Vijf 3d-printers onder de 1000 euro

Welke kwaliteit bieden 'goedkope' modellen?

Inleiding

De 3d-printer lijkt met een haast onstuitbare opmars bezig. Wat kun je er inmiddels niet mee printen? Naast allerlei gebruiksvoorwerpen kan ook voedsel, je nieuwe auto of een nieuw huis geprint worden, en dat allemaal met de huidige techniek. Toch staat nog niet bij iedereen in huis een 3d-printer, klaar om als een replicator uit Star Trek aan je grillen te voldoen. Wat die doorbraak naar de consumentenmarkt wellicht nog tegenhoudt is dat 3d-printers de naam hebben ingewikkeld en duur te zijn.

Op die vlakken hebben de laatste tijd echter de nodige ontwikkelingen plaatsgevonden. Printers worden niet alleen steeds goedkoper en komen zo binnen bereik van een steeds grotere doelgroep, ze worden ook steeds gebruikersvriendelijker. Een mooie aanleiding om een aantal printers uit het goedkopere segment naast elkaar te leggen. We vergelijken in deze test vijf 3d-printers, die allemaal voor maximaal duizend euro in de winkel liggen. Vier modellen, de Cel Robox, Dremel 3D20, Flashforge Finder en XYZ da Vinci Mini W zijn vooral bedoeld als kant-en-klaar product met weinig ruimte voor tweaken, maar aan de Wanhao Duplicator i3 Plus kan de liefhebber wat meer knutselen.

Ondanks dat we printers uit het goedkopere segment uitgezocht hebben, zijn er flinke prijsverschillen tussen de vijf modellen. De da Vinci Mini kost ter illustratie slechts 295 euro, terwijl de Robox met 995 euro maar net onder het door ons gekozen prijsplafond blijft. De prijzen van Flashforge Finder, Wanhao Duplicator I3 Plus en de Dremel 3D20 Idea Builder liggen daartussen. Zo hopen we een mooi overzicht te krijgen van hoe deze verschillende klassen ten opzichte van elkaar presteren; wat krijg je voor je geld en hoe is de kwaliteit van de goedkoopste 3d-printers en hun printjes?

De printers op een rijtje

Model	Cel Robox	Dremel 3D20 Idea Builder	Flashforge Finder	Wanhao Duplicator i3 Plus	XYZ da Vinci Mini W
Prijs	€ 995,-	€ 920,-	€ 500,-	€ 560,-	€ 295,-
Materiaal	pla, abs, e.a.	pla	pla	pla, abs, e.a.	pla
Verwarmd bed	ja	nee	nee	ja	nee
Bouwvolume	21x15x10cm	23x15x14cm	14x14x14cm	20x20x18cm	15x15x15cm
Filamentdiameter	1,75mm	1,75mm	1,75mm	1,75mm	1,75mm
Laagdikte minimaal	0,02mm	0,1mm	0,1mm	0,1mm	0,1mm
Eigen filament vereist	ja, eenvoudig te hacken	ja, eenvoudig te hacken	ja, eenvoudig te hacken	nee	ja, lastig te hacken
Nozzlediameter	0,3mm en 0,8mm	0,4mm	0,4mm	0,4	0,4mm
Gewicht	8,4kg	9kg	20kg	10kg	10kg
Bestandstype	stl, obj, robox	stl, obj, 3dremel, g3drem	stl, obj	gcode	stl, 3w, 3mf
Invoer	microsd-kaart, usb-kabel	sd-kaart, usb-kabel	usb-kabel, usb-stick	sd-kaart, usb-kabel	wifi, usb-kabel
Software	Robox AutoMaker	Dremel Software	Flashprint	Cura e.a.	XYZWare

Twee soorten plastic: pla en abs

Het maximum dat we aan de prijs gesteld hebben zorgt ervoor dat de printers vergelijkbare eigenschappen hebben. Voor dit geld kun je natuurlijk nog geen metaal printen en ook voedsel printen blijft nog even buiten huis-tuin-en-keuken-bereik. Met de printers uit de test kan alleen het bij 3d-printers gebruikelijke plastic filament geprint worden. Daarbij wordt een dunne draad plastic, dat op een rol geleverd wordt, in een warme spuitkop of extruder gevoed, zodat een heel dun vloeibaar draadje plastic laag voor laag gedeponeerd kan worden. Deze techniek heet dan ook fused deposition modeling of kortweg fdm. Soms heeft een printer meer dan één extruder, bijvoorbeeld om twee kleuren tegelijk te printen of een fijne en grove printkop.

Er zijn een groot aantal verschillende soorten filament, die ook weer in diverse kwaliteiten verkrijgbaar zijn. De meestgebruikte variant is pla, de afkorting voor polylactic acid. Deze kunststof wordt gewonnen uit biologische bronnen als suikerriet of graan en is dan ook biologisch afbreekbaar. Abs, een afkorting van acrylonitrile butadiene styrene, is een minder brosse en breekbaarder kunststof en al veel langer in gebruik dan er 3d printers zijn. De toetsen van je toetsenbord zijn waarschijnlijk van abs, net als de steentjes van Lego. Abs is vrij hard en licht, kan zelfs een beetje gebogen worden en blijft vormvast tot ruim 100 graden Celsius. Pla wordt al slap vanaf 60 graden.

Alle modellen uit onze test kunnen overweg met pla terwijl de printers van Wanhao en Cel ook andere materialen printen, waaronder abs. Dat is ook direct het grootste verschil tussen de printers uit de test.

Smeltpunt

Abs heeft een hoger smeltpunt dan pla en is daardoor lastiger te verwerken dan pla. Bovendien kan het tijdens printen flink stinken, terwijl pla eerder aangenaam ruikt. Een groter nadeel is dat abs meer uitzet en krimpt als het verwarmd wordt of weer afkoelt. Tijdens printen is dat lastig, want de onderste helft van het printwerk kan al gaan krimpen terwijl de bovenste helft nog geprint wordt, wat tot ongewenste vervorming kan leiden. Dat wordt ondervangen door het printbed, de ondergrond waarop geprint wordt, te verwarmen om het printwerk op temperatuur te houden en het geheel gelijktijdig af te laten koelen zodra het printproces klaar is. Om de temperaturen nog constanter te houden tijdens printen kan de printer een gesloten behuizing hebben. Uiteraard maakt een verwarmd printbed en een gesloten behuizing een printer over het algemeen duurder, terwijl pla-printers een eenvoudigere en goedkopere constructie kunnen hebben.

Toch gaat die theorie niet altijd op. De Wanhao Duplicator i3 Plus valt met een prijs van 559 euro ruim onder onze maximumprijs, maar heeft wel een verwarmd printbed en kan dus met abs overweg. Een kast ontbreekt echter. Die heeft de Cel Robox wel, maar die is met een prijs van 995 euro ook een stuk duurder. De Dremel 3D20 Idea Builder is met 949 euro niet veel goedkoper en heeft wel een gesloten kast, maar weer geen verwarmd printbed, en kan dus niet overweg met abs.

Object geprint in pla (links) en abs (rechts)

Naast pla en abs zijn er nog veel meer materialen waarmee geprint kan worden. Voor bijna al die materialen geldt dezelfde voorwaarde als voor abs; er is een verwarmd printbed nodig om tot een goed resultaat te komen. Varianten filament waarmee doorzichtig printwerk gemaakt kan worden zijn petg en pett. Die lijken op het materiaal waarmee plastic flessen gemaakt worden en naast doorzichtig zijn de plastics ook sterker dan abs. Ze zijn echter ook duurder en hebben een hoger smeltpunt, en vragen dus een printer die het filament tot een hogere temperatuur kan verwarmen. We noemen ook nog filamenten als hips en pva, waarvan de voornaamste eigenschap is dat ze oplosbaar zijn. Door die eigenschap worden ze gebruikt als steunmateriaal bij ingewikkelde prints.

Overigens zijn er ook mengvormen; pla of abs vermengd met snippers hout of metaal. De voorwerpen die daarmee geprint worden, lijken van verschillende soorten hout of op verschillende metalen. Het resultaat is wisselend en erg afhankelijk van de kwaliteit van het filament, de printer en het ontwerp dat geprint wordt. Wij hebben ons in deze test beperkt tot onvermengd pla en abs, de twee soorten die verreweg het meest gebruikt worden en in principe met de printers meegeleverd werden. De enige printer die twee extruders heeft, de Cel Robox, gebruikt die om hetzelfde materiaal, abs of pla, te printen. De Robox kan dus geen filamenten of kleuren mengen, maar andere printers met twee of meer extruders kunnen dat vaak wel.

Cel Robox

De Robox is de duurste printer uit onze test, maar het is wel de meest gelikt vormgegeven printer. De compacte behuizing is gemaakt van metaal en de rol filament zit in de behuizing geïntegreerd. Een gebogen plexiglas klep geeft toegang tot het printbed en dat zorgt ervoor dat luchtstromen de print niet beïnvloeden en het verwarmde printbed minder last van afkoeling heeft. Om die reden kan de klep ook vergrendeld worden. Sterker nog; de software van Cel doet dat automatisch als de Robox een printopdracht krijgt.

Op meer vlakken is merkbaar dat Cel goed heeft nagedacht over het ontwerp van de Robox. Zo zit er een lampje ingebouwd in de printkop, zodat het geprinte voorwerp altijd goed zichtbaar is en je de voortgang makkelijk kunt volgen. Een kleinigheid, maar erg prettig. De externe afmetingen zijn met 37 bij 34 bij 24cm zeer compact en naast de voedingsstekker aan de achterkant zit een usb-poort en micro-sd-kaartslot. Verder zijn er weinig interface-opties. Zo ontbreekt bijvoorbeeld een display waarop je informatie kunt zien, of de printer mee kunt bedienen.

De printer kan overweg met pla en dankzij het verwarmde printbed ook met andere plastics als abs. Een unieke feature van de printer is de dubbele extruder, waarmee echter slechts één filament tegelijk kan worden geprint. Het verschil in de koppen zit in de spuitmond: er is een kleine opening van 0,3mm voor het fijne werk en een grotere opening van 0,8mm voor het grovere werk. De minimale laagdikte is 0,02 millimeter. De printkop is overigens eenvoudig los te maken en kan vervangen worden door een variant waarmee wel twee filamenten geprint kunnen worden. Daarmee wordt de Robox echter duurder dan het door ons gestelde maximum.

PEI als printbed

Het printbed is, als gevolg van de compacte bouw, beperkt tot 21cm in de breedte, 15cm in diepte en slechts 10cm voor de hoogte. Dat zou in de x-y-richting geen grote problemen op mogen leveren, maar in de hoogte is de Robox ruimschoots de kleinste. Het printbed is gemaakt van een afwijkend materiaal dat polyetherimide of PEI genoemd wordt. Als dat warm wordt, wordt het iets plakkerig waardoor printjes zonder extra lijm of schilderstape goed hechten. Het printbed is tweezijdig en als er ooit beschadigingen optreden, kun je het plastic licht opschuren om het te blijven gebruiken; schoonmaken doe je gewoon met alcohol.

PEI wordt weinig gebruikt als ondergrond, maar bevalt uitstekend. Prints hechten goed als het nodig is en laten eenvoudig los als het bed eenmaal is afgekoeld. Bovendien is het een sterk materiaal. Bij met name de printers van Wanhao, Dremel en XYZ komt het geregeld voor dat een plamuurmes nodig is om het geprinte voorwerp los te krijgen. Daar kan het bed makkelijk beschadigd van raken. Door het gebruikte PEI is een plamuurmes bij de Robox zelden nodig en mocht het nodig zijn, dan is het bed er beter tegen bestand. Door de goede hechting is het zelden nodig om een raft mee te printen, een dunne laag filament onder je printwerk. Mocht je dat wel doen, blijkt de raft moeilijk los te krijgen van het geprinte voorwerp, een euvel waarvan ook de Finder van Flashforge last heeft.

De software van Cel is, mede omdat er geen bedieningselementen op de printer zitten, gebruikersvriendelijk en compleet. Bij de eerste ingebruikname moet je het apparaat kalibreren, waarbij met name de afstelling van de fijne en grove printkop geregeld wordt. De Robox Automaker-software leest uit welk filament in de machine zit en stelt op grond daarvan de temperatuur van de extruder en indien nodig het printbed in. Je kunt aangeven op welk detailniveau, draft, normaal of fijn, je wilt printen, maar in principe hoef je verder weinig in te stellen. Bij elk printje wordt een negenpuntsmeting gedaan om de hoogte van het printbed te verifiëren. Printbestanden kun je in standaard stl-formaat, maar ook in obj- en Cels eigen robox-formaat in de software laden. Naast de drie presets kun je ook zelf details als laagdikte, infills, ondersteuningsstructuren en printtemperatuur en -snelheid instellen.

Hoewel de filamentrollen van een eeprom voorzien zijn, kun je je eigen filament kiezen. De chip kun je dan herprogrammeren om de printer te laten weten welk type filament gebruikt wordt, zodat temperatuur en andere printeigenschappen automatisch aangepast kunnen worden. Cel levert waarschijnlijk de meest gelikte verpakking met accessoires, met in de doos onder meer een setje beiteltjes om je printjes schoon te maken, olie om het loopwerk soepel te houden en natuurlijk een rol filament en voedings- en usb-kabels.

Verticale afwijkingen

De Robox heeft overduidelijke kwaliteiten. Hij is mooi, compact, zeer precies en heel erg makkelijk in gebruik, met prima presets voor zowel pla als abs. Ook dat laatste materiaal, niet echt makkelijk te verwerken, print de Robox probleemloos, zonder dat je ook maar iets hoeft in te stellen. Dat kan van weinig andere printers gezegd worden. Ook niet van de i3 Plus van Wanhao, de enige andere printer uit onze test die met abs overweg kan. Toch hadden we wat moeite met de Robox. Bij de vele prints die we met het apparaat gemaakt hebben, valt op dat er vaak kleine afwijkingen zichtbaar zijn in verticale richting, alsof de Robox de lagen van het printwerk niet goed recht boven elkaar weet te plaatsen. Vooral bij de kubus die we gebruikt hebben om snelheid, precisie en opgenomen vermogen te meten zijn de verticale afwijkingen zichtbaar. Het gaat om minimale afwijkingen die er echter voor zorgen dat verticale vlakken nooit echt mooi strak zijn.

De rechter kubus is geprint door de Cel Robox

Omdat het euvel zich herhaaldelijk voordeed hebben we de fabrikant benaderd. Uiteindelijk hebben we via de importeur van Cel een tweede exemplaar van de Robox gekregen, om zo uit te sluiten dat het om een exemplarisch probleem gaat. Helaas deed ook bij de tweede printer zich hetzelfde euvel voor. Vooral bij platte verticale vlakken zijn strepen in het oppervlak zichtbaar. De Robox kan wel prachtig printwerk met veel detail afleveren, zeker bij voorwerpen zonder platte verticale vlakken ziet het er zeer strak uit.

Zonder verticale vlakken een strak resultaat met de Cel Robox

Conclusie

De Robox is de meest luxueuze printer uit onze test. Mooie, robuuste en compacte behuizing en slimme voorzieningen als een lampje in de printkop en een slot op de overkapping. Bovendien voorzien van een printbed van PEI dat erg goed voldoet. De software is overzichtelijk en makkelijk in gebruik. De Robox is een printer waar je vrijwel niets aan hoeft in te stellen en waarmee je zonder veel problemen vrij moeiteloos kunt printen. Hij is bovendien zeer precies en kan gedetailleerde prints afleveren. Uiteraard hoort daar een prijs bij; de Robox is de duurste printer uit de test. Bovendien ondervonden we lichte problemen met het printen van verticale vlakken.

Model	Cel Robox
Prijs	€ 995,-
Materiaal	pla, abs, e.a.
Verwarmd bed	ja
Bouwvolume	21x15x10cm
Filamentdiameter	1,75mm
Laagdikte minimaal	0,02mm
Eigen filament vereist	ja, eenvoudig te hacken
Nozzlediameter	0,3mm en 0,8mm
Gewicht	8,4kg
Bestandstype	stl, obj, robox
Invoer	microsd-kaart, usb-kabel
Software	Robox AutoMaker

Beide exemplaren van de Cel Robox zijn beschikbaar gesteld door Vink Kunststoffen.

Dremel 3D20 Idea Builder

Dat 3d-printers zijn doorgedrongen tot de consumentenmarkt, wordt misschien nog wel het duidelijkst gemaakt doordat Dremel twee modellen in het assortiment heeft opgenomen. De 3D40 kan met twee rollen filament tegelijk overweg, maar is te duur om in deze test mee te mogen doen. De 3D20 is goedkoper, hoewel hij met een prijs van 949 euro maar net onder het door ons gestelde maximum valt. De 3D20 is single extruder en kan dus één rol filament tegelijk behappen.

Dremel heeft bij het ontwerpen van de 3D20 een opvallende keuze gemaakt door de printer in een gesloten kast te stoppen. Dat is opvallend omdat de 3D20 geen verwarmd printbed heeft en dus niet met het temperatuurgevoelige abs of andere filamentsoorten overweg kan.

De vraag is daarom: levert een gesloten kast voordeel op? Naar onze mening niet. De kwaliteit van het printwerk wordt er in ieder geval niet beter van. De Dremel presteert niet beter dan de printers van Flashforge en XYZ en ook niet dan de printers die wel een verwarmd bed hebben: de Cel en Wanhao. Sterker nog; de Dremel is de printer waar we de meeste missers mee hebben gehad. Bij elke printer gaat af en toe wat fout. Het 3d-ontwerp dat je van internet geplukt hebt is niet helemaal lekker, je hebt de instellingen van je printer niet goed nagekeken, je hebt het printbed niet goed verzorgd; er kan van alles misgaan. Bij de 3D20 gebeurde dat vaker dan bij de overige printers. Dat komt vooral doordat het printwerk vrij makkelijk loslaat van het door Dremel geleverde printbed. Meer dan bij andere printers was het nodig om het bed met lijm voor te bewerken, zodat prints niet loslaten.

Prettig bed

Dremel levert een plexiglas printbed bij de 3D20, waarop een sticker geplakt kan worden met een polycarbonaat oppervlak. Het is prettig dat Dremel een constructie heeft gekozen waarbij het printbed makkelijk los gehaald kan worden. Geprinte voorwerpen kunnen aan het bed geplakt zitten en als je het bed in zijn geheel uit de kast kunt halen, hoef je niet onhandig te manoeuvreren door de deur van de kast heen. Om die reden is het ook prettig dat de deksel van de kast makkelijk verwijderd kan worden. Ook dat maakt dat je ondanks de gesloten constructie toch makkelijk overal bij kunt. Nu we toch bij de sterke kanten van de printer zijn: de 3D20 heeft een relatief groot bouwvolume. Alleen de printer van Wanhao kan grotere voorwerpen printen.

Helaas staan daar wat nadelen tegenover. De Dremel is, samen met de Wanhao, de minst nauwkeurige uit de test. De diverse kubussen die we geprint hebben, vertonen bij de 3D20 behoorlijk grote afwijkingen. Hij verbruikt bovendien de meeste stroom van de drie printers uit de test die geen verwarmd bed hebben. En hoewel we het niet gemeten hebben, is de Dremel duidelijk de meest luidruchtige van de vijf geteste printers. Dat komt met name door de kast, die eerder als klankkast werkt dan dat hij de temperatuur reguleert.

Er is daarbij een opvallend verschil met de Finder, de printer van Flashforge. Een vergelijking tussen de twee is interessant omdat Dremel de 3D20 niet zelf produceert, maar hem laat bouwen door Flashforge. De 3D20 lijkt sprekend op de Dreamer, een printer die Flashforge onder eigen naam op de markt brengt. Die kost minder dan 1000 euro, maar heeft een dubbele extruder en is daarmee niet vergelijkbaar met de printers uit deze test. De Dreamer heeft bovendien een verwarmd printbed en kan daardoor met abs overweg; dat kan de 3D20 niet.

Er zijn daarom meer overeenkomsten tussen de Finder en de 3D20. Zo hebben beide een vrijwel identiek display ingebouwd. Het is handig dat de printer daardoor niet per se aan een pc gekoppeld hoeft te zijn om zijn werk te kunnen doen. De te printen bestanden kunnen vanaf een usb-stick geprint worden en de printer kan dan geheel via het display bediend worden. Het menu is helder en overzichtelijk. Ook de meegeleverde software is overzichtelijk en makkelijk te bedienen. De 3D20 is daarmee zeker gebruiksvriendelijk, al geldt dat ook voor de Flashforge, XYZ en Cel.

Opvallender is dat de Finder en 3D20 een iets andere constructie hebben dan de drie concurrenten. Het is gebruikelijk dat het printbed op een vaste hoogte onderin de printer is gepositioneerd. De printkop legt dan laag voor laag op het printbed neer en beweegt zo langzaam omhoog, weg van het bed. Flashforge draait dat bij zowel de Finder als de 3D20 om. Daar hangt de printkop op een vaste hoogte bovenin de printer en naarmate het printwerk vordert beweegt het printbed van de printkop af naar beneden. Voordeel van de constructie is wellicht dat de printkop daardoor minder hoeft te bewegen.

Dat levert je in de praktijk weinig op, want met name de 3D20 blinkt niet uit in nauwkeurigheid. Op de Wanhao na hebben we bij de Dremel de grootste afwijkingen gemeten. De Finder doet het op dit vlak een stuk beter, maar haalt het niet bij bijvoorbeeld de printer van Cel.

Wat ook niet helpt; de 3D20 is traag, vooral als je wat meer detail wilt in je prints. Zoals de meeste printers uit de test, heeft de 3D20 wat presets voor printen op lage, middel of hoge resolutie. Mocht je willen, dan kun je die instellingen veranderen, maar over het algemeen werken de presets goed. Vooral het printen met hoog detail duurt bij de Dremel echter beduidend langer dan bij de concurrenten, terwijl dat niet tot merkbaar beter resultaat leidt. Printen met weinig detail gaat in verhouding tot de concurrenten vrij snel.

Helaas duurt ook het opwarmen van de printkop bij de Dremel opvallend lang. De printers van Wanhao en Cel hebben langer nodig, maar die hebben een verwarmd printbed, dus die vergelijking gaat niet helemaal op. Hierbij zijn de verschillen met de Finder van Flashforge weer interessant. Die warmt niet alleen veel sneller op, hij heeft ook veel minder tijd nodig om te printen. De Finder is zelfs met afstand het snelst opgewarmd en levert met hoog detail ook het snelst zijn prints af, terwijl hij in detaillering de Dremel achter zich laat.

Net als Cel, Flashforge en XYZ dwingt Dremel tot het gebruik van eigen merk filament. Dremel levert het filament op een rol die net iets andere afmetingen heeft dan gebruikelijk, zodat rollen van een ander merk niet passen. Dremel buit dat flink uit; het vraagt 60 euro per kilo. Alleen Cel is nipt duurder. Opvallend is vooral dat Flashforge, dat ook het gebruik van eigen filament afdwingt, een stuk goedkoper is.

Conclusie

Uit het bovenstaande valt eigenlijk maar één conclusie te trekken; de 3D20 is de slechtste printer uit de test. Hij is duur. Alleen de Cel Robox is duurder, maar die presteert op bepaalde vlakken beduidend beter dan de concurrentie. Voor de printer van Dremel geldt dat niet. Die presteert op een aantal vlakken slechter dan printers die beduidend goedkoper zijn. De 3D20 is traag, lawaaiig, onnauwkeurig en verbruikt veel stroom. En dan is het filament ook nog eens duur. Het enige dat voor de 3D20 spreekt is dat hij een redelijk groot printvolume heeft, al verliest hij het ook daarin van de veel goedkopere Wanhao.

Model	Dremel 3D20 Idea Builder
Prijs	€ 920,-
Materiaal	pla
Verwarmd bed	nee
Bouwvolume	23x15x14cm
Filamentdiameter	1,75mm
Laagdikte minimaal	0,1mm
Eigen filament vereist	ja, eenvoudig te hacken
Nozzlediameter	0,4mm
Gewicht	9 kg
Bestandstype	stl, obj, 3dremel, g3drem
Invoer	sd-kaart, usb-kabel
Software	Dremel Software

De Dremel 3D20 Idea Builder is beschikbaar gesteld door Dremel Nederland.

Flashforge Finder

Wat prijs betreft is de Finder van Flashforge de echte middenmoter uit onze test. Hij ligt voor een prijs rond 500 euro in de winkel. Daarmee is alleen de da Vinci Mini goedkoper, hoewel de Duplicator i3 Plus van Wanhao bij Chinese webshops ook goedkoper verkrijgbaar is. Zoals gezegd lijkt de Finder veel op de 3D20, met een vergelijkbare constructie waarbij de printkop niet in hoogte beweegt, maar het printbed wel.

De Finder is een stabiele en betrouwbare printer, die enkel pla kan printen. Hij zit in een stevige behuizing met een open constructie, waardoor je makkelijk bij het verwijderbare printbed kunt. Waar de meeste merken voor een glad oppervlak kiezen, heeft Flashforge de Finder een bed meegegeven dat enigszins ruw aanvoelt, alsof het uit hele kleine bobbeltjes bestaat. Het is glad genoeg om een strakke onderkant aan je printwerk te krijgen, maar het ruwe zorgt ervoor dat prints goed hechten. Het printen van een raft, een dunne laag filament onder je printwerk, is hier zelden nodig. Het is maar goed ook dat het meeprinten van een raft zelden nodig is, want als je het wel doet, blijkt de raft moeilijk los te krijgen van het geprinte voorwerp, een euvel waarvan ook de Robox van Cel last heeft.

Opvallend is verder dat ook Flashforge het gebruik van eigen merk filament afdwingt. Het rekent beduidend minder voor dat filament dan Dremel en Cel, maar het is tegelijk ook dubbel zo duur als het goedkoopste filament dat beschikbaar is voor opensource-printers als de i3 Plus van Wanhao. Flashforge laat de rol filament volledig verdwijnen in de behuizing, via een verticaal geplaatste lade. Daar zit ook de teller in verwerkt, die bijhoudt hoeveel filament er nog op de rol zit. Net als bij Dremel en Cel is het heel eenvoudig om de printer goedkoper filament te voeren, al omzeil je daarmee dan wel de teller.

Klein volume

Eigenlijk heeft de Finder maar één groot nadeel: hij heeft een opvallend klein printvolume. Met 2,7 liter is dat verreweg het kleinst van de vijf geteste printers. Opmerkelijk is het verschil met de 3D20 van Dremel: grotendeels dezelfde printer en ook geproduceerd door Flashforge, maar dan met een printvolume van 4,8 liter, voornamelijk doordat het printbed bij Dremel een stuk breder is. Op zich is het natuurlijk jammer dat Flashforge het printbed klein gehouden heeft, maar misschien is het een verstandige keuze. De Dremel blinkt niet uit in nauwkeurigheid en de Finder scoort daarop een stuk beter.

Verder is de Finder de snelste en meest energiezuinige printer uit de test en is hij ook relatief stil.

Conclusie

De Finder is een van de beste printers uit de test. Hij heeft erg veel voordelen. Hij is stil, zuinig, behoorlijk nauwkeurig en heerlijk snel. De printer is bovendien erg makkelijk te bedienen. Het eigen filament is niet al te duur en bovendien makkelijk te vervangen door goedkoper filament van andere merken. De Finder lijkt daarmee een ideale beginnersprinter die nog relatief goedkoop is ook. Eigenlijk heeft de Finder maar één groot nadeel; hij heeft het kleinste printvolume van alle printers uit de test.

Model	Flashforge Finder
Prijs	€ 500,-
Materiaal	pla
Verwarmd bed	nee
Bouwvolume	14x14x14cm
Filamentdiameter	1,75mm
Laagdikte minimaal	0,1mm
Eigen filament vereist	ja, eenvoudig te hacken
Nozzlediameter	0,4mm
Gewicht	20kg
Bestandstype	stl, obj
Invoer	usb-kabel, usb-stick
Software	Flashprint

De Flashforge Finder is beschikbaar gesteld door Gembird.

Wanhao Duplicator I3 Plus

De Duplicator i3 Plus van het Chinese Wanhao is letterlijk en figuurlijk de meest open printer. Het apparaat kost in Nederland 560 euro, waarmee de prijs netjes in het midden van ons testveld zit. Wie op Chinese sites als Aliexpress zoekt, kan deze printer echter ook voor minder krijgen, maar uiteraard met wat meer risico, langere wachttijden en geen Nederlandse ondersteuning. Daarom houden we voor deze review de prijs die je in Nederlandse winkels betaalt aan, maar het is iets om in je achterhoofd te houden.

Voor deze prijs krijg je een van de meest veelzijdige printers in huis. Je kunt namelijk in deze prijsklasse niet alleen pla printen, maar dankzij het verwarmde printbed ook abs en andere plastics. Je kunt bijna alles aan de printer aanpassen en via de software Cura heb je controle over alle aspecten van de printer. Daarmee is de printer technisch zeer open, temeer omdat je niet gebonden bent aan filament van een specifieke leverancier: je kunt gebruiken wat je wilt.

Ook het ontwerp is open: de printer heeft namelijk niet echt een behuizing, maar heeft een bodemplaat waarin de voeding en de motoren voor het printbed zitten. Om de printer aan het werk te zetten moet je eerst het u-vormig frame met daarin de motoren voor de printkop en natuurlijk de printkop zelf, aan de bodem monteren. Bovenop het u-frame zet je de rol filament op zijn houder. De printer is te bedienen via een touchpanel onderin en met printbestanden op een sd-kaartje, maar desgewenst kun je ook via Cura of andere compatibele software via de pc bestanden naar de printer sturen. Dit is echter niet de standaardmethode.

Flink bikken

Het printen van pla met de Duplicator is vrij eenvoudig. Je moet de printer wel even kalibreren door het printbed op de juiste hoogte in te stellen. Dat gebeurt met vier stelschroeven onder het printbed en een level-routine die je via het touchscreen aanzet en de printkop stapsgewijs naar de vier hoeken van het printbed positioneert. Aan jou dan de taak de ruimte tussen printkop en printbed goed af te stellen, door er een papiertje tussen te stoppen en te zorgen dat deze net niet vastgeklemd wordt. Het nadeel van de kalibratie is dat je dat regelmatig opnieuw moet doen. Het printbed zit namelijk vast en het verwijderen van je printjes kan je kalibratie verstoren.

Veel eigenaren modificeren het printbed van de Duplicator overigens door deze van een al dan niet gehard glazen toplaag te voorzien, in plaats van het standaard meegeleverde kunststof. Dat levert gladdere onderkantjes van je prints op en vooral voor abs printen zou dat betere resultaten opleveren. Bijkomend voordeel is dat je het glas eraf kunt halen en zonder je kalibratie te verpesten je prints kunt losmaken.

De i3 Plus heeft moeite met abs, zie de gele voorwerrpen

Conclusie

Met de Duplicator zijn uitstekende resultaten te behalen, al is het wel de meest bewerkelijke printer. Waar de andere printers out of the box opvallend goed presteren, is het bij de Duplicator even zoeken naar de juiste instellingen. Het kan geen kwaad om op zoek te gaan naar ervaringen van anderen en een profile te downloaden met instellingen als temperatuur en laagdikte. Het is tegelijkertijd de printer waarmee je de meeste vrijheid hebt om zelf met dergelijke instellingen te experimenteren. De Duplicator is echter wel de minst nauwkeurige printer uit de test en de grootste energieslurper. Daar staat tegenover dat hij goedkoop en veelzijdig is, een lekker groot printvolume heeft en er bovendien goedkoop filament gebruikt kan worden.

Voor het printen van pla is de Duplicator prima. Met abs heeft hij echter beduidend meer moeite; dan wreekt zich het gebrek aan een gesloten behuizing. Het abs koelt te veel af, waardoor prints vervormen en het filament niet goed meer hecht. Er zijn veel eigenaren die zelf een gesloten behuizing voor hun Duplicator gemaakt hebben en dan wel goede resultaten behalen bij het printen van abs. Zonder een dergelijke zelfbouw-omhulsel is dat erg lastig.

Model	Wanhao Duplicator i3 Plus
Prijs	€ 560,-
Materiaal	pla, abs, e.a.
Verwarmd bed	ja
Bouwvolume	20x 20x18cm
Filamentdiameter	1,75mm
Laagdikte minimaal	0,1mm
Eigen filament vereist	nee
Nozzlediameter	0,4mm
Gewicht	10kg
Bestandstype	gcode
Invoer	sd-kaart, usb-kabel
Software	Cura e.a.

De Wanhao Duplicator i3 Plus is beschikbaar gesteld door 3D Ninja.

XYZ da Vinci Mini W

De da Vinci Mini W is verreweg de goedkoopste printer uit de test. Het is bovendien een opvallend ding, met z'n smalle, hoge vormgeving en fel oranje kleur. Het is een apparaat dat, in tegenstelling tot de printers uit het zelfbouwsegment, niet misstaat op een bureau, net als de Robox van Cel. Met een dergelijk lage prijs zou je verwachten dat XYZ het benodigde filament flink duur zou maken, maar dat valt mee. Met een prijs van 49 euro per kilo pla-filament blijft XYZ ruim onder de prijzen die Cel en Dremel rekenen, al is het filament van XYZ daarmee ruim dubbel zo duur als het goedkoopste filament dat voorhanden is.

Om te waarborgen dat je daadwerkelijk het duurdere XYZ-filament gebruikt, heeft het bedrijf zijn printers stevig beveiligd. Het heeft, als enige uit de test, een rfid-chip in de rol geplaatst en die chip wordt uitgelezen door de printer. Voordeel daarvan is dat de printer, net als bij Cel, Flashforge en Dremel, aangeeft hoeveel filament er nog op de rol zit, zodat je niet met een mislukte print blijft zitten. Toch zien we uiteraard liever een printer die je vrij laat, zodat je zelf kunt bepalen welk merk en welke kwaliteit filament je gebruikt.

Plug-and-play

Wat opvalt als de da Vinci Mini in gebruik genomen wordt is dat er zo weinig ingesteld hoeft te worden. Als de rol filament geplaatst is, kun je eigenlijk direct aan de slag en hoef je niet eerst printbed en extruder op de juiste hoogte te stellen. Wie een zelfbouwprinter gewend is, zal daar raar van opkijken. Als dit echter je eerste printer is, is het eerder een voordeel. We hebben prima resultaten behaald met de da Vinci Mini, dus kennelijk zijn de fabrieksinstellingen van bed en extruder goed. Mocht je willen, dan kun je wel degelijk de hoogte van de extruder en het printbed aanpassen.

Voor het printproces geldt hetzelfde: als je een voorwerp in de meegeleverde software laadt, dan kun je weinig aanpassen als je tot printen over wil gaan. Je kunt kiezen uit standaard settings voor Low, Good en Excellent en dat is het wel. Temperatuur, laagdikte, printsnelheid: je hoeft er allemaal niet over na te denken. Ook hier kun je gelukkig meer dan in eerste instantie lijkt. Wil je dus op een hogere temperatuur printen dan XYZ aanraadt, dan kan dat. De opties zitten echter enigszins verstopt. Het mooie van de da Vinci Mini is dat de standaard-instellingen van XYZ eigenlijk erg goed werken. We hebben niet aan de afstelling van de hardware en de instellingen van de software hoeven sleutelen.

Kleine mod

Toch vielen de eerste prints die we met de da Vinci Mini maakten erg tegen. Dat had te maken met het metalen printbed. XYZ levert drie stickervellen mee die je op de metalen ondergrond kunt plakken, maar helaas wil het geprinte filament echter niet op de sticker hechten, zodat vrijwel elke opdracht resulteert in een misprint. Zelfs het gebruik van lijm, vooral bij het printen van abs een veelgebruikt hulpmiddel, was hier geen oplossing.

Het probleem bleek echter makkelijk te verhelpen. Er zijn stickers te koop van een speciaal soort plastic, die je als vervanging kunt gebruiken van het papier dat XYZ gebruikt. Wij kozen voor een sticker van het merk BuildTak. Daarmee wil het filament wel hechten op het printbed zodat prints niet meer mislukken en bovendien na afloop veel makkelijker te verwijderen zijn. Enig nadeel daarbij: het printbed zit aan de printer vast. Het is niet te verwijderen zoals bij Dremel, Flashforge en Cel. Zeker bij platte voorwerpen kan dat een nadeel zijn. Goed af laten koelen helpt echter, dus met wat geduld is elk printwerk vrij makkelijk van het bed te krijgen. De da Vinci Mini is daarmee echter wel de enige printer waaraan we iets verbouwd hebben. De overige printers hebben we in originele staat getest.

Net als Cel, Dremel en Flashforge levert XYZ eigen software mee. En net als bij de meeste software, geeft XYZWare het aan als een 3d-model dat je opent niet geheel goed is. Bij 3d-modellen die je van internet downloadt komt het regelmatig voor dat er klein ontwerpfoutjes in het model zitten, bijvoorbeeld dat bepaalde vlakken niet goed gesloten zijn. Het voordeel van XYZWare is dat het dergelijke fouten niet alleen opmerkt, maar ze ook kan repareren. Dat werkt goed. We hebben hierdoor veel voorwerpen met de da Vinci Mini succesvol kunnen printen, waar dat bij andere en duurdere printers mislukte. Het maakt de da Vinci Mini een zeer gebruiksvriendelijke en betrouwbare printer.

Gezien de lage prijs is het niet verwonderlijk dat XYZ bij de da Vinci Mini geen display heeft ingebouwd. De printer heeft ook geen slot voor een sd-kaart of usb-stick. Printen kan dus alleen door de printer via een usb-kabel op een pc aan te sluiten. Heb je de da Vinci Mini W dan kun je ook via wifi met de printer communiceren. Gelukkig heeft de printer alleen voor het ontvangen van de opdracht een pc nodig. Als het te printen bestand ontvangen is, kan de printer zelfstandig zijn werk doen en kan hij van de pc losgekoppeld worden. Dan kun je echter niet de voortgang van het printproces volgen. Je kunt alleen zien wat de temperatuur van de printkop is en hoelang het printen nog duurt als de printer op een pc aangesloten is.

Conclusie

De da Vinci Mini W is daarmee een indrukwekkend apparaat. Voor heel weinig geld haal je een makkelijk te bedienen en erg betrouwbare printer in huis. Tenminste, dat is ervan te maken als je de sticker op het printbed vervangt door een beter exemplaar dat nog geen 5 euro kost. Het filament is duur en het stroomverbruik is ook aan de hoge kant. Bovendien doet de da Vinci Mini zijn naam eer aan met een klein printvolume. Hij is echter indrukwekkend precies en levert dus gezien zijn lage prijs uitstekende prestaties. De da Vinci Mini is daarmee de ideale instapprinter. Overigens, XYZ heeft met de da Vinci Jr. en da Vinci Pro nog twee printers die binnen het door ons gestelde prijsmaximum passen.

Model	XYZ da Vinci Mini W
Prijs	€ 295,-
Materiaal	pla
Verwarmd bed	nee
Bouwvolume	15x15x15cm
Filamentdiameter	1,75mm
Laagdikte minimaal	0,1mm
Eigen filament vereist	ja, lastig te hacken
Nozzlediameter	0,4mm
Gewicht	10kg
Bestandstype	stl, 3w, 3mf
Invoer	wifi, usb-kabel
Software	XYZWare

De XYZ da Vinci Mini W is beschikbaar gesteld door 3D Ninja.

Hoe we de printers getest hebben

Wie al een 3d-printer thuis heeft staan, weet dat plug-and-play op 3d-printers nog niet echt van toepassing is. En waar dat wel zo lijkt, is het na een eerste test zelden klaar. Een 3d-printer is een apparaat dat je een beetje moet leren kennen. Het is zoeken naar de juiste afstelling, want doorgaans valt er heel wat in te stellen voor je aan een print begint. Je kunt van alles kiezen. Hoe dik de lagen moeten zijn waaruit de print wordt opgebouwd bijvoorbeeld, of hoe dik de vulling moet worden van de massieve delen van een voorwerp. Je kunt ook kiezen hoe de printkop beweegt en zijn banen trekt en ook hoe heet je het filament wilt verwarmen. Het zijn keuzes die allemaal invloed hebben op het eindresultaat. Bij de meeste printers kun je dergelijke zaken handmatig instellen, al zijn er veelal ook een aantal presets als low, medium of high.

Met elk van de vijf printers die we tot onze beschikking hadden, hebben we flink wat voorwerpen geprint, vooral gebruiksvoorwerpen als onderdelen voor mini-quadcopters en behuizingen voor Arduino's en Raspberry's. Het is bij alle printers nodig om bij de eerste prints een printer 'in de vingers te krijgen'. Toen we dat idee hadden, hebben we met elke printer twee testvoorwerpen geprint: een eenvoudige kubus en een ingewikkeld testobject dat bedoeld is om de zwakke punten van een 3d-printer bloot te leggen. Het tweede printje test voornamelijk hoe nauwkeurig de printers zijn. Hoe dun kan een laag zijn, hoe smal kan een opstekend deel zijn, hoe schuin kan de overhang zijn die geprint kan worden en hoe lang kan de brug zijn die de printer aankan.

De kubus die we geprint hebben is een eenvoudig, hol, perfect vierkant ontwerp van precies 2 bij 2 bij 2 centimeter. Deze hebben we gebruikt om te testen hoe nauwkeurig de printers zich aan deze maten weten te houden en om de snelheid en het stroomverbruik van de printers te testen. We hebben de testvoorwerpen steeds op de hoogst mogelijke kwaliteit geprint en gekeken hoelang de printer nodig had om op te warmen, hoelang het printen zelf duurde en hoeveel energie de printer daarbij verbruikte. Tot slot hebben we gekeken hoeveel energie de printers verbruikten als ze klaar waren met printen. Dat laatste is interessant, want een print duurt al snel uren en is dus ideaal om 's avonds aan te zetten, om de print de volgende ochtend van het bed te halen. Dan is de kans groot dat de printer 's nachts uren niets staat te doen. Natuurlijk hebben we ook gekeken hoeveel energie de printers verbruiken als ze helemaal uitgeschakeld zijn.

Los daarvan hebben we nog een heel andere test gedaan. Want het is natuurlijk ook interessant hoe de kwaliteit van de goedkope printers uit de test zich verhoudt tot die van duurdere modellen. Om die reden hebben we ons gewend tot 3D Hubs, het netwerk van eigenaren van 3d-printers die online hun diensten aanbieden. Want een 3d-printer is leuk, maar niet iedereen zal veel te printen hebben. Als je enkel af en toe iets te printen hebt, is het wellicht veel voordeliger om het uit te besteden aan een van de vele leden van 3D Hubs. Het voordeel daarvan kan zijn dat je print gemaakt wordt op een veel duurder model printer dan je zelf kunt of wilt betalen. Juist omdat uitbesteden een valide alternatief is, hebben we zowel het octagonale testobject als de kubus door twee leden van 3D Hubs laten printen, in pla, op de hoogst mogelijke kwaliteitsinstelling. Ook van de kubussen hebben we de nauwkeurigheid gemeten, net zoals we de details in het octagonale testobject vergeleken hebben met onze eigen prints.

De belangrijkste eigenschappen vergeleken

We zetten voor de overzichtelijkheid een paar van de belangrijkste eigenschappen van de vijf printers op een rijtje. Laten we beginnen waar je ook begint als je een van deze printers wilt kopen: de aanschafprijzen.

De Cel Robox is het duurst, maar tegelijk ook de meest geavanceerde printer uit de test met de mogelijkheid naast pla ook andere plastics te printen en een gebruikersvriendelijke vormgeving en dito software. De printer van Dremel, eigenlijk ook een Flashforge, is bijna even duur, maar biedt veel minder mogelijkheden. Zo kun je alleen pla printen en de printer is behoorlijk lomp, zeker als je zijn bouwvolume in acht neemt. De Wanhao en Flashforge vormen het middenveld qua prijs en de da Vinci is verreweg de goedkoopste en dus het meest laagdrempelige apparaat om in te stappen.

De prijzen die je voor filament betaalt verschillen flink, maar bedenk dat dit de prijzen zijn die je bij de leverancier betaalt voor rollen filament speciaal voor jouw printer. De Wanhao slikt alle rollen die je eraan hangt en met een kleine modificatie geldt dat ook voor de Flashforge. Ook bij de Dremel is andermans filament te gebruiken en de eeprom van de Robox is herprogrammeerbaar om filament van derden te gebruiken. Alleen XYZ maakt het lastig; we hebben geen methode kunnen vinden om het dure eigen merk filament te omzeilen.

Printer	Afmetingen printbed	Hoogte printbed
Cel Robox	21x15cm	10cm
Dremel 3D20	23x15cm	14cm
Flashforge Finder	14x14cm	14cm
Wanhao Duplicator i3 Plus	20x20cm	18cm
XYZ da Vinci Mini W	15x15cm	15cm

Kijken we naar het bouwvolume, dan steekt de Wanhao er met kop en schouders bovenuit, dankzij het grote printbed van 20 bij 20 centimeter en een bouwhoogte van achttien centimeter. Met de Robox kun je ook flinke printjes bouwen, maar in de hoogte ben je aardig beperkt. De Dremel heeft een flink oppervlak en redelijke hoogte, terwijl de XYZ- en Flashforge-printers het met de minste oppervlaktes en volumes moeten doen. Dat rekenen we de Flashforge iets zwaarder aan, omdat die bijna twee keer zo duur is als de da Vinci.

Testresultaten: vermogen en afwijkingen

Zoals eerder gezegd kijken we naar het opgenomen vermogen van de printers tijdens printen, tijdens idle en als de printer uitstaat. Het gemiddelde vermogen hebben we gemeten tijdens het printen van onze testkubus en het idle-vermogen is uiteraard als de printer wel aanstaat, maar niets doet. Het uitgeschakelde vermogen meten we als de printer volledig uitstaat, indien mogelijk via een schakelaar.

Tijdens het printen is de Wanhao-printer verreweg het minst zuinig, deels door het verwarmde printbed. De Robox is ook niet superzuinig, mede omdat ook deze printer een verwarmd printbed heeft. De Dremel heeft dat excuus niet en is nummer drie op de lijst. De da Vinci zit daar net onder, maar het gekke is dat de Flashforge Finder, dezelfde fabrikant als de Dremel-printer, wel een stuk zuiniger is dan de Dremel.

Als de print klaar is en de printer niets te doen heeft, verstookt de da Vinci Mini nog constant 3W. De Wanhao gedraagt zich nu wat beter, maar de da Vinci en Robox zijn ruimschoots het zuinigst en kun je dus gerust aan laten staan. Alle printers houden zich aan de regels en zijn ook uit als ze uit staan, met de Finder als uitzondering. Die heeft namelijk geen stroomonderbrekende schakelaar op de voeding achterop, maar wordt met een knopje bij het bedieningspaneel aan- en uitgeschakeld.

Metingen

We beginnen met onze kubus. Die hebben we tweemaal geprint: de eerste keer op de snelste stand die de printer toelaat en de tweede keer op de hoogste kwaliteit. In beide gevallen hebben we gemeten hoe lang het duurt voor het printje af was, maar de kubus die op de beste kwaliteit geprint werd hebben we ook nagemeten met een digitale schuifmaat om afwijkingen in de dimensies op te sporen. Die afwijkingen hebben we in onderstaande grafiek in procenten weergegeven. Als een zijde van de kubus groter dan 20mm is, levert dat een positieve procentuele afwijking op, een zijde die kleiner dan de gewenste 20mm is, levert een negatieve procentuele afwijking op.

We zien dat de Cel Robox zich uitstekend aan de maten houdt, met afwijkingen die ruim onder de halve procent blijven. Ook de Finder levert zeer nette resultaten, net als de da Vinci Mini W. De Dremel en Wanhao wijken echter behoorlijk af van de gestelde maten, waarbij beide printers vooral moeite hebben de juiste hoogte aan te houden. Dat is uiteraard iets om rekening mee te houden als je een printje maakt waarvan de afmetingen nauw luisteren. Overigens kun je altijd wel een beetje schuren aan je printje om positieve afwijkingen te corrigeren, maar als printjes te klein zijn, kun je er lastig materiaal bij verzinnen.

De printopdrachten die we bij twee bij 3DHubs aangesloten printers hadden uitgezet, hebben we ook in deze grafiek opgenomen. De resultaten van de CTC-3D komen redelijk overeen met onze resultaten: dat is dan ook een budgetprinter, zij het een zorgvuldig afgesteld exemplaar. De Ultimaker 2+ is een ander verhaal: dit is een prijzige printer van ongeveer 2500 euro, maar hij zet wel extreem nauwkeurige printjes op zijn printbed.

Klaar terwijl u wacht

De opwarmtijden en printtijden van onze testkubus van 2cm bij 2cm bij 2cm hebben we met stopwatches gemeten. De kubussen werden met pla geprint volgens de standaardinstellingen van de software die met de printers werd meegeleverd. Dat betekent dat de extrudertemperatuur kan verschillen: de ene printer print het liefst met een temperatuur van 210 graden, waar een ander 220 graden verkiest.

De opwarmtijd voor de Flashforge is extreem snel en ook de da Vinci heeft weinig tijd nodig. De Wanhao doet er aanzienlijk langer over en de Dremel en Robox doen er tussen de twee en drie minuten over. Eenmaal opgewarmd kunnen de printers daadwerkelijk aan de slag. De printtijden die we hier hebben weergegeven zijn de totale printtijden, inclusief opwarmen.

Dan zien we dat het printen van de kubus op de Wanhao zeer snel gebeurd is en ook de Finder print lekker rap. De da Vinci laat ook niet lang op zich wachten, maar het printje duurt met de Robox en helemaal met de Dremel wel erg lang, bijna drie en vier keer zo lang als de snelste printers het voor elkaar krijgen. De Robox levert dan wel uitstekend werk, zoals we hierboven zagen, maar de Dremel heeft weinig excuus om er zo lang over te doen.

Als we het kubusje in lage kwaliteit printen, is de Wanhao niet zo heel veel sneller, en eerlijk gezegd is het kubusje ook niet heel veel slechter, maar de da Vinci halveert zijn benodigde tijd en de Finder deed ons helemaal versteld staan van zijn snelheid. Het is bij beide printers wel duidelijk te zien dat het een lagere kwaliteit print is. De Dremel heeft de meeste tijd van zijn printtijd afgesnoept en levert nog redelijk werk op, maar met de Robox, die ook flink sneller print nu, kun je deze kwaliteit maar beter niet gebruiken: het kubusje is vrij sneu geworden.

Testresultaten: testoctagon

Naast de kubus hebben we op alle printers ook diverse malen een ingewikkeld testobject geprint. Een octagon dat niet zomaar wat vreemde uitsteeksels heeft; alle onderdelen van het achthoek zijn bedoeld om een 3d-printer op de proef te stellen.

Dremel 3D20 Idea Builder

De 3D20 heeft duidelijk moeite met de octagon, al is het even zoeken naar de zwakke plekken in de print. Zo is 3D20 sterk in het printen van een overspanning. Die ziet er behoorlijk strak en stevig uit. Ook het printen van een rij steeds smaller wordende rechtopstaande plaatjes gaat de 3D20 goed af. Zelfs de schuine vlakken zien er aardig uit. De 3D20 haakt echter af als er fijne details geprint moeten worden. De tekst die geprint moet worden, zowel uitgespaard als opgedrukt, is grofkorrelig. Ook de aflopende helling, waarin de z-height getest wordt, mist detail. Dat geldt ook voor de spike.

XYZ da Vinci Mini W

Het resultaat van de Mini is beter dan van de Dremel 3D20, hoewel de verschillen niet spectaculair zijn. Vooral de uitsparingen zijn door de da Vinci Mini wat strakker geprint en ook de aflopende helling: de z-height. De overspanning is echter wat minder dan bij de 3D20. Bij de schuine delen ontlopen de twee printers elkaar niet veel. De spike en de piramide zijn bij de Mini echter net wat strakker dan bij de 3D20.

Wanhao Duplicator i3 Plus

De i3 Plus heeft duidelijk minder moeite met de opgedrukte en uitgespaarde tekst. Ook de piramide ziet er strakker uit en de spike reikt wat hoger dan bij de Dremel en XYZ. De smaller wordende opstaande delen zijn echter wat minder en ook de z-height is bij de i3 Plus niet best. De overspanning en de schuine overhanging zijn redelijk. Wat echter het meest opvalt is dat de i3 Plus veel ongewenste flubbertjes filament meeprint. Ze zijn na het printen makkelijk van het printwerk te verwijderen, dus voor het eindresultaat maakt het weinig uit. Het hoort echter niet en maakt duidelijk dat de i3 Plus niet helemaal strak weet te printen. De abs-uitvoering is netjes geprint, tot een hoogte van vijf of zes millimeter. De spike komt dan ook niet hoger dan dat en ook de koepel mislukt.

Flashforge Finder

Nog wat strakker is het resultaat bij de Finder van Flashforge. Niet alleen de piramide, de spike en de dome zijn hier strakker dan bij de voorgaande drie, met name het oppervlak van de print, dus tussen de objecten op de achthoek, ziet er bij de Finder strakker uit, waardoor het hele eindresultaat er beter uitziet. Los daarvan zijn de schuine overhangingsdelen behoorlijk goed geprint, net als de letters. Helaas had ook de Finder wel wat ongewenste artefacten, met als bij de i3 Plus, Gelukkig lang niet zoveel als bij de printer van Wanhao. Ook hier waren ze makkelijk te verwijderen.

Cel Robox

Net als bij de test met de kubussen komt ook bij het octagon de Robox van Cel als winnaar uit de bus als het om detaillering gaat. Zowel met pla als abs levert de Robox goed werk. Hij kan zich niet meten met de duurdere printers die sommige leden van 3D Hubs tot hun beschikking hebben, maar de Robox komt een eind. Meest opvallend is het verschil tussen overkapping en schuine overhanging. De overkapping print de Robox heel goed, bij de schuine delen presteert hij minder. De opgedrukte en uitgespaarde letter en zowel de z-height als de grote koepel zijn echter beduidend strakker dan bij de vier concurrenten. Ook het oppervlak tussen de testobjecten ziet er glad uit. Alleen met de spike heeft de Robox wat moeite.

Extern

Bij de voorwerpen die we extern hebben laten printen, hebben we gekozen voor duidelijke verschillen. We hebben de voorwerpen laten printen door een Ultimaker 2+, algemeen gezien als een uitstekende printer. Daarnaast hebben we de voorwerpen gekozen van iemand die een CTC 3D Bizer heeft, een zelfbouwprinter die in prijs vergelijkbaar is met de printers uit onze test. De eigenaar van de CTC heeft echter de nodige modificaties aangebracht, zoals een glazen printbed. Daarmee komt wellicht naar voren wat je kunt bereiken met een printer uit een vergelijkbare prijsklasse, als die optimaal gekalibreerd en gemodificeerd is.

De verschillen tussen beide prints zijn duidelijk. De Ultimaker wint niet alleen van de CTC, maar ook van de vijf printers uit de test. Het oppervlak is gladder, en alle objecten gedetailleerder. Vooral de uitgespaarde delen zijn bijzonder strak. Het meest indrukwekkend zijn echter de schuine overhangingen en het deel waarin de z-height op de proef gesteld wordt. De overspanning is wat minder geslaagd, maar met wat tweaken aan de instelling van de Ultimaker moet ook dat nog strakker kunnen, stelt de eigenaar.

De CTC blijft daar duidelijk bij achter. Het resultaat daarvan laat zich vergelijken met de printers uit onze test, wat gezien de prijs niet verrassend is. De CTC doet het goed bij de uitgespaarde letter en de overspanning, maar minder bij de schuine overhangingen. Ook het deel met de z-heights is wat minder. De bovenkant van het printwerk is wat minder strak. De onderkant is door de glasplaat echter superstrak. Daar kan ook de Ultimaker niet aan tippen.

Conclusie

Voor we de prestaties van de vijf geteste printers op een rij zetten is het goed om even stil te staan bij het nut van een 3d-printer. Het is geweldig om met een printer te spelen, maar wat als je die sleutelhanger, die Arduino-behuizing, die miniatuur Milennium Falcon, die Nintendo-schaakset en die bewegende mini-V8-motor allemaal al geprint hebt?

De vraag bij 3d-printen is niet zozeer hoe leuk het is, maar vooral hoe nuttig het is. De Lego-stenen die je uit de printer kunt laten rollen zijn echt niet goedkoper dan Lego ze kan produceren. En hoeveel Arduino-kastjes heb je nodig? Mocht je een enkele keer een voorwerp willen printen, dan is een service als 3D Hubs een goedkoper alternatief dan een eigen 3d-printer.

Mocht je overtuigd zijn en voor weinig geld een 3d-printer in huis willen halen, dan koop je voor minder dan 1000 euro modellen die zeker aan het predicaat plug-and-play voldoen. Wie echt weinig geld wil besteden aan een printer, heeft aan de da Vinci Mini een uitstekend instapmodel. Met een kleine upgrade van het printbed zijn er verrassend goede resultaten mee te behalen. De printer is bovendien zeer betrouwbaar en erg makkelijk in het gebruik.

Aan de andere kant van het spectrum bevindt zich de Robox van Cel. Het is de duurste, maar ook de meest doordachte printer uit de test. Zeer gebruiksvriendelijk en de enige printer uit de test die niet alleen pla print, maar ook probleemloos met abs overweg kan. Hij kan bovendien opgewaardeerd worden naar een model met twee printkoppen, zodat twee soorten filament tegelijk geprint worden.

De Finder van Flashforge presteert prima. Heerlijk stil en snel, en bovendien zuinig in het gebruik. Hij levert goed printwerk af. Niet zo goed als de Robox, maar op dat vlak is de Finder een goede tweede, terwijl hij beduidend minder kost. De Finder heeft echter één groot nadeel: hij heeft het kleinste printvolume.

De Duplicator i3 Plus van Wanhao biedt de meeste opties voor het minste geld. Het is de printer die je de meeste vrijheid biedt. Door het verwarmde printbed kun je uit veel soorten filament kiezen en bovendien kun je eindeloos puzzelen op de juiste instellingen. Het is daarmee een printer voor de ware tweaker. Hij is echter wat onnauwkeurig en verbruikt veel stroom. Werken met ander materiaal dan pla is bovendien niet eenvoudig en het kan geen kwaad om zelf een behuizing in elkaar te knutselen

Door de toch forse verschillen in prijs is het lastig om een echte winnaar aan te wijzen. Een verliezer is er echter wel. De 3D20 van Dremel is de printer die het meest tegenvalt. De prestaties van de printer blijven ver achter bij de prijs. In vergelijking met de andere printers is hij traag, onnauwkeurig en duur.

Reacties (165)

[uname -r]

Op deze wijze zou ik persoonlijk niks, maar dan ook helemaal niks van deze vergelijking aannemen, maar dat ben ik.
En hier is waarom:

1). Verschillende filament per printer (ja zelfs kleur van hetzelfde type spul en merk verschilt soms enorm onderling). Minimaal een min-max temp tower printen zodat de beste temperatuur geselecteerd kan worden voor elke print/printer. Te warm en je print wordt lelijk, zakt in, detail gaat weg. Te koud en je lagen zijn dof en zwak.

2). Out of the box instellingen gebruikt, terwijl elke printer onder of rond de 1000,- wel wat fine tuning kan gebruiken. (Zie bijvoorbeeld hoe extensief Prusa3d verschillende snelheden heeft in hun Slic3D voor hun MK2).
Hier is wel over verteld maar geen eigen tests. Voor hetzelfde geld kon de slechts presterende printer de beste printer bijbenen na bijv. de acceleratie instelling naar beneden te gooien naar 1500 voor de Y-as van de Wanhao (30 seconden max via de LCD Controller). En de extruder kalibreren wat +- 1 minuutje tijd kost en een stift en een liniaal/rolmaat/caliper.

3). Is er gekeken naar welke z layer height het beste is per printer?
Een 400 stappen steppermotor gebombineerd met een M5 of TR8x2 ACME schroefdraad heeft een veel hogere resolutie dan bijvoorbeeld een TR8x8 op een 200 stappen stepper-motor.
Zelfs een 400 steps motor met TR8x8 schroefdraad kan enkel 0,02mm increments doen, dus 0,05mm laagjes printen is niet optimaal.
(Vanuit gaande dat de stepper driver op 1/16 µSteps staat).
"Deze printer heeft "[bepaalde]" resolutie Z-as en hier moet op gelet worden bij x object in je Slicer instellingen". Easy.

4). De nozzle diameter. De Cell Box heeft andere diameters (0.3mm) en is dus niet vergelijkbaar. De test is gemaakt voor 0,4mm Extrusion Width. Waar de andere printers wel over beschikken.

5). In wat voor omgeving zijn de prints gedaan, sealed? Stevige of "mee-wiebelend" ondergrond? Staat een raam open/airco te blazen/mensen lopen voorbij? Veel EMI/EMF straling? ETC.

6). Oei! Dit zou ik dus noooooit vermelden, "want een print duurt al snel uren en is dus ideaal om 's avonds aan te zetten", onbeheerd laten van je printer. Ik hoop dat je printer thermische zekeringen, fast acting zekeringen heeft en met een hitte geactiveerde brandblusser komt. Google: 3d printer fire.

7). Waren er problemen met het blijven plakken van de prints? Waar lag het aan? In geval van beschikking tot een verwarmd bed, was deze ook gebruikt voor de test?

. Geen vermelding naar een van de beste 3D printer topics van NL, nergens! Dit kan ik bijna niet begrijpen, omdat dit weer zo een karige vergelijking/review is. OpenSource 3D Printing - Deel 2

9). Welke voltages worden gebruikt? 12V of 24V voeding? Is een 12V of 24V, of 240VAC verwarmd bed?

10). Hoe is de voeding aangesloten? Wordt er ergens een Solid State Relais gebruikt? Hoe veilig zijn deze aangesloten? Kunnen kleine vingertjes bij verkeerde plekjes? Verbranden aan het bed/nozzle is een ding, een schok krijgen lijkt mij erger. (Sowieso uit de buurt houden deze dingen, maar ik zie vaak genoeg foto's / video's van deze dingen op de woonkamer vloer of op de eettafel.)

Vast wel nog een vraag, maar het is wel goed zo.

[Paul Hulsebosch]

Kijk, feedback - altijd welkom. Kunnen we van leren. Wat ultimasnake al aangaf; het moge duidelijk zijn dat het onderwerp voor ons nieuw is. We willen geenszins beweren dat we alle ins en outs van 3d printing kennen en onder de knie hebben. We zijn dan ook niet voor niets begonnen met het testen van plug and play printers. Feedback is dus (altijd) alleen maar welkom en we hebben al de nodige nuttige tips uit de comments gehaald.

We willen vaker 3d-printers gaan testen en gaan uiteraard nog eens goed kijken hoe en wat we precies willen testen.

Wat deze test betreft, zoals aangegeven in de tekst hebben we waar mogelijk de printers met het eigen merk filament getest, maar ook met een niet aan een printermerk gerelateerd soort filament. Alleen bij de XYZ is dat lastig en hebben we ons dus moeten beperken tot het eigen merk filament.

Verder hebben we bij elke printer geprobeerd te zoeken naar optimale afstelling door af te wijken van de standaardwaardes die de fabrikant hanteert, om zo het optimale resultaat te behalen. Alleen; we mogen er vanuit gaan dat de fabrikanten die instellingen niet voor niets gekozen hebben. Dat is wat zij de consument aanraden en dus hebben we de printers wel degelijk ook op de standaard-instellingen uitgeprobeerd. Hetzelfde geldt voor het 's nachts printen waardoor de printer mogelijk een aantal uur idle blijft. We mogen er toch vanuit gaan dat printers die hier op de markt zijn veilig zijn en daar tegen kunnen.

De bedoeling van het artikel is alleen niet om van elke geteste printer de optimale afstelling te melden. Zoals je weet hangt dat sterk af van het gebruikte filament, het voorwerp, omgevingstemperatuur, koeling, je eigen wensen wat kwaliteit betreft en zo nog wel wat factoren. Het is dus niet te doen om een soort algemeen geldende handleiding te schrijven of instelling op te geven. Onze bedoeling was vooral om te beschrijven wat de ervaring is van het printen met dergelijke plug en play printers.

Wat de voeding van de printers betreft; we hebben het hier over plug en play-apparaten, dus ze hebben allemaal een ingebouwde dan wel meegeleverde voeding waar niets aan in te stellen valt.

Dat we ons eigen GoT-topic niet genoemd hebben, is natuurlijk onvergeeflijk. Daar heb je groot gelijk in. Shame on us. Al geldt ook hier; we bespreken hier plu en play printers, geen open source printers.

[Reactie gewijzigd door Paul Hulsebosch op 22 juli 2024 17:54]

[sam_vde]

Suggestie: waarom vraag je geen hulp als het topic nieuw voor je is? Jullie community heeft over elk onderwerp wel mensen die er intens mee bezig zijn, dat kan eigenlijk een enorme meerwaarde bieden?

Doe een poll, vraag de feedback in te sturen voor de tests, en scoor ermee? Nodig eventueel iemand uit om er ter plekke aan mee te werken? Win-win toch?

[digitalanime]

Zelf heb ik de Wanhao Duplicator i3 v2.1 en ik kan bijvoorbeeld zonder problemen ABS printen zonder warping in de lagen. Om goede resultaten te krijgen en warping te voorkomen heb ik wel zelf een kast moeten maken om de print beter op temperatuur te houden en er voor te zorgen dat er geen tocht bij kan komen, aangezien bij ABS de print gelijkmatig en langzaam moet afkoelen. Ze hebben het hierover in het bericht, maar aangezien ik ervaring heb opgebouwd met ABS wil ik mijn resultaten delen.

oordeel zelf maar bij deze printjes

De hoogste vaas is 18cm hoog, en dit is de maximum hoogte van de i3 duplicator en alle printjes zijn gedaan met ABS.

Voor de instellingen heb ik bij ABS er voor gekozen de fan uit te schakelen die op de nozzle gericht is, en om te voorkomen dat bij lagen waar niet veel geprint moet worden de temperaturen te vlug oplopen, verwijder ik de printkop voor enkele seconden voordat hij aan de volgende laag begint. Dit is allemaal in te stellen in Cura.

Het grootste verschil tussen mijn model en de printer in dit bericht is dat de plus versie een touchscreen heeft voor een gemakkelijkere bediening en verder de prijs aangezien mijn printer nog onder de 400 euro was, maar aangezien ik een Raspberry Pi 2 gebruik met Astroprint kan ik de printer vanuit elke computer op het netwerk de printer aansturen via een simpel webinterface en is mij het prijsverschil voor alleen een touchscreen het niet waard.

Verder print ik op een glasplaat en gebruik ik 3Dlac voor de hechting.

Minpunten van de printer waren wel de fans die snel lawaai gingen maken en ik al 2 fans heb moeten vervangen. Verder moet je regelmatig controleren of je printbed nog goed gecalibreerd is en moet je zelfs alle moeren nagaan of deze niet losgetrild zijn na langer gebruik. Dus als je een 3D printer aanschaft van Wanhao moet je niet bang zijn om zo nu en dan wat onderdelen te vervangen of af te stellen.

Toch heb ik al behoorlijk wat plezier gehad met deze printer.

[ultimasnake]

Ik irriteerde me ook mateloos aan deze recensie! Vooral punt 1 deed mij pijn, zelfs tussen Groen en wit filament merk ik verschil binnen hetzelfde merk heb je inderdaad al print verschillen zitten als je niet op past!

Punt 2 vind ik dan wel dat veel van deze printers een out-of-the-box ervaring mee willen geven waaronder de Dremel (die zo makkelijk zou zijn dat een app op je telefoon genoeg is voor uren plezier voor de kids!) dus vind ik in deze nog niet eens zo een issue.. Voltages zit 'm vooral in hoe snel de boel opwarmt maar vind ik zelf niet zoooo heel boeiend.

Onbeheerd achterlaten is inderdaad ook een wat enge, eerlijk is eerlijk hier doe ik het ook wel eens. Misschien niet zo slim maar soms kom je er niet onderuit.

ik heb zelf hier een Anet A8 (Prusa i3 clone) en behaal betere prestaties dan de testoctagons hier maar Benchy had ook niet verkeerd geweest voor wat meer surface gerelateerde eigenschappen en vind ik zelf meer zeggen over het eindresultaat dan de testoctagon (wat meer een power testing is).

Het is, niet lullig bedoeld, wel enigszins duidelijk dat Tweakers zelf nog niet heel veel in aanraking is gekomen met 3d printers. Daarnaast lees ik over prints die blijven plakken terwijl op haast iedere print er spraken lijkt te zijn van warping.

Ook zou deze test nuttig zijn geweest als ze hem tegenover een spotgoedkope printer (Anet A8?) hadden gezet voor de 'is het de +700 waard voor de hobbyist' of tegen een duurdere printer a 2000+ (Ultimaker 2+?) voor de 'Kan ik niet beter doorsparen' conclusies,

Oh en de opwarmtijd is mijn inziens waardeloos om mee te nemen, ja het duurt iets langer maar doorgaans zal je de printer alvast opwarmen terwijl je de print klaarmaakt, upload, whatever al is het alleen al omdat je meestal toch filament wilt swappen (wat je dus warm doet voor de niet 3d-printenden) ook is het erg verwaarloosbaar tegen de toch gemiddeld hoge printtijd (op een print van 9 uur maak ik me niet druk over 30 seconden of 3 minuten opwarmtijd)

[Reactie gewijzigd door ultimasnake op 22 juli 2024 17:54]

[2green]

Nuttige info, al had het wel een tikkie minder geirriteerd gemogen.

[CapTVK]

Jammer dat de rf100 van renkforce bij Conrad niet is meegenomen. Die komt ook uit onder de 300€ grens en kan wel gewoon met standaard pla filament werken.

Nu ben ik zelf aan het experimenteren en moet ik zeggen dat 3D printen nog echt iets is voor de hobbyist. De goedkope printers hebben niet alle features aan boord en ben je op je eigen intuïtie en troubleshooting skills aangewezen als het niet lukt bij de eerste keer. Een printbed uitlijnen en fora afstruinen naar wat nu het beste hechtmiddel is voor printbed plus wat ervaring opdoen met 3D design /print programma's is een vereiste!


Hint : geef je 3D print bij het prepareren een brim (extra laag om het object heen) mee en print langzaam!

[gold_dust]

Na lang oriënteren, heb ik nog de volgende modellen gevonden die volgens veel reviews betaalbaar en goed zijn:

- Malyan M200, kost zo rond de 220 euro. In Europa slecht aan te komen(via Hobbyking), wordt in de VS ook onder de naam Monoprice Mini verkocht.
- Cetus 3D, kost 300 euro + invoerrechten, btw
- Geetech Me Creator 2(en niet 1), kost in Europa rond de 400 euro.

Wat 3D printen een slechte naam geeft zijn al die Prusa i3 klonen uit China. Het is goed bedoeld dat open source 3D printen maar het wordt in de praktijk extreem slecht uitgevoerd. Ik ben inmiddels van het idee van een zelfbouw i3 kloon afgestapt.

Er staat nog een fout in het artikel, de CTC Bizer is geen zelfbouwprinter maar zit al in elkaar als je hem koopt. De recensies van deze printer zijn niet altijd positief.

[Reactie gewijzigd door gold_dust op 22 juli 2024 17:54]

[necessaryevil]

Ik vraag me af wat dan het belangrijkste probleem is met die Prusa i3 klonen. Is dat de extruder? Of is ook bijvoorbeeld het frame wankeler?

[Evian]

Ik heb zelf mijn 3D printer ontworpen en de goedkoopste chineze extruders en elektronica gekocht, evenals dingen als riemen en poellies. Ik kan echt hele mooie resultaten krijgen hiermee, zeker het zelfde als 3D printer rond de 2000 euro. Mijn ervaring is dat de limitaties in de Chineze printer vooral in het frame zitten en de bevestiging van bijvoorbeeld de motoren. Als je deze weet op te lossen ga je in de werkelijkheid geen bijna geen verschil merken tussen de goedkope en dure printers. Het grootste probleem is dat je alle aansturing zelf zult moeten uitvinden er wordt niks ondersteund. Gelukkig is er een hele grote fanbase van 3D print enthousiastelingen, vooral in het Engels.

Wil je een 3D printer die uit de doos goed werkt moet je dus absoluut geen Chineze printer hebben, wordt het een nieuwe hobby en ben je een beetje handig vind ik persoonlijk een echt aanrader. Er zijn 100.000 hacks te vinden die gebaseerd zijn op de i3 clone die je vervolgens zelf weer kunt printen.

[jokohoko]

Het is nogal een combinatie van problemen. Er is het punt dat de afwerking veel slechter is (de nozzle moet mooi glad zijn binnenin, de klonen (chinese) hebben veelal nog bramen en ribbels erin). Ook hebben de degelijke versies een materiaal wat beter werkt (geen idee van de juiste samenstelling maar chinese klonen hebben snel last van plakkend kunststof), prusa gebruikt zelf enkel originele bewezen onderdelen.

Daarnaast is er de electronica die minder accuraat is. (microsteps die niet perfect lineair zijn bijvoorbeeld).
Ook veiligheid is vaak een risico bij chinese.
En support!, het zijn 1000den cloons van elkaar en zodoende is het juiste reserve onderdeel vaak onmogelijk te vinden. (ok alles is zelf te hermaken, maar als je printer defect is is het ook lastig reserve onderdelen te printen).

En laatste punt wat vaak ergerlijk is is dat er geen profielen zijn voor de slicer software. Zodoende is het snel heel wat afstelwerk wat bij de originele allemaal perfect is vanuit de fabrikant.

[CapTVK]

De monoprice mini had ik zien langskomen in deze video. Knap dat ie voor tweehonderd dollar op de markt is. Maar ik ben zelf voor de rf100 gegaan omdat ie in de aanbieding was.

[HooksForFeet]

In dat licht jammer dat de originele Prusa i3 mk2 niet is meegenomen in de test. Het zelfbouwmodel is voor rond de €800 in Nederland te krijgen... Had die toch ook graag gezien in de test, gezien de veelzijdigheid aan materialen, bouwkwaliteit, Autolevelling, uitbreidbaarheid enz... Toch veel features voor minder geld dan het topmodel uit de test.

[Tommy_K]

Een iets specifiekere hint : Pas je printsnelheid aan je model aan!
grote lagen-> hoge snelheid
kleine lagen -> lage snelheid.

Vooral bij ABS is dit een van de cruciale punten die het verschil maakt voor een geslaagde print.
Te langzaam en de vorige laag is te ver afgekoeld, als de laag erboven dan afkoelt scheurt die los.
Te snel en de vorige laag is nog te zacht en er ontstaat een grote kans op vervorming.

[Tom-Z]

Jammer dat jullie klakkeloos de "minimale laagdikte" uit de specificaties van de fabrikant hebben overgenomen. De minimale laagdikte is bij 3D printers ongeveer het equivalent van dynamisch contrastratio bij monitoren: het zegt helemaal niks over de kwaliteit. Je kan beter een goede print met 0.2mm layers hebben dan een slechte print met 0.05mm layers.

De Robox claimt 0.02mm laagdikte, maar ik durf te wedden dat je met al die andere printers evengoed (of slecht) kunt printen (in ieder geval met de Wanhao, bij de anderen is het misschien softwarematig onmogelijk gemaakt). De resolutie van de Z-as is vaak veel hoger dan de (opgegeven) minimale laagdikte, het enige dat de laagdikte beperkt is het geduld van de gebruiker.

[26779]

het enige dat de laagdikte beperkt is het geduld van de gebruiker.

En de grootte van de microsteps op de Z-as...

[Tom-Z]

De stappen die de Z-as kan nemen zijn véél kleiner dan wat hier als laagdikte wordt opgegeven. Zo heeft de Z-as van de Wanhao 400 steps/mm, dus de kleinst mogelijke step is 0.002mm, terwijl volgens tweakers (c.q. de fabrikant zelf) de minimum laagdikte 0.1mm is.

Tenzij jij wil beweren dat er mensen zijn met het geduld om laagjes van 0.002mm te printen, is dat dus niet een beperkende factor ;-)

[26779]

Let vooral op de

[MrDummy]

Kant-en-klaar is zeker makkelijk voor iedereen. Vooral instellen en calibreren heeft niet iedereen tijd voor. Daarom kopen mensen toch zulke printers met meer geld dan met weinig geld zelf maken en toch veel mislukken en prutsen. Daar word je moe van.

Niets is mooier als je van bestaande printer onderdelen kan maken om nieuw, betere en grotere printer kan maken. Velen zullen wel gebruik maken van de mogelijkheid om zichzelf te dupliceren.

Je kunt voor rond 500 Euro printer maken die 30x30x30 kan printen en dubbele kop heeft. Dit betreft wel zelfbouw. Want kant en klaar met zo'n volume zal meer richting 1500-2000 komen.

Ik ken de ABS problemen. Inderdaad, het is heel gevoelig plastic voor temp verschillen. Verwarmde printbed helpt wat, maar helpt nog beter als je printer in box zet (mag van karton hoor) om te voorkomen dat koude vlaagje van ene kant de onderkant al gaat omhoog krullen. Hoe smaller de uiteinden van ABS is, hoe sterker de effect. Een kubus zal niet snel omhoog krullen, maar een inktvis met smalle armen juist wel.
Naast raft is er nog één mogelijkheid: een ABS-muur omheen printen. Dat is onbekende methode die niet iedereen kent, maar dit zorgt ervoor dat koude vlaagjes niet binnen komt en heb je dan "warme binnenkant". Het verbruikt uiteraard wat meer ABS.

Persoonlijk mis ik nog wel andere belangrijke apparatuur: ABS filament machine. Want terwijl je van alles print, hou je ook veel onbruikbare en mislukte stukken over. Weggooien? Nee. Dat is zonde en het laat zich nog goed recyclen. Maar er zijn bijna geen machines te vinden - weet alleen zelfbouw ontwerpen - en dat is jammer. Gooien we weer teveel plastic weg in de restafval bak (of in PlasticMetaalDrinkkarton zak). Dus dat moet nog wel komen.

Het is geen goedkope hobby, dat is zeker. Maar je leert echt veel van, je kijkt steeds op wat je allemaal kan maken. Zeker kapotte onderdelen even printen, het kan dus langzaam geld weer terugverdienen...
SketchUp is erg bekend, doet goed en makkelijk en als je meer wilt is er ook DesignSpark die je gratis kan gebruiken. Blender is bekende maar je moet wel goed oefenen. Voor controle is Netfabb te gebruiken om te kijken of alles gesloten is.
Echter, gesloten en solide model is ook opletten. Bij Sketchup kan het makkelijk misgaan. Regelmatig opslaan en alleen samenvoegen als het nodig is. Dan kun je nog wat aan doen, zeker bij complexe dingen. Bij Designspark gaat het wel beter met complexe dingen - maar dat komt ook omdat DS beter afgestemd is op 3D printen dan Sketchup welke alleen STL plugin moet hebben - duidelijk niet echt op 3D printen ontworpen.

En als je niet veel tijd hebt, kun je ook wat basis modellen van o.a. Thingiverse halen en even kijken hoe het zit. Daarna kun je zelf proberen maken.

[dmantione]

Hoe zit het met 3D-printers en Linuxondersteuning? Ik weet dat er veel 3D-geprint wordt onder Linux, maar moet dat ook een rol spelen in je keuze voor een apparaat? Hebben dit soort apparaten eigen drivers, of gebruiken ze een generieke driver als dat ze bijvoorbeeld als seriële poort gedetecteerd worden?

[26779]

Linux wordt bijvoorbeeld gebruikt als basis OS voor het printer management. Op een rpi installeer je dan Octoprint (er is een image voor de rpi die out of the box werkt)
Het moederbord voor de printer zelf is vaak een Arduino bord waarop de steppen motoren, hotend en bed op worden aangesloten.

Daarnaast heb je nog het creëren van de objecten. Natuurlijk kan je op diverse websites kant en klare bestanden downloaden. (thingiverse.com is de bekendste)
Als je eenmaal een 3D object hebt moet deze nog gebruiksklaar gemaakt worden. Dit gebeurd met een slice programma. De meeste opensource programma's zijn beschikbaar voor Windows, Mac en Linux. De meest gebruikte programma's: Cura, Slic3r, Repetier.

[Ayporos]

Ik ben een leek op het gebied van 3d printen maar zijn er niet gewoon 3d printers die je een (industrie standaard) 3D model kunt voeren (via een usb stick of zo) en hij zelf de slicing en eventueel strutting afhandeld? Ik kan me nl. niet voorstellen dat dit vandaag de dag nog door je PC afgehandeld zou moeten worden wanneer we letterlijk (relatief) krachtige PC's op miniscule formaten beschikbaar hebben zoals de intel Nuc's, Pi's ed.?
Of is dat nog steeds iets waar menselijk inzicht aan te pas moet komen?

Ik kan me als tweaker nog wel vinden in dat soort concepten (strutting, slicing ed) maar een gemiddelde 'consument' gaat dat natuurlijk te boven dus ik denk dan ook dat 3d printers pas echt nuttig worden voor niet-hobbyisten wanneer hij dit soort dingen zelf slim afhandelt.

[26779]

In octoprint kan je ook het slicen doen. Daarvoor wordt dan de Cura of reptier slice engine gebruikt. Je kan dan de 3D file (.stl) direct uploaden naar octoprint en deze na slicen voeren aan je printer.
Echter, je zal nog altijd allerlei zaken zelf moeten definieren: print temperatuur van de hotend en hotbed, laagdikte van de eerste laag en van de overige lagen, hechtingsopties zoals brim (een aantal mm aan materiaal van 1 laag om het object een groter hechtoppervlak te geven), skirt (een extra niet aan het object rakende lijn om de extrusie van het materiaal goed op gang te brengen) en niet te vergeten de printsnelheid voor de eerste en overige lagen. Er zijn nog vele 10-tallen andere variabelen die in een volledig slice programma in te stellen zijn. Ik vind het dan ook niet raar dat er specifieke slice programma's bestaan die van het 3D object een voor de printer uit te voeren printopdracht maakt.

[Ayporos]

Hmm zeer informatief en dat bevestigd des te meer dat het op het moment nog een erg 'hands-on' activiteit is waarbij je toch wel wat kennis en ervaring (trial&error) moet hebben om effectief dingen te kunnen printen zonder rollen aan filament te verspillen aan mislukte pogingen.

Gezien je geen woord rept over mijn vraag betreffend 'slimme' printers ga ik er maar van uit dat die (nog) niet bestaan en dat is wel jammer natuurlijk maar ik kan me niet voorstellen dat dit soort instellingen, aanpassingen en conversies van 3d modellen niet te automatiseren zijn dus ik heb wel goede hoop voor de toekomst.

tl;dr: Ik denk dat er nog genoeg grond te winnen is op de markt voor (slimme) 3d printers. Het zal wel even duren (de eerste automatische transmissies in auto's waren ook ruk) maar op de lange termijn kan het alleen maar voordelig zijn voor de eindgebruiker.

[Reactie gewijzigd door Ayporos op 22 juli 2024 17:54]

[26779]

Die 'slimme' printers zijn er echt wel, maar dan ga je naar het professionele segment met bijbehorend kostenplaatje (denk richting 25k+ tot 250k+)
Op zich vind ik het persoonlijk niet zo erg dat de betaalbare 3Dprinters nog enige kennis en vaardigheid vereisen. Het werpt een drempel op, maar aan de andere kant is de maker wereld wel erg behulpzaam: heb je ergens een vraag over, van zeer eenvoudig tot zeer technisch, met een beetje inzet kan je altijd wel een geschikt antwoord of oplossing vinden. En daar voel ik me erg prettig bij...

[uname -r]

Naast Octoprint, wat meer een hands-on nodig heeft om een slicer te gebruiken.
Is het veel makkelijker om AstroPriint te gebruiken. Doet hetzelfde in essentie, maar gebruikt de "cloud" om te slicen. Heel stuk sneller met grotere projecten / objecten. Je hebt alleen een SDkaart met een Image, internet en een account nodig (eventueel webcam).

Maar er zijn er nog zo een boel alternatieven die op de Pi, andere boards of bepaalde Android sticks kunnen draaien.

Allemaal hebben ze een web interface, dus je zou vanuit elke device met een browser je printer/print voortgang kunnen controleren en stoppen indien er iets niet goed gaat.

Hoe dan ook, heb ik veel liever dat de printer (Arduino) zelf de print afhandelt, dan een Pi of laptop of ander device. Via USB is minder betrouwbaar en bij snelle bewegingen staat de printer soms op commando's te wachten. Of je Pi doet een spontane reboot of loopt vast (OctoPrint), genoeg mensen over geklaagd.
Zelfs grote lasten inschakelen op het stroomnet kunnen USB prints spontaan stoppen vanaf een PC.
Vanaf de SD kaart direct op de Arduino nooit een gefaalde print gehad.

[Reactie gewijzigd door uname -r op 22 juli 2024 17:54]

[Sepio]

Mijn eerste goedkope 3D printer (M3D) moest op de computer aangesloten worden om af te kunnen drukken. Het vervelende hiervan is dat de pc via de usb continue de stuuropdrachten door moet sturen. Als een print 20 uur duurt betekent het dat je deze eigenlijk nergens ander voor kunt gebruiken. Ook kan elke update of slaapstand roet in het eten gooien.

Mijn 2e printer (een Ultimaker) heeft als zeer groot voordeel dat je de printopdrachten op een sd kaartje zet en deze in de printer doet. De printer doet daarna zelfstandig zijn werk.

Je kunt ipv een pc ook een Raspberry inzetten om te printen. (Bijvoorbeeld met octoprint). Dan heb je ook een stabiele manier om iets af te drukken.

Ik denk dat het, als je met Linux werkt, interessanter is om na te gaan welke slicers er op dat os draaien. Cura is een populaire slicer en die draait op Linux. Een slicer zet een 3D object om in stuurcodes (gcode) voor de printer.

In de slicer bepaal je hoe het object geprint wordt. Denk aan printmateriaal, dikte van de muren, vulling aan de binnenzijde, temperatuur, snelheid enz enz.

[Reactie gewijzigd door Sepio op 22 juli 2024 17:54]

[dmantione]

Het vervelende hiervan is dat de pc via de usb continue de stuuropdrachten door moet sturen. Als een print 20 uur duurt betekent het dat je deze eigenlijk nergens ander voor kunt gebruiken. Ook kan elke update of slaapstand roet in het eten gooien.

Dit deel van je verhaal kan ik even niet goed plaatsen bij een Linux-installatie: Bij Windows kan een update je computer willen herstarten, maar bij Linux is dat een ander verhaal en kun je in de regel prima updates uitvoeren terwijl het systeem in volle productie is.

Cura is een populaire slicer en die draait op Linux. Een slicer zet een 3D object om in stuurcodes (gcode) voor de printer.

Wat ik dus begrijp is dat als je Gcodes hebt, je alleen nog een manier moet hebben om die naar de printer te sturen. Als dat via USB i.p.v. SD-kaart is, is dat gedeelte generiek voor meerdere printers, of moet je een driver per 3D-printer hebben?

[uname -r]

Meestal generiek met printers waarvan de Arduino draait op Marlin of Repetier (gebaseerde) firmware.

[middelbh]

Hallo! Ik ben aan het proberen octoprint op een raspberry te installeren in combinatie met een Ultimaker 2, maar kom er niet uit. Ik moet schijnbaar e.e.a. nog instellen specifiek voor de Ultimaker, kun je mij daarbij adviseren?
Dank!!! Hans

[26779]

Stel je vraag nog eens, maar dan in het OpenSource 3D print topic op GoT

[middelbh]

Dank, ga ik eens rustig bekijken!

[jphermans]

Kan volgende link je helpen?
https://ultimaker.com/en/...print-for-the-ultimaker-2

[middelbh]

Dank voor de tip, moet ik verder bkijken!

[Heedless]

Dat is inderdaad wel iets om in de gaten te houden. Ik heb zelf een printer van PP3D en die heeft geen ondersteuning voor Linux, wat erg jammer was toen ik van OSX overstapte op Debian.
Ik heb het opgelost met Windows XP in Virtualbox (XP start lekker snel op, en zolang de internetverbinding in Virtualbox uit staat is security geen issue).

[burgt]

Jammer dat jullie de original prusa i3 mk2 niet meegenomen hebben, valt ook in de prijcategorie en is zo'n beetje de meest populaire en geprezen printer.
Geeft ook mooie resultaten.

[djwice]

Precies want voor €1036,15 / €761,34 (pre-build / zelf bouw) heb je naar mijn idee de beste 3D printer in huis:
http://shop.prusa3d.com/e...a-i3-mk2s-3d-printer.html (pre-build)
http://shop.prusa3d.com/e...nal-prusa-i3-mk2-kit.html (zelf schroefjes aandraaien)

Helaas duurt het door de hoge vraag wel 7 tot 11 weken tot je hem thuis krijgt.

Maar dan kun je ook in 1 print gang meerdere materialen tegelijkertijd printen (awesome!) en de printer kalibreert zichzelf tijdens het printen, heeft een speciale headbed die warmte beter over het bed verdeeld (geen hotspots). En de meest nauwkeurige printer op de markt. Die als je wilt ook heel snel kan printen: https://www.youtube.com/watch?v=TZ3JC_fYgjo (bron: http://www.prusaprinters....rts-slic3r-prusa-edition/ )

[Reactie gewijzigd door djwice op 22 juli 2024 17:54]

[uname -r]

De beste, nee. Maar wel heel goed inderdaad.

De leadscrew moeren gaan relatief snel op en het is geen standaard verkrijgbare buiten diameter en gat breedte. (Zelf printen in Nylon / PLA is een van de opties).
Het frame is niet bepaald het meest stabiel in de YZ. (Ik gebruik de white melamine Prusa i3 Improve laser cut frame, P3Steel frame is nog een stukje beter).
Heeft isolatie nodig onder de pootjes om stil te zijn, maar kan dan wel van de tafel af lopen, ligt er aan wat je gebruikt.
De z-probe sensor heeft drift, omdat hij aan de warme zijde van de hot-end fan zit.
Homed de Z-as onnodig omhoog, dit kost zoveel tijd (firmware trick zonder Z-max sensor).
Kleine hot-end fan is lawaaierig (is te upgraden met een 40x40mm shroud en Noctua fan prijzig wel).
Etc.

[djwice]

Thanks voor de nuancering!

Helpt een meradiso non-slip mat wellicht (Lidl paar euro). Knip er vaak stukjes van en gebruik het voor van alles en nog wat dat niet meer mag verplaatsen - een schoonmoeders tip die werkt(!).

Heb je die tips die je geeft ook door gegeven aan mr. Prusa? Wat is zijn reactie daarop? Want een andere maat leadscrew (draadeind) die wel bij Hornbach te krijgen is (3, 4,5,6,8,10,12,14,16,18 of 20mm) moet vast in te passen zijn in het volgende ontwerp, toch?

[Reactie gewijzigd door djwice op 22 juli 2024 17:54]

[ocf81]

Een draadeind is geen leadscrew!

Voorheen werden er ook draadeinden gebruikt op printers, maar deze zijn minder nauwkeurig omdat de draad niet zo nauwkeurig en anders is geslepen als bij een leadscrew.

[djwice]

Ok dus google translate moet zich ff wat updaten :-)

Ik wou zeggen als het uiteinde een vaste moer nodig heeft kun je loctite gebruiken, zelfs op mijn fiets as (trike) is hij niet los te krijgen; je draait de as met de gelijmde moer los en vast.

Maar ik zie het nu ook op het plaatje : http://openbuildspartstore.com/8mm-metric-acme-lead-screw/

[Reactie gewijzigd door djwice op 22 juli 2024 17:54]

[uname -r]

Draadeind is gemaakt voor het vastmaken (fastener).
ACME leadscrew en ballscrew zijn ontworpen voor beweging.

[Neophyte808]

Meerdere materialen tegelijkertijd? Hij heeft toch geen extra nozzle?

[djwice]

Klopt geen extra nozzle voor meer kleuren van 1 materiaal:
https://youtu.be/KpcH74DXyy0

Ik denk dat ik namen heb verwisseld is al bijna 5 jaar geleden dat ik dit las: http://blog.reprap.org/20...re-printed-circuitry.html

[Killah_Priest]

Inderdaad. Al was het alleen al om als vergelijking te dienen hoe andere printers zich verhouden tot één van de beste en betaalbare printers.

[Cergorach]

Daar zit nu juist het punt, lead time foor de Original Prusa i3 MK2S kit (dus zelfbouw) is 7 weken, de volledig gebouwde variant is 11 weken. dus 2-3 maanden voordat je dit model in huis heb. Één van de redenen waarom ik er zelf ook nog geen heb gekocht, het wordt opeens geen impuls buy meer ;-)

[klaaz]

De echte Tweaker bouwt hem natuurlijk zelf na.

[lastlong]

ik ben deze build ook aan het maken. Nog even wachten op wat onderdelen uit china en ik kan aan de slag

[djwice]

De buy kan nog steeds een impuls zijn, als je hem nu besteld heb je in de zomervakantie een fantastische tijd met resultaten beter dan de Ultimaker 2+.

[darknessblade]

of op zijn minst de tronxy X3
http://www.gearbest.com/3...inter-kits/pp_436307.html

deze is nog afordable met minder dan 200 euro voor een printer met groot printoppervlak

[Xypod13]

Jullie vergeten de Tiko. 3D printer voor €200

[Tom-Z]

Tiko is praktisch gezien falliet, en het is was overigens ook een heel erg slechte printer. Om kosten te besparen hebben ze bijvoorbeeld de goedkoopst mogelijke motoren gebruikt, terwijl je voor ongeveer dezelfde prijs een bouwpakket met échte NEMA17 steppers kunt kopen.

Op dit moment is de status (in hun eigen woorden):

By early January, we had no choice but to lay off our team and wind down operations. [...] we simply could not afford their salaries. [...] Meanwhile, in China, operations have slowed to a crawl [...] we are no longer in production. Most of the components are sitting there in boxes, but we lack the resources to purchase the remaining few, or to assemble/ship full batches of finished printers.

Een groot deel van de originele kickstarter backers zullen waarschijnlijk nooit hun printers krijgen, en degenen die hem wel gekregen hebben, hebben er talloze problemen mee. Er circuleert op de 3D printer-markt heel veel troep, met name op kickstarter en dergelijke sites.

[Xypod13]

Oh, ik wist niet dat dat was gebeurd. jammer voor hun

[Runawayfive]

nog even en je ziet de 3D printer in vrijwel alle huishoudens. leuk om te zien hoe tijden veranderen

[gjmi]

Die conclusie snap ik niet. Voor de meeste mensen voegt het namelijk niets toe. Het is leuk voor een knutselaar, maar niet voor de massa. Wat wil je er allemaal mee printen? Als je te printen object ook in de winkel kunt kopen, is dat goedkoper en sneller, plus je garantie. Zelfs als een 3D printer veel sneller en minder gedoe geeft (want het je moet nog steeds wel een beetje handig zijn)

[Runawayfive]

Ik heb het vooral over de knutselaars onder ons, voor veel mensen is het simpelweg te duur of te ingewikkeld (alles valt natuurlijk wel te leren). voor mensen die er veel gebruik van zouden willen maken is het natuurlijk veel makkelijker om er zelf één in huis te hebben.

[jpsch]

Lijkt me ook. Een lasapparaat heeft ook niet iedereen.

[dmantione]

Weet ik niet. Een lasapparaat vereist dat je zelf vaardigheden in hebt. Een 3D-printer is op dit punt fundamenteel anders in dat je kan downloaden en printen, net zoals je veel dingen die je op papier afdrukt niet zelf maakt, maar downloadt.

Een maatschappij waarbij het normaal is om voorwerpjes te downloaden lijkt me daarom zeker niet ver gezocht. Of denk apparaten waarbij nu heel veel plastic accesoires meekomen en de meesten zelden gebruikt worden. Net zoals het normaal is geworden dat handleidingen op CD geleverd worden, kan ik me er iets bij voorstellen dat in de toekomst op zo'n CD (zal wel naar USB-stick of SD-kaart evolueren) accesoires geleverd worden om zelf uit te printen.

[Juicy]

Weet ik niet. Een lasapparaat vereist dat je zelf vaardigheden in hebt. Een 3D-printer is op dit punt fundamenteel anders in dat je kan downloaden en printen, net zoals je veel dingen die je op papier afdrukt niet zelf maakt, maar downloadt.

Voor 3D printen heb je ook nog steeds vaardigheden nodig, je modellen zul je uiteindelijk toch ook (deels) zelf willen maken. Ditzelfde geldt ook voor een printer, die heb ik niet om standaard content van het internet af te trekken en deze af te drukken. Ik heb hem ook om zaken te printen die ik zelf heb gemaakt (een brief bijvoorbeeld).

[GewoonWatSpulle]

Net zoals het normaal is geworden dat handleidingen op CD geleverd worden, kan ik me er iets bij voorstellen dat in de toekomst op zo'n CD (zal wel naar USB-stick of SD-kaart evolueren) accesoires geleverd worden om zelf uit te printen.

Welkom in 2017, we hebben de stappen USB stick en SD-kaart gelukkig overgeslagen, u kunt de verdere uitleg online vinden.

[Cergorach]

Wil je een 'goede' 3D printer dan kost die best wel wat in aanschaf en onderhoud. Wil je dat rendabel maken voor je knutselprojecten dan moet je best wel wat printen. Anders kan je dat beter uitbesteden, natuurlijk zijn er ook redelijk wat tweakers bij wie het puur gaat om het 'spelen' met een 3D printer, maar die zijn op een gegeven moment ook uitgespeeld...

Zie dit als de introductie van de iPad tablet, iedereen koopt zo een ding, waarna een hoop tot de conclusie komen dat ze het niet nodig hebben. Ondertussen ontwikkeld het concept verder, goedkopere modellen komen uit van concurrenten en uiteindelijk is het product volwassen genoeg dat het gemeengoed wordt.

Met 3D printers zitten we net op het punt van een hoop goedkope bagger producten van verschillende concurrenten en eigenlijk alleen geschikt voor een aantal niche hobbies en mensen met redelijk veel technische kennis (of de mogelijkheid om die deze eigen te maken). De ontwikkeling gaat redelijk vlot, FDM printers halen een print kwaliteit resolutie die ik een aantal jaar gelden niet mogelijk achte. Er zijn bedrijfjes die hoge kwaliteit modellen maken en verkopen, er zijn al een aantal Kickstarters geweest die een $100.000+ hebben opgehaald voor alleen 3d modellen files...

[gjmi]

Je zei vrijwel alle huishoudens, dat is toch iets anders dan.

[MrBreaker]

Zeker niet goedkoper, sneller is ook nog maar de vraag en garantie op een eigen print heb je niet nodig, plus dat je het ontwerp kunt aanpassen. En de toepassing is onbeperkt tot je eigen verbeelding.

[Cybertek]

Wat me opvalt aan de 3D printjes, dat is dat er soluties komen waar de "grote namen" niet aan willen gaan, neem nu de GOTEK floppy emulator, daar kun je al menig printjes voor vinden en in combinatie met een goede oude Commodore computer, is dit dus juist weer een uitkomst, zo niet prima verdiensten! Aangezien niemand hier aan wilt!

[mvoosten]

Als je er al zoveel gebruik van maakt dan zou je moeten weten dat de huidige generaties en methode verre van toegankelijk is voor de gewone consument.

[Runawayfive]

Daarom zeg ik ook dat ik hoop dat het toegankelijker word. dit gaat nog wel even duren maar uiteindelijk dek ik wel dat we daar komen

[Cergorach]

Ik denk dat dit vies tegenvalt, we zitten nog steeds met 2D inkjet printers ipv. goedkope, snelle laser printers.

[Vizzie]

Ik vraag het me af. Het lijkt me een leuk iets om een week of twee mee te spelen maar ik denk dat de meeste mensen er eigenlijk niets aan hebben. Zou bij mij naar de zolder verhuizen om te verstoffen.

Misschien als ze heel veel beter, makkelijker en goedkoper worden dat je ze meer gaat zien maar "nog even" en "alle huishoudens" lijkt me misplaatst optimisme van een enthousiaste tweaker (snap je enthousiasme overigens prima, het ziet er echt leuk uit).

[gambit348]

Of er moeten nieuwe toepassingen voor bedacht worden.
Mattel is Thingmaker aan het ontwikkelen. Dit is een 3D printer met als doel dat kinderen hun eigen spelgoed kunnen ontwerpen en printen voor rond de 300$. Ja hij is klein en is er nog niet maar het doel is fantastich.
linkje (kon hem niet vinden op tweakers) : http://www.dutchcowboys.n...er-voor-al-jouw-speelgoed

[PostHEX]

Lijkt mij erg sterk. De markt wordt groter, maar voor vrijwel alle huishoudens? Een 3D printer is weer een tool om dingen mee te kunnen bouwen. Je ziet ook niet iedereen nu ieder denkbaar stuk gereedschap onder de zon in huis hebben. Daarnaast zoals in de video werd vermeld heb je ook nog de opkomst van online 3D print diensten. Daar zal de gemiddelde consument eerder naartoe stappen voor die elke printers per jaar.

[Runawayfive]

Misschien dat ik iets te veel potentie zie in de printers, waarschijnlijk omdat ik er zelf al veel gebruik van maak. Toch zou ik het mooi vinden als deze techniek voor iedereen toegankelijk is en betaalbaar.

[dasiro]

ik denk dat het grote publiek de boot nog zal blijven afhouden totdat:
- de prijs onder de 500€ zakt
- de printtijd onder het uur blijft
- de printers zélf hun prints bijvijlen
- ze in grootwarenhuizen verschijnen

[Lednov]

Mijn buur heeft al jaaaaren zijn eigen gebouwde 3d printer. niet een zelfbouw kit, nee zelf ontworpen en gebouwde apparaat.
En hij roept al even lang dat als ik wat te printen heb, ik ff moet aanlopen. Dat aanlopen gebeurd met regelmaat, dat printen is er nog nooit van gekomen. Voor hem is het meer de kunst om zijn ontwerp te verbeteren groter sneller better, noem mar op. Het printen zelf is weinig aan.
En dan is 3d printen wel leuk als hobby. Anders wordt het printen om te printen.

[aadje93]

hoeveel fotoprinters zie je thuis? Net zoveel 3D printers zul je thuis gaan zien, de kwaliteit van een thuis machine kan kosten technisch niet tegen een gespecialiseerde opboksen

[pharmacist]

Lach niet:

Ik zie al binnenkort gecodeerde "cartridges" met filament voorzien van een RFID-chip die de printer activeert om te printen, net als de huidige generatie inkjet / toner cartridges. Zodra die chip een waarschuwing geeft dat die leeg is, kan je het vergeten. Het razor blade business model voor de 3D printer is geboren.

Ongetwijfeld krijg je dan weer een wedloop van "namaak" filament fabrikanten die de chip kraken en de 3D printer fabrikanten die zo nu en dan stiekem een firmware upgrade doen om die namaakvullingen te deactiveren.

In de beginjaren hadden Canon en Brother nog heel eenvoudige inkttanks, enkel voorzien van een optische sensor (als de inkt bijna of volledig leeg is, zal het detectielicht sterk afbuigen dat door de patroon schijnt m.b.v. een prisma (Canon) of een vlotter die zakt (Brother) en aan de printer een seintje geven dat de patroon leeg is). Dat waren echt hoogtijdagen voor de namaakpatronen en ook de navullers. Tegenwoordig heb je resetters nodig om de chip te herprogrammeren naar vol of zelfs totaal nieuwe chips (auto reset chips) en bij sommige printers zit er een fuse op: zodra de inktpatroon leeg is, stuurt de printer een sterke stroomstoot naar de chip om deze door te laten branden. Ander truukjes zijn speciale booby traps in de patroonbouw, waarbij men bij navulling (waarbij je vaak een gaatje moet boren), zelfs bij verzegelen van de patroon de inkt gewoon uit de patroon loopt en je hem niet meer kunt dichten.

De belangrijkste boodschap is: NOOIT en te NIMMER je firmware upgraden (al dan niet geniepig, zoals: er is een belangrijke update voor uw printer, dat de prestaties verbetert en nieuwe functionaliteiten biedt in een pop-up window), als er geen aantoonbare problemen zijn met het afdrukken, als je navullingen of namaakpatronen gebruikt. Zelfs driver updates zijn vaak voorzien van een piepklein aangevinkte optie in een vaak verborgen tab van het installatievenster, dat ook de firmware bijgewerkt moet worden. Goed controleren en die functie uitschakelen, zodat enkel de driver een upgrade krijgt en NIET je firmware.

[dmantione]

Ik denk dat fabrikanten dat zeker gaan proberen, maar in tegenstelling tot bij inkjetprinters is er een belangrijke factor aanwezig die zorgt dat fabrikanten het niet te bont kunnen maken: Zelfbouw. Google een beetje op Reprap Prusa en op Ebay: Instructies hoe je hem bouwt en onderdelen, waarvan er veel zelf door een Reprap Prusa gemaakt kunnen worden, zijn zeer goed te vinden.

Nu heeft het veel voordelen om een voorgefabriceerde printer te kopen en als beginner zou ik niet snel geneigd zijn aan zelfbouw te beginnen, maar fabrikanten het te bont maken, dan zal het marktaandeel van zelfbouwprinters toenemen.

[djwice]

Precies, gewoon deze kiezen: http://shop.prusa3d.com/e...nal-prusa-i3-mk2-kit.html en je weet zeker dat je nooit last krijgt van die onzin. De bedenker van deze printer maakt al zijn ideeën direct publiek, om te voorkomen dat anderen het patenteren, zodat iedereen het kan gebruiken.
En het mooie is dat hij het niet alleen bedenkt, hij maakt het product ook nog realiteit en blijft er op innoveren. Maakt zijn printers zo dat je altijd onderdelen door betere kunt vervangen.

Josef Průša is wat mij betreft de belangrijkste innovator op dit moment rond om 3D printers.

[OldNoob]

Heb je aandelen in Pusa? Jij bent wel heel positief
Moet zeggen dat deze inderdaad heel goed uitziet.

Helaas moet ik eerst nog een 4K monitor kopen dan een Ryzen PC in elkaar zetten.
En dan .... wellicht de Prusa MK3 (tegen die tijd)

Oh wacht even, mijn zoon wil een VR-set... nog even doorsparen dan

[djwice]

Als je, zoals ik, zijn blogs een paar jaar leest raak je vanzelf onder de indruk denk ik.
En dat heb ik niet snel (ik innoveer ook best wat zeg maar, maar op ander gebiedt).

[govahnator]

Josef Průša zijn i3 is bagger. Het print best ok, maar het slaagt helemaal nergens op dat hij er een mk2 versie van heeft gemaakt.
Die frame opzich is om van te huilen,
puur geldklopperij.

De meeste reprap designs zijn echt niet goed, voornamelijk omdat ze goedkoop moeten/willen zijn. En omdat sommige zoveel mogelijk geprinte onderdelen gebruiken ( wat de bedoeling wel van reprap is)

[Reactie gewijzigd door govahnator op 22 juli 2024 17:54]

[bbob]

Je geeft het voorbeeld al an zelfbouw. Daarnaast is het maken van deze techniek, extruder en kopje veel minder hi tech dan piezo koppen voor een inkjet printer. Die markt is daardoor alleen al beperkt tot een paar fabrikanten van koppen die dan weer een boel patenten hebben

[Heedless]

Ik snap je reactie niet helemaal: je toekomst visie met RFID chips in filament spoelen is al lang werkelijkheid bij vele printers, dus niks nieuws.
Maar er worden zo veel verschillende printers gemaakt dat er ook genoeg tussen zitten zonder restricties. Je hoeft absoluut niet te gaan voor een gesloten systeem.

[Cergorach]

Ik zie al binnenkort gecodeerde "cartridges" met filament voorzien van een RFID-chip die de printer activeert om te printen, net als de huidige generatie inkjet / toner cartridges. Zodra die chip een waarschuwing geeft dat die leeg is, kan je het vergeten.

Je doet alsof je de toekomst voorspelt, maar deze is al realiteit, er zijn al leveranciers die dit doen met de haspels en al veel langer met de resin reservoirs.

Waarom doen fabrikanten dat naast geld verdienen? Issues met printen en printkwaliteit voorkomen, zelfs in het ABS/PLA plastic zitten flinke verschillen in kwaliteit, zeker met de steeds accurater printers betekent dat er steeds minder afwijking in specs mogen zitten zonder voor issues te zorgen (lees je maar eens goed in). Ook zijn er al systemen die op basis van RFID tech kunnen aangeven of je haspeltje het wel haalt voor dit print projectje, er is volgens mij niets zo irritant als er achter komen na een dag printen dat je haspel op is en je overnieuw kan beginnen. Dat kost geld (materiaal, stroom en slijtage). Zolang er geen misbruik van wordt gemaakt is er niets aan de hand!

De Prusa i3 MK2(S Orginal) is waarschijnlijk de meest populaire FDM 3d printer van het moment en deze is open source, vele anderen maken er varianten van...

Een 3D printer uitkiezen is eigenlijk hetzelfde als voor een 2d printer, je moet je goed inlezen, niet de goedkoopste nemen en je niet blindstaren op de specs.

[Anoniem: 2053]

Je bent te laat met je voorspelling, deze cartridges heeft Stratasys al sinds hun dimension lijn van printers. Google maar eens op 'Stratasys Dimension Elite'. De sleuven aan de voorkant onder het print cabinet zijn cartridge slots. Een klant van mij heeft er een staan en inderdaad die cartridge bepaalt of het filament op is, ook al zit er nog in. Nodeloos om te melden, die cartridges zijn niet goedkoop.

[26779]

De belangrijkste boodschap is: NOOIT en te NIMMER je firmware upgraden (al dan niet geniepig, zoals: er is een belangrijke update voor uw printer, dat de prestaties verbetert en nieuwe functionaliteiten biedt in een pop-up window), als er geen aantoonbare problemen zijn met het afdrukken, als je navullingen of namaakpatronen gebruikt. Zelfs driver updates zijn vaak voorzien van een piepklein aangevinkte optie in een vaak verborgen tab van het installatievenster, dat ook de firmware bijgewerkt moet worden. Goed controleren en die functie uitschakelen, zodat enkel de driver een upgrade krijgt en NIET je firmware.

Welkom in de wereld van de makers. De huidige trent is toch echt dat er veel meer zelfbouw printers komen. Met rpi/arduino borden voor de aansturing. De firmware flash je er zelf op met de functionaliteit die jij nodig hebt. Net als in de custom rom wereld van Android gebeurd er in de 3D print wereld nu ontzettend veel.
Wat ik nu zie gebeuren is dat er zelfbouw constructies ontstaan die voor minder dan EUR500 aan materiaal printers voortbrengen die gewoon meekunnen met grote namen als Ultimaker.
Mijn volgende printer wordt hoogstwaarschijnlijk een zelfbouw die nu veel aandacht krijgt op Thingiverse en facebook: de CoreXY-Hypercube http://www.thingiverse.com/thing:1752766

[andreetje]

Dit is wederom een erg interessant artikel van Tweakers.

De printers worden gelukkig steeds meer plug & play.

Wat jammer is, is dat ook hier beveiligd printmateriaal z'n intrede doet. Zo'n printer zou ik mijden.

[Paul Hulsebosch]

Bij een aantal (Cel, Drempel, Flashforge) is dat dus makkelijk te omzeilen.

[andreetje]

Nu misschien nog wel, maar bij 2D printers maakt een merk als HP het steeds moeilijker om alternatieve cartridges te gebruiken.

[Paul Hulsebosch]

Zie de printer van XYZ...

[dutchdaun]

Beetje offtopic; Zet er oude firmware op en auto updates uit. Mijn Hp 8600 pro print al jaren probleemloos.

[andreetje]

De auto-updates truc kende ik, maar het zelf flashen met oude firmware nog niet. Ik veronderstelde dat alleen de fabrikant dit kan.
Weer wat bijgeleerd

[ultimasnake]

Het is ook direct het eerste wat me opviel bij prijs per kg! Van de zotte dat het gesloten systemen zijn .... makkelijk te omzeilen ja, maar het zou in een 'open source' product niet een zaak moeten zijn