Nanodeeltjes verzachten led-verlichting

Nexxus Lighting heeft op de Lightfair 2009-beurs in New York een led-lamp gepresenteerd die de kleurtemperatuur van een normale gloeilamp heeft. Om dit effect te bereiken heeft het bedrijf de led-lamp voorzien van 'quantum dots'.

Led-verlichting is al enige tijd verkrijgbaar, maar heeft als nadeel dat het relatief 'hard' licht uitstraalt. Om een natuurlijker kleurtemperatuur te bereiken heeft Nexxus Lighting, in samenwerking met technologiepartner QD Vision, zijn led-lamp voorzien van een dunne laag zogeheten 'quantum dots'. Deze kristallijne nanodeeltjes geven onder invloed van licht zelf ook licht af, maar met een andere kleur. De kleur is nauwkeurig aan te passen door grootte van de quantum dots te variëren. Nexxus Lighting is van plan om zijn led-lamp met quantum-dotmateriaal eind dit jaar op de markt te brengen. Het bedrijf heeft nog geen prijzen bekendgemaakt.

De kleurveranderende eigenschappen van quantum dots waren al langer bekend. Michael Bowers, een student van de Vanderbilt University in Nashville, ontdekte het verschijnsel in 2005 bij toeval toen hij quantum-dotmateriaal met een laser belichtte.

Concurrent Philips ziet overigens meer in de combinatie van led- en oled-verlichting. Philips' nieuwe lampen bevatten oleds voor sfeervolle verlichting, terwijl de lichtopbrengst met leds verhoogd kan worden.

Reacties (71)

[Aham brahmasmi]

Beetje jammer eigenlijk dat in de gerelateerde content alleen nog maar minder relevante artikelen van de laatste maanden over "verlichting" staan en niet de eerdere nieuwsposts over het eigenlijke onderwerp, Quantum Dots.

Voorbeeldje van een eerder bericht over Quantum Dots uit 2005 die me meteen tebinnen schoot toen ik dit bericht las: nieuws: Luidt ontdekking 'witte' led einde gloeilamp in?

[Reactie gewijzigd door Aham brahmasmi op 22 juli 2024 13:21]

[Verwijderd]

Ik ben benieuwd wat dit met het rendement doet.

[Verwijderd]

Als je voor rendement gaat kun je beter een TL-lamp kopen.

[Verwijderd]

Ligt niet zozeer aan de TL lamp. een spaarlamp is ook een soort TL lamp, maar dan in een knoop gelegd.

Overigens is dit hele bovenstaande LED verhaal niet echt nieuw.

Er zijn namelijk al lang zogenaamde "warm white" LEDs, die, qua kleur, bijna gelijk zijn aan halogeen lampjes.

[Twan V]

Dat klopt, maar dat komt doordat er een stof aan het fosfor toegevoegd wordt, als ik het goed zeg. Niet door het aanbrengen van quantum-dots.

Het nadeel daarvan is dat het direct de opbrengst vermindert. Vergelijk van een type ledspot de witte en warmwitte variant maar eens in lumen. Je zult zien dat je voor hetzelfde wattage bij de warmwitte ineens lumen inlevert.

Daarbij komt dat de kleurtemperatuur wel gelijk is aan die van een gloeilamp (3000K), maar dat het licht wat de lampen projecteren op het projectievlak nog steeds kil overkomen.

Een oorzaak hiervan is dat een gloeilamp een kleurenspectrum heeft van bijvoorbeeld 2700K-3300K, waardoor de objecten die door het licht geraakt worden, natuurlijk ogen. Leds daarentegen zijn kleurechter en hebben een veel smaller kleurenspectrum, wat bij objecten oplevert dat minder strooikleuren geabsorbeerd / teruggekaatst worden. Dat ervaren we als 'kil'.

[MBV]

LED's zijn helemaal niet kleurechter LED's stralen vaak maar 2* of 3 kleuren uit. Als je met LED's fel rood, fel groen en fel blauw uitzend, krijg je heel mooi wit licht. Probleem is dat je een verf kan hebben die alleen geel weerkaatst dat tussen rood en groen in zit, dat wordt bij zonlicht donkergeel, en bij dat LED-licht blijft het zwart.

*) vaak felblauw, wat met fosfor gedeeltelijk wordt omgezet in een redelijk breed spectrum in de buurt van geel. Rood en paars worden dus niet uitgestraald.

[Reactie gewijzigd door MBV op 22 juli 2024 13:21]

[danielsrje]

Dat bedoelt-ie ook met kleurechter: ze geven maar 1 enkele kleur (plus minus). Een gloeilamp geeft een hele rits kleuren, net als de zon. Vandaar dat puur LED licht als onnatuurlijk ervaren wordt. Wat ook niet op te lossen is door het bv via de muur of het plafond te laten kaatsen, omdat het er gewoon niet in zit.

[jjkewl]

Met drie kleuren kom je nooit op mooi wit licht. Een normale LED is tamelijk monochroom dus dan krijg dikke gaten in je spectrum (wat ik er niet uit vind zien maar jij mischien wel). Er zijn al geruime tijd betere wit licht LEDs die dichter bij een gewone lamp zitten kwa wit dan TL en die lijden niet aan het smal-bandige euvel. Ik gebruik zelf LEDs die kwa kleur hetzelfde ogen als halogeen.

Vergelijk: http://www.jasonmorrison....-to-cfl-and-incandescent/

[Verwijderd]

Je kan inderdaad excentriek gaan doen en RGB-leds gebruiken om wit licht te maken... Echter een normale witte led van het type warm / cool white, zal ongeveer hetzelfde spectrum uitstralen als een TL of spaarlamp van het type cool / warm white. Dat komt simpelweg omdat het de fosforlaag is op de LED die wit licht uitstraalt, en wat zat er ook al weer aan de binnenkant van een TL-buis of spaarlamp? Juist, een fosforlaag die wit licht uitstraalt! Resultaat: even mooi wit licht zonder de hoofdpijn en het gezoem.

[RagingR2]

Als je voor rendement gaat kun je beter een TL-lamp kopen.

Levert een TL-lamp meer Lumen per Watt dan een LED-lamp?
Dat vraag ik me eerlijk gezegd af.

http://nl.wikipedia.org/wiki/LED-lamp
http://nl.wikipedia.org/wiki/TL-lamp

[T-MOB]

Dat ligt er aan... Op de engelse wiki hebben ze een overzicht van lichtefficientie van verschilende lamptypen. Een led scoort 10 tot 150 Lumen per watt, TL scoort van 57 tot 120. Het hangt er dus nogal vanaf welke led je met welke TL vergelijkt.

[wiskid]

Kleine opmerking, Ledjes zijn beter voor het milieu. Volgens mij hebben ledjes ook een beter MTBF maar ben er niet zeker van.

[Reactie gewijzigd door wiskid op 22 juli 2024 13:21]

[Darkprince1234]

Sowieso bevat een TL en een spaarlamp LOOD. En een LED niet.

[Z4nd3r]

Je zal kwik bedoelen.

[antiekeradio]

Vroeger zat er in het glas ook lood, maar dat is sinds een aantal jaar (in ieder geval in de Europese fabrieken van Philips) niet meer zo. Nog niet zó lang geleden, 2004 ofzo.

In de buis zelf zit wel nog steeds kwik, maar de hoeveelheid per buis is al vanaf het eerste ontwerp steeds lager en lager geworden. Tegenwoordig zit er zo weinig in dat het eigenlijk gek is dat de lamp nog kan branden; in ieder geval geen schadelijke effecten van te verwachten voor de gebruikers.

[knirfie244]

Hoezo zijn LEDs beter voor het milieu? Weet je wel wat er allemaal niet komt kijken bij de productie van LED's? De TL bevat dan misschien wel giftige stoffen, maar voor de productie van LED's wordt ook een hoop troep gebruikt. Daarnaast heeft de LED meer electronica nodig om te kunnen werken, als je het totaal plaatje uitrekend dan vermoed ik dat de TL beter is voor het milieu als een vergelijkbare LED lamp met honderden LEDs erin (je wilt uiteindelijk dezelfde hoeveelheid licht hebben).


MTBF is een lastig iets, de MTBF van de LED's zelf is best goed, maar je hebt ook problemen als verminderde lichtopbrengst als de LEDs ouder worden en de MTBF van de electronica die nodig is om de LED's te laten werken.

[danielsrje]

Licht ook aan de omstandigheden (pun intented)
Ik heb nu langer dan een half jaar LED achterlichtjes in mijn motorfiets omdat gewone gloeilampjes steeds kapot trilden. Voor 'zware omstandigheden' zijn LEDs zeker te prefereren.
LEDs gaan in ieder geval langer mee dan gloeilampen, en die zijn ook niet echt 'schoon' te produceren. En TL licht word ik persoonlijk niet echt vrolijk van (ik zie het knipperen, zit in de familie).
Als die LEDs nou nog wat beter betaalbaar werden, en zeker met wat prettiger lichtopbrengst, dan wist ik het wel.

[rdfeij]

Verminderde lichtopbrengst heb je ook bij TL's hoor vervang maar eens een 5 jaar oude TL, dan knijp je je ogen wel iets dichter als je er recht inkijkt...

[YopY]

Leveren OLEDs ook meer lumen / watt overigens?

[bigbadbull]

@T-MOB, zoals je zelf aangeeft heeft LEd een groter "bereik" en indien gebruikt als TL vervanger: 150Lm/W maar is gemakkelijker dimbaar dan een gewone TL.

@YopY op dit moment nog niet, daarmee ,zoals het artikel aangeeft, dat Philips de lichtopbrengst van de oled verlichtinge vergroot door er "gewone" led tussen te steken.

terwijl de lichtopbrengst met leds verhoogd kan worden.

[Verwijderd]

Als je echt voor rendement gaat, wil je een lagedruk natriumlamp. 200 lumen/Watt met gemak.

Leds en spaar- of tl-lampen ontlopen elkaar op het moment niet veel qua efficiëntie (rond 60 lumen/Watt afaik). Leds worden wel steeds efficiënter, dus uiteindelijk zullen ze het wel van spaarlampen gaan winnen.

[edit] Philips Lumileds heeft onlangs een led aangekondigd met een efficiëntie van 100 lm/W.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 13:21]

[Ook al Bezet]

Als je echt voor rendement gaat, wil je een lagedruk natriumlamp. 200 lumen/Watt met gemak.

Als schemerlamp zijn ze echter minder geschikt.

[Ortep]

Ach, het is in ieder geval geen hard en knetter 'wit' licht

[Hydra]

Goed nieuws. Het grootste (of eigenlijk; enige) nadeel van LED verlichting t.o.v. spaarlampen tot nu toe was eigenlijk altijd het onnatuurlijke vaak bijna blauwe licht. Voor gezellige huiskamer verlichting gaat dit een goed of zelfs beter (want: zuiniger) alternatief voor spaarlampen geven.

[bigbadbull]

ander na deel is ook wel de meer gerichtheid van LED's.
Om een natuurlijke verspreiding te bekomen moet men er nog glas oid voorsteken.
Terwijl een gloeilamp bijna volledig sferisch licht uit zend.

[Dannydekr]

Het licht van de spaarlamp is ook niet echt een sfeerlicht...

[Hydra]

Mee eens, maar er zijn wel spaarlampen te krijgen die gloeilampverlichting meer benaderen. Een van de problemen met spaarlampen is, is dat ze maar een bepaald aantal kleuren licht uitzenden i.t.t. gloeilampen welke een continue spectrum hebben. Hoewel spaarlamplicht dus 'wit' lijkt, missen er hele stukken in het spectrum, waardoor bepaalde objecten met kleuren die precies binnen die gaten vallen er flets uitzien. Vooral de goedkope spaarlampen hebben daar last van, omdat je voor een beter spectrum meer soorten fluorescerend materiaal moet toevoegen.

[Ge Someone]

Dat zou juist bij LED's het geval zijn.

[Umbrah]

Volgens mij heeft dat eerder te maken met het feit dat de meeste 'witte' LED's op het moment niets meer dan UV/Fosfor LED's zijn, en niet 'echt' Witte of RGB LED's.

Persoonlijk vind ik het perfecte niveau iets tussen gloeilamp en overigen in; de conventionele gloeilamp is wat mij betreft te onnatuurlijk rood/oranje.

[The Third Man]

De meeste zijn geel + blauw LED's, met wat meer geel als het 'warmer' moet.

[Verwijderd]

Mooi bericht, alleen niet zo goed nieuws voor Philips, hopelijk vinden ze een alernatief anders gaat het ze veel licentie-geld kosten.

[ATS]

Als ze er iets in zouden zien, dan zouden ze die tent wel kopen. Het is maar een klein bedrijfje (ten opzichte van Philips). Philips heeft meer bedrijven op dit gebied gekocht die voor hun interessante technieken in huis hadden of die interessante toepassingen hadden.

[Reactie gewijzigd door ATS op 22 juli 2024 13:21]

[Patrickdev]

"De kleur is nauwkeurig aan te passen door grootte van de quantum dots te variëren."

Leuk voor tijdens concerten enzo, als de grootte van die quantum dots makkelijk te veranderen is.

[buzzin]

Ik weet het niet zeker, maar ik denk zomaar dat deze grootte niet achteraf aan te passen is....

[Ventieldopje]

Daar hebben ze RGB leds voor, al zijn die niet zo heel fel ben ik bang

[ATS]

Dat is dus iets wat je tijdens productie kiest, niet in het gebruik.

[YopY]

Nouja, gelukkig kun je een verzameling LEDs van verschillende kleuren in een lamp stoppen om zo met de kleuren te kunnen spelen.

[knirfie244]

Het gaat over kleurtemperatuur, niet kleur. Je hebt dus geel-achtig wit licht of blauw-achtig wit licht. Tevens wordt de grootte bepaald bij de productie, niet naderhand.

[Reactie gewijzigd door knirfie244 op 22 juli 2024 13:21]

[Jazco2nd]

Als je het artikel leest zie je dat Philips hetzelfde al bereikt met OLEDs... en eerlijk gezegd lijkt me dat ook een betere oplossing. OLEDs stralen licht uit, minder stroom nodig. evt. LED erbij voor extra licht.

[Timfonie]

Mooi om te lezen dat er slechts 4 jaar ligt tussen de ontdekking van het verschijnsel in een laboratorium en het op de markt komen van een zeer interessante toepassing.

Het mooie van deze quantumdots is dat je ze ook in verschillende groottes op één veld kunt maken, waardoor je een breed spectrum aan lichtfrequenties kunt maken.

@ Cow_tipping:
Het idee van de quantumdots is dat je de kleur kunt wijzigen, of er iets aan toevoegen.
Je zou ook twee of drie frequenties van een 'aangenamer' type kunnen generen via de quantumdots. Dit is echter niet hetzelfde als een grote variatie aan frequenties, zoals een gloeilamp die bijvoorbeeld uitstraalt, i.t.t. spaar-, led- en halogeenlampen die meer monochromatisch van karakter zijn.

[Reactie gewijzigd door Timfonie op 22 juli 2024 13:21]

[Cow_tipping]

Dat was dan ook het hele idee van de quantumdots.
Anders zou je nog maar licht van grofweg 2 golflengten hebben.

[nieternie]

Betekend dit dan ook dat men een simpele en goedkope infraroodbril kan maken?

[Verwijderd]

Ik begrijp niet wat iedereen zo mooi vind aan een geel verlichtte kamer, ik vind wit licht juist heel prettig.
Als je een geel huis wilt schilder je je huis toch gewoon geel?

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 13:21]

[Sunbeam-tech]

Nou als ik bijvoorbeeld in een restaurant ga eten en er hangen mooie kroonluchters die een sfeervol licht geven dan eet dat toch wel net zo leuk dan in een restaurant met TL bakken aan het plafond.
De term 'sfeerverlichting' is hier dan op zijn plaats.

Als je gaat schilderen of je plafond gaat witten ga je dat natuurlijk niet bij een schemerlamp doen maar gebruik je een 1000 Watt bouwlamp ofzo.

Elk licht zijn doel toch?

[jjkewl]

In Spanje is het juist wel weer erg leuk en erg spaans om in zo'n betegeld TL restaurant te eten

[Aham brahmasmi]

Ik begrijp niet wat iedereen zo mooi vind aan een geel verlichtte kamer, ik vind wit licht juist heel prettig.
Als je een geel huis wilt schilder je je huis toch gewoon geel?

Zelfs een geel geschilderde kamer met wit licht dat niet warm is zal nog steeds een kille indruk geven.

[dispie]

ik vindt dat normale gloeilamp licht juist erg vervelend het zorgt er voor dat je kleuren niet correct waarneemt zelfde bij spaar lampen die geven ook niet normaal helder wit licht maar geven dat matte witte licht waar je ook kleuren niet correct waarneemt,

ik schilder graag dingen en kan dus alleen werken bij echt wit licht somige mensen vinden dat koud

maar ja mijn hele muren zijn heel mooi beschilderd en bij geel licht ziet dat er niet uit.
Dus ik heb ze graag in normaal wit licht.

Ik zag laatst een planten groei systeem op leds gebaseerd die je in 2 standen kon zetten zodat je ze rood licht voor de groei kregen en blauw licht voor het bloeien was ook wel heel cool bedacht en kosten niet meer mega veel stroom zoals dat soort lampen nu doen.

[telenut]

ik ben het met u eens, ik gebruik ook TL lampen en leds in huis. Anderen vinden het dan direct niet gezellig... nuja, als ik het gezellig wil zet ik wel de haard en desnoods een schemerlamp aan.
Ik zie graag wat ik eet en doe, in normale kleuren.

[Aham brahmasmi]

Ik denk dat het natuurlijk is dat als het buiten donker is/schemert, dat het dan een rare indruk geeft als het licht binnenshuis een daglichtkleur heeft en niet de gouden kleur van avondlicht. Als je actief wilt zijn is daglicht prettig, maar als je in de stemming wilt komen om richting bed te gaan is warm licht prettiger.

[dispie]

Heb je ook wel gelijk in maar daarom lees ik voor het slapen ga bij een schermer lampje ;-)

maar het nut van dit soort licht, is puur gezelligheid maar:

Iedereen heeft bijna een Full hd Tv die zoveel licht geeft dat het je kamer verlicht + back licht vaak en iedereen wil genieten van de volle kleuren en kwaliteit van deze schermen en dat doe je met gewone gloeilampen kleur licht geen recht toe.