Raspberry Pi begint verkoop M.2-module voor aansluiten ssd's op Pi 5

Raspberry Pi is begonnen met de verkoop van zijn M.2-module voor de Raspberry Pi 5. Met deze M.2 HAT+-module kunnen gebruikers een ssd installeren op de singleboardcomputer. De HAT krijgt een adviesprijs van 12 dollar.

Raspberry Pi 5 M.2 HAT+Met de M.2 HAT+-module kunnen gebruikers een NVMe-ssd installeren op de Raspberry Pi 5, zo schrijft de fabrikant in een blogpost. Het betreft een pcb dat boven op de Pi 5 gemonteerd kan worden. De module wordt via een platte ribbonkabel aangesloten op het PCIe-slot van de Raspberry Pi 5. De module ondersteunt M.2-ssd's met een 2230- of 2242-formaat. Het apparaat beschikt over een PCIe 2.0-interface met een enkele lane. De snelheden bedragen daarmee volgens Raspberry Pi maximaal 500MB/s.

Raspberry Pi introduceerde de Pi 5 vorig jaar in september. Het is de eerste Raspberry Pi die over een losse PCIe-connector beschikt. De sbc heeft daarnaast een snellere soc dan voorheen en beschikt over een losse aan-uitknop op de pcb. De Pi 5 staat in de Pricewatch vanaf € 66,50 voor een variant met 4GB. Raspberry Pi deelt geen officiële europrijs voor de M.2 HAT+-module.

Door Daan van Monsjou

Nieuwsredacteur

15-05-2024 • 16:26

86

Submitter: TheVivaldi

Lees meer

Reacties (83)

83
82
39
3
0
31
Wijzig sortering
Geen officiële prijs, maar volgens hun website kun je hem kopen bij bijvoorbeeld deze reseller: https://www.elektor.nl/pr...-5-m2-hat?src=raspberrypi en deze: https://www.reichelt.com/...tion&src=raspberrypi&&r=1 En daar kost ie respectievelijk €14,95 en €12,71. Dus 12 tot 15 euro lijkt me zo ongeveer de adviesprijs dan.
Voor wie een mooie afgewerkte oplossing zoekt (ipv losse printjes op elkaar prikken): Argon 40 heeft een hele mooie raspberry 5 case met ondersteuning voor een nvme ssd.
Belangrijke vraag is of deze daar ook van kan booten. Het antwoord:
"If your Raspberry Pi 5 has up-to-date firmware, and an M.2 HAT+ attached, an installed PCIe device will be probed at power on and, if it’s an NVMe drive, it will be available as a boot source."
Dat geeft weer een impuls aan een betrouwbare opslag voor het apparaat, wat voor sommige doeleinden vaak een wat heikel punt was.

Aan de ene kant blijft het een spotgoedkoop apparaat, anderzijds is de prijs toch wel wat steviger geworden waardoor je deze minder snel voor de leuk koopt. Ik wil niet zover gaan door te zeggen dat het zijn doel voorbij schiet, het kan nog steeds tegen aantrekkelijke prijs kennis laten maken met programmeren, computertechniek, etc., maar de drempel is wel omhoog gegaan. Vorm van inflatie.

Ben benieuwd of je nu de koeling ook nog goed kan krijgen, de HAT zit eigenlijk aan de verkeerde kant.

[Reactie gewijzigd door The__Virus op 22 juli 2024 19:32]

Spotgoedkoop ben ik absoluut niet met je eens want:

- Raspberry Pi 5 4GB, 65 euro
- Koeler, 6 euro
- Voeding, 13 euro
- Behuizing, 11 euro
- SD kaart 32GB, 12 euro

Al ruim 100 euro voor een 4GB systeem met een 32GB SD kaart, en voeg daar nog deze M.2 HAT en een SSD aan toe en je zit al snel aan ruim 150 euro.

Ik heb een mini PC (Firebat T8 Plus) met een Intel N100, 16GB LPDDR5 en 512GB SATA SSD, dual-lan, wifi+bt voor 133 euro met de mogelijkheid om te upgraden naar een "echte" NVMe SSD met PCI-e 3.0 4x aansluiting.

[Reactie gewijzigd door GewoonWatSpulle op 22 juli 2024 19:32]

ja maar veel van die dingen hebben echt onbetrouwbare SSDs. Over het gesoldeerde geheugen zijn er ook twijfels.

dus 138eur voor iets waar je toch een SSD moet bijkopen/eventueel nog problemen met het geheugen kan hebben...

niet zeker dat het beter is.


Daarnaast voor HA, vraag ik me af hoe (on)zuinig je ding is in IDLE. Ik gok een 8-10W vs 3W voor een Pi.

[Reactie gewijzigd door bjp op 22 juli 2024 19:32]

Dat heb je verkeerd gegokt, ze gebruiken namelijk samen 8.1 watt in een proxmox cluster opstelling dus idle komt eerder in de buurt van de 3w van de Pi. Gesoldeerd geheugen is de standaard aan het worden en de SSD is tot nu toe prima betrouwbaar gebleken over een half jaar, overigens heb ik ook nog nooit last gehad van onbetrouwbare SD-kaarten dus misschien geluk.
Nog nooit een mini pc gezien die geen veelvoud van een pi verbruikt.
Maar ~4 watt klinkt niet als een veelvoud van een Raspberry Pi 5, dus misschien heb je de verkeerde mini pc's met de Raspberry Pi 5 vergeleken?
In de praktijk verbruikt performance per watt een volledig x86-systeem gewoon meer dan een volledig ARM-systeem.
In mijn praktijk blijkt toch echt iets anders.
Sd kaart 32gb 12 euro??? Bij de action zelfs 7 euro en dat is al redelijk duur voor n 32gb tegenwoordig
Ik heb nog nooit problemen gehad met mijn SD-kaarten maar heb dan ook nog nooit een Action SD-kaart gehad. Een goede 32GB kost gewoon iets rond die koers zie: uitvoering: Sandisk Extreme Pro 32GB microSDXC UHS-I
Action verkoopt (dezelfde) Sandisk microSD-kaartjes en USB-sticks.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 19:32]

Dan zou je zelfs nog eens kunnen kijken naar een HP Elitedesk 705G4 Mini met een 2400G CPU.
Kan je wellicht wat meer mee dan een Pi 5.

2x een M.2 slot en full x64 cpu met Vega 11
Het idee van de M.2 HAT en SSD is toch dat je de SD kaart niet meer nodig hebt?
Ja dus je bespaart 12 euro op het geheel, kom je alsnog hoger uit voor een minder systeem.
yep was laatst ook aan het kijken voor een RPi voor Home Assistant. Uiteindelijk maar een mini PC bij Ali gehaald. Was niet veel duurder dan een RPi. Had een GMKtec G3 Mini voor 135 euro gekocht,
Waar heb je hem vandaan voor 138?
Het betreft een Firebat T8 Plus en bij het bekende chinese platform. Lijkt momenteel wel iets duurder maar elke paar weken is er weer een zoveelste-sale.

Nog even terug gezocht, de eerste heb ik besteld voor 133 euro de 2e voor 148 euro.

[Reactie gewijzigd door GewoonWatSpulle op 22 juli 2024 19:32]

Is die prijs inclusief 21% btw?
Op Ali heb je verschillende varianten, hier een voorbeeld:
https://a.aliexpress.com/_Eu8TWvH
Voor dat geld (een beetje meer) heb ik dan toch liever een betrouwbare Intel NUC:
https://www.hardwarewebwi...ne-slim-atlas-canyon.html

ok, al met al ben je wel iets meer geld kwijt maar dan heb je wel 3 jaar garantie en gewoon eenvoudig van zelf gekozen geheugen en SSD te voorzien.
Voor dat geld koop je er twee
Behalve dat dat echt een langzamere CPU is dan een N100 en je moet nog geheugen kopen en opslag dus dan zit je al snel aan de 200 euro.
Ben benieuwd waar je die - met deze specs - vandaan hebt gehaald voor dat bedrag.
Dat geeft weer een impuls aan een betrouwbare opslag voor het apparaat, wat voor sommige doeleinden vaak een wat heikel punt was.

In het verleden was het al mogelijk om een raspi via usb te booten van ssd?
Klopt maar dan moet je aan de slag met een USB naar SATA/NVMe adapter, die niet altijd lekker werken of soms heel traag zijn als je een slechte te pakken hebt. Dit is een directe PCI-E verbinding naar de chip. Pure snelheidswinst boven een goeie USB adapter lijkt me voor een dergelijke SoC niet echt van belang of überhaupt aan de orde in de praktijk. Kan wel aardig wat stroomgebruik schelen voor mobiel gebruik. Plus het is natuurlijk mooi om de optie van een HAT te hebben en niet hoeven te rommelen met kabels en adapters.
Het voordeel van PCI tov USB is dat de eerste niet op interruptbasis werkt, je houdt dus meer cpu tijd over.

Een nadeel van nvme is dat deze een hoger vermogen nodig heeft.

[Reactie gewijzigd door sircampalot op 22 juli 2024 19:32]

Een nvme m.2 drive in een usb behuizing is minder energie efficient dan dezelfde nvme drive rechtstreeks aangesloten via PCIe.
Datzelfde geldt ongetwijfeld ook voor een sata ssd, er zit immers een extra apparaat tussen.

Maar in mijn ervaring pakt een nvme in usb-behuizing ook meer vermogen dan een sata in usb-behuizing.
Vandaar dat ik aangenomen had dat een nvme over het algemeen meer verbruikt.

[Reactie gewijzigd door sircampalot op 22 juli 2024 19:32]

Bor Coördinator Frontpage Admins / FP Powermod @oef!15 mei 2024 16:53
Dat was inderdaad al lange tijd mogelijk. Er wordt een tool geleverd waarmee eenvoudig de boot volgorde is aan te passen die je bv vanaf een usb stick kan draaien.
Ja hier draait al een jaar of 2 probleemloos een SSD via USB op een RP4.
Tutorial staat hier
Ja hier ook al paar jaar home assistant draaiend op een pi 4 met usb ssd
Fijn hè 😀
Zeker,booten vanaf USB kan maar b.v. ook vanaf netwerk en dat kan al best een tijdje.
Heeft mij al menig rotte flash kaart bespaart :-)
Spotgoedkoop, nee, ook niet. Je hebt voor 10 euro per stuk een hele bergen gebruikte thin clients die sneller zijn en gewoon x86 code draaien, native SATA ondersteunen en gewoon een aan/uit knop hebben.

[Reactie gewijzigd door AvWijk op 22 juli 2024 19:32]

Ik heb serieus geprobeerd een thin client van het werk die al drie jaar in de kast lag te rotten over te nemen op een belasting technisch correcte manier. Conclusie: onmogelijk. Oplossing van IT. Na opname in het bedrijfsafval systeem mocht ik ‘m zelf naar de recycle bak brengen ;)

(Core i5/16GB/1TB nvme, idle 7W)

[Reactie gewijzigd door fenrirs op 22 juli 2024 19:32]

Oeh als dat 10 euro client deals waren.. doe er maar een vrachtwagen vol van ;)
Ik heb ooit een keer via dit platform een hele doos Intel Atom clients overgenomen die echt perfect zijn voor PiHole en TailScale achtige dingen.
Tja. ‘t is wel een vrij oude i5 en de nvme moest ik er wel zelf instoppen. Ik gebruik ‘m als development server
Ik vind de Pi 5 eigenlijk helemaal niet goedkoop. Duur is anders maar als je alles erbij telt dus de Pi zelf, case, fan, SSD en de m2 adapter dan kom je op een bedrag uit tussen de 100-200 euro. Voor dat een vergelijkbaar bedrag heb je een 2e hands NUC met een i3, 8GB ram en 128GB SSD of wellicht zelfs betere specs als je beetje zoekt. Daarnaast is de extra stroomverbruik te verwaarlozen, vooral een N100 biedt veel performance per watt waar je op AliExpress inclusief 8GB ram en 128GB SSD kunt krijgen voor 130 euro en dat is dan geheel nieuw. De Pi begon als een geinig apparaatje maar is inmiddels best prijzig geworden en zou het ook niemand aanraden tenzij je specifiek die GPIO aansluitingen nodig hebt. Nog een voordeel van een NUC is dat je dus achteraf ook het RAM kan upgraden mocht het nodig zijn.
Een ander alternatief is de nieuwe Odroid H4 https://www.hardkernel.com/shop/odroid-h4/
Add 16/32/48 Gb mem + SSD en je bent ook klaar voor hetzelfde geld als de Pi5.
Zeker als je iets als server/desktop wilt laten draaien.
Je hebt tegenwoordig online (De tweakers webshops lopen hopeloos achter met verkoop van oude meuk voor te veel. Die kunnen begrijpelijk niet meer bijbenen ) een intel n100 systeem inclusief casing met 8/12/16 Gb DDR4 en 128Gb/256Gb SSD die gewoon sneller is en verkrijgbaar is voor onder de 150 euro. Geef je iets meer uit heb je eentje met DDR5 voor nog eens 30% extra prestatie. De SBC markt is verpulverd door de intel N100 die zelfs met DDR5 geheugen de Xbox Classic can emuleren (om maar een idee te geven hoeveel kracht het heeft). Ook kan zo'n x86 cpu met igpu simpeler oude pc's emuleren wat ook meer opties geeft dan een ARM platform. Er zijn toch ook nog steeds een paar systemen zoals de Sega Model 2 en 3 waar geen emulators voor ARM voor zijn?
En wat dacht je van 4k 60hz AV1 playback? Het is dat ik al een i3 10105F pc bij de tv heb staan (en ook nog een ShieldTV) , maar anders was er nu echt zo'n N100 minipctje bijgekomen.
Voor echte knutselaar is een nog wat oudere SBC als de pi4 of pi3 al gauw een aantrekkelijkere optie. Dus je moet nog wel erg verliefd zijn op verouderdende Pi universum om buiten niche cases nog een pi5 te kopen. Wie weet ooit als ze de aanbieding zijn ofzo.
Om deze reden (inboeten waarde) ben ik afgestapt van dit platform. Voor bijna dezelfde prijs (als je geheugen, voeding en sdd meerekent) heb je een N100.

Op verschillende platformen met enige regelmaat te koop voor zo'n 130 euro en dan heb je een zuinige intel-based computer waar je proxmox op kunt zetten. Ik heb met 16Gb verschillende VM's en containers (lxc en docker) draaien op een klein formaat.
Ik vraag me ook af of de koeling dan wel afdoende blijft als je het geheel in een behuizing plaatst of zou er dan afgeraden worden om de kleine behuizing te nemen en een grotere geadviseerd worden, dan is het eigenlijk ook niet echt meer nodig om M.2 HAT+ op de Pi zelf te plaatsen.
Ben benieuwd of je nu de koeling ook nog goed kan krijgen, de HAT zit eigenlijk aan de verkeerde kant.
Daar zat ik ook al aan te denken. Kwam net deze tegen "HAT" tegen, die gaat aan de onderzijde.
Waarom zou hij niet kunnen booten?

Ik heb een Home Assistant Yellow op basis van een RPi CM4 module en zelfs die boot al vrolijk van de M.2 disk.
Dit zou perfect zijn voor HomeAssistsnt neem ik aan. Geen risico’s van SD-kaarten of afhankelijkheden van externe databases (ik draai HA op een SD-kaart en de database op m’n Synology NAS..)
Als je alles bij elkaar optelt (pi, opslag, case, voeding, koeling, enz) vraag ik me serieus af of een pi nog wel de beste keuze is. Voor minder dan €200 heb je bijvoorbeeld een beelink s12 mini pro met 16gb ram en 512gb opslag. Proxmox erop en de ha vm. Houdt je nog ruimte zat over om andere vm's of lxc's te draaien. Kun je proxmox automatisch de backups naar je nas laten draaien.

[Reactie gewijzigd door m-a-r-t-1 op 22 juli 2024 19:32]

En veel meer energieverbruik dan een Pi.
Nee dat valt echt mee, ik heb een NUC van het jaar 2016 en heb uitgebreid in kaart gebracht wat dat ding mij kost aan stroom. Gemiddeld 6 watt = 0,15 kwh per dag = ruim 16 euro per jaar gebaseerd op 30 cent per kwh.

Als de Pi de helft zou verbruiken bespaar je dan 8 euro per jaar dat wil zeggen een kleine 70 cent per maand wat je dan zou besparen. Ik zelf ga mij niet wagen aan de inmiddels overrated Pi. Veel betere alternatieven beschikbaar. Alleen als je de GPIO nodig hebt of een toepassing waar je zoveel mogelijk fysieke ruimte moet besparen zou ik nog voor de PI gaan anders gewoon lekker voor een NUC.
Wat zal de Pi5 meer verbruiken als je er een fikse overclock opgooit om de N100 met DDR4 nog een beetje bij te kunnen benen?
Btw er zijn ook USB GPIO oplossingen of je kunt via de USB een Pi zero aansluiten :)
Heb hem hier draaien op 4.3 watt idle en 6 watt met HA aan en één Plex sessie. Soms met plex transcoding schiet het naar 30 watt. Maar HA gebruikt echt helemaal niets. Die s12 mini pro heeft zo'n intel n100.

[Reactie gewijzigd door m-a-r-t-1 op 22 juli 2024 19:32]

Nee dat hoeft echt niet, heb diverse mini pcs staan en zal je verbazen hoe weinig ze verbruiken.
Ik heb een externe USB SSD aan mijn RPi4 hangen voor HA. Tot nu toe draait dit prima.
Word de USB bus niet gedeeld met het netwerk?

Dan is de snelheid van het kopieren van een bestand vanaf/naar USB via netwerk potentieel best traag.
M.2/PCIe/NVMe lijkt mij een stuk sneller.
Waarvoor heb je dat nodig met HA? Ik kopieer nooit bestanden naar HA naar USB via netwerk. En tot op heden nooit issues ondervonden bij gebruik van HA met netwerk snelheid
Ja voor mij ook geen SD kaartjes meer na diverse onherstelbare corrupties gehad te hebben met SD kaartjes. Tikkende tijdbommen zijn het.
Had nog een oude Sata SSD liggen. Schijfruimte (80GB) te nutteloos voor een desktop PC, maar perfect voor een Raspberry Pi projectje. Deze gekoppeld met een USB3 naar sata adapter. Als je voor dit doel ook een Sata USB adapter wilt kopen, koop er een met USAP "USB Attached SCSI Protocol". UASP verbetert de prestaties van opslagapparaten door hogere snelheden, lagere latentie, en efficiënter CPU-gebruik mogelijk te maken, wat vooral nuttig is voor intensieve schijftaken op een Raspberry Pi.
Ondanks alle (tweedehands) alternatieven die aangeraden worden heb je helemaal dat dit de perfecte combi is voor home assistant.

- De Raspberry pi heeft uitstekende ondersteuning vanuit de HA developers en community.
- Het heeft laag stroomverbruik en de arm architectuur is erg geschikt voor dit soort workloads.
- Het is bovendien de meest eenvoudige plug en play oplossing.

Alle alternatieven zijn duurder, minder zuinig en/of kosten meer tijd/kennis om op te zetten.
Dat is niet helemaal correct, Raspberry Pi's (specifieke modellen) kunnen namelijk ook gewoon van USB booten. Ofwel, oude 2,5" ssd in een externe usb-behuizing en je hebt hetzelfde. Iets lagere snelheid maar even goedkoop als dit bordje en nóg meer plug&play.
Een Intel NUC met Proxmox waarop verschillende VM's en containers draaien gebruikt in absolute zin meer energie dan een enkele Raspberry Pi maar als je het energiegebruik omslaat naar het aantal zaken dat ermee wordt gedaan dat is het vele malen zuiniger en ook veel goedkoper dan wanneer je dat allemaal op aparte Pi's zou hebben gedaan.
Zelfs in idle zal de PI5 vermoedelijk evenveel verbruiken dan een intel N100/N97

En onder load verbruikt een pi gewoon meer.
Arm is misschien zuiniger dan X86 maar men vergeet vaak dat de broadcom BCM2712 soc nog op TSMC 16nm word geproduceerd en de N serie op intel 10 (te vergelijken met TSMC 7)

En voor de GPIO van het pi eco systeem kan je er een pi pico via usb aanhangen.

De pi pico en de pi zero 2 w zijn zeker nog interessante systemen voor project doeleinden.
Voor experimenten zijn Pi's ideaal, maar voor iets dat gewoon altijd moet werken zoals Home Assistant (HA) en dergelijke draai ik liever een VM of container op een energiezuinige server. Wanneer je drie of meer Pi's hebt dan moet je het energiegebruik daarvan optellen en dan komt het verbruik altijd hoger uit dan een enkele PC/server. En inderdaad wanneer je GPIO nodig hebt dan hang je er gewoon via USB wat i/o aan, zo simpel is dat.
De pi5 verbruikt helaas weer meer watt dan zijn voorgangers.
Volgens mij gebruiken de odroid n/c, de ha yellow en de ha green minder watt.
Heb hier een Geekworm X1001 M.2 KEY-M NVMe SSD adapter, gewoon de originele koeler te gebruiken en normale lengte SSD.
Goede ventilatie en uitbreiding mogelijkheid, Zijn diverse varianten van beschikbaar.
Werkt tot nu toe perfect.
Werkt tot nu toe perfect.
Mooi, ik heb toevallig begin van deze week een Geekworm X1003 besteld. Ik zit nog op de SSD te wachten, dan kan ik een en ander installeren.
Jeff Geerling heeft een goede video waar verschillende van dit soort adapters getest worden.
Er worden eigenlijk geen adapters getest maar er wordt uitleg gegeven over hoe je hardware keuzes kan maken.
Ach good old Jeff de enthousiasteling waarvan menig video rommelig escaleert omdat de bagger linux distro niet werkt of er een beta feature moet aangezet worden zodat het ook allemaal ontaard in gebrabbel en geprutst ;) Heeft een prima positieve attitude , maar 9 van de 10 video's die hij maakt heb ik de neiging om een knuffel te geven aan mijn MS W11 x86 bak ;)
Ik snap totaal niet waarom er geen M.2 connector op de Rasperry Pi zit.
In het ergste geval over de volledige lengte van de achterkant, dan kun je weer een iets langere SSD er op kwijt.

Met een PCIe interface erachter zou je zo'n M.2 slot dan direct voor een NVMe SSD kunnen gebruiken.

Of een M.2 10GBe kaart, of juist een M.2 naar een full-size PCIe.

Nu moet of elk bedrijf een module maken welke compatibel is met de flatflex kabel, of moet je er een bordje tussenin zetten...

[Reactie gewijzigd door Accretion op 22 juli 2024 19:32]

Pcie poort is nu voor meerdere functies te gebruiken
Met een M.2 connector ook, maar dan heb je tenminste een gestandaardiseerde aansluiting...
Voor een 'standaardoplossing' heb je nu altijd een adapter nodig.
Ik snap totaal niet waarom er geen M.2 connector op de Rasperry Pi zit.
Ze zijn erg transparant en consistent in hun design keuzes: kosten, ruimte en flexibiliteit.

Een M2 slot hadden in plaats van een PCIe connector is duurder en beperkt opties voor gebruikers die iets anders dan een enkel m2 slot willen. Voor vergelijkbare redenen hebben ze geen emmc opslag op de standaard Pi.

Voor de gene die wat meer geld uit willen geven voor specifiekere hardware zijn er IO boards met compute modules.
Ik draai hier al een tijdje een Pi5 met een Argon ONE V3 M.2 case. Kan gewoon een full size ssd in en een solide behuizing van metaal. Niet dat iele plastic gebeuren. Actieve koeling zit er standaard in.
Bedankt voor deze tip, ik kende deze nog niet :-)
Er zijn ook al anftermarkets te krijgen. Mooi dat ze het nu ook zelf leveren!
Ik wacht nog steeds op de officiele PoE HAT van hun. Jammer dat dit zo lang moet duren.
Ik draai al een poosje een Proxmox cluster op basis van een rpi4 met ssd over usb en een rpi5 met nvme ssd op een hatdrive bordje. Dat bordje kostte wel fors meer dan deze nieuwe, maar ik denk dat ik toch wel blij ben dat mijn bordje en nvme ssd aan de onderkant van de rpi5 (onder de rpi case) zitten ivm koeling.

Edit: witness voor proxmox is een rpi3.

Het is jammer dat ZFS net te zwaar is voor de rpi’s, ook al zijn beide 8GB versies. ZFS op ssd over usb deed vaak zowel de rpi4 als de rpi5 vastlopen, nu lijkt het op de rpi5 met nvme ssd met de hatdrive wel beter, maar nog niet goed genoeg om mijn vm’s langere tijd te laten werken.

Conclusie is dat de nvme ssd met hatdrive beter is dan ssd over usb.

Overigens booten beide native zonder sd kaartje.

[Reactie gewijzigd door sjimmie op 22 juli 2024 19:32]

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.