SpaceX maakt Starlink-satellietinternet gedeeltelijk beschikbaar in Nederland

De Starlink-satellietinternetdienst is nu gedeeltelijk beschikbaar in Nederland. Klanten die een preorder hebben geplaatst, ontvangen een mail als de dienst in hun regio beschikbaar is. SpaceX deelt nog niet waar precies Starlink actief is.

Bron: tweaker slijkie.

Op GoT melden sinds donderdagmiddag meerdere tweakers dat ze de mail van Starlink hebben ontvangen. SpaceX schrijft in deze mail dat het om een 'beperkt aanbod' gaat en dat klanten voor de komende maanden snelheden van 50Mbit/s tot 150Mbit/s kunnen verwachten. In het topic melden gebruikers uit de regio Den Bosch en Den Haag de internetdienst te kunnen ontvangen.

Het bedrijf zegt wel dat klanten rekening moeten houden met 'korte periodes' waarin ze geen internetverbinding zullen hebben. Wanneer SpaceX meer satellieten lanceert, meer grondstations bouwt en de netwerksoftware verbetert, zal de snelheid, latentie en uptime 'dramatisch' verbeteren, zegt het bedrijf. Deze voorwaarden zijn gelijk aan Starlinks Better Than Nothing-bèta-abonnement.

Gebruikers kunnen via de Starlink-site zien of de dienst al op hun adres beschikbaar is. Is de dienst beschikbaar, dan kunnen ze deze meteen bestellen. Wanneer de dienst nog niet beschikbaar is, dan krijgen gebruikers een preorder-pagina te zien met de tekst dat Starlink naar verwachting medio tot eind 2021 beschikbaar is. SpaceX zei al eerder op deze periode te mikken.

Via de Starlink-site is te zien dat de dienst bijvoorbeeld wel in Amsterdam beschikbaar is, maar in West-Brabant en Friesland lijkt de dienst nog niet beschikbaar te zijn. Ook in België lijkt de dienst nog niet actief te zijn.

De Starlink-internetdienst kost 99 euro per maand. Daarnaast moeten kopers een hardwarekit aanschaffen van 499 euro. Hierbij krijgen klanten een phased-array user terminal-antenne, een mounting-tripod en een wifirouter. Daarnaast zijn er nog leveringskosten van zestig euro. SpaceX zei eerder ruim een half miljoen bestellingen of preorders voor Starlink te hebben ontvangen. Volgens eerdere Speedtest-resultaten gaat het bij de Starlink-abo's niet om symmetrische internetsnelheden.

Reacties (186)

Goed om te zien dat ze ook meermalen bij de ACM ingeschreven zijn. Aftapverplichting gaat dus ook gehandhaafd worden!😜
https://www.acm.nl/nl/ond...t=desc&order=Reg.%20datum

Lijkt me verstandig om hier tegen te zijn. Willen we echt een satellietnetwerk gaan aftappen? Die dingen zweven over elk land heen.

Jammer, zelf nog geen bericht dat het beschikbaar is, ben benieuwd naar de gebruikerservaring

Vooralsnog heeft elke geolocatie zijn eigen grondstation. Dat voldoet aan lokale regelgeving.
Je connectie is verbonden met het relaystation.

Heb je een bron naar hoe dit werkt?

Ik zou verwachten dat grondstations bedoeld zijn om de sattelieten op het internet aan te sluiten, en dat een antenne thuis verbinding maakt met de satteliet

Even Google starlink ground stations.
https://www.tesmanian.com...brador%20(NL)%2C%20Canada.

Misschien heb ik je verkeerd begrepen, maar het artikel ondersteumd in ieder geval mijn uitleg:

To receive internet from the satellite constellation, SpaceX is setting up Starlink Gateway ground stations. Ground stations are the linking factor between the satellites in space and the internet data centers on Earth that connect to existing fiber-optic infrastructure which connects to the world wide web.

Ik vermoed dat ik jouw probleem niet herkend heb.
Als starlink gebruiker heb je een antenne /schotel die je verbind via de satelliet met je lokale cel. Die cel wordt aangestuurd vanuit een grondstation dat zich conformeert aan lokale regelgeving.

Het is echter de bedoeling, om op termijn, met de 2e (of is het al 3e?) generatie satellieten te gaan routeren in de ruimte en de data pas boven het land (of zelfs schotel) van bestemming terug te stralen naar aarde omdat lasers in de ruimte potentieel lagere latency hebben dan glasvezel (c in vacuum > c in glas ( ~1/2c))
Ik vraag me dan ook af hoe ze dat gaan oplossen qua regelgevingen per land etc.

[Reactie gewijzigd door Pmf1971 op 7 juni 2021 00:16]

Interessant die vraag. Er ligt nog een hele wereld aan regels en instellingen tussen een vrij internet overal voor iedereen.
Niet in het minst de essentiële vraag of je dat moet willen.

Wat zouden voordelen moeten zijn tegenover de huidige aanbieders in Nederland?

Wat zouden voordelen moeten zijn tegenover de huidige aanbieders in Nederland?

Ik heb even een afgelegen adres, Lankertsweg in Ernst, gechekt bij Ziggo:

Helaas, hier is nog geen Ziggo aansluiting

en KPN:

Op jouw adres bieden we internet aan via het veilige en betrouwbare kopernetwerk van KPN.

met verderop

De maximaal haalbare snelheid op je adres is ↓ 0 Mbit/s ↑ 1 Mbit/s

Daarvoor betaal je uiteindelijke €42,50/maand. Als dat mogelijk is biedt KPN internet over 4G aan. Dat doet KPN op dit adres niet (ik heb bewust een adres buiten de 4G-dekkingskaart gezocht). Ik vermoed dus dat de genoemde down- en upload redelijk dicht in de buurt komt van het maximale dat je kunt halen. Dan is Starlink toch een stuk sneller voor iets meer dan het dubbele maandbedrag.

edit:
Een gebied buiten 4G-dekking gezocht

[Reactie gewijzigd door 84hannes op 14 mei 2021 07:59]

Ik verwacht dat KPN het op dat adres wel doet op 4G. Met een buitenantenne op de woning zul je hier zeker weten 4G-dekking hebben. De KPN-dekkingskaart is vaak erg pessimistisch.

Houd er rekening mee dat Starlink-dekking bij zeer dichte bebossing ook problematisch kan zijn trouwens. De antenne moet goed alle kanten op kunnen kijken voor optimale dekking.

Starlink richt zich niet op de gebieden waar breedband internet beschikbaar is, maar op de gebieden waar geen breedbanddekking is of überhaupt geen internetaansluiting te krijgen is. Dan kun je wel beargumenteren dat op deze specifieke voorbeeldlocatie wellicht een toch zwak 4G-signaal aanwezig is (al beweert de aanbieder van niet), maar dat doet niet af aan het feit dat er ook in Europa nog steeds gebieden zijn zonder breedband internet. Een discussie starten over de mogelijke dekking aan de Lankertsweg in Ernst gaat daarbij volledig voorbij aan het punt dat 84hannes probeert te maken.

In het kader van de totale missie van Starlink gaat het uberhaupt niet over Nederland. Internet hier is "bijvangst" voor SpaceX. Op echt iedere plek in Nederland is internet te ontvangen met een buitenantenne op het huis. Vrijwel ieder ander land ter wereld heeft echter wel plekken waar je écht helemaal niets ontvangt, ook niet met een normale buitenantenne. Of maximaal 2G/3G. Nederland is een uitzondering daarin op dit moment.

In dat opzicht gaan alle posts in dit subdraadje daaraan voorbij.

Iedere plek, zeker weten? Want ik zit hier in de stad en bij mij is geen glasvezel mogelijk omdat ze het niet tot bij mijn appartement kunnen krijgen. Het enige alternatief is adsl met 10 mb down, 1 mb up. Omdat ik een stad zit, kan ik geen KPN 4G Buitengebied krijgen. Maar zelfs al zóu het kunnen, dan is dit gebouw een monument en mag ik aan de buitenzijde niks aanbrengen, dus ook geen antenne.

Dus nogmaals: *iedere* plek? Niet bij mij in ieder geval.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 14 mei 2021 17:21]

Dan ben jij ook niet geholpen met Starlink want je zult die schotel toch echt aan de buitenkant moeten bevestigen

Ik heb ook niet gezegd dat Starlink voor mij een oplossing zou zijn, ik heb alleen weerlegd dat iedereen in Nederland goed internet zou kunnen krijgen.

Ik zei niet dat het gratis was. Je kunt waarschijnlijk wel van één of ander netwerk werkbare en relatief snelle 4G-ontvangst krijgen, en waarschijnlijk is dat stukken goedkoper dan Starlink aanschaffen.

NL ligt vrij ver voorop wereldwijd gezien wat betreft penetratie van hoge internetsnelheden. Dat was wat ik bedoelde.

Ik werk nu ook via 4G, maar dan met telefoonhotspot, en naast de nadelen daarvan is de snelheid niet bepaald om over naar huis te schrijven. Ik wil je best geloven dat Nederland voorop loopt met hoge snelheden, zeker in bevolktere gebieden en steden waar ik ook woon (Randstad), maar ik merk er totaal niks van.

Hij schrijft toch heel duidelijk "met een buitenantenne op het huis", dus niet met je telefoon.

Zoals ik al zei is dat geen optie voor mij omdat dit pand een monument is en ik niks aan de buitenkant mag bevestigen. Ik moet dus roeien met de riemen die ik heb en dat is niet bepaald geweldig qua snelheid.

Je kan wellicht een uitzondering-vergunning krijgen om hem op een plek te plaatsen waar hij gecamoufleerd kan worden.

Die plek is er niet.

Ik internet via 4G (woon erg afgelegen). Helaas is 4G ontvangst op mijn telefoon is maar middelmatig. Gelukkig lijkt dat geen enkel probleem te zijn voor mijn Asus 4G-AC53U, ookal staat die binnen met de standaard antennes. Haalt doorgaans tot 70/15 Mbit, met een latency in de buurt van 20 ms. Natuurlijk, 't is geen glasvezel, maar stukken beter dan het 4/0.5 Mbit ADSL lijntje wat ik hier eerder gebruikte.

Ergo, een buitenantenne is helemaal niet altijd nodig voor een acceptabele 4G verbinding, en het zou me zeer verbazen als jij in de stad niet beter bereik hebt dan ik hier op het platteland en voor zover ik kan zien zijn er genoeg sim-only onbeperkt internet abonnementen te vinden? Allicht zit het dan niet bij een standaard abbo in en moet je je eigen modem kopen, maar soit.

[Reactie gewijzigd door FragFrog op 14 mei 2021 12:50]

Ik gebruik nu een hotspot via mijn telefoon, maar dat is om meerdere redenen niet praktisch en de snelheid niet altijd om over naar huis te schrijven.

Een ander 4G-abbo met modem zou kunnen, maar dan kost het nog steeds veel geld omdat ik er ook nog een telefoonabbo naast moet hebben en dan nog blijft de snelheid niet bepaald geweldig. Bovendien zitten er limieten aan dat onbeperkt 4G voor thuis (dus eigenlijk niet onbeperkt).
Helaas denken sommigen van het platteland nogal eens dat je in steden geen snelheidsproblemen ervaart, maar ik kan je toch echt zeggen dat dat een fabeltje is. En ik woon nota bene nog in de Randstad ook.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 14 mei 2021 13:07]

Ben toch wel benieuwd in welke steden er alleen puur ADSL beschikbaar is? Zit hier in een gebouw dat sinds de bouw in 1970 geen upgrade heeft gehad, maar krijg toch to 100mbit via VDSL. Of eventueel nog hoger via Ziggo.

Misschien geen zichtbare upgrade. Ik woon zelf in het buitengebied zonder kabel. En had via KPN 1mbit up - 6-8mbit down. Toen hebben ze een glasvezel kabel getrokken van de wijkcentrale naar de verdeelkast 2km ongeveer en haal nu ook 100mbit. Aan mijn thuis aansluiting is niks veranderd en ben toen ook niet op de hoogte gebracht. Ik had nog een 20mb abbo omdat dat toen ter tijd erbij paste maar dat bleek sneller te kunnen.

Kans is groot dat je wijkcentrale om de hoek zit, of wellicht in de kelder van je gebouw. KPN heeft alle binnen, en nu ook buitenringen van steden verglaasd. Dus die enkele tientallen meters koper, dat is goed te doen met VDSL2 (zelfs over 50 jaar oude telefoonkabels die initieel bedoeld waren voor 5 kiloHertz bandbreedte) maar de max snelheden lopen exponetentieel terug met lineaire afstandstoename en bij meer dan 2-3km, is ADSL2+ zelfs sneller.

[Reactie gewijzigd door Pmf1971 op 7 juni 2021 00:24]

voor veel mensen in buitengebieden is de snelheid zelfs met een buitenantenne gewoon ruk. nog afgezien van datalimieten en overige beperkingen. je beeld van 4G mobiele dekking is iets -te- rooskleurig.

14 mei 2021 08:51
Ik verwacht dat KPN het op dat adres wel doet op 4G. Met een buitenantenne op de woning zul je hier zeker weten 4G-dekking hebben. De KPN-dekkingskaart is vaak erg pessimistisch.

Zelfs als je gelijk hebt, op deze plek biedt KPN het niet zonder meerprijs aan.

Wij wonen zelf in een afgelegen gebied (6mbit down, 0.5mbit up) en hebben een KPN DSL aansluiting. Kregen vorig jaar spontaan een 4G kastje die het bracht naar 40-80mbit down en 10-40mbit up, varieert sterk van dag tot dat maar toch zeker een stevige verbetering. Ik heb ook even de facturen nagekeken en we betalen nog onveranderd 37,50, dus volgens mij als je onder een bepaalde grens komt dan denkt KPN graag mee.

Dat klopt, dat heet Sneller Internet Buitengebied. Je krijgt dan voor hetzelfde tarief 4G internet tot 50Mbps (volgens KPN zelf). Maar dat bieden ze alleen aan op plekken waar ze 4G aanbieden, hetgeen Starlink dus vooral aantrekkelijk maakt voor plekken waar ze zelfs dat niet hebben. Zoals in Ernst.

Jawel, als je het kan aanvragen dan is het ook gratis.

kpn.com/buitengebied

Jawel, als je het kan aanvrage

Dan ben ik blijkbaar onduidelijk geweest toen ik schreef:

Als dat mogelijk is biedt KPN internet over 4G aan. Dat doet KPN op dit adres niet (ik heb bewust een adres buiten de 4G-dekkingskaart gezocht).

en

op deze plek biedt KPN het niet zonder meerprijs aan.

Als KPN van mening is dat 4G op jouw adres niet beschikbaar is dan bieden ze het niet aan, dus ook niet gratis. Ik denk niet dat ze je tegen gaan houden als je een 4G-sim en een 4G-modem koopt, maar dat is dan niet inbegrepen bij je vaste internetabonnement.

In deze straat is glasvezel beschikbaar, onder meer via Solcon. Ook daar heb je dus geen Starlink nodig.

Uiteindelijk is Starlink niet gericht op een land als Nederland, waar bijna overal internet aanwezig is (zoals @Sorcerer8472 al betoogt). Het is bedoelde voor uitgestrekte gebieden zonder enige ontvangst in de westerse wereld maar ook voor landen waar überhaupt geen tot weinig infrastructuur is.

Persoonlijk vraag ik me ook af of je er zo happig op moet zijn om al je internetverkeer direct naar een Amerikaans bedrijf te sturen.

In deze straat is glasvezel beschikbaar, onder meer via Solcon.

Die had ik gemist, cool. Dat brengt de vraag inderdaad wel op waarom Starlink ondersteuning voor Nederland zou aanbieden: het zal je toch geld kosten aan het opzetten van een support afdeling die Nederland bedient (al dan niet Nederlandstalig), marketing (hetgeen nog wel eens heel summier zou kunnen zijn), juridische kennis over wat wel en niet mag en moet in Nederland etc.

Persoonlijk vraag ik me ook af of je er zo happig op moet zijn om al je internetverkeer direct naar een Amerikaans bedrijf te sturen.

Je zult verbaasd zijn hoeveel mensen hun internetverkeer in handen van een, al dan niet Amerikaanse, VPN-provider geven omdat die beter te vertrouwen zou zijn dan hun eigen gereguleerde (maar egarandeerd afgeluisterde) internet provider.

Ik vraag me af of ze veel aan support doen, ik denk niet in de traditionele zin zoals de gewone aanbieders. Men kan natuurlijk sowieso wijzen op het feit dat het nog niet kompleet is en er verbindingen uit zullen vallen.

Waarom dan in Nl, omdat het simpelweg voldoende dekking heeft (satellieten kan je niet echt rondom landen heen laten vliegen) en toch een leuke bijvangst kan zijn. Zeker als je alle landen met al snel internet bij elkaar op gaat tellen. Zelf vind ik het pas interessant als ik het al reizende kan gebruiken.

Als je in Nederland een dienst aan biedt moet je je aan de Nederlandse regelgeving houden. Dan kom je niet weg met "de satellieten vliegen nou eenmaal in de buurt".

In welk opzicht moet je je dan waaraan houden? Ik kan me voorstellen dat ze zich moeten schikken naar aftap-regels, zorgen dat het signaal andere zaken niet verstoort, "support" bieden wat vanalles kan betekenen. Nu ken ik de regels niet hoor, maar de satellieten vliegen altijd ergens in de buurt, ook over landen die dat helemaal niet willen (hebben ze niks over te zeggen).

Nu ken ik de regels niet hoor, maar de satellieten vliegen altijd ergens in de buurt, ook over landen die dat helemaal niet willen (hebben ze niks over te zeggen).

Als je in Nederland een dienst aan biedt moet je je aan de Nederlandse regelgeving houden. Dan kom je niet weg met "de satellieten vliegen nou eenmaal in de buurt".

edit:
Dat had ik al gezegd he? Blijkbaar is niet duidelijk wat ik bedoel. Ik zal het simpel proberen uit te leggen:

De Russische spionagesatellieten 'vliegen' vermoedelijk ook over Nederland. Daar hebben ze geen vergunning voor maar daar kan Nederland vrij weinig aan doen, juridisch gezien.
Netflix heeft geen satellieten boven Nederland. Maar ze bieden wel een dienst aan, en daarmee moeten ze zich aan Nederlandse regelgeving houden.

Starlink biedt zowel een dienst aan en heeft satellieten over Nederland vliegen. Voor dat eerste moeten ze zich aan Nederlandse regels houden. Ze zullen moeten ingrijpen als Nederlanders hun internetverbinding gebruiken voor zaken die niet mogen volgens de Nederlandse wet en zullen inderdaad af moeten tappen, om maar wat te noemen. Dat zijn zaken die geld kosten dus dat geld moet terugverdiend worden aan Nederlandse gebruikers. Als dat niet lukt is het niet interresant diensten aan te bieden in Nederland, of die satellieten nou wel of geen dekking bieden. Waarschijnlijk biedt Netflix om dezelfde reden geen diensten aan in Somalië.

[Reactie gewijzigd door 84hannes op 14 mei 2021 12:14]

Uhhh ja, zie mijn reactie hierboven.

In die reactie ga je niet in op mijn post.

Uiteindelijk is Starlink niet gericht op een land als Nederland, waar bijna overal internet aanwezig is (zoals @Sorcerer8472 al betoogt).

Als jij blijkbaar van mening bent dat het hier allemaal zo geweldig is, dan mag je mijn bericht wel even beantwoorden en mij vertellen hoe ik hier goed en snel internet zou kunnen krijgen: TheVivaldi in 'nieuws: SpaceX maakt Starlink-satellietinternet gedeeltelijk b...

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 14 mei 2021 12:10]

Dat is wel mijn mening ja. Als jij in het centrum van een stad zit, vind ik het niet zo verrassend dat je geen fiber en slechte DSL hebt. Dat maak ik vaker mee. Maar je bent een uitzondering op de regel.

Los daarvan vraag ik me dan af in welke Nederlandse stad je geen kabelinternet kunt krijgen.

Ik zit niet in het centrum, maar in een wijk ten zuiden van het centrum. Wel een hele oude wijk.

Maar goed, je hebt nog steeds niet aangegeven hoe ik dan wél goed en snel internet kan krijgen hier

Jij geeft niet aan in welke Nederlandse stad je geen kabelinternet kunt krijgen.

Ik zeg bovendien nergens dat 100 procent van Nederland een supersnelle verbinding kan krijgen. Wel dat Nederland voor Starlink niet relevant is. Het is niet de markt waar ze zich op richten.

In de ICT is een extra fail-over optie altijd welkom.

Genoeg buitengebieden in Nederland die enkel ADSL2+ beschikbaar hebben over de ouwerwetse koperlijn. Ik schat toch wel een miljoen woningen in NL die niet meer dan 15 Mbps kunnen krijgen, zonder oplossing over de Ether. En als je bang bent dat je data misbruikt wordt door de Amerikanen, dan kun je altijd nog VPNs gebruiken. Dat maakt de kans zeer laag dat je data leesbaar onderschept wordt.

Toevallig dat jij de Lankertsweg in Gortel (Emst) noemt. Ik rij daar vaak want het is één van de kortste routes van Vaassen naar Utrecht. Gortel was altijd een gat in de dekking. voor KPN en Vodafone Maar sinds een paar weken is er een Huawei kit geplaatst aan de Eperweg in Nunspeet (op de rand waar de gemeente Epe begint ) en dat is een enorme verbetering. Er is nu gewoon acceptabele KPN dekking met internet en nergens schakelt het terug naar 3G of 2G. En dan is er ook nog sinds vorige week in Vierhouten de kit omgebouwd naar Huawei wat de zaak ook weer verbeterd heeft.
Dus inderdaad wat @Sorcerer8472 beweert is correct.
Wel is het zo dat Vodafone daar minder is wat goed te zien is op mijn dual sim S21 en je merkt het ook bij telefoneren door wegvallend signaal.

Het is natuurlijk niet helemaal relevant dat mijn voorbeeld minder goed is, maar om er even op door te gaan: dat het bereik er is betekent helaas niet direct dat KPN het ook aanbied. Dat zullen ze wellicht op korte termijn gaan doen en dat is waarschijnlijk wel relevant, omdat dat kenmerkend is voor de landelijke situatie. Als er steeds minder gebieden zijn waar 4G (of 5G) geen dekking heeft dat wordt satellietinternet in Nederland steeds minder relevant.

@84hannes uit interesse, hoe heb je nu dan internet bij je woning?

Ik heb glasvezel tot in mijn huiskamer, hoezo?

Het is vooral interessant als je in het buitengebied zit zonder glas of kabel. De hier genoemde regio’s zijn dat niet.

Misschien dat sites als piratebay weer beschikbaar zijn?
Of dat je uit principe van KPN en ziggo af kan zijn?

[Reactie gewijzigd door no_way_today op 14 mei 2021 07:48]

Wie denkt hiermee gemakkelijk weer (illegaal) te kunnen downloaden komt bedrogen uit. SpaceX heeft al actief users aangeschreven te stoppen met illegaal downloaden omdat afsluiting en vervolging kan volgen. https://www.reddit.com/r/...ing_without_a_vpn_to_see/

Ik denk dat het een mooie failover kan zijn, voor gevallen waar downtime echt gevolgen heeft icm een PSU / battery pack om ook in gevallen van stroomstoring bijvoorbeeld online te blijven.

[Reactie gewijzigd door Sitelabs op 14 mei 2021 07:59]

Wie denkt hiermee gemakkelijk weer (illegaal) te kunnen downloaden komt bedrogen uit. SpaceX heeft al actief users aangeschreven te stoppen met illegaal downloaden omdat afsluiting en vervolging kan volgen. https://www.reddit.com/r/...ing_without_a_vpn_to_see/

Van wat ik begrijp uit het verhaal kan een VPN hier voldoende bescherming tegen bieden.

Verschuiving van het probleem. Je IP zit namelijk in de Torrent Swarm en die krijgt de waarschuwing. Als het niet Starlink is, dan is het je VPN provider.

Rechtenhouders houden dingen in de gaten. Nu loopt het wel los als je je series pakt via bittorrent, maar films is een ander verhaal. Newsgroups zijn dan een anoniemere oplossing.

Verschuiving van het probleem. Je IP zit namelijk in de Torrent Swarm en die krijgt de waarschuwing. Als het niet Starlink is, dan is het je VPN provider.

Zoals ik schreef:

Van wat ik begrijp uit het verhaal kan een VPN hier voldoende bescherming tegen bieden.

Het is voldoende bescherming om niet via die weg aangeschreven te worden.

Waarom zou iemand denken dat je met Starlink zomaar makkelijk ongezien zou kunnen downloaden. Je hebt toch net zo goed een gateway van je provider? Anoniemen netwerken bestaan niet natuurlijk. Maar goed, leuk experiment. Levert de poster weer wat aandacht op, maar naar mijn idee een onnodig experiment.

Starlink is eerder een failover in geval van internetstoring. Bij een stroomstoring heb je al goedkopere failovers in de vorm van 5G bijvoorbeeld. Is niet zo supersnel, maar voldoet in noodgevallen beter dan niets. Maar mocht het internet eruit liggen door een storing bij je vaste provider of internet exchange, heb je lekker toch internet. Echter, in die gevallen heeft jouw regio/provincie/land zelf geen internet. Jij wel, via andere landen. Maar als je business afhankelijk is van Nederland, heb je er alsnog niets aan.

Voor zover ik weet hebben 5G nodes geen noodstroomvoorziening, dus bij een stroomstoring zal je dan geen 5G hebben. Starlink kan je dan nog wel gewoon ontvangen.

Dat is ook weer zo. Hangt een beetje af van de reikwijdte van de stroomstoring dan. Je kunt nl als de stroom in jouw wijk is uitgevallen in principe ook een toren een paar km verderop pakken. Maar inderdaad, als alles plat ligt, is Starlink niet getroffen. Nou maar hopen dat alles het volhoudt tot je accu leeg is...

En voor hele belangrijke zaken is Starlink misschien weer helemaal niet geschikt als backup, want US systeem, dus de NSA kijkt mee. Voor wie dat belangrijk is dan. Ik kan mij zomaar voorstellen dat overheidsinstellingen en ziekenhuizen theoretisch zoiets interessant zouden vinden, maar omdat het onder beheer van een Amerikaans bedrijf valt, het niet gebruikt mag worden.

Ben je in het buitengebied niet beter af met 4G? Lijkt mij alsnog aantrekkelijker geprijsd te zijn.

Ook 4G heeft geen volledige dekking in Nederland. Maar wij zijn als dichtbevolkt land met een van de beste breedband penetraties ter wereld ook niet echt de doelgroep.

Dat vraag ik mijzelf dus ook af.
Voor je camper/caravan is het erg duur, zeker als je bedenkt dat een data-sim nauwelijks wat kost.

De enigen die misschien hier iets aan hebben zijn huishoudens die geen “goede koper”, kabel of glasvezel kunnen krijgen, en waar het 4G/5G netwerk ook geen bereik kent.

Ik zie hier in Nederland het praktische nut er dus niet echt van in. (Nut in de zin van het in Nederland commercieel rendabel kunnen maken, uitgaande dat je in elk land moet voorzien van support, mensen die bekend zijn met lokale wetgeving etc…)

"zeker als je bedenkt dat een data-sim nauwelijks wat kost"

Totdat je de grens overgaat. Dan heb je te maken met maffe limieten vwb de hoeveelheid data en de maximale tijd die je in het buitenland kunt verblijven.

Dit is een fantastische oplossing voor mensen die de set door de weeks thuis kunnen gebruiken, en in het weekend mee kunnen nemen naar de camping of boot. Lekker met de camper door Europa met je eigen internet. De schotel voor satelliet tv kan je van je dak slopen en vervangen door dit. Het is snel genoeg voor tv via internet.

starlink is beberkt tot 1 'cel', dus je kan hem niet verplaatsen...

Voorlopig niet, maar voor zover ik nu gelezen heb is dat vooral omdat het netwerk nog maar deels online is en ze het gebruik willen spreiden om genoeg capaciteit te hebben.

Komt er geen mobiele starlink oplossing? Dan pas wordt het een goed alternatief voor sateliet internet.

maffe limieten? Overdrijf je nu niet een beetje?

Nee, het is niet de bedoeling dat je permanent in het buitenland zit met een SIM kaart, dan kan je beter in dat land een SIM nemen. En wat de data caps betreft op onbeperkte data abbonementen heb je meestal voldoende om de grootste noden te dekken, ook op vakantie. Al moet je geen 4K gaan streamen elke avond.

Nee, het is niet de bedoeling dat je permanent in het buitenland zit met een SIM kaart

Dat was wel de bedoeling van de roaming wetgeving, 1 europees netwerk, eerlijke concurrentie tussen alle landen. Helaas hebben sommige overheden dit kapot gelobbied en zitten we nu met een halve oplossing. Met als gevolg dat ons 5g uitrol achter loopt op andere landen.

Ik overdrijf niet als ik het heb over maffe limieten. Meestal niet meer dan zo'n 10 GB per maand. PER MAAND. Je kijkt een paar films op Netflix en het is weg. En als ik online werk dan heb ik ook minimaal zo'n 5GB per dag nodig.

En lokale sims zijn meestal geen oplossing. In de meeste landen ben je aangewezen op prepaid sims, opnieuw duur en met weinig data. De enige uitzonderingen op die regel die ik ken dat zijn een paar voormalige oostblok landen en wat landen in Azie.

Datasim kost €25 tot €35 per maand. Een 4G of 5G modem kost je €80 tot €180.

Het prijsverschil is zo groot dat ik er nauwelijks in geloof dat je goedkoper uit bent met starlink.
De ene keer dat je meer verbruikt dan toegestaan op een mobiel netwerk zal zelfs het prijsverschil niet compenseren.

Nu ken ik jouw situatie niet, maar ik ben een tweakers die binnen Nederland ongeveer 20GB per maand verbruikt op zijn mobiele telefoon. Ik zal dus nog wel uitkomen in het buitenland (zeker als ik een buitenlandbundel erbij neem)

En ik snap echt wel dat een niche is die starlink actief wilt gebruiken, Maar deze niche is klein.

Zoals ik al zei, het gaat om de kosten die starlink moet maken hier in Nederland om de voldoen aan onze telecomwetgeving.

Logs dienen in Nederland opgeslagen te worden (ivm het kunnen opeisen van internet logs door o.a. justitie), je hebt een team aan juristen nodig die bekend zijn met onze wetgevingen op diverse gebieden. Er is een Nederlands sprekende klantenservice nodig (ja die is hier in Nederland een vereiste voor internetproviders omdat er geen communicatie hindernis mag zijn mbt privacy en continuïteit)

De vraag dus of Nederland een geschikte markt is voor Starlink, omdat alles bij elkaar wel ergens van betaald dient te worden.
De niche is misschien zo’n kleine markt dat het product hier misschien nooit rendabel zal kunnen worden.

>> Datasim kost €25 tot €35 per maand.

En met hoeveel data is dat?

Jij vergelijkt jouw gebruik op je GSM thuis in Nederland waar je ook ADSL hebt of kabel met het verbruik dat je rondreizend in het buitenland zou hebben zonder ADSL/kabel internet.

Elke dag een Netflix film. Een dag werken kost mij zo'n 5-10 GB. En dat is dan voor mij alleen. Ik denk dat ik samen met de family zeker een paar hondert GB per maand nodig heb.

>> het gaat om de kosten die starlink moet maken hier in Nederland om de voldoen aan onze telecomwetgeving.

Die kosten zitten al in het abonnement. Nog even los van de vraag in hoeverre ik iets te maken heb met NL als ik een dienst afneem van een US bedrijf en rondtrek in Zuid Europa.

De datalimieten van tmobile kost je €35 per maand (het thuis abonnement daar krijg je 200GB per maand, daarna 10gb per dag en tot slot een onbeperkt aantal aanvullers van 5GB.
Dat is misschien irritant, maar acceptabel voor de meeste mensen.

Je geeft aan de de kosten hoe dan ook gemaakt moeten worden, maar starlink bied op dit moment alleen abonnementen aan in het land waar je woont. Dus zal jij een Nederlands contract aannemen.


De kosten zitten helemaal niet in het abonnement. Om deze kosten terug te verdienen heb je duizenden abonnementen nodig. Ik voorzie hier in Nederland geen markt voor duizenden gebruikers.
We hebben het hier in Nederland best goed qua internet voorziening.

Rondtrekken gaat voorlopig niet werken met Starlink. Als je buiten je eigen cel zit van ongeveer 100 22km omtrek dan wordt je verbinding geweigerd.

Op termijn is het wel de bedoeling dat die beperking vervalt, overigens.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 15 mei 2021 18:18]

Er is helemaal geen verplichting om logs op te slaan en ook niet in Nederland. Wat verplicht is om alle data dus jij hébt als bedrijf op verzoek te overhandigen aan de opvragende instantie. Het boeit niet of die logs op een server in Schubbekutteveen staan of in een Amerikaanse cloud. Als je in Nederland diensten aanbiedt dan moet je alles wat je zelf bewaard voor operationele doeleinden kunnen oplepelen. Bewaar jij niets dan kan je simpelweg niets oplepelen.

De vraag is ook onder welke wetgeving dit valt. Je koopt de set in de US, je hebt een contract met een Amerikaans bedrijf waarschijnlijk zonder vestiging in NL. De enige manier waarop NL iets kan afdwingen is waarschijnlijk door een aantal satellieten uit de lucht te schieten.

Conform de Nederlandse wet ben je aanbieder in Nederland en zul je je dus aan de Nederlandse wet moeten houden. Handhaving is vooral via juridische weg uiteraard.

Aangezien starlink zich bij de ACM heeft ingeschreven als aanbieder van openbare telecommunicatiediensten is het gewoon voornemens zich aan de wet te houden.

Net als met de huizenmarkt, geldt ook hier "locatie, locatie, locatie". Recent was er een boer in het nieuws, ik meen in de kop van Overijssel, die binnendijks woont, wat inhoudt dat hem mee laten doen met het glasvezelplan in de buurt, de netbeheerder in kwestie, ~32k gaat kosten voor één huisaansluiting. Dit omdat je niet zo even door een dijk heen kan en mag boren, dat moet met een complexe gestuurde diepe boring. Dat haalde de krant, omdat hij zich had opgegeven, en er een bevestiging van had, maar later toen men de huisaansluitingen ging inplannen, alsnog werd afgewezen. Hij eist nu voor de rechter een aansluiting. Ik ken ook genoeg mensen bij mij op kantoor die echt landelijk wonen, en voor wie dit een serieuze verbetering zou zijn tov het knullige ADSL lijntje wat ze nu alleen hebben. Als je in, of in de buurt, van een beetje woonkern woont heb je hier geen nut voor, maar er zijn echt plenty plekken in Nederland waar dit een oplossing gaat zijn.

Nou is het wel zo dat dit primair is bedacht voor echt digitaal onontwikkelde plekken op de wereld, en daar vallen gek genoeg best grote stukken van de VS onder, want daar is vast internet, of mobiele dekking, lang niet overal een zekerheidje zoals dat hier in ons kleine volgebouwde landje het wel is.

Dit gaat voornamelijk grote delen van bijvoorbeeld Afrika toegang geven tot de digitale wereld, en een klein groepje mensen in Nederland ook blij maken. Het zou bijvoorbeeld hier ook een mooi overbruggingsvehikel zijn tot aan de uitrol van écht 5G.

Precies, alleen Nederland kent zulk goed en snel Internet. Ik heb in meerdere landen gewoond net voor de crisis en ik moest echt even afkikken. Geen probleem, daar pas je je op aan, maar full HD streamen zit er echt niet in dan. Toch weten we hier zelfs over ons Internet te zeuren.

Ons internet is slechter dan meeste mensen denken. VR games streamen vanuit de cloud over 5G is gewoon mogelijk, maar in Nederland moet je je games lokaal spelen omdat er zoveel jitter en latency op de lijn zit.

In welk opzicht slechter, dan de gigabit verbindingen die zo langzamerhand al mogelijk worden? Het is maar net wat je gewend bent natuurlijk, woon je een keer buiten Nederland dan snap je dat heel snel, VR over een mobiele verbinding is iets wat in veel landen niet eens bij mensen opkomt (ik moet zeggen, ik ook niet hier ).

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 14 mei 2021 12:52]

In welk opzicht slechter, dan de gigabit verbindingen die zo langzamerhand al mogelijk worden?

Er wordt veel gepraat, maar in de praktijk valt het tegen. Ik heb zelf een huis in het centrum van een middelgrote plaats in NL. Er is Ziggo met een belachelijk lage upload, of ADSL. Plannen voor glasvezel? Ik heb gezocht, maar er lijken geen plannen te zijn.

Ik woon nu in Azie, 1 Gigabit is hier een beetje de standaard inmiddels. Nederland is niet zo vooruitstrevend als we wel eens denken. Met internet niet, en met veel andere dingen ook niet.

Nederland loopt helemaal niet zo voorop op internet gebied. Moet je eens kijken in Roemenie, krijg je voor een paar tientjes fiber, overal waar je maar wil.

Nederland heeft juist het nadeel van een afremmende voorsprong. In de jaren '90 liepen we vooruit en nu zitten we aan te hikken tegen het upgraden van al dat koper door fiber. Terwijl ze in landen die later zijn begonnen gewoon direct voor de fiber zijn gegaan.

Dat is een goed punt inderdaad, maar me dunkt dat dat in Nederland hooguit een jaartje of 1-2 nog duurt. En dan nog zijn de koperen verbindingen niet opeens vreselijk, zeker niet als je dat afzet tegen veel andere landen (er zijn altijd wel uitzonderingen, maar dan zitten we toch in een klein groepje). In Schotland zat ik op een plek met 5 Mb/s voor 40 per maand, wat ook nog eens af en toe uitviel als er storm was. haha

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 15 mei 2021 20:56]

Ik krijg een Griekse vriend op Kreta nog steeds aan het huilen als ik hem vertel dat wij zowel een glasvezel als kabel-aansluiting hebben in huis, en hem de mogelijke snelheden, en de prijzen ervoor, noem. Die werkte ~4 jaar geleden nog via 2 gekoppelde ISDN lijnen. Tegenwoordig zit hij wel op ADSL, maar dat komt nog niet in de buurt van wat via dat oude koper aan snelheden kunnen krijgen.

Ik denk dat de snelheden in de toekomst wel concurrerend zullen zijn? Ik woonde heel erg achteraf en dat is dit een optie, maar zelfs daar komt nu glasvezel. Lijkt mij meer voor dunbevolkte gebieden.
De jump van niks naar draadloos wordt daar vaker gemaakt, ook voor electriciteit bijvoorbeeld, eerst niks en dan zonnepanelen.

Ze willen uiteindelijk naar 1Gbps symmetrisch.

Er zit wel meer vertraging in de ping, en dat maakt het nog niet aantrekkelijk als alternatief voor reguliere connecties. Dit gaat ook verder dan alleen gamen, sites laden allang niet meer alles op een pagina, dus de vertraging is goed te merken. Zie ook de video van LTT.

Dessalnietemin is dit een ongelooflijke toffe ontwikkeling, die ook heel veel landen in de wereld gaat helpen.

Als dit rijdend te gebruiken is is het ook een mooie aanvulling op 4g/5g.
Helemaal als het Europees word, ik moet nu continue bundels kopen.

Als je dat ding op je auto vastbindt dan kan dat vast wel

Er zijn aanwijzingen dat SpaceX dit nu ook wil aanbieden voor vliegverkeer. Wie weet is het idee oorspronkelijk wel ontstaan uit ontevredenheid met de lage snelheid van het internet op Musk's private jet

ja of ter compensatie van dat grapje van die tweet gister.

Pfoe, de laatste keer dat ik bundels moest kopen is toch al ff geleden. In Europa kun je bij iedere een beetje fatsoenlijke provider toch binnen je bundel roamen?

Dat is heel beperkt maximale wat ik heb/kon vinden is 22gb per maand.

Je snapt dat dat een enorm luxe probleem is toch? In Schotland was ik "tevreden" met een 5Mbps verbinding voor 40 per maand. En roamen doe je daar ook niet zomaar op 22Gb per maand.

in de bouw voor internet in de keet

Concurrentie lijkt me altijd beter, al gaan ze waarschijnlijk niet op prijs concurreren en zal het altijd iets meer latency hebben dan bekabeld.

Maar in gebieden waar nu geen internet is gelegd of waar geen plannen zijn voor upgraden, kan het interessant zijn.

Ook kan het als backup dienen. Genoeg bedrijven waar uptime belangrijk is. Dan is dit een mooi alternatief om tijdelijk toch iets van dienstverlening te bieden. Of een verbinding wordt gehacked en je zit even zonder.

Voor Nederland is het met ons netwerk niet echt nodig voor de meesten, maar er zijn nog steeds wel usecases te bedenken waar het zinvol is om deze te gebruiken als primair of secundair netwerk. Het hebben van een andere route tot het internet is erg handig. En als er weer eens een graafmachine door kabels aan het snijden is, dan zit je niet de rest van de dag zonder.

En als je echt ontevreden bent met KPN of Ziggo, kun je tegenwoordig niet echt ergens meer terecht, je gaat altijd direct of indirect gebruik maken van hun diensten.

[Reactie gewijzigd door Martinspire op 14 mei 2021 11:24]

Eerst dacht ik ook nog "Internet op je bootje", maar uit de FAQ

Starlink satellites are scheduled to send internet down to all users within a designated area on the ground. This designated area is referred to as a cell.

Your Starlink is assigned to a single cell. If you move your Starlink outside of its assigned cell, a satellite will not be scheduled to serve your Starlink and you will not receive internet. This is constrained by geometry and is not arbitrary geofencing.

Dus je hebt maar heel beperkte mobiliteit.

Die cell is een hexagon van ongeveer 22x18 km: https://www.reddit.com/r/...mapped_out_starlink_cell/

Dit is tijdelijk. Zodra het netwerk wordt uitgebreid is er onbeperkte mobiliteit.

Ja en nee. Je kunt nu online je locatie registeren/verplaatsen. En binnen 20 minuten kun je daar online mits er ruimte is. Nadeel is wel dat je huidige plek opgeeft. Dus garantie dat je weer kan registeren op je originele is er niet.
Dus roaming is het niet.
Wat ik me wel afvraag hoe gaan ze om met verplaatsingen door europa. Is dat mogelijk of ben je aan je eigen land verbonden?

Nog minder aangesloten op het grid. Combineer dit met zonnepanelen en een batterij en er hoeft geen kabel het huis meer in. Behalve water.

Of redundantie voor (kleine) bedrijven.

Zelfs water kan je in principe zonder, zelf oppompen uit de grond. Volledig off grid is gewoon mogelijk.

Je hebt helemaal gelijk, ik zat in mijn gedachten meer te denken aan SpaceX + Tesla

Maar water ben ik zelf niet zo bekend mee qua off grid, maar is inderdaad logisch dat dit ook kan.

[Reactie gewijzigd door JVos90 op 14 mei 2021 12:55]

In NL is dat toch lastiger dan het lijkt, omdat je in de meeste gemeentes een ontheffing nodig hebt om niet op het riool te hoeven worden aangesloten.

Dus dan moet je ergens een stuk grond zien te vinden waar geen riolering aanwezig is, waar je vanuit het bestemmingsplan wel mag bouwen en dat zo ver weg is van de dichtstbijzijnde rioolleiding dat de gemeente ook geen zin heeft om de boel te laten aanleggen.

"behalve water"
Niet gaan lopen spoileren

Drinkwater kan je van regenwater maken.

Is het trouwens veel/zwaar om mee te sjouwen?

Als je veel met de camper weggaat en het is goed genoeg voor thuis en je hebt eventueel nog een boot ofzo ergens liggen, dan heb je voor 99 euro per maand dus overal internet.

Qua aanschaf is het dan ook niet zo'n ramp, als zoiets een succes wordt lijkt me dat dat in de toekomst standaard in campers/boten komt en later vast ook in auto's.

[Reactie gewijzigd door JDx op 14 mei 2021 08:04]

je krijgt blijkbaar een CELL aangewezen, buiten die cell werkt het niet.
https://www.jeffgeerling....pacexs-satellite-internet

Wow. Die 'schotel' gebruikt continue 100 Watt? Dat vind ik bizar veel voor een internetverbinding. Zit er soms een micro dogecoin miner in?

Het is een phased array antenne.. Een vergelijkbare techniek als de radar in een F-16. Voor de rest heeft die daar niet zo veel mee gemeen hoor, maar er zitten honderden antennes in die individueel aangestuurd worden om 'virtueel' uit te richten zonder fysiek te hoeven draaien. Ondanks dat hij wel fysieke motoren heeft daarvoor, is dat te traag. Het is alleen om de antenne initieel automatisch uit te richten maar de tracking van de sattelieten gebeurt via de phased array. Anders zou je bijvoorbeeld onderbrekingen krijgen als hij van satteliet wisselt.

Ik vind het eigenlijk nog knap dat ze dat in 100W voor elkaar weten te boksen. En voor 500 euro, al is het al bekend dat ze zwaar verlies maken op die antennes.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 14 mei 2021 10:24]

Het feit dat je een phased array antenna gebruikt heeft niet zo veel met het totaal opgenomen vermogen te maken, dat wordt bepaald door de application requirements. Je hebt op je satelliet voldoende signaalsterkte nodig, wat afvalt met het kwadraat van de afstand (one-way) en die satelliet zit even wat verder weg dan "normaal". En de satelliet zelf heeft maar een zeer beperkt vermogen per verbinding, dus ik verwacht dat de grondstations ook daarvoor moeten compenseren. (Bron: ik werk bij TNO op de Radar Technology afdeling.)

Nee dat weet ik, maar ik bedoel, alle processing die nodig is om de hele phased array aan te sturen kost ook een hoop energie.. Ik vind het knap dat ze dat inclusief het zendvermogen in 100W hebben kunnen doen.

Maar het kwadraat van de afstand geldt toch alleen bij een omnidirectionele antenne? Deze is sterk gericht.

PS: Ik ben geen expert, alleen zendamateur

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 14 mei 2021 17:04]

De processing voor een bundelvormer is niet zo heel ingewikkeld hoor, het komt neer op een extra faseterm per element per frequentiekanaal, en kan gewoon meegenomen worden in de kanaalequalizatie (https://en.wikipedia.org/wiki/Equalization_(communications)).

Het kwadraat van de afstand komt vanuit de fysica; ook als je je signaal sterk weet te richten (hoge antenna gain) neemt de "patch" waarover dit vermogen is verdeeld toe naarmate je verder van de antenne verwijderd raakt. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Link_budget en dan specifiek https://en.wikipedia.org/wiki/Free-space_path_loss voor een wat duidelijker verhaal.

Valt toch wel mee? Ik denk dat je die 'schotel' een beetje onderschat. https://hackaday.com/2020...-spacex-starlink-antenna/ Als je het gaat vergelijken met je standaard kabel modempje dan is het inderdaad veel maar dit ding zit toch wel vol met 21ste eeuw techniek.

Ik snap dat de hardware complex is, en dat het zendvermogen nodig heeft om het signaal bij een satelliet aan te laten komen.

Maar 100W continue is zo'n €150-190/jaar aan verbruik. Dat is nogal wat voor een internetverbinding.

Natuurlijk heeft dit zijn use cases. Maar dit is zeker geen alternatief als je ook maar iets anders kunt gebruiken.

Dat is tijdelijk, later zou het met 1 set gewoon overal moeten werken.

Nog niet, binnenkort wel.

Het is wel een complete set van schotel, stand, modem/router en een powersupply, die je moet kopen à 500 euro vooraf. En elke keer opnieuw moet richten dmv instructies in de app enzo, dus het is wel een investering, en elke keer wat gedoe. Naja, de snelheden zijn nu al beter dan van die camping WiFi volgens mij, dus er zijn vast wel recreatieve gebruiksscenario's te bedenken inderdaad.

Volgens mij richt de schotel op onze camper zich ook al automatisch.

Zie in de toekomst wel integratiemogelijkheden.

[Reactie gewijzigd door JDx op 14 mei 2021 10:19]

De App kijkt alleen of je antenne voldoende zicht heeft. Richten gaat volautomatisch.

Dat moet ook wel. Want iedere starlink satelliet doet 90min over een rondje om de aarde. Dat is wat anders dan de TV Satellieten die op een vast punt staan (geo stationair).

Wat is in Nederland een situatie waarbij je dat geld wil neertellen voor deze oplossing?

Ik begrijp dat dit interessant is op slecht bereikbare plaatsen, maar het merendeel van NL lijkt me dit niet te zijn? Is dit dan echt voor die paar personen dat toch internet willen in hun boshut of zie ik het verkeerd?

Binnenvaartschippers? Hutjes op de hei als thuiswerkplek? Ik noem even wat..

Gaat dat werken? Ik weet het niet hoor maar zo'n verbinding werkt toch niet als hij beweegt?

Of bedoel je als alternatief voor de bestaande stationaire aanbieders als Digitenne?

[Reactie gewijzigd door gaskabouter op 14 mei 2021 07:51]

Schepen verbinden al heel lang via satelliet. Zelf veel gebruik gemaakt van Inmarsat. Starlink maakt dit alleen maar makkelijker en goedkoper.

Is de snelheid waarmee je beweegt dan van invloed op je verbinding? Ik heb alleen navigatie op de boot.

Ze hebben het getest op vliegtuigen van de Amerikaanse luchtmacht. En op een starship raket.

Starlink is gelinkt aan een locatie, je kan er dus echt niet mee rondvaren... Staat in hun FAQ

Dat geld voor wel meer satelliet systemen. De vraag is hoe groot de footprint is van de aan jou toegewezen satelliet en of je werkgebied zich daarbinnen bevind of niet.

Bovendien is dit natuurlijk pas Starlink Beta. Je zult zien dat er straks zakelijke abonnementen komen waarbij je wel kunt roamen van satelliet naar satelliet. Daar zul je dan wel meer voor moeten betalen, maar dat kan, want de concurrentie op dat gebied is ook erg duur.

De footprint is een hexagon van 18x22 km (ongeveer): https://www.reddit.com/r/...mapped_out_starlink_cell/

Nu nog wel: https://www.theverge.com/...ving-vehicles-trucks-2021

https://www.tomsguide.com...ideo-reveals-its-possible

Was benieuwd of dat zo was, maar dat kan. Een binnenvaartschip gaat gelukkig ook niet zo hard, 8-15kmu lees ik zo, afhankelijk van de diepgang

[Reactie gewijzigd door 418O2 op 14 mei 2021 07:55]

Het lijkt me dat een Phased Array Antenna buitengewoon geschikt is om ook op een snel bewegend object te werken. Immers, ten opzichte van de satellieten ga je nog steeds bijzonder langzaam (staat ook in jouw artikel: "everything is slow to a phased array antenna."). Maar volgens mij zat er een lokatiebeperking kunsmatig ingebouwd in de huidige beta. Ze beweren zelf niet dat dat kunsmatig is, en ik heb geen idee hoe groot een cel is:

Your Starlink is assigned to a single cell. If you move your Starlink outside of its assigned cell, a satellite will not be scheduled to serve your Starlink and you will not receive internet. This is constrained by geometry and is not arbitrary geofencing.

In de toekomst wordt dat obstakel waarschijnlijk weg gehaald dus: https://www.theverge.com/...ving-vehicles-trucks-2021

Toch denk ik dat ze vast een dergelijk abonnement gaan aanbieden. De techniek kan het wel aan, toch denk ik dat een grotere schotel dan wel handig is. Sowieso is het voor ook scheepvaart buiten de grenzen wel interessant om daar internet aan te gaan bieden. Die zijn doorgaans afhankelijk van dure satelietverbindingen.

En dan heb je toch een 4G abonnement lijkt me. Goedkoper dan 99 euro per maand.

Alleen op slecht bereikbare plekken is dit handig (daar waar geen of alleen heel slecht adsl of mobiel internet is).

En eventueel als backuplijn, maar ik vraag me af of bestaande services niet al goed genoeg zijn hiervoor.

In Nederland zullen er maar weinig klanten voor zijn.

Ligt eraan hoe vaak je je buiten Nederland begeeft, dan is mobiel opeens een drama.

Ja daar heb je inderdaad een punt

Ik denk wel dat het afhankelijk is van een goed afgerichte schotel, dus onderweg wellicht lastig, maar op laad/los plekken wellicht handig.
Je zou een soort van gimbal constructie moeten hebben voor de schotel

[Reactie gewijzigd door mjl op 14 mei 2021 11:04]

Ik denk niet dat het netwerk gebouwd is om ook op het water goed bereik te hebben. Het zal me niet verbazen als er schippers met veel problemen zitten en ook bij bepaalde havengebieden geen tot weinig bereik hebben. Sure op veel plekken zal het vast prima gaan, maar een provider zal er een stuk minder werk van maken als schippers klagen over een gebied.

[Reactie gewijzigd door Martinspire op 14 mei 2021 11:21]

Binnenvaartschippers?

Bijna alles binnen de kustlijn van Nederland lijkt gedekt door 4/5G. Dat hoeft natuurlijk niet zo te zijn in het buitenland.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 14 mei 2021 08:05]

Er zijn legio buitengebieden* waar je 10-20mbit internet hebt, als je mazzel hebt. En 4-5g is lang niet overal goed. Zelfs (omdat het hier relatief goed is geregeld) in Nederland heeft het een plek. De latency is volgens mij beter dan met 4g, dus dat maakt online gamen mogelijk (niet competitief, maar wel meer dan met 4g)

* Dat is hier in Groningen bijvoorbeeld al binnen 15km van de stad en zijn vaak boerderijen of kleine dorpskernen, dus geen boshutten in de Bush bush. Kan me voorstellen dat dat in de hele grensregio speelt. Maar vast op de Veluwe ook

[Reactie gewijzigd door 418O2 op 14 mei 2021 07:52]

De latency van Starlink is in veel gevallen nog zo rond de 45ms. Mijn 4G verbinding heeft een latency van ca. 21 ms. Met beide valt wel te gamen, maar 4G gaat echt wel beter.

En die 10mbit is waarschijnlijk een adsl verbinding. En die is dan niet snel, maar de meeste adsl verbindingen hebben wel een latency van tussen de 12-18ms. En daar valt prima mee te gamen, bandbreedte heb je daarvoor niet nodig. Heb je in NL glas dan heb je een latency van tussen de 8-15ms (afhankelijk van waar je naartoe gaat uiteraard). In de US hebben verbindingen veel vaker nog een latency van rond de 45 naar de 1e de beste exchange. En dan heb je dus plots veel voordeel bij een 20ms latency via een satellietje.

In het Groningse buitengebied is 4G vaak prima afdoende, maar snappen mensen (en KPN) gewoon niet hoe ze het moeten aansluiten. KPN bijvoorbeeld geeft standaard een 4G (back-up) optie waarvan de antenne gewoon in huis staat. Zorg je voor een externe antenne die buiten je huis hangt kun je maar zo een verdriedubbeling van je snelheid hebben.

Dat gezegd hebbende: voor een paar plekken kan dit best een optie zijn. Ik denk wel dat de prijs wat aan de hoge kant is, maar goed: als je geen keus hebt...

KPN bijvoorbeeld geeft standaard een 4G (back-up) optie waarvan de antenne gewoon in huis staat. Zorg je voor een externe antenne die buiten je huis hangt kun je maar zo een verdriedubbeling van je snelheid hebben.

Die buitenantenne wordt wel verkocht via de webshop, en ook zeker wel door monteurs geadviseerd als ze de ontvangst niet ‘goed’ krijgen binnenshuis.

Het is gissen voor mij, maar ik vermoed dat dit die niet standaard is omdat Sneller Internet Buitengebied tegenwoordig zonder bijkomende kosten wordt aangeboden, mits je woont waar:
* de komende 6 maanden niet meer dan 30 Mbit/sec downloadsnelheid bereikt kan worden via het KPN netwerk;
* dat in het buitengebied ligt met voldoende capaciteit op het 4G netwerk;
* dat in het buitengebied ligt waar voldoende 4G binnenshuisdekking is.

Standaard een buitenantenne is weer een flinke extra kostenpost, helemaal als een klant verwacht dat KPN het ook komt installeren aan de buitenkant van hun huis. Wellicht kan dat niet uit met de winstmarges op klanten die je ook al SiB aanbiedt voor hetzelfde geld (waar toch ook al vaker een monteur heen moet wanneer dat 4g modem volgens de klant niets meer doet)?

Een verdriedubbeling van de snelheid lijkt me erg veel trouwens, dan staat hij in huis niet heel optimaal opgesteld. Dit kan eventueel met een lange kabel en verlengsnoer worden getest door buiten te gaan met dat 4G modem, kijken of dat verschil de moeite is? Voor zover ik weet is het vooral de plaatsing van die buitenantenne buiten die de meerwaarde levert, niet dat de antenne zelf zoveel beter functioneert dan het 4G kastje zelf?

Die buitenantenne wordt wel verkocht via de webshop, en ook zeker wel door monteurs geadviseerd als ze de ontvangst niet ‘goed’ krijgen binnenshuis.

Ik ken een paar mensen die dit thuis hebben. Geen van allen is door de monteur een buitenantenne geadviseerd. Blijkbaar is 10Mbit ongeveer al "goed genoeg".

Standaard een buitenantenne is weer een flinke extra kostenpost, helemaal als een klant verwacht dat KPN het ook komt installeren aan de buitenkant van hun huis. Wellicht kan dat niet uit met de winstmarges op klanten die je ook al SiB aanbiedt voor hetzelfde geld (waar toch ook al vaker een monteur heen moet wanneer dat 4g modem volgens de klant niets meer doet)?

Als het niet hoeft kan het nooit uit. Maar dat maakt het niet minder noodzakelijk in veel gevallen. Ze proberen gewoon zonder

Een verdriedubbeling van de snelheid lijkt me erg veel trouwens, dan staat hij in huis niet heel optimaal opgesteld. Dit kan eventueel met een lange kabel en verlengsnoer worden getest door buiten te gaan met dat 4G modem, kijken of dat verschil de moeite is? Voor zover ik weet is het vooral de plaatsing van die buitenantenne buiten die de meerwaarde levert, niet dat de antenne zelf zoveel beter functioneert dan het 4G kastje zelf?

Het is ook inderdaad niet dat die antenne van het modem niet goed is. Maar als jij zo'n modem achter een betonnen muur en wat warmtewerend glas hebt staan dan is dat natuurlijk niet ideaal. Ik kan je garanderen dat het modem buiten en een lange ethernetkabel ook vele malen sneller is. Totdat je modem nat regent uiteraard Het gaat er inderdaad om dat je de antenne buiten je huis wil. Dát levert de winst op.

En bij een van mijn collega's ging de snelhheid daardoor van 10-12Mbit naar 45+ Mbit download en 0,5 naar 4up ...

Dat is waar, ik heb hier ook 4G als backup en ik kan er prima over Teams bellen. Latency is uitstekend, zeker in de stad. Wel schakel ik video uit (helaas kan je ontvangende video niet zomaar weigeren ).

De latency is nu 45ms, maar zal naar de ~20ms gaan einde jaar. Dat is uitstekend. Latency op grote afstand (buiten Europa) zal veel beter zijn dan over een klassiek netwerk, je gaat immers door vacuum ipv door een kabel. Dat is vooral interessant voor high-frequency-traders, maar toch.

Alles waar of een Coax of een set koperdraden (al) ligt kan je in theorie al internet installeren. Nederland is zo dicthbevolkt ook qua ligging dat het bijna niet voorkomt dat je anno 2021 nog steeds geen goed bereik kunt hebben met 3G of 4G. Dan heb je nog een latency issue van gemiddeld 30 tot 60ms. Dat ligt gelijk aan 3G of zelfs 4G volgens mij.

Ik ben nu zo gewend aan glas in portugal (< 1ms , 1000mbit downstream, 200mbit upstream) dat ik me geen andere verbinding momenteel meer kan voorstellen. De gemiddelde latency vanuit portugal naar NL naar m'n eigen servers is ~ 30ms wat zeer respectabel is voor een ruim 2400km lange afstand.

Vanwege nogal stomme regels is het grensgebied niet voorzien van 4g vaak.

Je mag niet niet te ver de grens over stralen met je mast, dus is het vrij lastig om goede dekking op de grens te hebben. Dit kost levens, want 112 is soms niet eens bereikbaar

Dat ligt toch ook grotendeels aan de providers die het te duur vinden om vanuit de grens Nederland in te stralen.

De antennes zijn behoorlijk gericht en zou je een antenne op de grens plaatsen (of zelfs iets er over) en richting Nederland richten dan is er zo goed als geen bereik achter deze antenne.

Daar zitten helaas regels aan vast zoals @418O2 ook al aangeeft.
Als dat zo makkelijk was geweest, was dat al lang gebeurd, maar je hebt te maken met regels van 2 landen.

Niet bij de grens naar Duitsland bij mij in de buurt in ieder geval, er staat hier een zendmast volgens google maps op 930m afstand van de grens en nog een op 1150m. Overal gewoon 4g+ bereik rondom de grens. 0 problemen.

[Reactie gewijzigd door Twanekel op 14 mei 2021 09:24]

Hoewel dat klopt, de meeste adressen zullen of koperdraden hebben of glasvezel of COAX biedt dat geen garantie tot redelijk internet. Ik ken genoeg mensen in het buitengebied die enkel koper hebben liggen. Daar bieden de providers enkel snelheden tot 8Mbit aan, omdat het koper in dat gebied niet meer aankan.

Ze krijgen dan wel de optie voor buitengebied (waarbij je een 4G verbinding erbij krijgt als fallback). Maar dat werkt ook alles behalve vlekkeloos heb ik begrepen.

Ik zit in een buitengebied met een 200m van de dorpsgrens, kabel haalt niet meer dan 20 mbit,adsl misschien net 6-8 mbit, en upload is niet al te best. 4G buitengebied maakt er ca.50 mbit van, upload blijft rond de 2 steken.

Dit zou echter wel 3x zo duur zijn dan wat ik nu kwijt ben per maand, zonder nog investeringen mee te nemen.

Dat kan wel zorgen dat thuiswerken net wel te doen is, of beter. Dan is 99 euro ineens niet zoveel geld meer

Thuiswerken met de 4G er bij werkt prima, zelfs met 2 thuiswerkers, zolang er verder maar niks gedownload wordt….

Ik denk dat voor kleine bedrijven dit wel een goede oplossing kan zijn. Er zijn wel abonnementen waar dan bijv. KPN binnen een uur het internet moet herstellen, maar dan is zo'n starlink een snelle alternatief juist om dingen draaiend te houden.
Ook rond regio van bijv Drunense duinen is het internet soms bagger, echt bagger, 10mbit is een feestje soms. Daarnaast is Ziggo hier niet altijd de meest stabiele.
Ook kan het zijn dat je starlink niet zo snel (voorlopig nog) onder druk komt te staan en je hebt natuurlijk meer vrijheid.

Maar inderdaad, mensen in zuid & noord -holland zullen er minder baat bij hebben dan Friesland etc.

[Reactie gewijzigd door anoniem987654 op 14 mei 2021 07:54]

Pfff dat zou geld door de wc pot spoelen zijn. Een 4G WAN fallback is veel kosten effectiever. Denk dat Starlink voor de Nederlandse gebruiker toch beperkt blijft bij buitengebied zonder 4G. KPN staat erg snel met hardware voor de deur als een vaste verbinding niet toereikend genoeg is, maar wel een (zwak) 4G signaal, voor een fractie van de kosten van Starlink. Wanneer Starlink multi-cel wordt, dan wordt het een stuk interessanter voor een markt zoals mensen die regelmatig reizen.

Iemand overigens al ooit in de voorwaarden van Starlink gedoken? Ik heb niet echt een hoge pet van de praktijken die Amerikaanse ISPs hanteren. Musk is bij deze zeker niet vies van wat commercie.

De beta heet ook "better than nothing"

Ja, dat zie je verkeerd, naja meer door een iets gekleurde bril. Ik heb, werkend in een stad van ~100k inwoners in het ooosten, op mijn afdeling alleen al 2 collega's die zó landelijk wonen, dat die alleen een miezerig ADSL lijntje hebben, en verder niks. Misschien dat een van die glasvezelvehikels van KPN nog eens langs komt, of dat ze met 5G wel fatsoenlijke dekking gaan krijgen, maar voor hen zou dit al een serieuze sprong vooruit zijn. Ook al is het dus maar ter overbrugging tot aan een glasvezelproject of een 5G voor thuis dienst tzt.

Camping houders zijn hier ook wel voor te porren.

Dit toch wel een serieuze back-up lijn kan zijn voor bedrijven die grotendeels "in de cloud" werken en/of een constante internet verbinding nodig hebben. Helemaal in combinatie met slecht 4G bereik.

Alleen even wachten tot het uit beta of er meer satalieten in de licht hangen voor betere dekking.

Hier in Borne (dichtbij Enschede) ook een mailtje ontvangen dat het beschikbaar is.

En hier in de koekstad duurt het nog tot "mid to late 2021" lees ik, terwijl we toch op zo goed als dezelfde breedtegraad liggen, en krap 40km uit elkaar. Dat zijn dus best kleine gebieden die bijgeschakeld worden, zou ik dan concluderen op basis van mij bierviltje berekeningen.

Het zal me niks verbazen als je het abonnement op een ander adres afsluit je het op een niet beschikbaar adres zou kunnen gebruiken.

Hier in Heerenveen ook.

Een optie die ik hier niet zie is voor een WAN2. Ideaal voor als je stroom eraf knalt en je UPS het moet opvangen (wijkkasten down, etc).
Als ik zie wat een tweede internetverbinding op een andere techniek normaliter kost kan dit er voor veel zakelijke klanten uit. Volgens mij is het daar (nog) niet voor bedoeld. Maargoed, wie niet weet…
Ik twijfel nog om het als secundair aan te schaffen. Lijkt me ideaal. De keren dat ik downtime op glas kan ik op 1 hand tellen, maar waren altijd op momenten dat ik het net niet kon gebruiken. Ook al eens gehad met een langere stroomstoring in de regio. De ups’s in huis stonden lekker door te pruttelen maar 4g dekking was na een tijdje weg.

Zolang Starlink POE heeft blijft die het doen met de satellieten in de ruimte. Ideaal. Nu nog van die regiolock af.

Of in het geval van nieuwbouw meegemaakt. Glas moest nog een paar honderd meter gegraven worden. Ook nog eens een “kapotte” kabel (simpelweg niet netjes in de wijkkast gemonteerd). Resultaat na 2 Solcon abonnementen: 7 maanden geen internet in je nieuwe huis (mensen die ik ken, niet ikzelf).

[Reactie gewijzigd door Kecin op 14 mei 2021 10:13]

Ja daar dacht ik ook gelijk aan. Ik heb nu 4G met prepaid kaartje als backup maar ik moet behoorlijk goed oppassen met het datagebruik. Ik heb scriptjes gemaakt om alles dat overbodig is van het netwerk te smijten zodra hij overschakelt want 20GB is zo vol.

Ik heb best veel downtime op mijn fiber, en omdat ik constant thuis werk heb ik gewoon een backup nodig. Hier in Barcelona hangen de fibers gewoon aan de gevels in weer en wind te bungelen, vandaar dat er veel onderbrekingen zijn

Overigens is die 100W wel lastig om lang te voeden met een UPS natuurlijk. Dan moet je wel een hele flinke hebben wil je dat uren volhouden, laat staan dagen. Of heb je ook een noodaggregaat?

Mijn straat is niet beschikbaar, een straat verderop -gek genoeg- wel. Vrij willekeurig.

Ik zie hier op termijn vooral bedrijven voor kiezen die zeer snel een goede verbinding willen. Zeker op grote terreinen kan dit een heel makkelijke oplossing zijn om snel een productieve connectie te hebben. Of op locaties waar je veel bureaucratie hebt (luchthavens)

Dat zie ik toch helemaal anders, misschien bedrijven met minder dan 20 man of zo in dienst. Grotere bedrijven geven de voorkeur aan bekabelde verbindingen met vast IP adres en fail-over mogelijkheden. Dat kan Starlink helemaal niet aanbieden.

Een kabel aanleggen kan soms maanden duren, zeker in afgelegen gebied of op een luchthaven en kan heel duur uitvallen. Dan kan zo een verbinding wel een snelle tijdelijke oplossing zijn. Niet vergeten dat MS dit binnenkort gaat aanbieden onder azure.

Er zijn ook bedrijven die momenteel dedicated straal-verbindingen gebruiken om maar signaal om bepaalde plaatsen te krijgen. Daarvoor zal dit zeker een betaalbare oplossing kunnen zijn.

Die prijs valt me erg mee. Dat kan waarschijnlijk nog een stuk goedkoper en prijstechnisch een serieuze concurrent voor Ziggo en KPN worden.

Zeer interessante prijs voor wat het is. Ik woon zelf in de stad en heb gewoon fiber, maar als backup verbinding zou het wel interessant zijn als ik het echt nodig had. Momenteel heb ik een 4G modempje met prepay kaartje als backup, maar dat is niet onbeperkt dus ik moet goed oppassen als ik op de backup verbinding zit. Ik heb ook allerlei scripts gemaakt die de onnodige verbindingen blokkeren als hij overschakelt.

Maar dit is meer bedoeld als primaire verbinding in het buitengebied.