Het Europees Parlement heeft gisteren ingestemd met de aanleg van het zogeheten Visa Information System. De parlementariërs weigerden echter akkoord te gaan met de wens van de Europese Raad om politiediensten onbeperkte toegang tot de databank te geven.
VIS wordt naar verluidt de grootste biometrische database ter wereld; de verwachting is dat er ieder jaar vingerafdrukken en gelaatsscans van twintig miljoen personen in worden opgeslagen en er op ieder moment een slordige zeventig miljoen records over visa-aanvragers in zullen zijn opgeslagen. De bouw van de database was de laatste anderhalf jaar in een impasse geraakt, omdat het EP het oneens was met het voorstel van de lidstaten om politiediensten toestemming te geven om er zonder beperkingen in te grasduinen. Volgens een meerderheid van de parlementariërs is dat niet de bedoeling, omdat VIS een civiel doel heeft en niet voor opsporingsdoeleinden is bedoeld. Het civiele karakter van de databank was overigens ook de reden dat het Europarlement er überhaupt iets over te zeggen had. De Europese Unie heeft officieel namelijk niets te vertellen over politiezaken en strafrecht - hoewel daar met de recent aangenomen copyrightwetgeving verandering in begint te komen.
Het gevolg van het bereikte akkoord is dat iedere lidstaat een speciale autoriteit op dient te zetten die de toegang tot VIS regelt. Politie- en inlichtingendiensten moeten bij dit orgaan een aanvraag indienen voor het draaien van een query, en moeten hun verzoek staven met bewijslast die betrekking heeft op een specifieke zaak. Bij goedkeuring voert de toegangsautoriteit vervolgens de zoekopdracht voor de opsporingsinstantie uit. Naast de speciale toegangsautoriteit dienen ook de landelijke privacywaakhonden - in Nederland is dat het College Bescherming Persoonsgegevens - toezicht te houden op de toegang tot VIS. In geval van nood - bijvoorbeeld een acute terreurdreiging - mag overigens wel van de standaardprocedure worden afgeweken en direct toegang worden verleend, in dat geval wordt het verzoek achteraf gecontroleerd.
De aanvoerster van de opstandige parlementsleden, Sarah Ludford, is ingenomen met de uitkomst, die volgens haar de rechten van miljoenen mensen beschermt. 'Ik heb me ingezet om ervoor te zorgen dat de fundamentele gegevensbeschermingsprincipes van noodzaak en evenredigheid worden gerespecteerd, en dat toegang door veiligheidsdiensten niet routinematig plaatsheeft maar onderhavig is aan strenge voorschriften', aldus Ludford.
