Stel je voor: je hebt net een lange dag rijden achter de rug, je komt om 22.00 uur aan bij je hotel, je hangt je EV aan de laadpaal en je wil eigenlijk zo snel mogelijk gaan slapen. Het probleem: dat kost je dan 12 euro extra, boven op het reguliere laadtarief. Waarom? Omdat je een Shell Recharge-laadpas hebt gebruikt en het hotel de laadpalenbeheerplatforms gebruikt van EVBox of Road, voorheen E-Flux.
Laadpassen en laadpalen
Laadpassen werken vaak niet alleen voor de laadpalen van een bepaald merk, maar laten klanten ook laden bij laadpunten van andere laadpaalaanbieders. Hiervoor maken de bedrijven onderling roamingafspraken. Daardoor kan je als Shell Recharge-klant dus ook laden bij EVBox- en Road-laders. Daarbij kan het voorkomen dat je als Shell Recharge-klant een andere prijs betaalt dan klanten met andere laadpassen, afhankelijk van de tariefstructuur van de laadpassen.
We gaan terug naar december vorig jaar. Shell Recharge kondigt aan voor bepaalde laadpalen, die van EVBox en Road, blokkeertarieven in het leven te roepen. Na vier uur laden betaal je 5 eurocent per minuut, met een maximum van 12 euro. Het maakt niet uit of je auto vol is, of dat het 's nachts is; na vier uur laden betaal je extra. Waarom? Omdat de twee laadpaalbedrijven 'hoge kosten rekenen aan Shell Recharge'. Het standaardtarief verhogen zou oneerlijk zijn voor EV'ers die bij andere laadpuntaanbieders laden, daarom is er een extra tarief voor de palen van alleen die twee bedrijven. Daarnaast zouden de blokkeerkosten 'de beschikbaarheid van publieke laadpunten verbeteren'.
De bewoording van Shell impliceert dat de laadpalen van de twee bedrijven zelf ook blokkeerkosten doorrekenen, maar dit blijkt niet het geval te zijn. Om uit te leggen waarom dit niet het geval is, moeten we eerst uitleggen wat voor bedrijven Road en EVBox zijn. Anders dan bijvoorbeeld Fastned, plaatsen Road en EVBox niet zomaar laadpalen. In plaats daarvan kunnen bedrijven, zoals kantoren of horeca, een laadpaal bestellen via EVBox en met de beheerplatforms van dit bedrijf aangeven welke kosten EV'ers moeten betalen. Road plaatst geen laadpalen, maar bij dit platform kunnen laadpalen van andere merken gekoppeld worden aan Roads softwareplatform. Road en EVBox bepalen dus niet wat de prijzen zijn voor de laadpalen; dat doen de laadpaaleigenaren. Beide bedrijven werken met AC-laders en DC-snelladers.
Road: minder dan 1 procent van laadpunten heeft blokkeertarief
Road: 'De blokkeringstoeslag van Shell is onrechtvaardig en heeft negatieve gevolgen voor de sector.'
Die laadpaaleigenaren hebben ook lang niet allemaal blokkeertarieven. Road zegt bijvoorbeeld dat minder dan 1 procent van de Road-laadpunteigenaren een blokkeertarief heeft. Vijf procent van de laadpunteigenaren heeft daarnaast een minuuttarief, een extra tarief naast het laadtarief om bijvoorbeeld parkeerkosten te dekken. "Road heeft en zal geen algemeen blokkeringstarief invoeren voor ons netwerk, zoals Shell heeft gedaan. Wij geven laadpunteigenaren in ons netwerk daarentegen de keuze om geavanceerde tariefstructuren te hanteren", schrijft het bedrijf. "Wij zijn van mening dat de blokkeringstoeslag van Shell onrechtvaardig is en negatieve gevolgen heeft voor de sector, in het bijzonder voor Shell Recharge-laadpashouders."
In gesprek met Tweakers benadrukt Road-ceo en medeoprichter Vincent van Vaalen dat de Road-laadpalen geen blokkeertarieven hebben, dus ook die 1 procent niet. "Het gaat om idlefees, dus als de auto is volgeladen, maar nog wel aan de lader hangt." Het gaat bovendien nog om een pilot, daarom heeft nog maar een klein deel van de Road-laadpunten de idlefees. Deze idlefees die de klanten van Road rekenen, wijken dus af van de blokkeertarieven van Shell: die blokkeertarieven gaan ook in als de auto nog laadt.
Het blokkeertarief van Recharge heeft volgens Van Vaalen te maken met de huidige 'flatfee'-tariefstructuur van Shell. Bij roamingpartners betaal je 0,76 euro per kWh voor snelladers en 0,53 euro per kWh voor laadpunten tot 22kW. Overigens ligt dat laatste bedrag sinds december 2 cent lager dan voorheen; het invoeren van het blokkeertarief kwam dus samen met de verlaging van de reguliere laadkosten.
:strip_exif()/i/2006392196.jpeg?f=imagenormal)
'Botsing van twee proposities'
Het tarief dat Recharge-klanten betalen, is echter niet per se het bedrag dat Shell aan de laadpaaleigenaar betaalt. Bij platforms zoals Road kan dit tarief oplopen tot 2 euro per kWh, als de laadpaaleigenaar hiervoor kiest. Dit is dus niet Road die dit bepaalt, maar het bedrijf waar de laadpaal staat. "Dat flatfeetarief van Shell Recharge is fijn voor de EV-bestuurder, omdat die overal dezelfde prijs betaalt. Maar het nadeel is dan wel dat als die bestuurder gaat laden bij een paal die meer kost dan dat flatfeetarief, het je als laadpasbedrijf geld kost als een klant daar gaat laden. De huidige situatie is echt een botsing van twee proposities." Shell Recharge is overigens niet het enige laadpasbedrijf met flatfeetarieven, maar is voor zover bekend wel het eerste bedrijf dat de blokkeringskosten invoert. Bovendien is Recharge een relatief grote partij op de laadpasmarkt.
2 euro per kWh klinkt misschien als veel geld, zeker als je bedenkt dat het bijna vier keer zoveel is als het tarief dat Shell aan klanten doorrekent. "Maar ondernemers die zo'n paal neerzetten, moeten ook kosten maken. Stel dat je een bedrijventerrein hebt waar je een laadpaal wilt zetten, waarvoor je 3 kilometer aan kabel hebt moeten leggen, of een accu hebt moeten plaatsen. Dan kan je als ondernemer zeggen; ik wil die laadpaal best openstellen voor EV'ers die het écht nodig hebben, maar dan ga ik daar ook een hoog bedrag voor vragen. Dat is aan de laadpaaleigenaar om te bepalen, waarna de EV-bestuurder weer kan bepalen of die daar wil laden." Van Vaalen merkt daarnaast op dat de laadtarieven gekoppeld kunnen worden aan dynamische energieprijzen, waardoor het laadtarief op dezelfde dag kan schommelen van vrijwel gratis tot 1,20 euro per kWh.
Volgens Van Vaalen was flatfee ooit bedacht om de klant te ontlasten, maar is het nu niet transparant. "Ik denk ook dat dit klanten gaat kosten voor Shell. Volgens onze cijfers is 60 procent van de laadsessies langer dan vier uur. Dat betekent dat je als Shell-klant daarna je bed uit moet om je auto te verplaatsen, of om de sessie te herstarten om zo het blokkeertarief te voorkomen. Ik denk dat klanten dan ook over zullen stappen naar passen van andere aanbieders, waarbij ze gewoon betalen wat de laadpaaleigenaar vraagt, met daarbovenop een klein bedrag voor de pas. Ik kan me dan ook niet voorstellen dat andere laadpasbeheerders de blockingfee gaan invoeren." EVBox zegt tegen Tweakers dat met zijn platform überhaupt geen blokkeringstarieven mogelijk zijn. Ook bij dit platform bepalen klanten, de laadpaaleigenaren, welk tarief ze vragen voor de laadpaal.
EVBox wil graag duidelijkheid geven over onze tarieven. Door verschillende berichtgeving is hierover de laatste dagen mogelijk verwarring ontstaan. We willen benadrukken dat wij geen blokkeer kosten rekenen.
— EVBox (@evbox) 22 december 2023
Tien procent van het laadpaalnetwerk
Maarten Hachmang van laadpastop10.nl schrijft over een 'moreel dilemma' en 'onhandige communicatie vanuit Shell'. Zo merkt hij op dat de berichtgeving vanuit Shell op de dag zelf vaak veranderde en dat de communicatie vrij kort dag was. Tegelijkertijd delen dergelijke laadpasaanbieders zelden uitgebreid hun plannen, zegt Hachmang, uit angst voor negatieve reacties. Daarnaast wordt het tarief van Shell met deze stap zo minder transparant en eenvoudig, terwijl de aantrekkingskracht van Recharge juist was dat je bij iedere lader dezelfde prijs betaalde, merkt Hachmang op. Nu moeten EV-bestuurders met een Recharge-pas immers in de Recharge-app kijken of er blokkeringskosten van toepassing zijn of niet. Aan de laadpaal is lang niet altijd herkenbaar of deze beheerd wordt door EVBox of Road, of niet. Volgens Hachmang beslaan de twee laadpaalbedrijven ongeveer tien procent van het Nederlandse laadpaalnetwerk en gaat het om semipublieke laders bij onder meer bedrijven, parkeergarages, hotels en restaurants.
VER: 'Je kan mensen met een oudere EV nu niet ineens beboeten met een blokkeertarief.'
Vereniging Elektrische Rijders schrijft dat de situatie niet helpt met de energietransitie. "Onzekerheid over laadprijzen, energiekosten en autobelastingen vormen immers de belangrijkste verklaring voor de tegenvallende groei van elektrisch rijden." Daarnaast merkt de woordvoerder van VER op dat het 'blokkeerprobleem' waar Shell over schrijft, nauwelijks een rol speelt. "Natuurlijk kunnen er lokaal knelpunten zijn, maar landelijk is dit geen groot probleem. Dit blijkt uit onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam, ons Nationaal Laadonderzoek en cijfers van laadpaalaanbieders. Bovendien vinden we vier uur vrij extreem voor een AC-laadpaal. Je hebt vaak zes tot acht uur nodig om een EV vol te laden, oudere auto's hebben vaak nog langer nodig. Die mensen kan je nu niet ineens beboeten met een blokkeertarief."
Ook VER denkt dat Shell Recharge-klanten door deze stap andere passen gaan gebruiken bij EVBox- en Road-laadpalen. "Ik denk ook niet dat andere laadpasaanbieders snel deze tarieven gaan introduceren." Dat wil niet zeggen dat idlefees wat VER betreft altijd slecht zijn. "Zo rekent Tesla een inactiviteitstarief van vijftig cent per minuut als je een Supercharger-snellader bezet houdt. Bij snelladers ben je echter heel bewust aan het snelladen, om daarna weer weg te gaan. Als je daar blijft staan met je volle EV, dan hou je dus een plek bezet die niet door iemand anders die onderweg is en snel moet laden, kan worden gebruikt. Maar bij AC-laders is het lastiger te bepalen wanneer iemand aan het laadpaalkleven is."
Bovendien wordt bij die AC-laders gesproken over een toekomst waarin technieken als v2g en 'slim laden' een rol gaan spelen, waarbij de accu's van EV's als bufferaccu's worden gebruikt als opslag van duurzame energie. Dan kunnen de accu's energie opslaan of weer ontladen, als er een tekort of juist een overschot is van duurzame energie. Dit gebeurt in de praktijk nu nog zelden, maar in zo'n situatie zijn blokkeertarieven juist ongewenst, merkt VER op. "Dan is het immers de bedoeling dat een auto langer aan de laadpaal hangt."
Naast de hoge kosten voor aanleg van een laadpaal, waar Road-ceo Van Vaalen over spreekt, zegt de VER-woordvoerder dat hoge tarieven voor laadpaaleigenaren een manier kunnen zijn om anderen te weren. De laadpalen staan namelijk vaak bij kantoren en zijn dan primair bedoeld voor werknemers en bezoekers. "Als je als EV-bestuurder écht moet laden en je bent toevallig in de buurt, dan kan je daar voor het hogere tarief laden. Maar dat heeft de kantooreigenaar dan bewust gedaan om gebruik door anderen te beperken."
:strip_exif()/i/2006392214.webp?f=imagemedium)
Reactie Shell
Shell zegt tegen Tweakers tarieven te hanteren die erop zijn gericht 'klanten een gemakkelijke en voorspelbare laadervaring te bieden'. "In plaats van onze klanten het ongemak te bezorgen door duurdere laadpuntexploitanten uit ons roamingnetwerk te verwijderen, en om ervoor te zorgen dat we vaste tarieven kunnen blijven aanbieden voor openbare oplaadnetwerken, hebben we een blokkeringsvergoeding ingevoerd op een beperkt aantal laadpuntexploitanten voor laadsessies van meer dan vier uur." De introductie van dit tarief hing samen met de verlaging van de vaste laadkosten. Zo betalen Recharge-klanten bij sommige laadpunten 'die proportioneel hoge vergoedingen berekenen', een meerprijs, terwijl de rest van de klanten minder betaalt.
Het bedrijf zegt op dit moment niet van plan te zijn het blokkeringstarief in te voeren op eigen laadpunten, maar sluit bij de berichtgeving niet per se andere laadpaalaanbieders uit. "Het besluit van Shell om een blokkeringsvergoeding in te voeren kan het gevolg zijn van hoge kW-laadtarieven, op tijd gebaseerde vergoedingen, transactiekosten of een combinatie van vergoedingen die van toepassing zijn op ten minste een deel van het netwerk van een laadpuntbeheerder."
Al met al lijkt de stap van Shell vooral verliezers te kennen. De Recharge-klant die zorgeloos wilde laden en altijd hetzelfde wilde betalen, moet nu alsnog opletten in de app om een extra toeslag te voorkomen. EVBox en Road moesten daarnaast in de pen klimmen om duidelijk te maken dat zij niet ineens blokkeringstarieven hebben doorgevoerd. En de fossiele rijder die om verschillende redenen al twijfelde over de overstap naar elektrisch? Die heeft nu een extra reden gekregen om te twijfelen.