In het afgelopen decennium is de 16:9-breedbeeldverhouding het meestvoorkomende formaat voor laptopschermen geworden. Van de ruim 2900 verkrijgbare laptops die in de Pricewatch staan, hebben bijna 2500 exemplaren een 16:9-scherm. Niet alle fabrikanten gingen mee met die trend. Apple hield stug vast aan 16:10-schermen voor zijn MacBooks en Microsoft, dat pas sinds 2015 laptops maakt, heeft tot nu toe alleen 3:2-schermen gebruikt. Op enkele uitzonderingen na, hebben de grote pc-fabrikanten als Dell, HP, Lenovo, ASUS en Acer daarentegen jarenlang vrijwel alleen laptops met 16:9-schermen gemaakt.
De hogere schermverhouding van 16:10 is bezig met een terugkeer. Vorig jaar introduceerden een aantal merken laptops met die schermverhouding en op de digitale CES-beurs werden dit jaar relatief veel laptops met 16:10-schermen aangekondigd. Ook de 3:2-verhouding komt steeds vaker voor, al blijft die nog schaars. Hoe komt het dat hogere schermformaten weer een opmars maken en welke fabrikanten doen daar aan mee? We zetten dat op een rij en vroegen fabrikanten om reacties.
Terug van weggeweest
De 16:10-schermverhouding is niks nieuws. Tussen 2003 en 2008 was de 16:10-verhouding de meestvoorkomende in laptops. Het was het eerste breedbeeldformaat; voor die tijd was 4:3 nog de standaard. De 16:10-laptopschermen hadden in die tijd vaak resoluties als 1280x800, 1440x900 of 1680x1050 pixels, minder dus dan de full-hd-resolutie. Alleen grote en dure 17"-laptops hadden een resolutie van 1920x1200 pixels.
Fabrikanten maakten vanaf 2008 snel de overstap naar 16:9-schermen. Daarmee kregen kleinere schermformaten hogere resoluties, die gelijk waren aan de hd- en full-hd-standaarden van 1366x768 en 1920x1080 pixels. Dat was vooral het verhaal dat aan consumenten verteld kon worden: de 16:9-verhouding is ideaal voor het consumeren van multimedia.
Voor fabrikanten was het bredere formaat efficiënter om te produceren. Voor tv's werd enkel de 16:9-verhouding gebruikt en door alleen maar panelen van dat formaat uit het glassubstraat te snijden, ging er minder van verloren. Dat maakt de productie goedkoper.
Laptops van voor 2010: toen was 16:10 nog heel gewoon
Nieuwe 16:10-laptops: Lenovo trekt de kar
Terug naar het heden: de terugkeer van 16:10-schermen was tijdens de CES het beste zichtbaar bij Lenovo. Die fabrikant stopt de panelen vanaf dit jaar ook in IdeaPad-laptops die gericht zijn op het mainstreamsegment. Het gaat dan wel om nieuwe Pro-versies van de IdeaPad 5, dus niet de goedkoopste modellen. Er komen 16"- en 14"-varianten.
Niet alleen de beeldverhouding is anders, ook hebben de nieuwe 16:10-panelen hogere resoluties en refreshrates dan gebruikelijk is in dit segment. De bekende 15,6"-panelen hebben vrijwel altijd een resolutie van 1920x1080 pixels. Wil je meer dan, dan moet je op dat formaat vrijwel altijd kiezen voor 4k, want 15,6"-panelen met een resolutie van 2560x1440 pixels zijn zeldzaam.
Lenovo gebruikt 16"-panelen met een resolutie van 2560x1600 pixels. Daarmee krijgen de nieuwe laptops dus niet alleen een hoger scherm, maar ook scherper beeld en meer digitale werkruimte. De 14"-versies hebben een paneel met een resolutie van 2880x1800 pixels of 2240x1400 pixels. Eind vorig jaar introduceerde Lenovo ook al laptops met die schermen.
Volgens Niels van Echteld, productmanager bij Lenovo Benelux, is differentiatie een van de redenen dat de fabrikant nu voor 16:10-schermen kiest. Lenovo stopt de schermen in nieuwe Pro-uitvoeringen van zijn IdeaPad 5-modellen. De reguliere IdeaPad 5 blijft bestaan met 16:9-scherm, maar door een duurdere variant uit te brengen kan de fabrikant een alternatief bieden voor bijvoorbeeld MacBooks in het prijssegment van 900 tot 1500 euro.
De 16:10-panelen van 16" zijn er alleen met een relatief hoge resolutie van 2560x1600 pixels en worden volgens van Echteld door paneelfabrikanten dan ook in de markt gezet als een premiumproduct. De panelen hebben ook een relatief groot kleurbereik, ze kunnen de volledige sRGB-kleurruimte weergeven. Hij verwacht niet dat de schermverhouding snel naar nog goedkopere laptops zal komen, daar blijven 16:9-panelen de norm.
Net als veel andere laptopcomponenten, zijn schermen slecht leverbaar, zegt van Echteld. Dat komt door de grote vraag naar laptops. De laptopmarkt kromp jarenlang, maar door de coronapandemie is de vraag plots enorm gestegen. Met name goedkope schermpanelen zijn daardoor schaars. Met de nieuwe 16:10-panelen vergroten schermfabrikanten het aanbod.
Lenovo heeft ook een Yoga Slim 7i Pro-variant met oledscherm aangekondigd. Daarvoor gebruikt de fabrikant een 14"-paneel van Samsung Display met een resolutie van 2880x1800 pixels. Samsung kondigde dit jaar aan tien nieuwe oledpanelen voor laptops uit te brengen, met formaten van 13,4", 14" en 16". Welke verhoudingen die hebben is niet bekend, maar daar zit dus in ieder geval één 16:10-paneel bij.
In zijn ThinkBook-serie introduceerde Lenovo vier nieuwe modellen, allemaal met 16:10-schermen, met diagonalen van 16", 14" en 13,3". Verder stopt Lenovo een 16:10-scherm in twee van zijn Legion-gamelaptops. Dat 16"-paneel heeft ook een resolutie van 2560x1600 pixels, maar een hogere refreshrate van 165Hz. In zijn zakelijke lijn van dunne ThinkPad X1-modellen stapt Lenovo ook over naar 16:10-schermen. Dat gaat om 14"-panelen met resoluties van 3840x2400 pixels of 1920x1200 pixels.
Laptop | Schermtype | Eigenschappen |
Lenovo IdeaPad 5 Pro | 16", 16:10, ips | 2560x1600px, 120Hz, 350cd/m² |
2560x1600px, 60Hz, 350cd/m² | ||
Lenovo IdeaPad 5 Pro | 14", 16:10, ips | 2880x1800px, 90Hz, 400cd/m² |
2240x1400px, 60Hz, 300cd/m² | ||
Lenovo Yoga Slim 7i Pro | 14", 16:10, oled | 2880x1800px, 90Hz |
Lenovo Legion 7 | 16", 16:10, ips | 2560x1600px, 165Hz, 3ms, 500cd/m² |
Lenovo Legion 5 Pro | 16", 16:10, ips | 2560x1600px, 165Hz, 3ms, 500cd/m² |
Lenovo ThinkBook 16p | 16", 16:10, ips | 2560x1600px, 400cd/m² |
Lenovo ThinkBook 14p | 14", 16:10, ips | 2240x1400px, 300cd/m² |
14", 16:10, oled | 2880x1800px, 400cd/m² | |
Lenovo ThinkBook 13x | 13,3", 16:10, ips | 2560x1600px, 400cd/m² |
Lenovo ThinkBook Plus Gen 2 | 13,3", 16:10, ips | 2560x1600px, 400cd/m² |
Lenovo ThinkPad X1 Carbon | 14", 16:10, ips | 3840x2400px, 500cd/m² |
1920x1200px, 400cd/m² | ||
1920x1200px, 500cd/m² | ||
Lenovo ThinkPad X1 Yoga | 14", 16:10, ips | 3840x2400px, 500cd/m² |
1920x1200px, 400cd/m² | ||
1920x1200px, 500cd/m² |
LG stapt volledig over op 16:10
De lijst van nieuwe 16:10-laptops van Lenovo is lang, maar die fabrikant maakt ook nog veel modellen met 16:9-schermen. Dat is niet het geval bij LG; alle nieuwe laptops van dat merk hebben een 16:10-scherm. De Zuid-Koreaanse fabrikant is echter geen grote speler op de laptopmarkt en heeft maar één serie: die van dunne en lichte gram-modellen. Vorig jaar waren daarin drie varianten verkrijgbaar en had alleen het 17"-model een 16:10-scherm. Nu heeft LG vijf modellen en die hebben allemaal die beeldverhouding.
Nieuw in de line-up is een 16"-model en een 2-in-1-variant daarvan. Ook LG gebruikt een paneel met een resolutie van 2560x1600 pixels. De 14"-uitvoering heeft een resolutie van 1920x1200 pixels en ook daarvan komt een 2-in-1-versie uit. Het 17"-model had vorig jaar al een scherm met 2560x1600 pixels en dat is bij het nieuwe model niet anders. LG verkoopt zijn laptops tot nu toe officieel overigens niet in Nederland en België.
Laptop | Schermtype | Eigenschappen |
LG gram 17" | 17", 16:10, ips | 2560x1600px |
LG gram 16" LG gram 16" 2-in-1 |
16", 16:10, ips | 2560x1600px |
LG gram 14" LG gram 14" 2-in-1 |
14", 16:10, ips | 1920x1200px |
Dure modellen van Dell
Dell introduceerde op de CES maar één nieuwe laptop met 16:10-scherm, de Latitude 9420, die als 14"-laptop en als 2-in-1 met hetzelfde schermformaat beschikbaar komt. Dell is echter al langer bezig met de terugkeer naar 16:10: de hele XPS-serie is vorig jaar al over gegaan naar dat formaat.
Je moet wel diep in de buidel tasten voor een 16:10-model van Dell. Goedkopere Latitude-uitvoeringen hebben nog geen hoger scherm gekregen en consumentenmodellen onder de XPS-serie hebben dat ook nog niet.
Laptop | Schermtype | Eigenschappen |
Dell Latitude 9420 | 14", 16:10, ips | 1920x1200px, 500cd/m² |
Dell Latitude 9420 2-in-1 | 14", 16:10, ips | 2560x1600px, 500cd/m² |
Dell XPS 17 9700 | 17", 16:10, ips | 3840x2400px, 500cd/m² |
1920x1200px, 500cd/m² | ||
Dell XPS 15 9500 | 15,6", 16:10, ips | 3840x2400px, 500cd/m² |
1920x1200px, 500cd/m² | ||
Dell XPS 13 9310 | 13,4", 16:10, ips | 1920x1200px |
3840x2400px | ||
Dell XPS 13 9310 2-in-1 | 13,4", 16:10, ips | 1920x1200px |
3840x2400px |
Kleine stapjes van ASUS en HP
HP kondigde tijdens de CES vooral zakelijke laptops aan en die hebben veelal nog 16:9-schermen. De fabrikant kwam met één nieuw model voor consumenten: de HP Envy 14 en die krijgt wel een hoger 16:10-scherm, met een resolutie van 1920x1200 pixels. In de Envy-lijn heeft HP nog tal van andere laptops en convertibles, maar het is nog niet bekend of daar nieuwe modellen van komen met hogere schermen. HP wil geen inhoudelijke reactie geven over producten die nog niet zijn aangekondigd.
Ook ASUS toonde één nieuw model met 16:10-scherm. Dat is de opvallende ROG Flow X13: een 13,4"-convertible gericht op gamers, met GTX 1650-videokaart. Er komt een variant met een resolutie van 1920x1200 pixels en een refreshrate van 120Hz en een versie met 3840x2400 pixels, die heeft een 60Hz-paneel.
Vorig jaar verschenen er al diverse ProArt StudioBook-laptops van ASUS met een 17"-scherm met 16:10-verhouding en resolutie van 1920x1200 pixels. Gezien de hoge prijzen van die laptops is die relatief lage resolutie opvallend, maar nieuwe modellen zijn nog niet aangekondigd. Voor zijn ZenBook-laptops en het overgrote deel van zijn ROG- en Zephyrus-gamelaptops houdt ASUS voorlopig nog vast aan het 16:9-formaat.
ASUS: paneelfabrikanten staan open voor afwijkende formaten
In het verleden waren paneelmakers volgens ASUS huiverig om schermen in afwijkende formaten te maken, maar in de laatste jaren is dat langzaamaan veranderd. Bij ASUS is dat terug te zien in de ZenBook Duo-modellen, waar een tweede scherm met een 32:9-verhouding in zit.
In zijn reguliere ZenBook-lijn heeft ASUS nu geen modellen met een 16:10-scherm en volgens de fabrikant is dat vanwege de focus op een zo dun en licht mogelijk ontwerp. Doordat de schermranden steeds dunner zijn geworden, zijn dergelijke laptops tegenwoordig niet veel groter dan de 16:9-verhouding van het scherm zelf. ASUS ziet daarin voordelen voor de draagbaarheid.
ASUS geeft aan dat er in de nabije toekomst waarschijnlijk wel ZenBooks komen met 16:10-panelen en als er meer vraag naar is, zal ASUS naar eigen zeggen verschillende lichtgewicht ZenBook-modellen met een 16:10-scherm uitbrengen.
De fabrikant zegt dat de keuze voor een 16:10-scherm in de ROG Flow X13 een 'hint' is naar de productiviteitmogelijkheden van die laptop en dat er voor dat schermformaat is gekozen omdat het om een compleet nieuw model gaat.
Acer verwacht 16:10 in nabije toekomst
Acer kondigde geen laptops met 16:10-schermen aan op de CES en heeft die ook niet in zijn huidige assortiment. De fabrikant presenteerde diverse nieuwe Aspire-modellen en gamelaptops in de Nitro- en Predator-serie, maar die hebben nog 16:9-schermen.
Acer maakt als een van de weinige fabrikanten wel laptops en Chromebooks met 3:2-schermen. Op de CES waren er geen nieuwe modellen met die schermverhouding, maar volgens de fabrikant komen er in de nabije toekomst 'zeer waarschijnlijk' meer laptops en Chromebooks uit met 16:10- of 3:2-schermen. Volgens de fabrikant zal de trend dit jaar nog voornamelijk 16:9 zijn, maar komen er in de duurdere modellen meer en meer 16:10-schermen.
MSI werkt aan verschillende modellen met 16:10-scherm
Ook MSI kondigde geen 16:10-laptops aan tijdens de CES en heeft die ook niet in zijn huidige line-up, maar een woordvoerder van het bedrijf zegt dat de fabrikant een aantal modellen met 16:10-scherm op de planning heeft staan. Het gaat om laptops in de Business & Productivity-lijn, dat zijn modellen zoals de MSI Prestige en Modern. Ook komen er 16:10-laptops in de Creator-serie. Specifieke details zijn nog niet bekend.
Van 15,6" naar 16": net zo breed, iets hoger
Een 16"-laptop klinkt groter dan een 15,6"-model, maar vanwege de verschillende verhoudingen hoeft dat niet zo te zijn. Een 16:10-scherm van 16" is wat breedte betreft gelijk aan een 15,6"-scherm van 16:9. Uiteraard is eerstgenoemde iets hoger, maar veel 16:9-laptops hebben een dikke schermrand aan de onderkant en als het lukt om die met een 16"-scherm kleiner te maken, past zo'n paneel in een behuizing die tot nu toe voor 15,6"-laptops werd gebruikt.
Schermdiagonaal | Verhouding | Breedte | Hoogte | Oppervlak | Resolutie | Pixeldichtheid |
16" | 16:10 | 34,5cm | 21,5cm | 742,3cm² | 2560x1600px | 189ppi |
15,6" | 16:9 | 34,5cm | 19,4cm | 670,9cm² | 1920x1080px | 141ppi |
Dat is goed te zien aan Lenovo's Legion 7-gamelaptop. De nieuwe 16"-versie is volgens de fabrikant 35,6cm breed en 26,1cm diep. De 15,6"-variant van vorig jaar, met een dikkere rand onder het scherm, heeft afmetingen van 35,9cm bij 25,9cm. Daarmee is de nieuwe variant dus zelfs iets smaller en nauwelijks hoger.
Nieuwe 16:10-laptops van dit formaat zijn dus nauwelijks groter dan hun voorgangers en bieden meer schermoppervlak. Door de hogere resolutie gaat de werkruimte op het digitale bureaublad ook nog eens flink omhoog, net als de pixeldichtheid en daarmee de scherpte.
Bij de veelgebruikte 14"- en 13,3"-formaten zijn de verschillen tussen 16:10 en 16:9 iets groter. Het is dus niet zomaar mogelijk om een nieuw 16:10-paneel van 14" in een behuizing te stoppen die eerder voor 13,3"-laptops met 16:9-verhouding werd gebruikt. Fabrikanten zullen daar wat meer werk van moeten maken.
Schermdiagonaal | Verhouding | Breedte | Hoogte | Oppervlak | Resolutie | Pixeldichtheid |
14" | 16:10 | 30,2cm | 18,9cm | 568,3cm² | 2560x1600px | 216ppi |
14" | 16:9 | 31,0cm | 17,4cm | 540,3cm² | 1920x1080px | 157ppi |
13,3" | 16:10 | 28,7cm | 17,9cm | 512,9cm² | 2560x1600px | 227ppi |
13,3" | 16:9 | 29,4cm | 16,6cm | 487,6cm² | 1920x1080px | 166ppi |
Hoger scherm als luxeproduct
Laptops met 16:10-schermen zijn nooit helemaal verdwenen, maar het marktaandeel ervan is gekelderd. De grote uitzondering is Apple, dat voor zijn MacBooks vast bleef houden aan 16:10-panelen. Apple heeft veel marge op zijn producten en voelde zich dus niet genoodzaakt om te kiezen voor goedkope 16:9-panelen. Windows-laptops met hogere schermen die in de afgelopen jaren uitkwamen, waren veelal ook duurdere modellen en vaak gericht op de zakelijke markt.
Het beste voorbeeld daarvan is de Surface-lijn van Microsoft. In 2015 kwam daarin de eerste 2-in-1-laptop uit, de Surface Book, met een 3:2-scherm van 13,5" met een resolutie van 3000x2000 pixels. Later volgden ook grotere 15"-varianten met 3240x2160 pixels. Net als Apple gebruikt Microsoft veelal schermpanelen die op maat worden gemaakt en niet bij andere fabrikanten terug te vinden zijn. Dergelijke grote merken hebben de middelen en de marges om in opdracht panelen naar wens te laten maken.
Ieder merk een uniek 3:2-paneel
Niet alleen Microsoft, maar ook HP en Huawei hebben recent een aantal modellen uitgebracht met 'eigen' 3:2-scherm in hun assortiment en ASUS introduceerde vorig jaar één topmodel met die schermverhouding. Kijk je naar de eigenschappen van die panelen, dan valt op dat er weinig overlap is. Dat wijst erop dat fabrikanten specifieke panelen laten maken en dat dergelijke schermen niet zomaar verkrijgbaar zijn voor anderen, of gewoonweg te duur zijn.
Er is één uitzondering: het 13,5"-formaat met 2256x1504 pixels. Microsoft gebruikt dat voor zijn Surface Laptops, maar Acer bracht al een aantal jaar Chromebooks uit met een vergelijkbaar scherm en sinds vorig jaar zit zo'n paneel ook in de Acer Swift 3-laptop en Spin 5- en 7-convertibles. De panelen komen overigens wel uit een andere fabriek, maar de eigenschappen en prestaties zijn vergelijkbaar. Lenovo geeft zijn nieuwe ThinkPad X1 Titanium ook zo'n scherm.
3:2-paneel | Resolutie | Gebruikt in |
15" | 3240x2160px | Microsoft Surface Book 2 en 3 |
2496x1664px | Microsoft Surface Laptop 3 | |
13,5" | 3000x2000px | Microsoft Surface Book, Surface Book 2 en 3 |
2256x1504px | Microsoft Surface Laptop, Surface Laptop 2 en 3 | |
Acer Swift 3, Spin 5 en 7 | ||
Lenovo ThinkPad X1 Titanium | ||
14" | 3300x2200px | ASUS ZenBook S |
13,9" | 3000x2000px | Huawei MateBook X Pro |
14" | 2160x1440px | Huawei MateBook 14 |
13" | 2160x1440px | Huawei MateBook 13 |
13,5" | 3000x2000px | HP Spectre x360 14 |
1920x1280px | HP Chromebook Elite, Elite Folio | |
13" | 3000x2000px | HP Elite x2 |
12,3" | 1920x1280px | HP Elite x2 |
De toekomst van 16:10 en 3:2
De recente aankondigingen op de CES wijzen erop dat schermfabrikanten meer 16:10-schermen zijn gaan maken en dat laptopfabrikanten nu dus meer keus hebben. De line-up van Lenovo is veelzeggend: de Chinese fabrikant is marktleider en heeft in veel van zijn modellen het traditionele 15,6"-paneel met 16:9-verhouding vervangen door een 16"-scherm met 16:10-verhouding.
Het scherm is niet breder geworden, maar biedt wel meer werkruimte in de hoogte en bovendien een veel hogere resolutie, dus meer werkruimte en een betere pixeldichtheid. Die overstap kunnen we alleen maar toejuichen. Het paneel zit nog niet in de allergoedkoopste laptops, maar Lenovo behoudt het 16:10-formaat niet alleen voor zijn duurste modellen.
Ook LG gebruikt een 16"-scherm met vergelijkbare eigenschappen, maar bij andere fabrikanten zien we het nieuwe 16"-scherm nog niet. Het is afwachten of bijvoorbeeld Acer, ASUS en HP dergelijke schermen ook gaan inzetten en meegaan met de trend die Lenovo inzet. Die fabrikanten staan wel positief tegenover het 16:10-formaat en hinten op meer laptops met een dergelijke schermverhouding.
Dell was al eerder met de terugkeer naar 16:10 begonnen. De hele XPS-lijn van die fabrikant is sinds vorig jaar over op het formaat ook het zakelijke compacte Latitude-topmodel krijgt nu een hoger scherm. Bij Dell blijft een hoog scherm vooralsnog echter een luxeproduct.
Het 3:2-formaat wint ook stilletjes aan populariteit, maar er is geen grote opleving te zien. Het gebruik van deze verhouding beperkt zich tot enkele fabrikanten en er zijn geen aanwijzingen dat dit op korte termijn gaat veranderen. Microsoft zal ongetwijfeld vast blijven houden aan dit formaat, dat doet de fabrikant immers al sinds 2015. Acer en Huawei zijn vooralsnog de enige twee fabrikanten die relatief goedkope laptops maken met 3:2-schermen.