elke situatie) en dat is niet duidelijk en ik denk dat we de komende 5 tot 10 jaar geen tot heel weinig ontwikkelingen gaan zien waarbij dat meer duidelijk wordt.

[bbc]

Volledig eens.

Ik ben trouwens heel blij met mijn Panasonic OLED en hoop dat ie het uit kan zingen tot microLED betaalbaar is, als oplossing voor helderheid en inbranden.

HDTVTest op YouTube is trouwens een goed kanaal als je in de markt bent voor een nieuwe TV.

[Superstoned]

Op zich ben ik het er allemaal ook mee eens maar ik wil wel zeggen dat er de laatste jaren toch vooruitgang is geboekt! Ik kom van een full-hd lcd van toen iets van 600 euro, naar een 65" oled en we kijken onze ogen uit... disney plus en Netflix 4k, fantástico!!!

Verder, wat microled enzo betreft ben ik ook wel skeptisch. Ik snap het ook niet - wat is nu het nut van 25.000 leds als je maar 500 zpnes hebt? Dan zit je met net zoveel bleed als bij 500 leds... sowieso denk ik dat alles onder 1-op-1 niet goed genoeg is. Het zwarte zwart van oled, een indrukwekkende sterrenhemel enzo - absoluut onbetaalbaar. En de helderheid is al hoger dan mijn ogen fijn vinden, die 10.000 is van de gekke!

Een LCD lijkt me echt alleen een optie als je echt absoluut altijd met heel veel licht moet kijken...

[ChiLLeR]

Heeft denk ik weinig te maken met een dikke gok, de fabrieken om LED schermen te bouwen die staan er en daar is fors in geinvesteerd, met dit soort ontwikkelingen kunnen die fabrieken langer mee. Men kan dus zo voor elk budget schermen blijven maken die toch ook steeds beter worden qua beeld. Dat alles op OLED over gaat dat gaat nog wel even duren omdat dat gewoon een duurdere manier van produceren is.

[-tom-562]

Een techniek als mini-LED is toch alleen interessant als het een stuk goedkoper is dan een verlijkgbaar formaat OLED-TV? Waarom zou je anders een mini-LED TV willen, aangezien OLED een superieure beeldkwaliteit heeft?

[mongkut]

In ruimtes met veel (dag) licht zijn deze schermen bedoeld, in donkere ruimtes zijn het dimbare bouwlampen, en is en blijf OLED superieur.

[Reactie gewijzigd door mongkut op 23 juli 2024 10:37]

[dmantione]

Dat is ook zo, maar niet iedere LCD-fabriek is rijp om te sluiten, dus was een upgrade nodig. Die lagere prijs komt er dan ook. Dat gezegd, miniled lijkt voornamelijk ingezet te worden bij grootformaat 8K-modellen, omdat die nog voor een prijs verkocht kunnen worden dat er budget is voor de miniled-verlichting. Het lijkt erop dat bij de populaire 4K-schermmaten weinig miniled aangeboden gaat worden en fabrikanten zelfs doorgaan met het verlagen van het aantal FALD-zones, om de elk jaar lagere prijs mogelijk te maken. Als je een goede 4K-televisie wil, dan is dit jaar OLED meer dan ooit de te kiezen techniek.

[Luuk1983]

In principe slijten leds nauwelijks, terwijl de helderheid van het organische deel van OLED langzaamaan achteruit gaat.

[PizZa_CalZone]

MiniLED is mooi, maar zoals in het artikel wordt aangegeven is dit nog niet per-pixel dimming zoals OLED dat doet.

Ik zit al een tijdje te zoeken naar een betaalbare OLED monitor. Maar deze schijnen niet goed tegen statische beelden te kunnen zoals een desktop wegens inbranden.

De meeste gangbare HDR monitoren hebben maar een zeer beperkte hoeveelheid dimming zones. Zonde van de investering wat mij betreft.

Heeft MiniLED ook last van inbranden?

[dmantione]

Dat niet, maar de kans op defecte leds neemt natuurlijk wel toe als je er (veel) meer van hebt.

[TomONeill]

Ik vraag mij eigenlijk af waarom de minileds niet apart aangestuurd kunnen worden. Dan worden ze microled genoemd? Waarom? Worden de leds dan weer groter voor den aansturende chip oid en kunnen ze nu de ruimte van die aansturing tussen de zones in plaatsen?

[Larentix]

Even kort door de bocht, de miniled tv's lijken op papier de ideale tussenoplossing als je om wat voor reden dan ook geen OLED tv wil, maar ook niet helemaal tevreden bent met de huidige LCD tv's.

Zo ben ik bang dat een OLED tv niet helder genoeg is voor mijn toch vrij lichte woonkamer, maar om het overdag nu kunstmatig donker te maken zie ik eigenlijk ook niet echt zitten. Daarnaast ben ik een Samsung adept... die combinatie houdt mij tegen om voor een OLED te gaan. Toch kan ik niet ontkennen dat de kleuren bij OLED ongeëvenaard zijn en dat bijvoorbeeld het blooming effect op mijn LCD tv me soms wel wat stoort. Als de prijzen interessant zijn, zou mijn volgende tv dus zomaar een miniled kunnen worden. Ben toch bang dat microled op korte termijn aardig aan de prijs zal zijn.

[Reactie gewijzigd door Larentix op 23 juli 2024 10:37]

[dmantione]

Ik denk dat het in praktijk vies tegen gaat vallen: Er lijken heel weinig 4K-televisies in de populaire formaten te komen met miniled, om de reden dat zo'n televisie dan duurder zou worden dan een OLED en daarmee niet concurrerend is. Als je een grootformaat 8K wilt kopen dan zal het zeker opgaan, maar hoeveel mensen kopen die televisies? Ik denk iets meer dan in 2020, omdat 8K meer bereikbaar wordt, maar het gros zal 4K blijven kopen in 50, 55 en 65 inch.

Wat betreft OLED en helderheid, dikke kans dat een OLED-televisie je huidige TV er kwa lichtopbrengt uitknalt. Mensen onderschatten hoe enorm fel OLED's kunnen schijnen.

[dwwolf]

Dual-screen.

[Luke Skyballer]

Hoge helderheid draait toch om hoge piekhelderheid bij HDR materiaal? Waarom doet men nog steeds of het enkel bedoeld is om bij daglicht helder beeld te hebben.
HDR content wordt gemastered op 2000 of 4000 nits over het algemeen. Verblindend, mogelijk wanneer de makers het zo bedoeld hebben. Meestal gaat het om kleine delen van het beeld, niet een volledig scherm wat al die nits eruit pompt.
Is je OLED TV daarom kut met 750nits maximale helderheid? Nee absoluut niet, maar het is nog ver van waar het zou moeten zijn.

[Goofy1978]

Om een vlam van een kaars of een houtvuur even fel weer te geven dan in het echt, heb je rond de 10.000 nits nodig voor een tv.
En ook 12 bit omdat er anders banding op zal treden bij die helderheid.
De specs van dolby vision 10.000 nits en12 bit zijn zowat perfect om natuurgetrouw beeld weer te geven, waarom zou je een kaars helderder weer willen geven dan in het echt.
Een oled haalt maar 800 nits op een 10 5 0f 1% window ok, maar een lcd tv met 1500 nits specs haalt in de praktijk zelden hogere waarden dan een oled bij kleine highlights.
Een lichtzwaard van star wars in een donkere scene met 1500 nits weergeven zou zoveel blooming veroorzaken dat het er ook weer niet uit ziet dus de max helderheid word niet gehaald, oled is met hdr dus meestal feller dan een lcd met hogere hdr specs.

[Luke Skyballer]

Dit is simpelweg niet waar, een LCD TV geeft wel degelijk hogere nits waarden in highlights weer. Het contrast is echter niet oneindig, dus je zou dan kunnen zeggen dat een OLED lagere helderheidswaarde nodig heeft om eenzelfde effect te bereiken.

Bekijk maar eens een vergelijkingsvideo van Vincent Teoh van 'HDTVtest'.

[Goofy1978]

Vincent van hdtv volg ik idd, en stop the fomo ook allebei tv test kanalen.
Daar haalde ik mn info ook vandaan.
Ik bedoel echt de donkere scenes met een kleine lichtbron erin, een lichtzwaard was een makkelijk voorbeeld.
Vincent heeft eens een hdr scene laten zienvan een sterrenhemel ik dacht ik van de film the martian, de sterren waren gewoon verdwenen bij een samsung lcd met fald.
Later is daar een firmware voor uitgrbracht toen zag je wel sterren maar de zwarte ruimte was grijzer geworden door het licht wat doorlekte.
Bij een oled kan die kleine ster echt 800 nits zijn, bij een lcd met fald vergeet het maar gewoon.
Ik zag jou post en reageerde erop maar had mijn bericht ook algemeen kunnen posten, was het wel eens met je post verder was meer als aanvulling bedoelt.😀

[Reactie gewijzigd door Goofy1978 op 23 juli 2024 10:37]

[Luke Skyballer]

Zitten we gewoon op dezelfde lijn

De 15e is de CES beurs, benieuwd naar de nieuwe oled panelen, met naar vermoeden verbeterde piek helderheid (en minimale zwartwaarden ivm black crush) zoals bij de Panasonic hz2000.
Geeft toch net wat meer impact en kleur volume, maar vooral de verbeterde levensduur spreekt me aan.

Bij het masteren van hdr materiaal zie je dat de keuze vaak gemaakt wordt voor bescheiden piek helderheid, viel me ook wel op. Vincent Teoh analyseert de HDR functie vaak, zie toch maar weinig 'clipping' voorkomen. Meestal bij een bijna volledig helder scherm, zoals een strand, jungle of besneeuwde berg in volle zon. Dan treed de ABL in werking.
Maar het is niet dat die scènes er slecht uit zien op een OLED, terwijl een fald-LCD tv vrij snel door de mand van, helemaal bij fluctuatie met licht.

Maar goed, uiteindelijk bepaald energieverbruik de lat. Ook bij de heilige graal microled.
Denk ook niet dat we ooit in de buurt komen van maxime Dolby Vision specificaties.

[computerjunky]

Moet wel lacher om die hele hdr onzin. Iedere keer als ik dat zie nies ik het scherm vol omdat het net is alsof je in de zon kijkt. Totaal niet realistisch en wenselijk wat mij betreft.
Doe mij daarom ook maar gewoon lcd. Lekker goedkoop en ik gooi de brightness toch serieus omlaag. Mijn huidige tv staat van de 108 watt factory zo afgesteld dat hij overdag 65 en snachts en in de avond 39 watt gebruikt en dat is helder zat.

[Reactie gewijzigd door computerjunky op 23 juli 2024 10:37]

[Elefant]

Precies. Mensen denken dat het beeld steeds beter wordt door het steeds groter, feller, oververzadigder, contrastrijker te maken, maar ze vergeten dat onze hersenen steeds compenseren. Zowel Wanneer het beeld tekort schiet ten opzichte van normale omgeving als wanneer hij overheerst. In het laatste geval wordt de waarneming verminderd. In feit zit je je hersenen gewoon minder gevoelig te maken voor de prikkels en af te stompen.

Ik heb mijn LCD monitor op -65% staan. Ik vind dat heerlijk. Ik heb een hekel aan die lichtbakken. Wanneer andere mensen er naar kijken klagen ze soms dat ze niets kunnen lezen. Zij hebben slaapproblemen, ik heb nergens last van. Met de grootte is het eender. In mijn jeugd lang naar een 13" (33cm) zwartwit-TV gekeken. Wij waren daar misschien nog wel meer aan gekluisterd dan kinderen nu. Net zoals een boek lezen het ontbrekende invuilt

Ik was jaar geleden wel toe aan een nieuwe TV. Ik heb een 4K 49" gekocht. Overweldigende ervaring zeker, maar ik vond het niet prettig. Het beeld, de grootte was me allemaal teveel. Voor een film nog wel leuk maar verder veel te opdringerig. En nog te fel op de laagste stand van helderheid. Ik vond Google TV ook rampzalig. Omslachtig en als je dingen uitzet, krijg je er steeds reclame voor terug enz. Mijn eigen films zagen er minder uit dan ik gewend was. Het opschalen gaat beter als de resoluties dichter bij elkaar liggen dus 1080p -> 4K is prima maar 540p en 720p -> 4 K was minder. Ik heb de TV maar terug gebracht, ik werd er niet blij van.

Ik dacht ik wacht wel op een LG OLED op kleiner formaat, want die waren nog niet te krijgen. Dat OLED minder helderheid heeft, vind ik een pluspunt. Maar omdat het zo lang duurde begon ik toch maar te overwegen dan maar geen OLED af te wachten. Maar ik was gaan realiseren dat ik eigenlijk geen 4K hoefde. Dat wordt immers pas bij grote schermen van belang. En mijn films zien er eerder slechter uit als ze verder moeten opschalen, had ik gemerkt.

Bizar eigenlijk, maar ik besloot daarom wederom een 43" Full HD TV te kopen. Ik wilde wel graag een moderne TV. Toevallig kwam ik dit jaar bij Black Friday de LG 43LM6300PLA tegen. De klanten reviews waren extreem lovend (zie link 4,8/5.0 uit 1200). FHD 43" uit 2019 op basis van LED. Maar wel modern, Netflx e.d., met eigen image processor en HDR die een natuurlijk beeld geeft, en LG is goed geschikt om eigen content af te spelen (gemakkelijk bladeren, moderne codecs, kleur, hoogte en grootte ondertitels instelbaar).

Nu zullen mensen hier roepen, LED dat is flut, achtergrond bleeding, niet zo mooie kleuren etc. Nou ik zal je zeggen, ik werd compleet van mijn sokken geblazen toen ik het beeld zag. De kleuren zijn zo rustgevend en natuurgetrouw dat ik soms bijna denk dat de mensen op het scherm in mijn kamer zitten. Huidskleur is bijvoorbeeld volkomen levensecht. Er zitten een aantal presets in en ik kies de donkere-kamer-stand en die is voor mij perfect. Hij is geen 4K maar het beeld is gewoon beter als veel 4K TV's op dit formaat zowel met 1K en 4K films. En DVD films en series zien werkelijk prachtig van kleur uit. Ik kijk dezelfde films met een hele nieuwe ervaring.

Daarbij is hij geschikt voor de Magic Remote van LG, die heb ik er los bij besteld (voor weinig geld is een prima vervanger te krijgen) en daarna is het point en click en kan je heerlijk internet gebruiken en youtube met stem laten zoeken, snelkoppelingen maken enz. LG heeft wat mij betreft het beste systeem. Het ingebouwde geluid is daarbij ook gewoon goed. de moderne processor maakt hem lekker vlot. Een heel fijn apparaat.

Dat het zwart volmaakt zwart moet zijn, is typisch verkoperpraat, een aangeprate behoefte. Want als je om je heen kijkt zul je zelden of nooit perfect matzwart zien, al was het alleen maar door de reflecties en glans en omdat je ogen voortdurend aan passen aan de helderheid. Supercontrast vind je in een normale en natuurlijke omgeving ook niet. En die felle oververzadigde kleuren kun je misschien even zien als je uit het donker in een zonverlichte zomermiddag buiten stapt, maar ook dan passen je ogen snel aan en zet je ook liefst een zonnebril op om je ogen te beschermen. Wat men eigenlijk aan het scheppen is, is een surrealisme.

Wat krijg je als je een film gaat kijken waarin veel heel verschillende lichttoestanden zijn? Dat je ogen steeds moeten aanpassen aan grote verschillen. Het is heel indrukwekkend in een bioscoopfilm waar je juist heen gaat voor die thrill. Maar om thuis nu zo het journaal en andere programmas te kijken is eerder vermoeiend. En het eindresultaat van veel kijken naar die heftige grote, kleurrijke, contrastrijke, felle beelden is juist dat de normale wereld fletser en saaier wordt, omdat je jezelf loopt af te stompen felle kunstmatige beelden.

Mensen maken gemakkelijk de fout te denken dat een toestel met nieuwste state-of-the-art-beeldschermtechnologie beter is. Geef mij maar liever uitgerijpte technoligie. LG bewijst dat ze inmiddels met LED technologie een perfect natuurlijk beeld kunnen maken. Het gaat niet om quantumdots of microleds, oled, 4K, 8K. Voor de kijkervaring gaat het om de totale afstemming. Dat geldt ook voor de afstemming op de ruimte. Als mijn huiskamer zo groot was als een balzaal dan zou ik er ook een scherm in zetten van 8K en meer dan twee meter om van grotere afstand te kunnen kijken. Maar als je een normale huiskamer hebt, wil je je scherm er aan aanpassen. Bij een kleiner scherm op dezelfde afstand kan je ook met lagere resolutie toe.

Nu zul je een TV als de 43LM6300PLA hier niet besproken zien worden. Hij heeft me bij Black Friday, schrik niet, €349,- gekost, maar is nog steeds onder de €400 te krijgen. Iedereen neemt vanzelf aan dat dit wel troep zal zijn. verouderde LED technologie en zo. En veel Chinese tegenhangers zijn ook niet best. Maar met deze laat LG zien de traditionele LED-technologie tot in de puntjes beheersen. Je kan hem overigens ook in grotere of kleinere formaten krijgen. En voor mensen die een tweede TV zoeken voor binnen of buiten is deze ook perfect.

[Reactie gewijzigd door Elefant op 23 juli 2024 10:37]

[Luke Skyballer]

Niet realistisch? Denk dat je de HDR instellingen verkeerd hebt staan. Een plat beeld zonder diepte is toch niet realistisch. Enfin, denk dat mijn punt ook een beetje aan je voorbij is gegaan.

[computerjunky]

Ja niet realistisch. ik lag me rot als ik vanuit een tunner of grot zie dat het buiten niets dan 1 grote witte vlek is omdat het buiten licht is. Dat heeft geen donder met HDR te maken maar juist met een gebrek daaraan bij de opname en afstelling. Te hoge brightness en contrast verklooien je dynamische bereik en zo ook de gebrek aan opname kwaliteit.
De meeste camera's kunnen namelijk helemaal geen HDR opnemen met een bereik van diepe zwarte tinten tot lichten tinten als daglicht.

Onze ogen zien de realiteit heel anders dan deze camera's omdat wij gewoon de grot/tunnel uit kunnen kijken en onze ogen in een paar milliseconde zich aanpassen en we gewoon kleuren en dergelijke zien ipv een grote witte waas die een camera er van maakt.


en dan is er nog de verkoop troep als dit:

https://fujiandstuff.file...dr_comparison12.png?w=750

war meer heeft te maken met saturatie en andere onzin dan met HDR.

of dit:
https://www.flatpanelshd.com/pictures/dolbyvisioncomp-1l.jpg
wat meer met gamma brightness en photoshop te maken heeft dan met HDR.

[Luke Skyballer]

HDR in film is niet hetzelfde als met fotografie, klinkt raar maar het is waar.

HDR wordt bij film nagenoeg altijd met nabewerking toegevoegd door dezelfde mensen die over bijvoorbeeld 'color grading' gaan.
Daarbij worden keuzes gemaakt, goedgekeurd door de makers van de film zelf.

Bij fotografie gaat het altijd om eenzelfde effect, 10 of meer dezelfde foto's met verschillende belichtings en contrastwaarden om zo alles op de foto even helder, scherp en contrastrijk te maken.

Wanneer je een HDR video bekijkt, bijvoorbeeld de tunnel, en je krijgt een grote lichtvlek ipv dat je ziet wat er komen gaat, dan 'clipt' je TV/beeldscherm omdat deze niet de correcte helderheidswaarden kan weergeven.

Overigens vaak zat tunnels uit gereden, pas op het laatst begin ik echt definitie te zien. Hangt er wel vanaf hoe donker de tunnel is.
En hoe goed je ogen zijn natuurlijk.

[Orion64]

Als de apparaten niet stuk gaan, zal ik mijn twee Sony Bravia's FULL-HD-LED nog wel wat jaartjes gebruiken.
Tegen de tijd dat het echt niet meer gaat en ik een nieuwe TV koop zal zo te lezen het onderscheid qua beeld intens zijn, kijk ernaar uit. Mooie ontwikkelingen en duidelijk artikel!

[Verwijderd]

Als je vanaf een traditionele lcd tv komt is dit een mooie upgrade; voor wie al een OLED heeft lijkt me deze technologie geen verbetering.

[Terrestraeon]

Ben vooral benieuwd wanneer deze zich betaalbaar gaan integreren in onze computerschermen. LG plaatst de technologie misschien nog wel onder OLED maar diens inbrandgevoeligheid maakt OLED geen ideale oplossing voor onze pc of laptop-schermen, daar blijft LCD nog steeds heer en meester in aanbod. Hoog tijd voor iets nieuw op onze bureau en battlestation!

[Reactie gewijzigd door Terrestraeon op 23 juli 2024 10:37]

[Astennu]

Ik ben zelf groot fan van zowel hoog contrast als ook hogere piek helderheid. Ik vind het beide wat hebben.

In dat opzicht goed nieuws dat meer fabrikanten met OLED nu eindelijk weer een stapje vooruit gaat maken qua max helderheid. Want OLED ziet er flets uit in high APL scenes of scenes met hoge piek helderheid en dan heb ik alleen nog maar mijn 75X940E ervaren die "slechts 1200nits haalt. (Vergeleken met een C7, C9 en CX OLED TV die vrienden/familie van mij hebben).

Persoonlijk verkies ik dan nog steeds mijn Sony FALD met 288 Zones. Nu zegt het aantal zones niet alles want het algoritme is net zo belangrijk maar dat zit bij Sony wel goed.

Natuurlijk zijn er genoeg scenes waar de OLED's het veel beter deden maar andere waren weer indrukwekkender op de FALD LCD.
Aangezien ik ook best wat overdag kijk en de ruimte niet donker kan maken heeft deze LCD tv hij heel veel feller kan (met SDR content kan je de backlight hoger zetten die staat normaal maar op 4 om rond de 100nits uit te komen).

In dat opzich zit ik met smart te wachten op de volgende generatie MiniLED TV's, OLED's en ook Micro LED maar die laatste is denk ik nog wel een jaar of 3-5 weg van "betaalbare modellen" zonder zichtbare naden.

Bij FALD is het aantal LED's volgens mij niet direct een issue je zag al vaker dat TV's vaak veel meer LED's hadden dan zones. Vooral het aansturen van een groot aantal zones is volgens mij de uitdaging.
2500 Zones die LG noemt is aanzienlijk meer dan de ZD9 van Sony wat volgens mij de vorige top scoorder was? (Die zat geloof ik over de 1000 voor het 100" model).
Maar tegenwoordig zie je eerder zone counts van 100-300 waar ook Sony in het verleden er meer had dan ze nu gebruiken. Ze ZG9 had er bv 700+ en de ZH8 gaat niet verder dan 320.

Hopelijk gaat dat aantal weer een stuk omhoog en worden de algoritmes nog iets beter. Blooming raak je nooit helemaal kwijt tenzij je naar emissive gaat maar het kan wel een stuk beter dan wat we tot nu toe gezien hebben.

Met als voordeel TV's die makkelijk 2000 nits halen of zoals de ZG9 van Sony 4000 (net als De Dolby Pulsar reference monitor).

Hopelijk ook betere HDMI2.1 implementaties want tot nu toe wil het nog bij geen een merk perfect werken. Dan hebben ze bv wel VRR maar dan heb je toch last van flickering of zwarte schermen.
En daarnaast hebben veel merken waaronder sony helaas nog geen toestellen met volledige support. Dan soms wel een paar HDMI2.1 features maar niet alle.

Hopelijk komt Sony ook met een nieuwe X1 Processor die wel in staat is de moderne codes native te gebruiken. Zodat je 8K kan gebruiken zonder externe bron.

Dus ik ben heel benieuwd wat 2021 qua TV's gaat brengen.

[nullbyte]

Miniled, klinkt net als mini-usb. Een aansluiting die vrij weinig apparaten gebruiken en die eigenlijk niemand wilde. Microled is de heilige graal. Miniled kan me gestolen worden. Dimbare zones, Tssss, het blijft toch behelpen.