SpaceX stelt lancering herbruikbare raket Falcon 9 uit

De Falcon 9-raket van SpaceX zal zaterdag niet opstijgen vanaf Cape Canaveral in Florida. Er zijn problemen met de raket, maar de verwachting is wel dat die snel verholpen kunnen worden, waardoor een lancering op zondag tot de mogelijkheden behoort.

Elon Musk, oprichter en ceo van SpaceX, liet op Twitter weten dat het de bedoeling is om zondag te lanceren, als de testgegevens er goed uit zien. Alhoewel de Falcon 9-raket al verticaal op het lanceringsplatform staat werden er vrijdag problemen gedetecteerd bij een test waarbij gekeken werd of de systemen tijdens statische ontbranding goed functioneerden. De lancering is onderdeel van de Orbcomm-missie, waarbij satellieten in een baan om de aarde gebracht moeten worden.

Voor SpaceX is de lancering van de Falcon 9 een belangrijke onderneming. Bij een voorgaande lancering van een dergelijke raket in juni ging het mis, en ontplofte het vaartuig kort na opstijgen door problemen in een brandstoftank. Uitgebreide tests voor de lancering moeten dus voorkomen dat dit weer gebeurt, en ervoor zorgen dat SpaceX ook in de toekomst lanceringen voor NASA mag blijven uitvoeren.

Tevens wil het ruimtevaartbedrijf ervoor zorgen dat het de Falcon 9-raket meerdere keren kan gebruiken. Daarvoor moest het landen op een zeeplatform dat speciaal voor de landing is gemaakt. Bij voorgaande pogingen ging het telkens mis en moest de raket als verloren worden beschouwd. Bij de komende lancering wil SpaceX landen op de grond, in plaats van op het zeeplatform. Verder heeft SpaceX de raket dusdanig aangepast dat er meer kracht is om tijdens de landing bij te sturen.

Naast de onbemande vluchten, waaronder die naar het internationale ruimtestation, zijn er ook plannen voor bemande missies. SpaceX levert een concurrentieslag met Boeing om de eerste bemande missie naar het ruimtestation te mogen doen. NASA bepaalt later welk bedrijf hiervoor in aanmerking komt. Wel heeft de ruimtevaartorganisatie op vrijdag met Boeing afgesproken dat er minimaal twee bemande missies worden gevlogen. Dat besluit volgde na een aantal succesvolle testrondes met de CST-100 Starliner die Boeing wil gebruiken voor de missies. Momenteel zijn de Amerikanen nog afhankelijk van de Russen voor bemande vluchten.

Reacties (36)

[Willempie24]

Een aantal toevoegingen aan dit artikel die voor een deel hierboven al door anderen zijn genoemd, en in het nieuwsbericht niet (duidelijk) naar voren komen.

Gisteravond is eerst een Static Fire (SF) uitgevoerd. Dit is eigenlijk een volledige lanceercyclus "without the going up part". Dat wil zeggen: de hele cyclus van brandstof aftanken, koelen, aftellen, pre-flight checks wordt afgewerkt, inclusief T=0 waarop de ontsteking van de motor plaatsvindt. Als ik het me goed herinner gaat de test door tot T+2.99, omdat normaal gesproken op T+3 de lift-off plaatsvindt.

De SF is een aantal keer uitgesteld, en waar deze aanvankelijk afgelopen woensdagmiddag zou worden uitgevoerd is hij na meermaals uitstellen uiteindelijk gisteravond eindelijk succesvol verlopen. Naar mijn weten zijn er nu geen problemen meer, maar moet de Falcon 9 wel gecheckt worden en opnieuw voorbereid op wat eigenlijk dus een tweede lancering (in twee dagen!) is. Maar dan zondag dus, als alles goed gaat wel met het "going up part".

Er zijn een aantal bijzonderheden aan deze lancering. Het betreft bijvoorbeeld voor het eerst de
Falcon 9 V1.1FT (soms 1.2 genoemd, FT staat voor Full Thrust). Deze heeft vernieuwde raketmotoren in de eerste stage. Daarnaast maakt deze versie gebruik van brandstof dat door extreme koeling een hogere dichtheid heeft. Dit heeft tot gevolg dat er feitelijk meer in de tanks past waardoor er dus langer gevuurd kan worden. Het grootste voordeel hiervan is dat ook de lanceringen waarbij de vracht in een hoge baan (GTO) geplaatst moet worden, er toch genoeg brandstof over blijft om deze eerste stage te laten landen. Dat gaat bij deze lancering ook geprobeerd worden, ook al gaat het in dit geval om een vracht die 'slechts' naar LEO gebracht moet worden. (LEO = low earth orbit, een lage baan om de aarde).
Wat ook een bijzonderheid is, is dat uit de laatste tweet van Elon Musk blijkt dat er voor het eerst op land geland gaat worden. Het platform op zee lag al standby om op tijd naar de aangewezen plek op zee te varen om klaar te liggen, maar nu lijkt het er op dat de FAA toch toestemming gaat verlenen. Het is me een raadsel waarom dat pas zo laat bekend is, maar wat wel duidelijk is is dat bij eerdere pogingen om te landen er geen toestemming verleend was om dit op het land te doen. Om die reden werd er eerst op een off-shore drone-schip geland.

Juist de extreme koeling van de brandstoffen bij deze nieuwe versie zorgt voor 'problemen'. Toegestane waarden en de timing van verschillende fasen in de lanceerprocedure moesten worden bijgesteld, omdat bijvoorbeeld kleppen iets (het gaat om milliseconden) trager reageerden door de extreme kou. SpaceX wil bij deze RTF (return to flight) lancering, de eerste sinds de CRS-7 mis ging, natuurlijk alles op alles zetten om de lancering goed te laten verlopen, waardoor uitstel van de SF nodig was. Het eerste uitstel van de SF was trouwens veroorzaakt door moeilijkheden bij de werkzaamheden op de grond die ook gerelateerd waren aan de extreem gekoelde brandstof.

De lading betreft deze keer 11 kleine communicatie satellieten voor het bedrijf Orbcomm. Er wordt dus niet naar het ISS gevlogen. Voor de echte fans: op de subreddit /r/SpaceX/ is veel informatie te vinden over SpaceX, de lancering en de voorbereidingen daarvan. Er zijn zelfs lui die in de buurt van de lanceerbasis het radioverkeer, de AIS-tracker van het landingsplatform in de gaten houden, etc.

[Reactie gewijzigd door Willempie24 op 23 juli 2024 04:29]

[toonp]

Uitstekende toevoeging Willempie24!
Nog één toevoeging van mij: voor zaterdag had SpaceX een urenlang lanceerwindow toegewezen gekregen (ik meen 4 uur). Voor zondag is dit niet het geval. De raket moet exact op tijd vertrekken, anders gaat het niet door. De FAA was niet bereid om het commerciële vliegverkeer op zondag urenlang om te leiden.

Gezien de nieuwigheidjes aan de raket is dit wel een nadeel. Een extra hold in de countdown heb je zo te pakken. Laten we hopen dat alles vlekkeloos verloopt. Als het niet lukt volgt maandag een nieuwe poging. Ik weet niet hoe lang het lanceerwindow dan is.

[Willempie24]

Bedankt toonp!!

De launch window vannacht is "instantaneous" inderdaad, maar in feite is dit 60 seconden (van 2.29 tot 2.30 onze tijd, UTC+1. Een hold zal dus inderdaad direct zorgen dat de lancering uitgesteld moet worden en de kans dat er een hold komt is gezien het verloop van de SF, en het aantal keer dat die uitgesteld is, erg groot.

Volgens mij volgt dinsdag een nieuwe poging als het vannacht niet lukt, de launch window is dan 15 minuten, ook niet echt ruim dus.

(Edit: Hij is inderdaad uitgesteld naar 22 december om 2.33 UTC+1 (onze tijd))

[Reactie gewijzigd door Willempie24 op 23 juli 2024 04:29]

[Mr.Apoptosis]

De raket die nu gelanceerd gaat worden is een geupgrade versie. hierin wordt de LOX brandstof verder gekoeld dan normaal waardoor het een hogere dichtheid heeft en meer thrust. Ze hadden hier problemen mee en hebben daarom de statische test een aantal keer uitgesteld. bij zo'n test wordt de raket motor getest, en ook alle systemen, om te kijken of alles naar behoren werkt.

deze test is nu succesvol, en dus kunnen ze gaan lanceren, heel spannend!

[Reactie gewijzigd door Mr.Apoptosis op 23 juli 2024 04:29]

[Mariuslol]

Ik verwacht dat ze, zeker na deze verbeteringen, h'm deze keer wel kunnen landen.

Blue Origin heeft het ook al gedaan
Filmpje van Blue Origin landing:
https://www.youtube.com/watch?v=9pillaOxGCo

[arjankoole]

Ik verwacht dat ze, zeker na deze verbeteringen, h'm deze keer wel kunnen landen.

Blue Origin heeft het ook al gedaan
Filmpje van Blue Origin landing:
https://www.youtube.com/watch?v=9pillaOxGCo

Wat blue origin heeft gedaan is absoluut knap, maar wat spaceX probeert is nog veel moeilijker: die laten het ding namelijk van grotere hoogte (dacht ik) terugkomen, en moet op een schip op zee landen. (meer variabelen, om het zwak uit te drukken). SpaceX heeft het concept al eens laten zien door de raket een kilometer of wat te lanceren, en toen weer te landen. Dat was ook op het land.

[ormagon]

De stage van SpaceX zijn Falcon 9 die weer moet landen op aarde komt tot 200km hoogte terwijl The New Shepard van Blue Origin 'slechts' tot 100km gaat. Daarmee gaat het bij The New Shepard dus om sub-orbital space waarbij de raket zich niet helemaal vrij hoeft te vechten van de zwaartekracht van de aarde. De stuwkracht van The New Shepard is met 110.000 pond dan ook ruim een factor 13 lager dan de 1.500.000 pond stuwkracht van de Falcon 9.

De landing van SpaceX zijn Falcon 9 is dus extra lastig omdat het een onderdeel van een tweetrapsraket is die na ontkoppeling op dubbele hoogte vanuit een horizontale positie weer verticaal moet landen waarbij de raket in verhouding veel dunner en langer is wat het ook weer extra bemoeilijkt. Blue Origin zijn landing is absoluut een vette prestatie maar wat mij betreft niet vergelijkbaar met wat SpaceX probeert te doen, hoewel het doel hetzelfde is: herbruikbare raketten. Daarmee wordt ruimtereizen natuurlijk een stuk interessanter, als je elke keer je auto in de gracht zou gooien als je op locatie aankwam zou je die ook beduidend minder vaak gebruiken.

[Ubartu]

Waar heb je die data vandaan m.b.t. de hoogte bij seperatie? Ik kan namelijk nergens vinden hoe hoog die gepland staat voor de Full Thrust / Upgraded Falcon 9. Maar het lijkt me stug dat dat dubbel zo hoog is als bij de F9 v1.1.
Bij de voorgaande versie lees ik overal rond 100km hoogte, gelijk dus aan de raket van Blue Origin.

Overigens heeft orbital niet met hoogte te maken, maar puur met de snelheid die nodig is om in een baan om de aarde te geraken.

Ook de first stage F9R bereikt de snelheid niet om in een baan om de aarde te komen, alleen de tweede stage doet dat. Laat niet weg dat inderdaad enorm veel complexer is om deze weer vele honderden kilometers terug te laten 'vliegen' en dan te laten landen dan de New Shepard die alleen omhoog gaat en daarna weer recht omlaag valt.

[misterbennie]

Na even zoeken gevonden.
Yet it reaches an ultimate height of 124 miles, twice the height of the 62-mile height at which New Shepard starts falling

[Ubartu]

Thanks, and I stand corrected! Wat een verschil met de voorgaande versie zeg.

[MarvinMaker]

Het verschil is niet zozeer de hoogte, maar wel de snelheid. Blue origin is even naar de ruimte gevlogen en terug. Om een satelliet in een baan om de aarde te brengen heb je enorm veel snelheid nodig omdat je eigenlijk nog steeds vlak bij de aarde bent en de zwaartekracht moet compenseren dmv centrifugaal krachten. De raket is dus vele malen groter en moet ook meer afgeremd en gestuurd worden.

[mngm]

Hier goed uitgelegd: https://what-if.xkcd.com/58/
Even naar de ruimte gaan is ez pz, iets in orbit brengen is andere koek.

[Reactie gewijzigd door mngm op 23 juli 2024 04:29]

[Aerospacer]

Hmmm, maar waarom brengen we dan al sinds 1957 satellieten in orbit, terwijl we nu pas op het punt staan om 'even' naar de ruimte gaan?

Het punt is natuurlijk dat 'even' naar de ruimte gaan best moeilijk is, als je tenminste ook weer veilig wil landen.

[gp500]

Het gaat om mensen, mens heeft er niet aan gedacht om 5 min naar boven te gaan voor die miljonairen die dat willen.

Daar zijn vooral veel dingen die meespelen die niet iets technisch van aard zijn.

[jasser222]

Getest voor dezelfde duur als de vlucht? Ik kan moeilijk geloven dat ze die motoren op volle kracht de volledige +/- 6min laten werken daar op de cape, het platform zou gewoonweg wegsmelten, om dan nog maar te zwijgen over de enorm krachtige klemmen die de raket op zijn plaats moet houden... Ik dacht op reddit te lezen hebben dat ze slechts een 5 tal seconden gingen werken, maar je maakt me benieuwd als je het tegendeel kan bewijzen

De volledige launch procedure wordt overigens wel volledig doorloopt, zonder de launch, en de 2nd stage dan.
Ik kan echt niet wachten tot die 1st stage zich op de cape neerplant

[legendareN]

Ze hebben daar speciale 'ruimtes' voor. Ze testen altijd motoren langdurig en die worden stevig vast gezet.

Zoek maar eens op YouTube op space rocket engine test of iets in die richting.

[Reactie gewijzigd door legendareN op 23 juli 2024 04:29]

[jasser222]

Nee, niet bij deze falcon 9 static test.
De motoren worden inderdaad afzonderlijk vaak getest op lange duur in speciale torens, en de uitlaatgassen worden gekoeld met stromend water.

Maar hier hebben ze alle 9 motoren samen van de raket getest die binnen 2 dagen ook echt moet vliegen, dus de test werd uitgevoerd op het lanceerplatform in 'launch configuration'.

[Mr.Apoptosis]

Ja dat ben ik met je eens, ik vond het ook best vreemd, maar dacht het wel te lezen.. Ik ga 't nog ff opzoeken
http://www.floridatoday.com/story/tech/science/space/spacex/2015/12/17/spacex-continues-falcon-9-launch-preparations/77502472/
De raket vuurt kort alle 9 merlin engines.

[Reactie gewijzigd door Mr.Apoptosis op 23 juli 2024 04:29]

[jasser222]

Bedankt voor die link!
Blijkbaar is deze procedure ook standaard, dit wist ik niet

[Verwijderd]

Nee, niet voor dezelfde duur als de vlucht. De static test duurt maar 4 seconden of zo.

[Blokker_1999]

Iemand die weet waarom ze niet meer op zee landen? Lijkt me een enorme verspilling als je een speciaal platform hebt gebouwd dat slechts 2x gebruikt is geweest.

Ik hoop wel dat deze lancering wel goed gaat. Anders gaat de betrouwbaarheid en reputatie van deze firma wel heel snel gekelderd worden.

[icecreamfarmer]

Te instabiel, gok ik.
Nu eerst testen op vlakke ondergrond.

[Inny]

Volgens mij was één van de redenen dat ze toen nog niet op land landden dat ze hier nog niet de juiste toestemming/voorzieningen voor hadden, dan wel dat het een te groot risico was bij mislukking vanwege regelgeving en imagoschade.

[Mariuslol]

Als ik me niet vergis heeft dit met de Amerikaanse wetgeving te maken. Ze mochten eerst niet op land landen.

[klaaz]

Ik reageer even n.a.v. je smiley waarmee je suggereert dat je het te dol vind dat ze niet op land mochten landen ( )

Ik vind het niet zo raar dat hier streng op wordt toe gezien en dat vooraf heel veel zekerheden moeten worden gegeven dat op de juiste locatie wordt geland. Mocht er iets mis gaan tijdens de procedure dan moet er rondom die locatie ruimschoots voldoende ruimte zijn om de resten van een (vernietigde) eerste stage te laten neerkomen dunkt me.

De FAA is er om er op toe te zien dat dit allemaal binnen de gestelde veiligheidsmarges gebeurt. Schijnbaar hebben ze er nu voor het eerst voldoende vertrouwen in dat dit gaat lukken.

[witchdoc]

ik denk dat je je eerder moet afvragen waarom ze eerst op zee landden.
Zee is niet stabiel dus land zou altijd de betere keuze geweest zijn.

Zal dus vast geen vrije keuze van SpaceX zelf geweest zijn, maar eerder opgelegd door andere diensten.

[Thomas]

Dit hoeft natuurlijk helemaal niet waar te zijn. Ik weet niet hoe die pad van SpaceX precies werkt, maar als je een stabiele oppervlakte op zee wil hebben dan is dat absoluut geen probleem, kijk maar naar grote boorplatformen. Hier kun je zien hoe verschillende boorplatformen werken, die dingen zijn ontzettend stabiel; ook de boorplatformen die drijven.

Sterker nog, er wordt al langer vanaf zee de ruimte in gelanceerd op platformen zoals de Oddyssey.

Wat voordelen die in dit geval lanceren en/of landen hebben op zee t.o.v. land zijn onder andere;

- Makkelijker vanaf de evenaar lanceren; daar is de snelheid van de rotatie van de aarde het hoogst wat een raket extra snelheid kan geven.
- Minder correctie van de baan nodig om een geostationaire inclinatie te bereiken (waardoor een raket een aanzienlijk hoger percentage gewicht kan dragen dan eenzelfde raket vanaf een locatie die zich verder van de evenaar bevindt)
- Minder gevaar op de grond (spreekt voor zich, geen brokstukken die in bewoonde gebieden kunnen belanden) en in de lucht, je kunt een locatie kiezen waar weinig tot geen vliegverkeer is en hebt daardoor bovendien ook meer tijdsruimte om te lanceren.

[Roelof000]

Dit had voornamelijk te maken met approval van de FAA[1].

[1] http://spacenews.com/faa-...ndings-at-cape-canaveral/

[SED]

Het is al knap om een raket verticaal te laten landen. Op zee voegt een dimensie toe die op dit moment onhaalbaar blijkt. Geen verspilling want dat zou het pas zijn als je weer een poentiele mislukking opzet.
Juist om verspilling tegen te gaan maakt men deze keuzes.

De betrouwbaarheid van SpaceX is al voldoende, er zijn inmiddels al een 20 tal succesvolle lanceringen geweest. Een daarvan werd door Andre Kuipers gekoppeld aan de ISS.

[SuperDre]

Zal de/een volgende keer wel weer gebeuren, dit keer zijn andere aspecten belangrijker..

[Verwijderd]

Omdat ze toestemming gekregen hebben om op land te landen. Ze probeerden op zee te landen omdat vanwege veiligheid overwegingen ze niet bij Cape Canaveral in de buurt mochten komen. Blijkbaar hebben de autoriteiten wel vertrouwen dat het goed komt.

[Milosonator]

De geplande lancering gaat niet naar het ISS maar het betreft er hier een lancering van 11 satellieten voor Orbcomm.

[ThaStealth]

Klopt, dit doen ze omdat het een "makkelijkere" missie is. Deze satellieten moeten in een lagere baan komen.

[Mglashouwer]

Simpelweg omdat de FAA geen toestemming wilde geven voor het landen op land. Tevens gaat deze raket niet naar het ISS.

[Verwijderd]

SpaceX kwam met de verklaring dat een 'strut' (steunbalk) het tijdens de lancering begaf. Ik heb daar een beetje twijfel over en zij zelf ook geloof ik want ze hebben altijd een slag om de arm gehouden wat betreft de verklaring van de oorzaak. Ze wilden gewoon zo snel mogelijk weer lanceren en geld verdienen dus moest er iets gevonden worden. Het wordt spannend of het dit keer wel gaat lukken denk ik. Nog een explosie zou rampzalig zijn voor het bedrijf. Ik sluit niet uit dat in de toekomst weer een soortgelijk probleem zal opduiken omdat niet zeker is dat ze oorzaak echt achterhaald hebben.

[Willempie24]

De lancering is geschrapt voor vandaag (vannacht onze tijd). Een simulatieprogramma gaf een hogere kans op een succesvolle lancering voor morgen. Naar verwachting zal de lancering dinsdagochtend om 1.33 UTC (dus 2.33 voor ons) plaatsvinden. Ook dan geldt er weer een launch window van 1 minuut.