Door Jeroen Horlings

Redacteur

Waterstofauto’s waren ooit de toekomst: waarom kozen we toch voor stekkers?

11-06-2025 • 06:00

431

Inleiding

De waterstofauto werd lang gezien als dé duurzame vervanger van auto’s die rijden op fossiele brandstoffen: geen schadelijke uitstoot, elektrisch en duurzaam. En 'gewoon' kunnen tanken. Toch lijkt dit concept serieus op zijn retour te zijn. De verkopen groeien niet meer en de laatste tijd neemt het aantal auto’s soms zelfs af, terwijl elektrische auto’s − hoewel er sprake is van enige stagnatie − hard doorgroeien. Hoe kan dat? Een groot deel van het antwoord zit in de complexe techniek, de beschikbaarheid en de prijs van waterstof.

Even een korte flashback om zaken in perspectief te zetten. Begin 2017 publiceerde KPMG de resultaten van een onderzoek onder mensen in de autobranche: autofabrikanten, toeleveranciers, dealers en bazen van autoverhuurbedrijven. Er reden toen nog geen 25.000 accuelektrische auto’s op de Nederlandse wegen, dus we zagen ze nog niet zo vaak als nu. Waterstofauto’s ook niet, maar daar hadden de ondervraagden wel veel meer vertrouwen in. Maar liefst 78 procent van de deelnemers dacht dat waterstofauto’s de standaard zouden worden. En zo’n 62 procent was ervan overtuigd dat de elektrische auto niets zou worden. In april 2025 reden er 588.935 volledig elektrische auto's rond en dat aantal groeit maandelijks nog steeds met duizenden. Tel je de 414.841 plug-inhybrides daarbij op, dan rijden er op dit moment een miljoen auto's met een stekker rond. Het aantal waterstofauto's bedraagt momenteel 634 stuks en groeit zo goed als niet meer. Het marktaandeel staat steevast op 0,0 procent.

Procentuele aandeel BEV's FCEV's en PHEV's in het wagenpark per maand - Nederland

Een deel kan worden toegeschreven aan de complexe techniek, zoals het ontwerp, de benodigde onderdelen, de infrastructuur, het transport en de productie. Waterstofauto's, fuel cell electric vehicles (fcev's), en accuelektrische auto's, battery electric vehicles (bev's), verschillen in de basis niet zoveel van elkaar. Een waterstofauto is namelijk ook een elektrische auto. Hij heeft dus geen verbrandingsmotor en gebruikt een elektromotor voor de aandrijving. Het verschil zit hem vooral in de manier waarop energie wordt opgeslagen.

Gastanks

Wie zich technisch niet echt verdiept heeft in de materie, kan denken dat een waterstofauto redelijk vergelijkbaar is met een benzine- of dieselauto, want je kunt immers gewoon tanken. Maar er zijn grote technische verschillen. Waterstof is namelijk een gas en geen vloeistof, en dat maakt alles meteen een stuk ingewikkelder. In theorie kan het ook vloeibaar worden gemaakt, maar daar is dan een temperatuur van -253°C voor nodig. Dat maakt het lastig werkbaar én transporteerbaar.

Waterstofgas kan niet opgeslagen worden in een vrije vorm, maar vereist stevige cilindrische tanks, omdat dat de sterkste vorm is om de hoge druk van 700 bar te weerstaan. Ter vergelijking: een lpg-tank in een auto staat onder een druk van ongeveer 8 bar, terwijl een gevulde duikfles een druk heeft van circa 200 bar. Dit enorme drukverschil maakt dat de tanks extreem sterk moeten zijn en uit meerdere lagen koolstofvezel en kunststof bestaan om de waterstof veilig vast te houden. En omdat waterstof het kleinste molecuul is, kan het makkelijk ontsnappen als de tanks niet volledig luchtdicht zijn. Waterstofmoleculen zijn namelijk zo klein dat ze door de kleinste kieren en poriën kunnen sijpelen.

Eén tank is niet genoeg, dus een waterstofauto heeft er meerdere die weggewerkt worden in de auto. De Toyota Mirai en Hyundai Nexo hebben er bijvoorbeeld drie. Dat is nodig voor voldoende bereik, maar die tanks nemen wel flink wat ruimte in beslag. Niet alleen door hun vorm, maar vooral door het volume dat nodig is om genoeg waterstof mee te nemen. Daardoor zijn waterstofauto’s per definitie vrij groot. Een compacte auto zou automatisch betekenen dat het bereik ook veel kleiner zou worden, simpelweg omdat er minder ruimte is voor de grote gastanks. En dat merk je ook in het interieur en de bagageruimte.

Waterstofgastanks
WaterstofgastanksWaterstofgastanksWaterstofgastanksWaterstofgastanks

De drie gastanks zijn slim weggewerkt, maar nemen flink wat ruimte in beslag

Zuurstof, brandstofcel en accu

Een waterstofauto zuigt aan de voorkant zuurstof aan en filtert dit vervolgens, zodat viezigheid en onzuiverheden verdwijnen, wat noodzakelijk is voor de volgende stap. De gezuiverde lucht gaat namelijk naar de brandstofcel, die ondertussen waterstof uit een van de drie cilindrische gastanks aangevoerd krijgt. Daar reageert de zuurstof met de waterstof en ontstaat elektrische energie, met water als restproduct.

Die vrijgekomen energie wordt opgeslagen in de accu, die meestal achterin zit − boven de elektromotor. De meeste waterstofauto’s gebruiken een kleine accu als een tijdelijke energiebuffer, net zoals bij een hybride. Dat komt omdat de brandstofcel niet direct de wisselende vermogensvraag van de elektromotor kan bijhouden. De accu vangt piekbelastingen op bij accelereren en levert een stabiele energievoorziening bij constante snelheid. Bovendien is het dankzij de accu mogelijk om remenergie op te slaan, net als bij een accuelektrisch voertuig.

Mercedes Benz GLC F Cell
De Mercedes-Benz GLC F-Cell is een plug-in-fcev, die je dus zowel moet tanken als laden.

Maar er zijn uitzonderingen. Mercedes biedt in Duitsland een waterstofauto aan met een grotere accu. De GLC F-Cell is namelijk een plug-inhybridewaterstofauto en deze heeft een accucapaciteit van 14kWh. Dat is een stuk meer dan de circa 1,5kWh van de Toyota Mirai en de Hyundai Nexo, de enige twee waterstofauto’s die in de Benelux beschikbaar zijn. In tegenstelling tot de Mercedes kun je de accu daarvan dus niet zelf opladen. Daardoor heb je met de Mercedes altijd een back-up, want met 14kWh kun je al best een eindje rijden.

Brandstofcel

Om de waterstof om te zetten naar elektrische energie wordt gebruikgemaakt van een brandstofcel. Die wordt ook gebruikt in de industrie, maar dat is een ander type. Bij auto’s gaat het om een protonenuitwisselingsmembraanbrandstofcel, of proton-exchange membrane fuel cell (pemfc). Dat is een type brandstofcel dat werkt bij relatief lage temperaturen en die snel kan reageren op veranderingen in belasting.

Zo’n brandstofcel bestaat uit twee poreuze koolstofelektrodes met platina, gescheiden door een membraan. Waterstofgas wordt bij de anode in waterstofionen en elektronen gesplitst. De ionen gaan door het membraan naar de kathode, waar ze met zuurstof reageren en water vormen. De elektronen worden daarbij gedwongen om via een extern circuit te lopen − en dát is de elektrische stroom waarmee de accu wordt opgeladen of de elektromotor wordt aangedreven.

Brandstofcel

Modellen

Wat ook niet helpt voor de verkopen, is dat het aanbod van waterstofauto's vrij beperkt is. Er zijn al vele jaren slechts twee modellen te koop. Als we twee oudere modellen meerekenen, rijden er in totaal vier modellen in de Benelux. De Hyundai ix35 Fuel Cell was in 2013 een van de eerste en werd in 2018 opgevolgd door de Nexo. In 2014 zag de Toyota Mirai het levenslicht. Deze werd in 2021 opgevolgd door een nieuwe versie.

Bij de nieuwste Toyota Mirai moest Toyota een nieuwe indeling bedenken, omdat het platform niet exclusief voor waterstofauto’s is ontwikkeld, maar eigenlijk een benzineauto is. De Mirai staat namelijk op hetzelfde platform als de Lexus LS en LC, maar dan een ingekorte variant. Ten opzichte van de eerste Mirai moesten de waterstoftanks ook op een andere manier worden geplaatst. De brandstofcel zat aanvankelijk onder de voorstoelen, maar nu onder de motorkap. Daardoor was er ruimte in het interieur om een grote gastank van voor naar achter te plaatsen en een tweede zijwaarts onder de achterbank. De twee grootste gastanks zijn dus in een T-vorm opgesteld: één tank loopt van voor naar achter door het midden van de auto. Dat heeft wel als nadeel dat deze voor de achterpassagiers merkbaar aanwezig is als middentunnel, waardoor het onpraktisch is om een derde volwassene achterin te laten plaatsnemen. De tweede gastank ligt overdwars achter de achterstoelen en een kleinere derde zit onder de kofferbak.

De Hyundai Nexo is een suv en heeft daardoor meer ruimte om de tanks kwijt te kunnen. Hierdoor blijft de bagageruimte beter behouden en is er minder impact op het interieur dan bij een sedan zoals de Mirai. Toch blijft een fcev in de praktijk minder efficiënt met ruimte dan een bev van vergelijkbare grootte. Een elektrische suv zoals de Hyundai Ioniq 5 of Tesla Model Y heeft een vlakke vloer en vaak een frunk met extra bagageruimte. Omdat er geen grote gastanks nodig zijn, bieden deze modellen meer ruimte dan de Nexo.

Hyundai Nexo
Hyundai Nexo

Waterstofproductie

Waterstof in de industrie

Waterstof wordt momenteel al op grote schaal gebruikt in de industrie, zoals voor olieraffinage en kunstmestproductie. In Nederland gaat het om 800 miljoen kilogram waterstof. Deze waterstof wordt voor het overgrote deel op basis van aardgas geproduceerd middels steam methane reforming (smr). Dat is veel goedkoper dan via elektrolyse. Hiervoor wordt circa 4 miljard kubieke meter aardgas gebruikt, wat resulteert in 13 miljoen ton CO2 per jaar. Er zijn plannen om de CO2 in de toekomst af te vangen en onder de grond op te slaan, onder andere via het NortH2-project.

Veel waterstof wordt momenteel op basis van aardgas geproduceerd middels steam methane reforming (smr). Maar dat is vervuilend, dus in de toekomst moet dat groene waterstof worden. Dat kan geproduceerd worden op basis van elektrolyse en water. Daarvoor kun je niet zomaar kraan- of zeewater gebruiken, maar moet je dit eerst zuiveren. Elektrolyse vereist volledig gedemineraliseerd water, anders raakt de elektrolyse-installatie vervuild en neemt de efficiëntie af. En voor het splitsen van waterstofmoleculen (H2) in afzonderlijke waterstofatomen is een aanzienlijke hoeveelheid elektrische energie nodig.

Efficiëntie

En daarmee komen we bij een andere achilleshiel: de efficiëntie. Hoewel een brandstofcel dus efficiënter is dan een verbrandingsmotor, blijft een fcev nog steeds ver achter bij een bev als het gaat om energiegebruik. De reden is simpel: het hele proces van waterstofproductie, transport, opslag, compressie en omzetting in de auto leidt in totaal tot best grote verliezen.

Bij een waterstofauto begint het met elektrolyse: ongeveer 30 tot 40 procent van de energie uit groene stroom gaat al verloren bij de omzetting van water naar waterstof. Vervolgens moet de waterstof gecomprimeerd worden tot 700 bar of zelfs vloeibaar worden gemaakt, wat nog eens 10 tot 20 procent verlies oplevert. Daarna volgt transport en opslag, waarbij wat verdamping en lekverliezen optreden. Tot slot zet de brandstofcel in de auto waterstof weer om in elektriciteit, met een rendement van 50 tot 60 procent. Al die stappen samen betekenen dat slechts 25 tot 35 procent van de oorspronkelijke groene stroom daadwerkelijk bij de wielen terechtkomt.

Bij een batterijelektrische auto is dat heel anders. Hier wordt elektriciteit direct vanuit het stroomnet in de accu geladen. Ook hier is sprake van omzettingsverliezen, vooral bij het laden en ontladen, maar in totaal komt 70 tot 85 procent van de energie bij de wielen terecht. Dit maakt een bev twee tot drie keer efficiënter dan een fcev.

Waterstofverbrandingsmotor

In plaats van een brandstofcel zou je in theorie ook een verbrandingsmotor op waterstof kunnen laten draaien. Dat concept bestaat al; BMW en Toyota hebben ermee geëxperimenteerd. Maar er is een groot nadeel: efficiëntie. Een waterstofverbrandingsmotor heeft een thermisch rendement van ongeveer 25 tot 30 procent. Dat is lager dan een moderne benzinemotor, die 35 tot 40 procent kan halen. Een brandstofcel haalt ongeveer 50 tot 60 procent rendement bij de omzetting van waterstof naar elektriciteit, wat dus een stuk beter is. Dat betekent dat een waterstofverbrandingsmotor bijna de helft van de energie uit waterstof verspilt als warmte, terwijl een brandstofcel een stuk zuiniger met de energie omgaat. En die is een stuk minder efficiënt dan een accuelektrische auto (bev).

Ter vergelijking: een benzineauto heeft een efficiëntie van slechts 20 tot 30 procent, omdat een groot deel van de energie in brandstof als warmte verloren gaat. Maar waar benzine altijd al een relatief goedkope energiedrager was, geldt dat niet voor waterstof. Groene waterstof zal altijd duurder zijn dan elektriciteit, omdat je er eerst elektriciteit voor nodig hebt − en daarbij dus al een fors deel van de energie verliest. Daardoor is waterstof geen logische keuze voor personenauto’s, maar eerder voor toepassingen waar accutechnologie te beperkt is, zoals in de scheepvaart, zware industrie en mogelijk langeafstandstrucks.

Een voorbeeld: om een kilo waterstof via elektrolyse te produceren, is zo’n negen liter zeer zuiver gedemineraliseerd water nodig plus 50kWh aan elektrische energie om de watermoleculen te scheiden. Met een kilo waterstof kan een waterstofauto ongeveer 100km rijden, waarbij we energieverlies door compressie en distributie voor het gemak maar even buiten beschouwing laten. Met diezelfde 50kWh aan energie kan een accuelektrische auto 250 tot 300km rijden. Zolang we geen goedkope energie in overvloed hebben, en in de toekomst misschien juist wel zuiniger met energie om moeten gaan, is dat iets om rekening mee te houden. Dit vertaalt zich bovendien door naar de kostprijs, want rijden op waterstof is niet goedkoop.

Cijfers

Waterstofauto’s zijn dus al jaren beschikbaar, maar de laatste jaren zien we wat geks. Al vanaf het begin was er een grote achterstand ten opzichte van bev's, maar de gedachte was dat dit met nieuwe modellen als de Nexo en de vernieuwde Mirai zou veranderen. Vanaf 2019 begon de groei van fcev's wel iets sneller te gaan, maar de verhouding bleef scheef: bev's werden met duizenden tegelijk verkocht, terwijl het aantal fcev's slechts met tientallen per kwartaal toenam. En wat heel opvallend is: vanaf 2023 is de groei van fcev's volledig gestagneerd en neemt het aandeel zelfs af. Het aantal fcev's is blijven steken rond de 600 stuks en in sommige kwartalen is er zelfs sprake van een lichte daling.

Het marktaandeel van FCEV's blijft over de hele linie achter, ook bij bedrijfsbusjes en vrachtwagens
Het marktaandeel van FCEV's blijft over de hele linie achter, ook bij bedrijfsbusjes en vrachtwagensHet marktaandeel van FCEV's blijft over de hele linie achter, ook bij bedrijfsbusjes en vrachtwagens

Het marktaandeel van fcev’s blijft over de hele linie achter, ook bij bedrijfsbusjes en vrachtwagens.

Hoewel sommige autofabrikanten plannen hebben voor nieuwe waterstofmodellen, blijft het aanbod voorlopig beperkt. BMW en Toyota hebben aangekondigd samen te werken aan de ontwikkeling van een nieuwe generatie brandstofceltechnologie, met als doel in 2028 een serieproductie-fcev op de markt te brengen. Maar andere fabrikanten zoals Honda hebben juist hun waterstofprogramma’s stopgezet. En dat zien we ook een beetje bij bedrijfsbusjes. Daar is er beduidend meer aanbod van waterstofvoertuigen, maar ook hier verdwijnen modellen regelmatig. Zo is Hyvia onlangs failliet verklaard. Dat was een joint venture van Renault en Plug Power. Ook bij bedrijfsbusjes, en zelfs zwaar vrachtvervoer, is het marktaandeel van waterstofvoertuigen vrij beperkt.

Tegelijkertijd ontwikkelen bev’s zich juist hard door: de actieradius van waterstofvoertuigen was vroeger een van de belangrijkste pluspunten, maar ondertussen is het aanbod en de actieradius van accuelektrische personenwagens juist enorm toegenomen, terwijl de prijzen gedaald zijn. Dan blijft het tanken nog als bonuspunt over, maar ook dat snelheidsverschil wordt steeds kleiner. Zo komen er steeds meer EV’s met 800V die veel sneller kunnen laden. Vorig jaar reden we met de Lotus Emeya die al na ongeveer 14 minuten gereed is om zijn reis te vervolgen. En veel sneller is ook al gedemonstreerd.

H2 tanken
H2 tankenH2 tankenH2 tankenH2 tanken

Eigen beelden uit 2022. De tankprijzen zijn inmiddels hoger.

Tankstations

In Nederland zijn er ondertussen zeventien waterstoftankstations in gebruik. In België zijn er acht waterstoftankstations. Er staan wel meer waterstoftankstations in de planning − aangegeven als blauwe punten op de kaart. De groene stations zijn operationeel, de rode zijn tijdelijk niet beschikbaar, meestal vanwege een storing. Een aandachtspunt is het type station en het aantal bar. Sommige stations zijn alleen voor bussen en andere zijn zogenaamde slowfillstations, maar daar duurt het tanken dan 40 tot 70 minuten per voertuig.

Tankstations in Nederland, Vlaanderen en Duitsland. Beeld: https://h2.live/en/
Tankstations in Nederland, Vlaanderen en Duitsland. Bron: H2 Live

De groei van het aantal waterstoftankstations verloopt trager dan oorspronkelijk gepland. In het klimaatakkoord werd de ambitie uitgesproken om dit jaar vijftig waterstoftankstations operationeel te hebben, maar dat werd dus niet gehaald. Dit blijft echter een klein aantal vergeleken met de circa 4100 conventionele tankstations en 5500 snellaadpunten voor elektrische voertuigen.
Voor bestuurders van waterstofauto’s betekent dit waarschijnlijk dat ze vaak moeten omrijden om te kunnen tanken.

Bedrijven met een eigen vloot waterstofvoertuigen kunnen overwegen een slowfillstation te installeren. De kosten hiervoor bedragen ongeveer 200.000 euro, wat aanzienlijk goedkoper is dan de 1,6 miljoen euro voor een regulier waterstoftankstation. Maar het tankproces duurt dan dus wel veel langer.

Het tanken van waterstof lijkt een beetje op het tanken met lpg. Je voert een betaalpas en pincode in en selecteert het gewenste type waterstof. Naast de gangbare 700 bar voor personenauto’s zijn er ook 350 bar vulslangen voor bijvoorbeeld bussen en vrachtwagens.

Na het bevestigen van de juiste slang worden onder andere druk en temperatuur gemonitord en controleren sensoren op eventuele lekkages. Na het vastklikken druk je op de startknop. De auto en het tankstation communiceren met elkaar, waarna het tanken begint. De waterstof wordt vooraf op druk gebracht en bij -40°C opgeslagen. Het koppelstuk kan daardoor na het tanken behoorlijk koud aanvoelen.

Kosten

De prijs van waterstof varieert per tankstation. In Nederland ligt de prijs per kilogram momenteel tussen de 18,95 en 25 euro afhankelijk van de locatie. Dat is een stuk meer dan enkele jaren geleden, toen dit nog rond de 10 euro per kilo was. Dit komt mede door de opgelopen gasprijzen. Deze prijs is exclusief btw, dus dat komt er nog bovenop. Er zit nog geen accijns op, maar dat is tijdelijk. Als de waterstofauto bijna leeg is, past er circa 5 tot 6 kilo waterstof in. Dus reken maar uit, dat is best prijzig voor een bereik van ongeveer 500 tot 600km: zo'n 110 tot 150 euro.

Nu wordt vaak gedacht dat de prijs van waterstof in de toekomst flink zal dalen, bijvoorbeeld als er meer duurzame energie beschikbaar komt, wat weer leidt tot meer overschotten. Maar de prijs wordt niet alleen bepaald door de productiekosten, maar ook door vraag en aanbod. Wat wél vaststaat, is dat de vraag naar waterstof de komende jaren alleen maar zal toenemen, vooral in de industrie, waar het nu al op grote schaal wordt gebruikt voor bijvoorbeeld de productie van kunstmest en raffinage van olie.

Daarnaast zal het in Nederland en veel andere Europese landen altijd duurder zijn om groene waterstof te produceren dan in regio’s dichter bij de evenaar, zoals Noord-Afrika of het Midden-Oosten. Dit komt doordat daar de zonintensiteit hoger is en er meer ruimte is voor grootschalige zonne-energieopwekking, wat elektrolyse goedkoper maakt. In Nederland zijn de kosten hoger door relatief dure elektriciteit, beperkte ruimte en een minder gunstig klimaat.

Bovendien moet groene waterstof concurreren met grijze waterstof, wat geproduceerd wordt uit aardgas en daardoor veel goedkoper is. Dit vertraagt de transitie, omdat bedrijven niet zomaar overstappen zolang er geen sterke financiële prikkel of regelgeving is die groene waterstof bevoordeelt.

Sommigen zijn optimistisch over een toekomst waarin er door grote overschotten aan zonne- en windenergie extreem goedkope waterstof wordt geproduceerd. In theorie zou dat kunnen, maar in de praktijk is het de vraag of deze overschotten op grote schaal en langdurig beschikbaar zullen zijn. Opslag en transport blijven uitdagingen, en er zijn ook veel andere sectoren die goedkope duurzame elektriciteit nodig hebben − de elektriciteitsvraag is in 2050 vermoedelijk minstens drie keer zo hoog als nu, van 119TWh in 2019 tot zo'n 445TWh tot 552TWh in verschillende scenario's.

De toekomst van waterstof als betaalbare energiedrager voor mobiliteit blijft dus onzeker.

Waterstof tankstation

Tot slot

Als je tien jaar geleden mensen vroeg wat het ging worden: auto’s op basis van een accu of waterstof, dan koos een overgrote meerderheid voor waterstof. Maar tot nu toe heeft het anders uitgepakt. Wat personenwagens betreft is de achterstand van waterstof alleen maar verder toegenomen, ondanks de beschikbaarheid van nieuwe modellen en meer tankstations. Er rijden momenteel circa 630 waterstofauto’s rond en ruim een half miljoen volledig elektrische auto’s. Zowel het aanbod van modellen als de groei van tankstations valt tegen en de prijs van waterstof is bovendien flink gestegen.

Waterstof wordt in de toekomst steeds belangrijker om te verduurzamen, maar lijkt vooral van grote meerwaarde in sectoren waar eigenlijk geen alternatieven voor zijn, zoals de zware industrie. Voor personenwagens is dat niet aan de orde en zelfs voor bussen en vrachtwagens is dat de vraag, want ook daar is er sprake van een grote achterstand van waterstofvoertuigen ten opzichte van de accuelektrische varianten.

Groene waterstof is cruciaal om de zware industrie te verduurzamen, zoals de chemische industrie en staalbedrijven als Tata Steel. Maar zoals het er nu naar uitziet, zal het nog lang duren voordat er voldoende groene waterstof is om alle grijze waterstof te vervangen. Ook voor zwaar transport over lange afstanden, zoals schepen en vliegtuigen, lijkt waterstof onmisbaar. Misschien niet zozeer direct, omdat het zo lastig op te slaan en vervoeren is, maar bijvoorbeeld ook om e-fuels en ammoniak te maken.

Op dit moment is de conclusie dus simpel: waterstof is ontzettend belangrijk. Maar niet − of zeer beperkt − voor auto’s.

Redactie: Jeroen Horlings Video-opname: Mark van der Kruit Video-edit: Stijn de Wit Eindredactie: Monique van den Boomen

Lees meer

Reacties (431)

431
424
142
6
0
254

Sorteer op:

Weergave:

Als Chemicus (van origine) heb ik nooit geloofd in waterstof voor auto's. Het probleem is simpelweg dat de olie industrie teveel macht heeft en geen enkele animo om iets te veranderen. Waterstof is meer een vertragingstactiek dan een echte oplossing.

Ik zag boven al een vergelijking met betamax en VHS, maar het is beter, vooral op tweakers, om ethernet vs ATM te nemen. ATM, ontwikkeld door de al heersende telecom bedrijven en technisch beter, vs ethernet dat al bestond en soms problemen had met efficiëntie vanwege collisions. Op kleine schaal en met snelheden tot maximaal 100Mb was er een serieuze concurrentie tussen de beide en iedereen "in de industrie" was ervan overtuigd dat het een gelopen race was. Maar, omdat er geen rechten waren op ethernet en iedereen ermee aan de slag kon, was de 1G versie van ethernet VEEL goedkoper en werd massaal toegepast. Collisions werden opgelost, protocol verbeterd en nu weet bijna niemand meer wat ATM is.

Wat batterijen het voordeel geeft is niet de eind efficiëntie, maar het feit dat letterlijk iedereen een EV kan bouwen in zijn schuur. Waterstof, daarintegen, kan alleen gemaakt en bevorderd worden door dezelfde industrie die nu benzine verwerkt en verkoopt.
Het stukje productie, opslag en distributie speelt daarin geen hoofdrol volgens jou?
Voor distributie van electriciteit hebben we al een bestaand netwerk, voor waterstof niet.
Natuurlijk speelt dat een rol. Maar daar neem je al aan dat dat gesponsord en gefinancierd gaat worden.

Ik doelde met name op het feit dat toen Tesla het concept bewees, de dag erop (bij wijze van spreken) elke auto concurrent en elke investeerder daar op in kon springen. Waterstof was men al 30 jaar mee bezig en er was geen enkele reden om aan te nemen, ook toen al niet, dat niet nog 30 jaar zou nemen.

Distributie en opslag zijn natuurlijk heikele punten, maar die zijn in principe nog relatief makkelijk te schalen met bestaande techniek. Aan de autokant is echter ook niet alles af. De brandstofcel zelf is enorm duur. Een grote brandstofcel is te duur voor een (concurrerende) personenauto, een kleine brandstofcel heeft veel batterij-opslag nodig en komt qua nadelen op hetzelfde terrein als een EV.

Waterstof voor treinen, trucks, e.d. zie ik eventueel nog wel gebeuren. Maar als waterstof had willen winnen had de autokant bijna klaar moeten zijn toen tesla begon en de chemische industrie meteen aan de slag met concepten moeten gaan.
Hoe zit het dan met de enorme oxidatie van waterstof. Ik meende dat ze in Duitsland gestopt zijn met stadsbussen op waterstof, omdat de tankstations het niet erg lang uithielden.
YouTube: Hydrogen Will Not Save Us. Here's Why.
Dat is op den duur denk ik nog wel op te lossen. Hoe groter de tank, hoe kleiner het probleem (op termijn). De connectoren moeten veranderd worden en andere coatings brengen misschien een oplossing voor de chemische problemen. Maar daar is wel een standaard en waarschijnlijk nog veel onderzoek voor nodig. Zelfs nadat we alweer bijna 10 jaar na de opkomst van de EV's zijn.

Waterstof was de "oplossing", omdat dat de wens was van de industrie. Iedereen beter bekend met brandstofcellen en de chemie erachter zal daar niet hard in geloofd hebben.

Ik zou zelfs zeggen dat het bijna net zo efficient is om methaan te maken van de waterstof, samen met CO2 uit de lucht. dan heb je iig een neutraal systeem en methaan motoren zijn veilig, bestaan al, en kunnen vandaag geleverd worden.
ATM is bij mij de engelse term voor geld uit de muur halen :)
Nou nee, ik geloof net wel in waterstof maar dan niet in een brandstofcel maar in een verbrandingsmotor: https://www.waterstofmaga...andingsmotor-op-waterstof.

Dit heeft veel voordelen omdat je met die waterstof ook je huis zou kunnen verwarmen als je deze waterstof zou kunnen opslaan door de overtollig opgewekte stroom van de zonnepanelen te gebruiken voor electrolyse in plaats van terug te leveren naar het net.

Mij lijkt dan de ideale situatie dat je zelf je waterstof kunt produceren om je auto mee te kunnen tanken en in de winter je huis mee te kunnen verwarmen (hmmm maar wacht, dan verdienen de oliemaatschappijen en energieleveranciers en dus daarmee ook de staat er bijna niets meer aan en dus geloof ik niet dat deze ideale situatie ooit gaat ontstaan).
Je verhaal hangt met haken en ogen aan elkaar. Hoe ga je thuis “zelf waterstof produceren om je auto mee te tanken”?!
- het is heel inefficiënt, drie keer inefficiënter dan het in een batterij opslaan
- succes met je thuisinstallatie om 700 bar te genereren en dat ook op te slaan aan die druk. Succes met de kosten daarvan, de omvang, het onderhoud, de veiligheid enzovoort.
Je moet geen genie zijn om te beseffen dat dit geen realistische optie is.
Blijft simpel, gaat altijd over uiteindelijke kosten, vooral in het bedrijfsleven

En door de splijting en daarna compressie kost 1kwh uit waterstof grofweg 3kwh om te produceren
Kortom 3x zo duur.

En ja dan hoef je minder accu’s te hebben, maar aramide versterkte tanks zijn ook niet goedkoop, en kan je lastig in andere vormen maken.
En accu’s zijn zo in prijs gedaald dat het bijna nergends zin heeft.

Kortom financieel niet aantrekkelijk.
Voor luchtvraart zie ik het ook niet rooskleurig in,
Tanks moeten rond zijn voor de druk, en ja dat past niet lekker in vleugels dus, of je moet het vloeibaar doen en dan constant afblazen en supergekoeld binnenbrijgen

Is bioethanol of ammonia toch een stuk practischer,
En wederom al dat comprimeren/liquificeren kost moeite, dus stroom, dus geld.

Dus afgezien van wat niche applicaties zie ik er weinig in, voor seizoens stroom opslag, mischien wel, maargoed daar heb je minder restricties.
Biobrandstof is alleen maar goedkoop met gewassen op landbouw grond. Als je de lucht- en scheepvaart daar op wil laten draaien heb je een extra planeet aarde nodig. Biobrandstof uit algen werkt alleen maar met gesloten bioreactoren en is erg duur.

Ammonia is te giftig, methaan is bijna net so simpel en ethanol niet zo heel veel moeilijker te maken. Maar voor synthese heb je en waterstof en CO2 nodig en het is een beetje ironisch, maar CO2 word bij net zero ook duur.

Alle net zero brandstoffen hebben gigantisch grote problemen, niet alleen waterstof.
Dit is wat je steeds hoort over "groene" alternatieven: ze hebben allemaal nadelen. Maar dan vegen we de nadelen van olie wel heel erg makkelijk onder het tapijt. We zullen moeten accepteren dat alles duurder en anders wordt, willen we het tij keren. Dat is het gevolg van aan de ene kant jarenlang de andere kant op kijken en problemen negeren en de traagheid waarmee wetenschap voor je gevoel de oplossingen aandraagt. Bovendien kleven er aan olie verbranden natuurlijk ook kosten die niet direct inzichtelijk zijn, zoals milieuschade en gezondheid.

Maar kijk eens 10 jaar terug in de tijd: toen had je Tesla met een heel dure Model S en Nissan met de Leaf en wat kleiner gepeupel eromheen. Nu maakt iedere zichzelf respecterende fabrikant een EV. Daarnaast worden huizen gasloos opgeleverd en stappen ook bewoners van bestaande huizen over op een warmtepomp. Hier in de wijk zijn ze bezig het elektriciteitsnet op te waarderen. Lastig, want ik kan de auto even niet bij onze woning kwijt, maar wel mooi als we hier straks 50% EV's in de straat hebben staan.

En vergis je niet: ook olie zal de komende jaren steeds duurder worden, omdat we het veel sneller verbruiken dan dat het van nature wordt aangemaakt. Daardoor moet het van steeds dieper komen, tenzij er nieuwe olievelden worden ontdekt. Bovendien zal de overheid er echt wel alles aan doen om elektrisch rijden significant goedkoper te maken dan benzine en diesel (en lpg/cng?), zodat de consument "de juiste keuze" maakt. Nu nog stoppen met subsidiëren van kerosine en treinverkeer voor de middellange afstand wordt competitief. Ik zou bijvoorbeeld best met een autoslaaptrein naar Z-Frankrijk, Italië, Kroatië of Spanje/Portugal willen, maar voor het geld dat ik daaraan kwijt ben (los van dat je ver vooraf moet reserveren, anders zit hij al vol), kan ik retour vliegen, terplekke een auto huren én houd ik geld over. En het zou zo mooi kunnen zijn: in je eigen auto ver weg van huis met alles wat je wilde meenemen...

Je hebt gewoon een beetje fantasie nodig om te zien dat het echt wel beter wordt en dat je voor sommige zaken gewoon je leefwijze moet aanpassen. En juist daar wringt de schoen: daar is de mens niet voor gemaakt. Hoe ouder je wordt, hoe stugger je wordt in je maniertjes.
Dit is wat je steeds hoort over "groene" alternatieven: ze hebben allemaal nadelen. Maar dan vegen we de nadelen van olie wel heel erg makkelijk onder het tapijt.
Klopt dat de negatieve externaliteiten van fossiele brandstoffen historisch ondergewaardeerd zijn. Maar het erkennen van die schade maakt het nog geen goed idee om dan maar een inefficiënt alternatief als waterstof in te zetten op terreinen waar betere opties bestaan. Waterstof is soms technisch waardevol maar dan alleen voor specifieke toepassingen, maar geen universele oplossing en zelden de eerste keus.

Dat blijkt ook uit de Hydrogen Ladder, een nuttig instrument om de juiste toepassingen van waterstof te onderscheiden. Liebreich, de maker van die ladder, benadrukt bovendien dat waterstof geen panacee is, zelfs niet binnen de sectoren die hij zelf benoemt. De ladder laat zien dat waterstof op langere termijn vooral economisch en technologisch haalbaar blijft in nichetoepassingen.

Hoewel de nadruk sterk ligt op economische en efficiëntiecriteria, is er ruimte voor discussie over bredere milieuvoordelen. In sectoren waar directe elektrificatie niet haalbaar is, kan waterstof ondanks het lagere rendement toch bijdragen aan CO2-reductie. Maar zelfs dan blijft de hoofdregel gelden: zet waterstof alleen in waar geen beter alternatief bestaat. En die is er meestal wel...

In de meeste gevallen, zoals personenmobiliteit, wordt waterstof structureel overschaduwd door goedkopere, efficiëntere en schaalbaardere technologieën zoals directe elektrificatie. Precies dat is ook Liebreichs punt: als er een alternatief is, is waterstof vrijwel nooit de logische keuze.
We zullen moeten accepteren dat alles duurder en anders wordt, willen we het tij keren.
Dit! Alleen moeten we bij hogere kosten ook strakker alloceren. En dat betekent: prioriteit geven aan de efficiëntste route per toepassing. In het geval van mobiliteit is dat in vrijwel alle gevallen directe elektrificatie en niet eentje via een omweg.
Bovendien kleven er aan olie verbranden natuurlijk ook kosten die niet direct inzichtelijk zijn, zoals milieuschade en gezondheid.
Dat is waar. Maar het feit dat olie schadelijk is, maakt een alternatief als waterstof nog niet automatisch geschikter dan andere alternatieven. De Hydrogen Ladder van Liebreich laat zien dat waterstof in mobiliteit vrijwel nooit de voorkeursoptie is. Zijn conclusie is expliciet: waar alternatieven mogelijk zijn, moet waterstof worden vermeden.
Maar kijk eens 10 jaar terug in de tijd: toen had je Tesla met een heel dure Model S en Nissan met de Leaf en wat kleiner gepeupel eromheen. Nu maakt iedere zichzelf respecterende fabrikant een EV.
Exact. En dat komt omdat BEV’s schaalbaar bleken, goedkoper werden, en qua systeemrendement superieur zijn. Een BEV benut 70 tot 85% van de energie, terwijl een FCEV na elektrolyse, compressie, opslag en omzetting slechts 25 tot 35% overhoudt. Dat is een verschil van een factor 2 à 3. Dat vertaalt zich in infrastructuurbehoefte, netbelasting en opwekcapaciteit. Wil je dat gaan toepassen in Nederland? dan hebben we dus 2 a 3x meer windmolens en zonnepanelen nodig (voor dit doeleinde) voor hetzelfde effect.
En vergis je niet: ook olie zal de komende jaren steeds duurder worden, omdat we het veel sneller verbruiken dan dat het van nature wordt aangemaakt.
Prijsontwikkeling van olie volgt vooral geopolitiek en kartelgedrag (OPEC+), niet geologische schaarste. Maar zelfs als olie duurder wordt, is dat geen reden om over te stappen op een energiedrager die netto drie keer zoveel stroom vereist per kilometer. Hetzelfde geld investeren in netwerk en opwekking is dan nog steeds voordeliger.
Bovendien zal de overheid er echt wel alles aan doen om elektrisch rijden significant goedkoper te maken dan benzine en diesel [...]
De overheid heeft elektrisch rijden jarenlang gestimuleerd via bijtellingskorting, MRB-vrijstelling en aanschafsubsidies, juist omdat batterij-elektrisch rijden energetisch efficiënter en systeemtechnisch schaalbaarder is dan alternatieven als waterstof. Inmiddels worden veel van die regelingen afgebouwd, wat vooral laat zien dat BEV’s marktrijp genoeg zijn geworden om ook zonder structurele overheidssteun te blijven groeien. Voor waterstof in personenmobiliteit is die fase nooit bereikt.

Zelfs met grootschalige subsidies is het aandeel FCEV's in Nederland blijven steken rond de 600 voertuigen. Die stagnatie is echt geen toeval maar het gevolg van fundamentele systeemnadelen. De efficiëntieketen van waterstof, van elektrolyse via compressie en distributie tot omzetting in de brandstofcel, leidt tot energieverliezen die niet tijdelijk zijn of eenvoudig oplosbaar. Ze zijn inherent aan het medium. Minimaal tweederde van de oorspronkelijke energie gaat verloren. Dat blijft zo, zelfs als waterstof goedkoper wordt, en zelfs als het goedkoper wordt wil dat de beschikbare waterstof liever gaat naar zaken die echt geen alternatieven hebben.
Nu nog stoppen met subsidiëren van kerosine en treinverkeer voor de middellange afstand wordt competitief.
Volledig mee eens, en dat mag nog veel breder dan alleen dit maar ook op alle andere fossiele brandstoffen die nog (in)direct gesubsidieerd worden. Prijssignalen moeten consistent zijn over modaliteiten heen. Maar de implicatie is juist dat we inefficiënte alternatieven niet kunstmatig in leven moeten houden, zoals FCEV’s in personenmobiliteit.....

In sectoren waar directe elektrificatie niet (altijd) mogelijk is, zoals staalproductie of chemie, is waterstof wel strategisch nuttig. Het gaat daar om processen die moeilijk te elektrificeren zijn en waarin waterstof centraal en gecontroleerd kan worden ingezet. Dit zal helaas meer centrale aansturing vergen.

Volgens Michael Barnards projectie zal de vraag naar waterstof in transport vanaf 2040 wereldwijd dalen. De reden is simpel: batterij-elektrisch rijden blijft zich sneller ontwikkelen, tegen lagere kosten en met minder systeemverliezen. Er is dus geen structurele rechtvaardiging om grootschalige inzet van waterstof in personenvervoer te blijven overwegen.

Tegelijk stijgt de elektriciteitsvraag richting 2050 tot meer dan 400 terawattuur. Als je waterstof inzet op plekken waar directe elektrificatie prima werkt, moet je onnodig veel extra opwekcapaciteit bouwen. Dat is inefficiënt, duur en remt de energietransitie onnodig af.

De conclusie is dan ook helder: waterstof is soms een ding, in sommige sectoren, indien er echt geen alternatief is, maar dat is er voor auto's. Dat blijkt ook uit de stagnerende marktcijfers, het beperkte modelaanbod en het terugtrekken van fabrikanten.

Zie ook ze reactie en het draadje erboven: jdh009 in 'BMW en Toyota gaan nauwer samenwerken voor ontwikkeling van waterstofauto's'

[Reactie gewijzigd door jdh009 op 11 juni 2025 10:33]

Ik heb je +2 gegeven, maar bij dit verhaal is wel een en ander aan te tekenen: net zoals de batterijtechnologie nog steeds beter wordt en in een razend tempo, is ook bij waterstof een technische doorbraak goed mogelijk. Als het rendement beter wordt, word het sommetje navenant beter en als waterstof katalysators goedkoper worden kunnen ze effectief worden ingezet om het overschot aan zon/windenergie om te zetten: die energie is dan zowat gratis en alles wat je ervan kunt bakken is mooi meegenomen, maar alleen als de katalysators dermate goedkoop worden dat het geen probleem is ze een groot deel van de tijd niet te gebruiken.
Jammer dat je niet specificeert wat je precies onjuist of onvolledig vindt aan mijn bijdrage. Ik probeer in mijn reactie niet zomaar een mening te geven, maar een systeemanalyse te maken op basis van bekende (wetenschappelijke) inzichten. Als je daar inhoudelijk iets aan kunt toevoegen of nuanceren, is dat welkom, zeker omdat ik vaak naar eerder gemaakte analyses verwijs.

Nu komt jouw reactie vooral over als een beroep op wat in de toekomst mogelijk zou kunnen zijn, zonder dat je duidelijk maakt hoe waarschijnlijk dat is of wat daarvan de concrete implicaties zijn. Daarmee blijft je redenering zwak op probabilistische gronden: je stelt iets voor als optie, maar zonder dat duidelijk wordt waarom dat binnen relevante tijdschalen realistisch of beleidsmatig zinvol zou zijn.

Zoals JP1980 ook aanhaalt, zitten er aan waterstofproductie grenzen die niet eenvoudig te slechten zijn. Natuurkundig (met name thermodynamisch), economisch en systeemtechnisch. Optimalisaties zijn zeker mogelijk, maar de energieverliezen bij elektrolyse, compressie, opslag en omzetting zijn in belangrijke mate fysiek bepaald. Daar kun je dus weinig aan veranderen. Een beleidslijn bouwen op de veronderstelling 'als', dat zulke verliezen fundamenteel kunnen worden geëlimineerd is daarmee in mijn ogen weinig realistisch, zolang er geen doorbraken zijn die de bekende natuurkundige limieten daadwerkelijk verleggen.

Ook het idee dat overtollige zon- of windenergie 'gratis' beschikbaar zou zijn voor elektrolyse klinkt aantrekkelijk en zie je vaak voorbij komen in deze discussies, maar houdt weinig stand als je de volledige systeemkosten meeneemt. De energie zelf mag dan tijdelijk geen marktwaarde hebben, maar de systemen eromheen moeten nog steeds gebouwd worden: elektrolysers, compressoren, buffers, leidingen, tankinstallaties, opslag en omzettingsfaciliteiten. Die zijn stuk voor stuk kapitaalintensief en functioneren economisch alleen bij hoge benuttingsgraad. De suggestie dat het acceptabel is om katalysatoren of elektrolysers een groot deel van de tijd stil te laten staan miskent juist dat stilstand de levelised cost of hydrogen fors verhoogt.

De energie mag dan 'gratis' lijken, maar het omzetten ervan in bruikbare vorm is dat allerminst. Alleen wanneer het systeem als geheel efficiënt en vrijwel continu benut zou worden, zouden de kosten mogelijk acceptabel blijven. En zelfs dan blijft de vraag of waterstof wel de beste optie is. Er zijn immers ook andere technieken voor energieopslag of voor het verschuiven van verbruik in de tijd, die in veel gevallen een hoger rendement, lagere investeringskosten of minder complexe infrastructuur vereisen. Die worden in dit soort redeneringen vaak gemakshalve vergeten of buiten beschouwing gelaten.

In mijn ogen is het dus prima rationeel te onderbouwen om waterstof exclusief toe te gaan wijzen aan sectoren die echt geen alternatief hebben. Denk aan industriële processen zoals staalproductie of bepaalde chemische routes die ik al noemde in mijn vorige reactie. Daar is directe elektrificatie fysiek of procesmatig niet haalbaar. Maar in vormen van vervoer waar accupakketten inmiddels aantoonbaar superieur zijn, valt er in mijn ogen geen rationeel te rechtvaardigen grootschalige inzet meer te bedenken voor waterstof. Er zullen ongetwijfeld nichetoepassingen blijven bestaan/te vinden zijn, maar die veranderen mijn hoofdconclusie niet.
Ook aan @JP1980

Ik geloof helemaal niet dat we erg van mening verschillen: groene waterstof maken uit elektriciteit is erg inefficient en duur, zodat we het waarschijnlijk niet op grote schaal gaan doen. Van wat er dan geproduceerd wordt is inzet op de hoogste treden van de hydrogen ladder, zoals chemie het interessantst. Rijden op groene waterstof lijkt me dan ook voorlopig niet praktisch.

Op dit moment zijn electrolysers ook nog eens erg duur: zo'n €2000/kWh oftewel ongeveer 2 x zo duur als b.v. een windturbine. https://observatory.clean...nd-cost/electrolyser-cost. Vanwege die hoge CAPEX heeft het dus ook geen zin die dingen in te zetten om overtollige wind/zonne energie om te zetten in groene waterstof: je moet ze eigenlijk het liefst continu laten lopen om er nog een beetje economisch haalbare case mee te bereiken. Omdat het process vrij ingewikkeld is en gevoelig voor storingen is het ook onwaarschijnlijk dat het echt goedkoop gaat worden.

Maar anderzijds: 30 jaar geleden was wind- en zonne- energie iets voor hippies (been there, done that). Nu leveren beide een reele bijdrage aan de wereld energieproductie. Op dit moment bereikt b.v. Denemarken al regelmatig momenten waarop wind en zon meer elektriciteit produceren dan er verbruikt wordt. Bij de verdere uitbouw gaan we dus af en toe heel veel overhouden.

Opslag is hoe dan ook erg lastig, ja waterkracht, batterijen, warmte in zand/steen e.d. zijn wellicht ook goede opties maar in dat geval kan waterstof ook een rol spelen, mits de technologie fors beter/goedkoper wordt. De productie van waterstof kan in dat geval dermate groot worden dat de hogere treden op de hydrogen ladder bezet worden en dan valt er wellicht wat te halen met waterstof in de transport sector.
Prestaties uit het verleden beiden geen garantie voor de toekomst werkt gelukkig ook in de andere richting.
... is ook bij waterstof een technische doorbraak goed mogelijk. Als het rendement beter wordt, word het sommetje navenant beter en ...
Technische doorbraken gaan echter NOOIT verder dan natuurkundige grenzen toelaten, en precies daarom kan geen enkele doorbraak het sommetje zoveel beter maken dat waterstof uit de huidige 'niche hoek' komt.
Beetje naief, want die grenzen zijn we juist continue aan het verkennen.

De natuurkunde is een hypothese, niet een natuurwet.
Welke natuurkundige grens is hier precies van toepassing en waar ligt die grens dan?
Windturbines halen theoretisch maximaal 59% van de kinetische energie uit de wind (de wet van Betz) in de praktijk halen ze ongeveer 50%, daar is dus niet wezenlijk meer te halen. Zonnecellen halen maximaal 69%, in de praktijk ligt het record nu nog op 48%, bij "normale" panelen bij 20%, dus daar kan theoretisch nog veel meer.

Ik ben verrast dat al die regeringen die waterstof onderzoek subsidiëren nooit begrepen hebben wat jij hier kennelijk wel heel precies weten: dat het per se niet beter kan worden. Moet je dat niet even bij RVO melden?
Waterstof = windturbines = zonnecellen ?
Kom op zeg... Wat een zwaktebod.

Super kort 5-punten-lesje waterstof (in gasvorm) in de praktijk:
1 - waterstof (H) is het lichtste gas dat er is
2 - H gaat overal doorheen, ongeacht welk materiaal of dikte, alles zal uiteindelijk (iets) lekken
3 - H maakt verschillende metalen broos (waterstofbrosheid)
4 - H is kleurloos, reukloos en zeer ontvlambaar
5 - H is alleen onder zeer hoge druk (meestal 350 tot 700 bar) opgeslagen enigszins bruikbaar

Allemaal zaken die natuurkundig vastliggen, als je die punten optelt is het ineens (met wat brede technische basiskennis) niet moeilijk meer te begrijpen dat er niet zo heel veel stoffen zijn die 'lastiger zijn om mee te werken' (en daarom niet heel vaak 'logisch', wel al heel snel duur), vooral verschillende radioactieve stoffen (waar ik, net als met verschillende [gerelateerde] gassen, ook jarenlange praktijk ervaring mee heb) blijven er dan over.

En wat precies wil je met je laatste opmerking insinueren? Dat ik zou zeggen dat 'waterstof nergens goed voor is??? Nee... Uiteraard zijn er goede toepassingen voor waterstof! Alleen zijn (en blijven) dat er niet zo heel veel (vandaar 'niche hoek').
Ik ben helemaal met je eens dat het "lastig" spul is, maar juist uit het feit dat dat spul wel degelijk breed wordt ingezet is dat niet onmogelijk, dat het daarmee wellicht (te) duur kan worden. Die natuurkundige grenzen, zoals ik voor wind en zon aangegeven heb zijn echte grenzen: als wind energie alleen rendabel krijgen is als 80% van de kinetische energie uit de lucht gehaald worden is het einde oefening.

Bij de onderzoeken naar waterstof wordt zeker in Duitsland ook gebruik in personenauto's meegenomen, als jij kan aantonen dat dat allemaal flauwekul is, mag je graag even melden, zonde van de belastingcenten.
https://www.fraunhofer.de...rieb-brennstoffzelle.html
Er kunnen altijd dingen veranderen, maar waterstof was er 30 jaar geleden ook wel. En zonnepanelen, windenergie, EV's, alles heeft zich enorm ontwikkeld. Maar productie van waterstof is in die periode niet of nauwelijks ontwikkeld. En dat komt niet omdat men het niet wil of probeert.

Er zijn wel plekken waar men nu natuurlijke waterstof heeft gevonden. Misschien is dat iets. Maar ook daar is de vraag hoe krijg je het er uit. Hoe krijg je het op de plek waar het geconsumeerd moet worden. En wat kost dat. Ik geloof daar ook niet zo in, maar dat is nog een gebied waar men nog (naar mijn weten) maar in de beginfase zitten van onderzoeken of dit haalbare kaart is.
Volgens mij loop je tegen natuurkundige grenzen aan. Denk niet dat we grote verbeteringen hoeven te verwachten in productie van waterstof. Zeker niet op korte termijn.

En of we in de toekomst grote overschotten groene energie gaan hebben? Dat is nog maar de vraag. We gaan naar een aanbod gestuurde consumptie. Waar vraag en aanbod elkaar niet vinden gaan we voorlopig de energie opslaan in normale accu's. En blijven er dan nog overschotten over, dan is in eerste instantie de industrie een afnemer.

Misschien heel ver in de transitie komt er misschien waterstof beschikbaar voor andere doeleinden, maar persoonlijk verwacht ik dat de batterij techniek dusdanig goed is (niet bestaand uit schaarse grondstoffen, en geproduceerd met weinig milieubelasting, recyclebaar) dat dit altijd een betere optie is.

Voor langere opslag zijn er ook andere opties. Je kunt relatief efficiënt vrij lange tijd warmte opslaan in gewoon zand.
OK maar welke grens zie jij dan als onoverkomelijk probleem? Nogmaals: ik ben het eens met je betoog dat gebruik van waterstof voor auto's lastig is, zie ook mijn antwoord op @HuisRocker, maar de mensheid lost wel vaker lastige zaken op...
Hier is een limiet waar je niet om heen kan:
Om een waterstofatoom van een zuurstofatoom los te peuteren heb je een bepaalde hoeveelheid energie nodig. Dit is een onoverkomelijke waarde. Je kan niet met minder werk dan het minimum het ene atoom van het andere slopen. Dit is 39,4 kWh voor een kilo waterstof.
De beste elektrolyzers die op dit moment bestaan hebben op dit moment 41,5 kWh nodig. Dit is een efficiëntie van 95%! Er is dus niet heel meer te winnen aan het basale productieproces.

Er is nog wel wat te winnen aan het zuiveren van het water voordat het de splitser in gaat. En ook zaken als transport van de ruwe grondstoffen en het uiteindelijke product kan nog wel hier en daar weer wat procenten aan efficiëntie opleveren. Maar ook die ketens zijn na 200 jaar industriële revolutie al behoorlijk efficiënt geworden.

De vraag is nu of je de weinige beschikbare resources moet gaan besteden aan het najagen van een stukje technomagie om deze harde natuurlijke limieten te breken of dat deze beter bestaat zijn aan bouwen van een duurzame samenleving met techniek die nu al bestaat en factoren efficiënter zijn dan wat op dit moment met waterstof kan.

We hebben gezien hoe goed dat techhopium gewerkt heeft voor de boeren met hun magische stikstofreducerende stallen: gebroken beloftes, niet werkende stallen, tientallen jaren aan vertraging, stilstand en zelfs achteruitgang. Dat moeten we dus niet nog een keer gaan doen met het schoonmaken van de transportsector.
Bovenstaande weet batteries4ever zeer waarschijnlijk allemaal ook wel, echter werkt hij bij Fraunhofer, dat hij iets anders zou gaan verkondigen dan wat zijn collega's bij Fraunhofer over waterstof zeggen (zie zijn link) is niet heel waarschijnlijk... ;)
Dit is precies het soort van limieten die ik bedoelde. Nee @Nathilion eerlijk gezegd wist ik dat niet, ik zit meer in de wind! Wij kijken meer naar de praktische gevolgen van waterstof-Unit-wind, goals wisselende hoeveelheden stroom. Maar de realistische percentages lijken me heel wat lager te liggen, zodat je voor een stroom->H2-> stroom cycles eerder op 50% blijft hangen. Als de elektrolyse dan 95% effectief is, waar gaat het dan mis?
De kosten van de elektrolyseuren zijn nog veel te hoog, zodat part-time use voor overproductie van stroom nog niet economisch is. Daarnaast is de complexiteit en onbetrouwbaarheid nog een fors probleem. Als daar betere technologie ontstaat dan kan het wat economischer worden.

Zie echter ook de algemene teneur van de discussie die stelt dat waterstof voorlopig in de chemie meer toekomst heeft dan als stroomopslag: het is zeker mogelijk dat het process nooit dermate efficiënt te krijgen is dat het een echte factor wordt in de stroomopslag.

[Reactie gewijzigd door batteries4ever op 13 juni 2025 15:22]

Dit is precies het soort van limieten die ik bedoelde. Nee @Nathilion eerlijk gezegd wist ik dat niet, ik zit meer in de wind!
Goed dat je aangeeft dat je kennis niet toereikend is op dit onderwerp. Het is nu dus ook duidelijk dat je daarom vragen stelde, je vragen kwamen eerder op mij over als iemand die de antwoorden wel wist maar poogde 'de discussie te sturen'. Dat komt (helaas) veel voor tegenwoordig... Gelukkig had ik het mis! Bij deze mijn excuses.
Geen punt! Ik bond je commentaar ook nergens kwetsend … dat is hier weleens anders!
Elektrische auto's zijn leuk in een plat klein land als nederland. De gepropageerde bereiken van meer dan 500km zijn alleen in afrika te behalen, bij een temperatuur van 21 graden, bergaf, zonder buitenspiegels en met wind mee. Het doet serieus denken aan de volksverlakkerij van Volkswagen met zijn efficiency normen.

Zoiets als dit dus:
https://www.toyota.nl/ont...stand-af-zonder-te-tanken
Ik vraag me af wat die hypermilers rijden met een EV. Weet iemand dat?
Witte waterstof lijkt wel de toekomst voor mij.
Dus EV’s zijn alleen “leuk” in platte landen en WLTP is volksverlakkerij? Ondertussen rijden ze massaal in Noorwegen, Zwitserland en Schotland. Maar goed, als je testcycli niet snapt, vergelijk je die natuurlijk met sjoemeldiesels. En als je niets wil zeggen over het rendement van waterstof (25–35% vs 70–85% bij BEV), begin je over hypermiling en witte waterstof, dat ene ‘commerciële’ project in Mali dat sinds 1987 een dorp bedient en sindsdien door niemand is opgeschaald? Geen inhoud, alleen uitwijkmanoeuvres. Probeer het opnieuw, maar dan met data.
Ah, de Mirai-hypermiling-recordrun. 1360 km bij lage snelheid op openbare wegen, met professionele hypermilers tijdens spitsuren. Interessant voor Guinness, maar niet representatief. Tesla (1128 km), Mercedes EQXX (1202 km), Hyundai en anderen hebben ook +1000 km-runs gereden... allemaal met accu’s. Niemand gebruikt die als norm. Waarom zou het hier dan wél tellen?
Grappig,, de drie landen die je noemt hebben bij elkaar net zoveel inwoners als nederland en liggen allen in West Europa. In de rest van de wereld wordt nog niet zo'n haast gemaakt met EV's en dat komt met name omdat daar geen verboden of gunsten gekoppeld worden aan het duurzaam rijden. In noorwegen zijn nieuwe fossiele auto's vanaf dit jaar bijv. helemaal verboden. Je kan dus ook zeggen dat het duurzame concept daar de automobilist door de strot wordt geduwd. Makkelijk he, als je geen keuze hebt....

Dat dorp in Mali vindt ik niet zo interessant omdat de markt voor waterstof er niet is. Mali is een olie-exporteur en zal baat hebben bij binnenlandse vraag. Hetzelfde geldt ook voor andere landen in afrika. EV's lijken alleen politiek te worden gepushed in landen die zelf nauwelijks fossiele reserves hebben of die reserves als politiek ongewenst hebben verklaard en dat zijn wij in west europa. EV's zijn dan ook niet een zichzelf verkopend produkt en helaas hebben EV's ook een schaars probleem waar het Lithium betreft.

Dus wanneer je alle mitsen en maren tegen elkaar afweegt, blijft voor mij het meest toekomstvaste concept de witte waterstof auto. Volgens mij heeft ook Toyota daar nu ook op ingezet en dat zegt best wel wat want zij waren ook de leverancier van de eerste moderne massa EV, de Prius.
https://www.autoweek.nl/a...stofauto-klaar-voor-2026/
Het eerste land ter wereld dat een verbod op auto’s met verbrandingsmotoren heeft ingevoerd, is Ethiopië. Dit verbod werd in februari 2024 aangekondigd en richt zich op de import van nieuwe auto’s met verbrandingsmotoren voor privégebruik.
https://www.theguardian.c...etrol-and-diesel-vehicles
De Prius is nooit een EV geweest, maar een phev!
Ik doe relatief makkelijk 500km met mijn Model Y in België. Is toch ruim voldoende? Autostrade makkelijk 400 km. Ik rij zelden >300-350km zonder stoppen (ook niet met mijn vorige diesel/benzine-wagens).
Je rijdt gewoon op fossiele energie.
De mix wordt steeds groener. Dus steeds minder fossiel.

De groenste km blijft natuurlijk degene die je niet rijdt.
Tja, en de schoonste lucht blijft de lucht die je niet ademt....
niet afdoende op je antwoord, eerder een toevoeging:
bij waterstof, is er nog een mogelijkheid om lang termijn op te slagen, en over echt lange afstanden te vervoeren (denk: vanuit de Sahara of Namibië bijvoorbeeld). Die optie zit er niet echt in/beperkt bij elektriciteit.

Waterstof is een stof, en ik zou er geen probleem bij hebben om een deel energie kwijt te spelen, als ik het ook 6 maand later nog kan gebruiken. Stel ik wil in de zomer mijn PV overschot omzetten in waterstof, daarna kan ik die rustig bewaren tot mijn warmtepomp in de winter die opgeslagen energie graag zou willen gebruiken, of mijn auto. Met batterijen slaag ik er niet in om een paar MWh van zomer naar winter te krijgen. Batterijen hebben wat veel zelfontlading. En omdat het ook allemaal traag mag gaan (ik heb de hele zomer tijd om waterstof te maken en op druk te zetten), en dat een grote waterstoftank wel in mijn kelder zou passen (mits veilig). 1 grote ronde tank is goedkoper dan 3 kleine tanks voor een auto met een rare vorm. En misschien is die super hoge druk minder nodig. En misschien is een brandstofcel efficiënter als die eerder een vaste/regelmatige productie heeft (mijn WP draait heel regelmatig in de winter) - niet zoals in een FCEV.


Ik _vermoed_ ook dat zulke waterstof-thuisbatterij (van enkele MWh) redelijk betrouwbaar en zonder al te veel slijtage (tegenover een batterij) kan gemaakt worden. Indien nodig stockeer ik ook zuivere zuurstof zodat het dezelfde stoffen zijn die een en terug gaan, en hoef je geen zuivering te doen. Je hebt dus 3 tanks: zuiver water, en zuurstof/waterstof apart.

[Reactie gewijzigd door bjp op 11 juni 2025 18:24]

Dat je verslijtende https://www.classicfilters.com/nl/blog/filters-voor-waterstofelektrolysers/ filters hebt. En dat tanks voor waterstof heel makkelijk gaan lekken, een korte levensduur hebben, en op een hoge druk moeten worden gehouden. Maken kleinschalig gebruik erg lastig en erg duur ten opzichte van een standaard batterij.
Grootschalige opslag in bv poedervorm is een veel beter idee voor zomer/winter probleem. Maar vermoedelijk zijn stuwmeren/ondergrondse wamte/koude opslag enz een goedkopere oplossing.
Inderdaad: Waterstof is fantastisch als er geen alternatief is, en voor de 93,5% niet-electrische auto's die verkocht worden in bijv Utrecht, Flevoland of Gelder land_is_
electrisch rijden _geen_ alternatief!

Want de hele hydrogen ladder en het verhaal over efficientie pakt totaal anders uit omdat er geen capa meer is op het hoog- en middenspanningsnet, en gasleidingen er al liggen. Die tegen geringe kosten zijn aan te passen voor waterstof.

Zelf heb ik met belangstelling de aanleg van 380Kv Zuid-West gevolg, dat duurde meer dan 15 jaar om aan te leggen. En koste een paar miljard.

Dus leuk dat batterij auto's efficient zijn, alleen je hebt er helaas niets aan als er geen laadpaaltjes meer bij kunnen komen...
Ik denk dat je het hier redelijk netjes samenvat

Mijn conclusie begint zo langzamerhand steeds meer te lijken op: misschien zijn er gewoon teveel mensen?

We weten namelijk dat hoe wij het nu (als in letterlijk dit moment) willen inrichten, het niet/nauwelijks goed gaat komen.
Er zal dus nog behoorlijk aan de weg gewerkt moeten worden om die doelen te behalen.


Momenteel zijn er ongeveer 8 miljard mensen op de wereld.
De verwachting is dat dit naar gemiddeld 10.5 miljard gaat rond 2070-2080.
Of rond 12-13 miljard in minder gunstig geval.
Dat is dus een factor 1.3-1.6 meer!
Waarvan de verwachting is, dat deze groei vooral zal zijn in minder ontwikkelde landen (tot zelfs verdubbelen).
Landen waar momenteel weinig tot geen aandacht wordt besteed klimaat neutraal heid.

Als we nu al weten dat we er met huidige maatregelen er niet/nauwelijks tot net-aan voldoende zijn.
Dan is dat sowieso niet voldoende voor wanneer er NOG meer mensen zijn.

Er is namelijk geen enkele oplossing die 100% neutraal is, aangezien geen enkel proces 100% efficiënt is.
Is het dan misschien niet altijd uitstel van executie?


Trouwens, bij het boeken van een internationale trein gaat het al fout.
Wij vinden het erg leuk om met de trein naar bv Italië oid te gaan.
Stuk relaxter ook dan vliegen en per saldo (incl naar vluchthaven etc gaan) kost het niet eens zo heel veel meer tijd.

Maar elke keer is het weer een enorme puzzel.
Niks sluit goed op elkaar aan en is goed met elkaar afgestemd.

[Reactie gewijzigd door B_FORCE op 11 juni 2025 08:45]

Hetzelfde met de woning markt. Er wordt keihard geroepen om te bouwen, maar kunnen niet blijven expanden. Bovendien; grijze golf komt eraan.
Vliegen kan straks wel elektrisch worden hè btw. Dan accepteren dat een vlucht langer duurt?

En hoe staat het trouwens met NL ontwikkelingen zoals bijv.: https://www.tudelft.nl/de...rstof-in-een-vaste-drager

[Reactie gewijzigd door IngamerX op 11 juni 2025 09:08]

Uiteraard is het speculeren, maar ik heb zelf het idee dat de vergrijzing zomaar een grote reden zou kunnen zijn dat er juist maar mondjesmaat gebouwd wordt.

Overigens gaat dit nog wel heel lastig worden op heel veel andere manieren.

Het lijkt mij ook vrij duidelijk dat geen enkele politieke partij dat bij naam wil gaan noemen.
Niet echt: de huizenmarkt in Nederland is een ramp, je kunt bij wijze van spreken elk huis tegen zo ongeveer elke prijs kwijt dat je maar bouwen kunt en de prijzen schieten omhoog. De nieuwbouw is afhankelijk van de huidige markt: de bouwer zal het een zorg zijn wat er over 20 jaar met dat huis gebeurt.

Er wordt niet gebouwd door te weinig grond en lange procedures: https://www.rijksoverheid...nsen%20en%20mogelijkheden.

De vraag naar huizen blijft hoog, gedeeltelijk door immigratie, maar niet zoveel als de PVV je wilt laten geloven, maar vooral doordat een huis vroeger door 3,5 mensen werd bewoont (1963) en nu door 2,1 mensen waardoor je dus voor dezelfde bevolking al 67% meer huizen nodig hebt. https://www.vzinfo.nl/bev...densgrootte%20nog%203%2C5.
Precies, je kunt op je vingers uittellen wat er gebeurd als die grote laag grijze koppies doorstroomt naar de volgende fase.
Al die huizen die vrij komen, naast alle net nieuw gebouwde woningen.
Patsboem, huizenprijs stort in.
Al die huizen die vrij komen
Die blijven gewoon in de familie en tenzij alle kinderen al voorzien zijn van een eigen woning zullen die niet zomaar de markt op komen. Ik hoor het meer in mijn omgeving maar ik gok dat het een beetje overschat wordt hoeveel impact dit gaat hebben.
Vergis je ook niet hoeveel instroom we nog steeds jaarlijks hebben, zowel asiel als arbeidsmigratie. Onderaan de streep groeit de bevolking nog steeds.

[Reactie gewijzigd door JEightyFive op 11 juni 2025 10:04]

Die kinderen zullen ook ergens wonen atm. Dus wellicht komt er dan geen koopwoning vrij, maar een huurwoning (waar die kinderen nu wonen).
Er komen jaarlijks netto 150k mensen bij vanuit migratie en we hebben al een woning achterstand van een paar honderd duizend.
Denk niet dat daar genoeg huizen voor vrij komen gezien die oudjes niet allemaal in 1x omkiepen.

[Reactie gewijzigd door Rogers op 11 juni 2025 10:57]

Je doet nu wel net alsof al die "grijze koppies" probleemloos een appartementje of seniorenwoning gaan vinden als ze aan de volgende fase willen beginnen. Ik zie het met mijn ouders, in de 70, kunnen de tuin en het huis nog wel aan, maar hoe lang nog? Over 10 jaar waarschijnlijk niet meer. Dan maar een robotmaaier, scheelt toch weer. Misschien een hovenier het zware werk laten doen? Schilderen aan de schilder overlaten? Garage ombouwen naar slaapkamer + badkamer en gelijkvloers gaan wonen? Eeuwig zonde voor hun mooie, grote eengezinswoning met uitzicht over de weilanden en de IJssel, maar ze weigeren hun woning te verkopen en voor MEER geld kleiner te gaan wonen. Bovendien willen ze wel een tuintje terug, vind dat maar eens.

Nee, ik denk dat er heel veel senioren in hun woning blijven wonen, omdat hun ideale woning simpelweg niet bestaat en nog gebouwd moet worden. De boel zit niet voor niets op slot. Mijn buren doen trouwens hetzelfde, de plannen zijn er al: garage heeft de juiste aansluitingen al. Als de caravan ze teveel wordt, gaan ze gelijkvloers wonen, ze gaan tussen 6 plankjes hun huis uit, niet anders.
Evengoed zullen de meeste babyboomers over 10 a 15 jaar de woningmarkt verlaten.
Puur omdat ze sterven door leeftijd. De oudste (geboren in '45) zijn al 80.

[Reactie gewijzigd door hackerhater op 11 juni 2025 16:08]

Al die huizen die vrij komen, naast alle net nieuw gebouwde woningen.
Patsboem, huizenprijs stort in.
Hahaha, maar dan moeten al die grijze koppies wel tegelijkertijd doodgaan. Aangezien die kans klein is, zal jouw huis niet snel in waarde dalen, tenminste niet om die reden. Meestal komt de forse daling door heel andere redenen. Meestal? Tot heden altijd.
Ja de vegrijzing gaat wel voor een krimp zorgen, alleen de verwachting is dat de migratie gewoon door zal blijven gaan waardoor je netto nog steeds blijft groeien en dus moet blijven bouwen.
https://www.cbs.nl/nl-nl/...eer-migratie?onepage=true

Huidige problemen met de huizenmarkt is puur gevolg van alles maar overlaten aan de markt + het steeds ingewikkelder worden van bouwen door regelgeving en stikstof. Vanaf 2000 werd er al geroepen dat er structureel te weinig gebouwd werd om de bevolkingsgroei bij te benen. Daar is 25 jaar door meerdere kabinetten niks aan gedaan. Zelfde met de stikstof. Het was al in de jaren 70 bekend wat de gevolgen zouden zijn. Het nadeel van iedere 4 jaar stemmen is helaas dat je te weinig politici krijgt die naar de lange termijn kijken. Nu wil ik niet zeggen dat we democratie moeten afschaffen ;)
Inmiddels is een nieuwbouwhuis ook flink duurder als een bestaande woning met min of meer dezelfde specs door de gestegen bouwkosten. Hierdoor zijn inmiddels veel nieuwbouwprojecten veel moeilijker te slijten. Bij bijvoorbeeld appartement complexen gaat een ontwikkelaar pas bouwen als meer als 80% verkocht is, soms zelfs 100%. Daar hebben aspirant kopers vaak geen trek in, je tekent een koopcontract en vervolgens duurt het soms 2 jaar voordat de bouw überhaupt begint door matige belangstelling van andere kopers. Een zichzelf versterkend effect dus.

Overigens is woningnood de norm in NL, al sinds het einde van ww2, alleen vanaf 2000 ging de nood nog hoger in de versnelling.
Wat je even vergeet in je prognose van het aantal mensen, is dat de geboortecijfers overal aan het dalen zijn. In Amerika en Europa is dat al jaren het geval. In China en Japan is het zelfs zo erg, dat ze nu al bang zijn dat er straks niet meer genoeg mensen bestaan om al het werk nog te kunnen doen.

Zelfs op plekken waar het geboortecijfer traditioneel hoog is (India en vooral Afrika), is dit cijfer wel aan het dalen en de daling zet voorlopig door. We worden dus de komende decennia wel geconfronteerd met een piek in de wereldwijde bevokkingsgroei, maar de prognose is dat die uiteindelijk weer hard gaat dalen. Dus het _aantal_ mensen op de aarde maak ik mij op de langere termijn geen zorgen over.

Waar ik me wel zorgen over maak, is de hoeveelheid energie die al die mensen verbruiken. Dat zouden we flink moeten verminderen. We hebben in de coronaperiode gezien dat thuiswerken in veel gevallen ook prima gaat, dus daar zou de overheid harder op moeten inzetten. Dat scheelt veel reiskilometers. Ook vakantiebestemmingen zouden prima dichter bij huis kunnen, dat zou je bijvoorbeeld kunnen bereiken door een flinke belasting te heffen op vliegen. Als je dan ook nog de industrie flink aanpakt zodat ze gedwongen worden om hun processen energiezuiniger te maken, dan kun je volgens mij het energieverbruik van mensen in westerse landen met de helft verminderen.

[Reactie gewijzigd door PhilipsFan op 11 juni 2025 12:44]

Nee dat vergeet ik niet, ik haal de cijfers zojuist van Wikipedia, daar staat dit ook allemaal in.
Vandaar dat ik aanvankelijk uitging van de gemiddelde trend.
Wat de trend daadwerkelijk gaat worden is speculeren, daar zijn zelfs de experts nog niet over uit.
Dat maakt het idee niet minder valide.

Wat betreft thuiswerken, ben ik het helemaal met je eens.
Dit zou wat mij betreft een vast recht moeten zijn van elke werknemer.
De overheid had tijdens/na corona een zeer goede kans gehad om dat idee aan te pakken.
Is helaas niks mee gebeurd.

Het mag evident zijn dat niet elke baan en functie zich daarvoor leent.
Dat moet echter dan wel zeer duidelijk aangetoond en bewezen worden.
Echter zijn er zat situaties waarbij men gewoon niet WIL wennen aan verandering.
En daar tegenover staat n groep thuiswerkende die werkelijk geen bal uitvoeren en t als een vrijdag met meldplicht zien.
Genoeg voorbeelden van gehoord, dichtbij genoeg om niet aan t verhaal te twijfelen.
Zoals die groep die ook geen bal uitvoert op het werk zelf?

Braaf inklokt, vervolgens een hele dag zo weet in te richten dat er net niks gebeurt.
Genoeg voorbeelden persoonlijk meegemaakt, dichtbij genoeg om niet aan t verhaal te twijfelen.
NOS:

De wereldbevolking zal deze eeuw minder hard groeien dan verwacht en de piek wordt al in 2064 bereikt. Dat is de verwachting van onderzoekers van de Universiteit van Washington.

In 2064 zijn er 9,7 miljard mensen, schrijven de demografen in het medische tijdschrift The Lancet. In de laatste decennia van deze eeuw loopt het aantal mensen terug, zo is de verwachting. Aan het eind van de 21e eeuw bestaat de wereldpopulatie uit nog 'maar' 8,8 miljard mensen. Eerdere prognoses van de Verenigde Naties kwamen uit op ruim 11 miljard mensen.
De NOS baseert zich op een model dat uitgaat van een bepaalde geboorte/sterfte verhouding. Ze houden dus geen rekening met aankomende medische uitvindingen zoals anti-senescence therapieën, die mensen permanent biologisch jong gaan houden.
Tevens ook niet met grote oorlogen. Die niet uitgesloten zijn met alle spanning in de wereld. Alleen al Oekraine en Gaza zijn al zo like 1,5 a 2 miljoen.
2 miljoen op 9 miljard is peanuts.
Ze zullen nog steeds impact hebben op de berekeningen.
Vooral als je een groot deel van een jonge mannelijke generatie (Rusland) de dood in jaagt.
Dat zijn een hoop die geen nakomelingen gaan krijgen.
Er zijn niet te veel mensen er zijn te veel meningen en de welvaart is ongelijk verdeelt. Dat is enorm inefficient. Net als onze weggooi maatschappij.

Deze planeet kan het dubbele aantal mensen onderdak bieden (maar dat moeten we niet proberen). Zolang we maar goed en high tech met de resource omgaan.

Maar gelukkig is de piek van groei in zicht, overal op de planeet zie je landen waar het aantal geboortes onder het vervangingscijfer is gezakt. Sommige landen krimpen nu al.
De welvaart is inderdaad ongelijk verdeeld, maar ik heb nog nooit bewijs gezien dat als we de welvaart wel gelijk zouden verdelen dat iedereen dan zijn/haar gewenste welzijn bereikt. Waarschijnlijk is er niet genoeg welvaart op de wereld om iedereen hetzelfde niveau van zorg, een ruime woning, weinig werkuren en recreatie te bieden.

Daarnaast kun je het argument maken dat we de welvaart voor dit moment juist niet delen, maar investeren in economie en wetenschap zodat welvaart en welzijn voor toekomstige generaties sneller bereikbaar komt.
Zoals vele verwar je equity en equality.

Equality of wel iedereen exact even veel laten hebben is niet nodig voor welvaart voor iedereen, het is zelfs onwenselijk.

Wel is Equity (niet de financiele betekenis) nodig voor welvaart en dat is wel te doen voor iedereen. Ofwel gelijke mogelijkheden op een redelijk leven. Niet iedereen hoeft een dure auto, of een groot huis. Maar iedereen moet toegang hebben tot onderdak en vervoer (om werken te ondersteunen) etc. Zelfde met zorg, niet iedereen hoeft dure optionele behandelingen te kunnen betalen, maar iedereen zou toegang moeten hebben tot basiszorg en gezond leven. Zelfde voor voedsel. Niet iedereen hoeft een 3 sterren menu te hebben, maar een voedzame maaltijd moet voor iedereen bereikbaar zijn. Al is het maar om mensen gezond en sterk te houden zodat ze kunnen proberen te werken voor verbetering van hun welvaart.

Deze afbeelding illustreert het een beetje:
https://i2.wp.com/interac...g?zoom=2&resize=730%2C547
Eigenlijk mag ik dit niet schrijven, zelfs niet denken, maar ik vermoed dat je begrijpt wat ik bedoel. Als iedereen toegang heeft op basiszorg, een gezond leven, voldoende voedsel (en daar bovenop geen oorlogen), dan zitten we snel op het maximale wat de aarde aankan.
Dat mag je schrijven, maar het is niet waar. Je ziet in de westerse wereld het geboortecijfer enorm dalen. Zelfs in ontwikkelingslanden daalt het geboortecijfer enorm zodra ze basis zorg kunnen krijgen.

Veel kinderen is een "last", ze hebben in ontwikkelingslanden vaak veel kinderen omdat er ook veel voortijdig sterven. Dezelfde reden waarom wij ooit gezinnen van 10 of zo hadden. (er speelden ook andere redenen natuurlijk zoals religie).

Als iedereen toegang heeft tot voedsel en basiszorg dan gaat de bevolking eerder krimpen dan groeien. Zo beetje serieus onderzoek duid dat aan en het is goed te zien in de huidige wereldwijde trends.
Maar je ziet ook dat de oudedagsvoorziening in gevaar komt en daardoor zie je ook dat landen als China en Vietnam het beperken van het aantal kinderen versoepelen.

En wat de religie betreft: De RK-kerk had heel snel door dat de kinderen later voor de ouders moesten zorgen. Daar kwam de klad in toen we een betere verzorgingsmaatschappij kregen, maar het principe blijft hetzelfde. We hebben een piramidevorm nodig om dit voort te zetten.

En je hebt gelijk als je stelt dat er meer kinderen geboren worden als er een grotere kindersterfte is. Dat zie je ook in de dierenwereld. Maar in tegenstelling tot de dierenwereld zie je ook dat als er voldoende voedsel is, er meer dieren (kunnen) komen.

Je ziet hier ook in dat mensen anders zijn dan dieren, wij krijgen juist minder kinderen als we het goed hebben, want dan krijgen we het wellicht beter. 8)7
Landen als China en zeker Vietnam, willen meer kinderen omdat ze weinig immigratie hebben een een van de laagste geboorte aantallen. Vooral in Vietnam is het rampzalig laag. Daar ligt het ver onder het vervangings cijfer, wat dus bevolkings krimp geeft.

Om economie en verzorgingsstaat in stand te houden moet het eigenlijk exact het vervangings cijfer zijn. En dan heb je dus geen bevolkingsgroei.

Er zijn vele redenen voor weinig kinderen. Onder andere zijn ze duur en vrouwen willen ook ook carrières. Maar buiten dat hebben veel mensen er ook gewoon geen zin in. Ze gaan liever op vakantie of wat voor hobby dan ook doen.

All in all, de bevolkingsgroei remt nu al af en gaat uiteindelijk krimpen, dus jou zorg over te veel mensen bij hoge welvaart voor iedereen is misplaatst. Het is juist het tegenovergestelde.
Sorry maar neem je nu werkelijk een werelddeel, waar het gemiddelde jaarinkomen jouw maand-, of mogelijk zelfs weekinkomen niet overstijgt, de maat qua milieumaatregelen, om het vervolgens doodleuk over internationale reisjes te hebben?

:X
Ik zou bijvoorbeeld best met een autoslaaptrein naar Z-Frankrijk, Italië, Kroatië of Spanje/Portugal willen, maar voor het geld dat ik daaraan kwijt ben (los van dat je ver vooraf moet reserveren, anders zit hij al vol), kan ik retour vliegen, terplekke een auto huren én houd ik geld over. En het zou zo mooi kunnen zijn: in je eigen auto ver weg van huis met alles wat je wilde meenemen...
Ben je niet appels met peren aan het vergelijken? Ik vind het niet raar dat vliegen en ter plekke huren goedkoper is dan een treinrit met je eigen auto. Je zou ook de trein kunnen nemen en ter plekke een auto kunnen huren. Dat is qua vergelijking toch zuiverder? Overigens is vliegen dan nog steeds goedkoper dan de trein (zowel qua geld als in tijd).

Een ander zuiverder vergelijking zou zijn om je auto in een vliegtuig te schuiven. En reken maar dat vliegen dan een stuk duurder wordt.
Trein is niet perse trager dan een vliegtuig. Reistijd naar het vliegveld, 2 uur tevoren aanwezig, dan vliegen, wachten op de bagage, en reistijd naar de bestemming.
Dat geeft een ongeveer gelijke reistijd van Amsterdam naar Berlijn of Parijs. Alles daarbinnen is de trein sneller dan vliegen met een vliegtuig.
Alleen is de trein wel een stuk duurder, tenzij je vaker overstapt en langer wil reizen. Een rechtstreekse trein kost het dubbele dan intercity en bij de grens overstappen.
Overigens is de bus nog goedkoper, maar nog langere totale reistijd.
Paar jaar terug naar Hongarije geweest. Van thuis tot op de bestemming was het vlugger EN goedkoper met de (nacht)trein dan vliegtuig + overnachting (want aankomst 's avonds in de hoofdstad met vliegtuig) + trein naar eindbestemming.
Oh, maar ik geloof ook best dat het mogelijk kan zijn om goedkoper en sneller met de trein te reizen, dan met het vliegtuig. En die mogelijkheid wordt alleen maar aannemelijker wanneer je meer randzaken als overnachtingskosten, eten en wat al niet meer in de vergelijking mee gaat nemen. Mijn punt was vooral dat er appels met peren worden vergeleken als je de kosten gaat vergelijken van een treinrit waarbij je een eigen auto meeneemt en een reis per vliegtuig waarbij je op je bestemming een auto gaat huren.

Met familie in het zuiden van Frankrijk is het voor ons ook steeds weer de afweging tussen een lange rit van zo'n 12 uur met de eigen auto, een vliegreis van 6 uur (inclusief wachttijden) + de huur van een auto of een treinreis van net geen 10 uur + de huur van een auto (en een onmogelijke overstap in Parijs). Vaak komt het dan toch neer op 12 uur in een auto (met eventueel een hotelovernachting onderweg). Niet omdat de reis zoveel goedkoper is, maar de kosten van een huurauto en het gemak van de eigen wagen geven dan de doorslag. Terwijl ik het liefste het gemak van de treinreis zou hebben: geen gedoe met allerlei controles en uren van te voren aanwezig zijn. Niet het gevaar van allerlei wegpiraten die niet in hun spiegels kijken en geen weet hebben van het bestaan van een richtingaanwijzer. Nee, niks van dat al. Gewoon op je gemakje naar het station, lekker zitten, achterover leunen en een boekje lezen, filmpje kijken of een spelletje doen.
Er is niets moeilijker om af te leren dan een gewoonte.
Dit is wat je steeds hoort over "groene" alternatieven: ze hebben allemaal nadelen.
Je gooit daarmee wel twee soorten nadelen op één hoop: nadelen in termen van gewenning en gebruiksvriendelijkheid (infrastuctuur, bereik, tank/laadsnelheid), en nadelen die de beoogde voordelen teniet doen. Bij die laatste categorie moet je je afvragen of je die nadelen wel moet accepteren.

Het probleem met waterstof is niet dat het nadelen heeft, maar dat, afhankelijk van de toepassing en context, waterstof soms geen enkel voordeel heeft ten opzichte van alternatieven.

In het artikel wordt de inefficiëntie van waterstof al aangehaald: bij "grijze" waterstof kun je beter direct je fossiele brandstof in een verbrandingsmotor gooien want dat is een stuk schoner. Oké, lokaal wat minder fijnstof, maar dat verplaatst het probleem naar de energiecentrale. En de CO2-uitstoot wordt fors verhoogd door de grote energieverliezen. En bij "groene" waterstof had je dubbel zo veel energie kunnen hebben door een accu te gebruiken in plaats van waterstof.

Daar komt nog bovenop dat de laatste jaren steeds meer duidelijk wordt over waterstof als broekasgas. In combinatie met het snelle lekken kan waterstof voor het broeikaseffect op grote schaal dus wel eens slechter blijken dan verwacht.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 11 juni 2025 13:39]

Niet stugger maar makkelijker en realistischer. Als je jong bent dan ben je nog idealistisch en heb je grootse ideeën voor de wereld. Met ouderdom komt echter meer inzicht en relativering en dan word je vooral pragmatischer. Van mij mag vandaag alles elektrisch en duurzaam worden. Graag zelfs. Maar ik ga niet mijn energieverbruik terugdringen door opeens een veel soberder leven te leiden. Het probleem moet bij de bron aangepakt worden. Met een goed systeem maakt de grote vraag naar energie niets meer uit.

De energietransitie zagen we lang geleden al aankomen en verschillende mensen hebben toen al gewaarschuwd dat er sneller in het stroomnet geïnvesteerd moest worden. Dat is niet gebeurd en nu zie je dat bedrijven en nieuwe huizen steeds vaker geen (grotere) aansluiting meer kunnen krijgen. Dat is dus oliedom beleid geweest. Zelfde met kernenergie. Die centrales worden steeds duurder om te bouwen. We hadden allang een handvol kerncentrales moeten hebben. Leuk al die windmolens maar als het niet waait dan produceren ze niks. En 's nachts schijnt de zon niet. Atoomkernen splijten altijd maar dankzij lobby en propaganda van Greenpeace en ander tuig hebben we decennia onnodig veel extra CO2 en andere zooi de atmosfeer in gepompt. Gelukkig zijn we nu wijzer geworden maar ga eens bij de oosterburen kijken. Daar zijn alle kerncentrales uitgezet en hebben ze weer fijntjes alle bruinkool centrales opgestookt. Leuke mensen die Duitsers.

Waterstof is een grote scam. De enige reden van die paar vulstations is industrie lobby. Waterstof is nooit een goed alternatief voor fossiel geweest. Daarnaast is er geen enkele aandacht voor het feit dat we geen idee hebben wat de effecten op het milieu zouden zijn van een waterstof economie. Want waterstof lekt uit alles weg en we hebben 0 data en inzicht in wat dat met de atmosfeer zou doen. Waterstof moeten we alleen al hierom helemaal niet willen. Boten en vliegtuigen worden steeds zuiniger gemaakt mbv nieuwe ontwerpen en motoren. Daarnaast komen er vanzelf wel nieuwe accu's met een heel hogere energiedichtheid dan lithium ion. Dat is slechts een kwestie van tijd. Net zoals kernsplijting ook verre van stil heeft gestaan de afgelopen 50 jaar. En kernfusie zal uiteindelijk ook wel een keer praktisch haalbaar worden. Volledig elektrisch is in alle opzichten de enige echt duurzame stap vooruit voor onze planeet.

[Reactie gewijzigd door watabstract op 11 juni 2025 21:07]

U ziet het plaatje niet volledig. Waterstof is geen scam, maar waterstof is zeker nu enkel rendabel te maken voor grotere vermogens. Vrachtwagens, schepen, treinen e.a. De reden is dat je ten eerste al waterstof moet maken, dat kost energie, dan moet je het opslaan, samengeperst evt. gekoeld door een pijpleiding ook dat kost energie. En dan moet je dat nog gaan omzetten via verbranding/electrische fuelcells naar beweging. Rendement? Hoger in totaal dan een branstofmoter, lager dan een e-auto voor kleinere voertuigen.
Waterstofopslag wordt een van de methodes om energieoverschotten te gaan opslaan. En dan wordt waterstof misschien wel goedkoop/betaalbaar.
Een andere concullega is amonium, ook weer vooral voor schepen mogelijks zinvol.
Het probleem van waterstof is dat de start duur is. En de concurrentie hevig. Voorlopig zie ik waterstof niet doorbreken, tenzij we een deel van onze aardgasleidingen kunnen 'hergebruiken'.
Je onderstreept wel exact waarom het een scam is. Waterstofgas maak je met elektrolyse en dat is maar 50% efficiënt. Oftewel je verliest al meteen de helft van de energie die je met windturbines hebt opgewekt. Dat is niet wenselijk. Deze discussie wordt sowieso allang langzaam door de praktijk ingehaald. Opslag van elektriciteit worden nog enorme slagen in gemaakt deze eeuw terwijl je dat met elektrolyse wel kunt vergeten. Daarnaast wil je helemaal geen tweede compleet nieuwe infrastructuur voor waterstof aanleggen. Zeker niet als die voor het midden van deze eeuw alweer verouderd is. Elektriciteit, elektriciteit en nog eens elektriciteit. Laten we maar alles op alles zetten op meer productie, beter transport en opslag, en alles met een verbrandingsmotor of gasaansluiting uitfaseren.

En nogmaals: milieu! We hebben geen flauw benul van de risico's van grootschalig weglekken van waterstofgas naar de atmosfeer. Die gok moeten we niet willen wagen. CO2 en methaan als probleemgassen lijkt me wel genoeg.
Je onderstreept wel exact waarom het een scam is. Waterstofgas maak je met elektrolyse en dat is maar 50% efficiënt. Oftewel je verliest al meteen de helft van de energie die je met windturbines hebt opgewekt. Dat is niet wenselijk.
Hoezo niet wenselijk? Als je waterstof maakt met overtollige energie, bewaar je 50% van de energie ipv dat je een windmolen of PV-omvormer moet uitschakelen. Of heb je de illusie dat we dat allemaal in accu's kunnen opslaan? Dan moeten we heel hard alternatieven voor Lithium vinden. Waterstof voor mobiliteit, vooral personenauto's, dat grenst aan een scam. Een BEV is gewoon veel efficiënter, maar om op basis daarvan het hele concept "waterstof" af te schrijven, is echt te kort door de bocht.
Deze discussie wordt sowieso allang langzaam door de praktijk ingehaald. Opslag van elektriciteit worden nog enorme slagen in gemaakt deze eeuw terwijl je dat met elektrolyse wel kunt vergeten. Daarnaast wil je helemaal geen tweede compleet nieuwe infrastructuur voor waterstof aanleggen. Zeker niet als die voor het midden van deze eeuw alweer verouderd is. Elektriciteit, elektriciteit en nog eens elektriciteit. Laten we maar alles op alles zetten op meer productie, beter transport en opslag, en alles met een verbrandingsmotor of gasaansluiting uitfaseren.
Ik had begrepen dat onze huidige aardgas-infrastructuur prima geschikt is voor H2? Voor elektriciteit moeten we ook nieuwe infrastructuur aanleggen, getuige de "slotgracht" die mijn netbeheerder voor mijn huis heeft gegraven, omdat de hele wijk nieuwe elektriciteitskabels moet krijgen ivm toegenomen thuisladen, PV-installaties, warmtepompen, etc.
En nogmaals: milieu! We hebben geen flauw benul van de risico's van grootschalig weglekken van waterstofgas naar de atmosfeer. Die gok moeten we niet willen wagen. CO2 en methaan als probleemgassen lijkt me wel genoeg.
Voor zover ik weet, lekt dat weg naar de ruimte. En qua milieu is er over lithium-mijnen ook nog genoeg te zeggen. Nog los van dat er niet genoeg is om in al onze energieopslagbehoefte te voorzien (en we gebruiken steeds meer energie, dus dat gaat niet minder worden), is het een enorm vervuilende industrie.
Hoezo niet wenselijk? Als je waterstof maakt met overtollige energie, bewaar je 50% van de energie ipv dat je een windmolen of PV-omvormer moet uitschakelen. Of heb je de illusie dat we dat allemaal in accu's kunnen opslaan? Dan moeten we heel hard alternatieven voor Lithium vinden. Waterstof voor mobiliteit, vooral personenauto's, dat grenst aan een scam. Een BEV is gewoon veel efficiënter, maar om op basis daarvan het hele concept "waterstof" af te schrijven, is echt te kort door de bocht.
Er wordt natuurlijk nonstop onderzoek gedaan naar alternatieven voor lithium. Er rijden al voertuigen rond met solid state batterijen om maar wat te noemen en daar valt nog een hoop van te verwachten. Maar ook de energiedichtheid van lithium batterijen is enorm toegenomen en blijft toenemen. Het is helemaal geen illusie om te verwachten dat we straks alles met accu's kunnen opslaan. Dat heet gewoon extrapolatie van de groeicurve van de afgelopen decennia.
Ik had begrepen dat onze huidige aardgas-infrastructuur prima geschikt is voor H2? Voor elektriciteit moeten we ook nieuwe infrastructuur aanleggen, getuige de "slotgracht" die mijn netbeheerder voor mijn huis heeft gegraven, omdat de hele wijk nieuwe elektriciteitskabels moet krijgen ivm toegenomen thuisladen, PV-installaties, warmtepompen, etc.
Metalen worden broos van H2. Ik geloof er dus niks van dat we H2 naar huizen gaan pompen. Die discussie wordt al jaren gevoerd maar het komt niet van de grond en dat is niet zonder reden.
Die dikkere kabels komen er toch al en in nieuwbouw wijken wordt er al rekening gehouden met meer capaciteit. Maar dat doe je eenmalig en dan kun je 80 jaar vooruit. Die kabels vergen geen onderhoud. Dat kun je van gasleidingen niet zeggen. Zeker niet als het gas een agressieve werking heeft op de leiding.
Voor zover ik weet, lekt dat weg naar de ruimte. En qua milieu is er over lithium-mijnen ook nog genoeg te zeggen. Nog los van dat er niet genoeg is om in al onze energieopslagbehoefte te voorzien (en we gebruiken steeds meer energie, dus dat gaat niet minder worden), is het een enorm vervuilende industrie.
Methaan lekt ook weg naar de ruimte maar dat kost tijd. Als de toevoer sterk verhoogt dan neemt hoe dan ook de hoeveelheid in de atmosfeer toe. Ik zou eens lezen wat de zorgen zijn rondom H2 in de atmosfeer. Daarnaast weten we niet wat het effect op de lange termijn is. Maar 1 ding is zeker: als we grootschalig H2 gaan gebruiken als energiedrager dan neemt hoe dan ook de hoeveelheid in de atmosfeer sterk toe en aangezien we daar niet eens een gedegen risicoanalyse op los kunnen laten is het per definitie geen duurzame oplossing.

Waterstof hoor ik al zeker 20 jaar voorbij komen. Dit is echt al een hele oude discussie. 20 jaar geleden had het nog enigszins een bestaansrecht maar in de huidige fase van de energietransitie staat het al 10-0 achter. En die achterstand wordt niet meer ingehaald omdat andere technieken sneller zijn gaan lopen. En dat geldt ook voor batterijen. De ontwikkeling daarvan gaat gewoon heel snel. Veel sneller dan mensen vaak beseffen. Zoek een simpele grafiek van de ontwikkeling van de energiedichtheid van lithium batterijen de afgelopen 15 jaar en je weet eigenlijk al genoeg.
Lithium is helemaal niet zeldzaam, waar haal je dat? Er is meer dan genoeg Lithium in de wereld. Ja, ook ginbare lithium.
Bekijk gerust pagina 35 van Tesla Masterplan part 3
https://www.tesla.com/ns_videos/Tesla-Master-Plan-Part-3.pdf
En vergis je niet: ook olie zal de komende jaren steeds duurder worden, omdat we het veel sneller verbruiken dan dat het van nature wordt aangemaakt.
Dat is wel een beetje een understatement he? We gebruiken in een paar honderd jaar alle olie die in honderden miljoenen jaren is gemaakt 😝
Ik ben klaarblijkelijk niet meer jong, maar voel me wel jong. Ook begint mijn vakantie als ik de deur achter me dicht trek. Ik ben vorig jaar voor minder dan €200 retour Spanje geweest met 3 personen in de auto.
Twee dagen per enkele reis. Had er best langer over willen doen maar was niet alleen...
En ter plaatse in Spanje zelf gratis laden. Ja het was zo mooi, met alle eigen spullen bij de hand.

En het jaar ervoor ook ongeveer dat bedrag, met 2 personen.
Je hebt helemaal gelijk. Maar we moeten toch van de olie af.

Er is geen silverbullet. Dus we moeten wat nadelen gaan accepteren.
CNG - Compressed Natural Gas, gewoon aardgas op hoge druk dus, een tank van 15kg op 200bar kan ik een ruimte 300km - 350km mee rijden, dat kostte me een aantal jaar geleden ongeveer 1 euro per kg (€ 15,- voor een volle tank dus) inmiddels is dat 1,80 en schommelt dat een beetje, dan zit je gemiddeld rond de € 28,- alsnog kom ik dan goedkoper uit dan benzine, waar m'n auto ook op kan rijden als de CNG op is.
Als ik heel zuinig ga rijden kom ik uit op 1:30 (400km op een tank), met iets normaler rijgedrag waarbij je af en toe iemand inhaalt haal je makkelijk de 1:25 (350km-300km), als je alleen maar 's avonds 130 snelweg rijdt haal je nog ongeveer 1:20(300km-250km).

Tevens is de ontbranding van gas veel schoner dan van andere brandstoffen.
Voor mensen die zich afvragen wat voor auto dat dan is, Skoda Octavia G-TEC. Een normale auto dus.
Veel stadsbussen rijden op CNG en ook veel personentransport busjes.
Helaas is aardgas nog steeds fossiel, dus ook geen optie. Voor auto's lijken batterijen toch echt de betere papieren te hebben. Ook al zijn die niet zonder nadelen.

De echt grotere uitdaging zit in luchtvaart en maritiem transport.
Tevens is de ontbranding van gas veel schoner dan van andere brandstoffen.
1 kilogram aardgas stoot nog steeds ongeveer 2,75kg CO2 uit. (Ter vergelijking 1 kilo benzine zit op 2,3kg). De verbranding van aardgas is inderdaad schoner, maar niet op CO2. Nou is de energiedichtheid (massa) van aardgas wel wat hoger dan benzine. Dus dat heb je dan wel mee.
Veel stadsbussen rijden op CNG en ook veel personentransport busjes.
Juist veel stadsbussen stappen over naar batterij-elektrisch. Nog veel beter dan CNG.
maritiem transport.
Probleem in maritiem transport is vooral dat het hele elektrificeren vooral gebakken lucht is. Ik kom zelf uit een schippersfamilie en wij waren afgelopen oktober in Kalkar bij een scheepvaart beurs en zelfs de verkopers of afgevaardigden van deze bedrijven geloven er gewoon niet in.

Mooiste voorbeeld is een Koppelverband van 135 bij 17.40m en tussen 5200 en 5500 ton. Volledig geëlektrificeerd, dus vaart volledig elektrisch, maar voorop staan wel 5 generatoren dag en nacht te blazen om dat schip te kunnen laten varen. En deze generatoren draaien dus op rode diesel.

Dan experimenteren ze nu ook met een Accu container die dus bij laadplek kan worden opgeladen en bij losplek kan worden gelost en vervangen door een andere opgeladen container. Maar ook dat is geen langdurige oplossing.

En er was ook een presentatie over een koppelverband van 110 bij 12.40 met 3200 ton varen die zonnepanelen op de luiken heeft liggen en ook volledig elektrisch vaart. En ze "beloven" 12 uur varen op 1 volledige acculading (80% want 20% wordt bespaard als compensatie van accu decay).

Maar hier zeggen ze dan niet bij dat die 12 uur alleen kan als je de motoren max 15% belast de hele dag. En als je dan beetje hoog water hebt op de rijn of flinke stroming op de Waal, dan sla je met 15% geen deuk in een pakje boter.

Ik bedoel, het klinkt allemaal heel leuk en heel nobel maar dit gaat vooral in de transport wereld op het water gewoon nooit zo goed werken als fossiele brandstoffen.
Gewoon net als bij de trein bovenleiding boven de rivier hangen :P
CNG is geen langetermijn oplossing, je moet een hernieuwbare energiebron hebben.
@japie06 en @Homeland CNG is inderdaad een transitie brandstof. En niet helemaal waar: CNG staat voor Compressed Natural Gas: Dat kán dus ook gewoon uit vergistingsinstallaties komen: Geen aardgas dus, maar biogas.
OrangeGas (Nederlandse CNG tankstation uitbater) heeft 100% hernieuwbaar CNG.

Oh, ik zie dat ze tegenwoordig OG heten, en meer doen dan alleen CNG uit mestvergisters...


Maar goed: met CNG (en die Skoda van @Jaldea ) kon je dus jaren geleden al hernieuwbare energie gebruiken, terwijl het bereik van de EV's nog te krap was. ( JayPe reed jaren bedrijfsmatig met een eco-up! met extra tank in de kofferbak: Bereik van paar honder kilometer, terwijl de e-up! drie keer zo duur was en een fractie van het bereik had).
Goed punt van die biogas, dat is ook zo inderdaad, ik merk wel dat de kwaliteit daarvan, maar soms 70%-80% is ten opzichte van pure CNG+ (100%) dit resulteert zich in een betere ontbranding en bereik in Km per Kg gas.
Haal je dingen door elkaar? Groningen Gas is laagcalorisch aardgas.. Sinds we veel meer importeren, mengen we stikstof (N2) bij, om hoogcalorisch buitenlands gas naar beneden te brengen, zodat de standaard gas-toestellen het goed blijven doen (oude ongeregelde CV-ketels, fornuizen, etc.). Bio-gas is (vaak) hoog-calorisch, want pure methaan, en bij pompstations voor auto's / bussen is dat geen probleem: geregelde verbranding. Daarmee rijd je 'dus' zuiniger dan met laag-calorisch gas. In Nederland vind je dat soort pomp-stations eigenlijk niet, want de meeste bio-gas opwekking wordt gewoon ter plekke ingevoed in het aardgas netwerk.
Feitelijk tank je dus overal in Nederland 'gewoon' standaard aardgas uit het standaard aardgas netwerk, tegen standaard kwaliteit. En regelt de verkoper dat de hoeveelheid gas die jij tankt ook ingekocht wordt, elders, zoals je ook groene stroom kunt afnemen. Verschil in kwaliteit zou dus puur suggestie zijn.

In Duitsland echter vind je het hoog-calorische gas wél gewoon aan de CNG-pomp en dat leverde mij daadwerkelijk een hoger bereik op.
Volgens mij was het in Harlingen bij de biogas centrale ook mogelijk om bio-cng te tanken, hoogcalorisch. Als je dus al verschil zou merken, dan zou juist pure bio-gas-opgewekt gas juist een groter bereik moeten geven.
Haal je dingen door elkaar?
Ik kan bij diverse stations CNG tanken, waarbij de volgende verschillende types voorbij komen, Bio-CNG, CNG, CNG+, dit kan ik vervolgens uitlezen op de boordcomputer van mijn auto wat de kwaliteit van de brandstof is.

Er is bekend dat op reguliere CNG 78% methane aanwezig is, bij CNG+ is dat 95% (resultaat van 20% meer bereik) en bij Bio-CNG zou dat hetzelfde als bij regulier CNG moeten zijn, maar bestaat het aanwezige percentage methaan uit biomethaan.

Wat ik uitlees op mijn auto is het bij CNG+ altijd 100% kwaliteit, CNG(regulier) is dat 80% en BioCNG zit daar vaker onder, ik heb het namelijk wel eens op 60% kwaliteit gezien wat mijn auto op dat moment meet in verbranding. Deze percentage's komen overeen met wat OG zelf meldt over het mogelijke verbruik dat in verhouding staat met de kwaliteit die mijn auto meet (cng+ 20% meer bereik) dat zou dus ook betekenen dat BioCNG toch minder van kwaliteit is maar niet per se goedkoper. (alle variaties kosten namelijk op dit moment tussen de 1,75 en 1,95 per kg, waarbij ik gister nog CNG+ voor 1,75 heb getankt).

Dit tankstation staat overigens bij Hoofddorp naast Schiphol (A4) daar kan je enkel CNG+ tanken.
Nieuwe informatie voor mij, Dank!

Ik rij zelf alweer een tijdje EV, dus mijn kennis is daadwerkelijk roestig. Dat er een differentiatie is op deze vorming in kwaliteit (bio-CNG, CNG en CNG+) is voor mij echt nieuw. Hinderlijke ontwikkeling dat de kwaliteit wel verschilt, maar de prijs niet. Het opwerken tot 100% methaan zal toch wel te veel hindernissen met zich mee brengen,.. en gebruik maken van het 'reguliere' aardgas netwerk, zoals ik dat van OrangeGas ken, is dus niet overal zo vanzelfsprekend.

Bio-methaan is gewoon methaan (CH4) maar dan vanuit biologische opwekking versus fossiele opwekking (wat ook weer gewoon bio-methaan is, want gewoon organische chemie: dooie bomen/dooie dino's waarvan de koolstofketens uit elkaar vallen tot de kleinste keten: 1 koolstof-atoompje, 4 waterstof.
Waterstof is een oplossing in industrie, in chemie. Het kan bijvoorbeeld cokes vervangen in staalmakerij.

Echter in auto's is het gewoon geen goede oplossingen. Batterijen hebben meer voordelen en minder nadelen.

Er is geen silverbullet. Maar we kunnen wel de beste oplossing voor een plek vinden.
Biobrandstof is alleen maar goedkoop met gewassen op landbouw grond.
Vind zelfs dat biobrandstof, van anders dan echte afval stromen, zou zelfs verboden moeten worden, het maakt voedsel en bouwmaterialen gewoon te duur voor de arme mensen.
Ammonia is te giftig
Ja, het is heel gevaarlijk, maar voor bulk transport, en lange opslag, nog steeds een beter dan het explosieve en extreem vluchtige waterstof, vooral het vluchtige van waterstof, is wat het zo duur maakt om een installatie voor te maken.

Het plan van de Gasunie, om (een deel) van het gasnet om te bouwen voor gebruik van waterstof transport vind ik heel optimistisch, dat is letterlijk vergelijkbaar tussen een installatie zand of water dicht te maken, waterstof is letterlijk dun genoeg dat het zich door de wand van een metalen cilinder kan wringen, en elke flensverbindingen moet perfect zijn.
Het heeft wel het voordeel dat het geen greenhouse gas zelf is.
Alle net zero brandstoffen hebben gigantisch grote problemen, niet alleen waterstof.
Jep, en boven alles, vooral extreem duur, koper bv is in de laatste 20j 6x zo duur geworden, en gaat waarschijnlijk nog veel duurder worden door het verzwaren van alle stroomnetwerken.

De enige oplossing imho is meer wind en zonne-energie, met voor de korte termijn, gascentrales als base voorziening, en op de middenlange termijn, kleine fail-safe kerncentrales (we hebben 200j aan uranium), met de hoop dat het veel veiligere Thorium (met 100.000j voorraad) een alternatief kan worden.

En ik denk dat Copenhagen Atomics de juiste aanpak heeft, gebouwd met modulaire containers, via een aan de lopende band aanpak, hier een goede video met uitleg.

De huidige kerncentrales zijn vooral duur omdat het een boetiek product is, en niet bulk, zoiets als een Ferrari vs een VW Golf, en omdat ze onder hoge druk werken, Thorium werkt op atmosferische druk, wat alles veel makkelijker maakt qua gevaren en dus kosten van het proces.
Ammoniak heeft nog grotere opslagproblemen dan waterstof op seizoensopslag niveau. Kan niet in zoutgrotten.
Maar wel prima in buffertanks, denk bv aan voor de Hoogovens, daar kan een boot het in buffer tanks lossen.

Ik zie waterstof iig niet als de algemene vervanger van aardgas, maar wel als "tussen" oplossing, als vervanger voor aardgas, want waar anders het alternatief een dure ombouw naar inductie is.

[Reactie gewijzigd door player-x op 11 juni 2025 11:41]

... kernenergie kan best een oplossing worden, zie b.v. de uitstekende bijdrage van Arjan Lubach: YouTube: Kernenergie - Zondag met Lubach (S09). Maar als dat dat allemaal zo geweldig en goedkoop is, waarom kan ik ze dan nog niet bij Amazon bestellen? Duidelijke zaak, ze bestaan nog niet - althans ze zijn nog volledig onbetaalbaar. De veiligheid is een deels emotioneel probleem, maar je wilt b.v. ook niet dat terroristen dat spul uit een "buurtcentrale" gaan stelen - ook daar valt veel te doen. Videootjes produceren kunnen ze bij Kickstarter ook, maar reken er maar op dat:
  • Dat prototype niet loopt voor 2030
  • De serieproductie niet voor 2040 begint
  • Die dingen dan toch wel heel veel duurder worden dan nu gehoopt
Geeft op zich niets, als dit tegen het dubbele van de huidige stroomprijs (gecorrigeerd voor inflatie) loopt ik al heel enthousiast zou zijn, dit is dan ook mijn optimistische scenario.
Die dingen dan toch wel heel veel duurder worden dan nu gehoopt
Dat is volgens mij het grootste probleem: de bouwkosten van een kerncentrale zijn de hoogste kosten. Een kerncentrale stilzetten is daarom economisch onverantwoord: hij is gebouwd om 40 jaar(?) te draaien; bij stilstand nemen de kosten nauwelijks af. Dus als er veel hernieuwbare energie beschikbaar is, dan nog blijft de kerncentrale draaien. Als je genoeg capaciteit hebt om bij bewolking en windstille heel Nederland van kernenergie te voorzien, dan heb je ook de capaciteit om dat te doen bij zon en wind. Zonder opslag is er geen behoefte aan hernieuwbare bronnen, en met opslag is er geen behoefte aan kernenergie. Ik zie geen scenario waarin ze elkaar aanvullen.
Tja dat "economisch onverantwoord" is eigenlijk ook bijna een kwestie van smaak: als zo'n ding 40% van de tijd stilstaat, dan is hij 40% duurder. Alternatief is een gigantische overproductie van wind/zon zodat er altijd genoeg is: dat wordt vele malen duurder, of opslag, ook vele maken duurder. Nog een alternatief: "we doen gewoon niets, lekker goedkoop" is het duurst van allemaal, omdat daarmee de wereld verder naar de klote gaat, met bijbehorende misoogsten, overstromingen, bosbranden enz. Dus energie gaat hoe dan ook duurder worden en dan is de vraag hoe we met zo min mogelijk kosten de boel van energie voorzien zonder de wereld verder te belasten.
als zo'n ding 40% van de tijd stilstaat, dan is hij 40% duurder.
Ik denk dat ik mijn punt niet duidelijk heb gemaakt. Waarom zou je wind- en zinneparken bouwen zodat je een kerncentrale uit kan zetten? Als je voor kernenergie gaat, waarom dan nog duurzamere bronnen aan de mix toevoegen? Ik zie een klein voordeel voor minder kernafval, maar dat probleem moet je toch al aanpakken, dus uiteindelijk is het een economisch plaatje. De ene bron regelmatig uitzetten zodat je een reden hebt om een andere te bouwen en onderhouden is gek.
Ik geloof eigenlijk niet in 1 oplossing voor het energieprobleem maar eerder in een mix.
Elke energiebron heeft sterke en zwakke punten.

Als je b.v. alles met kerncentrales zou doen, dan wordt elektriciteit erg duur, omdat kerncentrales, althans op dit moment, heel erg duur zijn. met name door extreem hoge veiligheidseisen - denk b.v. ook even aan terroristische aanslagen e.d. Ook varieert de vraag nu eenmaal enorm per dag en over het jaar, dus uitzetten of terugschakelen moet je sowieso.

En ja, het afval is een probleem, kijk maar eens welke gemeente dat aanneemt.
Of even bij ons in Duitsland (dus niet Oezbekistan of centraal Afrika of zo): https://www.bge.de/de/ass...er-schachtanlage-asse-ii/
Hoppla, kosten nu op 5 Miljard geschat, maar men weet nog niet zeker hoe men het gaat aanpakken en het overpakken zou pas in 2035 gaan beginnen en tot 2050 gaan duren, dus kieper er alvast maar een paar nulletjes achter.

Verzekering: een windturbine is verzekerd een kerncentrale niet, gaat gewoonweg niet. Kosten bij een ramp zijn simpelweg te groot.

Ik ben niet per se tegen kernenergie, en hoop dat b.v. kleine Thoriumreactors wat worden, maar DE oplossing is het ook niet.
Als je b.v. alles met kerncentrales zou doen, dan wordt elektriciteit erg duur, omdat kerncentrales, althans op dit moment, heel erg duur zijn.
Het probleem is: ze zijn heel erg duur om te bouwen. Daardoor zijn ze ook extreem duur om uit te zetten; de kosten lopen door en de inkomsten vallen weg. Als je dus investeert in kernenergie dan is dat wat je doet: kernenergie.

Ik heb een mening over veiligheid (er heeft nog nooit een kernongeluk plaatsgevonden in een kernonderzeeër; het lijkt een kwestie van discipline, bovendien sterven er jaarlijks ontelbaar veel mensen in en door de fossiele industrie), de kosten (die zijn inderdaad hoog, maar dat komt mede doordat tegenstanders nogal hoge eisen stellen aan regelgeving) en afval (je moet toch iets). Maar dat is niet mijn punt: kernenergie heeft niets te maken met een gebalanceerd evenwicht. Een kerncentrale pieken laten opvangen is economisch onverantwoord.
Zeker over dat laatste zijn we het voorlopig eens, al heb je kans dat bij seriebouw van kleine centrales de prijs een orde van grootte omlaag kan. Kerncentrales van nu zijn er vooral voor de base load.
al heb je kans dat bij seriebouw van kleine centrales de prijs een orde van grootte omlaag kan.
Wellicht. Het is al heel lang toekomstmuziek, maar misschien, misschien, gaat de ontwikkeling sneller nu kernenergie in een ander daglicht komt te staan.
Het heeft wel het voordeel dat het geen greenhouse gas zelf is.
Dat is een halve waarheid: waterstof zelf draagt niet direct bij aan het broeikaseffect, maar het reageert wel met andere gassen waardoor het zeker wel indirect aan het broeikaseffect bijdraagt.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 11 juni 2025 13:46]

Waarom niet wind+zon+batterijen? De enige duurzame oplossing. De batterijen kunnen er nu al voor zorgen dat bestaande centrales veel meer uren kunnen draaien dan nu en zo halen we meer energie uit de bestaande infrastructuur, terwijl we de PV en windmolens opschalen.
Zoek eens RethinkX op:
https://www.rethinkx.com/energy
Veel biobrandstoffen kunnen verbouwd worden op grond die niet geschikt is voor voedselproductie door bijvoorbeeld vervuiling. Er kleven zeker nadelen aan, maar domweg op dezelfde weg doorstomen is ook geen oplossing.
Dat zou zelfs een oplossing kunnen zijn om PFOA en andere forever plastics uit de grond gereinigd te krijgen. Zodra het verbrandingsproces heet genoeg wordt (200+ graden Celsius, meen ik?) beginnen de ijzersterke koolstof-fluor verbindingen waardoor die troep 'voor eeuwig' is, te wankelen en kan het gaan reageren met andere stoffen om het op te ruimen.

Als je biobrandstof op vervuilde grond verbouwt, PFOA en troep in de planten in trekt, en je vervolgens de verbranding heet genoeg maakt en kundig alles afvangt. Hey- zou dat kunnen werken?
Dat is wel lastig aangezien veel van die stoffen zich voornamelijk hechten aan eiwitten en niet aan suikers. En bij een gewas als olifantsgras gaat het om de vezels die geperst worden tot pellets. Maar alsnog zou het voor sommige vervuilingen een prima oplossing zijn.
Maar denk ook aan stikstofbarrières. Je kunt een natuurgebied beschermen door de stikstof uit landbouw en verkeer, af te vangen in een bufferzone. Nu wordt daar ingezet op wilgen, riet en meer van dat, maar je zou ook gewassen kunnen neerzetten die gebruikt worden als biobrandstof zodat die stikstof en CO2 ook nog eens nuttig ingezet kunnen worden.
Ook is er bio afval: mest, stelen/bladeren van b.v. graan e.d. maar dat levert ook maar een beperkte bijdrage op. Maar "alle kleine beetjes helpen" is zo ongeveer het centrale motto om de CO2 te lijf te gaan.
Klopt, er is heel veel wat te gebruiken is. Zolang ze maar geen bossen gaan kappen voor dit soort doeleinden is er ook allemaal prima. Het is alleen niet uitstootvrij, om het maar zo te zeggen, dus je zit nog steeds met vervuiling en fijnstof en meer van dat. Maar ja, de ideale oplossing laat nog even op zich wachten.
En CO2 in de grond stoppen hmmm dat is jammer. Er bestaan mogelijkheden om daar plastic en houtskool van te maken. Als je houtskool maakt kun je de huizen weer verwarmen....... terug naar het begin van de vicieuze cirkel die mensen met alles maken. Oef wat is nu handig?? De afhankelijkheid van stroom en internet is buitengewoon zorgwekkend geworden.. Hoop dat het goed komt. Gezien dat de mensen geld verafgoden, de draad van het leven. Gevolgen tja niet zo belangrijk geld hebben wel. Okay genoeg zwart gedacht!
Nouja niet alleen om geld.
Is natuurlijk zonde als je enorm veel gas gaat gebruiken om waterstof te maken als je ook het voertuig direct op gas kunt laten rijden.
gaat altijd over uiteindelijke kosten, vooral in het bedrijfsleven
Die opmerking snap ik niet helemaal, want volgens mij kijkt de consument juist nog meer naar het geld.
Wat ik nooit zo goed begrijp is dat we de onbalans in het netwerk niet gebruiken voor de waterstof productie. Dan is de kostprijs in één keer een stuk lager.
Dat waterstof vervolgens omzetten naar methanol en je hebt volgens mij een prima brandstof voor brandstofcellen. Ja het stoot CO2 uit, maar je hebt een vloeistof, dus geen extreem geavanceerde tanks en je kunt gewoon de CO2 rijke afgassen uit de procesindustrie gebruiken . Je kunt tanken in een paar minuten en met een prima energiedichtheid.
Nog een bijkomende reden om geen waterstof te willen (maar nergens aangehaald wordt) : Een kleine accu is niet slecht om meerdere redenen MAAR om dezelfde afstand in de levensduur van een auto af te leggen gaat die dan ook veel vaker geladen en ontladen worden waardoor die veel sneller zijn theoretisch maximaal aantal laadcycli bereikt ... Kortom : veel sneller stuk (en laat ook dit een zeer dure accu zijn ook al is hij kleiner (lees werkuren) (getuige de onnoemelijk hoge prijzen om de accu van een plug in hybride te laten vervangen (dewelke de prijzen van volledige BEV accu's benaderen).

[Reactie gewijzigd door Quiller op 11 juni 2025 14:37]

Waar mensen die zo "pro EV" zijn houden zelf geen rekening mee dat niet iedereen heeft een oprijlaan en moet alsnog naar een oplaadstation tegen hoge tarieven hun voertuig oplagen.
Daarnaast is de infra er niet op berekend, en dan hebben nog maar een klein deel op elektrisch rijden.
Denk eens aan de gevolgen als iedereen zo'n ding heeft. Dan blijft er helemaal niets meer van onze infra over.
Nu moet je al denken om buiten de uren op te laden of je wasmachine aan te zetten. gewoon triest.
Dan heb ik het nog niet eens over het wegendek en bruggen die versterkt moet worden.
Want de wagens wegen heel wat meer dan de huidige.
Natuurlijk kan je je ogen hiervoor sluiten en wegkijken waar linkse mensen heel goed in zijn.
Daarom denk ik dat elektrisch rijden een plakmiddel is en niets meer totdat waterstof ver genoeg ontwikkeld is dat het wel praktisch en haalbaar is.
Ik blijf gewoon lekker benzine rijden, beter en hoef me niet druk te maken of mijn batterij nog opgeladen kan worden gedurende dag of iets dergelijks.
Wat in Spanje en Portugal is gebeurd kan ook hier gebeuren.
Ja dan heb je niet zoveel aan al dat elektrisch gedoe. we moeten niet alle eieren in een mandje stoppen want ik vind dat nogal dom.
Ik heb namelijk nog geen tweakertje gehoord met goede argumenten. nog niet eens de redactie komt met overtuigende argumenten. elektrisch is al meer dan 100 jaar oud, maar op een of ander manier doet men een vergelijk met waterstof alsof men dezelfde tijdsontwikkeling heeft gehad. Jammer dit
Cool dus dan waterstof? Wat 3x zoveelnstroom kost?

Ja kan in de daluren sure, maar als dat echt hard gaat is dat ook niet voldoende.

Men moet gewoon investeren in het stroomnet, niet dit soort rare fratsen uithalen.
dat gaat nog heel lang duren. elektrisch heeft geen toekomst. leuk voor huisapparaten maar op lange termijn niet haalbaar.
Electrisch groeit enorm hard globaal terwijl de gehele automarkt in een dip zit,
En het werkt al jaren prima, dus ik weet niet wat nog lang gaat duren of niet haalbaar is, want het werkt al.

Voor vliegtuigen of oceaanvracht mischien niet, maar voor normaal vervoer werkt het uitstekend en is nu onder de streep vaak goedkoper dan ICE over de leven van het voertuig.
Even dit, BMW niet een van de minste gaat gewoon door met de productie van waterstofauto's.

https://www.autoweek.nl/autonieuws/artikel/bmw-waterstofauto-in-2025-in-productie/?referrer=https%3A%2F%2Fduckduckgo.com%2F


Daarnaast wil ik even zeggen dat elektrisch auto's al meer dan 100 jaar in ontwikkeling is.

Waterstof voor auto's rond het jaar 2000.

Dus het kan nog steeds verder ontwikkeld worden en dus wel beter alternatief van elektrisch.

Ik zelf geloof niet dat het haalbaar is. iedereen een elektrische auto.

Het zal voor een groot publiek niet goedkoper zijn, vanwege verzekering (denk aan het gewicht) ten opzichte van de benzine of diesels.

Als we zo'n CO2 probleem hebben, waarom planten we niet meer bomen ?

https://ecotree.green/nl/hoeveel-co2-neemt-een-boom-op

Het kan letterlijk niet groener.

Geen vieze accu's of plastic.. je weet wel, word gemaakt van olie.

Ik wil het nog niet eens over hebben over de arbeiders die daar werken om de grondsloffen delven.

https://www.nu.nl/nucheckt/6021290/nucheckt-kobalt-in-accu-elektrische-auto-mogelijk-door-kinderen-gewonnen.html?referrer=https%3A%2F%2Fduckduckgo.com%2F


Rust zacht mensen.. nu kan je tenminste niet zeggen... "DAS HaBE ICH NICHT GEWUST"
Waarom planten we niet meer bomen,
Ga dat maar even googlen, das namelijk vrij complex maar nee meer bomen planten lossen we het niet mee op,
En zat nieuwe batterijen zonder kobalt.
En ik slaap prima

En toyota en hyundai en bmw werken eraan ja, maar het schiet niet op, en de accus kunnen nig veel beter worden, waterstof niet, is gewoon een natuurkundige limiet.

En een waterstof auto heeft ook gewoon een accu btw, dus zo anders is dat ook niet.
Ja, lekker meer beton helpt.. hoe dom is dat.
Ik zeg niet dat meer beton wel helpt,

Maar bomen halen niet co2 uit de lucht dat er over miljoenen jaren als kool en olie is opgeslagen, en vaak zijn andere ecologien die toegespitst zijn op die omgeving zelfs beter in sequestreren van co2z
Groene waterstof is steeds goedkoper aan het worden. Waar voorheen de productie (excl. compressie) een efficiëntie van 30 tot 40% had, zijn er nu technieken beschikbaar die heel dicht bij de 100% komen. Met tijden waarbij een er overschot van energie geproduceerd wordt zouden zonne- wind-parken over kunnen schakelen naar waterstof productie. Dan maken ze zonder kosten een waardevol product en tellen verliezen nauwelijks mee. Voor compressie is ongeveer 15% van de energie nodig.

Tanks hoeven helemaal niet cilindervormig te zijn. Er zijn vele jaren geleden al tanks ontwikkeld dit bijna elke vorm aan kunnen nemen en zo veilig zijn dat je ze zelfs in het vuur kunt gooien (sorry, maar ik kan zo snel geen link vinden). In een vliegtuig zitten best veel ongebruikte ruimtes waar (dunne) cilinders met waterstof kunnen worden geplaatst. Met waterstof kan je ook straalmotoren aandrijven.
Ja en dat is mooi, maar die compressie kost ook nog steeds 2x dus het blijft significant duurder.

En met accu’s die met 1000kw laden en 540km in 5 minuten bijladen van BYD en CATL
Waar je ook thuis mee kan laden, ja welk probleem los je dan nig op met H2
Voor de compressie van bron tot gebruiker is 15% tot 30% van de energie nodig, afhankelijk van het aantal tussenstappen. Dat is van bron naar opslag, van opslag naar vervoer, van vervoer naar klein opslag en tenslotte naar de eindgebruiker. De compressie is zelf ook een vorm van energieopslag. Die wordt nu zelden gebruikt, maar heeft wel potentie. Professioneel handgereedschap werkt bijvoorbeeld vaak op luchtdruk.

Het gebruik van accu's is overigens ook niet zonder verlies. Voordat de energie van de centrale in jouw thuis- of autoaccu zit ben je ook 7 tot 20% van de energie kwijt. Verliespunten zijn voltage wisselingen, elke omzetting van AC naar DC, (hoogspannings)kabels en het laadproces zelf. Zelf kan ik mijn EV in Nieuw Zeeland direct laden van de zonnepanelen en windmolen (via de batterij) naar de auto. Daar zie ik al een verlies 7 tot 10%, afhankelijk van het aandeel van de windmolen (AC/DC omzetting). Kabel lengte is ca 70 m.
Wil jij in energie handelen met je thuisaccu, dan moet je ook rekening houden met een verlies van ca 20%.

Als je de compressie van waterstof als verlies meerekent, moet je voor de vergelijking ook de verliezen bij het gebruik van accu's meerekenen

Waterstof is geen oplossing voor personenvervoer. De batterijen die we nu gebruiken zijn eigenlijk al verouderd. Er zijn mogelijkheden om in de toekomst de energiedichtheid ruim te verdubbelen tegen minder kosten. Laden met 1000kw klinkt mooi, maar er zijn geen laders die dat kunnen leveren. Of die er ooit voor consumentengebruik gaan komen is maar de vraag. Gezien de gevaren daarbij vermoedelijk niet.

Waterstof is een methode om langdurig overschotten aan energie op te slaan. Verliezen tellen dan niet. Bovendien is het "gemakkelijk" te vervoeren naar plaatsen waar nauwelijks tot geen infrastructuur is. Het zal vooral een brandstof voor zwaar vervoer blijven.

Als ik in mijn glazen bol kijk dan verwacht ik ongeveer het volgende:
  • Luchtvaart kan er zijn voordeel mee doen omdat het gemakkelijk te verbranden is en accu's niet tegen de grote temperatuurverschillen kunnen en bovendien zwaar zijn. Voor kleine luchtvaart en de kleine commerciële luchtvaart (tot ca 500 km en tot ca 80 pers) met propeller aangedreven toestellen zie ik waterstof niet echt als alternatief
  • Scheepvaart zal uiteindelijk op waterstof overstappen, daar accu's over het algemeen niet geschikt zijn voor langdurige energieopslag, Pleziervaart zal elektrisch worden.
  • Treinen zullen vooral elektrisch rijden (bovenleiding), eventueel aangevuld met accu's om stukken zonder bovenleiding te overbruggen. Bij lange trajecten zonder bovenleiding zal het vracht grotendeels naar waterstof uitwijken, reizigersvervoer vermoedelijk meer naar accu's
  • Vrachtvervoer over de weg zal voor internationaal verkeer deels op waterstof overschakelen, tenzij de sector zelf een goede laadinfrastructuur opzet. Regionaal vooral elektrisch.
  • Personenvervoer over de weg zal vooral elektrisch zijn, maar in dun bevolkte regio's zonder elektrische infrastructuur is een infrastructuur voor waterstof gemakkelijker op te zetten.
Dat is waar,
Maar dat komt er ook nog bij?
Want een waterstof auto heeft ook een accu,
Dus de conversie en opslag gaat daat ook inzitten want het voltage moet onhoog gestapt worden, dus waterstof -> dc -> ac -> dc -> accu -> motor.

En de hoogsoanningsleidongen heb je ook in beide gevallen
Dus ja je hebt gelijk met die verliezen, (en een goede auto zit nu op 6-7% voor de hele accu -> wielen dus valt wel mee daar) maar alle wateratof verliezen komen daar bovenop.

[Reactie gewijzigd door freaq op 18 juni 2025 15:58]

De accu in waterstofauto's is vooral bedoeld om de energie van de regeneratie (remmen) op te slaan. De brandstofcel is niet zo heel nauwkeurig te regelen. Er wordt dus bijna altijd iets te veel energie omgezet. Het overschot gaat naar de accu. Bij optrekken is een brandstofcel gewoon niet snel genoeg. De accu springt dan bij totdat de brandstofcel weer voldoende energie levert.

Met de nieuwe accu technologieën die nu naar de auto-industrie beginnen door te sijpelen en de daarop volgende generatie wordt de waterstof voor personenauto's inderdaad te duur. Voor andere toepassingen is het een afweging van voor en nadelen van waterstof en accu's. Naarmate gewicht of de benodigde duur van de opslag belangrijker worden wordt de keuze voor waterstof reëler.
Het gaat altijd door de accu heen, want het voltage moet altijd opgestapt worden en er is een buffer nodig, (werk als engineer in automotive)

Verder zie ik alsnog ook issues met waterstof voor luchtvaart, ja de gravimetrische energiedensiteitvan waterstof is hoog, maar volumetrisch niet,
En je moet het in ronde tanks opslaan in de romp (dat wil je eigk niet want daar moeten mensen en vracht zitten idealiter,
of vloeibaar en supergekoeld in de vleugels, (ijs op vleugels is ook niet hip)

En vliegtuiig dikker maken = meer drag en kost meer brandstof en maakt het dus weer minder efficient.

Er is een reden dat spaceX methaan gebruikt,
Lijkt me hier ook veel practischer.

Ik zie wel toekomst voor seizoens opslag van overbodige stroom
Er zijn in het verleden al waterstoftanks van koolstof ontwikkeld die dankzij een interne celstructuur elke vorm kunnen krijgen. De cilindervorm is dus niet noodzakelijk. Zelfs met cilinders kan je spelen. Dat hoeft niet één grote cilinder te zijn, maar het mogen ook veel kleine (lange) cilinders zijn die bijvoorbeeld onder de laadruimte, in de vleugels en zelfs in de wanden kunnen worden gestopt.
Methaan kan met waterstof gemaakt worden (https://solhyd.eu/nl/solh...an-met-solhydtechnologie/ en kan ook een prima oplossing zijn om waterstof te gebruiken, maar dat gaat wel weer gepaard met extra verliezen en dus extra kosten.
Al die oplossingen met veel cylindrische tanks is ook gemiste opslag ruimte, en meer gewicht, (meer oppervlakte relatief naar volume)

En dat is juist wat je niet wil met een vliegtuig.
Tanks hoeven helemaal niet zo zwaar te zijn (https://www.h2storage.nl/composieten-waterstoftank/). Natuurlijk, tov het vulgewicht is een tank erg zwaar, maar de opgeslagen energie in 1 kg waterstof is hoog. Het toestel gewicht gaat wel omhoog, maar omdat waterstof zo licht is gaat het startgewicht niet omhoog. Dat is in de meeste gevallen de beperkende factor van wat een vliegtuig aan gewicht mee kan nemen.
Met meerdere tanks gaat de veiligheid ook omhoog. De enorme branden bij een crash zijn door het gebruik van vele afzonderlijke tanks ook gelijk opgelost.

Maak je gebruik van methaan (gemaakt met waterstof), dan hoeft er minder aangepast te worden. Methaan is echter noch vluchtiger dan kerosine, waardoor het vaak in gasvorm door leidingen gaat.
Maar de opgeslagen energie voor 1 liter is laag,
En dat is het probleem.
Je hebt grote tanks nodig, die versterkt zijn,
En elke kilo kost je energie om in de lucht te houden,

Nu pompt men de “nutteloze ruimte” van de vleugel gewoon vol, en dat met meer energie per liter,

Kortom waterstof kost meer extra gewicht, meer ruimte, meer gedoe, en al die dingen kosten efficientie, want dikkere romp en of vleugels voor de ruimte, meer gewicht want tanks, meer liters nodig want volumetrisch minder efficient
En dan hebben we het nog niet eens over de prijs per unit energie.

Ik zie dan veel meer in bio-ethanol.

En ja men zegt er is niet genoeg van, eeeh als heel amerika op 10% ethanol rijdt en europa ook,
En men gaat electrisch rijden, dan is er over ineens, anyways ik zie waterstof hier gewoon echt niet een realistisch optie worden, gewoon te veel compromissen.

[Reactie gewijzigd door freaq op 22 juni 2025 22:16]

1 liter waterstof bij welke druk?
Of waterstof ooit naar de grote luchtvaart komt is niet duidelijk. Er zullen nog wel wat stappen genomen moeten worden. Het lichter maken van de tanks is daar één van. Als je de engineers van de TU Delft en Airbus moet geloven is waterstof een reële optie.
Bio-ethanol is een oplossing, die nu al wordt geprobeerd. KLM vliegt met kerosine met 50% ethanol (testen). De bio-ethanol productie concurreert echter met de voedsel productie.

Kerosine is naar de toekomst een doodlopende weg en er zal een alternatief moeten komen. Waterstof is een mogelijkheid, maar er zijn meer mogelijkheden. Wat het gaat worden zullen we uiteindelijk zien. Een snelle verandering hoeven we echter niet te verwachten. De ontwikkeling van nieuwe toestellen en motoren duurt lang. Ik betwijfel of ik ooit nog mee ga maken dat commerciële vliegtuigen op iets anders dan kerosine vliegen.
Op welke druk maakt niet uit, zelfs in vloeibare vorm is de energie per volume laag.

Verder wel met je eens kerosine kan niet voor eeuwig, 100%.
dat gezegd hebbende, als men niet meer auto-rijdt met ethanol, dan hebben we daar zoveel van dat het geen probleem is.

Tenzij we natuurlijk de populatie door laten groeien maarja dan maakt het zowieso allemaal niet meer uit, gezien de wereld niet oneindige resources heeft.

Maargoed het hoeft geen bio ethanol te zijn,
Synthetische ethanol of ander ch* verbindingen die vloeibaar zijn doen het prima.

Punt is dat je zowel volumetrisch als gravimetrisch hoge densiteit nodig hebt voor efficiente vlucht.

En ja waterstof kan, maar is gewoon niet practisch, of efficient en daarmee ook niet kosten efficient,
Het heeft gewoon een tijd veel hype gehad,
Ammoniak of mierenzuur of gewoon ouderwets ethanol is gewoon veel practischer, maarja daar keijg je geen green ecowashing credits voor..

Verder hoop ik wel dat accu’s voor korte vluchten gaan werken, werkt niet intercontinentaal natuurlijk, maar voor ams-london geen probleem.
Je blijft hangen in waterstof als gas. Als je dat in een vliegtuig gaat gebruiken zal men met een nieuw vliegtuig ontwerp moeten komen. Een zwaarder toestel hoeft geen probleem te zijn, dat hangt helemaal van de prijs en verbruik van waterstof af. Batterijen zijn ook zwaar en hebben nog wat andere nadelen, maar toch zijn er al elektrische toestellen. In de kleine luchtvaart zie je ze al steeds vaker. In de kleine commerciële luchtvaart vliegen er ook al een paar toestellen rond.

Waterstof met een drager als ammoniak, of mierezuur is een mogelijkheid. Je bent dan van zware tanks verlost, maar de energie per volume is nog lager. Ethanol, methanol, methaan enz. is wat mij betreft kansrijker, vooral omdat men dan de huidige vliegtuigvorm kan behouden en met relatief kleine aanpassingen over kan stappen.

Voor ethanol krijg je zeker wel Greenwashing credits. Dat is ook waarom KLM op een aantal korte vluchten (vooral Parijs/Amsterdam vv) op 50% ethanol vliegt.
Nee, ik blijf niet hangen op h2 als gas

Zelfs in vloeibare vorm is de volumetrische energie dichtheid lange na niet zo goed als kerosine.

“However, with respect to volume, the energy density of kerosene is estimated at around 35 MJ/L [4], a value approximately 4 times larger than liquid hydrogen which ranges from 8.5 to 10 MJ/L [5].”

https://www.perse.co.uk/wp-content/uploads/2022/01/Rouse-Mariam-Abiani-12HAC-Engineering.pdf

Kortom 4x zoveel h2 nodig voor dezelfde energie, nu is het wel lichter, maar je hebt nadat je daarvoor komenseert alsnog zo’n 3-3.5x mee van nodig,

en dat past dus niet in de vleugels, en dat is waar je het wil hebben, want dan kost het geen cargospace, kortom probleem.

En een zwaarder toestel niet een probleem?

Ooit in een vlietguig gezeten men geeft tonnen uit om kilo’s te besoaren, elke gram die je in de lucht moet houden is lift die je moet genereren, en dat is dus drag en dus meer brandstof, zelfde met een dikkere vleugel voor brandstof, coor bijv die h2 dat is meer drag dus kost meer brandstof zelfde issue.

en is suggreer geen batterijen, is gewoon geen optie vior echt lange vluchten tot het minimaal 4x zo energiedicht is als nu. En zelfs dan nog is het kiele kiele.

en idd ethanol of equivalent is idd de beste optie, het houdt het vliegtuig licht en werkt met huidige ontwerpen, die btw best efficisnt zijn,
Met de huidige techniek is waterstof geen alternatief, maar wat niet is kan veranderen. Ook accu's hebben nu nog nadelen, maar daar zijn veel ontwikkelingen die energiedichtheden van 4x en meer lijken te beloven.
Ethanol op grote schaal maken betekend dat je daarvoor planten moet gaan kweken die gemakkelijk vergisten. Daarmee concurreer je met de voedsel productie.

Voor veel problemen zijn gewoon oplossingen te bedenken. Achteraf lijkt dat vaak super eenvoudig, maar vooraf leek het onmogelijk. Airbus en de luchtvaart afdeling van universiteit Delft zien waterstof als vliegtuigbrandstof zeker als mogelijkheid en ik denk dat die er wel een aardige kijk op hebben. Volumetrisch is waterstof in het voordeel, waardoor je weer minder ruimte nodig hebt. Aan de tanks zal nog wat gedaan moeten worden. Die zullen een stuk lichter moeten worden. Daar is gewoon nog weinig werk aan gedaan, simpelweg omdat daar nog geen vraag naar was.

Een zwaarder toestel hoeft geen probleem te zijn. Als waterstof zo goedkoop is dat een zwaarder toestel nog steeds goedkoper is in het gebruik dan met bijv. ethanol, dan kiest men toch voor waterstof.
Ethanol is vooral een luie oplossing, waarbij maar weinig aanpassingen aan de huidige ontwerpen nodig zijn. Dat gaat dus waarschijnlijk inhouden dat Ethanol wel de eerst volgende brandstof gaat worden, maar daar zal nog wel een jaartje of 30 overheen gaan. Voor vliegen op waterstof moet je rekenen op minimaal 50 jaar voordat dat eventueel "normaal" gaat worden. Ethanol als vliegtuigbrandstof zal ik misschien nog mee maken, waterstof niet. Een commerciële elektrische vlucht heb ik al meegemaakt.
Nee volumetrisch is waterstof in het nadeel 4x zelfs zie mijn bron.

En dat is niet op te lossen met techniek, dat is gewoon een keiharde limiet.

Accu’s ja kan als ze idd 2x betwr zijn voor locale vluchten of 4-6x voor echt serieus werk, en dat zou prachtig zijn, maar ik zou daar nu nog niet op gaan rekenen.

En ja als waterstof goedkoper zou zijn, maar dat is het niet, het kost 3-4 units energie om waterstof te maken en comprimeren, nog veel meer voor vloeibaar waterstof, kortom duur.

Dan is ethanol wat we al op mega schaal
Maken 10% van alle benzine in de eu en amerika, een betere opllossing en goedkoper.
de infra kan het nu al niet aan... is iedereen dit hier al vergeten? alleen opladen in de daluren etc.. kop op zeg... dit is gedoemd om te mislukken.
Tegenovergesteld, dit kan de infra helpen recht trekken, met vehicle to grid kan dat prima.

Kan zelfs helpen om in de piekuren mee te leveren om een wijk overeind te houden, of met te veel zon juist die piek te absorberen.

Maargoed dat is ook wel een heel nederlands probleem, 17 jaar niet investeren in het stroomnet, en dan verrast zijn als het te krap wordt. En ja wij waarschuwden daar al 20 jaar geleden voor…

[Reactie gewijzigd door freaq op 24 juli 2025 15:14]

Aangezien er voldoende landen zijn waar de stroomprijs veel lager is zie ik kwa prijs het probleem niet.

Er worden nog steeds maatregelen genomen voor een waterstof industrie en netwerk. Dat gaat langzaam maar lijkt nog steeds een belangrijk onderdeel van de energie voorziening te worden.

Het is echt nog niet zeker of de wereldwijde waterstofprijs boven de Nederlandse elektriciteitsprijs blijft liggen.
Al zou er elders veel goedkopere stroom zijn,
En ja dat bestaat, bijv canada.
Als men daar ineens 2x zoveel gaat verbruiken om daar “goedkoop waterstof” te maken,
Dan gaat de prijs van die goedkope stroom omhoog.

En zelfs met de uidige prijzen, is het grofweg 3x duurder voor stroom dan in canada,
Na conversie, en compressie, moet je het ook nog eens gaan vervoeren, is gewoon niet practisch.

Ik zie het voor seizoen opslag van energie nog wel werken, (zomer voor de winter) maar verder is het echt extreem lastig rendabel te krijgen,

En zelfs daar is het wss beter om het te binden met C zodat je methaan of nog beter ethanol of ammoniak of whatever andere hydrocarbon krijgt, je kan dan veel meer energie opslaan per volume, en je hebt veel minder problemen met opslag.
Klopt maar LNG is ook niet erg efficiënt en dat gebruiken wij ook.
Jullie missen in het stuk dat waterstof ook het paard achter de wagen spannen is.
Als het de bedoeling is om minder opwarming van de aarde te hebben dan helpt het niet dat een waterstof voertuig inherent waterstof lekt en dat waterstof een GWP heeft van 11.6 ± 2.8 CO2 eq.

Dat zou de grootste reden moeten zijn om waterstof voertuigen als niet levensvatbaar te beschouwen.
Wat, is dit echt waar? Want als we dan op grote schaal waterstof in de industrie gaan gebruiken, zal er ook heel veel waterstof lekken, en vervangen we CO2 als broeikasgas door waterstof?

Vervliegt waterstof niet uiteindelijk de ruimte in?
Het is waar dat H2 als broeikasgas ongeveer 11x zo potent is als CO2. Maar dat is maar een deel van het verhaal.

Hoeveel gevolgen een bepaald broeikasgas heeft in het grotere plaatje voor de planeet, is afhankelijk van drie zaken:
  • Het GWP van het gas (dus hoeveel warmte het gas vasthoudt over een periode van (in de regel) 100 jaar)
  • Hoe lang het gas aanwezig blijft in de atmosfeer
  • Eventuele wisselwerkingen met andere gassen aanwezig in de atmosfeer
Ten eerste het GWP: dat is een maatstaf voor hoeveel warmte een gas vasthoudt over een bepaalde periode. Vaak wordt hier de GWP-100 voor gebruikt. Als ergens een GWP is opgegeven zonder getal erachter, kan je er redelijk vanuit gaan dat het de GWP-100 betreft. Per definitie is dit getal voor CO2 gelijk aan 1, en zijn alle andere getallen relatief ten opzichte van het verwarmingspotentieel van CO2 bepaald. Waterstofgas heeft inderdaad een GWP van ongeveer 11, dus 1kg waterstof dat in de atmosfeer terecht komt zal over een periode van 100 jaar een vergelijkbare opwarming van de aarde tot gevolg hebben als 11kg CO2. Dus inderdaad, als we alle CO2-emissies om zouden zetten in waterstofemissies, dan zouden we flink slechter af zijn. Nou gaat dat zo'n vaart niet lopen, want een 45L tank benzine produceert bij verbranding 100kg CO2, terwijl er zo'n 4kg waterstof in een volle tank gaat. Zelfs als alle waterstof uit de tank in de lucht terecht komt (en dat gebeurt niet; het meeste zal worden omgezet in water), heb je de helft minder GWP dan met een brandstofmotor.

Ten tweede speelt de tijd waarin het gas de atmosfeer weer verlaat een rol, hetzij omdat het gas wordt omgezet of aan de planeet ontsnapt. Dat is waarom waterstof wel degelijk een goede stap zou zijn: Waterstof blijft slechts zo'n 20 jaar in de atmosfeer aanwezig. Dat staat in groot contrast tot CO2, waarvan nu wordt aangenomen dat het zo'n 300 tot 1000 jaar in de atmosfeer blijft. Besef dus dat de GWP (wat dus in de regel de GWP-100 is) van CO2 is gebaseerd op het opwarmingseffect dat het in 100 jaar gaat verzorgen; maar de GWP-1000 van CO2 kan dus zomaar 10x zo groot zijn als blijkt dat het niet zo snel afbreekt als nu wordt aangenomen. Bij emissie van waterstof wordt na een jaar of 20 een equilibrium bereikt, waarbij de nieuw geïntroduceerde waterstof de afgebroken en ontsnapte waterstof vervangt, en er dus een stabiele concentratie waterstof in de atmosfeer ontstaat.
(Bedenk dus ook dat waterstof een GWP-100 van 11 heeft terwijl het maar 20 jaar in de atmosfeer bestaat. Als broeikasgas is het dus waarschijnlijk zo'n 55x zo potent als CO2!)

Hoewel waterstof dus een potenter broeikasgas is dan CO2, is het op de langere termijn wel een stuk eenvoudiger te beheren, want er zijn natuurlijke processen waarmee het waterstof weer uit de atmosfeer verdwijnt. Voor CO2 geldt dat er wel een (koolstof)kringloop bestaat, maar dat eigenlijk niet zeker is of de CO2 die de mens uit fossiele brandstoffen toevoegt aan het systeem wel een plek krijgen in die kringloop, of dat die simpelweg ophopen en helemaal niet uit de atmosfeer verdwijnen.

Tot slot is het wel van belang om de reacties die de gassen in de atmosfeer ondergaan goed te beschouwen, want daarin heeft waterstof ook nog een vervelende eigenschap. Waterstof is betrekkelijk reactief en reageert graag met ozon en vrije OH- radicalen in de hogere atmosfeer. Waterstof kan dus zomaar het nieuwe CFK-probleem worden dat de ozonlaag kapot maakt. Bovendien zorgt een afname in ozon en OH- radicalen ook ervoor dat andere zeer potente broeikasgassen, zoals methaan, minder snel worden afgebroken. Bron: https://synerhy.com/en/20...drogen-on-the-atmosphere/ Bovendien is er nog niet veel onderzoek afgerond op dit gebied, en het vervelende van dit soort problematiek op de schaal van een hele aardbol is dat de effecten eerst duidelijk worden, en het problematische mechanisme dat het veroorzaakt altijd pas later wordt ontdekt.

Samengevat: Waterstof is geen wondermiddel. Het heeft ook enkele bekende problemen waar men niet blind voor moet zijn en die ook heel problematisch kunnen blijken te worden wanneer waterstofgas meer zou worden toegepast. Dat neemt niet weg dat het is zonder meer wel een beter alternatief voor onze aardbol dan stomweg doorgaan met CO2 uitstoten, want daarvan is bekend dat het problemen veroorzaakt die nog tientallen generaties het leven op aarde gaat lastig vallen.

De belangrijkste conclusie uit het artikel is dat een waterstofeconomie pas zin gaat hebben zodra er een groot overschot is aan duurzame energie. Zolang dat niet het geval is, is waterstof niet interessant om de simpele reden dat energie gebruiken om waterstof te genereren en die waterstof vervolgens weer terug te veranderen in elektrische energie altijd minder efficiënt gaat zijn dan die energie direct gebruiken. Waterstof moet worden beschouwd als een methode om mee te bufferen die altijd minder efficiënt gaat zijn dan de energie direct gebruiken of zelfs dan opslaan in accu's. Het enige echte voordeel dat waterstof biedt, is dat het veel beter schaalbaar is dan elektrochemische opslag (met de huidige stand van de techniek). Accu's zullen altijd een vrij hoge kostprijs per hoeveelheid opgeslagen energie kennen, terwijl een waterstoftank en groene waterstofgeneratoren eenvoudiger goedkoop schaalbaar te maken zijn.

[Reactie gewijzigd door naarden 4ever op 11 juni 2025 10:42]

Hoop geleerd van je comment, thanks. Vooral dat het graag reageert met ozon wist ik niet.

Alles heeft voor en nadelen, vaak ook complexe nadelen, dat blijkt maar weer. Ik denk dat waterstof echt wel een plek gaat krijgen in onze energietransitie, maar niet als vervanging van ICE auto's.
Dat "bufferen" werkt op dit moment helaas nog niet: de katalysators zijn nu nog veel te duur om maar 80% van de tijd niets te laten doen. De hoop is natuurlijk die kosten met technologische ontwikkeling te verlagen, maar of dat gaat lukken?
Dat neemt niet weg dat het is zonder meer wel een beter alternatief voor onze aardbol dan stomweg doorgaan met CO2 uitstoten,
Dat is een valse vergelijking: CO2-uitstoot is een neveneffect van energieproductie (verbranding), terwijl waterstof niet meer dan energieopslag is. Het is dus niet helemaal eerlijk om het een alternatief te noemen.
Zeker wel: de opslag is een belangrijke, eigenlijk zelfs noodzakelijk onderdeel van het energiesysteem omdat wind/zon nu eenmaal niet de vraag volgen en voor een succesvolle inzet opslag nodig is, ook b.v. kernenergiecentrales zijn vaak slecht regelbaar, en kunnen ook de vraag niet volgen, dus wil je energie kunnen opslaan of uit de opslag inzetten.
Inderdaad, het is een onderdeel van een energiesysteem, geen compleet energiesysteem. Fossiele brandstoffen zijn dat wel. En daarmee is het geen volledig alternatief. Dus daarmee is de opmerking dat het "een beter alternatief [is] voor onze aardbol dan stomweg doorgaan met CO2 uitstoten" een beetje nietszeggend.

Groene energiebronnen in combinatie met waterstof als opslag (of gewoon een accu) zijn samen wel een alternatief. Maar met de huidige stand van zaken benut je die groene energiebronnen in de meeste contexten een stuk beter als je energie in accu's opslaat.
Helemaal mee eens, behalve dan dat batterijopslag voor groene stroom simpelweg nog niet haalbaar is: de grootste batterij ter wereld is kennelijk het Edwards & Sanborn Solar Plus Storage Project https://www.quantistry.co...t-batteries-in-the-world: 3287 MWh
Dus een windpark van 150 MW kiepert dat ding in een etmaal vol... de momenteel geïnstalleerde windenergie wereldwijd is 1220 GW, dus we moeten echt nog heel veel aan de techniek verbeteren voordat dat een beetje serieuze bijdrage kan leveren, wordt ook best lastig al die batterijen te bouwen.

Maar goed: als echt alle auto's elektrisch worden en aan het net kunnen opladen en terugleveren heb je zeker ook een mooi systeem! Met 100 kWh per auto en 9,2 miljoen auto's hebben we dan 85008 kWh als maximale capaciteit dus als je driekwart kan inzetten zit je ook goed. Moet je natuurlijk wel batterijen hebben die heel veel meer laadcycles aankunnen dan de huidige batterijen, of een goedkope, recyclebare oplossing.

Bij de huidige stand der techniek houd ik het persoonlijk liever op plan Lievense voor de Markerwaard: Wikipedia: Plan Lievense 96250 MWh, 35% van het dagelijkse Nederlandse elektriciteitsverbruik.

[Reactie gewijzigd door batteries4ever op 12 juni 2025 17:38]

op dit moment is dit ook geen oplossing. vanwege het is allemaal niet haalbaar. er is niet gekeken naar infra en haalbaarheid. gewoon doen en blik op oneindig. wat kan je anders verwachten van ons vorige kabinet vol met linkse gasten. laten we gewoon bij benzine /gas en diesel blijven. Is allemaal beter dan wat we nu denken dat beter is. je houd alleen jezelf voor de gek.
waar ik werk word waterstof toegepast, geen lekkages. De juiste maatregelen treffen en je hebt geen lekkages.
Waterstof lekt altijd, omdat het waterstof is. Als je een waterstof auto hebt en je gaat een maand op vakantie, zal je zien dat er een flink deel weg is, omdat, zoals in het artikel staat, wat je volgensmij niet gelezen hebt, waterstof altijd lekt. Het is een ontzettend klein molecuul.
ik ben bekend met waterstof. bij ons op de site werken we met op moment met 70ish bar oid, mij is door de collegas van die plant verteld toen ze de lekkages hadden opgelost de atex zonering op 1 en plaatstelijk 2 is gesteld (dit is gelijk aan aardgas net bij om op de site)
Op dit moment zijn er voldoende maatregelen en composieten op de markt verkrijgbaar die het mogelijk maken waterstof op te slaan en transporteren zonder dat er lekkage op treden, de vraag hier is of je die investering wilt doen. Kosten baten afweging voor lekkages zo insignificant dat ze nagenoeg 0 zijn, ditzelfde heb je met alle vloeistoffen en gassen dus niet spannender maken dan het is.
Heb je het artikel wel gelezen?
Als afsluiting zou ik het appreciëren als je stopt met je aannames ;)

[Reactie gewijzigd door Richo999 op 11 juni 2025 08:07]

Leuk dat ze zeggen dat er geen lekkages zijn, de realiteit is dat het altijd lek is. Alle bekenden stoffen die wij nu gebruiken zijn permeabel met waterstof, nog niet gesproken over de afdichten van leidingen en apparatuur.
Ook voor cilinders bestaan gewoon regels hoe permeabel ze mogen zijn, en dat is nog best wel flink.
Ook de componenten mogen gewoon 10cc per uur lekken, en dat word gezien als lekdicht.
Dus ja, als we allemaal overgaan hebben we straks stiekem flink wat lek totaal ;).
particulier en bedrijfsmatig verschillen toch erg, je hebt geen ongelijk alles lekt of het nou waterstof, aardgas of zelfs electriciteit. Op dit moment draaien er gewoon energie centrales op toeren puur om de lekstroom over het net te compenseren, dat word nog wel eens vergeten door mensen.
Ik heb het ook over bedrijfsmatig, je zal je vergissen hoe “lek” systemen zijn.
En dat is ook geen enkel probleem, en word ook gewoon gezien als veilig.
Maar als we allemaal overstappen kon dat behoorlijk meetellen.
Daar vergis ik mij niet in, in de industrie zijn er strikte regels omtrend lekkages en vallen deze ook snel in bepaalde klasse afhankelijk van het medium, druk en hoeveel ppm/v% gemeten word op welke afstanden. In het bedrijfsleven is dit meer zichtbaar omdat de drukken en volumes hoger zijn vergeleken met particulieren (voor gas is dat 0,03 bar onder de straat en veelal 230V of 400V) en bedrijven (bij ons nu nog 180kV en binnekort 390kV, en drukken tot 60 bar aardgas, los van de andere stoffen die in leidingen door nederland gaan).
Ik werk op dagelijkse basis met systemen op 1000bar waterstof en stikstof. Ik denk dat ik redelijk weet waar ik over praat.

Ons aardgas net is redelijk “lek”, maar dat word allemaal gezien als tolerabel omdat de mate waar in het absoluut geen gevaar vormt. Een van de onderzoeken nu hier is ook of dit bestaande net geschikt is voor waterstof implementatie.
Als een aardgas component 20cc/h lekt ( binnen de norm ) zit je met waterstof al op een lek van 60cc/h. Gelukkig worden die grenzen ook al strakker getrokken met de nieuwe eisen die gesteld worden aan componenten in het aardgasnet die geschikt zijn voor waterstof.
Welke aannames? Het staat letterlijk in het artikel.
70 bar, daar kom je niet zo ver mee. In auto's is de druk tot 10x zo hoog. En dus minder efficiënt, en het zal sneller lekken.

En ook bij jullie on site lekt het. Het lekt niet meer significant waarschijnlijk, dus je collega's noemen het opgelost. Maar het lekt nog steeds, dat is wat waterstof doet.
70 bar vs 700 bar is natuurlijk wel heel wat anders. Wel fijn om te horen van iemand met praktijkervaring dat in de industrie dat daar wel lekdicht gewerkt kan worden :)
Het is zelfs geen molecuul, maar een element. Het meest eenvoudige en daarmee ook kleinste element.
H2 is een molecuul.
Er is het element waterstof (H) maar ook het molecuul waterstof (H2).
Zoals het doorgaans op aarde voorkomt en in gebruik bij de industrie en in auto's hebben we het alleen over het molecuul waterstof in de vorm H2. Voor grote hoeveelheden atomair waterstof (=in zijn elementaire vorm) moet je in de ruimte zijn.
om het verhaaltje compleet te maken. Waterstof "H" is een atoom/element, "H2" is het molecuul want Waterstof is een halogeen element wat niet meer betekend dat het onderdeel is van een groep elementen die sterk reactief zijn en hierdoor eigenlijk altijd gebonden zijn, minimaal in een koppeltje van zichzelf. enkele voorbeelden zijn H2 (Waterstof), O2 (Zuurstof) en CL2 (Chloor).
Je hebt gelijk dat Waterstof de kleinste atoom massa heeft namelijk 1µ met een groote van 53pm en daarmee niet het kleinste element. Helium is namelijk het kleinste element met een atoom massa van 4µ en een groote van 31pm (pm = PicoMeter ofwel 1×10−12 m / 0,000 000 000 001 meter)
De maximale permeatie mag 6 ml per uur zijn. Stel je hebt een 140 liter tank aan boord dan: 140 liter x 6ml/hr. = 840ml per uur. Bij 140 liter op 700Bar is er 98.000 liter aan boord. Dit delen door 0,84 liter en delen door 8.760 uur. Dat komt overeen met 18,64 jaar. Je kunt je auto dus ruim 18 jaar stil laten staan en dan is de tank leeg.

Een maand stilstaan is dus geen enkel probleem.
Je hebt gelijk, ik heb slechte info gelezen. Thanks voor de comment!
Het is onrealistisch om aan te nemen dat een ‘gewoon’ waterstofsysteem volledig zonder lekkages functioneert. Met een systeem op lage druk kun je nog best een eind komen en kom je wellicht aardig in de buurt bij ‘geen’, tegen aanzienlijke kosten en met beperkingen.
Wat waarschijnlijker is is dat het verlies voor jouw werkgever niet als problematisch wordt gezien.
M.a.w.: ben wel benieuwd over welke sector @Richo999 en op welke manier waterstof ingezet wordt, maar dus vooral naat wat jullie hebben gedaan om lekkages volledig uit te sluiten.
waterstof word zover ik weet op 2 fabrieken gebruik bij ons waarvan een dient voor pyrolese olie te produceren uit gerecycled plastic en op grondstof voor de textiel industrie en waterstof word ook nog geproduceerd als "bij product" van kraakprocessen die op het moment veelal de fakkel op gaat.
Hoe hard het lekt hangt af van vele factoren waarbij 1 van de belangrijkste is onder welke druk je het opslaat in gasvorm. Maar natuurlijk ook van in welke staat je infrastructuur zich bevindt. Zo zien we vandaag dat aardgas ook een groot klimaatprobleem en niet alleen door de uitstoot bij verbranding, maar nog meer door de vele lekken in heel de transportketen.
Wat, is dit echt waar?
Ik wist het ook niet, maar denk het wel waar is: https://newatlas.com/environment/hydrogen-greenhouse-gas/

[Reactie gewijzigd door Bruin Poeper op 11 juni 2025 07:34]

Probleem blijft dat het stroomnet nog lang niet in de energiebehoefte kan voldoen.

Je kan zeggen we moeten elektrisch rijden. Maar die capaciteit is er bij lange na niet.

We hebben een ander middel nodig.
Het makkelijkst zou aardgas zijn liefst synthetisch. We hebben daar namelijk wel een heel netwerk voor.

Overigens het stukje we hebben niet genoeg stroom om het groen op te wekken is erg kortzichtig. We hebben hier naast zon ook wind. Waardoor we regelmatig erg veel over productie hebben. En in de zomer 16 tot 20 uur zon ipv de 12 in de evenaar. Opslag is lastiger.

Daarnaast zijn er waterstof bronnen gevonden in de grond. Iets wat mogelijk veel een verschuiving kan zorgen.

Ook de investering van Tesla in laadpalen was natuurlijk geniaal van Tesla. Als Toyota het zoveel laadkjnten maakt als Tesla zou die miray wel verkopen. En komen er andere op de markt.
Of een waterstof auto wel zou verkopen met meer laadpunten vraag ik me af.

Het leuke van elektrisch rijden is dat je je "brandstof" thuis kan produceren tegen zeer lage kosten. Dat compenseert de hogere prijs van een EV.

Dat gaat hem bij waterstof niet worden, dus niet alleen duur in aanschaf, maar ook in gebruik.
Was ooit wel het idee dat er dan in woestijnlanden waar nu het gros van de olie vandaan komt, met zonne-energie waterstof gemaakt kan worden. Dan zou er in plaats van benzine, waterstof met een vergelijkbare logistiek hierheen komen (met vergelijkbare geopolitieke problemen). Maar goed, al zouden ze dat nu van de grond proberen te krijgen, tegen de tijd dat, dat lekker loopt is iedere nieuwe auto toch al elektrisch.
Dat soort plannen kunnen nooit voor dezelfde prijs energie leveren als dat ik het zelf kan produceren met zonnepanelen.

En als dat al zo was dan komt vadertje staat wel met accijns en belastingen om de prijs op te drijven.
Ik weet niet of zo'n infrastructuur ooit van de grond komt. Als het niet van de grond komt dan hebben huidige oliestaten wel in ieder geval een gigantisch probleem, dus er is wel wat incentive om dit te regelen. Op zich is er al ook een hoop grijze waterstof die vervangen moet worden, dus wie weet komt dat wel daar vandaan. En in tegenstelling tot zonnepanelen hier in het koude noorden kunnen zij wel jaarrond stroom produceren. Tenzij je een enorme overcapaciteit hebt (en waar laat je al die panelen op een doorsnee rijtjeshuis?) ga je in de koude maanden nooit genoeg zonnestroom zelf kunnen opleveren om je huishouden, auto én warmtepomp draaiende te houden. Ja met salderen, maar dat is een papieren werkelijkheid, die energie moet in de winter wel ergens vandaan komen. En de meesten kunnen niet een windmolen in de achtertuin neerzetten.
Zelf zou ik met mijn EV met wat moeite ca. 75% direct uit de zonnepanelen kunnen halen (zonder salderen), maar ik heb ook een flink overschot aan zonnepanelen.

Maar ook als je er wel een groter deel van de energie voor moet inkopen is het nog altijd goedkoper dan de alternatieven waaronder waterstof.

[Reactie gewijzigd door HandyLumberjack op 11 juni 2025 11:45]

Aardgas (CNG) tanken thuis is ook een dingetje.
Een ander middel zou ammoniak kunnen zijn.
Je kan zeggen we moeten elektrisch rijden. Maar die capaciteit is er bij lange na niet
Dat valt nogal mee. Het overgrote deel van het laden van EV's, gebeurt traag. Zolang de uitrol van 11 of 22 kW laders bij bedrijven, winkels, ziekenhuize, parkeergarages et cetera een beetje gelijke tred houdt met de laadbehoefte, is het probleem te overzien. Dit omdat dit lage vermogens zijn, en omdat de groei van EV's zich ook over meerdere jaren uitstrekt.
Het makkelijkst zou aardgas zijn liefst synthetisch. We hebben daar namelijk wel een heel netwerk voor.
Die technologie staat nog in de kinderschoenen, er is nog zeker 10 jaar ontwikkeling nodig. Verder heb je voor het maken van synthetisch "aardgas" toch weer waterstof nodig, en dat maakt het ook weer relatief inefficient. Het feit dat er al een netwerk voor ligt, kan inderdaad een voordeel zijn.
Opslag is lastiger
Toch zie je dat netwerkbedrijven in bijvoorbeeld Australie (waar ontzettend veel zonnestroom wordt opgewekt. Behoorlijk investeren in batterij opslag en nieuwere technologien als hoge druk opslag. Die technologien zijn zeer snel in ontwikkeling, een érg groot nadeel van waterstof is dat de efficiency van opslaan en hergebruiken erg laag is.
Daarnaast zijn er waterstof bronnen gevonden in de grond. Iets wat mogelijk veel een verschuiving kan zorgen.
De tot nu toe ontdekte bronen van witte waterstof in Frankrijk zijn gezamenlijk 92 miljoen ton. Dat is ongeveer éénmaal de wereldjaarbehoefte aan waterstof, en ze weten nog niet óf en hóe ze het kunnen exploiteren. Dus dat is voorlopig ook geen oplossing.
Ik denk dat we op dit moment vooral een stap verder moeten kijken of iets wel of niet verkoopt. Asbest verkocht ook, peuken en vapes verkopen nog altijd goed, ondanks dat we weten dat ze met toch significant meer nadelen komen dan oorspronkelijk gedacht.

Wanneer we die nadelen nu dus op kleine schaal reeds vaststellen bij waterstof, lijkt het me handig voor de minder complexe en betrouwbaardere techniek te kiezen.

De stroomcapaciteit vergroten is een kwestie van opschalen, niet eentje van nieuwe technieken naar de allerhoogste standaards. Niemand zegt dat we per direct allemaal elektrisch moeten gaan rijden, het is een vervangingsmarkt waar de nieuwe verkoop eerst over een flink aantal jaar aan banden gelegd gaat worden, de tweedehandsmarkt volgt daar op afstand. De tering moet naar de nering gezet worden, maar het lijkt me een stuk haalbaarder.

Er is niks simpelers dan direct op stroom te rijden. De alternatieven zijn allen afhankelijk van stroom om opgewekt te worden, met alle verliezen van dien. En als we alles op synthetische diesel of waterstof gaan zetten, hebben we om die productie op gang te krijgen hetzelfde verzwaarde stroomnet nodig, als wat we nu nodig hebben om auto's op stroom te laten rijden. Misschien wel meer, vanwege de inefficiëntie.
Al is elke auto op de planeet morgen ineens een waterstofauto dan nog is het effect van waterstof als gas 0. Wel kan het neveneffecten hebben maar 'inherent lekken' zegt niet veel. Uit mijn lichaam komt ook de hele dag methaan maar die hoeveelheid is als broeikasgas nihil.

[Reactie gewijzigd door TWeaKLeGeND op 11 juni 2025 07:16]

Uit mijn lichaam komt ook de hele dag methaan maar die hoeveelheid is als broeikasgas nihil.
Dat ligt vooral aan jouw dieet en de hoeveelheid. De invloed van methaan uitgestoten door vee moet je echter niet onderschatten.
Vandaar dat ik vegan ben :P
Hm. Dat is wellicht goed op grote schaal, maar niet voor jouw lokale uitstoot.
Mensen die een plantaardig dieet volgen laten tot zeven keer meer scheten per dag dan mensen die een regulier westers dieet volgen. Elke scheet bevat dan ook nog eens ongeveer 50% meer gas dan bij een ‘gewoon’ dieet. Allemaal dankzij fermentatie.

(Vleeseters produceren daarentegen scheten die meer waterstofsulfide bevatten, waardoor ze meer stinken.)

Hoe kwamen we hier ookalweer op? 🤣🤣🤣
Dan nog is de verhoging van gas in mijn persoonlijke uitstoot veel minder dan de afname van uitstoot voor mijn voedselproductie.

Hoe we hier op kwamen? Iets met gas?
Nee dat ligt aan het feit dat er 8 miljard mensen zijn die als ze de hele dag door scheten en boeren (ja er komt meer methaan uit je mond) laten simpelweg geen impact hebben omdat de totale hoeveelheid die we uit onze mond en reet pushen niks is vergeleken met alle andere bronnen van methaan in de atmosfeer. Mensen zijn geen vee. Dat de veestapel wel een impact heeft doet niks af aan het punt.. namenlijk dat waterstof danwel door de zeer kleine moleculen inderdaad zal lekken maar dat de hoeveelheid die lekt gewoon geen impact heeft ... Net als de hoeveelheid methaan uit mensen lichamen geen impact heeft. Het is gewoon compleet onzinnig om te gaan lullen over de GW van waterstof ten opzichte van co2 met daarbij 'waterstof lekt'. Hoe is dat relevant als er 10.000 keer zoveel co2 in de atmosfeer terecht komt met 100% ICE autos dan er waterstof in de atmosfeer terecht zou komen met een 100% groen waterstof wagenpark in de wereld? Genoeg redenen waarom waterstof t em waarschijnlijk niet gaat worden, maar dat het lekt is geen issue.

[Reactie gewijzigd door TWeaKLeGeND op 12 juni 2025 03:54]

Dit is natuurlijk wel minder een probleem bij groene waterstof dat uit water gemaakt is: bij deze gesloten cyclus blijft er evenveel water rondgaan. Het is alleen tijdelijk gesplitst totdat het gebruikt wordt.
Dit is natuurlijk wel minder een probleem bij groene waterstof dat uit water gemaakt is: bij deze gesloten cyclus blijft er evenveel water rondgaan. Het is alleen tijdelijk gesplitst totdat het gebruikt wordt.
nee helaas werkt het niet zo. De gelekte H2 die weliswaar tijdelijk in de atmosfeer zit versterkt indirect zeer sterk het broeikaseffect omdat het het samen met methaan in de atmosfeer een zeer sterk broeikaseffect vormt.
Inderdaad, waterstof auto’s gebruiken meer energie en zijn door het versterkte broeikas effect minder milieuvriendelijk dan elektrische auto’s. Dat kan beter worden als de lekkage vermindert en er erg goedkope duurzame stroom is. Maar dat laatste is ook voordelig voor elektrische auto’s dus deze zullen het altijd winnen.
Omdat ik mijn auto altijd voor 100% op eigen zonnepanelen kan opladen. Met waterstof zou ik weer ergens heen moeten en heb ik geen invloed op de prijs.
Daarin ben je dan waarschijnlijk vrij alleen.

De meeste mensen werken als de zon schijnt. En als je genoeg hebt aan opladen in het weekeinde, zal dat in de wintermaanden moeilijk zijn. Althans in normale situaties waar een relatief klein aantal zonnepanelen geplaatst is. En in die periode is de stroomprijs ook relatief hoog.

Ergens heen moeten om te tanken is voor veel mensen op weg van of naar werk langs een tankstation rijden. Geen speciaal uitstapje.

Ondanks dat je argument niet heel erg generiek is, zal electrisch rijden toch de norm worden.
De meeste mensen werken als de zon schijnt.
Ideaal om dan je auto te laden bij je werkgever, toch?
Zeker maar dat is niet overal.

Een aantal voorbeelden:
- Moet je werkgever voldoende palen hebben anders is elke ochtend een wedstrijd wie de eerste is (en verzetten doen ze niet).
- De werkgever moet überhaupt palen hebben.
- De paal is specifiek voor leasebak van de zaak, de werkgever gaat niet 'jou tanken kosten' betalen, doen ze met benzine ook niet / is niet eerlijk naar de mensen toe die benzine rijden die geen km vergoeding krijgen.
Je werkgever moet ook voldoende parkeerplaatsen hebben, anders is het vechten wie wil en wie niet op het parkeerterrein mag.

Bij de laadpalen van je werkgever gebruik je een laadpas. Tenminste, dat is bij alle bedrijven waar ik langs ben geweest het geval. Het maakt dan niet uit of je een lease bak hebt of particulier een EV.

Het enige wat overblijft is het argument dat je werkgever wel laadpalen moet plaatsen. Aangezien werkgevers dat vaak doen met een aanbieder en niet alles zelf bekostigen is dat geen punt lijkt mij. Er zijn genoeg aanbieders die laadpalen op een werkplek willen plaatsen.

Oh, wat betreft het argument van niet willen verplaatsen van de auto, bij mij voormalige werkgever was er in het begin een WhatsApp groep waar mensen elkaar konden helpen om de auto te verzetten. Dat was daarna niet nodig toen het aantal laadpalen ruim voldoende was.
Je werkgever moet ook voldoende parkeerplaatsen hebben, anders is het vechten wie wil en wie niet op het parkeerterrein mag.
Klopt maar de werkgever is niet wettelijk verplicht om voldoende parkeerplaatsen te bieden aan zijn werknemers (net als de palen). Hoewel de werkgever in het kader van goed werkgeverschap (en dat is dus niet overal) dit wel kan doen, is er geen wettelijke eis. Wel is de werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid van de parkeerplaats.
Bij de laadpalen van je werkgever gebruik je een laadpas. Tenminste, dat is bij alle bedrijven waar ik langs ben geweest het geval. Het maakt dan niet uit of je een lease bak hebt of particulier een EV.
Ze hangen een bordjes neer. Gereserveerd voor kenteken X-XXX-X. Zet je hem er neer, ja je pas werkt maar mag je een gesprek van HR verwachten. Niet overal is er goed werkgeverschap.
Oh, wat betreft het argument van niet willen verplaatsen van de auto, bij mij voormalige werkgever was er in het begin een WhatsApp groep waar mensen elkaar konden helpen om de auto te verzetten. Dat was daarna niet nodig toen het aantal laadpalen ruim voldoende was.
Die werkgever snapt. Dat scheelt weer wat gewandel en geapp onder werktijd of het gaat van je pauzetijd af en soms zijn mobieltjes op de werkvloer verboden, dan word het lastig. Die extra palen goede zet, stuk minder gedoe in elk geval, goed werkgeverschap.

Niet elke werkgever is er even flexibel in en verzint rare oplossingen.
Niet elke werkgever is er even flexibel in en verzint rare oplossingen.
ik ben het helemaal met je eens. Ik weet niet of een wettelijke eis zou helpen, dat is weer een regel waar een werkgever aan moet voldoen en die hebben er al best veel. Goed werkgeverschap is belangrijker. Voor mij is dat ook een criteria als ik elders ga solliciteren. Salaris is niet het belangrijkste voor mij, maar ik ben ook al iets ouder ;) .
Dat is toch allemaal kleintje pils?

- Meer palen installeren is een optie. Als capaciteit een issue is zou het ook nog via grannychargers kunnen gaan. 9 uur à 3 kW is ook meer dan voldoende om de auto voor 2 dagen bij te laden.
- De auto weghalen is gewoon normaal bij vele bedrijven wereldwijd, zolang je parkeerplek maar niet aan de andere kant van het campus is zeg maar. En van een kleine wandeling in de middagpauze is nog nooit iemand doodgegaan.
- De werkgever zou het natuurlijk ook kunnen verrekenen met de reiskostenvergoeding. Kwestie van de juist formule er achter stoppen. Is hooguit fiscaal wat lastiger, maar waar een wil is is sowieso een weg.
maar waar een wil is is sowieso een weg.
Klopt, maar dit is dus nou net het probleem. Niet elke werkgever is zo helaas. Zie reactie @david-v , die oud werkgever zet palen erbij (en heeft de gelegenheid). De ander hangt er bordjes neer 'als oplossing'.
Klopt, al zie ik daar ook gewoon een oplossing voor, via wetgeving zijn zulke zaken immers ook af te dwingen, mocht de vraag / noodzaak er zijn, maar het verantwoordelijkheidsgevoel achter blijven.

En zoals met alles: Op een gegeven moment kies je als werknemer gewoon voor een andere werkgever, dat men vervangbaar is, is kennelijk nog niet helemaal aangekomen.
Beetje afhankelijk van je werk natuurlijk, maar je hoeft niet per se altijd met de auto naar je werk. Er zijn andere manieren.
Ik ga nooit met mijn auto naar mijn werkgever. Fiets, trein en lopen. Dat is vele malen sneller omdat ik in de trein kan werken (geen overstap). Mijn totale reistijd is daarmee gereduceerd tot 20 minuten heen, 20 minuten terug. Met de auto is het filevrij al 1 uur enkele reis, dus maak daar maar 1 uur en 30 minuten in de spits. Mij krijg je de auto echt niet in :D
hoeveel parkeerplaatsten heeft je werkgever? Als 20% van de werknemers dagelijks met de auto komen en deze willen allemaal laden kan je werkgever daar dan in voorzien?
Toen ik daar 2 jaar geleden vertrok waren er ongeveer 5 tot 7% van de parkeerplekken voorzien van een lader. Niet iedereen heeft een EV. Naarmate dat toeneemt zou ik verwachten dat er meer aansluitingen komen.

Persoonlijk denk ik dat je moet kijken naar "lang" parkeerders en "kort" parkeerders. Ofwel als je met je auto naar het werk gaat dan heb je 8 uur de tijd om te laden. Dat hoeft dus niet met 11kw/h maar bijvoorbeeld met 6kw/h. Mijn ervaring is dat je meestal niet met een lege accu aankomt op bestemming. Het is dan geen enkel probleem om met een veel lager vermogen te laden zodat je weer met 80% volle accu kan vertrekken.
Van persoon tot persoon is de situatie natuurlijk anders.
Er genoeg mensen die enkele dagen per week thuis werken, die dagen kunnen ze hun overtollige zonnestroom kwijt in de bev.
Dat is met het verdwijnen van saldering en teruglever boetes mooi meegenomen.
Wij hebben ondertussen 2 bev's, ook eentje voor mijn vrouw. Ze werkt halve dagen dus als ze thuis komt kan de stekker erin.
In de winter komt er natuurlijk veel minder stroom uit je panelen.
Maar, er zijn er genoeg die een gedeelte van de stroom voor de bev zelf op kunnen wekken. En anders is de gekochte stroom nog altijd goedkoper dan waterstof tanken.
En niet alleen voor de brandstof zou je weer afhankelijk zijn van een externe partij, maar ook voor het onderhoud. Er zijn batterijwagens die net zeer goedkoop in onderhoud zijn omdat er eigenlijk amper tot geen onderhoud is. Natuurlijk moet je de verbruiksgoederen wel in het oog houden alsook de remvloeistof, maar de tractiesystemen? Die kunnen vaak zonder.

Bij een brandstofcel is dat weer net iets minder. Daar wil men je elke paar duizend kilometer op onderhoud om onder andere de filters te vervangen, want er mag alleen propere lucht de brandstofcel in gaan. Dat is dan wel weer 1 van de pluspunten aan zo een wagen. Ze helpen de lucht zuiveren.
Mensen die geen eigen paal hebben (oa flat bewoners, loop straat) zitten ook met dat probleem. Die moeten laden aan paal (beetje pech 2 straten verderop) waar ze geen invloed hebben op de prijs.
RobbyTown, helemaal mee eens. Wij wonen in het centrum van een middelgrote stad. Hebben geen eigen parkeerplaats en dus ook geen laadpaal, behalve inderdaad paar straten verderop. Deze zou ik dan moeten delen met als ik het goed zag bij mij in de buurt met ca 10 andere stekker-auto's. Verlengsnoer vanaf 4 hoog gaat hem ook niet worden :) . Hierdoor hebben wij gekozen voor een Hybride auto.
Als ik geen eigen pas had , had ik dat ook niet gedaan.
100%? Dus uw bev rijdt alleen van april t/m september begrijp ik?
Ik rij nog geen 8000km pj. Dus ja soms hangt mijn auto een dag of twee drie aan mijn 30 panelen.
salderen, of zoals we in Vlaanderen het noemen: terugdraaiende teller.
Salderen is kostenneutraal je zomeroverschot in de winter gebruiken. Echter blijft de stroom natuurlijk niet een half jaar voor je bewaard. In de winter rijd je op stroom uit het net die niet van je eigen zonnepanelen komt. Het is dus onzin om te beweren dat je 100% op je eigen zonnepanelen rijdt. Je moet al je best doen en traag laden (grote verliezen!) om in de zomermaanden 100% op eigen zonnestroom te rijden.

[Reactie gewijzigd door Naafkap op 11 juni 2025 07:34]

Je noemt traag laden = grote verliezen. Dat is iets wat een heleboel mensen niet weten en zeker voor EV-bezitters is dit heel belangrijk om te weten.
Hij zegt dat hij 100% op zijn panelen kan laden, dat is dus niet salderen, maar werkelijk ook in de winter je BEV opladen met PV-stroom. Dan heb je HEUL VEUL panelen liggen, of je rijdt niet in de winter, of je verhaal klopt van geen kant :)
als ik even naar mijn eigen situatie kijk (22 zonennpanelen) heb ik in December 7,8 kWh opgewekt (met 30 zou dat een kleine 11kWh zijn) en in januari heb ik er 14,9 kWh (met 30 zou dat 20 kWh zijn). Dus tenzij jij in december en januari niet of minder dan 100 km per maand rijd geloof ik er zelf ook weinig van :o
Als ik dan uitbreid naar Novermber en Februari zou je in November iets meer dan 1 volle accu hebben gehad en in februari mag je eindelijk weer rijden met 4 volle accu's :P
Weet niet hoe jouw panelen liggen en of ze een beetje van goede kwaliteit zijn, maar ik heb gewoon 198 kWh opgewekt in januari. Daarvan zijn er 114 in de auto verdwenen. Zoals eerder ik rij niet veel en hangt soms dagen aan de stekker.

https://tweakers.net/i/2D...V4LEgXW7.jpg?f=user_large

[Reactie gewijzigd door no_way_today op 12 juni 2025 15:41]

Ik denk dat we wel kunnen stellen dat Tesla de BEV revolutie heeft ontketend met hun Model 3.
Soms heb je gewoon een aanjager nodig met een product dat compromisloos beter is dan wat er al op de markt is. De Model 3 was zo'n product. Helaas is er geen automaker die hetzelfde voor elkaar heeft gekregen met een waterstofauto.

Ben er nog steeds van overtuigd dat waterstof een rol kan gaan spelen in de energietransitie. Denk aan Sustainable Aviation Fuel (SAF) dat gemaakt wordt met groene waterstof, en de (maak)industrie. Zodra hier vanuit de industrie een infrastructuur voor begint te ontstaan zou de stap naar FCEV's ook makkelijker moeten gaan.
Een batterij revolutie hadden we al veel eerder kunnen hebben als elektrische auto's rond het jaar 1890 niet als "vrouwelijk" werden gezien (omdat brandstof auto's een zwengel nodig hadden, iets wat met de komst van de startmotor niet meer nodig was waardoor ook vrouwen brandstof konden rijden). De accu ontwikkelingen hebben daardoor tot de komst van de laptop, de GSM, de PDA, en later: de smartphone stil gelegen. We hadden geen incentive om betere accu's te maken totdat draagbare apparaten een massaproduct werden. Ik weet nog dat mijn eerste laptop die een Li-Ion accu had (daarvoor NiMh accu's) zó geweldig was omdat het memory effect een stuk minder was. M'n oude DEC laptop versleet accu's.

Toen kwam de smartphone, en de €/kwh en kg/kwh werd snel minder, waardoor er inderdaad een kans werd gezien om de EV weer eens te proberen. Dat momentum is door de significante problemen met alternatieven (een trein aanleggen voor bijvoorbeeld Groningen is politiek lastig waardoor die regio auto-gekleefd blijft doordat een alternatief niet bestaat, en brandstof weet iedereen is niet een houdbaar aspect vanwege vervuiling én geopolitiek) alleen groter geworden: de laatste twee jaar alleen al is de algemeen beschikbare accu per kWh zó absurd veel goedkoper geworden, en is de recycling ook zo veel beter geworden, dat het eigenlijk niet meer valt om te keren.
Het is inderdaad een kip-ei verhaal. Zonder waterstof vervoersmiddelen ook geen noodzaak tot waterstof tankstations. En als er geen waterstofstations zijn, waarom dan een waterstofvoertuig kopen?

Daarom hebben we als EU een gezamenlijk plan uitgerold om overal waterstofstations neer te zetten. Er zijn ook aanbieders van vrachtwagens en personen vervoer. Dus er is een basis infrastructuur. Subsidies kunnen een extra zetje geven.

Ik geloof wel in waterstof als 'intermediar-brandstof'. Het overschot van zonnepanelen, windmolens, kernenergie etc, kun je eenvoudig omzetten naar waterstof en op die manier langere tijd bewaren. Natuurlijk moet je rekening houden met kosten van koeling/druk , en waterstof is zo klein dat het gewoon uit containers lekt, maar dan nog is het altijd 'goedkoper' dan windmolens uitzetten of zonnevelden uitschakelen.

Ook zijn er allemaal innovaties om waterstof direct uit zonlicht te produceren. Waarbij het H-atoom wordt losgeslagen van het O-atoom en via membranen wordt gescheiden. Deze innovaties zijn erg duur, maar op grote schaal kunnen ze straks concurreren met andere vormen van duurzame energie.

Daarnaast raakt de (makkelijk winbare) olie op en is er nog voor zo'n 30 jaar olie in de grond. Dat is niet veel! Waarom denk je dat Amerika zoveel moeite doet om grondstoffen voor accu's, zonnepanelen, windmolens etc veilig te stellen?

Nu kan de olie nog rijkelijk vloeien, maar als de bodem van de makkelijk winbare olie in zicht komt, zal olie snel vele malen duurder worden. Dan komt er ook een enorme run op alternatieven en aardmetalen. Ook (nu al veel te dure) kerncentrales zullen dan nog duurder worden, omdat veel landen om splijtstof verlegen zitten. (dus dat is geen optie).

Zorg dat je nu 120% zelfvoorzienend bent als land/europa. En zorg dat alle zonnepanelen/accu's etc recyclebaar worden. Dan is er ook genoeg 'materiaal' om te recyclen.
Schrap dat woord 'eenvoudig' maar uit je 3de paragraaf. Een electrolyse toestel is niet zo simpel, het is duur en moet enorm goed beveiligd zijn om explosies etc te vermijden.
Opslag van waterstof is ook duur en moeilijk.
En omdat het allemaal zo duur is moet je die investering genoeg uren per jaar kunnen laten draaien op heel goedkope (overschot) energie.
En daar zit het probleem. Je kan zo'n installatie niet afschrijven door ze enkel een paar uren per dag te laten draaien tussen lente en herfst.
En dan kan je die waterstof ook niet bewaren tot in de winter...
Daar ben ik het niet helemaal mee eens. Toen de Model 3 op de markt kwam kon je op veel plekken laden. En je kan bij huis een laadmogelijkheid aanleggen.

Als rond die tijd een compromisloos goede waterstofauto was gelanceerd had die moeilijk verkocht omdat je op 3 plekken in Nederland kon tanken en een tankstation aan huis is geen optie.

Volgens mij ligt het dus met name aan de beschikbaarheid en flexibiliteit van de laad/tankinfra. Tanken is meer rigide en had/heeft meer risicovolle investeringen nodig om op te schalen. Die investeringen blijven uit en dus wint de stekker.
Je kan de introductie van de Model 3 naar mijn mening dan ook niet los zien van al het voorafgaande werk wat de Model S heeft gedaan, als eerste long-range geschikte EV en de katalysator achter het Tesla Supercharger netwerk.

Ik denk dat dat initiatief toch ook wel een wake-up call is geweest bij de andere partijen, om toch vooral niet deze hele laadpaalmarkt aan Tesla te schenken. Ik ben blij dat deze concurrentie er ook daadwerkelijk is.
Ooit de toekomst? Nou nee, niet echt.
Waterstof is gewoon niet efficient genoeg om EV te verslaan.
Het enige argument is "met 5 minuten weer vol" en zelfs dat bleek niet te kloppen als er mensen voor je hadden getankt en de installatie weer op druk moest komen. Neem daar de hoge brandstofkosten bij en je snapt waarom mensen het niet willen.

Dus ik blijf lekker in de BEV rijden, dat waterstof kan met gestolen worden, die paar keer per jaar naar zuid europa, drink ik wel een bak koffie extra ;)

[Reactie gewijzigd door pOZOR jED op 11 juni 2025 07:43]

Vergeet vooral de kosten van het aanleggen van de infrastructuur niet, 1.2Mio voor een "sneltank" installatie. Dat gaat never nooit de dichtheid van de benzine tankstations halen... Wat ik trouwens niets over lees in het artikel: veiligheid. Al zit dat volgens mij wel goed.
Zover ik weet zit er een ventiel op wat open gaat als de druk te hoog wordt (bijvoorbeeld als de tank samengedrukt wordt bij een aanrijding)
Maar hoe veilig waterstof is als een tank zou scheuren en er dus een grotere hoeveelheid in 1x vrij komt? wellicht dat het op dat moment niet (licht)ontvlambaar is.

Dus tot ik het zeker weet, is dat een extra reden het niet te willen.
Daarbij zijn de tanks behoorlijk groot, dus je houdt weinig bagageruimte over. ;)
Bij vrijkomen ontsteekt waterstof vrijwel direct. En ontstaat een zeer hete onzichtbare vlam. Niet leuk.

Waterstof is het meest ontvlambare, eigenlijk beter gezegd explosieve, gas.

[Reactie gewijzigd door ernstoud op 11 juni 2025 11:47]

Bij een benzinestation kan ik hoogontvlambare, hooggiftige benzine zonder enige controle in het rond sproeien bij iedereen in het gezich. Met een aansteker erbij kan ik er een mooie vlammenwerper van maken.

Wat is dat toch dat er voor zorgt dat mensen alleen bij nieuwe technologieën risico's zien?

edit; klinkt misschien niet erg vriendelijk. Ik wilde iig zeggen dat bestaande technologie behoorlijk slecht is.

[Reactie gewijzigd door _Pussycat_ op 11 juni 2025 08:11]

Waar komt deze overtrokken reactie vandaan? Lijkt me een normaal onderwerp om te belichten bij elke technologie en daar gaat het artikel niet op in.
Sorry, was niet mijn bedoeling overtrokken te zijn. Mijn excuses als dit zo aankwam.
Van waterstof certificerende instanties heb ik gehoord dat als nu zij gevraagd zouden worden brandstof pomp installaties te keuren, aannemende dat die techniek nu pas ontwikkeld zou zijn, alles afgekeurd zou worden. Gewoon, zoals je zegt, veel te onveilig.

Maar goed, evolutie. Toen benzine/diesel/lpg pomp installaties een eeuw en decennia geleden ontwikkeld werden was gebruik beperkt en was veiligheid onbelangrijk.

Denk ook eens aan de dampen die vrijkomen bij tanken, het bekende psssttt als je de LPG vul mond losdraait, gevaarlijk en niet goed om in te ademen. Daarom wordt in delen van de wereld dat afgezogen door een hoes om de vul pijp.

Bij waterstof is dat allemaal opnieuw bedacht tegen huidige normen en begrip van veiligheid.
Ja klopt, zelfs bij goed gebruik blaas je gif in de lucht.
Ik houd altijd mijn adem in bij het tanken omdat ik me er toch niet erg goed bij voel.
Ik wilde precies hetzelfde schrijven. Ik ben betrokken geweest bij een certificatie project van een waterstof bagage trekker op Schiphol. De veiligheidseisen zijn erg hoog. Waterstof is enorm explosief en ontsteekt (als er zuurstof is) door het minste geringste. Bijvoorbeeld door statische electriciteit.

In feite rij je op een bom. De tanks zijn enorm stevig maar lekkage is funest. Dat kan uiteraard buiten de tank zijn, dus allerlei detectoren en afsluitkleppen zijn nodig.

Door het kleine molecuul H2 is alles in die techniek duur. En zijn er weinig fabrikanten.

Waterstof door aardgas leidingen is wel eens geopperd. Die mensen weten niets over dit soort problematiek.
Het was vooral "de toekomst" voor verstokte benzinerijders die het zagen als de perfecte manier om een gedragsverandering nog eventjes wat langer uit te kunnen stellen. De EV kwam immers akelig dichtbij, klachten over range en laadsnelheid wordt met de release van ieder nieuw model ongegronder, maar de Fuel Cell is nog prachtige toekomstmuziek die nog wel even wat tijd nodig heeft voordat deze rijp is voor de massa. Kan je nog lekker vroem vroem doen in de tussentijd.
Wat ik niet snap is waarom we geen waterstof maken met al die zon overschotten die we nu kennen.

Tuurlijk net zit vol, blablabla, maar energie weg gooien klinkt echt totaal kansloos…

Owja en dan niet waterstof voor de auto, maar (binnen)vaart en industrie bijvoorbeeld? Of wellicht via het huidige aardgas netwerk?

Daarnaast spreekt het artikel veel over “verlies” van energie bij omzetting. Dat bestaat niet. Er komt warmte vrij. Dat is in auto’s minder wenselijk- maar wellicht voor andere doeleinden nuttiger?

Volgens mij moeten we, vanwege onze gigantische footprint, in alle mogelijke verbeteringen/verkleiningen hiervan blijven investeren. Waterstof is hier mogelijk één onderdeel van: want schoner dan bestaande alternatieven.
Welke overschotten? Je bedoelt dat beetje per dag in de zomer? Wie gaat er honderden miljoenen of zelfs miljarden investeren in een productiesysteem dat slechts een handvol uren per dag kan produceren en dat slechts enkele weken per jaar? Klinkt dat ook niet kansloos?

En het is niet zo eenvoudig van te zeggen dat er wat warmte vrij komt en dat je die ergens anders kunt gebruiken. De verliezen bij productie stapelen zich namelijk op op vele plaatsen in heel die keten. Dat vang je niet zomaar af in tegenstelling tot bijvoorbeeld bij verbranding van een brandstof waar de warmte zich op 1 enkele locatie bevindt.

Waterstof is geen verbetering wanneer we daardoor een veelvoud aan energie nodig hebben om die waterstof te bekomen. Want vergeet niet, hier werd enkel de waterstofketen besproken, van omzetting uit water en elektriciteit tot verbruik in de wagen. Maar hoeveel energie kost het om dat water te demineraliseren, transporteren, het waterstof te transporteren (wat ook vaak met tankwagens gebeurd), ... . Die verliezen zijn nog niet meegerekend. En als we nu nog maar een beperkt deel van onze energie uit hernieuwbare bronnen halen terwijl er steeds meer weestand komt tegen nieuwe projecten, moet je je eens afvragen hoe we dat gaan doen als we nog eens veel meer hernieuwbare energie nodig hebben enkel en alleen om die waterstof te maken.
Welke overschotten? Je bedoelt dat beetje per dag in de zomer? Wie gaat er honderden miljoenen of zelfs miljarden investeren in een productiesysteem dat slechts een handvol uren per dag kan produceren en dat slechts enkele weken per jaar? Klinkt dat ook niet kansloos?
Dat beetje? En hoezo alleen de zomer? Windturbines draaien ook in de winter. Het feit dat energietarieven van dynamische contracten steeds vaker negatief worden, geeft wel aan hoe men omhoog zit met overschotten aan energie en dat is echt niet alleen in de zomer. Maar volgens jouw argumentatie investeert ook niemand in accuopslag. Misschien moet je toch het nieuws even gaan volgen :P Op de onbalansmarkt is veel geld te verdienen en ik zag laatst dat er zelfs bedrijven zijn die een soort kachels installeren die in de buitenlucht energie verbruiken tegen vergoeding 8)7
En het is niet zo eenvoudig van te zeggen dat er wat warmte vrij komt en dat je die ergens anders kunt gebruiken. De verliezen bij productie stapelen zich namelijk op op vele plaatsen in heel die keten. Dat vang je niet zomaar af in tegenstelling tot bijvoorbeeld bij verbranding van een brandstof waar de warmte zich op 1 enkele locatie bevindt.
Ik zie niet wat brandstof hiermee te maken heeft. Het punt van @Flappiewappie is valide: we hebben steeds vaker overschotten aan energie wat ertoe leidt dat we energie letterlijk weggooien of mensen betalen om het te verbruiken. Je zou dat kunnen opslaan in H2, tegen een rendement van ~30%, wat bij solid state opslag en lokale opslag (geen transport) ook nog eens wat hoger zou kunnen zijn. Ik ben er niet van overtuigd dat we alles maar met accu's kunnen oplossen, maar een ding is zeker: we moeten stoppen met het verbranden van van alles en nog wat.
Waterstof is geen verbetering wanneer we daardoor een veelvoud aan energie nodig hebben om die waterstof te bekomen. Want vergeet niet, hier werd enkel de waterstofketen besproken, van omzetting uit water en elektriciteit tot verbruik in de wagen. Maar hoeveel energie kost het om dat water te demineraliseren, transporteren, het waterstof te transporteren (wat ook vaak met tankwagens gebeurd), ... . Die verliezen zijn nog niet meegerekend. En als we nu nog maar een beperkt deel van onze energie uit hernieuwbare bronnen halen terwijl er steeds meer weestand komt tegen nieuwe projecten, moet je je eens afvragen hoe we dat gaan doen als we nog eens veel meer hernieuwbare energie nodig hebben enkel en alleen om die waterstof te maken.
Hoe vervoeren ze volgens jou olie dan? Dat gaat ook in tankwagens. En voor lokale opslag heb je geen tankwagens nodig, alleen een installatie met toegang tot water (rivier, zee, waterleiding). Demineraliseren is niet eens nodig, je moet alleen ontzilten (in geval van zeewater) en verontreinigingen eruit filteren.

Voor de duidelijkheid: ik beweer niet dat H2 het halleluja-verhaal is dat de industrie er zelf van probeert te maken, maar in specifieke toepassingen heeft het zeker nut. Accu's zijn vooralsnog duur en gemaakt van schaarse materialen die ook hun milieuimpact hebben en zolang we geen betere oplossing hebben dan groene energiebronnen uitschakelen tijdens zonnig weer of harde wind, kan H2 prima gebruikt worden als energiebron.

[Reactie gewijzigd door Grrrrrene op 11 juni 2025 08:26]

Over een jaar genomen hebben we gemiddeld minder dan 1 uur per dag met negatieve prijzen volgens de recentste statistieken die ik gezien heb. En dat is ook niet zo verbazend. Want je moet zowel veel zon als veel wind hebben en dan ook nog eens een industrie die relatief weinig verbruikt op dat moment.

Vandaag hebben we een mooie, zonnige dag, geen wolkje aan de lucht. En het is voor zonnestroom ook bijna hoogzomer, want over 2 weken worden de dagen alweer korter. Toch duikt de prijs vandaag op geen enkel moment negatief. Ze wordt wel goedkoop, maar niet negatief, dus in de basis ook geen groot overschot dat we niet kwijt geraken.


Het punt van warmte was simpel: verliezen betekenen dat er ergens warmte vrij komt, die opvangen en hergebruiken was het punt. Maar daar haal ik net aan dat die verliezen gedistribueerd zitten, wat het moeilijker maakt om die op te vangen en te gebruiken.


En ja, olie wordt ook in tankwagens vervoerd, maar we zijn niet aan het vergelijken met tankwagens. Wanneer heb jij voor het laatst een tankwagen vol met elektriciteit gezien?

Ik ontken ook niet dat in specifieke toepassingen waterstof een plaats zal hebben. Ik zie dit alleen niet als een verbetering in persoonlijk vervoer. Je kan ook niet zeggen dat het probleem met batterijen is dat ze duur zijn wanneer een brandstofcel nog eens een stuk duurder is om te produceren en massaproductie dat probleem niet eens oplost bij brandstofcellen. Spijtig dat Tweakblogs niet meerbestaat want mux heeft er ooit een hele mooie uitleg geschreven waarom het opschalen van productie niet zorgt voor lagere kosten.

Waterstof is ook geen energiebron, het is een energiedrager. Belangrijk verschil. En jij spreekt weer over overschotten bij uitschakelen. Ik geef je gelijk dat we beter iets met die energie kunnen doen, maar om enkel voor die overschotten een hele installatie op te zetten voor waterstof, dat is gewoon onbetaalbaar.
Ik ben het met een groot deel met je eens, maar waterstof is natuurlijk geen energiedrager, maar wel degelijk een bron.

Kun je mij eens uitleggen welke bron waterstof dan draagt als energiedrager?
Over een jaar genomen hebben we gemiddeld minder dan 1 uur per dag met negatieve prijzen volgens de recentste statistieken die ik gezien heb. En dat is ook niet zo verbazend. Want je moet zowel veel zon als veel wind hebben en dan ook nog eens een industrie die relatief weinig verbruikt op dat moment.
Dan vraag je je toch af waarom er zoveel wordt geïnvesteerd in thuisbatterijen en industriële accupakketten, voor dat ene uurtje per dag gemiddeld. En energie hoeft natuurlijk niet letterlijk negatief te worden, ook bij een lage (dynamische) energieprijs is er sprake van overaanbod, maar niet zo dramatisch dat er betaald wordt voor gebruik. Er is echter nog steeds een stimulans om energie te verbruiken, omdat de opbrengst meer is dan het verbruik zonder stimulerende maatregelen. En met een lage energieprijs kun je ook goedkoop H2 maken. Ook al gooi je 2/3e van de energie weg. Beter dan het met kachels in de buitenlucht af te voeren, toch?
Vandaag hebben we een mooie, zonnige dag, geen wolkje aan de lucht. En het is voor zonnestroom ook bijna hoogzomer, want over 2 weken worden de dagen alweer korter. Toch duikt de prijs vandaag op geen enkel moment negatief. Ze wordt wel goedkoop, maar niet negatief, dus in de basis ook geen groot overschot dat we niet kwijt geraken.
Waar ik woon is het vandaag gewoon grijs bewolkt, bijna de hele dag al. Ik vind vandaag niet representatief voor een zonnige dag. Met windkracht 2 (bron: buienradar) waait het ook nauwelijks, dus een slecht voorbeeld. Mijn panelen (18x400Wp, 6.5kW omvormer, hebben op moment van schrijven vandaag gepiekt op 3kW. Het is hier dus vrijwel zeker nog geen moment onbewolkt geweest, want anders lag die piek veel hoger.

Maar dan nog: ik heb deze maand tot nu toe 164kWh opgewekt, met best veel regen en bewolking. In de maanden april en mei was dat bijna 800kWh. Ik heb in die maanden 320kWh verbruikt, wat dus een enorm overschot aan energie is wat ik op het net heb gedrukt. En met mij velen, gok ik zo. Als ik mijn overschot aan PV zou kunnen opslaan voor de winter, om bijvoorbeeld mijn huis mee warm te stoken en dat kan bijvoorbeeld in solid state H2-opslag (beetje toekomstmuziek, maar om de casus even duidelijk te maken), leg ik morgen nog mijn hele dak vol met meer PV-panelen. Dat mag van mij trouwens ook in zout of wat voor andere techniek, het maakt me niet uit, ik vind het doodzonde om mijjn "6,5kW-energiecentrale" uit te zetten omdat niemand iets met die energie kan.
Het punt van warmte was simpel: verliezen betekenen dat er ergens warmte vrij komt, die opvangen en hergebruiken was het punt. Maar daar haal ik net aan dat die verliezen gedistribueerd zitten, wat het moeilijker maakt om die op te vangen en te gebruiken.


En ja, olie wordt ook in tankwagens vervoerd, maar we zijn niet aan het vergelijken met tankwagens. Wanneer heb jij voor het laatst een tankwagen vol met elektriciteit gezien?
Ik wilde maar aangeven dat tankwagens echt het probleem niet zijn, want die rijden al voor andere brandstoffen. Alleen als het om H2 gaat, is het ineens een enorm probleem. We rijden ook niet met tankwagens aardgas rond trouwens en dat hoeft voor H2 ook echt niet. Er worden al leidingen aangelegd voor H2-transport. Op dit moment op industriële schaal, maar ook met H2 hoef je echt niet rond te gaan rijden met vrachtwagens. Sowieso niet als je het op specifieke punten opwekt waar het ook nodig is om verbruikt te worden. We rijden toch ook niet met accu's rond om energie van plek A naar plek B te verplaatsen?
Ik ontken ook niet dat in specifieke toepassingen waterstof een plaats zal hebben. Ik zie dit alleen niet als een verbetering in persoonlijk vervoer. Je kan ook niet zeggen dat het probleem met batterijen is dat ze duur zijn wanneer een brandstofcel nog eens een stuk duurder is om te produceren en massaproductie dat probleem niet eens oplost bij brandstofcellen. Spijtig dat Tweakblogs niet meerbestaat want mux heeft er ooit een hele mooie uitleg geschreven waarom het opschalen van productie niet zorgt voor lagere kosten.
Ik zeg ook niet dat het voor persoonlijk vervoer nut heeft. Daar ben ik het 100% mee eens: het neemt teveel ruimte in beslag, is te duur t.o.v. BEV. Maar de reactie waar deze thread uit ontstond ging over de efficiëntie en het ongeloof dat bedrijven hierin investeren. Ik geef enkel aan dat ook een laag rendement nog altijd beter is dan een rendement van 0 (je omvormer uitzetten ivm overaanbod van energie geeft een rendement van 0%).

Ons energievraagstuk op jaarbasis is gewoon oplosbaar qua aanbod: we zitten nu al op >50% hernieuwbare energie en dat is inclusief het afschalen van zonnevelden en windturbines. Als we al die afgeschakelde energie konden inzetten om op te slaan in diverse vormen van opslag, waaronder H2, zou dat enorm helpen en heeft het ook zin om te blijven investeren in wind, water en zon als energiebronnen. Op een gegeven moment is hernieuwbare energie zo goedkoop, dat de verliezen in opslag er niet zo erg meer toe doen. Nogmaals: het alternatief is dat we het allemaal weggooien door gewoon minder op te wekken.

Uiteindelijk gaat het erom wat een kWh opslag kost en als het opwakken goedkoop genoeg wordt, is een rendement van 30-35% voor opslag geen enkel probleem. Alles in accu's opslaan is voorlopig ook een utopie.
Waterstof is ook geen energiebron, het is een energiedrager. Belangrijk verschil. En jij spreekt weer over overschotten bij uitschakelen. Ik geef je gelijk dat we beter iets met die energie kunnen doen, maar om enkel voor die overschotten een hele installatie op te zetten voor waterstof, dat is gewoon onbetaalbaar.
Ik begrijp niet zo goed wat je bedoelt met "waterstof is ook geen energiebron". Dat zijn benzine, diesel, aardgas, etc ook niet. Maar vooralsnog is het met die drie niet mogelijk om elektriciteit in die vorm op te slaan. En zoals ik al eerder zei: dit moet natuurlijk niet de enige oplossing zijn, maar ik vind een laag rendement een slecht argument om overschotten aan energie. Voor mobiliteit wel, want het neemt veel ruimte in beslag, maar voor diverse industriële oplossingen kan H2 wel degelijk werken. Denk aan energie-intensieve processen, waar nu aardgas wordt verbrand.

Ik heb trouwens het gevoel dat we helemaal niet zo verschillen van mening, maar dat je heel erg vasthoudt aan mobiliteit en ik juist breder kijk naar de toepassingen van H2. Dus Toyota Mirai: leuk studieprojectje, maar niet levensvatbaar in een tijd van BEV's met 800V accu's, maar H2 voor energie-intensieve industrie: prima. En doordat je het kunt "opwekken" op een ander tijdstip dan dat je het verbruikt, kun je er op de onbalansmarkt je voordeel mee doen.
Why fuel cell cars dont work - mux blog (archive)

[Reactie gewijzigd door andru123 op 11 juni 2025 21:11]

Grappige is dat (bijna) alle argumenten die jij aanhaalt ook gelden voor bijvoorbeeld de productie van benzine/diesel.

En dan is mijn punt: liever inefficiënt waterstof dan überhaupt fossiel.

Dus schrijf waterstof niet af maar zie het als noodzakelijk kwaad waar het als alternatief kan dienen voor fossiel.
Met alleen zonne energie ga je dit inderdaad niet redden, maar in combinatie met wind, en dan nog met uitbreiding van die 2 bronnen wordt het wel interessant.

Financieel weet ik het nog niet omdat waterstof genereren niet echt efficiënt is en dus geen goedkoop middel is om energie op te slaan. Maar willen we echt schonere energie dan is waterstof als opslag om de verschillen in tijd tussen vraag en aanbod te overbruggen een heel interessant alternatief. Zeker als we deze opslag in de regio kunnen doen, of vlak bij grote zon en wind parken (netcongestie).

Ik hou zelf al een tijdje initiatieven als deze https://allesoverwatersto...huis%20wordt%20toegepast. in de gaten.

[Reactie gewijzigd door TwiekertBOB op 11 juni 2025 09:03]

De industrie heeft alleen al dit jaar zo'n 800 miljoen kilogram waterstof nodig. À 50 kWh aan elektrische energie per kilo heb je dus een totaal van 40 miljard kWh aan elektriciteit nodig. Dat is een derde van de productie van Nederland (in 2023). En al die energie is op dit moment al nodig en is er dus nagenoeg geen overschot om mee te werken.

Je moet ons deel van de Noordzee al goed volbouwen en dan pas wek je genoeg stroom op om zonder overschot al die waterstof te gaan maken. Wil je dus van alleen overschot waterstof maken dan moeten we even wat zee gaan inpikken van het VK en Noorwegen en dat helemaal vol gaan bouwen met molens. Naast de diplomatieke consequenties zijn er dus ook de zeer heftige financiële consequenties van zo veel infrastructuur voor alleen overschot.

Zolang de industrie de waterstof beter direct kan gebruiken is waterstof voor energieopslag domweg een natte droom.
Precies. Veel tweakers denken dat als we overal maar batterijen instoppen dat we dan de energietransitie laten slagen. Maar dat is een complete misvatting.
Wij hebben eigenlijk geen zon overschotten. Voor die paar weken ga je geen gigantische industrie site bouwen. Trouwens er is echt veel elektriciteit nodig. Echt veel! Rendabel is het de dag van vandaag compleet niet. Grijze waterstof zal voorlopig nog een tijdje bestaan.

Maar jouw idee wordt nu al toegepast en sommige sites worden nu al gebouwd. Er zijn nog wel een paar problemen die de industrie moet oplossen. Maar er wordt volop aan gewerkt.

In Egypte bijvoorbeeld wordt een gans zonnepanelen park gebouwd. Met behulp van elektrolyse wordt waterstof daar ter plekke geproduceerd.

Alleen moeten we deze naar de industrie zoals die van proberen te krijgen. Maar als we deze waterstof combineren met lucht (stikstof) en water dan wordt er ammoniak geproduceerd worden. Alles gebeurd daar ter plaatse in een duurzame vorm.

Het voordeel van ammoniak is dat deze veel eenvoudiger is op te slaan is en te transporteren dan waterstof. Deze ammoniak synthese kan dan heel eenvoudig getransporteerd worden naar onze industrie.

Vervolgens moet er dan hier de ammoniak worden uitgekraakt en we hebben terug de zuivere groene waterstof.
Waterstof is de toekomst niet en electrische ook niet. Tenminste, in ieder geval niet hoe ze nu zijn.
Kan je dat uitleggen? De batterijen worden steeds beter en beter. In 2030 en 2035 hebben we al weer batterijen die vele malen beter zijn.

De nieuwste Audi A6 kan ik 18 minuten van 0 tot 80% laden en dan kan je al snel weer 400km (realistisch) rijden.

Wat is er mis met de huidige BEV?
Wat is er mis met de huidige BEV?
Dat hij zelf 30x het gewicht heeft van het te vervoeren object (mens).
( Audi A6 e-tron: Massa leeg voertuig - Ledig gewicht - Leeggewicht : van 2185 kg / 4817 lbs tot 2410 kg / 5313 lbs)

Vergelijk dat met een fiets of step...
Dat is trouwens geen BEV probleem, alle auto's hebben een zeer vergelijkbaar probleem (ik denk de kleinste auto's hebben een verhouding van ongeveer 10x, een zware ebike ongeveer 0.6x)
Het probleem wordt groter bij BEV's.
Maar verder heb je gelijk: alle auto's zijn veel te zwaar.

Als de industrie zijn best zou doen kunnen we makkelijk 75% besparen aan gewicht/materialen om een mens comfortabel te vervoeren.
Klopt, maar waarom zouden ze dat doen? Kunnen ze minder brandstof verkopen omdat mensen minder brandstof gebruiken
Je argument geldt vooral tegen alle SUVs. Niet zozeer tegen allen elektrische autos.
Een ID3 weegt minder dan een Q6
En dat is een probleem, want je kunt hem niet optillen?
"snappie?" --> beetje onprettig en arrogant. Kun je svp wat op de toon letten? Met dank.

Als ik op de snelweg met constante snelheid rijd, verhoogt het gewicht het verbruik niet, behalve door rolweerstand van de banden.
Als ik regeneratief rem, krijg ik in de stad een significant deel van mijn energie terug bij het afremmen.

Bij de meeste snelheden is een groot deel van het verbruik luchtweerstand. Die verandert niet afhankelijk van de massa. "snappie?"

Aangezien EVs al veel energie besparen t.o.v. ICEs zijn ze ook met dit gewicht een minder slechte keus.
Precies, maar dat wil @Bruin Poeper niet begrijpen denk ik.

Ik ben het niet met hem oneens dat auto's zo licht mogelijk moeten/mogen zijn. Maar diverse veiligheidseisen zorgen er voor dat een auto zo veel weegt. Die veiligheid die je op een fiets/step niet hebt.

Overigens reis ik veel met de trein en (OV-)fiets en dat doe ik graag! Maar ik kan niet zonder een auto voor andere verplaatsingen. Daar kies ik dan voor een (B)EV.
Allemaal steekhoudend wat je zegt, maar feit blijft dat we met zijn alle mee doen aan de “autobesitas” pandemie.

En groter is gewoon meer verbruik.

Een kleine auto komt 12x minder ver dan een fiets met dezelfde energie, den SUV 20x minder ver… en dan laat ik de efficiëntie van “benen” vs elektrisch vs fossiel nog buiten beschouwing…
De luchtweerstand wordt bepaald door de Cw waarde, en het front oppervlak van de auto, en heeft weinig te maken met de grootte van de auto. Ook neemt het verbruik als gevolg van luchtweerstand tot de derde macht (!) toe met de snelheid, en neemt het verbruik door rolweerstand linear toe. Een beetje afhankelijk van het gebruik, kan je daardoor, voor wat betreft verbruik, bijvoorbeeld beter kiezen voor een auto van 2000 kg met een een Cw van 0.22 dan een auto van 1200 kg met een Cw van 0,3.
Het beste is natuurlijk geen auto, maar dat is voor veel mensen geen realistische optie.
De luchtweerstand wordt bepaald door de Cw waarde, en het front oppervlak van de auto, en heeft weinig te maken met de grootte van de auto. Ook neemt het verbruik als gevolg van luchtweerstand tot de derde macht (!) toe met de snelheid, en neemt het verbruik door rolweerstand linear toe. Een beetje afhankelijk van het gebruik, kan je daardoor, voor wat betreft verbruik, bijvoorbeeld beter kiezen voor een auto van 2000 kg met een een Cw van 0.22 dan een auto van 1200 kg met een Cw van 0,3.
Het beste is natuurlijk geen auto, maar dat is voor veel mensen geen realistische optie.
Bedankt voor je 'wijsheid'...

Als je het gewicht van 2000kg zou moeten verlagen naar 500kg kan je dat bereiken door die auto iets kleiner te maken. Alle maten maak je dan 0,63x die van de grote auto.
Daarmee wordt het oppervlak 0,4x dat van die grote.
Uit luchtweerstand bespaar je dan 60% en uit rolweerstand 75% van het verbruik van de grote.

O ja: je kan dan met het materiaal van de grote dus 4x zo veel kleine auto's produceren.

[Reactie gewijzigd door Bruin Poeper op 11 juni 2025 13:17]

Als je het gewicht van 2000kg zou moeten verlagen naar 500kg kan je dat bereiken door die auto iets kleiner te maken.
Waarom denk je dat er nog maar een paar fabrikanten zijn die nieuwe kleine auto's verkopen? De prijs, maar ook het gewicht neemt toe, door de eisen die de overheden stellen aan de veiligheid van de passagiers en fietsers en voetgangers. Een gewicht van 500 kg is een utopie.

En ik wil hier toch ook even reageren op jouw -1, omdat jij denkt dat dit komt doordat jij een andere mening hebt, maar de reden voor deze score is dat deze bijdrage van jou niet zo vriendelijk is.

Als je het echter niet eens bent met deze score, dan kun je je beklag doen op:

Het kleine-mismoderatietopic deel XXX
Bedankt voor je "mening".
Succes met het ontwerpen van een "auto" met het front oppervlak van 0,4* dat van bijvoorbeeld een Lucid air. Blijft niet veel auto over.
Een auto van 500 kg kan je trouwens vergeten. Dan kom je uit op een microcar. Leuke oplossing voor de stad, maar snelweg gaat niet lukken.
Het dwars oppervlak van een microcar is overigens 84% van dat van een Lucid air.
Wat is de toekomst dan wel volgens jouw? Want brandstofwagens zijn het ook niet. Zeker niet als ze over 10 jaar niet meer nieuw verkocht mogen worden.
EVs zijn inderdaad niet de toekomst, ze zijn het heden. Ik rijd 7 jaar EV en wil voor geen goud terug. Als we geen enorme handelsbarrieres hadden waren EVs zelfs in aanschaf al goedkoper geweest.
Goed onderbouwd!

BEV is alleen maar groeiende, dus hoezo denk je dat het de toekomst niet gaat zijn?
Even iets meer informatie, wellicht heb je een geweldig punt, maar voor alsnog zie ik het niet.
Gaan we weer, kom er maar in met tank-argument en dat het alleen voor mensen met een eigen oprit is... :+
Waterstof is nooit de toekomst geweest. Dat zeiden mensen die er een klein beetje over na hadden gedacht destijds ook al. Maar fijn dat het besef bij de rest inmiddels ook indaalt
Achteraf is het natuurlijk eenvoudig om zo een uitspraak te doen. Maar in de tijd dat een lithium batterij nog niet bestond was dit wel degelijk 1 van de mogelijkheden om het wagenpark te vergroenen. Ford was 1 van de eerste om een prototype te bouwen in de jaren '60. Al nam het toen nog wel zowat heel de laadruimte van de bestelwagen in waarin ze het inbouwden.

Jarenlang zijn mensen blijven zeggen dat een doorbraak nog iets van een 10 jaar verwijderd is. We wachten er alleen al heel veel decennia op.
We wisten al sinds 1860 dat het mogelijk was een "auto" te maken met een oplaadbare accu. Dat is echter compleet stil komen te staan met de opkomst van de, zeker in het begin, enorm vervuilende en ziekmakende fossiele brandstoffen.
Iedereen die de afgelopen decennia keek naar de ontwikkeling van accu's kon op de klompen aanvoelen dat dit net zo hard terug zou komen gegeven alle andere factoren, waaronder niet geheel onbelangrijk de klimaattransitie. Dat mensen tot een jaar geleden zelfs nog vol, zelfs hier op tweakers, waterstofauto's verdedigden is IMO echt onbegrijpelijk.
Het is achteraf ook makkelijk om dit te zeggen tegen mensen die al jaren roepen dat het nooit wat gaat worden wanneer blijkt dat het inderdaad niks gaat worden.
De problemen met waterstof waren altijd al inherent aan waterstof en geen engineering probleem. Van zonnepanelen en batterijen was er altijd de veronderstelling dat je ze efficiënter kunt maken maar je kunt de fysieke eigenschappen van waterstof niet veranderen.
De energiedichtheid (in volume) is erg laag, het is een broeikasgas, het lekt door vrijwel alles heen. Compressie kost altijd energie, ook als je dit maximaal efficiënt kunt doen.

Ik zeg niet dat een brandstofcel an sich een slecht idee is, maar dit gaat specifiek over waterstof. Waterstof is een stof en geen technologie die je kunt verbeteren.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 11 juni 2025 15:21]

Wat een mooi artikel, dat er zoveel verlies optrad wist ik niet.

komt 70 tot 85 procent van de energie bij de wielen terecht. Dit maakt een bev twee tot drie keer efficiënter dan een fcev

Lijkt mij dat dit nogal weersafhankelijk is, in de winter verliest een accu al een hoop door de kou, denk dat een waterstof wagen hier minder last van heeft?
Nee, juist meer. Overigens is het energieverlies door de kou heel beperkt, het is de hogere luchtweerstand en passagier comfort wat het meeste van het verschil verklaard. Een EV wordt in tegenstelling tot een verbrandingsmotor door de efficiëntie niet vanzelf warm, maar heeft een elektrische verwarming of warmtepomp nodig. Al die dingen gelden ook voor een fcev, met extra ondersteuning voor de fuel cell en afvoer zelf, immers uit je uitlaat pijp komt water. En je tanks en aansluitingen (die door hydrogen embrittlement toch al kwetsbaar zijn) kunnen aanvriezende condens krijgen.
Dat wordt altijd gezegd, Ik heb vaak de kachel uit in mijn id3 alleen de stoelverwarming en een winterjas, toch gaat de range meer dan 20% op achteruit. Zomerse dag ~420km en met 5 graden ~290 range.
Het spijt me heel erg, maar ik denk inderdaad dat dat misschien meer een "die" auto ding is dan een algemeen EV ding.

Welliswaar samplesize "N=1", maar ik heb vier EV's een half jaar of langer gereden:

- Ioniq Electric 28kWh
- Ioniq 5 (m'n huidige gewone auto)
- VW id.4
- Polestar 2

Met die auto's als vergelijkingsmateriaal durf ik te stellen dat als je eerste EV ervaring de VW is, dat je eigenlijk een slechte ervaring hebt, en dat ik snap dat je terug wilt naar brandstof. Ik ga er geen complotten bij bedenken waarom dat zo is, of andere zaken, en het is mogelijk als auto vrij goed (we hebben ladingen monteurs in ID.Buzz-es die erg blij zijn, maar een lokale monteursbus is iets anders dan een tourwagen) qua bouw, maar als EV is hij vrij slecht:

- Batterij conditionering was erg slecht en in de tijd dat ik er in reed een "beloofde feature"
- Warmtepomp niet standaard, waardoor bovenstaande nooit écht goed zal zijn
- Onrealistisch traag laden
- Qua regeneratie deed hij significant onder voor de andere EV's die ik gereden heb, volgens app én realistisch bereik was de herwonnen energie van remacties significant lager
- Geen one-pedal drive, zelfs de "B" stand die nooit standaard kon zijn was eigenlijk niet op het niveau van de andere EV's.

Ik moet bekennen dat ik de ID.4 enkel in de 'warme' seizoenen reed, maar zelfs daar was hij significant minder zuinig dan de Ioniq5 zelfs (an sich al een vrij grote bak).

Ik denk dat de combo van minder regeneratie, misschien "te voorzichtig" met anti-rem-roest programma's (echt zo'n EV ding...), en slechte "accu op temperatuur houden" én de standaard inefficiënte verwarming voor de accu mogelijk een combinatie hiervan is.

Laten we wel zijn, de ID.3 was de VW-groep hun eerste poging voor een écht elektrisch massa platform, terwijl E-GMP (Hyundai/Kia), CMA (Volvo, Polestar, Geely), en andere platformen significant nieuwer/anders zijn qua opzet. Maar voor je vergelijking: in dit seizoen rijdt ik 489km op eenmaal 77kWh (wat ik gewoon aan huis bijvul, soms in de straat als iemand anders er staat, soms op werk/klant, voor lange ritten kan ik 230kW laden zoals naar Spanje, Wales, etc...), in de winter wordt dat doorgaans 430km, tenzij ik heel wat 130km/u ritten heb (heb dan wat meer borrels/kerst dingen die meestal 2u rijden weg zijn... en dan mag je in de avond snel rijden) met koude tegenwind.
Bij mijn Ampera-E is het verlies iets van 15~20% als het tegen het vriespunt aan komt.
Dat is zonder warmtepomp dus inefficiente verwarming.

Maar dat is dus een combinatie van de winterbanden + verwarming (op +/- 15C zodat de ruiten niet beslaan) + stoelverwarming + stuurverwarming.
Maar nog altijd genoeg bereik voor de dagelijkse dingen.
Oke als ik naar mijn familie in zuid-limburg ga moet ik hem daar even aan de lader hangen.
300KM retour met de hellingen is een beetje te veel van het goede in diep winter. De auto haalt dat wel, maar ik hou er niet van om het bereik te zien knipperen op de laatste 20~30KM 8)7

Ik heb btw even een ID.3 als leenauto gehad. Nou ik was blij toen ik mijn eigen auto terug had.

[Reactie gewijzigd door hackerhater op 11 juni 2025 17:16]

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.