LG CX 48" oled-tv Review

Eindelijk een kleiner maatje

Metingen en hdr

Door de perfecte zwartweergave hebben oledschermen een enorm groot contrast. Dat levert een geweldige kijkervaring op omdat het contrast een van de belangrijkste eigenschappen is als het op beeldkwaliteit aankomt. Omgevingslicht veroorzaakt reflecties en beïnvloedt daardoor de waargenomen zwartwaarden en het contrast. De CX is voorzien van een antireflectielaag, maar deze is niet zo effectief als die van sommige lcd-televisies. Dit is een bewuste keuze geweest, want een betere antireflectielaag gaat ten koste van het lokale contrast, waardoor het beeld er minder scherp uit gaat zien. Het is dus zaak om al te felle lichtbronnen in de kijkruimte te vermijden.

Het contrast is zo'n beetje de belangrijkste eigenschap als het op waargenomen beeldkwaliteit aankomt. Een correcte kleurweergave is iets minder van belang, maar daarmee zeker niet onbelangrijk voor een mooi beeld. We hebben de kleurweergave gemeten met onze SpectraCal C6-colorimeter, die we in Calman hebben voorzien van een meterprofiel door middel van een X-Rite i1Pro 2-spectrometer.

Een meting van de grijstinten levert een goed beeld op van de kleurweergave, want als alle tinten zonder kleurzweem worden weergegeven, wordt het grootste deel van de kleuren ook correct weergegeven. Bovendien zien we aan deze meting of de helderheid met de juiste stappen oploopt, zodat er geen details in het beeld verloren gaan.

Van alle presets levert de 'Film maker'-mode het beste resultaat op. Deze stand doet precies waarvoor hij gemaakt is en geeft het beeld zo goed als exact weer zoals het bedoeld is. Met een gemiddelde ΔΕ2000 van 1,5 liggen alle afwijkingen ver onder de grens van 3, waardoor ze met het blote oog onzichtbaar zijn. Ook het gammaverloop is zeer goed en volgt de 2,2-lijn nagenoeg perfect. Met een kalibratie valt dus nauwelijks nog winst te behalen.

Bij de primaire en secundaire kleurmeting zien we een keurig resultaat. Bij een een ΔΕ2000 van 3 beginnen afwijkingen voor het menselijk oog zichtbaar te worden. De CX komt uit op een gemiddelde ΔΕ2000 van 1, waardoor een kalibratie ook hier eigenlijk geen zichtbare winst zal geven.

Hdr

Wat hdr-formaten betreft is er ondersteuning voor Dolby Vision, Technicolor, hybrid log-gamma en hdr10. Er is dus geen ondersteuning voor hdr10+, een uitbreiding bij hdr10 die dynamische metadata toevoegt en voornamelijk bij Amazon Prime Video is te vinden. Dat is natuurlijk jammer, maar geen onoverkomelijk probleem, aangezien alle hdr10+-content ook prima zonder de dynamische metadata kan worden weergegeven. LG probeert hiervoor te compenseren door de toevoeging van 'HDR10 Pro', een feature die het effect van dynamische metadata moet nabootsen. Wij hadden natuurlijk liever gewoon ondersteuning voor hdr10+ gezien.

De maximale helderheid van oledschermen ligt wat lager dan bij de helderste lcd-tv's, waardoor je bij het kijken naar hdr de ruimte enigszins moet verduisteren voor het beste resultaat.

Bij de meeste hdr-schermen loopt de helderheid terug als er grote heldere vlakken moeten worden weergegeven, maar bij oleds loopt de helderheid nog wat verder terug bij heel felle beelden. Dit komt doordat oleds, net als crt's en plasma's, zijn voorzien van een automatic brightness limiter (abl) die het stroomverbruik van het scherm beperkt bij een (bijna) volledig wit scherm. In de bovenstaande grafiek zien we dat de abl ingrijpt als er vijfentwintig of meer procent wit moet worden weergegeven. Bij het kijken naar testbeelden is dit duidelijk te zien, maar bij het kijken naar normale content valt het bijna nooit op.

Bij de weergave van een wit vlak dat 10 procent of minder van een zwart scherm beslaat, hebben we een helderheid van bijna 640cd/m² gemeten. Bij 25 procent zakt de helderheid naar 362cd/m² en bij 100 procent is er nog 119cd/m² aan helderheid over. De hoogste pieken zagen we in de Standaard-stand; bij de andere presets kwam de helderheid net een beetje lager uit. Als een wit vlak wat langer wordt weergegeven, loopt de helderheid eerst op om na een tijdje weer af te nemen. We hebben zo een piek van 790cd/m² gemeten.

Bij het meten van hdr drukken we de afwijkingen niet meer uit in ΔΕ2000, maar gebruiken we ΔΕITP. Hier is voor gekozen omdat ΔΕ2000 nooit is ontworpen om afwijkingen van licht uitstralende beeldschermen uit te drukken, en er bij hogere helderheden grote afwijkingen optreden. Meer over dit onderwerp lees je hier en hier. De 'Film maker'-mode levert het beste resultaat op:

Bij het weergeven moeten hdr-beeldschermen helderheidspieken die boven het maximaal mogelijke liggen, afkappen en weergeven met de piekhelderheid van het scherm zelf. Daarbij gaan er dus details in de hooglichten verloren. Om wat meer detail in de helderste delen van het scherm te behouden, passen televisiefabrikanten een bepaalde mate van roll-off toe bij het knikpunt in de electro-optical transfer function. Dat is de functie die, vergelijkbaar met gamma bij sdr-beelden, bepaalt hoe fel een bepaalde signaalwaarde daadwerkelijk moet worden weergegeven.

Door deze roll-off van de helderheid ontstaan er wat grotere afwijkingen rond het kantelpunt. Dit zie je terug in de middelste grafiek. In de bovenste grafiek zie je de afwijkingen waarbij de helderheidsfout buiten beschouwing is gelaten. De gemeten kleurafwijkingen liggen gemiddeld onder een ΔΕITP van 3, waardoor ze met het blote oog nauwelijks waarneembaar zijn. In middelste grafiek zijn helderheidsfouten wel meegenomen. Het kantelpunt is hier nog beter zichtbaar, maar de gemiddelde afwijking komt zelfs nog wat lager uit. Een zeer goed resultaat. Er is dus geen directe reden om te kalibreren, maar als je dat wel wil doen, kan dat zelfs geheel automatisch, als je tenminste over meetapparatuur en Calman-software beschikt. De daarvoor benodigde patroongenerator is al in de software van de tv ingebouwd.

• Volgende pagina 9. Conclusie