Blue Origin-raket maakt gecontroleerde landing

Een raket van het bedrijf Blue Origin, van de oprichter van Amazon Jeff Bezos, is erin geslaagd om een gecontroleerde landing te maken. Daarmee verslaat Blue Origin deels het bedrijf SpaceX van Elon Musk, al zijn er verschillen.

Blue Origin lanceerde de New Shepard-raket in de nacht van maandag op dinsdag Nederlandse tijd. Het ruimtevaartuig behaalde een hoogte van 100,5 kilometer, waarna de capsule werd losgekoppeld en de daling werd ingezet. De capsule daalde met zijn parachute, maar ook de New Shepard-draagraket ging gecontroleerd neerwaarts.

Hiertoe gingen op een hoogte van 1,5 kilometer de stuwraketten weer aan, waarna een zachte landing met 7 kilometer per uur volgde. De raket zou ongeschonden zijn en volgens Jeff Bezos, eigenaar van Blue Origin en oprichter van Amazon, is hij weer netjes opgeborgen in een hangar. Bezos noemt een 'gebruikte raket' een zeldzame soort.

Met de geslaagde landing is Blue Origin het bedrijf SpaceX van Tesla-oprichter Elon Musk voor. De landing van de Falcon-9 van SpaceX mislukte eerder dit jaar. Een eerdere poging tot landen met de Grasshopper-raket slaagde wel maar die raket bereikte slechts een hoogte van 744 meter.

Zoals Elon Musk aangeeft zijn er echter verschillen. De Falcon-9 gaat tot 100 kilometer hoogte mach 10, waar de New Shepard niet verder dan 3,7 mach gaat. Gevolg is dat de Falcon-raket nog doorschiet naar een hoogte van 145 kilometer voordat de daling ingezet wordt. Volgens Musk is mach 30 nodig om de geostationary transfer orbit te bereiken en is hier veel meer energie voor nodig. Om het International Space Station te kunnen bevoorraden moeten de SpaceX-raketten de geostationaire baan kunnen bereiken.

Het laten landen van raketten is belangrijk voor private ruimtevaartorganisaties: het verlaagt de kosten aanzienlijk en de raketten kunnen snel weer opnieuw ingezet worden.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Reacties (131)

[MediQ]

Zoals Nu.nl terecht bericht n.a.v. de tweets [1 & 2] van Elon Musk:

Concurrent Elon Musk heeft Bezos en zijn team dinsdag gefeliciteerd met hun landing. Daarbij plaatst hij de kanttekening dat de raket van Blue Origin weliswaar de ruimte heeft gehaald, maar zijn lading niet in een baan om de aarde kon krijgen.

Daarvoor moet een raket veel sneller gaan, wat het vervolgens weer moeilijker maakt om te landen. De raket van Blue Origin haalde ruim drie keer de snelheid van het geluid, maar om in een baan om de aarde te komen had hij tien keer zo snel moeten gaan.

De raketten van SpaceX moeten hun capsules wel in een baan om de aarde kunnen krijgen, omdat deze het ISS moeten bereiken. SpaceX zelf voerde in 2012 en 2013 al tests uit met de Grasshopper-raket, die een maximale hoogte van 744 meter bereikte. Daarmee kon het bedrijf wel weer landen.

[Reactie gewijzigd door MediQ op 22 juli 2024 15:38]

[Martinspire]

Mja al is dit typisch zo'n ding van "ja maar wij hadden hem wel eerder geland". Musk had ook eigenlijk eerst zoiets moeten doen en daarna baan rond de aarde. De combinatie maakt dat hij nu niet de eerste is

[Anoniem: 172410]

De ruimte is relatief makkelijk, bij een baan om de Aarde gaat het pas tellen. Leuk dat je een raket heel terug weet te krijgen van het eerste, maar dan ben je er dus nog lang niet. Dat is wel te zien aan dat suborbitale vluchten voor amateurs prima te behalen zijn, maar een baan absoluut aan pros met veel geld is voorbehouden.

Absoluut een erg knappe prestatie, maar iedereen met een beetje verstand van de ruimte weet hoe de vork in de steel zit.

[Rexus]

De Grasshopper van SpaceX steeg ook op en kon ook landen.
Deze springt iets hoger.

Toch goed om te zien dat er meerdere bedrijven op zitten.

[Anoniem: 172410]

De Grasshopper wel, maar dat is dan ook een zelfverklaard prototype om te leren hoe zoiets werkt. De Falcon 9 doet inmiddels hetzelfde trucje bij volwaardige lanceringen. Dat zoiets aanzienlijk moeilijker is blijkt wel uit het feit dat de eerste pogingen met een volwaardige raket heel aardig, maar niet helemaal gelukt zijn.

Hoe dan ook, hoe meer mensen er mee bezig zijn, hoe beter het voor de ruimtevaart - en mensheid - is.

[Sissors]

Even lomp gezegd, maar het enige trucje wat de Falcon 9 doet qua landing is als een vuurbal eindigen. Dat is toch wel wat anders dan vanaf 100km hoogte weer gecontroleerd te landen, en ook geschikt om bij te vullen en nog een keer te doen.

[Xploited Titan]

Klein detail: de Falcon 9 landt op een boot, niet op de vaste grond.
De moeilijkheidsgraad is toch ietsjes anders.

Misschien zijn ze te optimistich geweest bij SpaceX, dat kan ik niet weerleggen.

[gertm]

Inderdaad. Vreemd dat dit 'detail' blijkbaar niet werd vernoemd door Musk, of door de rest van de pers. Voor zover ik begrepen heb, kreeg Musk geen toestemming om op land te landen, en moet hij dus een drijvend platform gebruiken. Een platform dat dus meebeweegt met de golfslag, dat maakt de landing nog een stukje ingewikkelder, en lijkt mij het belangrijkste verschil tussen Blue Origin en SpaceX. Het is natuurlijk best mogelijk dat Blue Origin wel toestemming kreeg om op land te landen, juist omdat die raket minder snel en minder hoog vloog.

[Anoniem: 172410]

Heb je het filmpje van de meest recente poging in mijn vorige post gezien? 'Als een vuurbal eindigen' is niet incorrect, maar wel dusdanig kort door de bocht dat je de Falcon 9 flink tekort doet. Helaas is het bij ruimtevaart vaak zo dat bijna raak helemaal mis is, maar doen alsof het iets anders dan eigenlijk al bijna gelukt is geeft geen pas.

[Sissors]

Die heb ik gezien ja, en uberhaupt al eerder. Aan de ene kant heb je een punt dat hij er in de buurt kwam, of iig leek te komen. Aan de andere kant was hij ook flink aan het oscilleren tijdens de daling, dus wat dat betreft kan je ook stellen dat ze nog een heel stuk moeten oplossen.

Daarnaast is het ook simpelweg dat bijna niet telt, totdat ze hem succesvol neerzetten, is het ze hier bij Blue Origin gelukt om vanaf 100km hoogte weer te landen, en bij Space X om van een raket voor hogere snelheden weer te crashen. De enige reden dat hij het nog bijna leek te lukken was dat die thruster aan de bovenkant bijna genoeg leek te kunnen doen om de overige problemen te corrigeren.

[m8ZBm1Si]

Bedenk wel dat de Blue Origin met een lagere snelheid naar beneden komt en met veel minder gewicht. De Falcon 9 is gigantisch. 40 meter hoog en 3.7 meter in diameter. Als hij helemaal leeg is weegt hij zo'n 25 ton.

Over de Blue Origin kan ik geen informatie vinden, maar in de video ziet hij er duidelijk kleiner uit.

Dat het reusable is, is leuk. Maar een reusable suborbital flight is al eerder gedaan (X-15). Pas als het iets naar orbit brengt, heeft het een doel behalve ruimtetoerisme en enorm korte onderzoeken.

[Blokker_1999]

De Falcon 9 is nu toch al twee keer tot netjes in de landingszone geraakt. De eerste keer heeft men in de laatste meters van de landing de controle verloren doordat de brandstof (of was het hydraulische vloeistof?) op was.

In de toekomst zal ook de Falcon 9 weer landen op de launch site, dit hoopt men voor het eerst te doen met vlucht 20 die eind dit jaar zou moeten plaats vinden.

[Anoniem: 439180]

Ik wacht nog wel een aantal jaren voordat ik in zo'n ding stap. Alhoewel, gezien mijn leeftijd zal ik dat niet meer meemaken!

[Carrein]

Naast wat Xploited Titan zegt, is er nog een groot verschil: de motor.

De Blue Origin motor (de BE-3*) is veel beter throttable, van 89 tot 490 Kn, dus ruwweg van 20-100%. De Merlin 1D is véél krachtiger (~800Kn), en kan maar opereren binnen de range 70-100%. 70% thrust is nog altijd meer dan het gewicht van de draagraket, waardoor de Falcon 9 dus niet kan hoveren (New Shepard kan dit wel). SpaceX moet dus een zogenaamde suicide burn / hover slam doen, wat véél risicovoller is.

SpaceX heeft trouwens ook een heel throttlable raketmotor (de SuperDraco), maar die gebruikt het voor andere doeleinden. Je zou in theorie de Merlin 1D ook meer throttable kunnen maken, maar dat gaat ten koste aan efficiëntie.

*BE-3 is de naam van de motor, terwijl New Shepard de naam is van de draagraket die gebruikt maakt van deze motor. Klein foutje van tweakers dus.

[Sissors]

Ik pak even jouw specifieke reactie eruit, maar hij zou ook bij de meeste andere die op mijn reactie hebben gereageerd kunnen.

Mijn punt is dus NIET dat ik wil beweren dat 100km of orbit even moeilijk zijn. Ik geloof best dat het van SpaceX moeilijker is. Maar ze hebben dus ook enkel nog een vuurbal als resultaat gehad bij hun echte pogingen. Het is ze alleen gelukt tot een paar honderd meter. En sorry, maar je maakt mij niet wijs dat een paar honderd meter de lucht in, continue je raketmotor aan hebben, en dan weer een paar honderd meter terug, even moeilijk is als 100km de lucht in, dan 100km naarbeneden vallen, en dan op het laatste moment weer de motor ontsteken en een succesvolle landing doen.

Oftewel ja, wat SpaceX probeerd is moeilijker. Maar wat Blue Origin heeft behaald is moeilijker dan wat SpaceX heeft behaald (qua landing).

[Ubartu]

Helemaal mee eens, maar is dat juist niet het punt wat Elon maakt?
De New Shepard is namelijk even volwaardig als de Grasshopper. Beiden zijn niet in staat om in een baan om de aarde te komen, zijn single stage modules met een enkele raketmotor en hoeven niet/nauwelijks rekening te houden met horizontale krachten. Voor raketten is dit vrij eenvoudig.

Edit: foutje in benaming

[Reactie gewijzigd door Ubartu op 22 juli 2024 15:38]

[Sissors]

Ik'vind het toch wel echt erg discutabel om te zeggen dat 100m de lucht in en weer landen hetzelfde is als 100km de lucht in en weer landen. Tuurlijk, het is nog een stuk moeilijker als je ook een baan om de aarde wil halen, maar dat is waarschijnlijk ook waarom elke poging daartoe in een vuurbal is geeindigd.

Als ze nu met New Shepard 20% hoger dan de Grasshopper waren gekomen, dan was ik het ermee eens dat het niet erg nieuw is. Maar als het zo makkelijk was om 100km de lucht in te gaan en weer te landen, waarom heeft Space-X dat nog niet gedaan? Ik gok toch dat het wel een erg overdreven simplificatie is om te zeggen dat die twee dingen gelijk zijn.

[Blokker_1999]

De grasshopper is 744m de lucht in gegaan als tech demo. Ook deze Blue Origin ontsteekt zijn motoren bij het landen pas in de laatste paar honderd meter. Dus zoveel verschil is er niet. Het grootste verschil tussen de 2 zit hem erin dat de grasshopper niet ver van zijn lanceerplatform kon komen terwijl de Origin dat wel heeft gedaan natuurlijk.

[Ubartu]

Ik'vind het toch wel echt erg discutabel om te zeggen dat 100m de lucht in en weer landen hetzelfde is als 100km de lucht in en weer landen.

Mee eens 100 meter omhoog is zeker niet hetzelfde als 100km omhoog. De techniek is wel precies dezelfde, een flink stuk recht omhoog en vervolgens recht omlaag met een raket met een motor.

Als ze nu met New Shepard 20% hoger dan de Grasshopper waren gekomen, dan was ik het ermee eens dat het niet erg nieuw is.

De prestatie is absoluut nieuw en ook groots, maar niet vernieuwend en dat is wel een verschil.

De landing na een diagonale voortstuwing met Mach 6 is juist de grote nieuwe uitdaging. Veel meer factoren om rekening mee te houden. Niet voor niets is Blue Horizon trots op dat ze met een windvlagen van 119 mijl per uur wisten om te gaan¹ en dan nog exact te landen.

Maar als het zo makkelijk was om 100km de lucht in te gaan en weer te landen, waarom heeft Space-X dat nog niet gedaan?

Gebrek aan brandstof is sowieso een reden waarom de grasshopper deze hoogte niet kan bereiken.

SpaceX heeft de Grasshopper overigens ook in hele andere scenarios getest dan die ene keer naar 100 meter en terug.
100 meter is alleen al de de afstand die de Grasshopper horizontaal aflegde tijdens een van de 8 tests, terwijl hij op 250 meter hoogte 'hoverde' boven de grond om daana weer terug te vliegen en te landen. Zie deze video. Begin vorig jaar zat de F9R op 1.000 meter hoogte en weer terug. Geen idee tot welke hoogte ze daarna getest hebben.

[m8ZBm1Si]

Maar als het zo makkelijk was om 100km de lucht in te gaan en weer te landen, waarom heeft Space-X dat nog niet gedaan?

Omdat het geen zin heeft om hier geld in te stoppen als je meer wilt dan een paar mensen die veel betalen een kort ruimtereisje wil geven. Dit gaat ruimtevaart nauwelijks verder brengen, terwijl een reusable raket die dingen naar orbit brengt dit wel doet.

[JoQeZ]

Maar als het zo makkelijk was om 100km de lucht in te gaan en weer te landen, waarom heeft Space-X dat nog niet gedaan? Ik gok toch dat het wel een erg overdreven simplificatie is om te zeggen dat die twee dingen gelijk zijn.

Omdat SpaceX simpelweg de eerste was die überhaupt zoiets probeerde. Als Blue Origin de prestatie van SpaceX had gematcht hadden leken gezegd dat ze spaceX slechts kopiëren. Wat zij, vooral uit PR overwegingen, gedaan hebben, is (in principe) een grotere tank monteren op een met de grasshopper vergelijkbare raket. Hierdoor kon deze hoger komen en de ruimte aantikken (en meer dan aantikken is het ook niet te nomen net 500 meter boven de Kármánlijn ).
Al met al natuurlijk een indrukwekkende prestatie van Blue Origin, maar het is simpelweg niet te vergelijken met SpaceX, die een stuwraket met een significant lateraal impuls probeert te landen.

-EDIT UBB-tag fout

[Reactie gewijzigd door JoQeZ op 22 juli 2024 15:38]

[jay123]

Kan je dat even uitleggen? Ik zie namelijk "karma-keizer Wetenschap" naast je naam staan, dus denk ik wel dat je weet waarover je praat. Dit is de eerste keer dat ik zoiets hoor.

edit: Geen koning maar keizer

[Reactie gewijzigd door jay123 op 22 juli 2024 15:38]

[Martinspire]

Klopt ook wel, maar het gaat toch om de geschiedenisboeken? En het lijkt erop dat deze ook weer een plekje opeist. Of het de belangrijkste...
Het lijkt me dat Mars de volgende grote prestatie zal gaan worden.

[Anoniem: 172410]

Hoe kom je erbij dat het om de geschiedenisboeken zou gaan? Dat is hooguit een aardige bijkomstigheid, maar is sinds de jaren '60 al het doel niet meer (even buiten de Aziatische space race). Het gaat hier echt om het ontwikkelen van zeer nuttige techniek.

Zelfs als je om die reden bezig zou zijn met ruimtevaart is dit gewoon niet zo'n erg bijzondere prestatie op de geschiedenis bekeken. De eerste organisatie die een raket herbruikt voor een tweede lancering voor een baanvlucht zal er waarschijnlijk met de eer vandoor gaan. De rest is, ondanks dat het knappe prestaties zijn, betrekkelijk onbelangrijk. Nu vinden we het uiteraard fantastisch, omdat het nieuw en cutting edge is.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 172410 op 22 juli 2024 15:38]

[Madshark]

De eerste organisatie die een raket herbruikt voor een tweede lancering voor een baanvlucht zal er waarschijnlijk met de eer vandoor gaan.

Is maar net hoe je er tegenaankijkt, maar die eer komt eigenlijk aan deze toe.

[Reactie gewijzigd door Madshark op 22 juli 2024 15:38]

[Anoniem: 172410]

Geen van de systemen van het STS-systeem was daadwerkelijk herbruikbaar. Zelfs de boosters waar jij het over hebt werden volledig uit elkaar getrokken, tot en met gecontroleerd, herbouwd, gerepareerd en opnieuw space rated. Dat is deels omdat men altijd een menselijke lading had en er dan strengere eisen gelden en deels omdat het Space Shuttle-programma een veel te rooskleurig beeld voorspiegelde over de herbruikbaarheid van het systeem.

Het resultaat is dat aparte onderdelen wel opnieuw vlogen, maar er in feite steeds een nieuw voertuig stond met her en der wat gebruikte onderdelen. Dat betekende torenhoge kosten en een enorme tijdsspanne tussen twee lanceringen. Dat staat haaks op het verhaal waar het systeem ooit verkocht mee was - een 'busdienst' naar de ruimte (zie ook de naam).

De systemen van Blue Origin en SpaceX zijn dan juist weer bedoeld voor vluchten en systemen die daadwerkelijk binnen de kortste weer kunnen vliegen. Zoals je je kunt voorstellen heeft dat enorme implicaties voor de bereikbaarheid en kostprijs van een reisje naar de ruimte. De zogenaamde herbruikbaarheid van de Space Shuttle heeft het systeem echter nooit waar kunnen maken en bestaat slechts als concept.

[Tk55]

Niet echt. Zoals je in de video kan zien, lijkt Blue Origin vooral in te spelen op ruimtetoerisme. SpaceX heeft als (verre) doelstelling het koloniseren van Mars en op het moment uiteraard het bereiken van het ISS. SpaceX mikt dus (letterlijk) hoger en heeft nu een prima raket die het ISS kan bereiken. Het enige dat nog niet goed werkt is het zelfstandig laten landen van het eerste deel van de raket. Als dat eenmaal werkt is SpaceX gelijk een stuk verder dan Blue Origin.

[Martinspire]

Ik vind het prima hoor, maar je merkt wel aan Musk dat ie het jammer vindt niet de eerste te zijn

[Anoniem: 63072]

Uiteraard, als hun laatste raket niet ontploft was hadden ze al zeker twee extra landingspogingen gehad.

Maar los daarvan heeft SpaceX een raket die commercieel zelfs zonder landen al zeer aantrekkelijk is. De raket van Blue Origin is toch vooral een gimmick voor ruike lui die in de ruimte willen zijn geweest.

Ik verwacht dat Blue Origin het commercieel straks voornamelijk van de samenwerking met ULA met de BE-4 motor moeten hebben.

[m8ZBm1Si]

Ik denk dat hij het vooral jammer vind dat zij claimen de eerste te zijn. Het is namelijk nog zo: De 'first stage' die straks land, komt waarschijnlijk nieteens in de ruimte. Hij komt namelijk al los op 80 km, dus ik weet niet zeker of deze de ruimte nog bereikt.

Ze zijn dus het eerste met een totaal ander iets, maar op het gebied van PR brengen ze het alsof ze eerder zijn dan SpaceX. Het publiek ziet geen verschil tussen een raket en een raket, en de ruimte en werkelijk orbit. Dus 'first rocket landing from space' klinkt meteen alsof ze SpaceX hebben verslagen.

[Ubartu]

Ik lees het juist als dat hij niet zo onder de indruk is.
Hij feliciteert ze met het behalen van VTOL, wat SpaceX al vele malen eerder heeft bereikt. Daarna gaat hij erop in dat de moelijkheid niet zit in het halen van de hoogte, maar omgaan met de enorme snelheden die je moet behalen om 'orbit' te behalen.

[Birdymaniac]

like he gives a shit met zijn 13 miljard

[PostHEX]

Niet de eerste van wat? Blue Origin heeft bij wijze van spreken op de 100 meter sprint gewonnen, SpaceX speelt in een totaal andere en moeilijkere klassen. Dat is ook waar Musk zich aan stoort. Dat de media de zwaarte per klasse niet uit elkaar kan houden, niet waarderen en dus gelijk stellen. Het zou wat zijn als ik bijvoorbeeld nog train om de 200 meter te winnen, terwijl jij net de 100 meter hebt gewonnen, en de wereld daaruit de conclusie trekt dat jij mij verslagen hebt.

[Timoo.vanEsch]

De vorige keer dat Musk zo verongelijkt aan de kant werd geschoven, resulteerde dat in het einde van de carrière van CEO/medeoprichter van Tesla, Martin Eberhard...

edit: naam van CEO even opgezocht

[Reactie gewijzigd door Timoo.vanEsch op 22 juli 2024 15:38]

[nXXt]

Nu ja, het kunnen landen biedt natuurlijk de nodige voordelen, maar het betrouwbaar bereiken van een baan om de aarde is natuurlijk vele malen interessanter, zoals Tk55 hieronder aangeeft.

Met vrachtmissies naar het ISS kun je nog behoorlijk verdienen en je betrouwbaarheid bewijzen. Sterker nog: SpaceX heeft nu net een order voor een bemande missie binnen.

[ArmEagle]

Met de baan rond de aarde wordt echter broodnodig geld en vertrouwen verdiend. Dat de kosten uiteindelijk omlaag gaan is een extra. En daar komt SpaceX telkens dichterbij met het landen van de eerste trap.

De niet volbrachte pogingen zijn verre van onsuccesvol. Er is telkens weer wat geleerd bij een verder succesvolle lancering.

[Aaargh!]

Musk had ook eigenlijk eerst zoiets moeten doen en daarna baan rond de aarde.

Dat heeft ie min of meer ook, er zijn een hoop testen geweest met het landen van een raket (zoek maar op SpaceX Grashopper) alleen gingen die tests niet tot 100km maar veel lager.

Een raket die zoals Blue Origin nu heeft is niet heel nuttig voor wat SpaceX wil. Dit ding is veel meer bedoelt voor tourisme, even naar 100Km, uit het raampje kijken en dan weer landen. SpaceX gaat naar het ISS.

[Reactie gewijzigd door Aaargh! op 22 juli 2024 15:38]

[SteroiD]

Toch wel een beetje flauw van Elon. Bij hun herbruikbare Falcon 9 raket (de "grasshopper") gaat het over de eerste trap, en de scheiding tussen trap 1 en 2 gebeurt op ongeveer 100km hoogte. Niet veel verschil met de vlucht van Blue Origin dus, met als enige verschil dat de tweede trap van de Falcon 9 doorvliegt naar orbit, terwijl de New Shepard gewoon even "zweeft" en dan terugvalt.

Bovendien heeft Musk in het verleden zelf aangegeven dat herbruikbare raketten trager vliegen. Voor de eerste trap is het Mach 6 voor de "grasshopper" versie vs Mach 10 voor de standaard niet-herbruikbare Falcon 9.
De Blue Origin haalt inderdaad "maar" Mach 3, maar dan nog vind ik het een hele prestatie.

Mooi gedaan, en voor mij hadden al die "kanttekeningen" er niet bij getwitterd moeten worden, want die geven zelf ook verre van het volledige verhaal.

[Ubartu]

Beetje flauw wel, maar toch ook terecht. De media bericht onjuist dat Blue Origin heeft bereikt wat SpaceX niet gelukt is, maar feitelijk klopt dit niet. SpaceX wil met de Falcon boosterraketten meer doen recht omhoog en weer recht omlaag. Dat geintje heeft de grasshopper inderdaad al gedaan.

Overigens is de Falcon 9 raket niet de grasshopper. De first stage wordt Falcon 9 Booster (v1.0, v.1.1, v1.2 (of Full Thrust)) genoemd en verschilt enorm met de grasshopper. Naast andere dimensies heeft ie 9 motoren in plaats van 1.

[Maruten]

Inderdaad, weliswaar een knappe prestatie van Blue Origin, maar dat prototype van een raket is niet echt te vergelijken met de veel grotere en krachtigere Falcon 9, die zich al ruim bewezen heeft.

[Marc Rademaker]

Er is wel een groot verschil tussen SpaceX en Blue Origin. SpaceX stuurt een raket in 'orbit', deze raket ging 'slechts' de ruimte in. Het verschil wordt hier uitgelegd: https://t.co/7PD42m37fZ

Zoals Elon Musk zelf tweet: Getting to space needs ~Mach 3, but GTO orbit requires ~Mach 30. The energy needed is the square, i.e. 9 units for space and 900 for orbit. / https://twitter.com/elonmusk/status/669131093379956736

Het is een beetje appels met peren vergelijken, maar desalniettemin een hele toffe prestatie, die ruimtereizen echt een stap dichterbij brengt voor consumenten.

[Wolfos]

Ja, vanuit orbit terugkomen is een stuk indrukwekkender. Dan heb je ook met hitte te maken en dergelijke.

[HaterFrame]

Wel eens een spaceshuttle na re-entry gezien?

[Case_C]

Een erg knappe prestatie, maar wat ik hier niet lees of de raket evenals de Falcon-9 op een specifiek platform in het water moest landen, of "gewoon" op de grond?

edit:
"...high-altitude crosswinds to a location precisely aligned with and 5,000 feet above the landing pad; "

Volgens het filmpje land hij dan toch in een woestijn, daar komt volgens mij minder krap kijken dan een drijvend platform als je 't mij vraagt.

Maar goed dit laat toch zien dat het hergebruiken van stuwraketten toch een goede en mogelijke stap vooruit gaat zijn voor de ruimtevaart .

[Reactie gewijzigd door Case_C op 22 juli 2024 15:38]

[Nosferius]

De zee is een stuk groter dan alle woestijnen, je hebt dus meer oppervlak om mee te werken en het veert mee ... nadeel is dat de zee meer wisselende omstandigheden kent dan een woestijn (hoge golven, grotere windsnelheden, stromingen en vast meer).

[Ubartu]

De zee is een stuk groter dan alle woestijnen, je hebt dus meer oppervlak om mee te werken en het veert mee ...

In tegendeel. je hebt minder ruimte om mee te werken. Je moet namelijk wel een platform hebben drijven die heel precies op de van tevoren berekende landingsplek vaart. De boosterraket gaat met een enorme snelheid grotendeels horizontaal door de lucht totdat de tweede trap gelanceerd wordt. Dan moet de raket afremmen totdat ie heel precies uitkomt waar je vantevoren berekend hebt op het platform dat maar 22 meter breder is dan de raket zelf. Als je net met een van de vier poten net naast het platform landt, of tegen een van de randjes aan gaat, dan kantelt je raket.

Ook veert het platform niet met de raket mee, maar met de golven van de oceaan. Als je raket omlaag gaat en de golven omhoog, dan raak je dus net op het cruciale moment het platform met een hogere kracht dan verwacht en kan het exploderen. Als het omlaag gaat mis je het platform of kan het net te kort brandstof hebben en daardoor crashen. Als één kant van het platform omhoog gaat en een ander deel niet (zo werken golven nu eenmaal) dan kantelt je raket ook en zal het wederom exploderen. Als de stroming je een andere kant op duwt dan de richting die de raket op gaat (de raket beweegt op het laatst helaas ook nog een beetje horizontaal) dan kantelt hij en crasht. Kortom, op een platform in het water is het ongelooflijk veel moeilijker dan op het vaste land.
Uiteraard zijn de landingsplatforms wel uitgerust met stabilisatoren om deining en stroming te beperken, maar de ruimte blijft veel meer beperkt.

[Sissors]

Echter je landingsplatform op zee kan ook varen om op de juiste positie te zijn voor de raket, dat doet je vaste platform in de woestijn niet. Sowieso kan je ook niet op een random plaats in de woestijn neerkomen en hopen dat het correct is.

Als laatste, check het filmpje, hij kwam met redelijke snelheid een aantal (tientallen) meters van zijn ideale positie, hij remde af, hij manoeuvreerde, en is als ik zo moet gokken op niet meer dan een meter van zijn gewenste locatie geland.

[Ubartu]

Overigens is het natuurlijk wel veel eenvoudiger om precies te landen als je raket geen/nauwelijks horizontale afstand aflegt, dan wanneer je raket honderden horizontale kilometers aflegt in niet zo gek veel minuten

[Ubartu]

Gezien inderdaad, zeer imposant.

Een landingsplatform kun je niet snel verplaatsen. Laat staan snel genoeg te verplaatsen om te compenseren voor een afwijking die en raket heeft die met Mach 6 reist en dan weer 100% stil te hebben liggen op het moment dat de landing plaats vindt. Vanaf lancering tot landing is minder dan een kwartier en de boten die het platform verplaatsen zijn ver uit de buurt tijdens landing. De motoren van het platform kunnen niet compenseren voor een afwijking van de raket.

De New Shephard landde trouwens inderdaad heel precies. 1.3 meter maar van het centrum! WOW!

[Anoniem: 310408]

en het veert mee ...

Een landingsplatform van dergelijke omvang veert absoluut niet mee. De raket die erop land weegt minder dan 0.1% van het draagvermogen van het platform.

[Empire685]

Zoals in de video te zien is, "gewoon" op de grond.

[heggico]

Gewoon op de grond? Waar toevallig verschillende camera's van verschillende hoeken filmen hoe hij land? Hij is geland op een platform. Dat die toevallig op de grond ligt is niet hetzelfde als gewoon ergens op de grond landen.

[Anoniem: 420461]

Zie de video - hij landde wel op een platform, maar op het land.

[SuperDre]

Het is ook een stuk minder bijzonder dan Space-X die probeert te landen op een bewegelijk platform in het water..

[Thirler]

Weet iemand waarom ze voor de raket niet ook een parachute gebruiken, net als voor de capsules?

[johnkeates]

Om dat je hem dan niet op een exacte plek kan laten landen op de manier die je zelf stuurt. Hij komt met een parachute gewoon op een random plekje neer in een gebied van een paar honderd vierkante kilometer.

[Twixie]

En waarom is dat een probleem ? In de capsule zitten immers de ruimtetoerist. Ik denk dat ik als deelnemer toch liever heb dat ik zelf in een gecontroleerd gebied terecht kom dan dat de draagraket dat doet.
Maw, ik deel de vraag van Thirler. Het antwoord zit wellicht in het gewicht van de raket.

[Ubartu]

De raketten zijn heel hoog en dun en hebben daardoor een slechte balans. Om te voorkomen dat ze omvallen moeten ze dus:

• op 100% vlak terrein landen
• zo goed als geen horizontale krachten ondervinden tijdens en na de landing

Je moet dan dus een paar honderd kilometer 100% vlak terrein hebben om te voorkomen dat hij scheef land en de parachute kan niet aan de raket vastzitten bij de landing.
Bovendien moet je de raket over die paar honderd kilometer terug naar de fabriek tranporteren om te laten onderhouden en weer te lanceren.

Daarnaast zijn de gebruikte brandstoffen schadelijk voor mens en dier. Als je naast een boerderij landt heb je zojuist (meerdere) mensen en dieren vermoord.

[MrAndy9797]

Het is ook jou zaak niet dat de volgende ruimtetoerist die na jou aan de beurt is, dat hij ook de ruimte in kan zeker... Je klinkt nogal egoïstisch van je. De capsule gaat geen motoren en brandstof (kunne) bijhouden, daarvoor dient de raket zelf. Dat is ook wel een logische verklaring naar mijn mening. Daarnaast is het een techniek die gedemonstreerd wordt die veel verder gaat dan enkel Blue Origine en het ruimtetoerisme.

[Twixie]

Ik snap je reactie niet zo goed. Misschien heb je me verkeerd begrepen.
We zoeken de reden waarom de raket niet simpelweg met een parachute kan afdalen. Als het antwoord dan is dat dat is omdat je met een parachute op een random plekje zou landen, dan lijkt me dat wel heel vreemd. De capsule, met de ruimtetoeristen in, landt namelijk ook zelf met een parachute en komt dus evenzeer op een random plek neer.
Waarom zou het dan belangrijk zijn van de raket op exact de juiste plek te laten landen, maar niet voor de capsule met mensen in ? Maar zoals ik dus al zei is het antwoord hierop wellicht dat de raket enorm zwaar en groot is en die dus niet even van om het even waar kan gerecupereerd worden.

[MrAndy9797]

Ik vermoed dat dit ook meer om de techniek gaat voor het 'landen' van zo een raket. Misschien is het de bedoeling dat het mogelijk moet zijn terug in het lanceerplatform te landen zodat ze gemakkelijk en snel een nieuwe capsule kunnen steken, bijtanken, en weer vertrekken, zonder dat men de raket moet gaan verplaatsen. Zullen zien wat de toekomst brengt met dit project. Desalnietemin een mooie prestatie.

[hardwareaddict]

Parachute. Even zien. Kost extra gewicht. Da's probleem 1. Probleem 2 is dat zo'n raket wel heel supersterk is, maar natuurlijk ook zo licht mogelijk gebouwd is, want elke kilo die je kon besparen scheelt enorm veel brandstof.

Kortom, die buis als hij tegen de grond knalt dan is hij vervormd en dus niet meer bruikbaar.

Verder kun je dan alleen lanceren in Rusland.

dit alles alleen om de raketmotor en die buis te kunnen hergebruiken - dus het mag niet veel extra kosten om 'm te hergebruiken.

Zo'n parachute is er alleen voor de veiligheid van de menselijke crew. Overigens een herbruikbare raket die zo knullig land en dan MENSEN gaat vervoeren?????

Dat gaat natuurlijk mis.

[johnkeates]

Ik denk dat een ruimtepersoon met 7Km/h tegen de grond gooien of een riskante thrust-based landing minder prettig is dan gewoon met een parachute een bewezen veilige landing maken.

[Anoniem: 310408]

Om dat je hem dan niet op een exacte plek kan laten landen op de manier die je zelf stuurt. Hij komt met een parachute gewoon op een random plekje neer in een gebied van een paar honderd vierkante kilometer.

Nou, militairen kunnen hun vrachtparachutes anders al vele jaren vrij precies laten landen door ze te besturen hoor. In Irak is dat meer malen gebruikt met minder van 25 meter precisie.

Het is alleen omdat de Russen op een steppe en de Amerikanen op een oceaan landen dat ze daar nooit behoefte aan gehad hebben. Maar afdalen met parachutes kan zeer precies (met een mensje zelfs tot op centimeters!)

[Ubartu]

Nou, militairen kunnen hun vrachtparachutes anders al vele jaren vrij precies laten landen door ze te besturen hoor. In Irak is dat meer malen gebruikt met minder van 25 meter precisie.

Maar niet zonder horizontale verplaatsing. Bij landing kantelt de raket dan.

[johnkeates]

Ik denk niet dat ze dat met raketten vanuit de ruimte toen met een snelheid waarmee ze in de fik vliegen. Beetje verschil he ;-)

[hardwareaddict]

Zo'n raket komt met hoge mach snelheid de atmosfeer weer in. Da's even wat anders. Je hebt dus al een raket motor nodig om af te remmen. Die dan ook gebruiken om te landen lijkt heel goedkoop - kwestie van goede software en wat sensors die nog werken bij de landing.

Musk duidelijk geen goede AI-programmeurs in dienst.

[StGermain]

Op het allerlaatste moment een parachute laten afgaan en dan heel zachtjes de thrusters gebruiken zou je m.i. de raket kunnen afremmen zodat ze helemaal geen klap meer maakt.

[johnkeates]

Ik denk dat ze dat wel geprobeerd hebben en om een of andere reden vonden dat ze beter een maar miljoentjes in thruster-based landen konden steken.

[hardwareaddict]

poeh lijkt me dat een speciaal soort vangnet handiger is dan parachute.

Deze ziet er overigens veel te verbrand uit bij de landing. Misschien iets andere poten maken en landen op een raster waaronder genoeg ventilatieruimte zit voor de raketmotor.

[Blokker_1999]

Het gebruik van een parachute bemoeilijkt een snelle herlancering. Zo een parachute opvouwen is namelijk alles behalve eenvoudig of goedkoop. Daarom ook dat men er bijvoorbeeld bij de nieuwe Dragon capsule van SpaceX ervoor gekozen heeft om primair te landen op motoren en enkel en alleen als daar problemen mee zijn de parachutes te gebruiken. Op die manier kan men de turn around time een stuk kleiner houden.

[matroosoft]

Wat ik wel typisch vind om te zien in het filmpje is de behoorlijk grote stuurcorrecties die de raket uitoefent. Als ik bij mezelf aan een ander voorbeeld denk waarbij het zwaartepunt boven het scharnierpunt ligt, dan is dat iets wat we allemaal wel is gedaan hebben. Neem bijvoorbeeld een bezem en laat het puntje van de steel in je hand rusten. Als je de bezem nu rechtop houdt, kun je met bewegingen van je hand voorkomen dat de bezem omvalt. Grote bewegingen zorgen ervoor dat het heel lastig wordt om de bezem rechtop te houden. Maar als je probeert met kleine correcties hem staande te houden dan gaat het veel rustiger en heb je minder kans dat het fout gaat. En daar rijst mijn vraag. Waarom gebruiken ze zulke grote stuurcorrecties bij deze raket? Het lijkt er nu op dat ze min of meer geluk hebben gehad dat hij recht op het platform is terecht gekomen. Het moet toch met software mogelijk zijn om de stuurcorrectie zo te berekenen dat hij stabiliseert zonder dat 'doorschiet'?

[MrAndy9797]

Vermits zij de mensen zijn die de raket de ruimte in hebben gekregen én de raket terug verticaal hebben kunnen landen, zal hier dus wel serieus over nagedacht zijn. Zij hebben meer kennis daarover dan ons en ze zullen heus wel weten wat ze doen. Er moet ook rekening gehouden worden met de verschillende windlagen waarin de raket zich bevindt.

[Anoniem: 310408]

Maar Matroosoft maakt wel een goed punt. Op een aantal momenten is de correctie bijzonder groot (ik maak me sterk dat ie zelfs maximaal is). Dat is in principe geen zeer stabiele situatie en zonder bezwaard te zijn door veel kennis kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat ze hier een ook wat mazzel gehad hebben. Mazzel die Musk's raket niet heeft gehad.

Als Blue Origin dit een aantal malen kan herhalen weten we meer.

[Blokker_1999]

Ik neem vooral aan omdat het snel moet gaan. Als de brandstofhoeveelheid beperkt is kan je niet oneindig blijven zweven boven de grond naar je landpunt op aan. Bijkoment heb je nog altijd te maken met een computergestuurd systeem dat honderden correcties per seconde kan doorvoeren en zo veel beter kan controleren wat het voertuig nu exact doet.

[matroosoft]

Als het snel gaat, zijn de correcties juist kleiner omdat de uitwijking dan nog klein is. Hoe sneller de stuurcorrecties plaatsvinden, des te minder hoeft er gecorrigeerd te worden en des te stabieler is de raket. Dat bespaart juist brandstof.

Als je langer wacht, wat hier lijkt te gebeuren, moet de stuurcorrectie naar verhouding veel groter zijn. Dat komt omdat het zwaartepunt dubbel zo snel verplaatst als de uitwijking. De energie die nodig is om te corrigeren bij een grote uitwijking is dus veel hoger.

Trouwens, na het filmpje nog een keer gekeken te hebben viel het me op dat de raket zelfs kort na het opstijgen al een flinke correctie krijgt. Persoonlijk vind ik de tests van SpaceX toch professioneler.

[mbb]

Ik vermoed dat het komt omdat een raketmotor vrijwel alleen kracht in het verlengde van de as kan leveren; hoe groter de hoek hoe groter de horizontale vector van de kracht.
En vervolgens moet je motor onder je zwaartepunt door om hem weer 'op te vangen.
Verder heeft Elon bij een van zijn pogingen uitgelegd dat lucht bij snelheden van mach 5 (?) de dichtheid van water of stroop heeft, dus je hebt relatief veel kracht nodig om opzij te bewegen.

Toch leek het relatief soepel te gaan, dus blijkbaar is het klep-systeem van Blue Origin beter dan die flappen van SpaceX

[jaquesparblue]

Ergens random in een veld landen is toch wel ff wat anders dan midden op zee op een voordurend bewegend en onstabiel platform.

[Sissors]

Als dat zoveel makkelijker is, waarom doet Space-X dan niet hetzelfde? Dan kunnen ze altijd nog een andere keer gaan oefenen op zee. Oftewel ik denk dat het ook flinke voordelen heeft om op je platform op zee te landen (misschien dat hij naar de locatie waar de raket wil landen kan varen?), anders deden ze het niet.

[Blokker_1999]

SpaceX zal dit ook doen. Ik vermoed dat men in eerste instantie op zee wilde landen in geval het een totale catastrofe werd. De restbrandstof in de raket zou bij een slechte klap wel eens voor een enorme ontploffing kunnen zorgen.

[jaquesparblue]

Bij mijn weten worden lanceringen altijd, uit veiligheid, boven zee gedaan. Als er dan iets fout gaat, kan het niet in bewoond gebied terecht komen. Lijkt me niet dat ook ooit, iig in de nabije toekomst, zal veranderen.

De koers gaat over zee de Falcon-9 komt dus ook in zee terecht. Het zal te veel brandstof kosten om terug te vliegen naar land, en dan nog zal het een stuk land inwaarts moeten gaan omdat de kust vrijwel overal bewoond is. Landen op zee is dan de enige oplossing.

Eigenlijk doet SpaceX het meteen goed. Het zal de paar eerste keren fout gaat, wat ook is gebeurd, maar zodra ze die kinkjes eruit hebben kunnen ze meteen profiteren.

En niet om de prestatie van Blue Origin teniet te doen, maar eigenlijk heb je in "de echte wereld" niet zoveel aan deze resultaten. Daar is de raket te klein en te licht voor, je kunt er geen payload mee in orbit schieten bijvoorbeeld. En op land landen zie ik ook niet gebeuren, er hoeft maar iets mis te gaan en hij komt ergens op een dorp terecht.

"Makkelijk" en "veilig" gaan doorgaans niet samen.

[HaterFrame]

Omdat ze een aantal succesvolle landingen op zee moeten doen, eerder krijgen ze geen vergunning. Zoals al aangegeven in deze draad komt de raket van SpaceX heel anders naar beneden (veel meer snelheid) en is dus moeilijker beheersbaar. Al als ik de filmpjes bekijk van hun bijna landingen durf ik wel te stellen dat het goed gaat op het moment dat ze op land landen.

[Gé Brander]

Vanaf een zeeplatform te starten heeft enkele voordelen. Hoe dichter je bij de evenaar lanceert hoe minder brandstof je nodig hebt en vanaf zee geeft ook minder gevaar voor omwonenden op land.

[434365]

Los van dat SpaceX bezig is met grotere stappen en wel al (in 2008!) een baan om de aarde voor elkaar heeft gekregen, is er nog een belangrijk detail waar je niemand over hoort, dit ding is dus bedoeld om in de woestijn te landen, waar de grond stil staat en zo goed als solide/vast is

SpaceX probeert te landen op een boot, oftewel een grond die de hele tijd op en neer en opzij gaat, en waarschijnlijk nog een stukje naar beneden tijdens het landen ook (het gewicht van de raket bovenop de boot zorgt voor meer "waterverplaatsing" waardoor de boot dieper komt te liggen, oftewel, de grond is dus een soort van elastisch) dus de vermelding dat ze SpaceX verslaan gaat niet helemaal op, SpaceX probeert (kwa landen) iets moeilijkers, en is (kwa baan om de aarde) al verder.

[Reactie gewijzigd door 434365 op 22 juli 2024 15:38]

[mbb]

Volgens mij is het nameomgekeerd; SpaceX wil op het land landen, maar kan/mag dat nog niet totdat bewezen is dat het veilig is; daarvoor is dat zeeplatform om te oefenen.
Blue Origin wil op een platform landen (hebben ze ten minste een patent op), maar is nu op het land aan het oefenen.

Een mogelijke oorzaak is dat SpaceX 'echte' raketten vanaf bestaande NASA raketbasissen lanceert die aan de kust in bewoond gebied met dure infrastructuur liggen.
Dus er mag geen risico zijn dat de raket verkeerd neerkomt.
Blu Origin heeft die beperking (nog) niet.

[Reactie gewijzigd door mbb op 22 juli 2024 15:38]

[Anoniem: 428562]

De eerste raket die na een vlucht veilig landde was de mcdonnell douglas DC-X in 1995, maar die raket kon niet de ruimte bereiken.

Voor de liefhebbers Info en een filmpje

https://en.wikipedia.org/wiki/McDonnell_Douglas_DC-X

https://www.youtube.com/watch?v=wv9n9Casp1o

[hardwareaddict]

In de jaren 50 en 60 was er al iets wat dat kon in de USA.

Die was heel lastig om te laten landen echter, dus vandaar dat men er niet verder mee is gegaan.

[xelnaha]

Waarom moet men eigenlijk in geostationaire orbit komen om ISS te bevoorraden? Immers geostationaire orbit is op ongeveer 22.000km afstand terwijl ISS op zo'n 350km hangt? Of mis ik iets?

[Lotusz31]

Beide feiten zijn idd apart te beschouwen.
Falcon 9 haalt Mach 10, waarmee hij ISS kan bereiken.

[scsirob]

7 km/u is nog altijd een beste klap. Zou die raket echt nog geschikt zijn voor een tweede lancering?

[Croga]

7km/u is een briske pas. Het is een stuk langzamer dan rennen, iets sneller dan wandelen. Als ik op die snelheid tegen een muur loop dan merk ik daar nauwelijks iets van, laat staan een raket die er op gebouwd is.

Ja, die raket is zonder meer nog geschikt voor een tweede lancering.

[StGermain]

Hmmmm ik ben in het donker eens tegen een glazen deur gelopen en merkte er wel wat van, bloed uit mijn neus en wenkbrauwen... sneller dan 5km per uur ging ik zeker niet. On the bright side, ik was wel nog geschikt voor een tweede lancering

[The Zep Man]

Hmmmm ik ben in het donker eens tegen een glazen deur gelopen en merkte er wel wat van, bloed uit mijn neus en wenkbrauwen... sneller dan 5km per uur ging ik zeker niet. On the bright side, ik was wel nog geschikt voor een tweede lancering

Jij 'landde' op kwetsbare onderdelen (de neus en wenkbrauwen bestaan voornamelijk uit kraakbeen). Al had jij je 'landing' opgevangen met je 'landingsgestel' (armen, zijkant van je gezicht), dan had je minder/geen schade.

Wat jij omschrijft is een onverwachte 'landing'. Al doe je dat met een raket dan gaat die ook kapot.

[CykkVii]

Iets met Massa en snelheid enzo, in rekeningen met het gebruikte materiaal.

[Anoniem: 310408]

7km/u is een briske pas. Het is een stuk langzamer dan rennen, iets sneller dan wandelen. Als ik op die snelheid tegen een muur loop dan merk ik daar nauwelijks iets van, laat staan een raket die er op gebouwd is.

Ze mag blij zijn dat je dan niet op de EH terecht komt. Ik zou zeggen probeer het eens. Niet doen zonder dat er mensen in de buurt zijn want je kan zeer makkelijk buiten bewust zijn raken van een 7 km/u impact tegen een muur.

[dasiro]

ik hoop voor jou dat je dan niet head-first tegen die muur loopt, want zo'n versnelling is genoeg voor een hersenschudding

[klaaz]

Vertraging zul je bedoelen.

[dasiro]

in de fysica spreken we altijd van versnelling, in dit geval weliswaar een negatieve

[klaaz]

Leuk om te weten :-)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Versnelling_%28natuurkunde%29
Verandering van snelheid kan betekenen dat een punt sneller gaat maar ook dat het langzamer gaat (een negatieve versnelling is een vertraging) of dat de bewegingsrichting verandert.Door het woord te letterlijk te nemen kan er dus verwarring ontstaan.

Dat had je als fysicus natuurlijk wel kunnen inschatten

[dasiro]

wikipedia is voor leken gemaakt, daar houden de wetten van de fysica gelukkig geen rekening mee

[matroosoft]

Zoals je in het filmpje kunt zien heeft de raket uitklapbare poten. Ik vermoed dat die poten de klap prima kunnen opvangen door (een beetje) in te scharnieren.

[Cornelisjuh]

Die raket heeft wel veel meer massa dan jij

[_Thanatos_]

En dat maakt dus helemaal niets uit voor de G-krachten die het ding moet weerstaan

Als jij op je reet valt, dan onderga je precies evenveel G-kracht als een pen die op de grond flikkert.

[Reactie gewijzigd door _Thanatos_ op 22 juli 2024 15:38]

[Maurits van Baerle]

Off-topic.

Ik kan me nog herinneren dat Veilig Verkeer Nederland ooit een simulator had gebouwd waarmee een autobotsing kon worden nagebootst. Het idee was om mensen een 'lichte' botsing van 7 km/u mee te laten maken zodat ze zich bewuster zouden worden van de gevolgen van botsingen bij veel hogere snelheden als 50 km/u.

Met die simulator gingen ze evenementen af waar het publiek het kon ervaren. Het heeft niet lang geduurd want zelfs bij de botsing van 7 km/u waren de gevolgen voor de gezondheid van de deelnemers zo groot dat het onverstandig was om door te gaan.

[MacIsCool]

hahaha, ik heb daar nog in gezeten als 12 jarige op de braderie in Hilversum.
Was een leuke ervaring :-)

[Koen87]

Dat ligt natuurlijk ook geheel aan de ondergrond. Als de ondergrond kan "terugveren" zoals zand of water, dan is de klap natuurlijk aanzienlijk minder dan wanneer hij met 7 km/h op beton terug komt.

[Anoniem: 310408]

Dat ligt natuurlijk ook geheel aan de ondergrond. Als de ondergrond kan "terugveren" zoals zand of water, dan is de klap natuurlijk aanzienlijk minder dan wanneer hij met 7 km/h op beton terug komt.

Maar op zand of water valt ie natururlijk wel om. Daar is hij geland op een betonnen platform.

[pagani]

Als er een veersysteem is toegepast (of kussen/zacht materiaal/materiaal wat mag breken om de energie te absorberen) valt dat best mee. (met een parachute landt hij niet veel langzamer)

[Reactie gewijzigd door pagani op 22 juli 2024 15:38]

[Koriel]

Volgens het commentaar bij het filmpje gaat het hier om 7 FEET per seconde.. Dus ruim 2 m/s, dat scheelt wel wat..

[Jaco69]

Volgens het commentaar bij het filmpje gaat het hier om 7 FEET per seconde.. Dus ruim 2 m/s, dat scheelt wel wat..

?
Ja want 2 m/s is 7,2 km/h