Packs kopen in EA-voetbalgame FIFA is te zien als een losstaand kansspel en dat mag niet in Nederland. De Rechtbank Den Haag stelt daarmee de Kansspelautoriteit in het gelijk. EA krijgt een last onder dwangsom die kan oplopen tot 10 miljoen euro, maar gaat in hoger beroep.
De Nederlandse Kansspelautoriteit heeft eerder een last onder dwangsom opgelegd aan EA vanwege het overtreden van Wet op de kansspelen met Packs in FIFA. Het gaat om een vorm van lootboxes waarbij spelers met echt geld FIFA Points kunnen kopen om daarmee pakjes met spelerskaarten te kopen, waarvan de inhoud op toeval berust. Volgens de Kansspelautoriteit is het kopen van Packs en het samenstellen van een team van spelers te zien als een gokspel dat volledig losstaat van het 'behendigheidsspel' FIFA. Het aanbieden van kansspelen zonder vergunning is in Nederland verboden.
De Rechtbank in Den Haag heeft de bezwaren van EA afgewezen en stelt de Kansspelautoriteit in het gelijk. Het opleggen van de lasten onder dwangsom is volgens de rechter terecht. Electronic Arts Swiss, dat is aangemerkt als verkoper van FIFA-games in Nederland, en moederbedrijf Electronic Arts Inc. moeten het spel aanpassen en als zij dat niet binnen drie weken na de uitspraak doen, moet ieder 250.000 euro per week betalen, met een maximum van 5 miljoen euro voor elk bedrijf. De Kansspelautoriteit heeft die lasten onder dwangsom vorig jaar in oktober al opgelegd, maar EA maakte daar bezwaar tegen en stapte uiteindelijk naar de rechter. De uitspraak is op 15 oktober gedaan en donderdag gepubliceerd. Het sanctiebesluit tegen EA is online gezet door de Kansspelautoriteit.
EA gaat bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in hoger beroep tegen de uitspraak. Dirk Scholing, de Country Manager van EA Benelux, zegt in een verklaring teleurgesteld te zijn over de beslissing en de mogelijke gevolgen hiervan voor Nederlandse spelers. "We zijn niet van mening dat onze producten en diensten op enige wijze in strijd zijn met de gokwetten. We gaan tegen deze beslissing in beroep en proberen een situatie te voorkomen die impact heeft op de mogelijkheden van Nederlandse spelers om FIFA Ultimate Team volledig te spelen." Wel zegt EA nog open te staan voor gesprekken met de Kansspelautoriteit 'om hun zorgen te begrijpen'.
Voorgestelde wijzigingen
De Kansspelautoriteit stelt een aantal maatregelen voor die EA zou kunnen nemen om de overtreding te beëindigen. Dat kan door de overdraagbaarheid van uit de Packs verkregen goederen binnen FIFA onmogelijk te maken. Momenteel kunnen gamers de voetbalspelers die ze uit de lootboxes verkrijgen, verhandelen op de FUT Transfer Market. Daar is geen echt geld mee gemoeid, maar er is ook een onofficiële zwarte markt, waar FUT-munten en spelers uit Packs omgezet kunnen worden in echt geld. Hoewel EA dat niet toestaat, bewijst dit dat er sprake is van een economische waarde. De Kansspelautoriteit stelt dat 5000 FUT-munten ongeveer een euro waard zijn en dat een bijzondere versie van de virtuele speler Gullit te koop stond voor 9.970.000 FUT-munten, ofwel 1994 euro.
Een andere optie die de Kansspelautoriteit zou goedkeuren, is een direct buy-optie. Daarbij zou EA de virtuele spelers in FIFA moeten aanbieden voor een vast bedrag, zodat het gokelement verdwijnt. Een derde optie is het geheel verwijderen van de Packs, zodat het spel geen lootboxes meer heeft.
EA voert als verweer aan dat het technisch lastig is om op korte termijn dergelijke aanpassingen die maar voor één land gelden, in het spel door te voeren. Ook zegt EA dat rekening gehouden moet worden met schadeclaims van consumenten en dat goede relaties met voetbalclubs zullen worden geschaad. Volgens EA zijn er minimaal twaalf maanden nodig om aanpassingen te maken die aan de eisen van de Kansspelautoriteit voldoen.
Volgens de rechtbank heeft EA niet aannemelijk gemaakt dat het niet binnen de gestelde termijn van drie weken aan de eisen kan voldoen. De rechtbank vindt de gestelde termijn niet onredelijk kort, omdat er verschillende mogelijkheden zijn om het spel aan te passen en omdat EA al lange tijd op de hoogte is van het standpunt van de Kansspelautoriteit. Het aanpassen van de software is slechts een van de mogelijkheden en EA betwist niet dat bijvoorbeeld het afsluiten van Nederlandse accounts een mogelijkheid is om aan de eis te voldoen, aldus de uitspraak.
Verweer van EA
EA heeft diverse punten van verweer aangevoerd. Zo zegt de uitgever dat Packs ten onrechte worden beoordeeld als een losstaand kansspel, want Packs zijn volgens EA onlosmakelijk verbonden met de FUT-modus. De rechter gaat daar niet in mee, want vastgesteld is dat Packs los zijn te kopen en te openen en dat spelers ervoor kunnen kiezen om alleen Packs te openen om spelers te verkrijgen, om die vervolgens al dan niet te verhandelen. Dat veel spelers het niet op die manier spelen, betekent niet dat de mogelijkheid er niet is.
Ook stelt EA dat er geen dringend belang bij handhaving is, omdat Packs al tien jaar onderdeel zijn van FIFA zonder dat daartegen is opgetreden. Ook haalt EA aan dat de Kansspelautoriteit al in april 2018 heeft laten weten dat FIFA de regels overtreedt, maar dat er tot oktober 2019 werd gewacht met formele handhaving. Dat 'lange stilzitten' rechtvaardigt volgens EA geen dwangsom die kan oplopen tot tien miljoen euro. Volgens de Kansspelautoriteit heeft die organisatie beperkte middelen en capaciteit en is daarom niet eerder opgetreden. De rechter stelt EA niet in het gelijk op deze punten.
EA betoogt ook nog dat het dwangsombesluit de vrijheid van meningsuiting beperkt en dat de 'denkbeelden over en in de (digitale) voetbalwereld zonder noodzaak worden gecensureerd'. Volgens de FIFA-maker is het volledig verwijderen van lootboxes niet proportioneel en zijn er minder ingrijpende maatregelen denkbaar. De rechter gaat ook daar niet in mee.
EA ging in België vorig jaar al overstag
In België is EA begin 2019 al gestopt met de verkoop van FUT Points. Die beslissing werd gemaakt na gesprekken met de Belgische Kansspelcommissie, die vindt dat de Packs in strijd zijn met gokwetgeving. EA is het daar niet mee eens, maar gaf toch gehoor aan het verzoek, zonder dat daar een rechtszaak aan te pas kwam.
De Packs, ofwel de lootboxes, zijn in België niet uit FIFA verdwenen en nog altijd te verkrijgen, maar nu alleen met FIFA Coins, die spelers kunnen verdienen door het spel te spelen. Met een vergelijkbare wijziging zou EA in Nederland vermoedelijk niet voldoen aan de eisen van de Kansspelautoriteit. De lootboxen zitten nog altijd in het spel en de inhoud ervan is nog altijd verhandelbaar.
Eerder zei de Kansspelautoriteit in antwoord op Kamervragen daarover: "Een maatregel die in België tot gevolg heeft dat wordt voldaan aan de Belgische kansspelwetgeving, leidt er daarom niet automatisch toe dat voldaan wordt aan de Nederlandse kansspelwetgeving."
Miljardenbusiness
Het verdienmodel dat EA hanteert in zijn FUT-modus van FIFA, ligt al langer onder vuur van toezichthouders wereldwijd. EA is het niet eens met de kritiek die het krijgt. Vorig jaar noemde een onderdirecteur van de juridische afdeling van de uitgever tijdens een hoorzitting van het Britse parlement in-game aankopen met een op toeval gebaseerde inhoud 'best ethisch en leuk' en werden de Packs vergeleken met chocoladeverrassingseieren.
Het is niet verwonderlijk dat EA fel in de verdediging schiet als het gaat over zijn lootboxes. De uitgever verdient miljarden dollars met in-game aankopen. In het tweede kwartaal van dit jaar behaalde EA een omzet van 1,1 miljard dollar uit live services. Daaronder vallen alle inkomsten uit lootboxes. Welk aandeel daarvan afkomstig is uit de FUT-modus van FIFA, is niet bekend, maar al drie jaar op rij is de gecombineerde omzet van alle Ultimate Team-modi meer dan een miljard dollar per jaar. De Ultimate Team-modus zit niet alleen in FIFA, maar ook in Madden.
/i/2003960366.png?f=imagenormal)
Nederland versus lootboxes
De Kansspelautoriteit besliste in april 2018 dat games met lootboxes waarvan de inhoud verhandelbaar is voor echt geld, onwettig zijn. De toezichthouder had toen al onderzoek uitgevoerd naar verschillende games en had ook FIFA in het vizier, maar de namen van de games werden destijds niet bekendgemaakt. De toezichthouder gaf makers van games acht weken de tijd om aanpassingen te doen.
Verschillende games waarvan de inhoud van lootboxes op handelsplaatsen is te verhandelen voor geld, zijn vervolgens in Nederland aangepast. Zo kregen Nederlandse spelers van Dota2 de inhoud van lootboxes te zien voor aanschaf en CS:GO-spelers kunnen sinds juli 2018 geen lootboxes meer openen. EA gaf geen gehoor aan de oproep, waarna de Kansspelautoriteit is overgegaan tot het opleggen van de lasten onder dwangsom. De toezichthouder wil daarmee afdwingen dat de overtreding wordt gestopt. Hoewel de juridische procedure al meer dan een jaar loopt, mocht de Kansspelautoriteit daar eerder niets over zeggen. Dat mag nu wel, omdat er een uitspraak is gedaan.
Gevolgen voor FIFA-spelers in Nederland
Wat de exacte gevolgen zullen zijn voor FIFA-spelers in Nederland, is nog niet duidelijk. Voorlopig is het afwachten op de uitspraak in hoger beroep van de Raad van State. Voordat het zover is, zal de voorzieningenrechter eerst nog moeten bepalen of de dwangsombesluiten worden opgeschort. Als dat gebeurt, verandert er voor spelers voorlopig niets. Als de dwangsommen niet worden opgeschort, zal EA moeten betalen of aanpassingen moeten doorvoeren in het spel, wat dus wel gevolgen voor spelers zal hebben.
Als de Raad van State de dwangsombesluiten niet opschort, verstrijkt over een week de termijn waarop de dwangsom moet zijn verbeurd. EA kan er dus ook binnen deze termijn voor kiezen om aanpassingen door te voeren. De uitgever zou dan de lootboxes in Nederland moeten verwijderen of spelers een optie moeten bieden om de inhoud direct te kopen, zonder gokelement. Hoewel de rechtszaak over een oudere FIFA-versie gaat, geldt de uitkomst ook voor de Packs in huidige en toekomstige versies.
Wat de uitkomst ook wordt, de uitspraak zal vermoedelijk geen gevolgen hebben voor items die FIFA-spelers al hebben verzameld. Dat was bijvoorbeeld ook in België het geval. Spelers die Packs hadden gekocht, konden de inhoud daarvan houden, ook nadat de verkoop van FIFA Points stopte. Ook hebben spelers nog steeds toegang tot de FUT-modus en de transfermarkt in België.
:strip_exif()/i/2003921274.jpeg?f=imagenormal)