Een superlichte 15,6"-laptop
Samengevat
Samsungs Galaxy Book2 Pro is een 15"-laptop met een wel heel laag gewicht van 1129 gram. Het oledscherm heeft een resolutie van 1920x1080 pixels en kan veel kleuren en hdr weergeven, maar had beter gekalibreerd mogen zijn. De accuduur komt uit op elf uur als je het rustig aan doet. De processor is van de Alder Lake-generatie, is veel sneller dan zijn voorgangers en wordt met weinig geluidsproductie gekoeld. De HDMI 1.4-aansluiting is een misser, hoewel er met USB-C omheen te werken valt. Er zijn laptops die op vlakken als processorsnelheid, beeldkwaliteit en accuduur beter scoren, maar wat de Book2 Pro uniek maakt, is zijn lage gewicht gecombineerd met de 15"-schermdiagonaal.
Hoe zit het met Samsung-laptops? In 2008 waren ze er ineens, precies op tijd voor een netbook om uiteindelijk heel populair te worden. Slechts zes jaar later vond de fabrikant het mooi geweest en stopte Samsung eerst met de Europese verkoop van de goedkopere laptopmodellen en uiteindelijk ook met de high-end modellen en de Chromebooks. Toch bleef Europa lonken voor Samsung. In 2016 bracht het bedrijf een Windows-tablet-met-toetsenbord uit, in feite een laptop in een tabletjasje. In 2020 kon je, als je goed zocht, de Galaxy Book S aanschaffen en in 2021 was er ineens de Galaxy Book Go. Beide waren enigszins bijzondere laptops vanwege hun Lakefield- en Snapdragon-processors en aan beide modellen werd weinig ruchtbaarheid gegeven.
Dat geldt allemaal niet voor de Galaxy Book2 Pro. Het is een 1500 euro kostende, high-end laptop met een Intel Core-processor van de twaalfde generatie en Samsung steekt ook niet onder stoelen of banken dat het terug is op de Belgische en Nederlandse markt. Die nieuwe laptopserie bestaat uit 13,3"- en 15,6"-modellen, met en zonder omklapbaar touchscreen. In deze review kijken we naar het 15,6"-model zonder touchscreen. Dat is nog iets lichter dan de convertible en met 1129 gram een van de lichtste 15,6"-laptops die je kunt krijgen.
:strip_exif()/i/2005109444.jpeg?f=imagearticlefull)
Dat lage gewicht is precies wat je opvalt als je de Book2 Pro voor het eerst vastpakt. Ondanks de dunne behuizing verwacht je in eerste instantie niet dat de laptop zó licht is. Het is niet voor het eerst dat we een lichte laptop van dit formaat tegenkomen, maar ze zijn schaars. Acer had een tijdje een Swift 5 van minder dan een kilogram en LG heeft de Gram 16 van 1190 gram. Dan heb je het wel gehad met de 15"- en 16"-laptops onder de 1,2 kilogram.
De behuizing is licht en dat komt doordat die van lichte metalen gemaakt is. Aanvankelijk schreven we in deze review dat het plastic was, maar Samsung liet ons weten dat de behuizing voor het grootste deel van metaal gemaakt is. Het magnesium deel rondom het toetsenbord en touchpad geeft een aardig stevige indruk. Als je echter stevig op de behuizing drukt, wil die best inveren, vooral in het midden van de zijden. Het is dus een compromis tussen formaat en stevigheid. Steviger had wel gekund, maar dan was het geheel ook dikker en zwaarder geworden. De achterkant van het scherm is van aluminium gemaakt.
Het scherm heeft een omlijsting van glimmend, zwart plastic. Dat is jammer, want als je invallend licht van achter je hebt, reflecteert dat in de schermrand. De meeste fabrikanten maken de schermrand van hun laptops dan ook van niet-glanzend materiaal. De camera boven in het scherm heeft een resolutie van 1920x1080 pixels en is dus scherper dan gemiddeld, maar heeft wel moeite met tegenlicht.
Samsung heeft de Book2 Pro van een prettig groot toetsenbord voorzien, waarop in de rechterbovenhoek de vingerafdrukscanner zit, die gecombineerd is met de aan-uitknop. Het toetsenbord is voorzien van een numeriek toetsenblokje en de toetsen zelf lijken vlak, maar hebben een minimaal kuiltje. Het toetsenbord heeft ongeveer zoveel travel als je van een dunne laptop als deze mag verwachten. Samsung lijkt zijn best te hebben gedaan om de toetsen te dempen, want typen maakt opvallend weinig geluid.
De touchpad neemt een groot deel van de behuizing in. Het oppervlak is van glas gemaakt en dankzij het grote formaat kun je makkelijk multitouchbewegingen met vier vingers maken. De aansluitingen zitten aan weerszijden van de behuizing. Rechts zitten een USB-A-aansluiting en een microSD-kaartlezer. Links bevindt zich de HDMI-aansluiting en je zou verwachten dat dat op een laptop van 1500 euro in 2022 een HDMI 2.1- of op zijn minst een HDMI 2.0-aansluiting is, maar dat is niet het geval. Samsung heeft de onbegrijpelijke keuze gemaakt om voor HDMI 1.4 te gaan. In dit geval betekent het dat de aansluiting bij 4k-schermen die je op 60Hz aanstuurt, gebruikmaakt van chroma 4:2:0-subsampling. Voor schermen met hoge resoluties zijn er gelukkig een USB-C- en een Thunderbolt 4-aansluiting aanwezig en op die manier kun je wel gewoon 4k- of zelfs 8k-schermen op 60Hz aansturen.
Specificaties en benchmarks
Samsung heeft verschillende modellen in zijn nieuwe Galaxy Book-reeks geïntroduceerd, waaronder uitvoeringen met een 360 graden draaibaar scherm en touchscreen. Van het 15,6"-model zonder touchscreen is er een uitvoering te krijgen met onderstaande specificaties. Voor Belgische gebruikers is er ook een azerty-uitvoering, waarvan de specificaties op de toetsenbordindeling na identiek zijn aan die van het Nederlandse model.
|
Samsung Galaxy Book 2 Pro |
Processor |
Core i7-1260P |
Cores/threads |
12 (8E + 4P) / 16 threads |
Max. klokfrequentie |
3,4GHz (E-cores) 4,7GHz (P-cores) |
Gpu |
Intel Iris Xe 96eu |
Werkgeheugen |
16GB Lpddr5-5200-quadchannel |
Ssd |
Samsung PM991a 512GB |
Wifi |
Intel Wi-Fi 6E AX211 160MHz |
Scherm |
15,6", oled, glanzend |
Schermpaneel |
Samsung ATNA56YX02-1 |
Gewicht |
1129 gram |
Accu |
68Wh |
Besturingssysteem |
Windows 11 |
De Galaxy Book2 Pro draait op een Intel Alder Lake-processor, die gecombineerd is met 16GB geheugen. De geheugencontroller in de processor ondersteunt DDR4, DDR5, Lpddr4 en Lpddr5, en Samsung heeft gekozen voor die laatste optie. Dat is zuiniger dan gewoon DDR5, maar is niet vervangbaar.
:strip_exif()/i/2005085428.jpeg?f=imagearticlefull)
Wel vervangbaar is de M.2-ssd, maar als je schijf vol zit, kun je er ook voor kiezen om er een extra ssd bij te plaatsen, want daar is ruimte voor aan de rechterkant, naast de accu en de ventilator.
Benchmarks
Het kloppend hart van de Book2 Pro is de Core i7-1260P-processor. Die is van Intels Alder Lake-generatie, die begin 2022 werd aangekondigd en waarvan de eerste laptops met de zuinigere chips nu beschikbaar komen. Alder Lake maakt gebruik van een combinatie van snelle P-cores en zuinige E-cores. Aan die architectuur hebben we in een eerder artikel uitgebreid aandacht besteed. De i7-1260P in de Book2 Pro beschikt over vier P-cores, die op maximaal 4,7GHz kunnen werken, en acht E-cores, die op maximaal 3,4GHz tikken. De P-cores beschikken over Hyper-Threading, waardoor de chip in totaal zestien threads heeft.
Ten opzichte van de elfde generatie heeft Intel de naamgeving van de chips aangepast. Cpu's met een tdp van 9 of 15 watt krijgen het U-achtervoegsel, terwijl de snellere processors met een tdp van 28 watt het nieuwe P-achtervoegsel krijgen. Die tdp is niet het maximale verbruik van een processor. Intels Turbo Boost-techniek is door de jaren heen geëvolueerd en laat de kloksnelheden in steeds kortere pieken steeds verder oplopen, met daarbij ook een steeds hogere energieopname. Verbruik en klokfrequentie zijn dus direct aan elkaar gerelateerd.
- Cinebench 23 - Multi
- Cinebench 23 - Single
Die hogere energieopname zien we terug in Cinebench, waarbij de processor bij het starten van de test piekt naar 52 watt, waarna het verbruik in een seconde of 45 daalt tot 28 watt. Die 28 watt kan de laptop vervolgens onbeperkt volhouden. Wat snelheid betreft maakt Intel een grote stap ten opzichte van de vorige generatie. De 15W Tiger Lake-chips, bedoeld voor dunne laptops als de Book2 Pro, hadden maximaal vier cores, terwijl concurrent AMD al jaren cpu's met acht cores verkocht. De Intels dolven dus vaak het onderspit. Die tijd lijkt voorbij; in de Multi-test komt de Alder Lake-processor in de buurt van AMD's 5800U, die voorzien is van acht cores.
We vermoeden bovendien dat Alder Lake nog wel een stukje sneller kan draaien. Samsung configureerde deze chip zo dat wij een maximaal verbruik van 52 watt zagen, dat redelijk snel werd afgebouwd. We vermoeden dat het een kwestie van tijd is voordat er fabrikanten komen die hun laptops en bijbehorende koeling zodanig aanpassen dat Alder Lake-P Intels maximum van 64 watt haalt en dat hoge verbruik ook langer volhoudt. Dan steekt Alder Lake AMD's 5800U ongetwijfeld voorbij. De opvolger van de 5800U, de 6800U, is overigens al aangekondigd, maar nog niet in laptops beschikbaar.
- 3DMark Night Raid
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Night Raid - CPU
Met zo'n mooi resultaat in Cinebench zou je verwachten dat de Galaxy Book2 Pro zich ook in 3DMark goed staande kan houden, maar dat blijkt enigszins tegen te vallen. 3DMark berekent de totaalscore aan de hand van de subscores voor de gpu en de cpu. De Graphics-tests draaien om de snelheid van de gpu en daar is niets mis mee. De bekende Intel Iris Xe-gpu presteert zoals je mag verwachten. De cpu-deelscore is echter aan de lage kant. Als we dieper in het 3DMark-resultaat duiken, wordt ook duidelijk waarom dat zo is. De klokfrequentie die 3DMark tijdens het testen bijhoudt, ligt aanvankelijk rond de 4GHz, maar zakt binnen een minuut naar ongeveer 2,7GHz en stabiliseert daar. Kijken we naar de Microsoft Surface Pro 8, dan blijft klokfrequentie gedurende de hele test op 4GHz hangen en daardoor scoort de Surface beter, ondanks de snellere architectuur van de Book2. Daar komt bij dat 3DMark waarschijnlijk niet alle cores van de Alder Lake-chip volledig benut.
Kijken we naar een renderbenchmark als DaVinci Resolve, dan weet de Book2 zijn twaalf cores wel te benutten en zien we de chip opnieuw dicht bij de prestaties van de Ryzen 7 5800U in de buurt komen.
In Cinebench constateerden we al dat de i7-processor in de Book2 geen last van throttling op basis van temperatuur heeft. Zodra het verbruik op 28 watt is gestabiliseerd, weet de koeling de laptop netjes op temperatuur te houden. Als we in Blender herhaaldelijk dezelfde afbeelding renderen, zien we aanvankelijk een rendertijd van ongeveer 25 seconden, waarna de rendertijd zich na run drie op 30 seconden stabiliseert. Zou de koeling de warmte niet goed kunnen afvoeren, dan zou er een patroon ontstaan zoals bij de LG Gram 16, waarbij throttling op temperatuur optreedt, wat een hoge rendertijd oplevert, waarna de cpu afkoelt en weer wat sneller wordt om vervolgens weer oververhit te raken. Gezien de dunne behuizing van de Book2, vergelijkbaar met die van de LG Gram 16, doet Samsung het hier dus prima.
Beeldkwaliteit
Samsung is niet alleen bekend van zijn laptops, maar ook van zijn oledschermen. Die monteert het bedrijf in zijn smartphones, maar de grotere maten komen ook in laptops terecht. ASUS zet daar bijvoorbeeld breed op in en voorzag eind 2021 veel verschillende modellen van Samsungs oledpanelen. Voor de Book2 Pro heeft Samsung dus voor een oledpaneel van eigen makelijk gekozen en dat is eigenlijk een heel gewoon paneel, dat niet voorzien is van een antireflectiecoating. Het 15,6"-scherm heeft een resolutie van 1920x1080 pixels en een verversingsfrequentie van 60Hz. Het is dus geen 'hoog' scherm met 16:10- of 3:2-verhouding, zoals steeds populairder wordt bij dit soort dure laptops, en het beeld is niet zo scherp als bij laptops met 2560 of 3840 pixels in de breedte. Het voordeel van een 'gewoon' full-hd-scherm is wel dat het minder energie gebruikt, want iedere pixel meer moet ook weer aangestuurd en verlicht worden.
Je kunt twisten over het belang van een hogere resolutie of andere beeldverhouding, maar wat je voorkeur ook is, een zo goed mogelijk beeld wil je altijd hebben. We kijken hoe die kwaliteit is met behulp van een colorimeter en Portrait Displays Calman Color Calibration-software.
- Helderheid wit
- Contrast
- DCI-P3 dekking
We beginnen met een helderheidsmeting en op een schaakbordpatroon halen we 377cd/m². Dat is op zich niet slecht en is hetzelfde als wat we haalden met de ASUS Vivobook 15, die van hetzelfde Samsung-paneel is voorzien. Samsung geeft zelf een helderheid van 500cd/m² op, maar dat haal je alleen in hdr-modus, niet bij gewoon gebruik. Onze colorimeter tikte in hdr-modus de 538cd/m² aan.
Het grote voordeel van oledschermen is dat de subpixels volledig uitgeschakeld kunnen worden, wat een onmeetbaar hoog contrast oplevert. Haal je de laptop uit de doos en zet je hem aan, dan ziet het beeld er ook indrukwekkend uit en de kleuren spatten van het scherm af. Dat komt niet alleen door het hoge contrast, maar ook door een andere eigenschap van oledschermen, namelijk dat ze een groot kleurbereik hebben. Samsung levert software mee om de beeldmodus aan te passen en daar zitten ook profielen voor AdobeRGB, sRGB en DCI-P3 bij. Op die laatste twee profielen hebben we onze schermtests verricht. Je zou misschien verwachten dat het meeleveren van schermprofielen ook betekent dat het scherm goed gekalibreerd is, maar dat valt tegen.
In sRGB-modus zien we een te hoge kleurtemperatuur van bijna 7500 kelvin, terwijl die eigenlijk 6500 kelvin moet zijn. De weergave is daardoor te 'koud'. De primaire en secundaire kleuren worden wel netjes weergegeven. Nu is de vraag natuurlijk hoe erg het is dat het scherm te 'koud' is afgesteld. Voor wie kleuraccuratesse niet van belang vindt, zal de te hoge kleurtemperatuur wellicht niet opvallen. Aan de andere kant kun je ook beredeneren dat de laptop 1500 euro kost en je voor dat geld mag verwachten dat het met de kleurweergave wel snor zit.
Bij de weergave op DCI-P3-profiel zien we ongeveer hetzelfde als bij sRGB. De kleurtemperatuur is te hoog, wat een te 'koud' beeld oplevert. De primaire en secundaire kleuren worden gemiddeld gezien goed genoeg weergegeven, maar dat is niet dankzij de chroma-component, die bij alle tinten flink afwijkt.
Toch is de Galaxy Book2 Pro voorzien van een prettig scherm. Het oledpaneel ziet er mooi uit, dankzij het hoge contrast, en heeft een helderheid die in veel situaties toereikend is. We vermoeden dat de meesten het beeld prachtig zullen vinden en naar de overgesatureerde kleurtjes zullen blijven kijken die de laptop uit de doos weergeeft. Voor wie een correcte kleurweergave belangrijk vindt, zijn er de kleurprofielen, die weliswaar een groot verschil maken, maar voor de fijnproevers niet toereikend zijn.
Geluidsproductie en accuduur
De Galaxy Book2 Pro is een dunne laptop en we vermoeden dat Samsung daarom niet het maximale uit de Alder Lake-processor wil persen. Onder de maximale belasting schakelt de processor na een seconde of 45 terug naar een verbruik van 28 watt en die warmte kunnen de twee ventilatoren prima afvoeren. Ze maken, voor ons gevoel, daarbij niet eens veel herrie. Bij lichtere belasting, zoals webbrowsen, worden de ventilatoren zelfs helemaal uitgeschakeld, waardoor de laptop helemaal geen geluid produceert.
Dat gevoel willen we graag ondersteunen met cijfers en dus kijken we in drie situaties hoeveel geluid de ventilatoren produceren. Daarvoor maken we gebruik van een Larson Davis 831C-geluidsmeter met een 378A04-microfoon die is voorzien van een preamplifier. De microfoon heeft een noisefloor van 5,5dB(A). Door onvermijdelijk omgevingsgeluid is de noisefloor van onze geluidsarme ruimte ongeveer 12dB(A). Om een veilige marge te nemen, kunnen we er vanaf 14dB(A) consistente metingen mee uitvoeren. We meten de geluidsdruk op 50 centimeter afstand, in een hoek van 45 graden. Dat doen we in drie scenario's: WebXPRT simuleert webbrowsen, PCMark 10 is representatief voor wat zwaarder desktopgebruik en Blender is een zware multithreaded workload voor de cpu. We meten de geluidsdruk over de periode die iedere test duurt en drukken het resultaat uit in een gemiddelde, LAeq, in dB.
- WebXPRT 3 - LAeq
- PCMark 10 Express - LAeq
- Blender - LAeq
Tijdens webbrowsen, dat we met WebXPRT simuleren, is de koeling inderdaad uitgeschakeld of komt het geruis niet boven onze noisefloor uit. Ook bij zwaardere belasting, die we met PCMark simuleren, blijft de koeling echter erg stil. Wil je in een café werken zonder dat mensen omkijken om te zien wie diegene met een 'opstijgende laptop' is, dan zit je hiermee dus goed. Pas als je de hardware nog zwaarder belast, zoals in Blender, laat de koeling van zich horen, maar 32,3dB valt nog altijd mee.
Accuduur
De accuduur van een laptop is van verschillende factoren afhankelijk. Om te beginnen is de accucapaciteit een factor en Samsung voorziet de Book2 Pro van een 68Wh-accu. Dat is redelijk groot voor zo'n compacte laptop. Een tweede factor is het scherm en in het verlengde daarvan de content op het scherm. Tijdens de browsetest is het scherm de grootste gebruiker van energie.
Oledschermen gebruiken meer energie als ze lichte kleuren weergeven dan wanneer ze donkere kleuren tonen. Bij de browsetest scrollen we door een reeks websites en die bevatten over het algemeen veel zwarte tekst op een witte achtergrond en in dat scenario zijn oledschermen over het algemeen minder zuinig dan lcd's. Tijdens browsen halen we dan ook een accuduur van bijna elf uur, wat niet slecht is, maar de LG Gram 16 haalt meer dan zestien uur. Zou je alleen websites in de donkere modus bezoeken, dan is de accuduur vermoedelijk te verlengen.
- Accutest browsen
- PCMark 10 - Accuduur
- PCMark 10 - Accu - Digital
- PCMark 10 Accu Essentials
- PCMark 10 Accu Productivity
In PCMark 10 kijken we naar de accuduur als de belasting hoger ligt en dan komen we op een uur of vijf uit. We draaien deze test nog niet zo lang, waardoor er nog weinig vergelijkingsmateriaal voor handen is. Als we de Book2 Pro vergelijken met de Yoga Slim 7, dan zien we dat de twee laptops het ongeveer even goed doen in de browsetest, maar dat de Samsung een betere accuduur in PCMark heeft, terwijl de prestaties op de accu niet veel verschillen. De Zenbook 14, daarentegen, heeft een langere accuduur, maar is wel duidelijk langzamer in de accutests. Op basis van deze beperkte set data lijkt het er dus op dat de Galaxy Book2 Pro een prima accuduur onder belasting heeft.
Conclusie
Samsungs rentree op de Europese markt gaat gepaard met de introductie van de Galaxy Book2-serie en daarvan hebben we het 15"-non-convertible model gereviewd. Die laptop kost 1500 euro en voor dat geld krijg je een 15"-laptop van 1129 gram. Dat is bijzonder, want van zulke lichte laptops met minstens 15"-scherm zijn er niet veel. Sterker nog, onder de 1,2 kilogram is er alleen de Gram 16 van grote concurrent LG.
Die combinatie van laag gewicht en 15"-scherm is ook meteen de belangrijkste reden om deze laptop te kopen. Voor de rest is de Galaxy Book2 Pro een goede laptop, maar niet uitzonderlijk. Er zit bijvoorbeeld een prima scherm in, oled zelfs, maar dat heeft een 'gewone' full-hd-resolutie en dus ook geen 16:10-beeldverhouding, wat we vooral in deze prijsklasse steeds vaker zien. Het scherm is daarnaast niet zo strak gekalibreerd als je mag verwachten. Het oledscherm maakt de laptop ook niet uniek, want er zijn al laptops van 700 euro die van hetzelfde paneel zijn voorzien.
Verder heeft de Book2 Pro een Intel Alder Lake-processor en dat is een enorme verbetering ten opzichte van de vorige generatie Intel-chips, die in dunne laptops maximaal vier cores hadden. De Book2 Pro heeft twaalf cores en is daarmee een stuk sneller dan zijn Intel-voorgangers. Dat is natuurlijk mooi, maar we denken dat er nog meer uit de 1260P-processor te halen valt. Het is begrijpelijk dat Samsung dat niet doet, want in zo'n dunne laptop heb je weinig ruimte voor de koeling en wat dat betreft heeft Samsung wat ons betreft de juiste keuze gemaakt. Doordat het verbruik binnen de perken blijft, maken de ventilatoren relatief weinig lawaai.
Als we naar de accuduur kijken, haalt de Book2 Pro elf uur in onze browsetest. Dat kan ongetwijfeld nog wat beter als je alleen websites doorspit die darkmode ondersteunen. Die accuduur is dus goed en kan misschien nog wat beter, maar is niet uitzonderlijk. De LG Gram 16, die bijna zeventien uur op een acculading browst, evenaar je er niet mee.
Er zijn dus wel laptops te vinden met een snellere processor of een beter scherm en een langere accuduur, voor minder geld zelfs, maar wegen die ook minder dan 1,2 kilogram en hebben ze een 15"-schermdiagonaal? Nee, en dat maakt de Book2 Pro vooral interessant voor een specifieke doelgroep die dat belangrijk vindt, een doelgroep waarvoor iedere gram telt en die meer betaalt om minder te krijgen.
Update, 17:03: Aanvankelijk schreven we dat de behuizing deels van kunststof gemaakt is, maar Samsung liet ons weten dat dat magnesium is. De review is daarop aangepast.
- Samsung Galaxy Book2 Pro
- Samsung Galaxy Book2 Pro (azerty)