Intel Arc
Als je kijkt naar alle laptops die jaarlijks verkocht worden, dan heeft het overgrote merendeel een Intel-videokaart aan boord. Of beter gezegd: een in de processor geïntegreerde Intel-gpu. Wil je een beetje leuk kunnen gamen, dan heb je aan een geïntegreerde gpu niet genoeg en moet je op zoek naar een laptop met een extra videokaart. Gezien AMD's minieme marktaandeel zal dat in negen van de tien gevallen een Nvidia-gpu zijn. Sinds kort kun je echter ook kiezen voor een Intel Arc-videokaart. Een extra Intel-gpu dus, die sneller is dan wat er in je processor is ingebouwd. Is dat de moeite waard?
Wie zoals ik het Intel Arc-nieuws op de voet gevolgd heeft, zal weten dat de nieuwe Intel-videokaarten geen beste eerste indruk hebben achtergelaten. Dat begon met de vertraagde introductie, want al in januari kreeg ik een telefoontje van een fabrikant die een Arc-laptop zou krijgen en me een reviewexemplaar wilde toesturen. Dat reviewexemplaar liet op zich wachten en kwam uiteindelijk helemaal niet. Hoewel er in Zuid-Korea in het voorjaar van 2022 al een klein aantal Arc-laptops verkocht werd, duurde het tot september voordat ik mijn eerste Arc-laptop in handen had.
:strip_exif()/i/2005409398.jpeg?f=imagearticlefull)
In de tussentijd kreeg de Arc-naam geen beste publiciteit, want in de zomer kwamen de eerste videokaarten voor de desktop uit en de techmedia die er een te pakken kregen, waren unaniem negatief. De software bleek instabiel te zijn, de drivers waren niet genoeg geoptimaliseerd voor DirectX 11-games, en de prestaties bleken teleurstellend. Als je benieuwd bent naar het hele verhaal over de zware bevalling van Intel Arc, dan kun je dat lezen in dit achtergrondartikel.
Onlangs hebben we bij Tweakers zelf ook de Intel Arc A380 voor de desktop kunnen testen, met drivers die in de tussentijd verbeterd moeten zijn. Daarbij vergeleken we hem met de GTX 1650 van Nvidia en de AMD RX 6400. Het hele artikel lees je hier en kort samengevat komt het hierop neer: de Intel-gpu heeft een aantal snufjes die de andere twee niet hebben, maar hij is langzamer en gebruikt meer energie en dat maakt hem nog steeds geen aanrader.
Intel houdt de reviews van zijn hardware natuurlijk ook in de gaten en daarom had ik, voordat ik mijn Arc-laptop ontving, een videogesprek met een woordvoerder van Intel. Hij drukte me op het hart dat de Arc A350M, de chip in de laptop in kwestie, primair geen gamekaart is, maar bedoeld voor content creation. Vanaf de A550M, die nog niet beschikbaar is, zou je kunnen rekenen op 1080p60-gaming, afhankelijk van het spel en de grafische instellingen natuurlijk.
Met flink getemperde verwachtingen leverde ik de Samsung Galaxy Book2 dan ook af bij het Tweakers-testlab, om hem een weekje later samen met 163 testresultaten terug te krijgen. Hoe de Galaxy Book2 en met name de Intel Arc A350M bevallen, lees je in deze review.
Samsung Galaxy Book2
Samengevat
Deze uitvoering van de Galaxy Book2 heeft een Intel Arc A350M-videokaart aan boord. Die videokaart is maar iets sneller dan de in de cpu gebouwde gpu en dat maakt hem niet echt interessant. Afgezien van de videokaart is de laptop zelf ook geen aanrader. Er zitten, gezien de prijs, een belabberd scherm in en een matig toetsenbord, zonder achtergrondverlichting. De processor is niet zo snel als je mag verwachten en de accu gaat juist sneller leeg dan je zou verwachten. Een paar positieve punten zijn er ook; je kunt namelijk eenvoudig een ssd bijplaatsen en een microSD-kaartlezer zit er gewoon op. Die twee dingen wegen echter niet op tegen de minpunten.
De Intel Arc 350M-videokaart bestaat niet in het luchtledige; hij zit natuurlijk in een laptop. In dit geval stuurde het pr-bureau van Intel ons de Samsung Galaxy Book2 op en dat is een soort van oude bekende. Ik heb de Galaxy Book2 Pro in de lente van 2022 al eens gereviewd en dat was best een indrukwekkende laptop. Hij kost 1500 euro, maar voor dat geld krijg je wel een apparaat met een oledscherm, vlotte hardware met stille koeling en een superlaag gewicht van 1129 gram.
Als je, zoals ik, met die verwachtingen, de Galaxy Book2 openklapt, moet je een gevoel van teleurstelling onderdrukken, want deze non-Pro-uitvoering is echt een ander apparaat. Dat begint met de behuizing, die weliswaar van aluminium gemaakt is, maar toch wat goedkoop aanvoelt. Als je vanaf de F9-toets een denkbeeldige lijn omlaag trekt, kun je de behuizing over die hele lijn vrij gemakkelijk indrukken: niet echt stevig dus.
:strip_exif()/i/2005409396.jpeg?f=imagearticlefull)
Dat de behuizing goedkoper is, merk je ook aan het scharnier, dat wat slapjes aanvoelt, en je ziet het aan het scherm. Bij de Book2 Pro schittert een oledscherm je tegemoet, terwijl Samsung hier voor lcd gekozen heeft. Als je zoals ik veel laptopschermen hebt gezien, zie je ook meteen dat het een nogal matige lcd is die niet veel kleuren kan weergeven. Boven in het scherm zit de webcam en die heeft nog een resolutie van 1280x720 en geen 1920x1080 pixels, zoals de Book2 Pro wel heeft.
Na de aanblik van de lcd en de camera keek ik eens op het prijskaartje en wat blijkt? Deze Galaxy Book2 met Intel Arc, maar zonder Pro-achtervoegsel kost 1200 euro. Met die prijs valt hij dus tussen de gewone Book2 en de Book2 Pro in. Verderop in de review kom ik erop terug, maar in feite is deze laptop wat hardware betreft eerder een Book2 Pro.
De behuizing en het scherm zijn wel meer een gewone Book2, en die Book2 is van buiten nu eenmaal niet zo goed. Ik noemde de metalen behuizing en het scharnier al even, maar wat me na een tijdje werken op de Book2 het meest tegenviel, is het toetsenbord. Dat komt om te beginnen doordat de toetsen weinig travel hebben. Dat is op zich niet ongebruikelijk; bijna alle laptops die een beetje dun zijn, hebben weinig toetsentravel.
:strip_exif()/i/2005409388.jpeg?f=imagearticlefull)
Dat is echter niet het enige, want de toetsen hebben ook een heel onduidelijke aanslag. Bij toetsenborden die wel een duidelijke aanslag hebben, moet je je voorstellen dat je vinger, in slow motion, steeds meer druk op de toets uitoefent. De druk neemt toe totdat de toets omlaaggaat en de laptop een aanslag registreert. Bij de Book2 beginnen de toetsen al bij een klein beetje druk omlaag te bewegen, maar ze registreren dan nog geen aanslag, dat komt pas als de toets nog wat verder ingedrukt is. De aanslag voelt daardoor nogal onduidelijk aan.
Wat ook in negatieve zin opvalt aan het toetsenbord, is de afwezigheid van achtergrondverlichting. Ik dacht eerst dat het aan mij lag en ik de juiste toetsencombinatie niet kon vinden. Daarna zocht ik in de voorgeïnstalleerde Samsung-software en hoewel daar wel een schuifje zit voor de toetsenbordverlichting, gebeurt er helemaal niets als je dat verstelt. De reden: deze 1200 euro kostende laptop heeft, net als de Galaxy Book2 van 700 euro, helemaal geen toetsenverlichting.
Ook als je naar de aansluitingen kijkt, valt de Book2 een beetje tegen. Er zitten links en rechts USB-A-aansluitingen en er zit zelfs een microSD-kaartlezer op. Links zitten twee USB-C-aansluitingen, waarvan er een Thunderbolt ondersteunt, en voor externe beeldschermen zit er HDMI op. Daarbij heeft Samsung de onbegrijpelijke keuze gemaakt om voor HDMI 1.4 te kiezen, waardoor je geen 4k-scherm op 60Hz kunt aansluiten. Dankzij de aanwezigheid van Thunderbolt kún je wel 4k60 uit de laptop krijgen, maar daarvoor moet je een dock of kabel met USB-C gebruiken, in plaats van een standaard HDMI-kabel, die de meeste mensen wel hebben rondslingeren.
HDMI 1.4, een matig ogend scherm, een niet zo stevige behuizing en een onprettig tikkend toetsenbord zonder achtergrondverlichting zijn dingen die ik verwacht op laptops van een euro of 600. De prijs van 1200 euro strookt dus niet met mijn verwachtingen en het voelt aan alsof er flink op de behuizing en de aansluitingen is bezuinigd. Op het eerste gezicht is de Book2 met Arc dus geen aantrekkelijke laptop, maar dat kan nog goed komen als de hardware goed presteert, en die komt op de volgende pagina aan bod.
:strip_exif()/i/2005409390.jpeg?f=imagenormal)
Specificaties, cpu-benchmarks en geluidsproductie
Samsung voorziet al zijn Galaxy Book2-laptops van een Intel-processor van de Alder Lake-generatie. De gewone Galaxy Book2 krijgt een Intel Core i5-1235U- of Core i7-1255U-processor. Dat zijn cpu's met tien cores in totaal, maar met een verbruik van 15W. In de Galaxy Book2 Pro zit een Core i7-1260P-processor. Die P geeft aan dat het een processor met een maximaal verbruik van 28W is en bovendien heeft de 1260P in totaal 12 cores. Hoewel deze Book2 met Intel Arc-gpu er van buiten uitziet als een gewone Book2, heeft hij van binnen die snellere 1260P-processor, die ook in de Galaxy Book2 Pro zit.
| |
Samsung Galaxy Book 2 |
| Processor |
Core i7-1260P |
| Cores/threads |
12 (8E + 4P) / 16 threads |
| Max. klokfrequentie |
3,4GHz (E-cores) 4,7GHz (P-cores) |
| Gpu |
Intel Iris Xe 96eu |
| Werkgeheugen |
16GB Lpddr4x-4266 |
| Ssd |
Samsung PM991a 512GB |
| Wifi |
Intel Wi-Fi 6 AX201 |
| Scherm |
15,6", 1920x1080 pixels, ips, mat |
| Schermpaneel |
BOE NE156FHM-NS0 |
| Gewicht |
1,6kg |
| Accu |
54Wh |
| Besturingssysteem |
Windows 11 |
Toch is het van binnen niet helemaal een Book2 Pro, want deze laptop heeft Lpddr4x-geheugen in plaats van Lpddr5 en hij heeft geen ondersteuning voor Wi-Fi 6E, zoals de Pro wel heeft. Wi-Fi 6E-netwerken kom je op dit moment nog nauwelijks tegen, dus zo belangrijk is het niet. Aan de andere kant, dat kan natuurlijk snel veranderen en als je deze laptop koopt, zul je hem wel een aantal jaar willen gebruiken.
:strip_exif()/i/2005393896.jpeg?f=imagearticlefull)
Een laatste onderdeel dat verschilt van de Galaxy Book2 Pro, is de accu. Deze Book2 heeft een 54Wh-accu aan boord, terwijl de Pro er een van 68Wh heeft. Aan de rechterkant naast de accu zitten overigens twee M.2-slots. In een daarvan zit de bijgeleverde 512GB-ssd, maar de andere kun je gebruiken om de opslag uit te breiden.
Cpu-benchmarks
Door naar de cpu-benchmarks, want dat is het punt waarop de Book2 met Arc zich onderscheidt van de gewone Book2. De gewone Book2 met Core i5-1235U en de Book2 Pro met Core i7-1260P zijn al eens in het Tweakers testlab getest, dus daar is deze laptop mee te vergelijken. In principe zou je verwachten dat de prestaties in de buurt van de Galaxy Book2 Pro liggen, omdat de processor hetzelfde is, maar dat blijkt in Cinebench niet zo te zijn.
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
De Book2 met Arc is 17 procent langzamer dan de Book2 Pro. Nu heeft die laatste weliswaar sneller Lpddr5-geheugen, maar Cinebench is geen geheugenintensieve software. Samsung heeft, kortom, de Book2 wat zuiniger afgesteld dan de Book2 Pro en dat levert lagere prestaties op. Los van de Book2 Pro gezien zijn de prestaties overigens niet zo slecht. De laptop is in deze test sneller dan alle i7-processors van de vorige generatie bijvoorbeeld. Als je kijkt naar Cinebench Single, dat slechts één core benut, staat deze Book2 bovendien bovenaan. Als je slechts één core gebruikt, loop je echter niet snel tegen de limieten van het maximale vermogen aan. In dit geval geeft Cinebench Multi een betere voorspelling van de prestaties dan de single-test.
- PCMark 10 Extended
- PCMark 10 Essentials
- PCMark 10 Productivity
- PCMark 10 Digital Content Creation
- PCMark 10 Gaming
/i/2005317664.png?f=imagemedium)
PCMark 10 is een benchmark die de processor niet met een zware taak belast, zoals Cinebench, maar verschillende gebruiksscenario's heeft ingebakken. In de Essentials-test gaat het bijvoorbeeld om het snel starten van Chromium, Firefox, LibreOffice en GIMP. Vervolgens simuleert de test webbrowsen en videobellen. Het productivity-onderdeel maakt gebruik van LibreOffice's tekstverwerker en spreadsheetsoftware en daar is een vlotte processor al meer van belang. Bij het DCC-onderdeel maakt PCMark ook gebruik van de Intel Arc-gpu om het werk te versnellen.
We hebben de hele PCMark-test twee keer gedraaid, een keer met de Arc A350M ingeschakeld (donkerblauw) en een keer met die videokaart uigeschakeld, waardoor de laptop terugvalt op de in de processor geïntegreerde Iris Xe-gpu (lichtblauw). Je ziet duidelijk dat de A350M het verschil begint te maken in de laatste twee tests. Bij de DCC-test krijg je er met de A350M 13 procent bij en bij het spelen van games 17 procent. Dat is enerzijds natuurlijk mooi meegenomen, maar anderzijds is het prestatieverschil niet wat je zou verwachten van een aparte videokaart.
Het is ook mooi te zien dat de Galaxy Book2 met Arc in deze benchmark helemaal niet slecht scoort. Als je de cpu niet het vuur aan de schenen legt, zoals in Cinebench, weet de laptop zijn mannetje te staan en is hij vlotter dan de Galaxy Book2 Pro.
In DaVinci Resolve, waarbij de laptop een video moet renderen, ligt de nadruk wel weer op de processor. Over dat renderen blijkt de Book2 25 procent langer te doen dan de Book2 Pro, hoewel er dezelfde processor in zit.
De Blender-test illustreert mooi wat er gebeurt bij zware belasting van de processor. In deze test rendert de laptop achtereenvolgens dezelfde afbeelding en de rendertijd staat in de grafiek. Bij de Book2 zonder Arc (oranje) en de Book2 Pro (blauw) zie je dat de processor aanvankelijk veel energie mag gebruiken en nog koel is, waardoor de rendertijd laag is en daarna stijgt, om zich na de derde run te stabiliseren. Bij de Book2 met Arc is de rendertijd steeds hetzelfde, maar wel langzamer dan bij de Book2 Pro, hoewel de laptops dezelfde processor hebben. De cpu is dus zuiniger afgesteld dan bij de Book2 Pro en haalt daardoor lagere kloksnelheden. Dat is ook de reden dat de laptop bij zware belasting, zoals in Cinebench en DaVinci Resolve, langzamer is dan de Book2 Pro.
Geluidsproductie
We testen de geluidsproductie van de koeling met behulp van een Larson Davis 831C-geluidsmeter met een 378A04-microfoon die is voorzien van een voorversterker. De microfoon heeft een noisefloor van 5,5dB(A). Door onvermijdelijk omgevingsgeluid is de noisefloor van onze geluidarme ruimte ongeveer 12dB(A). Om een veilige marge te nemen, kunnen we vanaf 14dB(A) consistente metingen uitvoeren. We meten de geluidsdruk op 50cm afstand, in een hoek van 45°. Dat doen we in vier scenario's. WebXPRT simuleert webbrowsen, PCMark 10 is representatief voor wat zwaarder desktopgebruik en Blender is een zware multithreaded workload voor de cpu. We meten de geluidsdruk over de periode die iedere test duurt en drukken het resultaat uit in een gemiddelde, LAeq, in dB.
- WebXPRT 3 - LAeq
- PCMark 10 Express - LAeq
- Blender - LAeq
De hoeveelheid geluid die de ventilators maken, valt erg mee. Tijdens browsen zijn ze wel net hoorbaar en dat is jammer, want bij de meeste laptops staan ze stil in dat scenario. Tijdens PCMark 10 en het nog zwaardere Blender is de Book2 met Arc netjes boven in het lijstje te vinden. Vermoedelijk komt dat doordat de laptop van extra dikke koeling is voorzien, die processor en videokaart moet koelen. Als je de videokaart vervolgens nauwelijks gebruikt, wat in bovenstaande scenario's het geval is, dan is de geluidsproductie dus lekker laag.
Intel Arc 350M-videokaart
Als je de hele review tot hier hebt gelezen, weet je dat de Galaxy Book2 niet veel indruk heeft weten te maken. De behuizing voelt goedkoop aan en hoewel de processor in de benchmarks niet bijzonder langzaam is, weet de Galaxy Book2 Pro onder zware belasting meer snelheid uit dezelfde processor te halen.
/i/2005336146.png?f=imagemedium)
Het draait bij deze laptop, en in deze review, echter grotendeels om de videokaart. Dat is zoals gezegd een Intel Arc A350M. Intel heeft zijn Arc-line-up opgedeeld in drie reeksen. Je hebt in oplopende volgorde van snelheid de Arc 3-, Arc 5- en Arc 7-videokaarten. In elk van die reeksen zitten verschillende modellen en de laptopvarianten kun je herkennen aan het 'M'-achtervoegsel. De vijf aangekondigde modellen kun je hier vinden en in de onderstaande tabel staan de twee modellen uit de Arc 3-serie. De A350M zit in de Galaxy Book2 en is dus de langzaamste videokaart die Intel voor laptops levert, terwijl de A370M een sneller model is. Om een idee te geven van de verhoudingen, hebben we de A380 voor de desktop in de rechterkolom gezet. Die videokaart hebben we onlangs gereviewd.
| |
A350M (laptop - getest) |
A370M (laptop) |
A380 (desktop - review) |
| Shaders |
768 |
1024 |
1024 |
| Kloksnelheid |
1150MHz |
1550MHz |
2000Mhz |
| Geheugen |
4GB GDDR6 |
4GB GDDR6 |
6GB GDDR6 |
| Geheugensnelheid |
14Gbit/s |
14Gbit/s |
15,5Gbit/s |
| Geheugenbus |
64-bits |
64-bits |
96-bits |
| Geheugenbandbreedte |
112GB/s |
112GB/s |
186GB/s |
| Verbruik |
25-35W tgp |
35-50W tgp |
75W tbp |
Opvallend is dat Intel in het bovenstaande screenshot de Arc 3-videokaart nog typeerde als 'Enhanced Gaming', terwijl Intel mij later op het hart drukte dat deze videokaart vooral voor content creation bedoeld is. Het belangrijkste waarmee de Intel-videokaarten zich op dit moment nog onderscheiden, is de mogelijkheid om hardwarematig video's met een AV1-codec te coderen. AV1 is een codec die op dit moment nog niet veel gebruikt wordt, maar dat kan in de toekomst veranderen.
AV1 maakt de Intel Arc-videokaarten een beetje bijzonder, want de enige andere videokaart die op dit moment AV1 kan coderen, is Nvidia's bijna 2000 euro kostende RTX 4090. De RTX 4090 is echter de eerste videokaart uit de serie en het is de verwachting dat alle goedkopere RTX 4000-videokaarten die Nvidia nog zal introduceren, ook die functionaliteit zullen hebben. De komende generatie AMD-videokaarten zal volgens geruchten ook AV1 kunnen coderen. Al die videokaarten zitten voorlopig echter niet in laptops, dus als je video's wilt exporteren in AV1-formaat terwijl je onderweg bent, kom je voorlopig bij Intel uit.
Benchmarks
Uiteindelijk zullen de meesten een laptop met een extra videokaart kopen om games te kunnen spelen. Als je even van Intels screenshot hierboven uitgaat, moet de A350M geschikt zijn voor enhanced gaming, wat bij mij in ieder geval de indruk wekt dat je geen Cyberpunk 2077 op de hoogste instellingen hoeft te proberen, maar in ieder geval meer games kunt spelen dan met de geïntegreerde gpu.
- 3DMark Night Raid
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Night Raid - CPU
3DMark Night Raid is een benchmark die van DirectX 12 gebruikmaakt en in een aantal losse tests de processor en de videokaart van de laptop test en daar een score aan verbindt. Deze test geeft meestal een aardige indicatie hoe de laptop zich tot andere laptops verhoudt als het op het draaien van games aankomt. Ook deze test is uitgevoerd met de A350M-videokaart ingeschakeld (donkerblauw) en uitgeschakeld (lichtblauw).
Het resultaat dat uit de test rolt, is vervolgens teleurstellend. De A350M is slechts 8 procent sneller dan de ingebouwde Iris Xe-gpu. In de Graphics-subtest, waarmee dus specifiek de videokaart getest wordt, scoort de A350M even hoog als een Nvidia MX450. Dat is een instapvideokaart van Nvidia, gebaseerd op de Turing-architectuur uit 2018 en voorzien van 2GB geheugen.
- 3DMark Time Spy
- 3DMark Time Spy - Graphics
- 3DMark Time Spy - CPU
In 3DMark Time Spy, dat een stuk zwaarder is dan Night Raid, is de A350M wél een stuk vlotter dan de Iris Xe en de MX450-videokaarten. Dat komt vermoedelijk doordat de A350M over meer en sneller werkgeheugen beschikt dan de MX450 en GTX 1050 Ti. De Iris Xe-gpu's hebben helemaal geen eigen werkgeheugen, maar maken gebruik van het werkgeheugen van de laptop. In een zwaardere test, zoals Time Spy, kan de A350M zijn vlotte geheugen dus goed benutten. En nu is de vraag natuurlijk; hoe pakken die prestaties in de praktijk uit?
- Far Cry: New Dawn - 1920x1080 - Medium
- Far Cry: New Dawn - 1920x1080 - Ultra
Far Cry: New Dawn is een game die gebruikmaakt van DirectX 11 en daarbij blijkt dat vlotte geheugen nauwelijks verschil te maken. Sterker nog, als de game op ultra-instellingen draait, is de A350M niet eens sneller dan de Iris Xe-gpu. Intel heeft al aangegeven dat zijn Arc-gpu's niet goed geoptimaliseerd zijn voor DirectX 11-games. Er zou erg veel werk gaan zitten in het optimaliseren van de drivers voor die games en dat is (nog) niet gebeurd.
- F1 2020 (DX12) - 1920x1080 - Medium
- F1 2020 (DX12) - 1920x1080 - Ultra
F1 2020 is een DirectX 12-game, waarbij je in principe dus betere prestaties op de Arc-gpu moet zien, maar ook hier bungelen de blauwe balkjes onderaan de grafiek. Sterker nog, de in de processor geïntegreerde gpu van de AMD Ryzen 7 6800U-processor is sneller dan de A350M-videokaart. Procentueel gezien doet de A350M het op medium-instellingen overigens heel aardig, met een 20 procent hogere framerate, maar ook hier doen de instapvideokaarten van Nvidia het een stuk beter.
Beeldkwaliteit en accuduur
De Galaxy Book2 kost 1200 euro en dat is een prijscategorie waarin je normaal gesproken op een gewoon goed scherm mag rekenen. Dan heb ik het niet per se over oledpanelen of schermen met 4k-resolutie, maar wel over laptops die gewoon alle kleuren van de sRGB-kleurruimte kunnen weergeven. Een eerste blik op het scherm van de Galaxy Book2 deed me vermoeden dat er geen al te best scherm in zit, maar of dat ook zo is, kunnen we natuurlijk controleren met behulp van een colorimeter en CalMAN-software.
- Helderheid wit
- Contrast
- sRGB-dekking
Je hoeft geen beeldschermexpert te zijn om uit de bovenstaande grafiek op te maken dat het blauwe balkje dat onderaan bungelt, betekent dat dit scherm niet best is. Het lijkt erop dat Samsung hetzelfde scherm heeft gebruikt als dat in de veel goedkopere Book2 zonder Intel Arc-gpu, en dat betekent een helderheid van 300cd/m² en een contrast van net geen 1000:1. Dat is voor een scherm met een matte afwerking op zich prima om binnenshuis mee te kunnen werken. Waar het misgaat, is bij de sRGB-dekking. Het scherm dekt maar 64 procent van het sRGB-kleurvolume af en dat betekent dat dit scherm de fellere, verzadigdere, kleuren in het spectrum niet kan weergeven. Dit soort goedkope schermen kom je steevast in laptops tot een euro of 700 tegen. Als je daar echter 500 euro boven zit, zoals bij deze Galaxy Book2, dan mag je echt wel een 100 procent sRGB-scherm verwachten en dat Samsung daar niet voor heeft gekozen, is teleurstellend.
Dat het kleurbereik tegenvalt, is een ding, maar Samsung lijkt ook geen enkele moeite te hebben genomen om het scherm enigszins te kalibreren. In het ideale geval liggen de rode, groene en blauwe lijnen, in de linkerafbeelding, dicht op elkaar. Dat is bij de Book2 niet zo, waardoor het scherm er flink blauwer uitziet dan zou moeten. De gemiddelde kleurfout wordt in ΔE uitgedrukt en als die waarde lager dan 3 is, moet de afwijking op het oog niet zichtbaar zijn. Met een gemiddelde afwijking van 9,4 zit de Book2 daar flink boven.
Het lijkt bijna alsof Samsung een foutje heeft gemaakt. De fabrikant die nota bene zelf panelen maakt en bovendien een prachtig oledpaneel in de Galaxy Book2 Pro zet, heeft ook gekozen voor dit scherm. Ik zou een dergelijk scherm eerder verwachten in laptops van 500 euro en zelfs in die prijsklasse is de eerste laptop met een 100-procent-sRGB-scherm al verschenen. Dit is echter een laptop van 1200 euro en voor dat geld is dit heel teleurstellend.
Accutest
Tot slot de accutest. Bij de korte specificaties, eerder in deze review, bleek al dat de Book2 een kleinere accu heeft dan de Book2 Pro: 54Wh tegenover 68Wh. Je kunt dus een kortere accutijd verwachten, maar hoelang is die dan? Op laptops draaien we altijd twee accutests: een waarbij de laptop automatisch een vaste set websites doorscrollt en een met behulp van PCMark. De eerste simuleert een lichte belasting, terwijl de tweede het zwaardere werk simuleert.
- Accutest browsen
- PCMark 10 - Accu - Tijd
- PCMark 10 - Accu - Digital
- PCMark 10 Accu Essentials
- PCMark 10 Accu Productivity
De browsetest is twee keer gedraaid, dus dit resultaat klopt echt. Je kunt dus zesenhalf uur rustig werken op deze laptop, maar dat is tegenwoordig niet lang. Bovendien draait de accutest bij een bescheiden schermhelderheid, dus als je die omhoogzet, haal je de zesenhalf uur al niet meer. De Book2 zonder Arc en de Book2 Pro laten zien dat Samsung een veel langere accuduur uit deze laptop zou kunnen persen, maar dat is bij dit model niet gelukt.
Dat ligt overigens niet aan de A350M-videokaart. Die is tijdens webbrowsen uitgeschakeld, maar wordt wel gebruikt in de PCMark-accutest. Daarbij ligt de belasting hoger en dat verkort de accuduur nog wat meer. Als je hem flink aan het werk zet, kun je dus net iets meer dan twee uur accuduur halen op de Book2.
Conclusie
Toen ik de Samsung Galaxy Book2 begon te testen, was ik heel benieuwd naar de nieuwe Arc-videokaart van Intel. Wat merk je van die nieuwe hardware en hoe presteert die? Voor de meesten zal 'niet veel' het antwoord op die vraag zijn. De paar gebruikers die graag AV1-video's coderen, zullen blij zijn met de A350M, maar voor vrijwel alle andere gebruikers voegt de videokaart te weinig toe om interessant te zijn. De videokaart zorgt er niet voor dat je werk significant sneller af is of dat je ineens games kunt spelen die absoluut niet op de geïntegreerde gpu draaiden.
Dat de Arc-gpu's weinig indruk wekken, is in lijn met de prestaties die je op de desktopkaarten van Intel ziet en dat maakt de A350M in ieder geval geen aanrader. Dat is jammer, maar Intel heeft ook snellere modellen in de pijplijn. Bovendien zal Intel voorlopig niet stoppen met Arc, vertelde ceo Pat Gelsinger aan Tweakers. Uiteindelijk zou het natuurlijk mooi zijn als Intel met Nvidia en AMD kan concurreren, om de consument keuze te bieden.
De A350M is echter niet de enige reden dat de Galaxy Book2 geen aanrader is. Het chassis waarin Samsung de nieuwe Intel-gpu heeft gehangen, lijkt namelijk van geen kanten te kloppen met de prijs van 1200 euro. Dat komt doordat Samsung voor deze Galaxy Book2-met-arc dezelfde behuizing heeft gebruikt als voor de Galaxy Book2-zonder-arc, die voor een euro of 700 te krijgen is.
Het resultaat is een laptop die uitgerust is op een manier die voor 700 euro nog acceptabel is, maar voor 1200 euro niet. Het scherm springt het meest in het oog vanwege zijn beperkte kleurvolume en de beroerde kalibratie. Daarmee zit de Book2 echt op het niveau van een laptop van 500 euro, net als met de ontbrekende toetsenbordverlichting, want dat kom je ook vooral op laptops in die prijsklasse tegen. Voor 1200 euro mag je tegenwoordig bovendien een webcam met een hogere resolutie verwachten en hoewel er ook Thunderbolt aanwezig is, zou een HDMI 2.0- of 2.1-aansluiting niet misstaan.
Als de hardware nou nog bloedsnel was geweest, had dat de Book2 misschien nog interessant kunnen maken. Helaas is ook dat niet het geval. De A350M-gpu noemde ik al, maar de i7-1260P-processor had eveneens vlotter kunnen werken, bewees Samsung zelf al met de Galaxy Book2 Pro. Tot slot is de accuduur ondermaats. Zowel Intel als Samsung heeft in het verleden bewezen betere chips en laptops te kunnen bouwen, dus laten we hopen dat de Book2 met Arc een valse start was en dat de Book3 (?) beterschap zal brengen.
:strip_exif()/i/2005273912.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005409396.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005409388.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005409394.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005409392.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005409390.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005393896.jpeg?f=imagegallery)
/i/2005336146.png?f=imagegallery)
/i/2005404792.png?f=imagegallery)
/i/2005404794.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005273912.webp?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005442206.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004611214.png?f=fpa)
/i/2004781850.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004753098.jpeg?f=fpa)
/i/2005280726.webp?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004804138.jpeg?f=fpa)
/i/2004609686.png?f=fpa)
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/677/crop5e62ccc026e5a_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}
/u/595478/crop60bfdcb4ab66e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/151537/crop5db7498ca4eda_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/549531/crop6737562e1bf08.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/409725/crop629276a45780e_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/2110/Batman-The-Dark-Knight-Theme.png?f=community){kind=small}
/u/301765/crop55d50a670ecda_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/470048/crop6064bd5fee1c2_cropped.png?f=community){kind=small}