Boeings ruimtetaxi Starliner krijgt 600 onderdelen gemaakt met 3d-printer

De ruimtetaxi Starliner, een bemand ruimtevaartproject van vliegtuigfabrikant Boeing, krijgt ongeveer 600 onderdelen die zijn gemaakt met een 3d-printer. Deze onderdelen brengen een aanzienlijke gewichtsbesparing met zich mee.

Voor het maken van de plastic onderdelen heeft Boeing een klein bedrijf ingehuurd dat gespecialiseerd is in het maken van geavanceerde biomedische en industriële materialen. Het gaat om het Amerikaanse bedrijf Oxford Performance Materials, zo meldt Reuters. Boeing wilde niet zeggen welk aandeel de 600 Ofxford-onderdelen vormen op het totale aantal onderdelen van de Starliner-capsule.

In een interview zei Larry Varholak, de baas van Oxfords luchtvaartdivisie, dat de onderdelen die gemaakt worden met 3d-printers helpen om gewicht te besparen op de Starliner-capsules. Daar kunnen in totaal zeven mensen in. Varholak stelt dat de de plastic onderdelen net zo sterk zijn als aluminium, maar beduidend minder wegen. Volgens Boeing kan de gewichtsbesparing oplopen tot zestig procent ten opzichte van het gebruik van traditionele materialen. Daarnaast stelt de vliegtuigbouwer dat de plastic onderdelen goedkoper zijn.

Oxford is al begonnen met het verschepen van onderdelen voor de Starliner. Het plastic materiaal, PEKK genaamd, is volgens Oxford bestand tegen hitte en straling. Eerdere tests met onder andere NASA en vliegtuigbouwer Northrop Grumman toonden aan dat PEKK temperaturen van -150 tot 150 graden Celsius kan weerstaan.

Boeing maakt in totaal drie Starliner-capsules voor NASA onder een contract dat 4,2 miljard dollar waard is, omgerekend 3,9 miljard euro. De capsule moet er onder andere toe dienen om personen naar het internationale ruimtestation ISS te brengen. SpaceX, het bedrijf van ondernemer Elon Musk, bouwt in een vergelijkbaar project eveneens een capsule voor NASA. Dit project heeft een waarde van 2,6 miljard dollar.

Oxford Performance Materials begon in 2000 als een materialenbedrijf en startte in 2006 met het gebruik van 3d-printers voor de productie van hoogwaardige industriële onderdelen. Het bedrijf maakt ook vliegtuigonderdelen, gezichtsimplantaten en vervangende wervels voor in het menselijk lichaam. In 2012 stapte het bedrijf in de markt voor luchtvaart en defensie.

Reacties (60)

[matroosoft]

Ik woonde ongeveer een jaar geleden een symposium bij over de kansen van 3d printen voor de industrie. Toen werd er al verteld dat Boeing een aantal onderdelen voor vliegtuigmotoren liet 3d-printen. Daarbij wel de kanttekening dat het daar om keramiek printen ging. Dat wat betreft de motoren, wat betreft gewone onderdelen is de schatting dat Boeing meer dan 20000 onderdelen 3d print voor de vliegtuigen met selective laser sintering. De mogelijkheden zijn dan ook enorm en de ontwikkelingen gaan erg snel. Zo werd er toen al software gebruikt waarmee je als engineer essentiële vlakken, max dimensies en krachten invoerde, waarna het programma op basis van krachtberekeningen en andere parameters een optimaal ontwerp berekende (topologieoptimalisatie). Dit levert vaak veel gewichtsbesparing op. Beide grote makers van CAD programma's zijn hiermee bezig, voor Inventor en Solidworks. Inventor heeft bijvoorbeeld de Shape Generator. (YouTube tutorial)

3d printen heeft dan ook veel voordelen over de nu in de industrie gebruikelijke verspanende technieken. Zo is er de enorme vormvrijheid die ervoor zorgt dat je holle ruimtes kunt hebben in je werkstuk. Ook heb je veel minder materiaal nodig. Verspaning is immers een substractieve techniek, je hebt een blok materiaal nodig wat groter is dan je ontwerp en vervolgens ga je materiaal weghalen, waardoor je veel restmateriaal hebt. 3d printen daarentegen is een additieve techniek, je voegt alleen materiaal toe waar het nodig is.

Wel is het belangrijk de beperkingen van 3d printen voor ogen te houden. Veel bedrijven die er nog niet mee hebben gewerkt en eraan beginnen zien het als een techniek die verspanende technieken kan vervangen. Dit is echter (vooralsnog) niet zo. Toleranties zijn doorgaans een stuk ruimer, materiaalstructuur (zeker bij metaalprinten) is doorgaans een stuk anders dan gewenst enz.

Vaak komt 3d printen het beste tot zijn recht als het toegepast wordt samen met verspanende technieken als nabewerking. Dat levert de vormvrijheid van 3d printen en de nauwkeurigheid van verspanende technieken.

Leuk voorbeeld: een kennis van mij studeert af bij een bedrijf wat testen doet met het 3d printen van jachten. Hierbij wordt de ruwe vorm van de romp ge-3d-print en vervolgens nabewerkt tot de gewenste afmetingen.

[Reactie gewijzigd door matroosoft op 23 juli 2024 22:48]

[MacD]

Heb ongeveer 15 jaar geleden stage gelopen bij een bedrijf dat de eerste rapid prototyping machines in Nederland bracht.

Ikzelf ben fan van 3d printing en doe het in plastic en metalen.

Dat gezegd zijn er nog een paar nadelen waardoor 3d printen enkel een toevoeging aan de werkplaats is en nooit een vervanging zal zijn.

Ten eerste snelheid: spuitgieten, stansen etc zullen altijd sneller zijn.

Ten tweede en daarmee samehangend: kosten. 3d printen van veel onderdelen is gewoonweg langzamer dan draaien/vrezen/stanzen. En de materiaal kosten zijn vaak ook duurder. Dit alles heeft ook te maken met hoe ingewikkeld het stuk is. Een zeer ingewikkeld stuk is dan goedkoper met 3d printen (geen tool-wissels/apparaat wissels) en soms zelfs onmogelijk te maken met andere productie technieken, maar een gevormde plaat is bijna altijd per definitie goedkoper te stansen.

En zeker in de massa productie verliest 3d printen het van andere technieken omdat 3d printen een lineaire tijd kost heeft die enkel is op te lossen door de inzet van meer 3d printers.

Mijn conclusie: 3d printen kan winnen bij complexe topologie en bij kleine productie runs, op plekken waar het beter is een kleine/geen opslag te hebben (op een schip/de ruimte/antarctica).

[Verwijderd]

Bij General Electric printen ze ook al veel onderdelen van straalmotoren.

[Stoney3K]

Bij General Electric printen ze ook al veel onderdelen van straalmotoren.

General Electric is dan ook de (voornaamste) fabrikant van de motoren voor Boeing.

[Verwijderd]

Altijd leuk om even te vermelden wat het Nasa budget is, voordat mensen gaan mekkeren dat het veel geld is voor een taxi

Ministerie van defensie 2017: $582.7 billion
NASA: $20 billion


Bronnen:
https://www.defense.gov/N...residents-budget-proposal

https://www.nasa.gov/news/budget/index.html

[bjp]

dat is goeie informatie Thanks!

Heel iets anders dan Apollo tijdperk

https://en.wikipedia.org/wiki/Budget_of_NASA

[Reactie gewijzigd door bjp op 23 juli 2024 22:48]

[Verwijderd]

Ook wel interessant die grafiek natuurlijk. Het lijkt een flinke stap, maar tijdens de hoogtij dagen wat het nog steeds minder dan 4,5% .

[icecreamfarmer]

Dat is toch behoorlijk, ik denk niet dat een ander land dat gehaald heeft.

Ter vergelijking, nl geeft 1% uit aan defensie.

[armageddon_2k1]

Ja, en vinden we het zo belachelijk dat Amerika zo veel uitgeeft aan defensie zonder dat ze een 'goed' healthcare systeem hebben. Maar dat geld dat wij uitsparen doordat we geen fuck aan defensie doen en almaar verwachten dat onze vrienden aan de andere kant van de oceaan ons helpen, investeren wij weer mooi in de zorg.
Beetje gecharcheerd natuurlijk, maar deels zeker waar.

[andreetje]

Wij "investeren" niet in zorg. We zien het geld wat we er in stoppen nooit meer terug. We verspillen wel veel in zorg omdat we het commercieel hebben gemaakt, net als in de VS. En samen met de VS hebben we dan ook de duurste zorg met de hoogste artsensalarissen ter wereld.

Vroeger gaven we grofweg even veel uit aan defensie als aan zorg. Nu is de verhouding defensie : zorg gelijk aan 1:10.

We zouden echt moeten bezuinigingen op zorg, en dat kan zonder dat deze slechter wordt.
Daarnaast moeten we veel meer uitgeven aan defensie, want de VS wil niet langer meer onze veiligheid waarborgen.

Het is geen populaire boodschap, maar we kunnen niet blijven ontkennen en wegkijken.

[prammers]

Volgens mij geeft de VS erg veel geld uit aan defensie, omdat ze daarmee een industrie kunnen blijven ontwikkelen met een bizarre wereldwijde omzet, waarvan de belastingen de uitgangen aan defensie overstijgen.

[batjes]

Hetzelfde spelletje hebben wij als NL in een gouden eeuw ook gespeeld. En met ons meer landen hier in Europa en de rest van de wereld. De geschiedenis herhaalt zich en de VS wandeld dezelfde afgrond in die veel landen hun zijn voorgegaan met hun enorm kostbare millitaire apparaat.

[supersnathan94]

Nederland heeft dan ook een dusdanig waardeloze vloot dat ik zelfs dat nog wel veel vind eigenlijk. Met een demo moeten we vliegtuigen van portugal lenen omdat we ze aan hun verkocht hebben. De amerikanen hebben echter een enorme vloot aan materiaal.

Om het even in vergelijking te zetten die 582 miljard dollar voor defensie is ruim 2 maal de volledige nederlandse begroting. De 7,9 miljard die nederland dit jaar aan defensie uitgeeft is in vergelijking met de VS wisselgeld.

Duss.

[batjes]

Onze "waardeloze vloot" is wel de enige vloot in de wereld die een vliegdekschip heeft weten neer te halen (in een training).

We kunnen wel weer zo'n millitair apparaat opzetten, maar ik betwijfel of Suriname, Indonesië en Zuid Afrika daar op zitten te wachten... En als we dan toch bezig gaan, Australië, de VS, India en nog wat stukjes Afrika ook maar terugvorderen.

We zijn een ontzettend klein land, we kunnen in de huidige wereld/tijd geen hol. Als EU zitten we op de helft van de Amerikanen.

[WhiteDog]

Ook de Fransen en Australiërs hebben tijdens oefeningen al vliegdekschepen doen zinken hoor WO2 even buiten beschouwing gelaten...

Heb veel respect voor de US Navy en de SEALS, los van de politiek die erachter zit.

[batjes]

Je zou je eens moeten verdiepen in onze Marine, onze MARSOF zijn wereldwijd berucht, worden gezien als 1 van de beste korpsen a la Navy Seals van de wereld. Onze Korps Mariniers laten regelmatig o.a. de Navy Seals een poepje ruiken tijdens oefeningen e.d.

We zijn ook het oudste land met onze eigen Navy Seals, afhankelijk van waar je zoekt, de eerste met zo'n korps.

[Deralte]

Klopt helemaal. Net als de Belgische parachutisten die hun "verwende" Amerikaanse tegenhangers telkens weer verpletteren in oefeningen.

[batjes]

Precies, die Amerikanen zijn zo goed nog niet. Zwaar overschat dankzij al die hollywood films en het enorme budget. Ze kunnen veel, maar als het op specialisme aankomt, vallen ze eigenlijk best tegen.

Ons millitair apparaat mag een vrij laag budget hebben, maar wat ze daar mee doen is bijna legendarisch te noemen. Onze strijdkrachten doen heel erg veel goeds in de wereld en staan goed bekend. Als Nederland doen we niet bijna in elk conflict mee omdat we graag haantje de voorste zijn, we worden elke keer gevraagd mee te helpen omdat ons leger verhoudingsgewijs 1 van de betere legers in de wereld is!

[Deralte]

Klopt, en daar mag je best trots op zijn.

[mutmong]

Bbp van de EU ligt ongeveer op dezelfde lijn als de VS? of heb ik het verkeerd?

[batjes]

Iets hoger zelfs. Maar we hebben wel 100miljoen volk meer.

[supersnathan94]

Dat zal allemaal best, maar dan nog is amerika niet vergelijkbaar met de nederlandse begroting. Als je het dubbele uit kan geven op een onderdeel van je begroting ten opzichte van een heel land in totaal dan gaat er toch ff iets heel raar.

Het budget van nasa is al een tiende van ons totaal. Ik bedoel maar...

[pim]

Je hoofdlettergebruik en spelfouten maken je tekst er niet beter op.

[andreetje]

Het is geen populaire boodschap, maar feit is dat wij al jaren niet voldoen aan de NAVO-regels voor defensieuitgaven.

Onze zorg daarentegen wordt elk jaar 5% duurder zonder dat daar iets tegenover staat.

De zorgkosten zijn onder systeem Hoogervorst geëxplodeerd. We gaven vroeger even veel uit aan defensie als aan zorg. Nu is het 9 miljard versus 90 miljard.

Intussen zegt de VS (begrijpelijk) tegen de EU: wij betalen niet meer voor jullie veiligheid.

Wat mij betreft wordt er op zorg bezuinigd. Daar wordt echt te veel verspild en verdiend.
De defensieuitgaven moeten flink omhoog. Vind ik ook niet leuk, maar we hebben nu eenmaal te maken met reële dreigingen.

[Verwijderd]

Aye, maar dat was dan ook vanwege het militaire aspect. NASA is opgericht vanuit defensie oogpunt, en niet voor wetenschappelijk onderzoek. Het was een reactie op de ruimtevaart activiteiten van de Sovjet Unie.

[SomerenV]

Als je kijkt naar de wereldwijde budgetten voor defensie dan neemt de VS in zijn eentje iets van 1/3e voor zijn rekening. Dat is echt compleet gestoord Zeker als je bedenkt dat zaken als gezondheidszorg en scholing en dramatisch geregeld zijn in dat land.

[batjes]

Valt nog mee, tijdens onze gouden eeuw namen wij als Nederland bijna 75% van het wereldwijde millitaire apparaat voor onze rekening.

[Verwijderd]

Ik dacht hetzelfde, maar wilde die discussie niet opstarten

[Verwijderd]

Dat is gewoon een politieke keuze. Internationaal aanzien heb je alleen maar als je een grote stok hebt om mee te slaan.

Die twintig miljard van NASA is overigens wel 20 keer zo veel wat Europa per jaar aan ruimtevaart geeft. Al is het niet helemaal vergelijkbaar, omdat NASA veel onderzoek doet op verschillende gebieden buiten ruimtevaart, zoals aerodynamica.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 22:48]

[Verwijderd]

Internationaal aanzien heeft helemaal niets te maken met een grote stok, maar laten we die discussie hier niet voeren.

[mbb]

Daarbij de kanttekening dat een deel van dat defensie budget alsnog naar de ruimtevaart gaat (mogelijk net zoveel als via NASA?) via satellieten en hun lanceringen, directe subsidies en indirecte subsidies via DARPA. En verschillende launch complexeb zijn gedeeltelijk onder militair beheer.

[JulianvDijk]

Ik ben eigenlijk wel benieuwd wat voor 3d printers ze gebruiken om die onderdelen te maken.

[Tortelli]

Niet 100% ontopic,. maar concurrent van Boeing (Airbus) gebruikt deze printer; / ontwikkeld in Nederland. Word nu getest bij 3 bedrijven waarvan Airbus er 1 is, daarnaast nog 2 andere bedrijven. Bij een van de 2 werk ik zelf .

Mogelijkheden die een 3d printer bied zijn zeer indrukwekkend. Natuurlijk zijn er beperkingen, maar geleverde kwaliteit en kostprijs ontwikkelen zich snel en zijn nu al levensvatbaar.

[Reactie gewijzigd door Tortelli op 23 juli 2024 22:48]

[Verwijderd]

Je gaat in de toekomst zien dat producten die in kleine oplagen gemaakt worden (denk dure auto's en vliegtuigen) altijd met 3D printers gemaakt worden.

[Cyw00d]

Er staan foto's op de pagina van de bron: http://www.reuters.com/ar...e-exclusive-idUSKBN15I1HW

[Snipperhoofd]

In het bericht van Reuters staat dat de 3D printers bij het Duitse EOS vandaan komen. Welke het precies zijn weet ik niet.
Website van EOS: https://www.eos.info/en

[Verwijderd]

ik denk voor de metalen delen iets in deze richting:
https://youtu.be/g8sT8ESfjrg

[Emgeebee]

EOS P800, €910.000 exlusief randmateriaal. ;-)

[Damic]

Voor een groot bedrijf als Boeing is dat een koopje, de jaarlijkse licenties dat ze hebben kosten wrs meer

[JulianvDijk]

Zo even gegoogled wat een beest van een machine. Niks voor in mijn huiskamer

[Wallus]

Opzich leuke/interessante ontwikkeling, maar als het zich doorzet uiteindelijk wel killing voor de werkgelegenheid.

[Verwijderd]

Dat argument is net zo oud als het oudste beroep ter wereld, en het gaat niet op. Ja, er zullen bepaalde banen verdwijnen, maar daar komen weer banen in andere/nieuwe sectoren voor in de plaats. Historisch gezien, snijdt het geen hout.

[rbr320]

Ja, er zullen bepaalde banen verdwijnen, maar daar komen weer banen in andere/nieuwe sectoren voor in de plaats.

Dat is niet altijd waar geweest en zelfs als het waar zou zijn dan hoeft dat in de toekomst niet zo te blijven: https://www.youtube.com/watch?v=7Pq-S557XQU

[Wallus]

Het verleden is geen blauwdruk voor de toekomst. Hoop natuurlijk wel dat jij gelijk gaat krijgen.

[flippy]

gelukking maken die onderdelen zichzelf net als de printers en de tekenaars en het onderhoudspersoneel en de grondstoffenleveranciers....

of pink je nog steeds een traantje weg voor de ijsmannen die vrogerkwamen om het blok ijs in je IJSkast te vervangen en nu werkeloos thuis zitten?

[Reactie gewijzigd door flippy op 23 juli 2024 22:48]

[_Pussycat_]

Je kunt uiteraard de andere 3D-printers gewoon 3D-printen. Net als de robots die grondstoffen delven en het onderhoud doen.

[flippy]

En wie gaat dat allemaal programmeren en onderhouden?

[lulkoekje]

AI en andere onderhoudsrobots.

[flippy]

en wie gaat die AI maken en de onderhoudsrobots bouwen?

[lulkoekje]

Een voorgaande generatie AI en productiebots?
Ik begrijp je punt wel daar niet van, maar er komt naar mijn ziens zeker een moment van omslag in de toekomst. Een moment wanneer wij de spreekwoordelijke doos van Pandora geopend hebben.
En dát, dat brengt allemaal interessante maar ook zorgwekkende toekomst scenario's met zich mee.
Zelf replicerende en verbeterende AI en/of robots gaan wij nog wel meemaken in ons leven. Daartoe zijn in de technische en wetenschappelijke wereld al heel wat stappen gezet.
Dus misschien toch maar openstaan in de toekomst om jezelf om te scholen tot psychiater voor kunstmatige intelligentie.?

[Verwijderd]

Zelf replicerende en verbeterende AI en/of robots gaan wij nog wel meemaken in ons leven.

Eerst zien dan geloven. Het is nog steeds niet zeker dat een echte AI uberhaupt mogelijk is. (Machine Learning is géén AI).

De discussie doet me zelf vooral aan deze comic denken
http://www.commitstrip.co...hensive-and-precise-spec/

[lulkoekje]

Wat jij benoemd schaar ik allemaal onder semantiek, net als de striptekening welke je aanhaalt.
Daarbij is een AI welke volgens precies opgestelde en geformuleerde opdrachten (code) moet werken i.m.o. weinig tot niet intelligent.
Natuurlijk zijn er basale (code) afspraken nodig, want wij stellen elkaar ook geen vragen in het Chinees of zonder het gebruik van ?tekens...(Slecht voorbeeld want jij en ik gaan dan naar een vertaalpagina om de boel te duiden, waar een echte AI dat ook zal doen )

Wat is een echte AI, wanneer is een AI als AI te definiëren?
Machine learning is dan wel geen AI, maar AI kan/zal toch zeker wel bestaan uit (gecombineerde) machine learning (modules).

Het is onderhand zwaar off-topic, excuus daarvoor.
Maar ik vraag mij af,
Waarom een "echte" AI wellicht onmogelijk zou kunnen bestaan.

Verder stuur ik mijzelf en de rest maar door naar de plek waar dit soort discussies wél thuishoren.

https://gathering.tweaker...kunstmatige+intelligentie

[Rav]

Door de geschiedenis heen zijn er meestal productiebanen verloren gegaan door mechanisatie, of door automatisering. Daarvoor kwamen veelal nieuwe diensten ipv productie in de plaats. Ik zie niet in waarom dat door robotisering anders zou zijn.

[Verwijderd]

Het aantal banen stijgt alleen maar. Er zijn nu alleen in nederland al ca. 2 miljoen meer banen dan 20 jaar geleden. Dus de automatisering van de afgelopen decennia hebben er niet voor gezorgd dat er minder werk kwam. Door automatisering kan je mensen wel efficienter en effectiever inzetten.

[Alxndr]

off-topic: blijft toch mooi om te zien hoe al die ruimtevaartuigen op Kerbal Space Program lijken.

[flippy]

denk dat het eerder andersom is

[Niet Henk]

Je krijgt alleen niet 7 kerbals in zo'n mooie compacte capsule

Mooie prestatie van Boeing dus.

[Anonnymous!]

ze melden in het artikel dat het net zo sterk is al aluminium, dat vindt ik altijd een vreemde uitspraak, er zit nogal verschil tussen puur aluminium en hele sterke legeringen.