Microsoft en Sony hebben hun langverwachte next-gen consoles uitgebracht. In de winkels liggen ze niet, want ze zijn stijf uitverkocht. Gamers die op tijd waren met het plaatsen van een bestelling zijn inmiddels aan de slag gegaan met de krachtige gamemachines. Het aanbod aan next-gen games is nog schaars, maar diverse games hebben updates gekregen voor grafische verbeteringen of hogere framerates.
We schreven zowel over de PlayStation 5 als de Xbox Series X en Xbox Series S al uitgebreide reviews. Nu de nieuwe consoles op de markt zijn, is er meer duidelijk over hoe games draaien op de nieuwe hardware. Daarbij valt op dat verschillende games voor de Xbox een 120fps-update krijgen, terwijl die update niet voor de PlayStation 5 verschijnt.
We zetten op een rij welke games 120fps ondersteunen, wat daarbij de verschillen per console zijn en wat de reden is voor die verschillen. Ook bespreken we hoe de 120fps-modus van diverse games is te gebruiken bij een 1080p- of 1440p-resolutie op tv's met een HDMI 2.0-aansluiting.
We beginnen met een overzicht. In onderstaande tabel staan niet alle titels die 120fps ondersteunen, maar wel de meest prominente. Voor Xbox-consoles is het lijstje nog wat uit te breiden, maar dan gaat het om kleinere games of indiegames, zoals The Touryst en Falconeer.
Game | PlayStation 5 | Xbox Series X | Xbox Series S | Release |
Call of Duty: Black Ops Cold War | 120fps @ 1440p | 120fps @ 1440p | 60fps @ 1440p | Beschikbaar |
Call of Duty: Warzone | 60fps @ 4k | 120fps @ 4k | 60fps | Beschikbaar |
Destiny 2 Crucible-modus | 120fps @ | 120fps @ | 120fps @ | 8 december |
Devil May Cry Special Edition | 120fps @ 4k | 120fps @ 4k | 60fps @ 4k | Beschikbaar |
DiRT 5 | 120fps @ 1440p | 120fps @ 1440p | 120fps @ 1080p | Beschikbaar |
Gears 5 Versus-modus | Xbox-exclusive | 120fps @ 1440p | 120fps @ 1080p | Beschikbaar |
Halo Infinite Multiplayer-modus | Xbox-exclusive | 120fps | ? | 2021 |
Halo: The Master Chief Collection | Xbox-exclusive | 120fps @ 4k | 120fps | Beschikbaar |
The Nioh Collection | 120fps | PS5-exclusive | PS5-exclusive | 21 februari 2021 |
Ori and the Will of the Wisps | Xbox-exclusive | 120fps @ 4k | 120fps @ 1080p | Beschikbaar |
Rainbow Six: Siege | 120fps @ 4k | 120fps @ 4k | 120fps @ ? | 'Later dit jaar' |
Rocket League | 60fps | 120fps @ 1512p | 120fps @ 756p | 'Later dit jaar' |
Star Wars: Squadrons | 60fps | 120fps @ 4k | 120fps @ 1440p | Beschikbaar |
Veel games gebruiken dynamische resoluties in de 120fps-modus, waarbij de genoemde resolutie de hoogst mogelijke is
Updates: 120fps voor Xbox, niet altijd voor PlayStation
In de afgelopen weken maakten diverse uitgevers details bekend over next-gen verbeteringen voor hun al bestaande games. Zo vertelde EA dat er een update voor Star Wars: Squadrons komt die een prestatiemodus toevoegt voor de Xbox Series X en S, waarin het spel op 120fps draait. Wat opviel aan die aankondiging, was dat dezelfde modus niet naar de PlayStation 5-versie komt.
Ontwikkelaar Psyonix maakte vervolgens bekend dat ook Rocket League een update krijgt met een optie voor 120fps-weergave op de Xbox Series X en S, maar niet op de PlayStation 5. Wanneer die update verschijnt is nog niet bekend, maar dat zal ergens later dit jaar gebeuren.
Intussen blijkt ook Call of Duty: Warzone te zijn voorzien van een 120fps-update. Uitgever Activision en ontwikkelaar Infinity Ward hebben daar niets over bekendgemaakt, maar op de Xbox Series X is de game al te spelen met de hoge framerate. De PlayStation 5-versie heeft die update niet gekregen.
De reden waarom de PS5-games geen 120fps-modus krijgen, blijkt te maken te hebben met de backward compatbility-modus waarin de games draaien. Zowel de PlayStation 5 als Xbox Series X zijn in staat om vrijwel probleemloos de hele collectie aan respectievelijk PS4- en Xbox One-games te draaien, maar Sony pakt dat anders aan dan Microsoft. De PlayStation 4 en PS4 Pro waren beperkt tot een framerate van 60fps en de PS5-compatibiliteitsmodus blijkt diezelfde beperking te hebben. Dat betekent dat ontwikkelaars een nieuwe PS5-versie van hun game moeten uitbrengen om 120fps mogelijk te maken. Bij de Xbox Series-consoles is dat niet het geval; ontwikkelaars kunnen hun Xbox One-games met een relatief eenvoudige update voorzien van een hogere framerate.
'Het activeren van 120fps op de Xbox Series X en S is mogelijk met een kleine patch'
Rocket League-ontwikkelaar Psyonix bevestigt dat tegenover Push Square. Volgens de studio is het activeren van 120fps op de Xbox Series X en S mogelijk met een kleine patch. Om de hoge framerate toe te voegen aan de PS5-versie, moet een volledige native port van de game worden gemaakt. Dat kost aanzienlijk meer tijd en de studio geeft toe ervoor te hebben gekozen om de PS5-versie voorlopig niet aan te passen.
EA en Infinity Ward hebben niets gezegd over waarom de 120fps-implementatie ontbreekt in Star Wars: Squadrons en Call of Duty: Warzone voor de PlayStation 5. Tweakers heeft EA om een reactie gevraagd, maar een perswoordvoerder zegt dat EA niets meer wil loslaten dan de beperkte informatie die in de aankondiging staat. Het is aannemelijk dat voor deze games hetzelfde geldt als voor Rocket League.
Tot zover zijn er dus drie grote games die vooralsnog een streep voor hebben op de Xbox Series X ten opzichte van de PlayStation 5. Of die lijst langer zal worden, is nog niet duidelijk. Het is bijvoorbeeld niet bekend of Sony iets aan deze beperking zou kunnen doen, door de compatibiliteitsmodus aan te passen en zo het uitbrengen van 120fps-updates gemakkelijker te maken.
Er zijn ook ontwikkelaars die wel de moeite nemen om een 120fps-versie van bestaande games voor de PlayStation 5 uit te brengen. Zo krijgt Destiny 2 op zowel de Xbox Series X als de PlayStation 5 ondersteuning voor de hoge framerate in de pvp-modus Crucible. Dat gebeurt via een next-gen update die op 8 december uitkomt. Ubisoft heeft ook een 120fps-modus voor Rainbow Six Siege beloofd, zowel voor de consoles van Microsoft als die van Sony. Het is nog niet bekend wanneer die update uitkomt, maar volgens Ubisoft is dat ergens later dit jaar.
Nieuwe games: 120fps voor Xbox Series X én PlayStation 5
Dat het ontbreken van 120fps bij PlayStation-titels te maken heeft met de compatibiliteitsmodus, blijkt ook uit het feit dat er bij nieuwe games geen verschillen zijn tussen PS5- en Xbox Series X-versies. Er zijn geen nieuwe multiplatformgames uitgekomen of aangekondigd die maar op één console de hoge framerate ondersteunen.
Een van de nieuwe titels met 120fps-ondersteuning is Call of Duty: Black Ops Cold War. In de reguliere modus draait die game in een 4k-resolutie met 60fps en raytracing voor enkele schaduweffecten. Op zowel de PlayStation 5 als de Xbox Series X kan gekozen worden voor een 120fps-modus zonder raytracing.
Volgens YouTube-kanaal VG Tech, dat een framerateanalyse heeft gemaakt op beide consoles, draait het spel in de 120fps-modus op een dynamische resolutie van maximaal 2560x1440 pixels en minimaal 1280x1200 pixels. De framerate is bij beide consoles tussen de 100 en 120fps.
Overigens ontbreekt de 120fps-modus bij de Xbox Series S en ook heeft Cold War geen raytracing op die console. Het spel draait op de goedkopere Xbox in een dynamische 1440p-resolutie met een framerate van maximaal 60fps.
Een andere game die geen 120fps-modus heeft op de Xbox Series S, is Devil May Cry 5 Special Edition. Ook raytracing ontbreekt bij de Series S-versie. De PlayStation 5 en Xbox Series X hebben wel een 120fps-optie én raytracing. Digital Foundry maakte eerder een uitgebreide vergelijking van die game op de Xbox Series X en PS5.
DiRT 5 was een van de eerste next-gen games die werden aangekondigd met een 120fps-modus en daarmee hebben we vorige maand al ervaring opgedaan. Op de Xbox Series X en de PlayStation 5 gaat de hoge framerate gepaard met een renderresolutie van 1440p, maar ook andere grafische instellingen worden ingeperkt. Zo is er geen publiek meer te zien langs de weg en ook andere aspecten zijn minder gedetailleerd. Ook Series S-gebruikers krijgen in DiRT 5 de mogelijkheid om op 120fps te spelen, maar dan bij een lagere resolutie.
4k én 120fps is (en blijft) zeldzaam
Zowel Sony als Microsoft adverteert met de mogelijkheid om games in 4k en met framerates tot 120fps te spelen. De combinatie van die twee eigenschappen komt niet veel voor en daar zal in de toekomst weinig aan veranderen. Het is niet realistisch om te verwachten dat consoles die zo'n vijfhonderd euro kosten de nieuwste games in 4k-resolutie met 120fps kunnen draaien. Zelfs een ruim drie keer zo dure RTX 3090-videokaart kan dat in de meeste gevallen niet aan.
Alleen bij games die grafisch niet het uiterste van de hardware vragen, is de combinatie van 4k met 120fps mogelijk. Denk daarbij aan platformers of indiegames, of aan oude games die opnieuw worden uitgebracht. Microsoft heeft daarvan een overtuigend voorbeeld met Ori and the Will of the Wisps. Die game draait op de Xbox Series X in een native 4k-resolutie met 120fps. Er is op dit moment nog geen PS5-game die in 120fps draait met een renderresolutie van 3840x2160 pixels.
In veel gevallen gebruiken games een dynamische resolutie in de 120fps-modus. Daarbij is de resolutie variabel: als er veel op het scherm gebeurt, wordt de resolutie wat omlaag geschroefd om een hoge framerate te behouden. In de praktijk is dat een prima compromis, want met het blote oog is het verschil in resolutie niet of nauwelijks te zien, terwijl een hoge framerate wel duidelijk opvalt.
Bij de inzet van dynamische resoluties verschillen de maximale waarden. Star Wars: Squadrons gaat volgens EA op de Xbox Series X tot aan 4k en op de Series S tot aan 1440p. De meeste games hebben lagere maximale resoluties. Bij Gears 5 is dat bijvoorbeeld maximaal 1440p op de Series X en 1080p op de Series S. In de meeste gevallen worden de exacte resoluties overigens helemaal niet genoemd. Consolegames hebben vaak een 'prestatiemodus' of 120fps-optie, waarbij wel vermeld staat dat de resolutie lager kan zijn, zonder exacte details te tonen.
120fps op televisies met HDMI 2.0
Voor de weergave van 4k met 120fps is een televisie met HDMI 2.1-aansluiting vereist. De HDMI 2.0-aansluiting die op verreweg de meeste tv's zit, biedt niet genoeg bandbreedte voor de combinatie van die resolutie én zo'n hoge framerate. Het goede nieuws is dat HDMI 2.0 wel voldoende bandbreedte biedt voor de weergave van 1080p of 1440p met 120fps.
Het is dus mogelijk om ook op oudere tv's de 120fps-modi van diverse games te gebruiken, al moet het paneel van je tv wel die framerate ondersteunen. Heb je een oled-tv, dan is de kans groot dat het paneel 120Hz aankan. Sinds 2016 maakt LG oledpanelen die 120Hz ondersteunen; die zaten toen in LG-tv's als de B6, C6 en E6. Ook alle oled-tv's van LG die daarna verschenen, ondersteunen 120Hz. Oled-tv's van andere fabrikanten, bijvoorbeeld van Sony, Panasonic en Philips, gebruiken allemaal panelen van LG. Voor oled-tv's van andere merken geldt dus hetzelfde: modellen vanaf 2016 ondersteunen waarschijnlijk 120Hz.
:strip_exif()/i/2001496621.jpeg?f=imagearticlefull)
In de afgelopen jaren zijn er ook diverse HDMI 2.0-lcd-tv's uitgebracht die een 120Hz-paneel hebben. Bij dergelijke tv's worden veel meer verschillende panelen gebruikt, dus daarin zit meer verschil dan bij de oledmodelen. Diverse Samsung-tv's, waaronder QLED-varianten van de afgelopen twee jaar, hebben een 120Hz-paneel. Ook bij die tv's zou de 120fps-modus dus moeten werken in 1080p of 1440p.
In de meeste gevallen zullen deze oudere tv's maximaal 1080p met 120fps via HDMI 2.0 ondersteunen, omdat ondersteuning voor een 1440p-resolutie zeldzaam is bij tv's. Bij de PlayStation 5 zul je met een HDMI 2.0-tv voor het gebruik van 120fps hoe dan ook terug moeten vallen op de 1080p-modus, want de console van Sony ondersteunt geen 1440p-output. Intern kan de console wel op die resolutie renderen, maar er is geen ondersteuning om het beeldsignaal in die resolutie uit te sturen.
In de praktijk: Xbox Series X met 120fps op HMDI 2.0
Het daadwerkelijk aan de praat krijgen van hoge framerates op een HDMI 2.0-tv heeft wel wat voeten in aarde. We hebben de proef op de som genomen met een Xbox Series X en een LG B8-tv, een oled-tv uit 2018 met een 120Hz-paneel en HDMI 2.0. Het paneel heeft geen ondersteuning voor een 1440p-resolutie, maar 1080p met 120fps is wel mogelijk.
Onder normale omstandigheden staat de console in combinatie met deze tv ingeschakeld op 4k-weergave met 60Hz. De 120fps-modus van games werkt dan niet en wordt ook niet getoond als optie in menu's, omdat de maximale refreshrate op 60Hz staat. Dat is op te lossen door in de Xbox-instellingen de resolutie in te stellen op 1920x1080 pixels met een refreshrate van 120Hz.
Met die instellingen kregen we de multiplayermodus van Gears 5 met 120fps probleemloos aan de praat. Bovendien schakelde de Xbox automatisch over naar 4k60 bij het starten van de singleplayercampagne. Dat is handig, want dat betekent dat je niet terug in de Xbox-instellingen hoeft te duiken om de resolutie weer op 4k te zetten. Toch werkt dat in de praktijk niet altijd optimaal. Ori and the Will of the Wisps en Call of Duty Warzone draaien bijvoorbeeld in een 4k-resolutie met 120fps en dus schakelt de tv automatisch over naar de 4k-modus, met een maximum van 60fps.
Dat is op te lossen door in de Xbox-instellingen bij Video Modes het vinkje bij 'Allow 4K' uit te schakelen. De console kan dan zelf niet meer overschakelen naar 4k en blijft in 1080p120-modus draaien. Zo konden we Ori and the Will of the Whisps en Call of Duty Warzone met 120fps spelen. De Xbox rendert nog wel op een hogere resolutie, maar de tv schaalt dat terug naar 1080p.
Ook de Halo Master Chief Collection is inmiddels van een 4k120fps-update voorzien en met bovengenoemde instellingen op een HDMI 2.0-tv af te spelen met 120fps in 1080p-resolutie. Die game overigens heeft helemaal geen insteloptie voor de hoge framerate, de 120fps-modus wordt automatisch geactiveerd als de Xbox op 120Hz staat ingesteld.
Al met al zul je in de praktijk de instellingen van je console soms moeten aanpassen als je zowel de 4k60-modus als de 1080p120-modus van een HDMI 2.0-tv wil gebruiken. Bij het gebruik van een 1440p- of 1080p-monitor met een verversingssnelheid van 120Hz of hoger heb je daar geen last van. Met dergelijke schermen kunnen de Xbox-settings gewoonweg op 1440p120 of 1080p120 blijven staan.
Nog een minpuntje dat we in de praktijk tegenkwamen: hdr-weergave bleek niet meer mogelijk als de Xbox Series X was ingesteld op 1080p120. De bandbreedte van HDMI 2.0 is wel voldoende om hdr bij die specificaties weer te geven, maar de console lijkt dat niet te ondersteunen.
De voordelen van 120fps
Het verschil tussen 60fps en 120fps is voor de meeste gamers goed zichtbaar. Bewegingen zijn vloeiender en er is minder bewegingsonscherpte als je bijvoorbeeld snel met de camera beweegt in een shooter. Als er 120 beeldjes per seconde op het scherm worden getoverd, verschijnt er iedere 8,3 milliseconde een nieuw frame in beeld. Bij 60fps is dat iedere 16,7ms.
Met de hogere framerate kun je dus ook een fractie sneller reageren, omdat je het beeld iets sneller voorgeschoteld krijgt. Dat komt met name van pas bij competitieve gameplay, dus in multiplayergames. Het is dan ook niet verwonderlijk dat diverse ontwikkelaars de multiplayermodus van hun spel een 120fps-modus geven, terwijl ze voor de singleplayercampagne kiezen voor 60fps met meer grafische praal.
:strip_exif()/i/2004010942.jpeg?f=imagearticlefull)
Tot slot
We hebben nu een eerste voorproefje gezien van 120fps-games op consoles. De komende jaren zal moeten blijken in hoeverre ontwikkelaars de mogelijkheid breed oppakken. Het is hoe dan ook te verwachten dat er nog veel verbeterd zal worden aan games voor next-gen consoles. Alle 120fps-games die nu beschikbaar zijn, werden nog ontwikkeld met oudere hardware in het achterhoofd.
Vooralsnog is de Xbox Series X in het voordeel ten opzichte van de PlayStation 5 als het gaat om 120fps-games; er zijn er gewoonweg meer beschikbaar en een aantal grote titels krijgen wel updates op de Xbox, maar nog niet op de PlayStation. Inmiddels is wel duidelijk dat dit niet aan de hardware van de PS5 ligt, maar alles te maken heeft met de ontwikkeling van games. Hoe lang het zal duren voordat dit gelijk loopt, is nog niet duidelijk.
Ook de komst van nieuwe upscalingtechnieken kan voor een bredere adaptatie van hoge framerates zorgen, met behoud van hoge beeldkwaliteit. Nvidia zet daar met deep learning super sampling al flink op in bij pc-gaming. Met die techniek wordt de game in een lagere resolutie gerenderd en met kunstmatige intelligentie opgeschaald. Dat is met name behulpzaam om games met raytracing vloeiend te kunnen spelen. De consoles kunnen Nvidia's DLSS niet gebruiken, want ze hebben een AMD-gpu aan boord, maar AMD werkt aan een vergelijkbare techniek die later beschikbaar zal komen.