Inleiding
Samengevat
Met de 48" CX van LG is er eindelijk een kleinere maat oledtelevisie te koop. Hij presteert zeer goed, maar is voorlopig nog wel erg duur. De beeldkwaliteit is uitmuntend en de bediening is, dankzij webOS en de Magic Remote, erg prettig. De lage inputlag en de ondersteuning voor variabele framerates maken het de ideale tv voor gamers.
Eindoordeel
Alle oledpanelen voor televisies die je tegenwoordig kunt kopen zijn afkomstig van LG. Hoewel Sony al in 2008 een 11"-modelletje op de markt heeft gezet en ook Samsung kortstondig een oled-tv heeft verkocht, is alleen LG erin geslaagd om oledpanelen voor televisies tot een commercieel succes te maken. Dit succes heeft LG te danken aan patenten voor witte oleds die het in 2009 overnam van het destijds noodlijdende Kodak. In 2012 ging de ooit machtige fotografiereus failliet door de overgang van analoge naar digitale fotografie, ondanks dat het bedrijf aan de basis stond van tegenwoordig zeer succesvolle digitale technologieën als oled en camerasensoren.
:strip_exif()/i/2003756214.jpeg?f=imagearticlefull)
De oledschermen van LG, op basis van witte oleds met kleurenfilters, werden in 2013 geïntroduceerd met een 55"-beeldmaat. In de loop der tijd zijn daar de maten 65", 77" en 88" bijgekomen. LG heeft ervoor gekozen om in eerste instantie alleen grote maten te maken, omdat daar nu eenmaal meer marge op zit. De investeringen in ontwikkeling en de bouw van fabrieken moesten natuurlijk worden terugverdiend. In de loop der tijd zijn de productiekosten, door de bouw van steeds grotere fabrieken, enorm teruggedrongen. En nu is er dus, na jaren wachten, eindelijk een 48"-model beschikbaar.
Vanaf dit jaar is de CX, de opvolger van de populaire C9, verkrijgbaar in de nieuwe 48"-maat die we in deze review aan de tand voelen. Daarnaast is de CX ook leverbaar in de vertrouwde 55", 65" en 77"-beeldmaten. Het 4k uhd-paneel in de CX wordt aangestuurd door de derde generatie van LG's 'α9 Intelligent Processor'. Uiteraard is er smart-tv in de vorm van WebOS en krijg je er een Magic Remote bij. De door ons geteste 48"-versie van de CX stond op het moment van schrijven voor zo'n 1700 euro in de Pricewatch. Opvallend genoeg was de 55"-versie zo'n honderd euro goedkoper.
Uiterlijk en aansluitingen
Voor het ontwerp van de CX heeft LG niet al te veel moeite gedaan, het is nagenoeg hetzelfde als dat van de C9 van vorig jaar. Dat vinden we geen enkel probleem, want de CX ziet er nog altijd erg strak uit. Rond het oledpaneel zit een dun, zwart afgewerkt metalen sierrandje en de achterkant is van geborsteld metaal gemaakt. Zoals bij wel meer oledmodellen is de tv bovenaan slechts een paar millimeter dik, maar doordat de kast onderaan vier centimeter dikker is, kun je de tv niet heel dicht tegen een muur hangen. Midden onder het scherm zit een kleine uitstulping waarin de infraroodontvanger en een led-indicator zijn ondergebracht.
Het onderste deel van de behuizing aan de achterkant, waarin de luidsprekers en elektronica zijn ondergebracht, is gemaakt van zwart plastic. Hierin is een horizontale lijnstructuur aangebracht, waardoor het van een afstandje doet denken aan geborsteld metaal. De glasplaat voor het beeldpaneel beslaat de hele voorkant, maar het actieve beeld loopt niet helemaal door tot de rand waardoor er, als de tv aan staat, een smalle zwarte rand rond het scherm zit. Deze rand is aan de onderkant een paar millimeter breder, omdat daar de aansluitingen van het oledpaneel zitten.
Het grootste gedeelte van de voet bevindt zich aan de achterkant van de tv; aan de voorkant steekt hij slechts een paar centimeter uit. Het zichtbare deel van de voet is een meter breed en geheel van geborsteld metaal gemaakt. Om te voorkomen dat de tv al te snel voorover valt, heeft LG aan de achterkant een flink contragewicht geplaatst. Hierdoor is de CX niet al te dicht tegen een muur op een meubel te plaatsen. Wel handig is de in de voet geïntegreerde goot waarmee kabels netjes uit het zicht zijn te houden.
Aansluitingen
Helaas is het netsnoer nog altijd niet afneembaar. Bovendien is het met een lengte van anderhalve meter flink aan de korte kant. Dat is erg onhandig als je de tv aan de muur wil monteren, maar ook als je hem op een meubel zet en de kabelgoot in de voet gebruikt is het snoer erg kort. Je houdt dan nog slechts een enkel metertje over om een stopcontact te bereiken. Wij hadden dus veel liever een afneembaar snoer gezien.
De aansluitingen zijn niet allemaal even handig als je de tv wil ophangen. Enkele aansluitingen zijn namelijk recht naar achteren geplaatst, waardoor ze lastig zijn te bereiken. Vooral de 3,5mm-koptelefoonaansluiting, die ook als analoge audio-uitgang kan dienen, zit op een onhandige plek. Op dezelfde plaats zitten ook de optische, digitale toslink- en audio-uitgang, de netwerkaansluiting, de antenneaansluiting, de f-connector voor satellietontvangst, een van de vier hdmi 2.1-aansluitingen en twee van de drie usb-connectors.
Aan de zijkant, waar de koptelefoonaansluiting had moeten zitten, zijn de volgende aansluitingen geplaatst: bovenaan het CI+-slot en daaronder drie van de vier hdmi 2.1-aansluitingen, waarvan ingang twee ondersteuning voor een audio return channel heeft. Het betreft hier de recentste versie die bekendstaat als eARC en over meer bandbreedte beschikt, waardoor alle recente audioformaten worden ondersteund. Helemaal onderaan zit de derde usb-aansluiting. Dankzij ondersteuning voor WiSA kunnen luidsprekers ook draadloos worden verbonden.
WebOS en afstandsbediening
Alle televisies van LG, behalve de allergoedkoopste modellen, draaien op webOS. Dit smart-tv platform is wat ons betreft een van de betere. Het zit slim in elkaar, reageert snel op commando's en werkt zeer intuïtief. De huidige versie draagt de naam webOS ThinQ AI, want ook de marketeers van LG hebben ai ontdekt als sleutel tot succes.
:strip_exif()/i/2003759534.jpeg?f=imagenormal)
Sinds vorig jaar zijn er twee rijen met grote iconen te zien op het homescreen. De extra rij shortcuts, die boven de schuine 'tegels' met toepassingen in beeld staat, past zich automatisch aan. Zo verschijnen hier aanbevelingen voor Netflix en YouTube, en ook krijg je hier onlangs bekeken tv-kanalen te zien. De tegel links onderin wordt gebruikt om reclame te tonen. Gelukkig kun je advertenties uitschakelen door in het menu onder Algemeen de optie Home-promotie uit te schakelen.
:strip_exif()/i/2003759536.jpeg?f=imagenormal)
Het aanbod aan apps is lang niet zo groot als bij Googles Android TV, maar wat ons betreft mis je daar niet veel aan, omdat de belangrijkste video on demand-diensten allemaal aanwezig zijn. De interface ziet er nog altijd prima uit, maar we vinden dat het ontwerp na al die jaren weleens een opfrisbeurt mag krijgen. We zien door de jaren heen wel steeds kleine verbeteringen, waardoor webOS inmiddels een zeer volwassen smartplatform is, maar zouden het waarderen als het design een keer flink op de schop wordt genomen, zoals ook bij de besturingssystemen op smartphones is gebeurd.
:strip_exif()/i/2003759538.jpeg?f=imagenormal)
Magic Remote
Ook het design van de meegeleverde afstandsbediening gaat alweer een hele tijd mee. Dat betekent ook hier dat het een zeer volwassen ontwerp is waarop niet veel is aan te merken. De belangrijkste klacht die we hebben, en dat geldt eigenlijk voor afstandsbedieningen in het algemeen, is dat er alsmaar meer gesponsorde knoppen op verschijnen. Er zitten inmiddels drie van dit soort opvallende knoppen op die alleen nuttig zijn voor wie bij al deze diensten een abonnement heeft. Zelfs als je lid bent van al die diensten zijn de knoppen overbodig, omdat je onder de cijferknoppen een quick access-functie hebt die je naar je favoriete apps kunt laten wijzen.
Dat gezegd hebbende is de Magic Remote in onze ogen nog altijd een van de beste afstandsbedieningen. Hij ligt prettig in de hand, het knopgevoel is prima en de bewegingsdetectie werkt zeer intuïtief. Ook kun je er een eventuele settopbox mee bedienen en werkt de ingebouwde microfoon prima voor spraakopdrachten.
Inputlag en chroma subsampling
Gamers die een nieuwe televisie zoeken om op te spelen, kunnen er maar beter een kiezen met een lage inputlag. Doordat beelden die via een hdmi-ingang binnenkomen worden gebufferd en verwerkt voordat ze daadwerkelijk op het scherm verschijnen, lopen ze een vertraging op die inputlag wordt genoemd. In de filmstand doet de CX er zo'n 80ms over om de gamebeelden weer te geven die met 60fps naar de tv worden gestuurd. Dat komt neer op bijna vijf beelden vertraging.
:strip_exif()/i/2003759542.jpeg?f=thumblarge)
De CX is echter voorzien van hdmi 2.1-ingangen die auto low latency mode (allm) ondersteunen. Hiermee kan de tv, als de aangesloten console ook allm ondersteunt, automatisch naar de spelmodus worden geschakeld. In deze modus bedraagt de lag nog maar 13ms: minder dan een enkel beeldje vertraging. Dit uitstekende resultaat wordt met zowel 1080p60- als 2160p60-beelden behaald. Ook als er hdr-beelden worden aangeboden, blijft de inputlag hetzelfde.
Hardcore gamers zullen dit toestel ook zeker kunnen waarderen, omdat het 120fps aankan. Dat lukt dankzij de hdmi 2.1-ingangen op de volledige 2160p-resolutie, maar doordat er op dit moment nog geen gameconsoles en videokaarten zijn met hdmi 2.1, is 1440p de maximale resolutie waarmee 120fps kan worden weergegeven. De volgende generatie consoles en videokaarten zal hier natuurlijk verandering in brengen.
Hiermee zijn de oledtelevisies van LG dus een toekomstvaste keuze voor gamers. Bovendien ondersteunt deze tv freesync en Nvidia's G-Sync. Hiermee kunnen spelbeelden die variëren van 40 tot 120fps vloeiend worden weergegeven en is deze televisie zo'n beetje de perfecte keuze voor gamers.
Chroma subsampling
Er is veel bandbreedte nodig om uhd-beelden met 60fps of hoger te verwerken. De meeste uhd-tv's gebruiken dan ook een truc die chroma subsampling heet, om bandbreedte te besparen bij de interne verwerking van beelden die via hdmi binnenkomen. Helaas kost dit wat beeldkwaliteit, doordat de resolutie van kleur in het beeld afneemt. Bij het weergeven van videobeelden is dat niet erg, omdat alle codecs die voor videodistributie worden gebruikt dezelfde truc toepassen om bandbreedte te besparen. Bij door een computer gegenereerde beelden kunnen er echter kleurartefacten in beeld zichtbaar worden. Dit is bijvoorbeeld goed te zien bij kleine, zwarte letters op een witte achtergrond.
Met de standaardinstellingen past de CX chroma subsampling toe op 2160p60-beelden die met 60fps worden aangeboden. Hier is in het instellingenmenu eenvoudig wat aan te doen, door te navigeren naar 'Beeld' > 'Aanvullende instellingen'. Daar kun je er namelijk voor kiezen om 'HDMI Ultra HD Deep Colour' aan te zetten. Dat kan voor alle vier de hdmi-ingangen. Als je dit hebt gedaan, worden alle beelden keurig op de volledige kleurresolutie weergegeven en zijn er geen artefacten meer zichtbaar.
Energiegebruik en geluid
Televisies met een oledpaneel zijn niet voorzien van een backlight en kunnen op pixelniveau dimmen. Er wordt dus geen elektriciteit verspild in donkere delen van het scherm. Wel gaat er energie verloren in de kleuren voor de witte oleds en bovendien is de aanstuurelektronica niet perfect. Toch heeft LG het verbruik de afgelopen jaren prima op orde gekregen en hebben de oledmodellen energielabel A. Sommige lcd-televisies zijn nog zuiniger met elektriciteit, maar qua beeldkwaliteit moeten deze het afleggen tegen oled.
/i/2003765618.png?f=imagemedium)
Zo uit de doos gebruikte ons 48"-testmodel gemiddeld ongeveer 119W, waarbij het toestel 222cd/m² aan helderheid produceerde. Nadat we de helderheid hadden afgesteld op 250cd/m², nam het gemiddelde verbruik een stukje toe, tot 124W. Wie 's avonds kijkt in een niet al te fel verlichte kamer, kan toe met een helderheid van 120cd/m² en als we de CX daarop afstellen, zakt het verbruik naar een gemiddelde van 84W. Uiteraard kun je de helderheid ook automatisch laten aanpassen aan het omgevingslicht, door middel van de ingebouwde lichtsensor. Zo heb je altijd een mooi beeld en verbruikt de tv niet onnodig veel energie.
Geluid
Ten opzichte van de C9 van vorig jaar is er niet veel veranderd aan het audiosysteem van de CX. Het opgegeven totaalvermogen bedraagt nog altijd 40W en er is gebruikgemaakt van een tweeweg-luidsprekersysteem. De luidsprekers zijn aan de onderkant in de behuizing gemonteerd en stralen het geluid naar beneden uit. De vorm van de voet zorgt ervoor dat het geluid enigszins naar voren, en dus richting je oren, wordt gekaatst. Hierdoor krijg je een mooier stereobeeld en zijn stemmen duidelijker te verstaan. Bij muurmontage heb je dit voordeel niet en zal de CX wat minder goed klinken.
De hardware van de CX mag nagenoeg identiek zijn aan die van de C9 van vorig jaar, de software is dat niet. Er is dit jaar namelijk geen ondersteuning meer voor dts-geluid. LG heeft ervoor gekozen om net als Samsung en Panasonic te besparen op dts-licenties. Wie vooral naar video-on-demand-diensten kijkt heeft hier geen last van, maar als je graag films in hoge kwaliteit vanaf schijfjes afspeelt, kun je hier wel tegenaan lopen. Dan ben je dus verplicht om een extern audiosysteem met dts-ondersteuning te gebruiken.
De CX heeft wel ondersteuning voor Dolby Atmos-geluid, maar uiteraard is de surround-ervaring uit een tweekanaals-audiosysteem zeer beperkt. Ook is het weer mogelijk om het geluid af te laten stellen op de akoestiek van je kamer. Hierbij worden testgeluiden weergegeven die vervolgens worden geregistreerd door de microfoon in de afstandsbediening. Dit lijkt wellicht op de akoestiekmetingen die de betere av-receivers kunnen uitvoeren, maar op de televisies van LG zit deze functie vooral voor de show en lijkt het resultaat weinig te maken te hebben met de 'metingen'.
Ondanks dat het audiosysteem van de CX is voorzien van een aantal nutteloze features, die vooral lijken te zijn uitgevonden om de specificaties op te leuken, zijn we er wel over te spreken. Het geluid kan een flinke kamer vullen en klinkt lekker dynamisch. De laagweergave valt, voor een platte televisie, zeker niet tegen en is duidelijk beter dan dat van de gemiddelde televisie. Veeleisende muziek- en filmliefhebbers raden we aan om te investeren in een extern audiosysteem, maar de meeste mensen zullen zeer tevreden zijn met het geluid uit de CX.
Beeldeigenschappen
Bij televisies op basis van lcd-techniek krijg je duidelijk minder mooi beeld te zien als je niet recht van voren kijkt. Zeker als het een tv met een va-paneel betreft. Bij oled-televisies is de beeldkwaliteit onder een hoek bijna net zo goed als recht van voren.
De bovenstaande foto's zijn gemaakt met identieke belichting, waarbij de linkerfoto recht van voren is genomen en de rechter onder een hoek van 45 graden. De kleurverzadiging en het contrast zijn onder een hoek nog steeds goed. De helderheid loopt wel een tikje terug, maar dat effect is zo beperkt dat het met het blote oog totaal niet opvalt.
Ook is de helderheid van het scherm veel uniformer dan bij lcd-televisies, doordat er geen gebruik wordt gemaakt van een backlight. We hebben foto's gemaakt van een wit scherm waarbij we hebben belicht voor middengrijs, zodat de uniformiteit van het scherm extra goed is te zien. Grote helderheidsverschillen zoals bij lcd's zien we niet. Wel zien we op de foto's hele kleine verschillen in de kleurbalans, maar bij het weergeven van gewone beelden vallen deze met het blote oog volstrekt niet op.
De zwartweergave van oled is simpelweg perfect. Bij het weergeven van zwart komt er geen licht uit het scherm. Hierdoor is het contrast van oledtelevisies veel groter dan dat van lcd's. Doordat de pixels afzonderlijk kunnen worden uitgezet, is het lokale contrast net zo groot als het algehele contrast. Hierdoor zien beelden op een oledscherm er bij gelijke resolutie scherper uit dan op een lcd.
Beeldverwerking
Alle oledmodellen van LG, behalve die uit de B-serie, zijn voorzien van de 'α9 Intelligent Processor' die dit jaar bij de derde generatie is aangeland. Deze beeldverwerking-chip maakt het mogelijk om 4k-beelden met maximaal 120fps weer te geven. Uiteraard heeft LG ook de nodige algoritmen ingebouwd die het beeld op de een of andere manier moeten verbeteren.
:strip_exif()/i/2003765646.jpeg?f=imagenormal)
Sinds vorig jaar kun je 'AI-beeld' inschakelen en dit jaar heeft deze functie het achtervoegsel 'Pro' gekregen. Op de een of andere manier zijn marketeers bij verschillende merken geneigd om overal de term 'ai' op te plakken en dus is er nu zelfs een heel ai-menu aan de interface toegevoegd. Wij hebben in ieder geval niet het idee dat AI-beeld Pro heel intelligent te werk gaat. Veel meer dan wat subtiele verscherping biedt het volgens ons niet. We vonden het beeld er in ieder geval niet mooier van worden.
Er zijn twee soorten ruisonderdrukking aanwezig. Er is er een tegen normale ruis in beeld, zoals filmkorrel of ruis die ontstaat door het gebruik van hoge iso-waarden bij het opnemen. De andere, genaamd 'MPEG-ruisonderdrukking', is bedoeld om de artefacten die ontstaan door digitale videocompressie tegen te gaan. Beide algoritmen doen wat ze moeten doen en leveren duidelijk minder ruis in beeld op, maar het is onmogelijk om ruis perfect te onderscheiden van subtiele details. Hierdoor gaat de beeldscherpte duidelijk achteruit en kun je bij goed beeldmateriaal maar beter afzien van ruisonderdrukking.
Met een beeldinterpolatiealgoritme wordt de framerate effectief verhoogd door tussenliggende beelden te berekenen. Bij LG heet deze functie TruMotion en het effect ervan is een soepeler en scherper beeld bij veel beweging. Helaas is het onmogelijk om in real time perfecte beelden te berekenen, daardoor leveren dit soort algoritmes bij gecompliceerdere bewegingen altijd artefacten in beeld op. TruMotion van LG is een van de betere algoritmen, maar vooral als een object op het scherm zich voor een bewegende achtergrond langs verplaatst, gaat het mis en verschijnen er storende artefacten.
:strip_exif()/i/2003765648.jpeg?f=imagenormal)
Als je TruMotion op Gebruiker zet, kun je OLED Motion inschakelen. Dit is LG's marketingnaam voor black frame insertion, waarbij na elk beeldje steeds een zwart beeld wordt vertoond. Hierdoor wordt beweging duidelijk scherper weergegeven. Dit komt doordat de afzonderlijke beelden korter zichtbaar zijn, waardoor er, als je ogen bewegen om een object op het scherm te volgen, minder bewegingsonscherpte op je netvlies ontstaat. Dit effect is vergelijkbaar met het gebruik van korte sluitertijden bij fotografie. Helaas neemt hierdoor ook de helderheid van het beeld sterk af en krijg je met een duidelijk zichtbare flikkering te maken. Nieuw is dat je wat kunt spelen met de instellingen om de tijdsduur van de zwarte beelden langer of korter te maken. Toch blijft het knippereffect duidelijk opvallen, waardoor de meeste mensen er niet graag gebruik van zullen maken.
Verreweg de meeste 'beeldverbeteraars' kun je wat ons betreft beter uitschakelen, maar de functie Maximale Helderheid kan erg handig zijn als er met veel omgevingslicht wordt gekeken. Door de officiële specificaties los te laten en de grijstinten expres te helder weer te geven, krijg je een beeld dat er op een zonnige dag een stuk beter uitziet. Je moet dan niet vergeten om de functie weer uit te zetten bij gunstige lichtomstandigheden, anders krijg je een veel te licht beeld te zien.
Metingen en hdr
Door de perfecte zwartweergave hebben oledschermen een enorm groot contrast. Dat levert een geweldige kijkervaring op omdat het contrast een van de belangrijkste eigenschappen is als het op beeldkwaliteit aankomt. Omgevingslicht veroorzaakt reflecties en beïnvloedt daardoor de waargenomen zwartwaarden en het contrast. De CX is voorzien van een antireflectielaag, maar deze is niet zo effectief als die van sommige lcd-televisies. Dit is een bewuste keuze geweest, want een betere antireflectielaag gaat ten koste van het lokale contrast, waardoor het beeld er minder scherp uit gaat zien. Het is dus zaak om al te felle lichtbronnen in de kijkruimte te vermijden.
Het contrast is zo'n beetje de belangrijkste eigenschap als het op waargenomen beeldkwaliteit aankomt. Een correcte kleurweergave is iets minder van belang, maar daarmee zeker niet onbelangrijk voor een mooi beeld. We hebben de kleurweergave gemeten met onze SpectraCal C6-colorimeter, die we in Calman hebben voorzien van een meterprofiel door middel van een X-Rite i1Pro 2-spectrometer.
Een meting van de grijstinten levert een goed beeld op van de kleurweergave, want als alle tinten zonder kleurzweem worden weergegeven, wordt het grootste deel van de kleuren ook correct weergegeven. Bovendien zien we aan deze meting of de helderheid met de juiste stappen oploopt, zodat er geen details in het beeld verloren gaan.
/i/2003767772.png?f=imagenormal)
Van alle presets levert de 'Film maker'-mode het beste resultaat op. Deze stand doet precies waarvoor hij gemaakt is en geeft het beeld zo goed als exact weer zoals het bedoeld is. Met een gemiddelde ΔΕ2000 van 1,5 liggen alle afwijkingen ver onder de grens van 3, waardoor ze met het blote oog onzichtbaar zijn. Ook het gammaverloop is zeer goed en volgt de 2,2-lijn nagenoeg perfect. Met een kalibratie valt dus nauwelijks nog winst te behalen.
/i/2003767784.png?f=imagenormal)
Bij de primaire en secundaire kleurmeting zien we een keurig resultaat. Bij een een ΔΕ2000 van 3 beginnen afwijkingen voor het menselijk oog zichtbaar te worden. De CX komt uit op een gemiddelde ΔΕ2000 van 1, waardoor een kalibratie ook hier eigenlijk geen zichtbare winst zal geven.
Hdr
Wat hdr-formaten betreft is er ondersteuning voor Dolby Vision, Technicolor, hybrid log-gamma en hdr10. Er is dus geen ondersteuning voor hdr10+, een uitbreiding bij hdr10 die dynamische metadata toevoegt en voornamelijk bij Amazon Prime Video is te vinden. Dat is natuurlijk jammer, maar geen onoverkomelijk probleem, aangezien alle hdr10+-content ook prima zonder de dynamische metadata kan worden weergegeven. LG probeert hiervoor te compenseren door de toevoeging van 'HDR10 Pro', een feature die het effect van dynamische metadata moet nabootsen. Wij hadden natuurlijk liever gewoon ondersteuning voor hdr10+ gezien.
De maximale helderheid van oledschermen ligt wat lager dan bij de helderste lcd-tv's, waardoor je bij het kijken naar hdr de ruimte enigszins moet verduisteren voor het beste resultaat.
/i/2003767786.png?f=imagenormal)
Bij de meeste hdr-schermen loopt de helderheid terug als er grote heldere vlakken moeten worden weergegeven, maar bij oleds loopt de helderheid nog wat verder terug bij heel felle beelden. Dit komt doordat oleds, net als crt's en plasma's, zijn voorzien van een automatic brightness limiter (abl) die het stroomverbruik van het scherm beperkt bij een (bijna) volledig wit scherm. In de bovenstaande grafiek zien we dat de abl ingrijpt als er vijfentwintig of meer procent wit moet worden weergegeven. Bij het kijken naar testbeelden is dit duidelijk te zien, maar bij het kijken naar normale content valt het bijna nooit op.
Bij de weergave van een wit vlak dat 10 procent of minder van een zwart scherm beslaat, hebben we een helderheid van bijna 640cd/m² gemeten. Bij 25 procent zakt de helderheid naar 362cd/m² en bij 100 procent is er nog 119cd/m² aan helderheid over. De hoogste pieken zagen we in de Standaard-stand; bij de andere presets kwam de helderheid net een beetje lager uit. Als een wit vlak wat langer wordt weergegeven, loopt de helderheid eerst op om na een tijdje weer af te nemen. We hebben zo een piek van 790cd/m² gemeten.
Bij het meten van hdr drukken we de afwijkingen niet meer uit in ΔΕ2000, maar gebruiken we ΔΕITP. Hier is voor gekozen omdat ΔΕ2000 nooit is ontworpen om afwijkingen van licht uitstralende beeldschermen uit te drukken, en er bij hogere helderheden grote afwijkingen optreden. Meer over dit onderwerp lees je hier en hier. De 'Film maker'-mode levert het beste resultaat op:
/i/2003767788.png?f=imagenormal)
Bij het weergeven moeten hdr-beeldschermen helderheidspieken die boven het maximaal mogelijke liggen, afkappen en weergeven met de piekhelderheid van het scherm zelf. Daarbij gaan er dus details in de hooglichten verloren. Om wat meer detail in de helderste delen van het scherm te behouden, passen televisiefabrikanten een bepaalde mate van roll-off toe bij het knikpunt in de electro-optical transfer function. Dat is de functie die, vergelijkbaar met gamma bij sdr-beelden, bepaalt hoe fel een bepaalde signaalwaarde daadwerkelijk moet worden weergegeven.
Door deze roll-off van de helderheid ontstaan er wat grotere afwijkingen rond het kantelpunt. Dit zie je terug in de middelste grafiek. In de bovenste grafiek zie je de afwijkingen waarbij de helderheidsfout buiten beschouwing is gelaten. De gemeten kleurafwijkingen liggen gemiddeld onder een ΔΕITP van 3, waardoor ze met het blote oog nauwelijks waarneembaar zijn. In middelste grafiek zijn helderheidsfouten wel meegenomen. Het kantelpunt is hier nog beter zichtbaar, maar de gemiddelde afwijking komt zelfs nog wat lager uit. Een zeer goed resultaat. Er is dus geen directe reden om te kalibreren, maar als je dat wel wil doen, kan dat zelfs geheel automatisch, als je tenminste over meetapparatuur en Calman-software beschikt. De daarvoor benodigde patroongenerator is al in de software van de tv ingebouwd.
Conclusie
We zijn zeer te spreken over de CX omdat deze tv op bijna alle punten goed scoort. Dat waren we vorig jaar bij de C9 ook, maar het onhandige korte netsnoer vonden we een minpunt. Helaas is ook de CX voorzien van zo'n gierig kort en onafneembaar snoertje waarvan je amper een meter overhoudt als je de kabelgeleider in de voet gebruikt. We begrijpen niet dat er bij zo'n dure tv bespaard moet worden op het netsnoer.
De beeldkwaliteit is simpelweg geweldig: het contrast is enorm, de kijkhoeken zijn erg groot en de weergave is zeer nauwkeurig. Het grote contrast maakt kijken naar hdr-beelden een beleving, maar de maximale helderheid is bij veel omgevingslicht, zeker in vergelijking met dure lcd's, wel duidelijk minder. Toch valt er tegenwoordig goed te kijken met wat meer licht in de kijkruimte, omdat de gemiddelde helderheid kan worden opgeschroefd ten koste van wat nauwkeurigheid.
Voor gamers is de CX een uitstekende keuze. De inputlag is laag, er is ondersteuning voor variabele framerates in de vorm van freesync en G-Sync en bovendien kunnen 4k-beelden met 120fps worden weergegeven dankzij hdmi 2.1. Ook is de bediening dankzij webOS en de Magic Remote prettig en daarbij is het geluid ook nog eens prima. Wel is het jammer dat de ondersteuning voor dts-geluid dit jaar is komen te vervallen.
Door schaarste is het door ons geteste 48"-model voorlopig nog erg duur. Duurder zelfs dan de 55"-versie. Het is mooi dat er nu een kleinere maat is, maar op dit moment is de prijs in verhouding echt te hoog. Bovendien zijn de verschillen met de C9 van vorig jaar erg klein en ondersteunt die nog wel dts-geluid. Zolang de C9 nog leverbaar is, is dat in onze ogen dus de betere keuze.
Eindoordeel
:fill(white):strip_exif()/i/2003856438.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2003757310.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003757312.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003757314.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003757318.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003757322.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003757320.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003757326.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003757328.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003727510.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003727512.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003727514.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003765642.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003765644.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003759544.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003759546.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003759548.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003759550.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003759552.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003759554.jpeg?f=imagegallery)
/i/2003767772.png?f=imagegallery)
/i/2003767784.png?f=imagegallery)
/i/2003767786.png?f=imagegallery)
/i/2003767788.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2003856398.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004260716.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003272596.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2003413318.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/308732/Swedish%2520Chef.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/312565/crop5e517a491b68b_cropped.jpeg?f=community)
/i/2002904894.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2002697188.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2002534752.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/560517/avatar60x60.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/83398/MooMoo.PNG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/346194/crop5fbe16c18d8f7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/533564/crop56647d05a421b_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
Vooral bij de huidskleur is een goede calibratie zo belangrijk imo. Maar dat is weer zo iets,.. als je er niet aan gewoon bent.. ignorance is bliss 
:strip_icc():strip_exif()/u/1184902/crop63aa73e38ea33_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/4634/ratbuddy_ORIGINAL.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/442865/crop57a3d4c98c7db.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/94053/Bull.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/254499/crop5e13460d6bdb6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/435516/crop6596ad6d651f2.jpg?f=community){kind=small}
/u/664291/crop55c885bd3122a_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/626066/crop5afdd0ee5890d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/895535/crop5f9716bb7612b_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/144385/wallpaper-556.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/423538/Vector_Mario_Bros1_UP_Mushroom_by_chris_a-300x300.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/211054/pica.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/489640/crop67cc85cb59455_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/1983/whiteButton.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/267506/crop6737556602b99.gif?f=community){kind=small}
/u/58518/crop55c9fb6f4244f_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/62574/crop5c43a8f5ce63e.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141198/crop6164051fbcf31.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/549531/crop6737562e1bf08.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116283/crop5814e3224425d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/17478/crop5722ef150ec87.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/500621/crop561ba46b1cf0c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/257022/crop629738e7a7bae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/87661/crop5f4369750146c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/129865/crop5cb775b8692d8.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/356502/crop5b17f4bc39e72_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/270805/crop65324d247d6be_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/145751/check-in-minion-small2.jpg?f=community){kind=small}
/u/150672/crop61af6d6572df8_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/221910/crop568251d74f211_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/147791/crop56e423ed8d794_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/136442/crop6198f3130240d.jpg?f=community){kind=small}
/u/85038/mp3-file.JPG?f=community){kind=small}
