'Elke maand kwart miljoen verzoeken om gegevens telecom-gebruikers'

Maandelijks vragen opsporingsdiensten een kwart miljoen keer naw-gegevens, ip-adressen en e-mailadressen op bij het Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie. Dat is fors hoger dan aanvankelijk werd verwacht.

Het CIOT is onderdeel van het Ministerie van Justitie en bemiddelt tussen opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten en de aanbieders van telecommunicatiediensten. Het informatiesysteem van het CIOT wordt dagelijks gevoed met gegevens van 110 aangesloten providers. Bevoegde overheidsdiensten kunnen vervolgens gegevens als naam, adres, woonplaats, ip-adres, e-mailadres en telefoonnummer uit de database opvragen als dat nodig is voor strafvordering, inlichtingenverzameling of hulpverlening in noodsituaties. Ze dienen dan wel een gerechtelijk bevel of een vordering van een bevoegde opsporingsambtenaar te kunnen overhandigen.

Maandelijks ontvangt het CIOT een kwart miljoen aanvragen van opsporingsdiensten, zo vertelde René Bladder van de organisatie deze week tijdens de Ripe 58-bijeenkomst in Amsterdam. Dat zou neerkomen op 3 miljoen aanvragen per jaar en dat is een half miljoen meer dan waar het Ministerie van Justitie rekening mee houdt. Het aantal aanvragen is in de loop der jaren fors gestegen: in 2007 werden 1,9 miljoen verzoeken bij het Ciot neergelegd en in 2006 waren dat er nog 1,6 miljoen.

Bij deze gegevens zijn de aanvragen van de inlichtingendiensten niet meegenomen. In 2005 ontving het CIOT bijvoorbeeld 600.000 aanvragen voor bel-gegevens, maar op basis van een uitspraak van KPN-manager Justitieel Aftappen en Monitoren werd berekend dat daar nog eens 300.000 aanvragen van inlichtingen- en veiligheidsdiensten bijkwamen. Als die cijfers kloppen en de verhouding niet gewijzigd is, zou het totaal dit jaar op 4,5 miljoen aanvragen komen.

Bladder snapt de toename wel: "De rol van telecommunicatiediensten is de laatste jaren zo enorm toegenomen, dat het niet vreemd is dat opsporingsdiensten ook steeds meer geïnteresseerd zijn." Volgens Bladder worden veruit de meeste aanvragen in het kader van het Wetboek van Strafrecht gedaan en is slechts een beperkt deel bedoeld voor noodhulp of levensbedreigende situaties.

Het totaal kan in de toekomst nog verder oplopen: op 23 juni begint de behandeling van de wet op de Bewaarplicht Telecommunicatiegegevens. Als deze wet wordt aangenomen kunnen de opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten gegevens nog 12 maanden na dato opvragen. Momenteel is de termijn nog 24 uur. Bladder voorziet dat zijn organisatie de opslagruimte moet vergroten als het voorstel wordt aangenomen. Of het voorstel wordt aangenomen is echter nog onzeker: de Eerste Kamer staat kritisch tegenover het wetsvoorstel.

Update 16.30: Aanvulling dat naast een gerechtelijk bevel ook een vordering van een bevoegde opsporingsambtenaar toegang geeft tot het Ciot-systeem.

Reacties (80)

Bevoegde overheidsdiensten kunnen vervolgens gegevens als naam, adres, woonplaats, ip-adres e-mailadres en telefoonnummer uit de database opvragen als dat nodig is voor strafvordering, inlichtingenverzameling of hulpverlening in noodsituaties. Ze dienen overigens wel eerst een gerechtelijk bevel te kunnen overhandigen.

Gezien het bovenstaande lijkt me er iets ernstig mis met de voorstelling die hier gegeven wordt van de situatie.

Ik durf met wel enige zekerheid te stellen dat er voor die 250.000 opvragingen geen 250.000 gerechterlijk bevelen zijn verstrekt.

Wordt misschien elk geregistreerd telefoontje dat op een gerechterlijk bevel is opgevraagd als en aparte opvraging gezien en geteld ?
Dan kan het volgen van 1 beller misschien wel 100 telefoonstjes en SMS'jes in een maad opleveren. Volge je een groepje mensen of een bepaalde organisatie op basis van 1 bevel dan kunnen het er nog veel meer worden.

Oook een mogelijkheid is dat er bij onderzoeken van criminelen standaard alle telefoontjes en SMS'sje van de afgelopen 6 maanden worden opgevraagd en dat er dan in 1 keer misschien wel duizenden opvragingen worden geregistreerd

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 80466 op 7 mei 2009 16:14]

Je hebt geheel gelijk. Gegevens die opgevraagd worden bij het CIOT hoeft niet gepaard te gaan met een gerechterlijk bevel. Volgens mij is het zelfs een losse PC waarop men kan inloggen om vervolgens de volgende gegevens kan opvragen:

- de naam van de gebruiker;
- het adres met nummer en eventuele toevoegingen;
- de woonplaats met postcode;
- de soort dienst (de soort verbinding, ofwel: gaat het om een vast of dynamisch ip-adres?);
- de gebruikersnaam of inlognaam;
- de e-mail-adressen;
- de IP-adressen;

Op basis van deze informatie kan vervolgens een bevel worden gemaakt voor verdere informatie (telecommunicatie gegevens, pinpoint van mobiel nummer, aftappen van de telefoonlijn, etc). Maar voor deze gegevens hoeft de agent - voor zover ik dit heb begrepen - geen gerechterlijk bevel te verkrijgen.

Prachtig he, al die veranderingen om het terrorisme te bestrijden..... ;-)

Prachtig he, al die veranderingen om het terrorisme te bestrijden..... ;-)

En hoe vaak word die 'PC' gebruikt voor persoonlijke doeleinden?

Laat daar maar eerst een onderzoek voor komen...

Ik kan me nog herinneren dat Donner (toen minister van justitie) zich er fel tegen verzette dat bijgehouden zou worden wie de gegevens opvroeg en waarom. Het bijhouden van zo'n log zou het misbruik toch al flink kunnen beperken.
Dit lijkt meer op (geautomatiseerd) datamining dan een informatieverzoek na een aanwijzing dat iemand een strafbaar feit heeft gepleegd.

je zou maar gegevens opvragen van iemand met een botnet , dan kan ik me het aantal aanvragen wel voorstellen

Ik ken de Nederlandse wetgeving niet, maar wat ik uit het artikel afleid, is dat de gegevens maar 24u bewaart worden, zodat jou redenering niet helemaal opgaat.

Dat zou nog steeds moeten kunnen. Maar dan zijn er genoeg 'agenten' actief om dat te just in time te achterhalen. Zeg dat er 2000 agenten zijn die individueel jaarlijks 500 aanvragen doen, dan heb je al 1 miljoen aanvragen. Tel daar nog de aanvragen voor meerdere gegevens in een keer bij op, en je haalt al snel de 2,5 miljoen gok ik zo.

Het ziet er naar uit dat je opmerking de enige verklaring is. Een aantal hele snelle rechters die samen even x miljoen gerechterlijke bevelen uitdelen en/of hijgende ambtenaren die x miljoen vorderingen doen

Ondanks dat dit proces natuurlijk geautomatiseerd gaat zijn dit behoorlijk absurde getallen. Hopelijk zit er nog wel ergens een handmatig element omdat een computer (nog) niet kan redeneren als een mens. Een machine is in ieder geval nog niet in staat een afweging te maken tussen zwaarte van omgevingsvariabelen.

Een voorbeeld wordt genoemd in de film van xs4ll (aanrader). Hier wordt een moslim terrorismeverdachte omdat hij woont in dezelfde straat als een professor die op zoek is naar zwaar water.

We slaan met z'n allen door in het willen opslaan van informatie in het kader van veiligheid en service (PIP, EPD, BKR, etc.). Indien iemand slecht wil doen lukt het hem toch wel. Zie daarvoor bijvoorbeeld de gebeurtenissen in Apeldoorn. Mijn privacy is een groot goed. Ik heb niets te verbergen, maar ik als je niets met me te maken hebt gaat het je ook niets aan.

Ik werk als database engineer op veel verschillende databases en de gedachte welke conclusie mensen kunnen trekken als de systemen worden gekoppeld geeft me geen prettig gevoel.

[Reactie gewijzigd door Quinz op 7 mei 2009 16:23]

Ik denk dat de grootste factor hier de menselijke factor is, we kunnen alles vrij eenvoudig automatiseren en prive gegevens in databases stoppen en opvragen, maar juist omdat het zo eenvoudig gaat weten mensen dit niet op waarde te schatten.

Hoe makkelijker het is om gegevens op te vragen hoe makkelijker het is om te vergeten hoe belangerijk (en gevaarlijk) deze gegevens kunnen zijn.

Eerlijk gezegd lijkt me dit niet te kunnen, maar mocht het toch zo zijn dan is er iets goed mis!

Zoveel misdrijven worden er (in absolute aantallen) tenslotte niet gepleegd en zoveel subversieve elementen hebben we nu ook weer niet in dit landje (mag ik hopen).

Dat kan dus alleen maar betekenen - als dit bericht op waarheid berust - dat er voor het minste of geringste al een onderzoek wordt ingesteld. En dat is op z'n zachtst gezegd beangstigend! Big Brother is watching You - en niet zo'n beetje ook!

Je waant je in wijlen de DDR als dit soort berichten waar blijkt te zijn!

* Zich er eens nader in verdiept *

Ha, dat mocht de DDR willen! Die konden zich zo'n geperfectioneerd systeem om de eigen bevolking te controleren helemaal niet veroorloven. En nu de koude oorlog afgelopen is zijn er ook niet veel mensen meer die zo'n systeem tegenhouden om te kunnen roepen dat wij toch echt beter zijn dan de regeringen in het Oostblok. Zelfde met bv. de toonplicht van het paspoort, nu de generatie die de 2e wereldoorlog nog meegemaakt heeft aan het uitsterven is zag men ook kans om dat erdoor te drukken.

Daar heb je inderdaad wel gelijk in, al was het maar omdat destijds zaken als internet en mobiele telefonie natuurlijk nog volledig onbekend waren. Men moest zich behelpen met good-old human intelligence, da's altijd een stukje arbeidsintensiever.

Het gaat mij dan ook meer om de achterliggende gedachte, die is beangstigend zoals je zelf ook al onder woorden brengt.

Het totaal kan in de toekomst nog verder oplopen: op 23 juni begint de behandeling van de wet op de Bewaarplicht. Als deze wet wordt aangenomen kunnen de opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten gegevens nog 12 maanden na dato opvragen.

Het CIOT verzamelt namelijk iedere 24 uur alle wettelijk vastgestelde klantgegevens van 110 aangesloten telefonie- en internetproviders. Ik ben benieuwd of daar ook verkeersgegevens bij zitten. Inlichtingen- en opsporingsdiensten kunnen dus al lang tot jaren terug deze informatie inzien. Zie http://www.justitie.nl/on...andhaving/ciot/index.aspx

[Reactie gewijzigd door Vuggie op 7 mei 2009 16:55]

In het document gaat het om "250.000 questions per month" en een question is dus niet een persoon, maar een los verzoekje om gegevens.

Er staat echter in een van de brochures al een voorbeeld, men had blijkbaar bij een moordonderzoek geen nieuwe informatie meer en besloot iedereen de mobiele gegevens van iedereen die in de buurt van de moord was geweest op te zoeken... En hup dat waren ruim 30.000 telefoonnummers. Als ze zulk soort verzoeken doen en daar nog wat data-analyse op los moeten laten, dan zal het inderdaad wel hard gaan...

Verder zag ik bij de gelinkte presentatie als een van de instanties 112 staan, en het zou best wel eens kunnen zijn dat voor elk telefoontje naar 112 er wat gegevens opgehaald worden bij het CIOT.

Kortom, 250.000 lijkt (en is) heel veel, maar ook zonder paranoide verklaringen kom je een heel eind Pas als blijkt dat niet het gros van dit soort voorbeelden komt moet je je zorgen maken.

Wat een idioot hoog getal. De context ontbreekt volledig. Worden er maandelijks 250.000 Nederlanders gecontroleerd? Of 250.000 internet / communicatie transacties?

Er worden maandelijks 250.000 vragen uitgezet. (Zie artikelbron) Dus iets van:
"Welke persoonsgegevens hangen er aan dit IP-adres?"
"Met welke telefoonnummers heeft dit telefoonnummer de afgelopen maand gebeld?"
"Via welke masten is er met dit telefoonnummer op die dag gebeld?"

Ik kan me voorstellen dat er per onderzoek enkele tientallen van deze vragen gesteld worden maar dan nog..
Toegang tot dit soort databases zou enkel op gerechtelijk bevel moeten mogen, niet voor alle bevoegde ambtenaren met een controle achteraf. Maargoed, misschien moet ik ook gewoon m'n GSM inruilen voor voor een amateurradiolicentie en m'n internet voor terras + krant + tijdschrift + koeriersdienst. ;-)

De eerste vraag wel.
De twee andere vragen niet, dat is niet te bevragen via het CIOT.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 301485 op 7 mei 2009 17:52]

Misschien moeten we ons naast het aantal opvragingen, wat heel erg hoog is, ons ook eens afvragen hoe er nu precies met deze informatie wordt omgegaan nadat het is opgevraagd. Ik geloof best dat het CIOT deze informatie veilig opslaat en hier privacymatig juist mee omgaat ,echter op het moment dat deze informatie wordt overhandigd wie garandeerd ons dan dat deze informatie juist wordt behandeld?

De kans dat privacygevoelige informatie op straat komt te liggen wordt uiteraard steeds groter als meer mensen over deze informatie kunnen beschikken. Daarnaast als er dusdanig veel opvragingen gedaan worden wil ik eigenlijk als burger na kunnen gaan of mijn informatie is opgevraagd en zoja door wie en waarom. Deze informatie hoeft uiteraard niet "real-time up to date" te zijn en geen open zaken te bevatten, maar een "vertraging" van 3 - 6 maanden lijkt me hierin meer dan voldoende. En laat deze dan direct via je burger service pagina's bij de overheid beschikbaar zijn, dan is dat project nog ergens goed voor.

Als het op privacy gevoelige informatie aankomt zegt men toch altijd "als je niks te verbergen hebt hoef je nergens bang voor te zijn". Nou als de overheid zo "goed" met onze informatie omgaat laten ze dat dan maar eens transparant maken. Zolang als wij als burgers geen inzicht hebben in dit soort informatie is het bijna onmogelijk te controleren of er juist met dat beetje privacy wat je nog hebt wordt omgegaan.

[Reactie gewijzigd door bsbfx op 7 mei 2009 16:45]

Als je inzicht wil verkrijgen in de processen en gang van zaken bij deze overheidsinstelling, bestaat altijd nog de mogelijkheid om een wob-verzoek in te dienen. Op basis hiervan zullen overheidsinstanties inzicht moeten verschaffen in alle documentatie en andere relevantie informatie rondom het onderwerp van het wob-verzoek. Als het overheidsorgaan uit zichzelf niet transparant is, kun je de transparantie altijd nog proberen af te dwingen.

Echter is dat lastig af te dwingen als je niet weet hoe hard je in de gaten gehouden wordt. Heck, wie weet vindt men mij op dit moment wel heel interessant, maar hoor ik daar voorlopig niets over, 'in het kader van het onderzoek'. Hoe moet ik dan zo'n verzoekje indienen? Volgens mij melden ze het niet aan de betrokkene als ze zijn/haar gegevens hebben nagelopen...

lang verhaal, maar dat wisten ze jaren geleden je al te vertellen...

Wie controleerd de controleurs....

De controleurs die de controleurs controleren Maar goed, hoe kun je jezelf controleren of je collegacontroleur? Aan de andere kant je zal soms wel moeten. Je kunt niet altijd gecontroleerd worden door een onafhankelijke controleur. En dan kun je er nog steeds onderuit komen als je weet wanneer die wat komt controleren. Ofwel, het is gebaseerd op goed vertrouwen en... naïviteit.

delete

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 301485 op 7 mei 2009 23:49]

Ik kan hier niet vrolijk van worden. 4.5 miljoen aanvragen is ongeveer net zo veel als dat er huishoudens zijn in Nederland (iets minder). Je zou dus kunnen stellen dat van iedereen vroeger of later gegevens worden opgevraagd, zonder dat er ook maar iets bekend is over waarom, wat er mee gedaan wordt, waar ze blijven en wat dan ook.

We zijn zo ondertussen redelijk in een technologische politestaat aan het veranderen.

Toch zet ik wel vraagteken neer bij een grondregel in ons systeem : "Je bent onschuldig totdat je schuld is bewezen". Daarbij komt, er moet gegronde redenen zijn wil je als verdachte gekenmerkt worde.

Met deze grondregel in gedachte vraag ik me af waarom het aantal verzoeken zo hoog ligt en of we niet voorbij schieten aan het doel waarvoor taps bedoeld zijn. Deze aantallen doen juist vermoeden dat men standaard iedereen controleerd op een aantal parameters, waarbij het doel onduidelijk is.

Voor dergelijke wetten/regelgevingen word het hoog tijd dat het volk zelf bepaald via referendum wat toelaatbar is of niet, want als deze cijfers kloppen dan vertrouw ik de centrale overheid ook niet meer als bestuurders van ons land, want het gaat om vertrouwen van beide zijde. De VS laten daarin steeds meer zien, met name de afgelopen 8 jaar, dat de democratie aan het verbrokkelen is.

Quanata Bay is daar een mooi voorbeeld van en hun uitspraken om nooit een President van Amerika uit te leveren aan De Haag zijn daarvan de laatste tekens. Gebeurd dat wel dan kan het zo zijn dat de VS een President ontzet uit Den Haag.

Nemen we daarbij grote voorbeelden uit de geschiedenis van de CIA en de FBI, met in het achterhoofd dat Nederland steeds meer naar de pijpen van de VS dansen dan word ht langzaam duidelijk dat steeds meer diensten zich boven de wet stellen. Onwenselijk en verachtelijk omdat we zo, net zoals in de VS, steeds meer naar een gecontroleerd geheel toe gaan waarin de burger steeds meer rechten verliezen.

Met Quanata Bay bedoel je Guantánamo Bay?