Gisteren zijn door Bits Of Freedom (BOF) weer de jaarlijkse Big Brother Awards uitgereikt. Deze onderscheidingen werden dit jaar voor de vierde keer toegekend aan personen en organisaties in het nieuws waren in verband met schendingen van de privacy. De Big Brother Awards werden dit jaar toegekend aan onder andere minister Rita Verdonk, Sony BMG en het Flevo Ziekenhuis. Voor het eerst dit jaar werd er ook een onderscheiding toegekend aan een persoon die zich had ingezet om de privacy van de Nederlandse burger juist te beschermen. Deze prijs werd toegekend aan Eerste Kamerlid prof. mr. Hans Franken.
De uitreiking van de Awards was dit jaar onderdeel van het Weerwoord-festival dat dit weekend plaatsvindt rond het Amsterdamse Leidseplein. De uitreiking van de Big Brother Awards vond plaats in de Melkweg en werd gepresenteerd door Volkskrant-columnist Pieter Hilhorst. De prijs werd uitgereikt in vier categorieën, te weten personen, bedrijven, overheden en voorstellen. De jury voor de Big Brother Awards bestond naast de voorzitter en publiciste Karin Spaink uit advocaat Christiaan Alberdingk Thijm, journalist Arjan Dasselaar, hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs, hoogleraar regulering van technologie Bert-Jaap Koops en hoogleraar recht en informatisering Corien Prins.
Personen
Minister Rita Verdonk won in de eerste categorie de prijs wegens het doorgeven van het feit dat personen die naar Afrikaanse landen werden teruggestuurd de status 'asielzoeker' hadden in Nederland, waardoor deze mensen mogelijk in gevaar zijn gebracht. De minister kreeg de prijs omdat het een concreet geval van privacyschending betrof en ze het voorval in eerste instantie ontkende. De minister versloeg de andere genomineerden Peter R. de Vries, die een databank wilde aanleggen met dna-gegevens van alle Nederlanders, en minister Zalm die de banken heeft toegezegd dat ze toegang krijgen tot de nieuwe burgerservicenummers.
Bedrijven
In de categorie bedrijven wist platenmaatschappij Sony/BMG de concurrenten Brein en Translink te verslaan. De platenmaatschappij wist de award in de wacht te slepen met zijn beruchte drm-rootkit die afgelopen periode uitgebreid in het nieuws was. De reden die de jury gaf voor de winst van Sony BMG was dat het, net als bij minister Verdonk, een zeer concreet geval van privacyschending betrof aangezien de gewraakte beveiliging de afspeelgegevens van de muziekcd doorgaf aan een server van het bedrijf. Daarnaast was het in eerste instantie voor het verkrijgen van de 'ontsmettingssoftware' vereist dat wederom persoonsgegevens werden ingevuld en bevatte de rootkit code die onder de GPL viel. Sony liet in een reactie weten dat het bedrijf de slachtoffers zo goed mogelijk schadeloos heeft gesteld en de invoering van drm-technieken 'on hold' heeft gezet. Bits Of Freedom benadrukte dat de organisatie altijd al heeft gewaarschuwd tegen de introductie van drm-systemen en de mogelijke privacybezwaren en nu moet vaststellen dat hun vermoedens uit blijken te komen. Brein was genomineerd wegens het financieren van een rechtzaak tegen provider Lycos en omdat de organisatie providers wilde dwingen persoongegevens van hun klanten af te staan. Translink, een bedrijf waarin de NS, Connexxion en de gemeentelijke vervoersbedrijven van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, werd genomineerd wegens de invoering van de OV-chipkaart.
Overheden en voorstellen
In de categorie overheden wist het Flevo Ziekenhuis de Big Brother Award te winnen. Het ziekenhuis heeft onlangs een systeem ingevoerd waarmee patiënten via internet hun afspraken met specialisten kunnen bekijken en eventueel aanpassen. Het probleem met dit systeem was echter dat er nauwelijks beveiliging aanwezig was. Wanneer iemand de naam en geboortedatum van een patiënt wist, kon deze de gegevens van die betreffende persoon inzien, waarbij het ook mogelijk was te zien wat voor kwaal iemand heeft. Voor het eerst in het bestaan van de prijs werd de award daadwerkelijk uitgereikt aan een vertegenwoordiger van het ziekenhuis. Deze wees er op dat de meeste problemen met het nieuwe systeem inmiddels zijn verholpen. Wel prees hij het initiatief van Bits Of Freedom, omdat het voor instellingen zelf soms lastig is om de eventuele privacy-issues van bepaalde vernieuwingen te zien.

In de categorie voorstellen won het kabinetsvoorstel voor de centrale opslag van biometrische gegevens die elke burger moet afstaan voor het nieuwe paspoort. Deze gegevens, een foto van het gezicht en een afdruk van beide wijsvingers, zouden in eerste instantie op een chip in het paspoort worden opgeslagen. In het nieuwe voorstel wil het kabinet dat deze gegevens in een centrale databank worden bewaard. Volgens de jury van de awards is dit voorstel op diverse punten slecht. Zo is de verleiding groot om de databank met gegevens voor andere doeleinden wordt gebruikt dan waarvoor deze is ingesteld, namelijk het controleren van persoonsgegevens aan de grens. Daarnaast denkt de jury dat het erg moeilijk wordt om de gegevens voldoende te beveiligen. Het probleem is bovendien dat als deze in verkeerde handen vallen het niet te herstellen is. Wanneer dit bijvoorbeeld met creditcardnummers gebeurd, is het eenvoudig op te lossen door een nieuwe creditcard te nemen, maar het is minder makkelijk om een nieuw gezicht en vingerafdrukken te nemen, aldus de jury.
Winston Award
Dit jaar werd er voor het eerst een 'positieve' prijs uitgereikt in het kader van de Big Brother Awards. De Winston Award, vernoemd naar Winston Smith die zich inzette tegen 'Big Brother' in het boek 1984 van George Orwell, werd uitgereikt aan Prof. mr. Hans Franken die hoogleraar recht en informatica is aan de Universiteit Leiden en daarnaast voor het CDA lid is van de Eerste Kamer. Franken was in 1986 als voorzitter van de commissie computercriminaliteit een van de grondleggers van de gelijknamige wet. Deze wet, in de ogen van hackers ook niet helemaal vrij van privacybelemmeringen, zorgde ervoor dat Franken door Rop Gonggrijp, hoofdredacteur van het hackerstijdschrift Hacktic en mede-oprichter van Xs4all, werd aangeduid als 'iemand met een naïef vertrouwen in de Nederlandse rechtsstaat'. Dezelfde Franken was het afgelopen jaar echter zeer kritisch over het voorstel voor de bewaarplicht van (internet)verkeersgegevens. De jury prees het feit dat hij niet alleen zei dat hij tegen het voorstel was, maar ook precies de zwakke punten in de voorstellen van het Kabinet kon aanwijzen.

Overigens werd er nog op gewezen dat minister Donner ook dit jaar weer erg vaak werd voorgedragen door het publiek voor een Big Brother Award voor dit jaar. Bits Of Freedom heeft echter vorig jaar de minister al een speciale 'Oeuvreprijs voor uitzonderlijke Big Brother-verdiensten' toegekend. Dit jaar viel de minster alleen in de prijzen met het voorstel voor de opslag van verkeersgegevens. Daarmee, en met veel andere acties, liet de minister zien dat hij een 'waardige winnaar van deze award is', aldus de jury.