Raspberry Pi OS stapt standaard over op Wayland voor alle Raspberry Pi-modellen

Raspberry Pi OS gebruikt vanaf nu standaard Wayland voor het 'tekenen' van vensters op alle Raspberry Pi-apparaten. Volgens de makers is dat efficiënter dan de Xorg-displayserver die hiervoor werd gebruikt. Tot op heden was Wayland alleen de standaard op de Raspberry Pi 4 en 5.

Raspberry Pi maakt de volledige overstap bekend in een blogpost. Het bedrijf beschrijft daarin dat labwc, een implementatie van het Wayland-protocol, vanaf nu de standaard is in zijn besturingssysteem. Gebruikers krijgen na het upgraden naar de nieuwste Raspberry Pi OS-versie een promptscherm te zien, waarin ze kunnen kiezen tussen labwc of de voorgaande windowmanager.

De upgradeprompt voor Wayland

Het bedrijf raadt alle gebruikers aan om Wayland te gebruiken, ook als ze oudere Raspberry Pi-hardware bezitten. De ontwikkelaars verwachten dat labwc een 'betere ervaring' met verbeterde prestaties levert. Daarnaast zegt Raspberry Pi dat labwc een Xwayland-library bevat voor backwards compatibility met oudere applicaties. Die levert een virtuele Xorg-implementatie die boven op Wayland draait en wordt automatisch toegepast wanneer een app geen Wayland ondersteunt.

Wayland is een protocol voor het 'tekenen' van vensters binnen een OS. Volgens de Raspberry Pi-makers presteert deze beter dan de Xorg-displayserver; het bedrijf noemt Xorg 'prehistorisch in computertermen'. Xorg maakt gebruik van twee componenten om een venster te tekenen: een displayserver die de vensters maakt en de windowmanager die de vensters positioneert en versiert met kaders en titelbalken. Wayland combineert die twee functies binnen één enkele applicatie, schrijft Raspberry Pi. Eerder gebruikten de Raspberry Pi 4 en 5 al standaard het Wayland-protocol. Bij oudere Raspberry Pi's was dat nog niet het geval.

Verder krijgt de nieuwe versie van Raspberry Pi OS, die eerder deze maand is uitgebracht, betere ondersteuning voor touchscreens. Daarnaast krijgt het besturingssysteem een betere Raspberry Pi Connect-integratie om Raspberry Pi's op afstand te gebruiken, een betere tool voor het instellen van schermen en is de taakbalk boven in beeld herschreven. Het nieuwe OS is beschikbaar als upgrade via de apt-packagemanager, de Raspberry Pi Imager of als losse download via de Raspberry Pi-website.

Correctie, 14.53 uur - In dit artikel stond eerder vermeld dat Xorg voorheen de standaard was in Raspberry Pi OS. De Raspberry Pi 4 en 5 maakten echter sinds 2023 al standaard gebruik van Wayland. Dit wordt nu ook toegepast op oudere Raspberry Pi's. Dit is aangepast in het artikel.

Reacties (68)

[mOrPhie]

Dit artikel heeft nogal wat fouten imho.

Volgens de makers is Wayland efficiënter dan de Xorg-displayserver die hiervoor de standaard was. Gebruikers krijgen wel de optie om Xorg te blijven gebruiken, maar dat wordt afgeraden.

Voor Raspberry Pi 3 en eerder. De Pi 4 en 5 zaten al op Wayland sinds 2023.

Wayland is software voor het 'tekenen' van vensters binnen een OS.

Nee, Wayland is niet software, maar een protocol-standaard (Wikipedia: Wayland (protocol)), net als X11 dat is voor X.org. De software was Wayfire en is nu libwc geworden. Dankzij de efficientie van libwc kan Wayland nu ook op oudere Pis worden ingezet.

[Reactie gewijzigd door mOrPhie op 29 oktober 2024 14:32]

[AverageNL]

Thanks voor de feedback! Ik heb het artikel verbeterd en dat kenbaar gemaakt in een correctie onderaan

[rvt1]

Buiten wat jij zegt, X heeft inderdaad gebruik van twee componenten, maar daar is de Windows manager er niet een van.
x heeft een cliënt/server architectuur

De X server zorgt voor het display, mouse/keyboard invoer etc.. de buitenwereld zeg maar. Een x-client zijn weer zaken waar de applicaties mee praten, meer protocol achting dus.
Een Windows manager hangt weer aan de X-server en zit er eigenlijk een beetje tussenin.

Je kunt dus prima remote X draaien over TCP, beter eigenlijk dan VNC maar wel weer lastiger op te zetten… en risico natuurlijk..

[CAPSLOCK2000]

Na een trage start lijkt Wayland nu toch echt te zijn doorgebroken. Na lang twijfelen lijkt het besef te zijn ingedaald dat X echt niet meer verder kan en er niemand is die er nog aan wil werken. Of Wayland nu alle features van X heeft of niet, X heeft geen toekomst.

Lange tijd was het gebrek aan features en ondersteuning ook wel lastig waardoor het voor veel mensen geen prettige ervaring was en ze er netto niks mee opschoten maar er alleen maar gedoe bij kregen.
Dat is in mijn ervaring inmiddels voorbij. Er zijn nog wel wat twijfel en randgevallen maar inmiddels zijn er ook punten waarop Wayland beter werkt dan X. Op al mijn systemen werkt het nu "gewoon" out-of-the-box en ik heb alle grote merken in huis (intel, amd, nivdia, "ati"). De enige uitzondering is dat ik Firefox start met een extra parameter om Wayland-multitouch-touchscreen support in Firefox te activeren, maar dat is meer een Firefox dingetje dan Wayland.

Ik zie inmiddels geen algemene redenen meer om geen gebruik te maken van Wayland en verwacht het op nieuwe systemen aan te treffen. X zal nog wel jaren in gebruik blijven maar Wayland is de nieuwe default.

[kabelmannetje]

Ik draai al jaren Wayland. En dat ging prima. Zoals zo vaak is er een luidruchtige groep die vooruitgang probeert te frustreren en komen dan met allerlei niche usercases aanzetten waar de gemiddelde gebruiker niks mee heeft

[nandervv]

Allerlei niche usecases zoals je scherm willen delen, proprietary software willen draaien die nog niet over is enzo...

Zooo raar, gebruikers die gewoon willen dat hun software werkt, in plaats van een betoog te krijgen over hoe een renderingengine superieur is.

Wayland had gewoon drop-in moeten zijn voor applicaties, zoals pipewire dat is voor pulseaudio. Dat hebben ze niet gedaan, en nu is er al jaren en jaren lang gezeik, van debiele bugs in de desktopversie van Discord tot applicatie-crashes tot buggyness met multimonitor tot ridicuul CPU-gebruik door wdisplays.

Als ze nu eens fixen dat alle applicaties gewoon werken, dan kan iedereen gewoon over. Tot die tijd is het gewoon enorm matig. Want, Wayland is inderdaad superieur aan X, 99.5% van de tijd. Die 0.5% crasht het je applicaties, zorgt het ervoor dat dingen niet opstarten, moet je ineens een halve minuut timeout wachten voor sommige applicaties, etc etc etc.

Ik wil het allemaal niet weten, het kan me niet schelen, het moet gewoon werken.

[kabelmannetje]

> Allerlei niche usecases zoals je scherm willen delen

Dat is dus een niche. Kan met Wayland overigens al jaren prima.

> proprietary software willen draaien die nog niet over is enzo...

En wat is deze proprietary software die velen gebruiken?

> 0.5% crasht het je applicaties, zorgt het ervoor dat dingen niet opstarten, moet je ineens een halve minuut timeout wachten voor sommige applicaties, etc etc etc.

Nooit wat van gemerkt.

[Reactie gewijzigd door kabelmannetje op 29 oktober 2024 22:23]

[bzuidgeest]

Drop in betekend vaak ook dezelfde issues en beperkingen houden. Soms is het gewoon tijd voor iets nieuws. De architectuur ontwikkel geschiedenis van x11/xorg maken het gewoon ongeschikt voor de moderne tijd. Niets mis mee om gewoon een vervanger neer te zetten.

Zullen er wat problem zijn in het begin. Zeker. Maar dat is het uiteindelijk waard.
En als je ziet dat zeker met de compat laag het meeste gewoon werkt dan zijn die paar niche applicaties gewoon jammer, of blijven die paar x11 gebruiken.

[Die_ene_gast]

Zolang je geen nvidia gebruikt, is wayland idd geen probleem.

[kabelmannetje]

Ook Nvidia heeft inmiddels uitstekende Wayland support.

[Die_ene_gast]

Sinds wanneer is dat dan? Want nog geen half jaar geleden was dat bizarre ruzie.

[kabelmannetje]

Klopt, het is sinds een half jaar erg goed supported. De laatste grote release heeft zowat alle openstaande issues/support wel opgelost.

[Die_ene_gast]

Dan kan ik daar wss pas over 2 jaar van genieten. Ik draai namelijk Debian.
Maar dank.

[markwiering]

Mijn favoriete vensterbeheerder, Fluxbox, werkt alleen op Xorg.
Ik zal Wayland uitproberen zodra Fluxbox ook op Wayland werkt!

[K0L3N]

Fluxbox is al 9 jaar niet meer bijgewerkt, ik denk dat dat vrij kansloos is.
Tijd om goed na te denken wat je zo goed vind aan fluxbox en dat ergens anders halen.

Of je blijft gewoon ouwe meuk draaien, zolang er geen security issues in X komen die niet meer opgelost worden is er niet te veel om je druk over te maken.

[markwiering]

Ik ben vrij recent overgestapt van XFCE naar Fluxbox, omdat Fluxbox gewoon ongelofelijk snel is.

XFCE is al licht vergeleken met KDE en GNOME, maar Fluxbox... Fluxbox is het lichtste van allemaal. Start in minder dan een seconde op en reageert vervolgens razendsnel op alle knoppen. Nul vertraging. Onmiddellijke reactie. Sneller nog dan XFCE.

In Fluxbox kun jij in configuratiebestanden (tekst) alle menu's aanpassen, dusdanig dat als ik met de rechtermuisknop op het scherm klik, ik zelf bepaal welke opties daaruit rollen en wat die opties doen als ik erop klik.

En jij kunt alle sneltoetsen voor venstermanipulatie aanpassen - en nieuwe sneltoetsen introduceren voor eigen scripts om taken te automatiseren!

Het enige nadeel vind ik wel dat het meer tijd kost om snelkoppelingen te plaatsen op het scherm. In XFCE is dit proces een stuk eenvoudiger en sneller.

Maar voor de rest... Ik ben zéér te spreken over de prestaties en aanpasbaarheid van Fluxbox!

Ik zie nu inderdaad dat Fluxbox voor het laatst is bijgewerkt in 2015. Ik wist niet dat dit een stilgevallen project was... Maar hoe dan ook, stilgevallen of niet, Fluxbox werkt wel gewoon.

Maar, het lijkt er inderdaad niet op dat Fluxbox overgebracht gaat worden naar Wayland, maar wie weet creëert iemand een vorkje van Fluxbox en maakt diegene alsnog een Waylandversie. Jij weet hoe enthousiast en bedreven de Linuxgemeenschap is.

[K0L3N]

Als je zin hebt om te experimenteren zou je labwc eens kunnen proberen, kwam bij googlen naar fluxbox en wayland als meest erop lijkend eruit, maar is wel wezenlijk anders, dus ligt er aan of dat aan je eisen voldoet.

[RoestVrijStaal]

Autotyping van mijn passwordmanager werkt niet vanwege rigide security door Wayland, geen globale sneltoetsen mogelijk, OBS Studio is ook stuk.

Ik ga pas over als dat allemaal out-of-the-box werkt. En als dat aan de ontwikkelaars naysayers van Wayland ligt dus nooit.

[Reactie gewijzigd door RoestVrijStaal op 30 oktober 2024 10:40]

[bzuidgeest]

Als je denkt dat er behoefte is aan die features kan je natuurlijk je eigen patches schrijven.

Ik wens je anders veel succes op je verouderde distro als de rest over is en jij nog zit te kiezen

[Die_ene_gast]

Als je denkt dat er behoefte is aan die features kan je natuurlijk je eigen patches schrijven.

Juist, want iedereen kan dat natuurlijk.

En er zijn zat systemen die best verouderde dingen kunnen draaien. Ik draai zelf Debian, ik heb geen last van SNSS, andere blijkbaar wel.

[bzuidgeest]

Juist, want iedereen kan dat natuurlijk.

Ja iedereen die wat moeite doet kan dat, maar het is natuurlijk voor vele makkelijker te klagen over wat anderen gemaakt hebben dan zelf bijdragen of er iets aan doen. Het hele idee van open source is dat je aanpassingen kan maken.
Programmeren is niet magisch. Je kan het gewoon leren.

[Die_ene_gast]

Juist.

Iemand die ik ken met een dubbele master in een niet exact vakgebied wilde graag leren programmeren. Ik heb hem een boek gegeven voor kerst. De hoeveelheid vragen die ik kreeg e.d. was ongelooflijk en uiteindelijk is het niets geworden.
Door mijn carriere heen vaker gezien dat men het echt niet kan gewoon.
Duidelijk voorbeeld dat iedereen dat kan.

Ik dacht vroeger precies hetzelfde als jou, als iemand een bakkie kan zetten, kan die ook programmeren. Dat lijkt niet zo te zijn.

[Reactie gewijzigd door Die_ene_gast op 30 oktober 2024 13:04]

[bzuidgeest]

Ik denk dat jou voorbeeld meer met doorzettingsvermogen en "de lat" te maken heeft. En wellicht was een cursus beter geweest dan een boek, je moet bij het begin beginnen.

Ik verwacht ook niet dat iedereen een even goede programmeur kan worden, maar iedereen kan leren iets te doen. Als je opdrachten voor het vervangen van een wiel aan elkaar kan rijgen, dan kan je dat ook voor code.
Ik denk dat de grootste blokkerende iets, is dat ze het diep binnen in niet willen begrijpen of het als magisch blijven zien. En dan kom je er niet.

Ik zie wel vaak gebreken in het logisch denkvermogen van mensen, dat is gewoon slecht getraind door onze onderwijsmethode in NL. Maar die mensen hebben dat probleem dan met elk vak, niet alleen programmeren.

[CAPSLOCK2000]

Mijn kijk is dat het probleem niet in het programmeren zelf zit, dat kan ieder logisch mens leren, maar in de brede IT-kennis die je ook nodig hebt om daadwerkelijk iets te bereiken. De for en if kan iedereen leren, maar je hebt er pas iets aan als je ook een deel van de libaries kent, iets weet van datastructuren en algoritmes, beetje git, make, compilers. een besef van files & directories, netwerkconcepten als ip-adressen en sockets, database, besturingssystemen, bestandsformaten, compressie, encryptie, etc. etc. etc. etc.

Het programmeren zelf is vrij snel te leren maar alle kennis er om kost jaren studie en ervaring. Wie sinds z'n jeugd met IT bezig is pikt al een brede basis op waar je op kan bouwen. Wie later begint mist die basis en dan is alles zwaar.

Logisch denkvermogen is ook belangrijk maar de meeste progammeurs draaien (net als alle professionals) op routine. Die hoeven over de meeste punten niet na te denken maar 'zien' in één oogopslag welke standaardoplossing ze nodig hebben en welke libraries/tools/etc daar bij passen. Daardoor houden ze veel tijd over om na te denken over wat er wel uniek of belangrijk is. Beginners zien door de bomen het bos niet en zijn al hun denkvermogen kwijt aan randzaken zoals syntax. Het is niet dat ze niet logisch na kunnen denken maar dat ze over andere dingen nadenken.

[bzuidgeest]

Het is niet dat ze niet logisch na kunnen denken maar dat ze over andere dingen nadenken.

Ik ben het daar simpelweg niet mee eens.

En iedereen moet klein beginnen, dat is hoe het werkt. Maar door stapje voor stapje naar je doel te bewegen kan je heel ver kopen zonder veel (of alles) te moeten leren.

[Die_ene_gast]

Ik denk dat mensen gewoon soms niet instaat zijn iets te doen wat wij zelf heel makkelijk vinden.

[CAPSLOCK2000]

Ik ga pas over als dat allemaal out-of-the-box werkt.

Snap ik, maar hou er wel rekening mee dat er ook een punt komt dat het oude X stuk gaat en niet meer wordt gerepareerd of dat er domweg geen drivers meer voor geschreven worden. Dat punt zou wel eens oncomfortabel dichbij kunnen zijn want de ontwikkeling aan Xorg staat al jaren stil. Er wordt nog een klein beetje noodzakelijk onderhoud gedaan maar dat wordt steeds lastiger en steeds minder.

Ik bedoel uiteraard niet dat jij iets verkeerd doet, ik wil alleen waarschuwen dat ik geen toekomst voor X meer zie en dat het eigenlijk wachten is op een kritiek probleem dat niet meer wordt opgelost, dat distributies dwingt om de overstap te forceren, of Wayland nu "klaar" is of niet.

[- peter -]

Ja, iedereen is aan t overgaan nu naar Wayland op Linux. Enige bezwaar is volgens mij dat t meer een protocol based iets is, en er niet 1 implementatie is maar tientallen. Op zich prima, maar wel wat versnippert daardoor.

Op Ubuntu draait t tegenwoordig met Nvidia ook prima, en merk niet heel verschil, misschien beetje vloeiender, maar niet heel erg. Maar ja, een 40 jaar oud project 'droppen' is misschien ook wel positief qua legacy die je meezeult anders.

[rubenvb]

X is ook "meer een protocol based iets". Op Linux was er gewoon nog 1 grote implementatie, maar er zijn er zeker meer (geweest).

Er is wel een verschil in wat het protocol voorziet, en vandaag de dag zijn er tal van extensies om die gaten op te vullen. Dit is ook de voornaamste reden dat de adoption zo laag lag: verschillende kanten van het "display something useful on a screen" verhaal hebben lang nodig gehad om alles gereed te krijgen. Hier heb ik het over dingen als GPU drivers (Nvidia is nog maar "recent" over op de normale wayland GPU interface ipv hun EGLStreams brol), desktop environments / window managers (GNOME al wel wat langer dan KDE), applicatie frameworks (GTK wat sneller, Qt wat trager), en applicaties zelf (en dan denk ik aan bvb screen recording, remote desktop etc.)

[uiltje]

Sowieso heb of had je natuurlijk ook implementaties van X.org op BSD, Solaris etc.

[Noob_Saibot]

Hoe sneller iedereen overgaan = sneller adoptie. Achja meesten hebben de overgang naar systemd ook prima doorstaan.

[nero355]

Of ze daarmee ook tevreden zijn is een ander verhaal...

[RoestVrijStaal]

Achja meesten hebben de overgang naar systemd ook prima doorstaan.

Mwah, de meesten hebben het schoorvoetend gedaan.

Uit eigen ervaring zitten aan de adoptie wat kanttekeningen aan.

Ik moest een keer op een linux systeem met systemd configuratie in een service unit van ufw overriden. Uiteindelijk heb ik het werkend gekregen, maar vraag me niet hoe.

Sowieso heeft systemd een eigen taaltje voor die unit en andere config bestanden is ruk. Ook geen validatie, geen interactief debuggen mogelijk. Enkel try and error.

[Reactie gewijzigd door RoestVrijStaal op 29 oktober 2024 17:34]

[jopiek]

Sinds vorig jaar gebruik ik wayland al op de meeste Pi’s. Enige lastige was dat er nog geen VNC vervanger standaard was, rest werkt op nieuwe Pi’s al langer als een zonnetje!

[fallgelb]

Is er dan nu wel een VNC vervanger?

[Luminair]

Ja, RealVNC (officieel partner voor Pi VNC dingen) ondersteund al een tijdje Wayland-based servers.

[Shal-Ziar]

Dit is wat offtopic, maar je kan ook XRDP draaien op de PI ipv vnc. Dit maakt gebruik van het RDP protocol en is, bij mijn weten, wat efficiënter voor simpel remote desktop werk.

Ontopic: Bij mij wil Wayland nog niet helemaal lekker werken, komt waarschijnlijk ook omdat ik een AMD+Nvidia laptop heb. Ik zou wel graag over willen, maar moet helaas nog even wachten.

[Die_ene_gast]

Wat draait men allemaal op de pi dat men dat nodig heeft.

Alle PIs die ik ken zijn headless of mediaservers

[jopiek]

Pi's zijn ooit begonnen als onderwijsproject en worden daarom nog heel vaak in het onderwijs gebruikt voor van alles en nog wat. Denk aan de Pi400, alleen al de formfactor laat wel zien dat het ding niet echt ontworpen is als server. Bijvoorbeeld het aanleren van Linuxvaardigheden (uiteraard kan dat ook met virtualisatie), maar in feite kun je Pi (en andere SBC's) als intermediate tussen embedded en 'normale' computer zien.

Hobbymatig (nou ja, eigenlijk bedoel ik huis-tuin-keuken) gebruik ik de Pi's overigens ook juist veel headless en heeft een desktop environment weinig meerwaarde idd.

[Die_ene_gast]

Maar binnen de omgeving waar ik werk (universitair) gebruiken we ze ook alleen headless.

[jopiek]

Ja je zit vaak met eduroam en zo he, eigenlijk zou er een Things variant van moeten komen. Uiteraard kan het prima headless maar het is bijv. voor PO/VO vaak te complex!

Overigens is headless tegenwoordig wel een stuk makkelijker met de nieuwere Pi Imager waarin je van alles al meteen kunt configureren zonder handmatig op dat SD-kaartje te hoeven rommelen natuurlijk.

[Reactie gewijzigd door jopiek op 30 oktober 2024 17:57]

[Die_ene_gast]

IOTRoam is een ding, super handig.

En die nieuwe pi imager heb ik pas een maand geleden ontdekt

[jopiek]

Gaaf IOTRoam, wist niet dat het er inmiddels was! Er is iig een enorme behoefte aan, alleen de bezuinigingen in het HO zorgen ervoor dat het op dit moment ws. ingewikkeld is het te adopteren.

[Reactie gewijzigd door jopiek op 31 oktober 2024 12:23]

[Die_ene_gast]

iotroam is handig, je gooit gewoon je maccie erin, naampje erbij klaar.
Ligt wel aan je network operator of die kunnen praten met elkaar, andere groepen binnen iotroam en normaal netwerk.
Bij ons kan een iotroam apparaat niet praten met het normale netwerk tenzij het geïnitieerd wordt vanuit het normale netwerk. Ik ken het alleen omdat IT het aandrong als vervanger voor de unieke wifi groep binnen ons lab, waardoor we een alternatief nodig hadden.

Bedoel je met de bezuinigingen dat er uberhaupt geen iotroam is bij jullie, of jullie geen tijd hebben over te gaan?

[jopiek]

Got it, perfect ja!

Nou het zal niet gratis en ze houden nu met alles hand op de knip bij ons, maar we gaan wel proberen natuurlijk!

[Die_ene_gast]

Ahhh, op die manier. Ja, dat is vervelend. Anders gewoon een routertje met openWRT als je echt moet knutselen.

[jopiek]

Nou dat doen we zeker al, maar is beetje er om heen hacken natuurlijk, dus op korte termijn doen we het zo maar op langere termijn is IoTroam zeker veel betere optie!

[Die_ene_gast]

Succes

[arjan1995]

Wayfire is toch ook al Wayland? Ik betwijfel of deze zin wel klopt:

Gebruikers krijgen na het upgraden naar de nieuwste Raspberry Pi OS-versie een promptscherm te zien, waarin ze kunnen kiezen tussen labwc of het bestaande Wayfire, een variant van de Xorg-windowmanager.

Op https://wayfire.org/ staat namelijk: "Wayfire is a wayland compositor based on wlroots"

[RoestVrijStaal]

Kort samengevat biedt Wayfire meer Compiz-like eyecandy die je hedendaags mag verwachten dan het spartaanse openbox-lookalike labwc.

[nero355]

Er zijn nog steeds genoeg gebruikers die daar geen behoefte aan hebben IMHO

Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat ik Compiz destijds niet leuk vond, maar feit blijft dat niet iedereen behoefte heeft aan vensters die in vuur en vlammen opgaan als je ze afsluit

[Jbro]

Er zijn diverse problemen opgetreden bij de installatie cq upgrade met deze overkwam ook een van de gerapport versie. Lees vooral de commentaren aan het einde van onderstaand artikel. Is zeer ter harte te nemen, mij is ook iets dergelijks overkomen.
https://www.raspberrypi.c...lease-of-raspberry-pi-os/

[mOrPhie]

Voor wie dat meemaakt schijnt dit de oplossing te zijn:

When you are at the black screen with the flashing cursor, hit Ctrl-Alt-F2, and login at the prompt.

Then do “sudo apt install labwc”, and reboot once it has installed. You should then get back to the desktop.

https://www.raspberrypi.c...ry-pi-os/#comment-1598094

[Jbro]

Klopt dat staat ookallemaal in het artikel waaraan ik refereerde.

[webside007]

welke commando's moet men gebruiken om de OS te upgraden en nadien up to date te houden op een Raspberry pi?

[arjan1995]

In de meeste gevallen is een standaard "apt update" en daarna "apt upgrade" genoeg. Eventueel kan met "apt list --upgradable" een lijst van beschikbare updates worden opgehaald.

Voor deze update staat nog iets meer uitgelegd op de website van Raspberry Pi:

To update an existing Raspberry Pi OS Bookworm install to this release, run the following commands:

sudo apt update
sudo apt full-upgrade
When you next reboot, you will see the prompt described above which offers the switch to labwc.

To switch to the new Screen Configuration tool, run the following commands:

sudo apt purge arandr
sudo apt install raindrop
The new on-screen keyboard can either be installed from Recommended Software – it’s called Squeekboard – or from the command line with:

sudo apt install squeekboard wfplug-squeek
We hope you like the new desktop experience. Or perhaps more accurately, we hope you won’t notice much difference! As always, your comments are very welcome below.

[webside007]

ok tnx!

[nandervv]

Arandr werkt dan weer niet op Wayland

[Skit3000]

Wayland lijkt inderdaad een stuk vlotter te reageren, maar tot nu toe kan je volgens mij nog niet via de terminal even makkelijk als bij Xorg (bij gebruik van meerdere monitoren) deze roteren en positioneren? Het lukt mij in ieder geval niet goed, wat wel lastig is (de Raspberry die ik gebruik hangt regelmatig aan verschillende monitoren, en aan de hand van de gedetecteerde monitoren pas ik nu automatisch de rotatie en positie aan).

Ik gebruik nu xrandr om dit te doen met Xorg:

xrandr --output HDMI-1 --mode 1920x1080 --rate 60.00 --rotate left --right-of HDMI-2 \
--output HDMI-2 --mode 1024x600 --rate 60.00 --rotate normal

Iemand misschien tips?

[Reactie gewijzigd door Skit3000 op 29 oktober 2024 15:11]

[MasterRicardio]

Het klinkt alsof de tool "Kanshi" is wat je zoekt. Hiermee kan je meerdere monitor configuraties aanmaken die automatisch toegepast kunnen worden op basis van wat er aangesloten is.

Mocht je toch liever een eigen script gebruiken, dan kan je "wlr-randr" gebruiken. Dit werkt ongeveer hetzelfde als xrandr maar dan voor Wayland.

Beide tools zijn gemaakt voor wlroots gebaseerde compositors and werken dus op zowel LabWC als Wayfire.

[pmeter]

Ik gebruik weleens X over SSH. Dan zie ik een grafisch programma op mijn Windows client die draait op de Raspberry Pi op Linux. De Windows applicatie die ik hiervoor gebruik is MobaXterm. Blijft dit werken als ik de Raspberry Pi update naar de nieuwe versie met Wayland?

[nero355]

Ik gok van niet en daarom kan je dus ervoor kiezen om X.org te blijven gebruiken

[deadinspace]

In principe moet dit gewoon kunnen blijven werken. Een applicatie die X ondersteunt moet dat nog gewoon over SSH kunnen blijven doen, ook al draait de fysieke GUI op Wayland.

X over SSH werkt immers ook vanaf een server zonder enige GUI

Overigens bestaat er tegenwoordig ook waypipe, waarmee je Wayland applicaties over SSH kunt draaien. Om dat vanaf Windows te doen zul je wel een Wayland display server voor Windows nodig hebben (net zoals MobaXterm een X11 server biedt), ik weet niet of dat er al is.

[RobVI]

https://www.kdab.com/wayland-on-windows/

[nero355]

wanneer een app geen Wayland ondersteunt.

Ehm... ik weet niet hoor... maar... voor zover ik weet is een Raspberry Pi nog steeds geen telefoon of tablet met Android/iOS erop dus zullen we het maar gewoon bij applicaties houden

Als we iedereen Henkie gaan noemen dan wordt het er ook niet beter op dus is er ook geen reden om dat in "computerland" te doen

[Roel1966]

Ben er niet zo thuis in maar voor zover ik weet werkt Raspberry Pi ook met Linux en Android ook min of meer op Linux gebaseerd is, dus er zit toch wel ietwat gelijkenis in lijkt mij zo ?

[nero355]

Android is een zeer kreupel OS gebaseerd op een Linux Kernel en daarmee houdt de vergelijking met een echte Linux distro eigenlijk ook meteen op wat mij betreft