Vijf 3d-printers onder de 1000 euro

Welke kwaliteit bieden 'goedkope' modellen?

Twee soorten plastic: pla en abs

Het maximum dat we aan de prijs gesteld hebben zorgt ervoor dat de printers vergelijkbare eigenschappen hebben. Voor dit geld kun je natuurlijk nog geen metaal printen en ook voedsel printen blijft nog even buiten huis-tuin-en-keuken-bereik. Met de printers uit de test kan alleen het bij 3d-printers gebruikelijke plastic filament geprint worden. Daarbij wordt een dunne draad plastic, dat op een rol geleverd wordt, in een warme spuitkop of extruder gevoed, zodat een heel dun vloeibaar draadje plastic laag voor laag gedeponeerd kan worden. Deze techniek heet dan ook fused deposition modeling of kortweg fdm. Soms heeft een printer meer dan één extruder, bijvoorbeeld om twee kleuren tegelijk te printen of een fijne en grove printkop.

Er zijn een groot aantal verschillende soorten filament, die ook weer in diverse kwaliteiten verkrijgbaar zijn. De meestgebruikte variant is pla, de afkorting voor polylactic acid. Deze kunststof wordt gewonnen uit biologische bronnen als suikerriet of graan en is dan ook biologisch afbreekbaar. Abs, een afkorting van acrylonitrile butadiene styrene, is een minder brosse en breekbaarder kunststof en al veel langer in gebruik dan er 3d printers zijn. De toetsen van je toetsenbord zijn waarschijnlijk van abs, net als de steentjes van Lego. Abs is vrij hard en licht, kan zelfs een beetje gebogen worden en blijft vormvast tot ruim 100 graden Celsius. Pla wordt al slap vanaf 60 graden.

Alle modellen uit onze test kunnen overweg met pla terwijl de printers van Wanhao en Cel ook andere materialen printen, waaronder abs. Dat is ook direct het grootste verschil tussen de printers uit de test.

Smeltpunt

Abs heeft een hoger smeltpunt dan pla en is daardoor lastiger te verwerken dan pla. Bovendien kan het tijdens printen flink stinken, terwijl pla eerder aangenaam ruikt. Een groter nadeel is dat abs meer uitzet en krimpt als het verwarmd wordt of weer afkoelt. Tijdens printen is dat lastig, want de onderste helft van het printwerk kan al gaan krimpen terwijl de bovenste helft nog geprint wordt, wat tot ongewenste vervorming kan leiden. Dat wordt ondervangen door het printbed, de ondergrond waarop geprint wordt, te verwarmen om het printwerk op temperatuur te houden en het geheel gelijktijdig af te laten koelen zodra het printproces klaar is. Om de temperaturen nog constanter te houden tijdens printen kan de printer een gesloten behuizing hebben. Uiteraard maakt een verwarmd printbed en een gesloten behuizing een printer over het algemeen duurder, terwijl pla-printers een eenvoudigere en goedkopere constructie kunnen hebben.

Toch gaat die theorie niet altijd op. De Wanhao Duplicator i3 Plus valt met een prijs van 559 euro ruim onder onze maximumprijs, maar heeft wel een verwarmd printbed en kan dus met abs overweg. Een kast ontbreekt echter. Die heeft de Cel Robox wel, maar die is met een prijs van 995 euro ook een stuk duurder. De Dremel 3D20 Idea Builder is met 949 euro niet veel goedkoper en heeft wel een gesloten kast, maar weer geen verwarmd printbed, en kan dus niet overweg met abs.

Object geprint in pla (links) en abs (rechts)

Naast pla en abs zijn er nog veel meer materialen waarmee geprint kan worden. Voor bijna al die materialen geldt dezelfde voorwaarde als voor abs; er is een verwarmd printbed nodig om tot een goed resultaat te komen. Varianten filament waarmee doorzichtig printwerk gemaakt kan worden zijn petg en pett. Die lijken op het materiaal waarmee plastic flessen gemaakt worden en naast doorzichtig zijn de plastics ook sterker dan abs. Ze zijn echter ook duurder en hebben een hoger smeltpunt, en vragen dus een printer die het filament tot een hogere temperatuur kan verwarmen. We noemen ook nog filamenten als hips en pva, waarvan de voornaamste eigenschap is dat ze oplosbaar zijn. Door die eigenschap worden ze gebruikt als steunmateriaal bij ingewikkelde prints.

Overigens zijn er ook mengvormen; pla of abs vermengd met snippers hout of metaal. De voorwerpen die daarmee geprint worden, lijken van verschillende soorten hout of op verschillende metalen. Het resultaat is wisselend en erg afhankelijk van de kwaliteit van het filament, de printer en het ontwerp dat geprint wordt. Wij hebben ons in deze test beperkt tot onvermengd pla en abs, de twee soorten die verreweg het meest gebruikt worden en in principe met de printers meegeleverd werden. De enige printer die twee extruders heeft, de Cel Robox, gebruikt die om hetzelfde materiaal, abs of pla, te printen. De Robox kan dus geen filamenten of kleuren mengen, maar andere printers met twee of meer extruders kunnen dat vaak wel.

• Volgende pagina 4. Cel Robox