We hebben op Tweakers al vaak geschreven over 3d-printing en diverse printers gereviewed. Maar waar je bij een gewone printer voor papier simpelweg een inktcartridge of toner installeert, een lading papier in de lade schuift en kunt printen, komt er bij 3d-printen wel wat meer kijken.
In nieuwsberichten gingen we vanzelfsprekend niet dieper in op de ins & outs van het 3d-printproces, en in reviews richten we ons meer op de printer dan op alles wat erbij komt kijken. In een redelijk recente review van de Creality CR6SE hebben we nog wel een pagina besteed aan de basisprincipes van 3d-printen. Die pagina nemen we voor het gemak op in deze how-to: dat bespaart je een klik.
In dit artikel en in deel twee willen we dieper ingaan op de belangrijkste stappen in het printproces. In dit eerste deel gaan we in op afwegingen die je kunt maken bij de aanschaf van een printer en kijken we welke opties je hebt wat filamenten betreft, en wat hun sterke en zwakke punten zijn. In deel twee kijken we naar de stappen en opties die nodig zijn om een 3d-bestand te prepareren om geprint te worden en hoe je het resultaat nog mooier kunt maken als het eenmaal is geprint. Ten slotte kijken we naar de mogelijkheden om zelf 3d-ontwerpen te maken.
Primer
De meeste 3d-printers die voor thuisgebruik worden gekocht, zijn fdm-printers, waarbij fdm staat voor fused deposition modelling. Ze worden ook wel fff-printers genoemd: fused filament fabrication. Dat wil zeggen: je hebt een materiaal, filament in dit geval, dat laag voor laag wordt aangebracht om een 3d-structuur te bouwen. Er zijn ook andere 3d-printmethodes, waarvan de relevantste voor consumenten sls-printing is. Daarbij wordt een vloeibaar hars laagje voor laagje uitgehard, maar over die methode hebben we het hier verder niet.
Het fff- of fdm-principe (beeld: Leo N.Y. Cao)
De laagjes filament worden geëxtrudeerd, oftewel door een opening geperst om laagjes met vaste afmetingen te kunnen maken en om het filament te smelten. Als het stolt, is het bovenste laagje versmolten met de onderliggende laag. Je print dus met gesmolten plastic, waarbij je keus hebt uit diverse plastics, elk met specifieke eigenschappen en verwerkingstemperaturen. We gebruiken vooral pla, oftewel polylactic acid, om te printen. Dit materiaal is eenvoudig te printen en goedkoop. Bovendien is het tot op zekere hoogte biologisch afbreekbaar. Pla wordt onder meer in de verpakkingsindustrie en voor medische implantaten gebruikt.
Om die laagjes gesmolten plastic te deponeren, is een spuitkop nodig. Die verwarmt het filament en kan heel precies strengen plastic voortbrengen. De spuitkop wordt tot de gewenste temperatuur verwarmd met een verwarmingselement, waarbij de temperatuur wordt gecontroleerd door een temperatuursensor. De spuitkop beweegt op kleine afstand boven het object dat geprint wordt; de hoogte houdt verband met de printkwaliteit. Voor veel standaardprints wordt een hoogte van 0,2mm per laag gebruikt.
Een direct-drive extruder met boven de steppermotor en onder een ventilator voor koeling
De aanvoer van filament naar de spuitkop gebeurt in grote lijnen op twee manieren: direct of indirect. Bij die eerste methode zit een steppermotor vlak boven de spuitkop of extruder om het filament aan te voeren. Dat werkt erg nauwkeurig en direct, maar heeft als nadeel dat de extruder veel massa heeft; zo'n steppermotor is vrij zwaar. De andere methode maakt gebruik van een zogeheten bowden-extruder. Daarbij zit de aanvoerende steppermotor op een vaste plek en wordt het filament via een buisje, de Bowden-buis, naar de extruder geduwd. Dat levert een lichtere spuitkop op, maar onderweg kan het filament wat buigen en zeker met flexibele filamenten kan dat lastig zijn.
De bewegingen van de spuitkop worden door drie assen geregeld. Bij een zogenaamde cartesische printer wordt het assenstelsel x-y-z aangehouden, met voor elke as een steppermotor om daarlangs te bewegen. Er zijn diverse implementaties, maar de eenvoudigste is de bouwtafel op de y-as en de spuitkop of extruder op de x-as, waarbij de z-as de x-as compleet met extruder omhoog en omlaag beweegt. Door combinaties van vooral beweging op de x- en y-as kunnen complexe figuren worden geprint, waarbij de z-as steeds een klein beetje omhoog beweegt tot de print klaar is.
Om al die bewegingen aan te sturen, naast bijkomende zaken als het verwarmen van de extruder en eventueel het printbed, de ventilators en displays, is een moederbordje met daarop een microcontroller nodig. Meestal is dat gebaseerd op een Arduino-microcontroller, met grote mosfets of schakeltransistors om de verwarmingselementen te schakelen en speciale drivers om de steppermotoren aan te sturen. Die steppermotoren kunnen heel precieze bewegingen mogelijk maken, in fracties van millimeters.
Opbouw van een typische printer (beeld: Wenyao Xu)
Ten slotte moet de controller, of het moederbord, weten waar de extruder zich bevindt. De meeste printers hebben een open loop-systeem, wat wil zeggen dat er geen feedback over de beweging aan de computer wordt gegeven. Enkel aan het begin van de print worden de nulcoördinaten van het assenstelsel opgezocht, waarna erop wordt vertrouwd dat alle bewegingen worden uitgevoerd zoals bedoeld. Bovendien moet het printbed volledig parallel aan de x- en y-as zijn, omdat anders de hoogte van het bed zou variëren. Dit bed leveling kan voor elke print gebeuren, maar in de praktijk wordt het met een goed ingeregelde printer meestal slechts sporadisch gedaan.
Om die nulpunten van het assenstelsel voor het begin van elke print te zoeken, worden eindstops of endstops gebruikt. Voor de x- en y-as zijn dat meestal simpele schakelaars waar tegenaan wordt gestoten om ze te sluiten, maar voor de z-as worden soms ook andere schakelaars gebruikt. Zo kan een optische sensor worden toegepast, of een inductieve sensor die het bed detecteert. Geavanceerdere z-sensors maken ook trucs als automatische bed leveling mogelijk.
Keuzes: printers selecteren en kopen
Het lastigste aspect van 3d-printen is misschien wel het keuzeproces om te bepalen welke printer je moet kopen. Voor welke 3d-printer je kiest, hangt vanzelfsprekend van een groot aantal factoren af, waarbij budget, het beoogde gebruik van de printer, hoeveel tijd je kunt of wil investeren in 3d-printing en daarmee samenhangend hoe (on)handig je bent waarschijnlijk de belangrijkste zijn.
Om met budget te beginnen: het is niet het meest verstandige om de aller- allergoedkoopste optie te kiezen. Als je de aanbiedingen in de gaten houdt, kun je voor ruim onder de honderd euro een printer kopen. Bij de bekende Chinese webshops kun je op het moment van schrijven bijvoorbeeld een X1 Mini-printer van Easythreed kopen voor ongeveer tachtig euro, zonder eventuele kortingscoupons gerekend. Uiteraard is het lastig een oordeel te vellen over een printer op basis van foto's en specs, maar er is altijd een kans dat je na een paar middagen prutsen teleurgesteld moet concluderen dat 3d-printers niks voor jou zijn. Dat kan evengoed de conclusie zijn met een duurdere printer, maar de kans is dan wel iets groter dat het aan het concept van 3d-printen ligt, en niet aan frustratie door mislukte prints. Mocht je toch voor erg weinig geld willen kijken of een 3d-printer iets voor je is, kun je misschien beter naar een TronxyX1 kijken, of voor iets meer geld naar een Ender-3 omzien.
De X1 Mini van Easythreed: veel goedkoper wordt het niet
Daarbij komen we bij een afweging die je moet maken voor je überhaupt een printer koopt: waar heb je een 3d-printer voor nodig? En niet onbelangrijk: is een eigen 3d-printer wel de beste oplossing voor jouw probleem of beoogde doel? Als je bijvoorbeeld metalen prototypes wil maken, kun je misschien beter gebruikmaken van professionele diensten die je ontwerp fabriceren en opsturen. En misschien is een lasercutter of een cnc-machine of draaibank een veel beter productiemiddel voor jouw toepassing. Printen heeft immers sterke en zwakke kanten, en je kunt frustraties en kosten besparen door die te onderkennen of te benutten. Met 3d-printers kun je snel itereren op een ontwerp en unieke objecten maken die je met andere productiemethoden niet kunt maken. Daar staat tegenover dat ze, zeker als ze met gesmolten plastics werken, niet 's werelds sterkste objecten leveren, wat een massief stuk metaal bijvoorbeeld wel kan zijn. Je zult een hoop tijd, geld en moeite in een minder sterke kant moeten investeren om dat op te lossen, dus een goede afweging van de voors en tegens van printen is noodzakelijk.
Voor de meeste tweakers liggen de zaken waarschijnlijk iets minder gecompliceerd. Je wil met 3d-printers gaan spelen, maar welke printer moet je kiezen? Voor thuisgebruik heb je in essentie twee opties, mits je budget (zie punt 1) niet oneindig is: koop je een fdm-printer die met rollen filament werkt, of koop je een lcd-printer, die met een bad kunsthars werkt? We hebben in het verleden één printer van dat laatste type getest, en dat leverde gemengde gevoelens op.
Lcd-printers ('sla')
Lcd-printers worden vaak sla-printers genoemd, maar formeel werkt die laatste met een laserstraal die hars uithardt en de eerste met een lcd en uv-licht als lichtbron om het hars uit te harden. De term wordt vaak uitwisselbaar gebruikt, maar we houden voor de duidelijkheid hier de term lcd-printer aan.
Aan de ene kant levert een lcd-printer fantastisch mooie, gedetailleerde printjes op, maar er zijn ook mindere kanten. Ten eerste: de afmetingen. Je printjes zijn in de regel niet zo groot, want een lcd-printer werkt met een bad hars dat bovenop een beeldscherm staat. Op dat beeldscherm worden de structuren getoond die voor een laag in de print nodig zijn, waarbij uv-licht door het scherm en in de bak hars schijnt. Waar de hars door het licht wordt beschenen, polymeriseert het en hardt het uit, en zo wordt laagje voor laagje een object gebouwd. De resolutie, of de details, in de print zijn direct afhankelijk van de resolutie van dat schermpje dat eronder ligt, en veel meer dan een 4k-scherm is hier niet haalbaar of betaalbaar. Als dat 4k-scherm een diagonaal van 30 inch heeft, krijg je weliswaar grote prints, maar ook een superlage resolutie: de pakweg acht miljoen pixels worden immers uitgesmeerd over een groot oppervlak.
De Form3 sla-printer van Formlabs
Met een kleiner scherm is de effectieve resolutie, of pixeldichtheid per vierkante millimeter, veel groter en kun je dus veel gedetailleerdere prints maken. Veel lcd-printers hebben dan ook een beperkt bouwvolume, met 4k-schermen met een beelddiagonaal van ongeveer zes inch voor een bouwplaatoppervlakte van 100 vierkante centimeter. Ter vergelijking: een fdm-printer heeft meestal een kleine 400 vierkante centimeter bouwoppervlakte. Daar staat tegenover dat de resolutie, en daarmee het detail, van zo'n lcd-printer op een beperkt bouwvolume enorm is. Dank hierbij in de orde van enkele tientallen microns. Daarmee zijn lcd-printers bijvoorbeeld bijzonder populair bij bouwers van miniaturen.
De supermooie kwaliteit bij zeer fijne, kleine objecten ten spijt, moet je wel goed overwegen of lcd-printing iets voor je is. Met alleen een printer en natuurlijk de hars ben je er namelijk nog niet. Je moet - althans: het is sterk aan te raden en ook weer afhankelijk van je printer en hars - na het printen je printjes nog nabewerken door het hars extra uit te laten harden. Overtollig hars moet je eerst wegspoelen met een bad van bijvoorbeeld ipa (niet het bier, maar de schoonmaakalcohol) en daarna in een uv-doos uitharden. Bovendien is hars nogal plakkerig en rommelig omdat het vloeibaar is, en als de dampen die er vanaf komen al niet slecht voor je gezondheid zijn, ruiken ze in ieder geval niet lekker.
Filamentprinters
Zoals we net aangaven, zullen de meeste eerste stappen in 3d-printing gezet worden met een fdm- of fff-printer op basis van een hot-end die gesmolten plastic deponeert. Dat is ook de categorie waar we ons voornamelijk op richten in dit verhaal. Maar als je denkt dat de keus dan opeens makkelijk wordt of er weinig meer te kiezen valt: think again.
Als je een dergelijke printer wil kopen, blijf je uiteraard te maken hebben met keuzes: factoren als budget, het beoogde doel en je bereidheid of wens om te tweaken spelen daar allemaal in mee. Ook als je een budget hebt vastgesteld en besloten hebt een printer te kopen om bijvoorbeeld onderdelen voor modelbouw te maken, zul je moeten kiezen welk type printer en uiteindelijk welk model je wil kopen.
Delta-printers
Rostock Delta-printer
Fdm-printers zijn namelijk te koop in verschillende categorieën. Die worden voor huis-tuin-en-keuken-gebruik gedefinieerd op basis van hun mechaniek: we kennen voornamelijk zogenaamde 'Cartesian'-printers die met een coördinatenstelsel voor de printkoppositionering werken op basis van de drie assen die we allemaal kennen: x, y en z. Formeel vallen zogenaamde Delta-printers ook onder die noemer, maar toch zijn ze het apart vermelden waard, omdat ze er compleet anders uitzien. Ze hebben namelijk een rond printbed en drie verticale assen die de printkop laten bewegen in x-, y- en z-richting. Over exoten als polarprinters of printers met een oneindig bed met lopende band, zullen we het verder niet hebben, hoewel die laatste categorie eigenlijk gewoon een Cartesische printer is.
Cartesische printers
Grofweg vallen Cartesische printers in drie groepen uiteen. De hier bovengenoemde Delta-printers is een relatief kleine groep en de hieronder genoemde Core XY- en H-Bot-printers vallen er ook onder, maar zijn toch het apart vermelden waard. Het gros van de huis-tuin-en-keuken-printers zijn Mendel- en Darwin-printers, die ook onder de Cartesische noemer vallen. Mendel-printers laten de x-as in de hoogte bewegen, terwijl Darwin-printers alleen het bed in hoogte verplaatsen.
Core XY en H-Bots
Het Core XY-referentiemechanisme (beeld: Ilan E. Moyer)
Core XY-printers en H-Bots vallen onder de Cartesische noemer, maar zijn wat complexer wat hun mechaniek betreft dan de Mendels en Darwins hieronder. Ze zijn wat minder populair als instaprinter, maar kunnen in de regel wel wat sneller printen en vergen minder ruimte. Wel zijn ze vaak duurder dan andere Cartesische printers. De H-Bots laten de printkop bovenin over de x- en y-as bewegen en laten het printbed zakken in de z-richting. Daarmee lijken ze op een CoreXY-printer, maar waar een H-bot de x- en y-as apart aandrijft, is de xy-as in een CoreXY-printer een geheel, dat met een enkele band wordt aangedreven.
Gewone printers
Dan komen we bij de laatste categorie, de 'gewone' Cartesische printers, waartoe de bekendste printers als Creality's Ender 3 en Prusa's i3 MK3S(+) behoren. Ook hier zijn weer diverse mechanismen mogelijk, waarbij vooral de bewegingen van de x- en z-as verschillen. Bij een Mendel-type printer beweegt de y-as het printbed naar voor en achter. Voor de x-as kan gekozen worden voor een systeem waarbij de printkop als een loopkat over een stuk aluminium glijdt, waarbij die draagarm aan twee kanten door staanders wordt geleid. Een alternatief is een 'gantry' die maar aan één kant vastzit, zoals bijvoorbeeld bij de Prusa Mini of de Monoprice Mini, die overigens ook onder andere namen wordt verkocht.
Typische Cartesische printer
Ook de beweging van de z-as verschilt bij printers. Sommige modellen hebben één steppermotor om de x-as omhoog en omlaag te bewegen; andere hebben twee geschakelde z-steppers die beide kanten gelijktijdig bewegen, al dan niet geholpen door een tandriem die beide kanten verbindt, zoals bij de Creality CR6-SE. Het gebruik van twee motoren in plaats van één brengt uiteraard extra kosten met zich mee, maar het levert betrouwbaardere bewegingen op. Voor printers met z-as-actuatie aan een kant is een uitbreiding van het aantal z-steppers naar twee stuks dan ook een populaire upgrade.
Er is grote kans dat je bij een reguliere Cartesische printer uitkomt als je gaat shoppen, maar de genoemde alternatieven, met name de CoreXY en H-Bot, hebben hun voordelen als het om snelheid gaat. Over het algemeen kun je die modellen wat sneller laten printen dan gewone Cartesische printers, onder meer dankzij het stabiele, kubusachtige frame dat ze hebben. Ook Delta's staan bekend om hun vrij hoge printsnelheid en mooie kwaliteit prints, en bovendien kun je er vaak veel hogere prints mee maken dan met andere printers. Wel zijn ze lastiger te bouwen en onderhouden, en vaak is een zogenaamd direct-drive-mechanisme, waarover zo direct meer, niet mogelijk.
Printkoppen: direct of indirect?
We hadden het net al even over een direct-drive-mechanisme. Dat is een benaming voor een printkop waarbij de steppermotor die het filament aanvoert direct op de printkop zit. Het alternatief voor direct-drive is een Bowden-setup, waarbij de steppermotor voor filamentaanvoer stationair op het frame of de X-as gemonteerd is, en het filament een langere weg naar de printkop aflegt.
Het hot-end
Laten we eerst even de anatomie van een printkop, of hot-end, doornemen. Filament wordt aangevoerd naar het hot-end: hoe dat gebeurt, zien we zo direct. Daarbij komt het filament in het koellichaam van de printkop terecht. Meestal ziet dat eruit als een stuk metaal met koelribben, waarop een ventilator gemonteerd is. Het filament wordt hierdoorheen geleid naar het daadwerkelijke 'business end', waar het gesmolten wordt. Dat gaat via een buisje van metaal, maar in dat buisje kan de ptfe-buis een stuk doorlopen, of het kan volledig van metaal gemaakt zijn. In het eerste geval is sprake van een standaard hot-end. Als die buis helemaal van metaal is en de ptfe-buis al bovenin het koellichaam stopt, is er sprake van een all metal hot-end. Dat stelt je in de regel in staat met filamenten te printen die een hogere temperatuur vergen. Het ptfe-buisje kan bij hoge temperaturen te heet worden, deels smelten en ongezonde dampen afgeven.
Het filament komt na het koellichaam via de zogenoemde heat break, een regio waar de metalen buis zo dun mogelijk is om warmte niet naar boven door te voeren, bij het heat block aan. Daar werken een verwarmingscartridge en thermistor (een soort thermometer) samen om het plastic te smelten. Het inmiddels gesmolten plastic wordt ten slotte door de nozzle geduwd, waar het in een dunne, semivloeibare draad van meestal 0,4mm doorsnede uitkomt.
Bowden
De keus voor een type filamentaanvoer - direct-drive of Bowden - is van belang voor de soorten filament die je kunt gebruiken. In principe koop je je printer met Bowden- of direct-drive-mechanisme, hoewel je soms Bowden-setups kunt upgraden naar een direct-drive. Waarom zou je dat willen?
Bij een Bowden-drive zit de steppermotor die je filament aanvoert meestal op de x-as, en hij beweegt mee als die x-as omhoog en omlaag beweegt. Hij beweegt echter niet mee met de printkop, en je filament moet dus de afstand tussen stepper en hot-end zien te overbruggen. Daartoe wordt het filament door een buisje van ptfe, of teflon, geduwd, en in de printkop naar het hot-end geleid. Voor harde filamenten als pla, asa of petg is dat niet zo'n probleem, maar bij flexibele filamenten kan het lastig zijn het filament correct aan te voeren.
Direct-drive versus Bowden-extruder (bron: Recreus.com)
Direct-drive
Voor dergelijke zachte filamenten, die soms zo makkelijk als elastiek buigen, is het van belang dat het zogenaamde 'filament path' zo kort mogelijk is, zodat geen knikken kunnen optreden. Ook met retractie, waarbij het filament een klein stukje uit het hot-end wordt teruggetrokken om druipen te voorkomen, is een kortere route voor met name flexibel filament te prefereren. Als je met dat soort flexibele filamenten wil gaan printen, is het dus raadzaam een printer met direct-drive uit te zoeken. Bijkomend voordeel van zo'n direct-drive-systeem is dat filamentwissels over het algemeen wat makkelijker zijn omdat het filament niet door een lange teflonbuis hoeft te worden gevoerd. Minder afstand betekent minder kans om fout te lopen.
Er zijn echter ook nadelen aan direct-drive-printers. Omdat de steppermotor op de printkop zit, en dus steeds meebeweegt, is de printkop zwaarder en daardoor kun je minder snel printen. De lichte printkop van een Bowden-printer heeft minder last van inertie en kan dus sneller van richting veranderen, sneller stoppen en sneller op gang komen. Dat vermindert de kans op een fenomeen dat 'ringing' wordt genoemd of als 'salmon skin' bekendstaat: kleine variaties in de oppervlakte van je prints die door 'na-ijlen' van de printkop worden veroorzaakt. Een Bowden-setup is vaak ook wat goedkoper om te maken, reden waarom je ze veel bij instapprinters ziet.
Printers selecteren en kopen
We hebben gekeken naar de voor- en nadelen van verschillende printers, maar een keus heb je nog niet gemaakt. Daarom kijken we naar een paar populaire printers en hun voor- en nadelen. Let wel, dit is niet echt een koopadvies, maar een generalisatie op basis van eigen ervaringen. Aangezien we niet heel veel printers reviewen bij Tweakers kunnen we dit op een beperkt aantal printers stoelen.
Om het persoonlijk te maken: ik heb heel lang met een Ender-3 geprint, en die printer na korte tijd flink gemodificeerd. Out-of-the-box is het een prima printer, en dat geldt zeker voor de V2 van deze printer, die eerder dit jaar uitkwam. Een van de aantrekkelijkste eigenschappen van deze printer is de lage instapprijs, gecombineerd met de grote community van eigenaren die de printer upgraden, modificeren en uitbreiden. Voor pakweg 150 tot 200 euro heb je een prima printer aan de Ender-3, en als je hem laat zoals hij wordt geleverd, zul je er plezier aan beleven. 3d-printen is echter een leuke hobby, en het wordt nog leuker als je af en toe wat knutselt aan je printer. Dat leert je beter begrijpen hoe alles werkt, wat je weer helpt om eventuele verbeteringen door te voeren. Mijn Ender-3 is dan ook behoorlijk gemodificeerd tijdens zijn leven, met onder meer een nieuw moederbord met Trinamic-drivers die stiller zijn, een touchscreen voor bediening, een direct-drive-extruder, lineaire rails voor strakkere bewegingen, automatische bedlevelling en diverse kleine mods als verlichting. Zo maak je van een goedkope instapprinter niet alleen een betere, maar ook een veel duurdere printer. Maar bedenk: een hobby mag geld kosten en bovendien is het leerzaam en leuk om te doen.
Ender-3
Is het zelf knutselen aan printers niet zo aantrekkelijk voor je, dan kun je een printer als de Ender-3 natuurlijk laten zoals hij geleverd wordt. De community eromheen is echter vooral gericht op het modificeren van de printers en het verbeteren van de printkwaliteit. Je krijgt in de regel prima printjes van een Ender-3 en zeker voor het geringe budget zijn er weinig aantrekkelijkere opties.
Heb je wat meer te spenderen, dan kun je aan een iets makkelijkere of iets grotere printer denken. De Ender-3 en soortgelijke printers in die prijsklasse hebben een printbed van 22 bij 22 centimeter. Je kunt printers kopen met een groter printbed, maar bedenk wel dat je daarmee een van de lastigste uitdagingen vergroot: het vlak en recht krijgen van dat printbed. Voor een goed gelukt printje, of vaak überhaupt een print, moet je bed mooi vlak en parallel aan de x- en y-as staan. Een groter bed kan, zeker met handmatige 'levelling' zoals dat heet, lastiger zijn.
Prusa Mini
Als alternatief kun je je budget aan gebruiksgemak spenderen, en veel makkelijker dan met Prusa wordt het niet. Voor een kleine 400 euro, fors meer dan de 150 tot 200 euro van de Ender-3 en co, koop je de Prusa Mini. Prusa staat bekend om zijn uitermate betrouwbare printers en misschien nog wel meer om zijn uitstekende service. Kom je ergens niet uit of heb je problemen met je printer, dan staat niet alleen een behulpzame community, maar ook een kundige helpdesk voor je klaar. Daarmee koop je met een Prusa Mini niet alleen een prima printer, maar ook peace of mind en support. Daar betaal je wel flink voor, want sec gezien doet de Mini niet heel veel meer dan printers die aanzienlijk minder kosten.
MK3S(+)
Datzelfde geldt voor het grote broertje van de Mini: de MK3S of sinds kort de plus-variant daarvan. Als je puur naar de printer kijkt lijkt hij nauwelijks de achthonderd euro waard die deze kit kost, en dan moet je hem ook nog in elkaar zetten. Voor een kleine duizend euro wordt dat bij Prusa in Tsjechië voor je gedaan en wordt de printer afgesteld. Dat kun je met een beetje handigheid best zelf en ook het afstellen is niet lastig. Mocht je ergens niet uitkomen, dan staan wederom de community van gebruikers en de helpdesk tot je beschikking. Persoonlijke noot: ik heb jaren met een Ender-3 en met zelfbouwprinters geprint en een Prusa klonk als dure onzin, maar na intensief coronagebruik en de wens meer met asa, petg en tpu te printen, besloot ik toch een MK3S te kopen. Afgezien van de aankondiging van de MK3S+, een paar weken na aanschaf, was dat een prima keus. De betrouwbaarheid en kwaliteit waarmee printjes worden afgeleverd zijn erg prettig, net als de betere ondersteuning voor andere filamenten dan pla.
Van de drie genoemde printers zijn in hun prijsklassen nog tientallen zo niet honderden andere printers te koop, maar de genoemde modellen zijn bijzonder populair en met reden: het zijn goede printers voor hun geld en het simpele feit dat ze door veel mede-tweakers worden gebruikt, betekent dat troubleshooting makkelijker is en er veel upgrades en modificaties gedeeld worden. Je kunt uiteraard ook voor een minder populair model in je prijsklasse kiezen, maar dan zul je meer zelf moeten uitzoeken als je problemen ondervindt of extra mogelijkheden zoekt.
Filamenten
We hebben het op de voorgaande pagina's al een paar keer tussen neus en lippen over filament gehad, en je weet vast dat er verschillende soorten zijn. Voor de genoemde lcd-printers gebruik je zoals gezegd harsen, die onder invloed van uv-licht uitharden. Omdat we ons vooral richten op fdm-printing zullen we het hier echter vooral over plastic of kunststof filamenten hebben, die op een rol worden geleverd.
Als je gaat shoppen voor filament, valt wellicht op dat veel soorten in twee diameters beschikbaar zijn: 2,85mm en 1,75mm. Die eerste, dikkere draden zijn wat stijver en hebben meer energie nodig om te smelten. Een van de printerfabrikanten van het eerste uur, Ultimaker, is tegenwoordig nog een van de weinige fabrikanten die printers verkoopt die met 2,85mm-filament werken. Het gros van de printers voor thuisgebruik maakt gebruik van 1,75mm dik filament. Niet getreurd, ook daarin valt genoeg te kiezen. Over het algemeen is het raadzaam om filament van goede kwaliteit te kopen en te experimenteren met instellingen. Heb je eenmaal een prettig werkende combinatie gevonden, maak dan notities en bewaar je filament droog, bijvoorbeeld in ziplockzakken.
Pla
Verreweg het meest gebruikte filament is pla, wat staat voor polylactic acid. Dit plastic wordt vaak als milieuvriendelijk en afbreekbaar aangeprezen, maar na een paar maanden in de grond is er bar weinig van die biologische afbreekbaarheid te zien. Dat gezegd hebbende, is het wel een van de best verkrijgbare en eenvoudigst te printen plastics. Het is in enorm veel kleuren te koop, en desgewenst ook met diverse toevoegingen, waarover straks meer. Voor de toepassing van pla heb je niet per se een verwarmd printbed nodig, maar het maakt je leven wel een stuk makkelijker. Gelukkig zijn de meeste printers, behalve supergoedkope instappers, van een verwarmd bed voorzien.
Pla is een typische all-rounder die prima geschikt is voor het gros van je printwerk. Omdat het zo makkelijk print, is het voor veel gebruikers het standaardmateriaal. Tijdens het printen is er nauwelijks sprake van het zogenaamde 'warping', een fenomeen waarbij grotere prints krom trekken en loslaten van het printbed. De vereiste hot-end-temperaturen liggen tussen de 180 en 220 graden, wat elke printer zonder problemen aankan. Pla heeft echter ook een nadeel, namelijk de geringe resistentie tegen zware belasting en warmte. Bij gebruik buitenshuis in de zon, of in de auto, kan een pla-printje al snel vervormen.
Productvergelijking
Hotend-temperatuur
Hotbed-temp
Stevigheid
Warmtebestendig
Warping
Prijs
PLA
180 - 220
60
+
--
++
+++
ABS
240 - 260
100
+++
+++
---
++
PETG
260 - 270
90
++
++
+
+
ASA
~ 260
100
+++
+++
--
+
Nylon
250 - 270
90
+++
+
+
---
Flex
200 - 250
20 - 70
+
-
++
---
Additives
180 - 220
60
+
-
++
---
Abs
Voor dat soort werk was abs altijd het filament om naar te grijpen: het plastic kan goed tegen relatief hoge temperaturen tot zo'n tachtig graden, waar pla met een graad of zestig zijn zogenaamde glas-transitie-temperatuur bereikt. Met andere woorden: dat is het punt waarop het plastic enigszins vloeibaar begint te worden. Naast de hogere temperatuurbestendigheid is abs ook steviger en kan het worden gebruikt in toepassingen waarbij mechanische kracht vereist is.
Daar staat tegenover dat abs notoir lastig te printen is. Ten eerste moet je hot-end flink heet worden gestookt: de meeste abs-varianten worden op ruim boven de 250 graden geprint, met een printbed waarvan de temperatuur tegen de 100 graden zit. Vooral printkoppen die een ptfe-buis hebben, kunnen moeite hebben met die hoge temperatuur. Het ptfe kan deels smelten en zo verstopte printkoppen veroorzaken. De 100 graden voor het printbed kan ook niet elke printer aan.
De polymeren van abs zijn vrij lang, waardoor ze behoorlijk krimpen als ze afkoelen. Bij grote prints - en vooral bij langwerpige structuren - leidt dat al snel tot kromtrekken van je print en loslaten van het printbed. Voor abs is ook een verwarmd printbed verplicht om dat tegen te gaan, en het is raadzaam om een soort behuizing om je printer te bouwen als je abs print. Daarmee hou je koude luchtstromen tegen en kan de print laagje voor laagje geleidelijk afkoelen, wat vervorming tegengaat. Ook printen sommige mensen met een mengsel van abs en aceton op het printbed. Abs lost op in aceton, en zo krijg je een hechtend laagje dat loslaten moet voorkomen. Abs is ook verkrijgbaar als abs pro en abs plus, varianten die wat makkelijker zijn te printen, maar aanzienlijk duurder zijn.
Petg
Omdat abs zich vaak lastig laat printen, wijken veel gebruikers uit naar andere plastics. Een van de populairste is petg, gebaseerd op hetzelfde plastic als waar frisdrankflessen van worden gemaakt. Wie weleens een colafles heeft laten vallen, weet dat pet - oftewel polyethylene terephthalaat - behoorlijk sterk, veerkrachtig en impactbestendig is. Daarom is het een gewild plastic voor structurele prints en prints die aan relatief hoge temperaturen worden blootgesteld. Om te printen wordt een glycolgroep aan pet toegevoegd, waardoor het makkelijk print.
Net als abs is ook het printen van petg niet voor elke printer de makkelijkste opgave, want ook voor petg moet je je hot-end en bed flink heet laten stoken. Het bed mag over het algemeen iets minder warm zijn dan voor abs, iets onder de honderd graden, maar het hot-end moet een temperatuur hebben van tot wel 270 graden. Daar staat tegenover dat petg een stuk makkelijker wordt geprint dan abs, met veel minder warping. Wel heeft het de neiging tot 'stringing', het verschijnen van dunne horizontale haartjes tussen opstaande elementen van je print. Dat is grotendeels op te lossen middels het zorgvuldig afstellen van temperatuur en retractie, en daarnaast kun je met een aansteker de haartjes wegbranden.
Asa
Een ander abs-alternatief dat aardig in opkomst is, luistert naar de naam asa. Het is bepaald niet vrij van warping zoals we dat bij abs zien, maar wel wat minder. Het plastic is iets sterker en beter bestand tegen zonlicht, zodat het meer geschikt is voor structurele onderdelen voor buiten, of voor onderdelen die flink warm worden. Net als abs laat asa tijdens het printen mogelijk ongezonde dampen vrij, reden om goed te ventileren. Dat staat een beetje haaks op de eis om ervoor te zorgen dat er geen temperatuurverschillen - bijvoorbeeld door tocht - optreden tijdens het printen. Een behuizing om lekker warm in te printen en dampen binnen te houden is dan ook geen gek idee. Asa moet ook weer flink warm geprint worden, met zeker 260 graden voor de hot-end en 100 graden voor het bed. Asa is als een van de weinige filamenten goed bestand tegen UV-licht, wat het tot een goede keus voor buitengebruik maakt.
Nylon
Nog een lastig materiaal, maar erg sterk, is nylon. Het is niet voor niets dat plastic afstandsringen en glijlagers vaak van nylon worden gemaakt: het materiaal is bijzonder slijtvast en kan goed tegen warmte. Naast wederom een behoorlijke neiging tot warping, is nylon ook nog eens sterk hygroscopisch. Dat wil zeggen dat het water aantrekt, en dat doen de meeste filamenten tot op zekere hoogte. Daarom worden ze meestal vacuüm verpakt geleverd, met een silicagel-zakje erbij. Nylon is echter boven een bepaalde vochtigheidsgraad nauwelijks nog printbaar en daarom wordt het vaak een paar uur in een oven gedroogd. 'Nat' nylon herken je makkelijk als je tijdens het printen gekke geluiden hoort van opgenomen water dat door de hoge temperaturen in stoom verandert: het vormt dan belletjes in het plastic die knallen.
Flexibele filamenten
Dan is er ook nog een categorie filamenten waarbij veel mensen niet zullen geloven dat je het eindresultaat geprint hebt: flexibele filamenten als tpu. Tpu, of thermoplastisch polyurethaan, is een soort tpe, of thermoplastisch elastomeer. De verschillende tpe's worden onderscheiden door hun Shore-hardheid: een hoog Shore-getal, bijvoorbeeld 90, staat voor een vervormbaar plastic, terwijl een plastic met een Shore-hardheid van bijvoorbeeld 70 bijna op elastiek lijkt. Een bekende tpu-variant die al een tijdje meegaat is NinjaFlex, maar er zijn ook zachtere, meer flexibele tpe's, zoals FilaFlex.
Hoe zachter een flexibel filament is, hoe lastiger het is te printen. Het is immers moeilijk om te zorgen dat het filament geen ongewilde bocht maakt en niet in je hot-end maar ergens naast een tandwiel terechtkomt. Een direct-drive extruder is dan ook handiger, hoewel je ook met een Bowden-setup voorzichtig met flexibele filamenten kunt printen. Een harde regel voor temperaturen is er niet: sommigen zweren bij een koud printbed, anderen verwarmen tot 70 graden. Een regel die je wel kunt aanhouden is dat je langzaam moet printen. Veel sneller dan 30mm/s is niet aan te raden, en stel je retractie goed af. Flexibele filamenten vergen flink wat finetuning om ze netjes geprint te krijgen, maar het resultaat is het wel waard. En over waarde gesproken: tpu en tpe behoren tot de duurste filamenten die je kunt kopen. Rollen gaan dan ook meestal per halve kilogram in plaats van per kilogram. Een rolletje van 500 gram kost al snel 30 tot 50 euro, afhankelijk van wat en waar je koopt.
Toevoegingen
Over prijzige filamenten gesproken, er zijn nog een aantal speciale varianten, vooral van pla. Dat zijn de filamenten met toevoegingen die het plastic andere eigenschappen geven. Zo kun je 'wood fill'-pla kopen, dat voor een deel met houtstof is verrijkt. Een printje lijkt dan vanzelfsprekend alsof het van hout is gemaakt, en je kunt het ook schuren en een beetje bewerken als hout. Andere toevoegingen zijn metaalfilamenten, zoals brons dat aan pla wordt toegevoegd. Dergelijke toevoegingen zijn wel wat agressiever voor met name je hot-end en tandwielen die het filament aanvoeren. Met name je nozzle, het stukje koper of messing met het gaatje waardoor het filament geperst wordt, heeft te lijden. Mensen die veel met dergelijke filamenten printen, doen er dan ook verstandig aan een gehard stalen nozzle te kopen.
Ook kun je filamenten kopen die van kleur veranderen onder bepaalde lichtval, of waarvan de kleur afhankelijk is van de temperatuur waarmee je print. Als je een printer hebt die meerdere filamenten kan printen, bijvoorbeeld een printer met twee printkoppen of Prusas ietwat lastig te tweaken MMU-systeem, kun je ook een apart filament gebruiken als vulmiddel of als ondersteuning. Vooral voor dat laatste is een wateroplosbaar filament als pva interessant. Het aanbod aan betaalbare, goedwerkende en populaire consumentenprinters die gelijktijdig met twee of meer filamenten printen is echter beperkt.
Tot slot: kosten
We hebben in dit eerste deel geprobeerd je wegwijs te maken in de aspecten van 3d-printers die je kunnen helpen een printer te kopen. Aangezien er bijzonder veel opties zijn en ieders wens net even anders is, kunnen we geen uitputtende lijst van alle printers, filamenten en upgrades geven met aanbevelingen die voor iedereen gelden. 3d-printen is een hobby voor velen, en voor sommigen kan dat uitgroeien tot een bron van inkomsten. Maar net als alle andere hobby's is het heel persoonlijk wat je wil bereiken, hoeveel tijd en geld je wil investeren en wat je verwachtingen zijn.
Over geld kunnen we nog wel iets zeggen, want veel mensen denken van een afstandje dat printen duur is. Uiteraard kun je het zo gek maken als je wil, maar de instapkosten kunnen erg laag zijn. De genoemde Ender-3-printer kost 150 tot 200 euro, afhankelijk van waar hij vandaan komt en welke uitvoering het is. Tel daar een paar rollen pla bij op, en de komende maanden kun je printen tot je een ons weegt. Een rol pla kost zo'n twintig tot vijfentwintig euro, en met 1kg plastic kun je aardig wat printjes maken. Het hangt er uiteraard vanaf hoe groot en hoe zwaar je je printjes maakt, maar waarschijnlijk zul je niet meteen in je eerste week een rol pla erdoor jagen.
Het wordt wel een stukje prijziger als je serieuzer gaat hobby'en. Je printer upgraden met andere hot-ends, moederbordjes en stepperdrivers kost per upgrade allemaal niet zo veel, maar cumulatief kun je zo honderden euro's in je printer stoppen. Ook als je met de exotischer filamenten gaat printen of veel verschillende kleuren filament tot je beschikking wil hebben, kan je investering oplopen. Uiteraard kun je ook een flinke hap geld aan een duurdere printer uitgeven, van 400 tot 800 euro aan een Prusa, tot duizenden euro's aan printers die meer voor professioneel gebruik zijn bedoeld.
In het volgende deel van deze korte serie kijken we naar het prepareren van je printjes: het proces dat slicing wordt genoemd. Daarnaast nemen we een aantal opties om je prints na te bewerken onder de loep, en kijken we hoe je je prints én printer voorbereid om optimaal succes met je printje te hebben. Ten slotte bekijken we de laatste stap in het proces, en misschien wel het aspect van 3d-printing dat de meeste voldoening geeft: zelf je ontwerpen maken.
Ik wil het plezier van anderen niet bederven, maar ik zie nog steeds het nut niet in van om zo'n ding thuis te hebben. Afgezien van een paar keer een leuk 3d stukje plastic te maken. Maar dat heb je dan na een paar keer gedaan te hebben, toch ook wel gezien? Wat doen jullie met al die dingetjes? Neerzetten als een verzameling?
Dus mijn oprechte vraag is: wat is het nut van zo'n apparaat om thuis hebben? Wat heb je eraan? En hoe slecht is dit voor het plastic afval probleem?
Misschien dat in een volgend artikel hier ook aandacht aan besteed kan worden? @willemdemoor
[Reactie gewijzigd door segil op 22 juli 2024 18:05]
Dat is een goede vraag. Alleen een 3d printer voor de show lijkt mij geen goed plan.
Om ervaring op te doen met techniek, etc zou een reden kunnen zijn.
Ik heb de Ender 5 sinds December 2019 en ik print zo ongeveer elke dag als ik thuis ben. Meeste is voor wargaming scenery (wat ik dan vooral print voor de mensen waar ik mee wargaming) en modelbouw van Marine schepen. Maar ook een opberg systemen voor electro componenten, gereedschap opberg systeem, etc, etc. Nu druk met printen alle game onderdelen voor Gloomhaven en op mijn to-do lijst nog alle gaming tiles en onderdelen voor Star Wars Imperial Assault.
Kun je vast ook wel ergens kopen, maar ik kan het nu 100% naar mijn zin uittekenen en dan printen.
Ik kan die dingen ook ergens kopen, maar denk omdat ik alleen print wat ik nodig heb, mogelijk minder afval produceer dan als ik het kant-en-klaar koop. En ook valt een complete productie-transport chain weg, lijkt mij ook een redelijk plus.
Heb net een tweede Resin printer gekocht, nu haal ik bv onderdelen in 1/350 schaal. Voorbeeld; 10 x dual-40mm Bofor Anti Aircraft gun. kosten 10 Euro (komt dan nog 5 Euro verzend kosten bij)
Ik heb er maar 3 nodig. De 10 worden verpakt in plastic doosje, daar omheen zit nog weer dikke bubbel plastic en een enveloppe. Dat gaat dan mee in de post/transport etc.
Dus zelf printen is denk ik op termijn een betere oplossing.
Met je eens dat je wel iets van een goede reden moet hebben, zonder dit soort model-bouw of wargaming hobby zou ik niet heel veel printen en zou het zeker minder nuttig zijn geweest.
[Reactie gewijzigd door smitae op 22 juli 2024 18:05]
ah kijk, dank! Nu krijg ik er een beter beeld bij. En zou je zeggen dat de kwaliteit van jouw producten vergelijkbaar (en wellicht zelfs beter) is dan wanneer je het in de winkel koopt?
Heb er koptelefoons mee gerepareerd. Bekapeling in routers gefixed. Onderdelen van het dashboard van de auto. Heb een leerling gehad die niet makkelijk met zijn handen zaken kon oppakken maar je kunt custom spelelementen uitprinten zodat hij ze wel makkelijk kan vastpakken.
Mijn moto sport 360 waarvan het bandje kapot ging en het siliconen bandje vervangen was duurder dan een nieuw horloge kopen. Dus eigen behuizing geprint waar standaard bandjes wel op kunnen.
Monitor stand voor een verticale moniteropstelling.
Automatisch plant bewateringssysteem met verloopstukjes.
Als ik iets ga bouwen met hout dan print ik een template voor de gaatjes voor de schroeven zodat alles netjes symetrisch en recht wordt gebouwd.
Ik heb zelf een i3 clone die toch best wat fine-tuning nodig heeft gehad. Nu ben ik erg tevreden met de resultaten. Hij staat bij mij zeker niet continu aan, maar ik ben toch heel blij dat ik de volgende dingen zelf heb kunnen maken/repareren:
-Afgebroken pinnentje voor een klepje in dashboard.
-Aantal ventielatieroosters op maat die nergens te koop zijn of heel lastig te vinden.
-buisvenrilator die nieuw als snel honderden euro's kost en dus in een klap de printer terug heeft verdiend.
-verschillende pi4 cases, waar je al 10 tallen euro's aan kwijt bent als je iets vergelijkbaars moet kopen.
-opbergdoosjes voor AA en AAA oplaadbare batterijen.
Verder zie je gewoon regelmatig andere zaken die je kan verbeteren of repareren met een ge-3dprint onderdeel.
[Reactie gewijzigd door fastedje op 22 juli 2024 18:05]
> Als ik iets ga bouwen met hout dan print ik een template voor de gaatjes voor de schroeven zodat alles netjes symetrisch en recht wordt gebouwd.
Kijk, dat vind ik dan nou weer een voorbeeld van toename van plastic afval. Hetzelfde effect kan je bereiken met een velletje papier met stipjes op de plek van de schroefjes, of nauwkeurig uitmeten.
Alle andere dingen die je noemt zijn nuttig hoor, daar niet van.
Per saldo lever 3d printers helaas meer afval op dan dat ze besparen door reparaties. In mijn eigen ervaring dan. Zelfs als ik iets ging repareren had ik te veel mislukte prints dat het echt uit kon qua afvalvermindering (wat voor mij een van de redenen was om zo'n ding te gebruiken. ik repeareer liever dan dat ik iets nieuws aanschaf).
Maar wellicht is de techniek in de afgelopen ~10 jaar dusdanig beter geworden dat het probleem van de eindeloze stroom misprints misschien minder is nu. Hoewel ik dat betwijfel als ik dit artikel (en andere recente artikelen) lees.
Ik ben erg van de designs van Enzo Maris. Mijn template kun je vaak op verschillende manieren gebruiken en het voorkomt fout boren of schroeven. Dit werkt dan ook voor repetitieve zaken. Zoals een serie werkbanken maken. Waarbij je niet wil dat schroeven elkaar raken en dat gelijke afstanden worden gebruikt bijvoorbeeld.
Ik print veel liever iets kleins dan dat ik in de auto rijdt en vaak vele male grotere verpakkingen moet kopen. Ikzelf bepaal de duurzaamheid, stertke van het materiaal. En de plastics die ik gebruik zijn biomassa zetmaal gebaseerd. Niet olie, weliswaar geproduceerd in Europa maar niet uit China. Daarnaast vind ik het leerzamer om mijn eigen bibliotheek van gereedschappen en middelen te ontwikkelen dan iets kan en klaars te kopen. De weg ernaartoe is ook wat waard.
Mijn printer heeft naast wat schoonmaken en boutjes aandraaien weinig onderhoud geblieft. Mislukte prints vallen mee. Mocht het een keer gebeuren dan print ik vaak het missende deel uit en lijm het aan elkaar. Maar tot nu toe gaat alles goed.
[Reactie gewijzigd door Basilange op 22 juli 2024 18:05]
bioplastics is ook interessant. in de tijd dat ik er mee bezig was waren die nog nauwelijks (werkbaar) voorhanden. wellicht toc maar weer eens in verdiepen. Het repareren van allerhande dingen is wel erg aantrekkelijk. dank voor je extra uitleg
[Reactie gewijzigd door aldieaccounts op 22 juli 2024 18:05]
zou je zeggen dat de kwaliteit van jouw producten vergelijkbaar (en wellicht zelfs beter) is dan wanneer je het in de winkel koopt?
Over het algemeen is wat je print niet verkrijgbaar in de winkel, want als je print wat exact wel in de winkel te krijgen is ben je bezig met copyright overtredingen. Maar natuurlijk kan dat, er is genoeg illegaal spul te vinden op het internet.
Qua kosten: Ligt er aan of je je tijd mee rekent qua kosten en hoeveel je je tijd berekent.
Qua kwaliteit: Dat ligt er heel erg aan wat voor materialen/techieken je gebruikt. Is een ABS onderdeel uit een stuk (spuit/gegoten) een stuk sterker dan een 3D geprint onderdeel, ja natuurlijk! Echter is het issue dat het onderdeel dat je nodig heb niet beschikbaar, het dan op een ander proces (dan 3d printen) laten maken is niet financieel haalbaar.
Maar laten we ook eens kijken naar miniatuurtjes, die kan je van bv. Games Workshop krijgen in verschillende materialen/prijspunten: Metaal (tin legering), resin, Finecast (soort resin formule) en plastic (bouwdozen plastic). Per (30mm) mini kan het uiteenlopen van €30 tot €0,50 per mini, geheel afhankelijk van hoe, waar, wanneer, etc. het wordt verkocht. Wil je op ~30mm schaal een beetje kwaliteit detail hebben, dan zal je voor een SLA resin printer moeten gaan (voor grotere modellen zou je prima PLA kunnen gebruiken, maar met hele goede instellingen en prints zouden heel lang duren). Persoonlijk vind ik qua materiaal PLA en modelbouw plastic beter en fijner spul om mee te werken dan resin. Persoonlijk zou ik zeggen dat een mini van €0,50 in modelbouw plastic een veel betere keuze is dan er zelf eentje maken van resin, zelfs goedkoper. Qua materiaal zou ik dat ook zeggen over dat model van €30, maar dan begint opeens qua kosten het heel erg interessant te worden.
GW (Forgeworld)) maakt ook resin modellen, die worden dan gegoten in siliconen mallen. Ik zou in redelijk wat gevallen durven zeggen dat zelf printen in resin een betere optie is dan in resin kopen van Forgeworld. Bubbeltjes in de casts, vervorming van de onderdelen, schade aan de onderdelen, misalignment van de mold delen, etc. Finecast modellen zijn al vaak helemaal slecht, daarbij kan je beter zelf gaan printen. Metaal is een persoonlijke keuze, soms leuker (omdat het gewicht heeft), maar modellen van meerdere onderdelen inelkaar zetten is erg pijnlijk!
Je moet je echter gaan afvragen, is iets perfect of goed genoeg waarvoor ik het gebruik? Zal je de printlines van het onderdeeltje zien wanneer je het gebruikt? Stoort dat je? Leuk dat een spuitgegoten ABS onderdeel sterker is dan een ABS/PLA geprint onderdeel, maar is dat nodig?
[Reactie gewijzigd door Cergorach op 22 juli 2024 18:05]
Tja, wat is betere kwaliteit? In elk geval 100% naar mijn zin. Zeker voor de war-gaming, modelbouw, etc, dingen merk ik geen verschil. Modelbouw is vaak ander soort plastic.
3D is vooral in kosten erg goed voor prototyping, one-off, kleine batches, etc. Maar op het moment dat je naar massa productie gaat zal 3D printen duurder zijn. Maar voordeel van 3D print is dat je alleen print wat je nodig hebt, dus nooit teveel en in de kwaliteit die je zelf wilt.
Maar voor mij persoonlijk heb ik al honderden, mogelijk paar duizend euro bespaard. De spullen die ik print voor mijn kennissen in wargaming doe ik tegen kostprijs (dwz, plastic, stroom, klein beetje afschrijving en onderhoud kosten op de printer)
Maar voor mij was kosten niet direct de driver, wilde vooral zelf kunnen designen en dat dan ook zelf printen. Niks leukers dan mijn eigen 1/100 NL WW2 Destroyer zelf 3D-tekenen vanaf de originele designs en foto’s en dan zelf printen. Modelbouw 2.0 zeg maar.
De kosten zijn inderdaad niet zozeer een factor, want je kunt een en ander voor modelbouw ook voor een redelijke prijs laten printen bij Snijlab. Maar het is gewoon leuk om het helemáál zelf te doen
Tanxs, In elk geval in het Creality forum heb ik wel wat voorbeelden gepost. NIet heel veel, omdat het forum over creality gaat :-) Anders ben ik teveel of-topic.
Maar ook een opberg systemen voor electro componenten ..
Nu zijn de actieve componenten regelmatig nog steeds gevoelig voor statische electriciteit, dus die moet je dan bijvoorbeeld in bakjes opbergen die ESD veilig zijn.
Zijn er printbare plastics met een lagere, ESD veilige weerstand?
Klopt, maar dingen als weerstanden, LED’s, condensatoren, switches, dat soort dingen kunnen er zonder problemen in. Alles van PLA geprint.
De meer active componenten, sensoren, IC, arduino’s, etc. Heb ik in een apart laden kastje, allemaal in electro statische zakjes.
jou beeld klopt volledig ,maar ik gebruik mijn Anet A6 (wel volledig omgebouwd en verbeterd) ook voor mijn drone onderdelen te printen ,waar hij ook perfect voor kan dienen.
Ik heb veel vrienden die altijd al heilig geloven in 3D printers, zelf was ik minder overtuigd.
Ik moest echter laatst een stuk gereedschap hebben om lagerschalen een fiets in de persen. Nu heb je die lagerschalen in allerlei verschillende vormen en maten. Een vrijwel volledige set kost €200,- en specifiek voor de lagers die ik nu in moet persen was ik minimaal €100,- kwijt.
Ik heb nu uiteindelijk echter voor €10,- een stuk draadstaal, wat carosserieringen en een paar moeren gekocht. Vervolgens kan ik per lagerschaal een adapter printen, die enkel wat compressie op hoeft te vangen. Dat kan dus prima met wat plastic. Kortom, 3D printer geleend en wat ontwerpjes uitgeprint.
Je moet het wel leuk vinden om te doen. Ik blijf er wel bij dat het een niche product zal zijn/blijven maar al met ben ik een stuk positiever dan een paar weken geleden.
Eigenlijk valt er altijd wel wat te printen. Kom ik in huis weer iets tegen dat beter kan, dan kijk ik even of er al iets voor bestaat. Zo niet, dan slinger ik Fusion 360 aan en maak ik het zelf wel. Soms deel ik die ontwerpen weer online, maar vaak schiet het er ook een beetje bij in.
Een leuke plek voor inspiratie is Functional printing op Reddit, want daar plaatst men echt nuttige dingen.
In dit hele verhaal mis ik een ander kostenaspect: tijd. Wat is jouw vrije tijd waard. Ik zie hoe jij die balans opmaakt, maar ik denk dat dit niet voor iedereen hetzelfde zal uitpakken.
Helemaal waar, maar dat geldt volgens mij voor elk stuk gereedschap (ja, een 3d-printer is voor mij gereedschap en geen doel op zich)
Je kunt een schuur / garage vol met mooi gereedschap voor houtbewerking hebben, maar dat is nutteloos als je geen tijd en/of zin hebt om zelf een tafel of ander meubel te klussen. Een keuken met de meest uiteenlopende apparatuur en dure messen en pannen is nutteloos als je alleen magnetronmaaltijden opwarmt.
Een 3d-printer hebben, terwijl je niet een model online wil zoeken, slicen en een rol filament op de printer wil hangen, is ook niet nuttig.
[Reactie gewijzigd door Gizz op 22 juli 2024 18:05]
Je gaat de eerste paar keer naast je printer zitten ja, maar dat heb je ook wel snel gezien;)
Al moet ik toegeven dat ik er behoorlijk ZEN van kan worden. Blijft cool om te zien..
Tijd is relatief, je zet dat ding gewoon aan en start de print. Ik kijk soms af en toe via Octoprint dan nog wel eens of alles nog goed gaat en als het af is krijg je een melding. Ja het is een relatief traag proces, maar je vult gewoon een wachtrij met leuke dingen, en dat ding print gewoon... Je gaat toch ook niet op een pak A4 printjes wachten naast de printer?
Zelf doe ik voor werk ook veel technische dingen en 3D modelleren is daar groot onderdeel van. Zonder dat zou ik er denk ik ook niet aan beginnen. Je moet echt wel een beetje 2 rechterhanden hebben.
Het is ook een hobby. Als jij thuis staat te schilderen, schrijf jij ook niet je arbeidsuren af van je huishoudbudget, toch? Het is een nieuwe hobby, en je ontdekt steeds meer dingen om je heen die je zelf zou kunnen maken met een 3D printer. Dat is leuk en vooral erg handig. Ik heb momenteel nog niet zo'n ding, maar heb al tal van ideeën in mijn hoofd. Dingen die je misschien wel kun kopen, maar dan nét niet zoals jij het wilt. Dan is het niet alleen leuk, maar pure 'winst' omdat jij iets op maat hebt.
Ik heb het gevoel dat er soms een te eenzijdig beeld wordt geschetst en wordt gedaan alsof het een rationele investering is, maar ik betwijfel het sterk.
Ik heb hem aangeschaft voor mijn home automation hobby, maar als ik voor mezelf kijk dan was het ook zeker een goede investering. Als je kijkt hoeveel kleine custom made dingetjes ik wel niet heb geprint. Wat wel een gegeven is dat je een beetje moet kunnen CAD tekenen, anders zijn de opties veel beperkter. Voor mijn vrouw haar auto heb ik onderdelen geprint die via de dealer honderden euro's waren. En dan heb je het over kleine knopjes of houdertjes. Een uurtje in Fusion en een paar uurtje printen lost het probleem ook op.
Tja, dit is eigenlijk precies een voorbeeld van wat ik bedoel. Dat je het voor de hobby projecten doet, helemaal prima. Dat je er dan ook wat andere leuke dingetjes mee kunt doen prima.
Maar anders had je gewoon die auto gelaten voor wat het is en dat was nog goedkoper geweest in materiaal en geld.
De MacGuyver verhalen ten spijt blijf ik wat skeptisch als we het puur rationeel benaderen kosten/baten.
In dit geval niet nee, de knop om de stoel voorover te doen was afgebroken waardoor dit niet meer mogelijk was. Ik had de dealer gebeld en een stom plastic handeltje moest 85 euro kosten. Toen heb ik zelf hem nagetekend en geprint.
Het is helemaal niet zo moeilijk om geld te besparen met een 3D printer, ik snap niet dat je dat zo moeilijk gelooft, tenzij je niet kunt CAD tekenen dan geloof ik het helemaal.
Simpel voorbeeld, enkele weken geleden valt mijn luxaflex los van mijn Velux naam, tegen mij aan tijdens een Teams meeting. Oorzaak was twee plastic ringetjes die vergaan waren en tegelijk in stukken braken. Je snapt, hilariteit in de meeting. Dezelfde avond de ringetjes gemeten en nagetekend, geprint en de luxaflex is weer gerepareerd in de volgende Teams meeting de dag erna.
Ik heb op deze manier al aardig wat zaken gerepareerd of beugeltjes, behuizing en wat niet meer gemaakt. Daarnaast zin "fun" dingen ook nog wel iets, zoals nu kerst ornamenten enzo. https://youtu.be/kW1wf9E1vRQ Is bijvoorbeeld zoiets, ongeveer 50x18cm met een arduino en ws2812 leds.
ja dat is zeker wel handig en als je daarmee de levensduur van je producten kunt verlengen, helemaal top. (een andere kant kan je je ook afvragen of de fabrikant niet een betere luxaflex had moeten maken die langer meegaat... maar dat is een heel ander verhaal )
En zou het dan ook niet lonen om in jouw voorbeeld met dat ontwerp naar een lokale 3d printshop te gaan (als die bestaan) en daar het laten printen voor een paar euro? Zodat je zelf de printer niet in huis hoeft te halen.
De luxaflex is 10+ jaar oud, en het zijn hele specifieke dopjes (maar wel cruciaal dus) die vergaan waren. Deze waren ook van een ander materiaal.
Ik ben al sinds 2013 bezig met 3d printen en vind ontwerpen van dingen ook een leuke hobby, dus naar een lokale shop gaan is inderdaad voor mij geen optie. Daarnaast krijg je daardoor een extra, voor mij onwenselijke, afhankelijkheid van anderen. Als er al een lokale printshop zou zijn dan zal dat ongetwijfeld niet op loop/fiets afstand zijn en daardoor de auto gebruikt moeten worden. De Xmas letters zijn ook zodanig groot dat het onbetaalbaar zou gaan worden, er zit al bijna een hele rol filament in en enkele dagen printen.
Als het van het merk Luxaflex is (Luxaflex is namelijk een merk, geen product) is het getest voor 7 jaar, dwz 5000 cycli open-dicht. Weet ik van hele goede bron, ik heb er namelijk zelf weleens een gesloopt bij zo'n test.
En dat wordt dan onderzocht, het onderdeel dat ik sloopte is later dikker gemaakt.
Alle plastic wordt vroeg of laat bros van UV, of verkleurt. Vaak zitten er in het kunststof toevoegingen, om dit tegen te gaan. Maar door goedkopere merken worden die toevoegingen weggelaten.
- Afdekplaten voor de schuifdeur op mijn werk welke niet meer leverbaar waren.
- Speciale bus voor een deuropener op mijn werk welke niet los leverbaar waren.
- Afdek kap voor thermostaat op mijn werk zodat deze niet meer door iedereen bediend kan worden.
- Ronde montage bus voor domecamera welke onder een schuin dak gemonteerd moet worden.
- Verloopringen om speakers in de auto te kunnen monteren
- Onderdeeltjes voor in de camper van mn pa
- Ophangbeugel voor de dashcam
- Behuizing om de overlengte van de bekabening van mn ebike weg te werken
- Behuizingen voor diverse electronica knutsel projecten.
- Behuizingen voor Raspberry's
Exact wat Esumontere zegt... Ik kan je niet vertellen wat het nut van een 3dprinter voor jou of iemand anders is. Ik heb periodes dat het moeilijk is het nut ervan voor mezelf te bedenken. En soms zit ik dagen achter elkaar te printen voor een project, speelgoed of iets anders.
Het is een beetje als elk ander gereedschap, iedereen heeft andere behoefte en gebruik. Met een prachtige boormachine kun je ook simpelweg er enorm veel plezier in hebben overal gaatjes in te boren, of er een huis mee bouwen
Ik maak bv behuizingen voor elektronica, speelgoed voor m'n dochter, dingen die ik nuttig vind rond huis, dingen voor gereedschap en soms gewoon lekker rommelen en upgraden, omdat het hobby is...
Dat is natuurlijk afhankelijk van wat je wil. Ik speel vrij veel D&D, waarvoor ik miniaturen nodig heb. Die kan je voor een paar euro kopen, of voor een paar cent printen. Ook kan ik door mijn eigen miniaturen te modelleren, ze precies maken als ik wil. Ook ben ik momenteel bezig met het printen van een 3D-variant van het bordspel Catan, waarvan alle tegels een 3D landschap hebben. Ik weet niet wat jouw mening is, maar ik vind dat gewoon tof om te hebben.
Een ander doel kan zijn het oplossen van problemen in huis. Dat ene koppelstukje dat je nergens kunt vinden kan je zelf printen. Of dat afgebroken handvat van die oude kast. Of een haakje voor handdoeken dat precies past. Allemaal printbaar, je kunt het zo gek niet verzinnen.
Tenslotte: waarom moet een hobby nut hebben? Hoeveel nut heeft het vliegen met modelvliegtuigjes? Of het verzamelen van postzegels?
Dank voor je antwoord. Maken van eigen poppetjes voor een spel dat begrijp ik. En dat je het helemaal kunt maken zoals jij bedoeld hebt.
Je schrijft dat je sommige miniaturen voor een paar euro kunt kopen en jij het doet voor een paar cent. Alleen vergeet je dan niet de totale kosten van het apparaat e.d.? Dan wordt het toch veel meer dan die paar euro?
Dat voorbeeld van het vervangen een defect component, dan zou ik zeggen dat de kosten van een printer en alle materiaal en inleertijd ook vele malen hoger is dan een vervanger kopen op internet. En mocht die niet te vinden zijn, kan je dan niet naar een lokale vereniging/winkel gaan, waar je je onderdeel kunt laten printen voor wat geld?
Een hobby hoeft zeker niet altijd nut te hebben, dat klopt. Het houdt je van de straat zeg maar
Alleen ben ik wat ouder en ga ik nadenken over zaken zoals wat voor invloed heeft mijn hobby op de samenleving, buren, gezondheid, milieu, etc. En om 1 of andere reden krijg ik bij 3d printen vooral het gevoel van dat je heel veel plastic afval aan het genereren bent. Waar blijft dat plastic allemaal en wat is de impact daarvan? Ik ben daar nog niet aan uit. Misschien dat iemand mij dit kan uitleggen.
Kijk voor de grap even wat een Warhammer miniatuur kost. Dat heb je er zo uit. Daarnaast kun je zelf het terrein printen. Kopen is ook een enorm kostbare hobby. Nu kost het je een paar euro, in de winkel ben je 80 kwijt.
Dat is vaak de misleiding die een hoop mensen geven en slikken. Sure, een Primaris character van €30 is een heel stuk duurder dan de 3 Primaris uit een start product voor €1,50 (dus €0,50 per mini). Kan je een zo een €30 mini goedkoper printen op een SLA printer, sure. Kan dat goedkoper dan €0,50? Nee. Veel mensen vergeten naast de printer en het resin ook de schoonmaak producten, de LCD die stuk gaat en vervangen moet worden, etc. mee te rekenen. En natuurlijk niet te vergeten je tijd. 1 mini ontdoen van supports en schoonmaken is leuk 200+ is dat niet en kost significant tijd. Natuurlijk moet je dat ook met de plastic minis van GW, maar dan hoef je tenminste geen masker met koolstoffilter op.
Dan natuurlijk al die hobbyisten die alleen maar dollarsigns zien en met een SLA printer gaan printen in de slaapkamer of huiskamer zonder degelijke afzuiging, met resin gaan werken zonder de juiste maskers, etc.
Dat is deel van de reden waarom ik een hekel heb aan resin, niet alleen dat je tijdens het schoonmaken een masker op moet met koolstoffilters, maar ook het in elkaar zetten van de minis vereist secondelijm. Niet alleen is die combo minder sterk dan modelbouwplastic+plastic lijm, ik ben ook nog eens uitermate allergisch (geworden) voor secondelijm.
SLA is voor mijn alleen interessant voor dingen die je anders niet kan kopen, niet als vervanging voor modelbouwplastic.
Dit heeft gewoon met efficiëntie te maken. Print je 15 models op een printplaat, heb je ook slechts één keer schoonmaken, één paar handschoenen.
Ik doe het zelf vooral omdat ik het leuk vind om te painten, niet om m'n Warhammer models te vervangen. Maar bijvoorbeeld wel voor terrein en weapon choices die je niet los kunt krijgen.
Het is en blijft een hobby. Het is niet om geld te verdienen, maar het is wel degelijk een bezuiniging als je er slim mee om gaat. Uiteindelijk gaat het om die vitrinekast die je wil vullen met je creaties.
15 modellen op een printplaat betekend gewoon dat je 15x zoveel supports/oppervlakte moet schoonmaken. Ja dat is efficiënter dan 15 losse prints op verschillende tijden. Maar het kost nog steeds veel tijd en moeite. Ben je snelle klaar dan als je 15 plastic minis van sprue moet halen en moldlines moet verwijderen? Dat laatste kan ik doen achter de TV zonder gasmasker op...
Als je echter minis van anderen gaat printen in een andere stijl en je wil een beetje kwaliteit, dan zal je ook voor de 3D files moeten betalen. Natuurlijk kan je ook de illegale 3D kopieën pakken van het internet, maar je kan ook al heel lang zelf mallen maken van bestaande minis en die heel veel recasten, dan ben je nog goedkoper uit dan met een 3D printer...
[Reactie gewijzigd door Cergorach op 22 juli 2024 18:05]
Denk idd dat de meeste mensen maar deels naar de kosten kijken, maar in veel gevallen is kosten niet de main driver. Wat je ook ziet dat bv een wargaming club gezamenlijk een printer koopt. Daar komen ze echt wel uit de kosten. Maar een hobby kost altijd geld en tijd. En als je ergens allergisch voor bent, tja, dan heb je wel een uitdaging.
Maar ik heb juist voor de modelbouw een Resin printer gekocht, die staat op een aparte kamer, goede inrichting, ventilatie en alles wat je verder nodig hebt aan middelen, veiligheidsbril, masker, etc. Met FDM krijg je niet de details die je met een Resin printer wel krijgt. Resin gebruik ik dan weer wel voor de meer statische modellen. Maar zijn genoeg sterke en/of flexibele resins die goed bruikbaar zijn voor game mini’s.
We hebben bv ook aan een aantal kickstarters meegedaan die scenery voor WW2 wargaming maken. Alleen de designs (de stl-files) krijg je dan. Dat is dus een echte volledige vervanging van plastic-modelbouw scenery. Dat print ik hoofdzakelijk met FDM (PLA) en en dat ziet er perfect uit. Ook 28 tot 32mm figuren komen goed uit mijn FDM printer. Beetje slim plaatsen in je slicer, soms even in meerdere stukken printen en de grens van je printer opzoeken, niks mis mee. Ik heb de laatste 12 maanden dozen vol scenery geprint, minimaal paar duizend euro als ik de hele boel had gekocht. En ja, ook redelijk wat tubes secondenlijm er door heen gejaagd.
En als ik voor derden (alleen bekenden, want ik ben geen print-fabriek) print dan reken ik kostprijs; dus PLA, stroom (gebaseerd op print-tijd), klein beetje afschrijving, klein beetje reserver onderdelen.
Voor de “normale” sterveling is een 3D printer denk ik minder interessant, beetje knutselaar moet je wel zijn. Maar als je veel print zul je wel degelijk goedkoper uit zijn (Zowel resin als FDM). Ja, je moet er wat extra tijd en effort in stoppen en vooral niet besparen op kosten voor je printer, enigszins kwaliteit moet je wel kopen. Maar het geeft mij erg veel voldoening om allemaal zelf te kunnen doen.
Ik denk dat 3D printen (zowel FDM als Resin) de toekomst is voor een deel van de modelbouwers. Ooit kocht ik ook modelbouw dozen, game mini’s, etc, maar dat is echt verleden tijd. De kick om alles zelf vanaf scratch te designen, te printen, te bouwen en verven. Dat is veel leuker dan een kant-an-klare doos kopen.
Compleet nieuwe hobby optie’s.
Voelt wel wat oneerlijk naar de lokale game winkels, dus al mijn andere spullen koop ik daar dan wel zoveel mogelijk; verf, materiaal, game boeken, regels, etc.
Dit inderdaad.
SLA printen is wat mij betreft ook nog extreem veel gedoe ivm. FDM printen. Om nog maar te zwijgen over de resins. Smerige troep is dat.
Kwaliteit is wel veel mooier dan FDM. Maar ik begin daar thuis niet aan nog.
TCO is vaak wat een hoop mensen vergeten te berekenen en natuurlijk de tijd die het kost die je er in steekt. Maar zie het als een auto, niet iedreen heeft een auto nodig en bij veel mensen die wel een auto hebben is het niet rendabel ivm. het OV.
Wat betreft het plastic, ligt er heel erg aan welk plastic. PLA is heel ander spul dan ABS en ook heel anders dan het hars dat de SLA printers gebruiken.
Maar bekijk het ook van de andere kant, als je een onderdeeltjes maakt van bv. PLA zal dat veel minder impact hebben dan deze kopen. Veel moet namelijk helemaal gemaakt worden in China en dan getransporteerd worden hiernaartoe. Daarnaast hebben heel veel producten plastic verpakking die soms nog meer is dan het product zelf. Als je het een beetje goed doet, dan hou je veel minder afval/mislukte prints over dan verpakkingsmateriaal dan je normaal heb. Er zijn ook zat opties om bv. de rollen waar het filament op zit te hergebruiken. En afhankelijk van hoe creatief je bent, kan je zelfs verkwistende zaken als multicolor purgetowers hergebruiken: https://www.youtube.com/watch?v=Bggy1nVtuWY
Wat ook heel vaak vergeten wordt in dit soort discussies die toch elke keer weer naar bovenkomen bij 3D printing, je kan door producten zelf te repareren veel langer doen met een product. Soms gaan producten stuk en heb je geen optie om een vervangend onderdeeltje te kopen zonder deze zelf te maken. Het mooiste voorbeeld was een maker die zij Klikobak repareerde door zelf een paar onderdeeltjes te printen ipv. deze weg te gooien en een nieuwe aan te schaffen. Gezien de hoeveelheid plastic in een Klikobak kan die heel wat 3D print afval produceren voordat ze daarvan in de buurt komen. Toevallig was ik zelf bezig met een onderdeeltje van mij bureaustoel op te meten voor vervanging door een 3d printed onderdeeltje, echter begon recent de rest van de bureaustoel ook uit te vallen en heb daarmee gehele vervanging slechts een aantal maanden kunnen uitstellen. Maar nog steeds 5% op de hele levensduur van een goede bureaustoel is nog steeds een hoop besparing qua materiaal EN kosten.
Heeft iedereen die nu een 3D printer heeft deze efficiënt in gebruik? Nee, maar dat geld nu ook voor iedereen die een computer/auto heeft.
ja dat argument om producten een langere levensduur te geven, vind ik wel een valide en sterk argument. Tegelijk kan je ook zeggen dat de fabrikanten wat betere producten moeten maken die wat langer meegaan Maar dat is een heel andere discussie.
Wat betreft die transport kosten vanuit China... die heb je nu toch ook voor het verschepen van het plastic materiaal, de printer en andere spullen er omheen?
Bijvoorbeeld als je 1 productielijn hebt ergens in China die een x aantal producten kan maken van plastic. Dan zou ik denken dat dat beter is voor het milieu en energieverbruik, dan wanneer je honderden 3d printers over te wereld hebt staan die allemaal ongeveer hetzelfde printen, in kleine aantallen.
Hoewel verschillende printers uit China komen, komt bv. de Prusa weer niet uit China, net als verschillende zelfbouw die voor veel materiaal lokaal wordt gesourced omdat verschillende onderdelen niet goedkoper zijn in China door het gewicht en dus verzendkosten.
Het plastic wordt vaak lokaal geproduceerd, want ook weer door het gewicht en dus de verzendkosten is goedkope filament uit China niet echt meer een optie. Een hoop budget filament komt gewoon uit Nederland. Resin is wellicht nog een ander verhaal, maar dat komt omdat het per liter/kilogram nog een stuk duurder is dan de meeste filaments. Die prijzen zijn al fors gedaald en als dat blijft dalen zal dat ook weer lokaal worden geproduceerd.
Wat in China geproduceert wordt is wellicht energie efficienter qua productie. Maar vervolgens gaat dat naar per boot over de hele wereld heen, dan nog binnen een land naar de producent, dan naar de groot handel, dan naar de winkel en uiteindelijk naar de consument. En zoals ik al eerder aangaf, veel van die losse minis worden in plastic blisters verkocht, welke meer plastic bevatten dan het model zelf. En vergeet ook niet dat zo een plastic injectie machine aardig wat stroom nodig heeft, zeker bij oudere modellen zou dat wel eens meer kunnen zijn dan sommige 3D printers.
Persoonlijk ben ik bv. aan het kijken naar een zonnepalen opstelling met batterij voor de 3D printers en plastic rest afval verzamelen zodat het recycled kan worden. Zie het een beetje als een elektrische auto, die is ook niet heel milieuvriendelijk als je die laat opladen door een kolen centrale die niets filtert. Zo zit het ook met 3D printers thuis, je kan het zelf zo milieu onvriendelijk maken als je maar wil. Ik ben al wat experimenteer werk wezen doen om bv. PLA te printen zonder verhit bed, wat weer veel energie scheelt.
Een printer met 2kg filament en wat accesoires kost je in feite niet meer dan 200 euro. Ender 3 is 160 nu ongeveer...
Dit is onwaarschijnlijk weinig geld kan ik je vertellen.
Ik had met een paar speelgoedjes en Legotrein kruis rails dit al terugverdiend ;-)
Om dan nog maar te zwijgen over diverse esp en Rpi behuizingen die ik heb geprint.
Mijn accutol is denk ik duurder per saldo als ik het zou vergelijken....
en is dat dan dezelfde kwaliteit plastic? Want van Lego heb ik begrepen dat ze duurzame plastics gebruiken? (in tegenstelling tot die goedkopere imitaties)
Lego is gemaakt van ABS. ABS is dus ook een printmateriaal, maar vind ik niet prettig werken. Teveel warping en gedoe met hoge temperaturen...
Zelf print ik vrijwel alleen maar met PLA maar dan wel de extra strong versies. Dit heeft vergelijkbare eigenschappen als ABS, maar is echt veel makkelijker printen en een stuk minder toxisch tijdens het printen schijnt...
Mijn zoontje van 4 die echt werkelijk alles weet te slopen, heeft dit nog niet kapot gekregen.
Maar wat dus ook nog leuk is... Mocht hij dat wel doen, print je gewoon een nieuw stukje
Het allermooiste is nog wel hoe hij dit dus ervaart. Voor mij als pappa is het een superleuke hobby, waar ik als kind niet van durfde dromen, bestond toen ook nog niet.
Voor m'n zoontje is het business as usual. Pappa, kan je dit even printen voor me? Hij staat ook gefascineerd te kijken hoe de printer bezig is... Heeft me zelfs een soort van geholpen met het in elkaar zetten ervan... Dat is geweldig...
Het enige concept dat hij nog niet helemaal snapt is "wachten/geduld hebben" tot het printje dan klaar is...
[Reactie gewijzigd door GeeEs op 22 juli 2024 18:05]
Het klopt dat ik de afschrijving van het apparaat niet heb meegenomen, maar ik betwijfel of het heel veel uitmaakt. Ik heb zo'n 500 euro in het apparaat gestoken en al vele honderden prints gemaakt. En het apparaat functioneert beter dan als nieuw, dus er kunnen er nog vele honderden volgen.
Vaak zijn de onderdelen die ik print niet beschikbaar of zeer moeilijk vindbaar op internet. Voorbeeldje: de trek-clipjes van IKEA rolgordijnen van een niet meer bestaande productlijn. Dan is het heel handig als je die zelf kunt maken in plaats van het hele rolgordijn te moeten vervangen. En waarom naar een vereniging gaan als ik zelf kan printen?
Vraagje: waar ontwerp jij je 3d characters in? Ik ben zelf best handig met Solidworks, maar meer 'organische' dingen zijn dan moeilijk, dus als je nog wat goede aanraders hebt hoor ik het graag
Hier een aantal voorbeelden van mijzelf:
- Handrem en sequentiepook voor racestuur-opstelling, in combinatie met andere materialen. 3D-print is eigenlijk nooit alleen gebruikt, dat kost veel materiaal en is onnodig.
- Mountainbike moet aan de muur, met twee ontworpen bandensteunen en een haak voor aan het stuur blijven de mountainbikes mooi tegen de wand aanhangen.
- Dekplaatje voor een lamp die met een eigengebouwde sensor aangaat als je binnenkomt.
- Koppelplaat van oud schakelmateriaal naar nieuwe aansluiting vanwege oude lampen.
Wat extremer:
- Behuizing voor een ontworpen acculader voor E-bike (thuis geen lasersnijder, anders had dit sneller gegaan)
- prototype voor VR-schoenen.
Dus vaker voor prototypen.
- Behuzing van accu op mijn eigen E-bike in de vorm van een gastank.
Dat laatste is dan ook intereasant daar 3D-printers eerder gekke en dus ook organische vormen kan creeëren. Dat is met hout- en metaalbewerking, dat ik ook graag doe hoor, toch een stuk lastiger.
Dank voor je reactie. Is de kwaliteit hetzelfde dan wanneer je een commercieel product zou kopen, denk je? En ben je nu onderhand goedkoper uit met het zelf maken (incl. de investering in je printer en alles wat erbij komt kijken), dan wanneer je het allemaal in de winkel gekocht had?
[Reactie gewijzigd door segil op 22 juli 2024 18:05]
Als ik mag gokken kunnen de kosten nog extreem veel omlaag. Dan bedoel ik vooral de kosten van de verschillende kunststoffen.
De meeste kunststoffen die hierboven beschreven zijn kosten in als chips voor extrusie/spuitgiet tussen de 2 en 4 euro per kg. Als ik dan zie wat men voor filamenten vraagt dan is dat het nieuwe goud en gaat het tig keer over de kop.
de kosten kunnen dus zeker nog een heel stuk omlaag.
Je vergeet hier even de kosten die komen kijken bij het maken van het filament + het feit dat niet ieder filament hetzelfde is (en vaak een modificatie heeft gekregen. De term PLA ansich is bijvoorbeeld niet zo heel veel zeggend; Welk merk? > Dat maakt veel verschil want ze maken allemaal andere formules). Die extra stappen en additieven kosten ook geld.
Niet ieder merk (eigenlijk de meeste) maken niet hun eigen filament en de productie van dit filament wordt al op schaal gefabriceerd. Zo'n fabriek moet kunnen leven en het merk / wederverkoper wil ook nog een kleine (ja oprecht) marge.
Uiteraard heb je duurdere en goedkoper merken maar deze hebben hun eigen plek in de markt.
Omgerekend ben ik zelf van mening dat als je t eens goed doorrekend wat zo'n object je nou heeft gekost dat zelfs de duurdere merken helemaal niet ZO duur zijn. En het is natuurlijk leuk dat bij spuitgieten het plastic goedkoop is maar daar heb je weer torenhoge kosten bij het maken van de mallen etc. (gelukkig ook goedkoper dan het in t verleden is geweest).
Veel goedkoper dan de filamenten nu zijn zie ik ze niet snel worden los van wat specialty producten.
PLA, ABS, PET-G zijn heel redelijk geprijst.
Als je gebruik maakt van een printer die direct granules kan printen scheelt dat al wel weer een hele hoop in de kosten en kunnen materialen ook zeker wat goedkoper (afhankelijk van de receptuur, aantal compoundering stappen etc.)
Wat zeker nog goedkoper kan zijn de vloeistoffen en poeders > Dit gaat op termijn ook nog wel gebeuren.
(ik roep hier niet maar wat; Ik werk specifiek in de 3D print materialen industrie)
[Reactie gewijzigd door rkatz op 22 juli 2024 18:05]
Als je gebruik maakt van een printer die direct granules kan printen scheelt dat al wel weer een hele hoop in de kosten en kunnen materialen ook zeker wat goedkoper (afhankelijk van de receptuur, aantal compoundering stappen etc.)
Zoals ik al schreef chips / granulates zitten tussen de 1 en 3 euro per kg in bulk. Dat zijn prijzen die je ook op alibaba voor volumes van een ton kan vinden. Dit zijn voor grootverbruik ook gangbare industrieprijzen. Let wel gewoon virgin/nieuw materiaal.
rpet is bij 20% duurder dan niet pet.
Als er eerst filament van wordt geëxtrudeerde is dat een extra procesgang maar ook extrusie in bulk kosten geen euro's, sterker nog in bulk gaat het misschien over 0,5 euro.
Leuk dat je in de 3D industire werkt, ik ben al 30 jaar ook bezig met product dat van dezelfde kunststoffen gemaakt wordt. Grondstoffen die voor 3D gebruikt worden zijn niet nieuw en de prijzen in bulk zijn gewoon wereld marktprijzen.
Enige is dat ik nu zie is zoals het begin van inkjet, prijzen die gewoon veel hoger liggen dan de werkelijke kosten van het materiaal en ja daar verdienen een boel mensen leuke boterham mee.
zoals je zelf al aangeeft als je direct chips/granulate kan verwerken liggen de prijzen daarvan lager en dan komt je op paar euro per kg.
Je vergist je in de kosten die komen kijken bij filament productie van hoge kwaliteit (consistent, rond, goede diameter tolerantie, daadwerkelijk goed printbaar). Leuk zo'n lab extruder maar die vergelijking gaat natuurlijk niet op vs wat je in de winkel koopt.
Dat is meer voor de hobbyist (zoals ik zelf in mijn vrije tijd) om wat te experimenteren of laag volume als je continue hetzelfde gebruikt voor een laag volume productie binnenshuis waar de kwaliteit van t filament iets minder belangrijk is. Ik zet zo'n ding liever neer om mijn mislukte prints te grinden en te hergebruiken (ook wegens het milieu).
Niet elk plastic kost 1-3 euro want de volumes die in een injection mold industrie langs komen zit je met de productie van filament (ook op schaal) nog lang niet aan. Daarvoor moet die industrie nog veel meer groeien. Er is schaal (filament) en er is SCHAAL (injection molding)
Uiteraard zijn de standaard materialen (los van de additieven > Deze kunnen snel heel duur worden) zoals een PLA, ABS en PET-G goedkoper dan andere materialen en kom je inderdaad wel in de buurt van de prijzen zoals jou genoemd. Anyway; daar start het pas.
Apparatuur, personeel, opwinden, verpakking, spoel, kleurstoffen etc. etc. etc.
Ik ga uiteraard hier niet alles op tafel gooien want t gaat je ook gewoon niets aan (niet naar bedoeld, ik ga hier alleen geen bedrijfsinformatie vrij geven) maar je denkt er echt iets te simpel over.
Als er eerst filament van wordt geëxtrudeerde is dat een extra procesgang maar ook extrusie in bulk kosten geen euro's, sterker nog in bulk gaat het misschien over 0,5 euro.
Je zit er flink naast. Meer kan ik er niet van maken.
Voor de rest leuk om te lezen dat je al lang actief bent in de plastic industrie.
Nou ging mijn reactie niet echt over de prijzen van het plastic (zoals hierboven benoemd) maar over de productie van het filament.
[Reactie gewijzigd door rkatz op 22 juli 2024 18:05]
Zoals gezegd 1 onderdeel van product waar ik me al jaren mee bezig hou is kunststof extrusie in garen vorm. Veel dunner dan 3 mm, fractie daarvan.
Daar heb je gewoon grote extruders die er per dag heel wat tonnen doorheen draaien. Kosten van extrusie liggen daar vrij laag. Ook daar worden wel dikkere filamenten gebruikt en die zijn idd door de dikte wat duurder te produceren maar ook daar zitten al aardige volumes in met prijzen die ook laag zijn.
Het zal zoals je zegt met massa productie te maken hebben, die lijkt er nu dus nog niet te zijn waardoor de prijzen naar mijn idee gewoon te hoog liggen. Heeft natuurlijk ook te maken met consument die kleine hoeveelheden koopt. Als productiebedrijf zul je ook op kosten moeten letten en dan kijk je toch anders naar deze techniek.
Er zijn gewoon dingen die je niet kunt kopen en wel kunt printen. Ik wilde bijvoorbeeld mijn AP aan de verwarmingsbuizen hangen (rustig, lage circulatie temperatuur). Ik wilde dingen aan de voorkant van mijn kast monteren door in de grill te haken. Uiteindelijk nog steeds geen 3D printer gekocht en het gaat prima, maar er zijn gewoon af en toe situaties die je heel mooi op kunt lossen met een 3D printer.
Mooi overzicht. Zelf ben ik sinds enkele maanden ook aan het 3D-printen gegaan. Het gaat dan vooral om doosjes voor mijn elektronicaprojectjes.
Wat ik me wel afvraag is hoe het met brandgevaar zit (en dan bedoel ik niet het printen zelf, maar is er bv. filament dat brandwerend is?). Op internet zijn genoeg filmpjes te vinden van PLA, PETG en ASA dat lekker doorbrandt, maar weinig over ‘veilig’ filament. Als ik zie dat er mensen doosjes voor netspanningstoepassingen of zoals jij voor accubehuizingen gebruiken, dan wordt dat mogelijk wel een puntje waar ik Tweakers eventueel ook eens graag onderzoek naar zou zien doen (beperkt, want erg afhankelijk van filament). Het zou spijtig zijn dat je verzekering zich terugtrekt bij brand omdat er materiaal is gebruikt dat niet aan bepaalde standaarden voldeed.
Het nut van een 3D printer en alles daarom heen is het nut van praktisch elke hobby: je verveelt je niet.
Wie zich absoluut niet wil vervelen doet er goed aan om een hobby te kiezen waarbij niet alleen veel wordt gedaan, maar ook veel wordt geleerd.
Er is al eens onderzocht dat het erg gezond is voor je geestelijke gesteldheid als je je brein prikkelt met nieuwe soorten prikkels, je brein blootstellen aan nieuwe soorten indrukken. Als je niet bekend bent met 3D printen kan dat dus een manier zijn om je geestelijke gezondheid naar een hoger plan te tillen.
Zoals in het artikel al wordt aangehaald valt er genoeg te leren. De vele keuze mogelijkheden die je voorgeschoteld krijgt maken het ook nog eens een heel persoonlijk leerproces.
Het is met 3D printen volgens mij zoals met vakantie fietsen: de reis is het doel.
[Reactie gewijzigd door Uruk-Hai op 22 juli 2024 18:05]
ik heb zelf ook al jaren een printer, aanvankelijk aangeschaft voor FPV drone racing(3dprinten van eigen ontwerpen en prototypen) nu doe ik dat niet echt meer en gebruik ik het vooral als ik iets nodig heb waar ik niet echt iets voor op de markt kan vinden. Denk aan een specifieke bitjeshouder voor een Makita schroeftol. Een manier om cv leidingen vast te kunnen zetten die niet standaard is. Adapters om dingen te kunnen monteren die je anders niet kunt vinden of erg duur zijn. Ik kan aanbevelen om TPU te printen. Het is misschien niet zo mooi als iets uit de winkel maar het is wel erg sterk omdat het materiaal meegeeft. De bithouders heb ik aan een berg collega's ook uitgedeelt en je kan gooien en lomp doen wat je wilt maar die dingen krijg je niet stuk.
Een van m'n vrienden heeft een Elegoo Mars 2 Pro gehaald en die wordt gebruikt om miniature models en terrain pieces voor D&D, Warhammer 40K en Age of Sigmar te printen. Vooral voor die laatste twee scheelt dat klauwen vol geld.
De vraag heb ik mijzelf ook gesteld. Ik wil een oudere motor gaan opknappen/ombouwen. Op deze manier kan ik zelf bepaalde kapjes of onderdelen maken. Van zo'n project is het vooral leuk om zoveel mogelijk zelf te doen. Daarnaast wil ik met mijn kinderen zo'n nieuwe techniek leren kennen en ontdekken wat er dan allemaal mogelijk is. En daarbij denk ik oa aan stukje speelgoed reparatie, eigen ontwerp kapjes voor luchtroosters. Maar heb nog een veel grotere lijst met ideeën die jij idd schaart onder de plastic afvalberg.
Ik ben zelf iemand die graag klust, en zie een 3d printer verder als een interessant stuk gereedschap. Ik weet niet of je wel eens gereedschap gehuurd hebt? Ik 2x dat was niet rendabel ten opzichte van zelf een B-merk kopen. Maar je hebt gelijk dat heel veel gereedschap bij mensen bijvoorbeeld ook niet efficiënt gebruikt wordt. We zouden een frees, afkortzaag of boormachine goed met elkaar kunnen delen en onderling uitlenen. Zo verwacht ik straks ook voor veel vrienden en familie opdrachtjes hiermee te printen.
Een ander voorbeeld qua hobby, motorrijden, maar weinigen doen dit vanwege woon-werk. Het is duur, geeft voor sommigen zelfs overlast, verstookt benzine en rubber. Maar voor de eigenaar heerlijk genieten en ontspannend.
[Reactie gewijzigd door spacy op 22 juli 2024 18:05]
@segil
Ik doe heel veel reparatie dingetjes ermee zoals een prullenbak waar het plastic van kapot was.
Voor de electronica (ESP32 enzo) maak ook kastjes.
Voor mijn BBQ tafel wat plastic houders gemaakt voor het doek over de BBQ tafel.
Houder voor de iPad die ik ff snel nodig had.
Pootjes voor de tuintafel zodat de stenen net bekrast worden, Pootjes voor een Ikea stoel de al veel te snel waren afgesleten. Letters voor boven twee foto frames van onze overleden katten.
Heel veel kleine dingetjes die ik anders had moeten kopen cq vernieuwen. Ik print zelf uitsluitend met PLA+.
Ik heb een Ender3 die nauwelijks gewijzigd is met behalve een touch probe voor bed-level IMHO een must voor elke printer en dan uiteraard een nieuwe firmware (Marlin). Slic3r gebruik ik als g-code generator.
[Reactie gewijzigd door rvt1 op 22 juli 2024 18:05]
-Kapjes over de lamp zodat die niet recht in je gezicht schijnt.
- houder voor de koptelefoon
- opberg dingtje voor USB sticks en SD kaartjes
- kerstboompjes als decoratie
- opbergdoosje voor boortjes
- mobielhouder voor in de auto
-kabelbeschermer voor aan snoeren
- klemmetjes voor de deksel van de containers
- Klemmetjes voor de planten
- houder voor de schuurdeur zodat die niet meer dichtwaait
- opbergdoosjes voor (kaartjes van) spelletjes
- beschermkap voor bedrading onder de autostoel
- klem voor de ipad aan de hoofdsteunen in de auto
- afestandshouders voor de kunst aan de muur
- usb computerventilator houder voor de warme blazende laptops
- wiggetjes
- mobielhouder op de nachtkastjes
- veterstrikhulpje voor de kleine
- decoratie dingetjes
- vervangen van allerlei plastic spul dat kapot is.
- gepersonaliseerde kapstok
- gepersonaliseerde sleutelhanger
- oplaadstation voor de e-bike
- nieuwe spuitmond voor de tuinslang
Moet ik nog door gaan?
Er zijn zo giga veel dingen te verzinnen dat je door de hoeveelheid nergens op komt. Het zijn individueel geen dingen waarvoor je een printer koopt, dat ben ik met je eens maar zodra je er handigheid in krijgt en het leuk vind om te ontwerpen dan komen er veel leuke dingen.
Kijk bijvoorbeeld maar eens op https://www.thingiverse.com/. Daar kan je gratis hele leuke dingen vinden. Downloaden, instellen voor jou printer en gaan!
[Reactie gewijzigd door stevens20 op 22 juli 2024 18:05]
Hele valide vraag. Ik dacht ook altijd dat het een soort hype product was. Echter, dat was in de tijd dat je voor een basismodel nog €2000 kwijt was. En omdat ik al wist dat het niet zo'n simpel product als een inkjet was (hoewel die je ook hoofdpijn kunnen bezorgen), had ik ook zoiets van 'wat moet je ermee?'.
Maar het is toch wat 'nuttiger' dan ik dacht. De voorbeelden worden zo links en rechts genoemd. Je kunt onderdelen maken en printen van dingen in huis die stuk zijn of niet goed werken. Dat klinkt erg leuk, maar je moet dan wel 3D kunnen ontwerpen. Dat is een dingetje dat veel mensen lijken te vergeten. Het is een nieuwe skill die je moet leren. Maar je kunt ook veel dingen downloaden van bv Thingiverse.
Ik ben mij de laatste tijd een beetje serieuzer aan het oriënteren en dan kijk je wel eens een filmpje op Youtube en er zijn wel wat filmpjes die inspiratie kunnen geven. Nuttige dingen in en om het huis die je zelf kunt maken. Dingen die niet te koop zijn, of in een vorm die jou net niet goed uitkomt. Je kunt dingen precies maken zoals jij het wilt. Maar dan moet je idd wel eerst even leren ontwerpen in 3D. Dat is niet heel moeilijk heb ik al gezien met het ontwerpen en bouwen van mijn eigen apothekerskast die ik met Sketch heb ontworpen.
Het is wat dat betreft ook een nieuwe hobby zeg maar. Het bedenken en ontwerpen van iets, prototypen en testen kan een leuke hobby op zich zijn. Het maken van handige dingetjes voor je andere hobbies of bezigheden is op zich ook leuk, maar ik betwijfel of je daar dan weer een dagtaak aan hebt. Maar buiten de mensen die er ook een soort van beroep van maken moet je het zien als een hobbyding. En je moet wel van een beetje 'prutsen' houden, want welke printer je ook koopt, het gaat echt niet altijd vlekkeloos zoals het in de boekjes staat. Ik hoor sommige mensen roepen dat ze printer XYZ hebben en die werkt altijd 100%, maar dat geloof ik niet. Misschien dat die mensen selectief printen, dus dingen die specifiek voor hun printer en filament zijn gemaakt, maar ik merk aan de vlogs van behoorlijke ervaren mensen dat het echt niet altijd zonder problemen gaat. Zelfs een Prusa kan een keer vastlopen door filament dat bijzondere instellingen nodig heeft oid. Of een ontwerp dat niet goed doordacht is.
Gelukkgi zijn er grote communities op internet waar je veel informatie kunt vinden. En hoewel ik mijn eerste printer nog moet kopen, kan ik al mensen adviseren: oriënteer je goed, leer 3D ontwerpen (begin daarmee voordat je een printer hebt), en kies als eerste printer bij voorkeur een merk/type dat een beetje populair is. Als je bv een Ender 3 koopt (V2 kan, maar een originele 3 is lekker goedkoop), heb je heel veel medestanders die al van alles weten, welke mods handig zijn en welke profielen je moet gebruiken. Echt veel goedkoper wordt het niet denk ik. Tenminste, als je een beetje kwaliteit wilt. Ongetwijfeld zijn er nog meer goede keuzes; een 'beste keus' is er ook niet. Het hangt er helemaal vanaf wat je wilt gaan doen, welk budget je hebt en hoeveel tijd je erin wilt steken. Want, hoewel een Ender helemaal geen verkeerd apparaat is, je zult er wat tijd in moeten steken om een perfect resultaat te hebben. Dankzij de grote community hoef je niet zelf het wiel uit te vinden, maar het kost je toch een beetje tijd. Een Prusa is wat dat betreft dichter bij plug&play. Ook wat betrouwbaarheid betreft. Prusa heeft hun eigen printers dan ook gewoon in een farm staan om de onderdelen te printen.
Wij zijn al ons lampen aan het printen. Degene die we in de winkel zagen kosten een 150€ per stuk. En we hadden er toch een 18 nodig. We maken ze nu zelf aan een 20€ inclusief een gu10 binnenwerk. De printer is snel terug verdiend we hebben een prusa i3 mkIII. Los daarvan heb ik al een paar handige dingen geprint zoals vb een bekerhouder adapter voor vb kleine blikjes of koffiecups. De meeste files vind je zo op bekende sites.
Ik gebruik mijn printer vaak voor behuizingen te printen voor arduino projectjes en andere leuke mod`s voor verschillende apparaten, ervaring op doen in fusion 360 is voor mij ook een leuke hobby. De printer zelf modden en verbeteren vind ik ook wel echt iets heel leuks. en als er een keer iets breekt in huis wat je gewoon kan vervangen met een printje is natuurlijk wel (de shit!)
daarnaast iets kunnen maken door middel van 3d modellen te maken en daarna de printer z`n gang te laten gaan zodat de printer een product uit poept vind ik nog steeds magisch.
Mijn interesse in 3D printen is begonnen met het maken van Rubik's kubus-achtige puzzels. Er is een hele community van "puzzelaars" die interesse in die dingen heeft, en met 3D printing kan je moeilijker varianten maken (denk aan niet een kubus-vormige puzzel maar een puzzel gebaseerd op een andere vorm zoals een twaalfvlak). Daarmee heb ik destijds een leuk zakcentje bijverdiend (en het was natuurlijk ook hartstikke leuk om zo met een hobby bezig te zijn en nieuwe dingen uit te vinden). Dat is inmiddels een beetje doodgebloed, maar ik ben nog steeds hobbymatig met 3D printen bezig.
Ik zou zeggen dat een 3D printer alleen interessant is voor iemand die de skills heeft om zelf 3D ontwerpen te maken. Anders kan je alleen maken wat anderen bedacht hebben, wat inderdaad gaat vervelen.
De dingen die ik nu 3D print variëren tussen "kunst" en echt functionele dingen. In de categorie "kunst" heb ik gewerkt aan het printen van mallen om keramiek in te gieten, en zo keramieken bekers te maken met bijzondere geometrische vormen. Richting wat meer functioneel heb ik verschillende soorten klokken gemaakt (o.a. een met nixie tubes en een word clock). Richting écht functioneel een op maat gemaakt doosje om een stopcontact in te bouwen in mijn spiegelkast, vervangende ophangbeugels voor lampen (de gaten in de standaard bijgeleverde beugels komen nooit overeen met de gaten die al in het plafond zitten...) en een behuizing voor de zelfgebouwde aansturing van mijn keramiekoven.
Qua kwaliteit is iets dat uit de winkel komt vrijwel altijd beter; er zitten aardig wat beperkingen aan 3D printen. Maar het gaat juist erom dat je dingen op maat kan maken die je niet zomaar kan kopen. Ik denk niet dat het heel financieel rendabel is (tenzij je je werk maakt van het verkopen van geprinte objecten). Het is een eenmalige aanschaf van ~€300 maar ik kan moeilijk functionele dingen binnen mijn huis aanwijzen die samen €300 waard zouden zijn. Maar ja, hoe plak je een prijskaartje op een designer-klok die je zelf hebt gemaakt en die verder niemand heeft?
Qua plasticprobleem lijkt het me niet veel erger dan vergelijkbare dingen in een winkel kopen. Grootste deel van mijn plasticafval is gewoon nog steeds voedselverpakkingen. Op punten zou het kunnen bijdragen aan een vermindering (als je iets met een geprint onderdeel kan repareren ipv. weggooien).
Ik ben zelf een autonome boot aan het bouwen die naar Schotland moet varen. Daarvoor heb ik veel onderdelen nodig die ik zelf ontwerp en daarna print. Sommige onderdelen zou ik misschien wel kunnen kopen op bv AliExpress, maar dan duurt het eerst een maand tot ze er zijn, en dan kom ik er misschien achter dat ik tóch een ander iets nodig heb. Met een eigen 3D-printer kan ik er in een weekend 10 prototypes doorheen jassen en een perfecte match maken voor wat ik nodig heb.
Zoals anderen ook zeggen heeft niet iedereen dezelfde use case, maar voor mij is het deze die het voor mij de beste aankoop van 2020 maakt.
Ps. ik heb een Anycubic Mega X. Met €270 een goedkope optie die toch snel en stil is. Prints zien er top uit en ik ben er erg tevreden over. Maar gezien het m'n eerste is kan ik het moeilijk vergelijken.. :-)
Alles hangt af van hoe je ernaar kijkt. Het nut van zelf thuis een paar keer een leuk 3d stukje plastic maken is mij meer waard dan wat extra geld op de bankrekening. Het liefst wacht ik op een 3d-printer die op een efficiënte en veilige wijze iets kan met de plastic afval die ik toch al produceer, maar zoiets ben ik nog niet tegen gekomen.
Ik repareer spullen in huis en print ook hulpstukken en maak V-bucks. Deze 'kudo's' geef ik aan kinderen als waardering wanneer ze iets hebben behaald. Verder kun je plastic apparaten met 1 simpel onderdeeltje van de afvalberg redden. En dat voor een apparaat wat slechts een paar honderd euro kost. Verder kun je veel leren van 3d ontwerpen dus je kunt er rijk van worden wanneer je slim bent.
Ik heb een website opgericht om voor mensen met reuma te helpen met simpele hulpmiddelen om bijvoorbeeld de sleutel te kunnen beetpakken en draaien met een plastic adapter. 3d4reuma heet het. Dus ik adviseer iedereen zich te verdiepen en de wereld een stukje mooier te helpen maken. Fijne kerst.
Het nut zal voor veel mensen beperkt zijn. Je moet er in elk geval veel tijd in willen investeren om een 3d printer ooit nuttig te kunnen laten zijn.
Als je zelf graag dingen repareert, dan kan een 3d printer best zijn nut bewijzen. "Even" een nieuw tandwieltje, deurgreepje of ander onderdeel namaken en printen is dan natuurlijk best nuttig. Telefoonhoesjes printen kan je ook nuttig noemen, maar kopen is gemakkelijker.
Voor persoonlijk gebruik moet het echt een hobby zijn om dingen te ontwerpen en te maken. Dat geldt voor een 3d printer, maar ook voor andere toestellen als een draaibank en veel ander gereedschap.
Zelf ben ik met 3d printen begonnen als hobby, maar ook met een idee om voor het werk onderdelen te gaan ontwerpen. Dat laatste is wat uitgegroeid tot een werkelijke productie en er is zelfs een tweede printer bijgekomen. We zijn in samenwerking met universiteiten ook met bio-kunststoffen bezig en dat combineren we weer met 3d printen.
Daarnaast stel ik mijn printer voor een dag in de week beschikbaar voor een repair café. Op die manier kan een printer nuttig zijn. Anders is het meer een leuk speeltje.
Om je laatste vraag als eerst te beantwoorden; Als je PLA gebruikt dan is het product biologisch afbreekbaar: https://en.wikipedia.org/wiki/Polylactic_acid
Het is geschikt voor de meeste doeleinden, makkelijk te printen en het is vrij goedkoop.
Het nut is voor iedereen verschillend. Zelf heb ik jarenlang nagedacht om een printer aan te schaffen en ik zag het nut er niet van in totdat ik met een idee kwam en er een wereld voor mij open ing. Ik heb leren 3D cad tekenen om zelf objecten te ontwerpen bijvoorbeeld. Daar ligt denk ik de kracht van zelf een printer hebben en zodra je dat onder de knie hebt zul je de printer steeds vaker gaan gebruiken om bijvoorbeeld je huis beter/aangenamer te maken of reparaties uitvoeren. Het plastic zuigeinde van mijn stofzuiger ging kapot en dat heb ik kunnen repareren met de printer. Voor mijn auto was het heel lastig een geschikte telefoonhouder te vinden. Die heb ik zelf ontworpen en geprint. De voordeur van het huurhuis was niet in goede conditie en ik heb dat gerepareerd met een op maat gemaakt stuk plastic en epoxy. De mogelijkheden zijn ongelimiteerd.
Ik heb zelf een mk3s met een enkele upgrades. (Ander frame en een andere extruder.)
Ik heb de techniek altijd al fasinerend gevonden. En ik had weer een nieuwe hobby nodig.
Ik ben niet iemand die out of the blue verschillende dingen kan bedenken. Maar improvisatie en oplossingen bedenken wel.
Dus behalve leuke dingen printen van thingiverse of vergelijkbare sites, ben ik ook aan de slag gegaan met leren ontwerpen.
Eerst tinkercad (zeer simpel met ontwerpen maken) en nu fusion 360.
Het geeft mij in ieder geval voldoening als ik dus een geslaagd ontwerp maak en deze ook fysiek in mijn handen kan nemen en gebruiken waar ik het voor wilde gebruiken.
Mijn printer staat lang niet elke dag te printen en dat hoeft ook niet.
Maar juist door dingen te printen van thingiverse die nuttig zijn, ga je in oplossingen denken in huis.
Zoals bijvoorbeeld,
een standaardje voor mijn google home mini, die nadat deze dus nu met zijn speaker naar voren gericht is ipv naar boven, waardoor deze nu beter reageert op je stem en je kan zien als hij reageert.
Een simpel bolletje die er voor zorgt dat mijn rolgordijn niet meer te ver naar beneden kan.
Een op maat gemaakte afwasborstel, spons en afwasmiddel houder.
Een muur mount voor mijn netgear nighthawk mesh extender, Deze bestond niet dus zelf ontworpen.
Voor mijn vrouw ook enkele dingen ontworpen en gemaakt.
Uiteraard ook de nodige prularia geprint gewoon voor de lol, zoals een bierdopschieter of voor de kinderen een wattenstaaf kruisboogje.
Het is vaak kip en ei. Je moet eigenlijk een keer een project hebben waarvoor je zo'n printer aanschaft en daarna volgen de andere dingen vanzelf. Ik heb al allerhande onderdeeltjes, adapters etc gemaakt om zaken net wat fraaier of slimmer te kunnen monteren dan wat met standaard producten mogelijk is. Laatst projectje waren ringen om standaard fittingen in een bestaande lampenkap te monteren. Met de standaardring zat het wel vast maar niet mooi flush. Klein beetje aangepast en nu is het mooi strak.
Ik heb ongeveer een jaar of 5 een Prusa I3. In deze tijd heb ik alleen maar met PETG geprint, en sinds kort ook met ASA filament. Na wat modificaties en instelwerk print de printer betrouwbaar, het ASA filament had bij mij zelfs geen verandering van instellingen nodig, alleen het bed heb ik iets heter gezet.
PETG en ASA omdat ik vrijwel alleen print met praktische doeleinden. Zo heb ik aangepaste inlaatspruitstukken voor brommers geprint waarbij de chemische resistentie van PETG erg handig was. (benzine dampen) Of een custom luchtmassameter voor mijn Volvo 240 en gereedschapjes voor bij het sleutelen. (zoals een hulpstuk voor het correct monteren van de koppeling) Maar ook behuizingen voor de opvoer CDI's die ik verkocht, beugeltjes voor casemods en frutsels voor projecten van de opleiding. Het is ideaal, iets wat je in SolidWorks tekent heb je na een paar uur in je handen liggen, ik zou voor mijn projecten niet meer zonder kunnen.
De hoeveelheid afval lijkt mij ook wel mee te vallen, je gebruikt immers alleen materiaal waar je het nodig hebt in tegenstelling tot bijvoorbeeld metaalbewerking waar je juist materiaal weghaalt totdat je hetgeen hebt wat nodig is. (mislukte prints en supports daargelaten dan) Hetgeen wat je print hoeft bovendien ook niet individueel verpakt en verscheept te worden, in tegenstelling tot de spullen die je in de winkel haalt. Het enige afval wat je er van hebt is de verpakking en rol van het filament, wat tegenwoordig grotendeels van karton is.
Ik gebruik de 3d printer om custom inserts voor boardgames te maken. Soms is de fabrieksinsert niet afdoende of bestaat de wens om ook de uitbreidingen in de basisdoos te kunnen stoppen (scheelt weer in vervoer).
Volgens mij heb je al genoeg voorbeelden, maar overal zie ik dnd/warhammer spelfiguren, zelf doe ik dat niet echt.
Ik print wel wat meer in vlagen, maar ik gebruik het vaak voor nuttige dingen als bv opzetstukjes voor stofzuigers, een usb aansluiting voor mn motor, en kleinere dingen als lichtknopjes, ringetjes, upgrades voor mn printer etc.
Maar natuurlijk ook voor minder nuttige dingen die ik print voor de leuk, (gepersonaliseerde) kadootjes, gewoon om technieken proberen of andere dingen waar mensen me om vragen
Ohh en nu heb ik een projectje, een electronisch strandbeest, wat ik dus ook print.
Vaak print ik wel met rPLA (van reform), wat al gerecycled is en dus enigszins beter voor het milieu maar dat helpt natuurlijk maar een klein beetje. Je kunt wel van je overige plastic weer nieuw filament maken, maar daar heb ik me niet in verdiept.
Al met al: als je een printer wilt kopen moet je bereid zijn om een 3d modelleren te leren, omdat je anders waarschijnlijk gewoon dingen van internet plukt, wat -voor mij- snel verveeld.
Persoonlijk heb ik enkele kados kunnen maken, voor een club 500 speltjes gemaakt.
Daarnaast skyline uitgeprint van de stad.
Voor me auto enkele gsm houders.
Tuurlijk ivm het geweldig is.
Betreft plastic vervuiling. Het worst nirt van plastic(olie) gemaakt. Maar van mais, althans pla. Petg weet ik niet zeker. Abs gok dat het wel van olie komt
Ik vind het printen van al die figuren zelf ook verspilling van plastic. Je print het, je kijkt er een keer naar, en je zet het op een plankje waarna het onder een laag stof belandt.
Wat ik zélf fijn vind is oplossingen zoeken voor problemen. Zo heb ik onlangs een lastig te krijgen onderdeel geprint van mijn koffieautomaat, en heb ik een paar dagen geleden wat bekers met schroefdoppen ontworpen en geprint die precies in een gat van de speeltafel van mijn kinderen past, en heb ik wat verfstencils ontworpen en geprint om mijn kinderen bezig te houden nu ze in lockdown thuis zitten.
Ik merk dat ik steeds vaker bij een probleem denk: kan ik het oplossen met een print? Ik ben nu bijv bezig om een mount te ontwerpen en te printen voor een geavanceerd weerstation dat ik aan mijn pergola wil bevestigen, en connectoren om houten planken aan elkaar te kunnen bevestigen om zo grotere structuren te kunnen bouwen.
Ik ben dus vooral van de functionele prints en niet van het figuurtjes printen om maar wat te printen, wat ik echt heel veel zie langskomen in de community.
Ik print best wel regelmatig functionele onderdelen voor mijn hobby auto's. Geen tandwielen of zuigers uiteraard. Maar wel beugels, kapjes etc. Zeker in combinatie met een 3d scanner heel nuttig.
Daarnaast heb ik ook nog een drone/uav hobby. Camera houders, antenne richters etc. Heel veel voor geprint
Hangt af of je het leuk vind om dingen te maken, repareren of customizen. Een greep uit dingen die ik heb ontworpen (soms gedownload) en geprint:
- Raspberry PI behuizing (gedownload)
- Allerlei verloopstukken voor bv stofzuiger, camera statief plates/klemmen
- Beugels voor bijvoorbeeld het monteren van een kast tegen te muur
- Aanpassingen van mijn 3D printer zelf (zelf ontworpen + gebouwd)
- Aanpassingen aan CNC machine. Bijvoorbeeld belt tensioning systeem
- Drag chain voor 3D printer
- Stoel voetjes waardoor de vloer niet bekrast wordt (TPU flexibel materiaal)
- Voetjes voor kolom boormachine (TPU flex)
- v-snaar riemen voor floppy drives en cassette spelers, vaak lastig te vinden op internet, juiste maat, breedte etc.
- Behuizingen op maat voor allerlei elektronica projecten.
- Floppy cleaning kit, om de donut van een 3.5" floppy te kunnen draaien, met een houder om het deurtje open te houden. Ik verkoop nog af en toe setjes aan geïnteresseerden.
- Glijlagers dmv nylon printen
- Repareren van een camper koelkast bakje met een bepaalde clip/vorm die anders lastig te repareren was.
- Sorteer bakjes
- 3D scanner (gedownload)
- Telefoon hoesjes
- Gordijn rails haakjes van een rails setje dat niet standaard te koop meer is.
- mini schuur blokje obv smalle schuurlinten die je kunt kopen (gedownload)
Just for fun/creatief:
- beeldjes, kerstballen, kerst lichtjes
- Kerst kaartjes
- 3D printer als pen plotter, op aquarel papier lijnen zetten wat op basis van een foto is uitgetekend zodat eroverheen geschilderd kan worden.
- Laser module, schuimrubber matjes uitgesneden voor inserts in doosjes met een cadeau erin. Staat heel chique.
- Sculpturen die ik met een 3D applicatie heb ontworpen uitprinten
- Templates om ovalen, driehoeken enz mee te tekenen
Je moet het meer zien als een stuk gereedschap.
Ik ben zelf nog aan het oriënteren, waarom?
Omdat ik voor een dergelijke apparaat wel nuttige toepassingen zie in het verlengde van mijn modelbouw hobby.
Het zelf ontwerpen in 3D zie ik wel tegenop en zal denk ik meer tijd vergen dan het leren omgaan met zo'n printer.
Ik print PETG juist zonder enclosure, althans met een enclosure, maar met de deuren open of verwijderd. Met gesloten enclosure wordt de temperatuur in de krijg ik de hotend na een aantal uur niet meer voldoende gekoeld en gaat het filament op een gegeven moment in de hotend smelten en raakt de boel verstopt. Ik moet dan echt lucht van buiten aanzuigen.
De printtemperatuur is afhankelijk van het merk, maar ik zet het meestal op 240 of 250. Ik heb ook wel eens PETG van een ander merk gehad waarbij 250 echt al te heet was.
PETG heeft en vrij lang smelt traject. Met een direct-drive set-up druk je het filament met 240-250 gemakkelijk door de extruder. Met een bowden set-up moet je iets verder laten smelten en zit je op 260-270. Met nylon heb je ditzelfde effect. PLA, ABS en ASA hebben een kort smelttraject en dan is de temperatuur setting bij direct-drive en bowden gelijk.
Kijk, dit vind ik nou een goed premium artikel. Ook goed getimed rond kerst als mensen mogelijk een 3D printer kado hebben gehad.
Wel een kritiekpuntje:
Overtollig hars moet je eerst wegspoelen met een bad van bijvoorbeeld ipa (niet het bier, maar de schoonmaakalcohol) en daarna in een uv-doos uitharden. Bovendien is hars nogal plakkerig en rommelig omdat het vloeibaar is, en als de dampen die er vanaf komen al niet slecht voor je gezondheid zijn, ruiken ze in ieder geval niet lekker.
Die hars is in veel gevallen enorm schadelijk voor je huid. Door het alleen 'plakkerig en rommelig' te noemen doe je daaraan af. Het kan echt slecht zijn. Handschoenen en het grondig verwijderen van gemorste hars is absoluut noodzakelijk. Juist in een artikel voor beginners zou ik zo'n waarschuwing niet weglaten.
Sommige harsen zijn wel wat minder gevaarlijk maar omdat ze vaak vanuit China komen is het moeilijk te bepalen wat je echt in handen hebt. De daadwerkelijke gevolgen komen vaak pas later.
Dit is de reden dat ik geen SLA printer heb, want voor sommige dingen zijn ze natuurlijk best ideaal. PLA en zeker ABS zijn ook niet fijn maar de risico's zijn makkelijker onder controle te houden met een ventilator en een open raam.
[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 22 juli 2024 18:05]
Vergeet niet dat verschillende plastic soorten net zoals asbest zeer schadelijk kunnen zijn. Simpel een raam open zetten is niet genoeg.
Zeker als je print met carbon vezels moet ie echt oppassen.
Ja dat is waar maar die gebruik ik ook niet. Eigenlijk alleen PLA. Als ik de fan ernaast zet (en daarnaast het raam) dan ruik ik het nauwelijks. Mijn printers staan ook in een speciale ruimte in huis, waar ik ook soldeer en mijn servers staan.
Ik hoop dat dat genoeg is al zal je het nooit zeker weten. Maar het is een risico dat dan wel te hanteren is.
[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 22 juli 2024 18:05]
Mee eens dat het voor Premium geschikt is. Al heeft Tweakers eerder diepgaande artikelen over 3D printen geschreven, dus zoveel 'dieper' lijkt het me in eerste oogopslag niet te zijn.
Echter heb ik in normale weken toch vaak geen tijd om achtergrond artikelen te lezen, dus zal ik er dan niets aan missen.
En de kerst (of zomer en andere vakanties) zijn vaak periodes dat je wel tijd hebt voor wat extra diepgang alsook het geleerde in de praktijk te kunnen brengen. En daar mag best een beloning voor tweakers tegenover staan.
Wat ik dan wel zou willen is dat premium artikelen als PDF of EPUB te downloaden zouden zijn, zodat je ze rustig op e-reader of tablet op de bank kan lezen. En later nog eens terug kan lezen of ter referentie ernaast leggen.
ook maak ik me zorgen over het aantal kwalitatieve reacties dat overblijft als het achter een betaalmuur verdwijnt.
Momenteel zijn er 16 +2 en 0 + 3 reacties. Daarvan zijn er
één van de auteur, 6 reacties door 3 betalende abonnees en 9 van gratis leden. Dus zo'n tweederde van de goede reacties zouden kunnen verdwijnen.
+2 abbo[list]
smitae ja 2
Cergorach nee
Basilange nee
Gizz ja 3
Asgar__ nee
Pixelmagic nee
jbhc nee 2
willemdemoor crew?
ro8in nee
Yoghoo nee
Gekke Prutser ja
TGPZ nee
Nou is het natuurlijk wel zo dat het doel van Premium is dat het aantal abonnees toeneemt dus dat zal het probleem verminderen. Tweakers is ook wel bezig met het kijken naar de mogelijkheid om mensen die regelmatig goede bijdrages leveren, gratis een aantal artikelen te geven. Of, hoe enzo wordt nog onderzocht. Zie deze post onder andere.
Ik mis hier nog een stukje over punt waar de filament uit komt: de nozzle. Hiermee word ook snelheid beinvloed, zeker als je (grotere) functionele prints maakt, dan is een 0.8+mm nozzle echt een uitkomst.
De beste upgrade vond ik de 30 euro voor een hardened nozzle, zit er al een jaar+ in en wat er uit komt is nog hetzelfde als dag 1. Dat was met de standaard messing nozzles wel even anders, die slijten zeer snel.
[Reactie gewijzigd door z1rconium op 22 juli 2024 18:05]
als je (grotere) functionele prints maakt, dan is een 0.8+mm nozzle echt een uitkomst.
Hier zitten ook grenzen aan, want met grotere nozzles neemt het volume aan filament dat gesmolten moet worden snel toe. Een standaard hotend kan dat al snel niet meer aan, waardoor je de snelheid van je printer moet verlagen. Als je hotend bijvoorbeeld maximaal 20mm3/s filament per seconde kan smelten en je zit al aan dat volume met een 0,6mm nozzle, 0,4mm laaghoogte en 83mm/s printsnelheid (0,4 * 0,6 * 83 = ongeveer 20mm3), dan kun je wel overstappen op een 1mm nozzle en een laaghoogte van 0,6mm, maar dan zul je de printer moeten vertragen naar 33mm/s. Nettowinst qua hoeveelheid filament dat je print is dan 0.
Grotere nozzles geven, los van de snelheid, een ander printresultaat. En dat kan soms juist mooi zijn. Zo heb ik bij mijn lamp bewust een 0,6mm nozzle gebruikt in plaats van 0,4mm of kleiner om zoveel mogelijk het licht te verspreiden.
De beste upgrade vond ik de 30 euro voor een hardened nozzle, zit er al een jaar+ in en wat er uit komt is nog hetzelfde als dag 1. Dat was met de standaard messing nozzles wel even anders, die slijten zeer snel.
Nadeel van dat soort nozzles is wel dat ze de warmte veel minder goed geleiden dan messing nozzles (daarom moet je meestal de temperatuur hoger instellen) en dat heeft weer direct invloed op het maximale volume filament dat je hotend goed kan smelten en dus je maximale printsnelheid
Hoe zit het met het milieu?
Doel is toch juist minder plastic etc.
Al die reststukken (voor stabiliteit van de print etc) wat gebeurd daar mee?
En inderdaad zoals al door andere opgemerkt. Vluchtige stoffen tijdens het printen... kuch kuch.
3D printen wenselijk? Of pure onzin en milieuvervuilend. (Je moet toch ergens heen met je plastic dacht de industrie?)
Hoe zit het met het milieu?
Doel is toch juist minder plastic etc.
Je vraag is wat kort door de bocht. Wat invalshoeken:
1: Als je normaal een plastic onderdeel koopt en nu zelf print, dan verbruik je niet per se meer grondstoffen. Je zou zelfs kunnen stellen dat het een milieuvoordeel kan opleveren als je zelf iets print met PLA/PETG van een Nederlands bedrijf, in plaats van alle losse onderdeeltjes (uit het buitenland) die apart in een verpakking via (web)shops verspreid worden naar consumenten.
2: Met een 3D-printer maak je makkelijk reserveonderdelen waardoor je eenvoudig een apparaat / voorwerp kunt repareren i.p.v. het kapotte apparaat weggooien omdat menig fabrikant geen reserveonderdelen maakt en levert aan consumenten.
3: Het is een hobby, dus uiteraard ga je ook prints maken die minder nuttig zijn. Maar voor vrij veel hobby's geldt dat je er producten en/of grondstoffen voor nodig hebt. Een racefiets, game-controller, wol om te breien, puzzelboekjes, e-readers: allemaal vrijetijdsbestedingen die niet grondstof- of co2-neutraal zijn.
4: Het gaat bij thuisprinten niet om grote hoeveelheden plastic. Bij kleine prints kun je denken aan 10 gram aan grondstoffen.
5: Er zijn veel verschillende kunststoffen die je kunt printen. PLA is bijvoorbeeld niet gemaakt van olie en je kunt ook kiezen voor het gebruik filament dat louter van gerecycled plastic is gemaakt.
Al die reststukken (voor stabiliteit van de print etc) wat gebeurd daar mee?
PETG, TPU, ABS kan gerecycled worden. PLA (gemaakt van o.a. maiszetmeel) wordt in Nederland (nog) niet gerecycled en gaat het bij restafval.
[Reactie gewijzigd door Gizz op 22 juli 2024 18:05]
PLA kan je ook prima recyclen tot nieuw filament. Hier zijn ook diy projecten voor. Ook kant en klare apparaatjes trouwens. Wel bewerkelijk, maar het is gewoon een kwestie van weer warm maken en extruderen op juiste gewenste dikte.
Daarnaast als je thuis iets print wat je anders uit een winkel moet gaan halen scheelt dat ook weer.
Denk oa maar aan verpakkingsmateriaal en het transport.
Denk persoonlijk dat zodra als de 3D printer echt gemeengoed is zoals een pc/laptop nu is dat je ipv tastbare producten tegen een x bedrag gewoon de 3D bestanden kunt downloaden.
Scheelt veel logistiek.
Ik mis wel info over de gezondheid. Je bent toch plastic aan het verwarmen.
Als ik PLA print (Ultimaker 3+) dan heb ik de afzuigkap (met filters) niet aan staan. PLA is op maisbasis gemaakt en zou niet schadelijk zijn. Bij de andere producten heb ik de afzuiging wel aan staan.
Note: eigenlijk slecht, maar nooit gechecked of dit klopt. Ik vertrouw de verkoper
Edit: bedankt voor de reacties hieronder. Nu weet ik het zeker, er moet meer aandacht aan de gezondheid zijn, als we iets gaan printen.
[Reactie gewijzigd door streamnl op 22 juli 2024 18:05]
Dat PLA 'niet schadelijk' zou zijn is onjuist, 'minder schadelijk' dekt de lading veel beter.
Het is dus beter om de afzuigkap ook bij printen met PLA gewoon aan te zetten.
"Polylactic acid (PLA) filaments have produced over 50 identified VOCs, including 1-Butanol which can affect the eyes, skin, respiratory and central nervous systems. However, PLA has a considerably lower emission rate than its counterparts."
Ik geloof je verhaal, maar je moet wel even meenemen dat er nauwelijks wat filament smelt. Meeste nozzles zijn 0.4mm. Wil niet zeggen dat je niet moet ventileren, maar een afzuigkap is natuurlijk wel overkill.
De onderzoeken zijn tot dusver enkel op wat er uitgestoten wordt en niet echt wat de (langdurige) gevolgen zijn voor de gezondheid. 3D printen in de hobby of semi-professionele sfeer is echt nog heel jong en dus bevinden we ons nog in grijs gebied wat wel niet verstandig tijdens het printen. Ik ben zelf veel bezig geweest als ontwerper met een stratasys uPrint( puur ABS printen), deze stond in een afgesloten en afgezogen aparte kamer gescheiden van alle werkplekken. De kast zelf was hermetisch afgesloten en de uitgaande lucht werd gefilterd. Nu bij mijn huidige baan werk ik met een Ultimaker S5 met tPLA. Ook daar zuigen we af en zorgen we dat de machine niet op een plek staat waar niet "gewerkt" wordt, dus ook hier staan geen werkplekken oid. Ik merk in mijn gesprek op beurzen en met leveranciers en meer profi hardware dat ze daar echt op hameren vanwege de veiligheid omtrent fijnstof. Vanuit Ultimaker bijvoorbeeld wordt er expliciet vermeld dat je altijd moet printen op een locatie waar de ventilatie (mechanish) voldoende is (dus niet op je slaapkamer, of woonkamer, of eigenlijk liever überhaupt niet op een plek in een woonhuis). Bij het gebruik van een 3D Printer (ook bij een lasersnijder): het liefst actief afzuigen.
Mijn punt is een beetje dat er tijdens printen VOC's vrij komen en ook al zijn dit in kleine hoeveelheden, zou het zonde zijn dat we het kunnen voorkomen dat er gezondheidsschade ontstaat op de lange termijn.
Het bovenstaande zijn wetenschappelijke feiten gebaseerd op uitgebreide metingen, geen "verhaal" dus en er komt daarom geen mening of geloof aan te pas.
Als jij 'geluidscomfort' of 'de kwaliteit van je printje' boven het (zeer eenvoudig) tegengaan van gezondheidsrisico's zet op je prioriteiten-lijst moet je dat uiteraard helemaal zelf weten, maar die persoonlijke keuze letterlijk openbaar aanprijzen met "afzuigkap is natuurlijk wel overkill" gaat een stap te ver...
Gaat zeker geen stap te ver. Afzuiging is gewoon overkill. Je reactie doet over komen dat ik voorschriften volledig negeer en mijn eigen weg trek. Als je ventileert is er niks aan de hand. Tenzij je natuurlijk een printfarm hebt. Zoals ik eerder aangaf is de nozzle zo klein dat er nauwelijks wat PLA smelt. Nu komt het allemaal beetje over als bangmakerij.
Je geeft zelf je probleem aan. Wetenschappelijk is wat anders dan praktijk. Wetenschappelijk is een hoog co2 gehalte in een huis ook zeer schadelijk. Toch gebeurt het regelmatig dag die waardes gehaald worden in een doorsnee huis.
Let op! Smelten is wat anders dan verbranden.
[Reactie gewijzigd door grote_oever op 22 juli 2024 18:05]
Bij het verwarmen van 'natuurlijke producten' kunnen alsnog stoffen vrijkomen.
In onderstaand artikel wordt omschreven dat het koken van groentes in huis een hoge concentratie aan fijnstof genereert. https://www.tno.nl/nl/aan...at-vrijkomt-bij-het-koken (zeer interessant artikel en zet je tevens een het nadenken over je keuken/gezondheid)
Nu is bovenstaand niet direct van toepassing op 3d-printen maar als het wokken van groenten fijnstof genereert dan denk ik ook het verwarmen van pla mais.
Verder weet ik niet wat voor filters je hebt maar in het artikel van TNO hebben ze daarover ook een stukje omschreven.
Pin mij er niet op vast, voor de zekerheid zou je de ruimte moeten monitoren op fijnstof
[Reactie gewijzigd door AOC op 22 juli 2024 18:05]
Dit is veel te kort door de bocht. Je kan een complexe chemische reactie als bakken niet gaan vergelijken met het verwarmen van PLA. Je weet bij de 3D printer al dat de temperatuur nauwkeurig geregeld wordt en de kans op verbranding minimaal is, terwijl je bij wokken de temperatuur flink opstookt.
PLA zou best schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid, maar dat kan je niet op basis van bovenstaand ongerelateerd TNO onderzoek concluderen.
maar kan je verder onderbouwen waarom het verwarmen van iets in een pan niet te vergelijken is met het verwarmen in een nozzle?
Kan jij onderbouwen waarom dat wel zo is. Ik denk dat je hier pas een goed antwoord op gaat krijgen als je het gaat onderzoeken en dan ook goed moet opletten welke PLA je gebruikt, want PLA!=PLA, verschillende toevoegingen zouden wel eens voor wel/niet nare gevolgen kunnen zorgen.
Nou, zoals ik al schreef zijn er bij het bakken complexe chemische reacties aan de gang terwijl een 3d printer enkel PLA smelt.
Om het wat concreter te maken: Bij het bakken spettert er bijv kokend water in het rond wat allerlei deeltjes de lucht in brengt. Je filament steek je hopelijk droog in je printer.
En teflon coatings, tja... heb jij een thermometer in je pan hangen dan? Ik heb jaren geleden alle teflon pannen al weggegooid en goede plaatstalen pannen gekocht. Met goed inbranden en een beetje liefde heb je daar veel meer aan en het is een stuk gezonder.
Een goede (wok)pan heeft geen anti aanbaklaag.
Sterker nog, anti aanbakpannen met teflonlaag, hoe handig ook... Zijn voor mensen die van gemak houden en zijn niet bedoeld voor echt bakken. Kan zelfs extreem schadelijk zijn als je die te heet stookt (met of zonder inhoud)
Pin mij er niet op vast, voor de zekerheid zou je de ruimte moeten monitoren op fijnstof
Gelukkig is dat niet moeilijk of duur (15-25 euro totaal). Als basis kun je een fijnstofsensor aan een ESP8622 knopen. Optioneel met nog een paar MQx sensoren voor vluchtige koolwaterstoffen/rook. De behuizing print je zelf
Ik heb een fijnstofsensor voor buiten (nauwkeurig) en in de keuken (onnauwkeurig). Meer info op het forum
Ik heb in een tijdje de bekende SDS011 letterlijk naast mijn printer gehad en ik heb geen significante toename van PM10 en PM2.5 gezien tijdens het urenlang printen van PLA, PETG en TPU. Terwijl die SDS011 wel direct reageert als ik net een minuutje een pan met een beetje olie aan het verwarmen ben
Dus de hoeveelheid fijnstof bij printen valt mee óf de deeltjes zijn zo klein dat de reguliere sensoren het niet kunnen meten.
Interessant, dit wist ik niet. Ik vraag me wel af of de hoeveelheid fijnstof die je buiten in de stad inademt ergers is dan de hoeveelheid die je binnen bij het printen van iets in PLA krijgt.
Ik heb een awair v2 luchtkwaliteit meter, zal wel niet het meest wetenschappelijke apparaat ooit zijn hoor, maar toch. Tijdens het koken slaat deze inderdaad volledig uit, met afzuigkap of zonder. Gigantisch veel fijnstof, VOC's (volotile organic compounds). Ook C02 stijgt natuurlijk. Wij krijgen een extra raam in de keuken, je moet de schadelijkheid van koken volgens mij niet onderschatten. De Awair staat overigens niet eens in de keuken, maar een ruimte verder. Er zou veel meer aandacht moeten zijn voor luchtkwaliteit binnenshuis en hoe belangrijk het is om te ventileren.
Koken is binnenkort het nieuwe kwaad.
Net als rokers naar buiten zijn verbannen, zullen we over niet al te lang ook volledig buiten moeten koken.
Of we krijgen een taks per huishouden ivm fijnstof.
Tja, ook een nieuwe zitbank (of ander vers meubel, nieuwe laag verf in huis etc. etc.) stoot giftige stoffen uit, dus zo kan je ook bezig blijven. Maar 3d printsel verhitten zal in ieder geval zeker tot extra 'verdamping' leiden. Nu lijkt mij dat spul dat daarvoor gebruikt wordt al snel wat minder gezond om in te ademen.
Als groente koken schadelijk zou zijn denk je dan niet dat we daar iets op hadden bedacht? Ik heb daar werkelijk nog nooit van gehoord. Ja er zal en bult vocht in de lucht komen, en een Tefal pannetje droog te heet stoken is superongezond, dat is bekend... teflon is echt zeker niet leuk als je het gaat verbranden inderdaad.
Wel interessant, maar ik geloof niet dat het schadelijk voor de gezondheid is om groente te koken (met of zonder afzuigkap), geen groente eten is waarschijnlijk een stuk ongezonder zegmaar .. Maar wie weet... We leren nog elke dag...
Jup, vandaar dat ik het interessant benoemde.
Ik ervaar het in de praktijk echter niet en had er in mijn 42 jaar ook dus nog niet van gehoord. Je neemt vaak dingen aan in het leven, zoals dat ik het als extreem belastend en hinderlijk ervaar om de lucht van een voorbijrijdende scooter kortstondig in te ademen. Ik heb dan echt meteen last van luchtweg irritatie. Dat heb ik met mijn dagelijkse uurtje koken en m'n 3D printer nog nooit gehad.
Bakken is overigens niet hetzelfde als groente koken. Dit werd al aangehaald, en het artikel gaat over bakken. Maar ook daar ervaar ik geen issues. Behalve met pannenkoeken of frituren (dit gaat dus ook in de schuur, als we het al doen, of laten we bij de snackbar maken).
Als je een walmende pan op het vuur hebt ben je sowieso niet goed aan het bakken. Maar dat moge duidelijk zijn.
[Reactie gewijzigd door GeeEs op 22 juli 2024 18:05]
In dat artikel wordt vooral gesproken over bakken en wokken. Dat gebeurt op hoge temperaturen, waarbij inderdaad schakelijke stoffen vrij kunnen komen. Vandaar de meeste woningen een vorm van afzuiging hebben boven het fornuis.
Koken van groentes gebeurt in kokend water en daar heb je veel minder last van.
[Reactie gewijzigd door segil op 22 juli 2024 18:05]
Groente koken en groente bakken zijn 2 totaal verschillende manieren van "koken" inderdaad.
Maar als je het hebt over groente koken, denk ik niet meteen aan wokken of grillen.
Dat is volgens verschillende sites ook schadelijk hoor. Ik merk het zelf dat ik hem laatst al een paar uur aan had staan en ernaast zat te werken (met koptelefoon ). Daarna toch geïrriteerde luchtwegen en een paar dagen een kuchje.
Ga nu toch maar een behuizing maken zodat hij naar de kelder kan. Zonder behuizing is geen optie in de winter, veel te koud voor de prints.
Heb me er beetje in verdiept, maar zelfs dan zijn de verhalen verschillend.
Paar conclusies die ik heb gemaakt:
SLA: schadelijk, zeer goed afzuigen.
PLA: kan geprint worden zonder afzuiging
PETG: discussie, want afzuigen zorgt coor problemen bij printen. Wordt wel aangeraden om af te zuigen, maar omdat temp laat in kakken ventileren de meeste
Ik zou altijd ventileren, ook bij PLA. Gezien de schadelijkheid van SLA blijf ik daar van weg.
[Reactie gewijzigd door grote_oever op 22 juli 2024 18:05]
Over zowel de gezondheidsaspecten van de filamenten als de oorsprong van PLA kun je nog een heel artikel schrijven. Als je alle verschillende eigenschappen van de filamenten en harsen wil bespreken kan je daar rustig nog een volledig artikel aan weiden.
Voor PLA even een heel korte aanvulling omdat er veel misverstanden over bestaan:
PLA is zeker niet altijd op basis van mais gemaakt. Ik weet zelfs geen fabrikant die dat doet. Lang niet elke PLA is zelfs van plantaardige oorsprong. Er bestaat wel een biologisch afbreekbaar PLA (van een kleine Belgische fabrikant en wij laten het zelf ook in in Duitsland maken). De meeste PLA soorten zijn alleen via een industriële methode te composteren. In een natuurlijke omgeving moet het eerst mechanisch worden verkleint tot "microplastics" en dan zal het nog alleen onder speciale omstandigheden afbreken. Die omstandigheden kunnen zich bij de verwerkers van gft-afval wel voordoen, maar vaker niet dan wel. In je eigen composthoop met veel bladafval maak je de beste kans.
PLA zal bij smelten geen ongezonde dampen afgeven, maar PLA is niet buigbaar en er moeten hulpstoffen worden toegevoegd om PLA tot een filament te kunnen maken. Die hulpstoffen kunnen wel schadelijk zijn. Het kan ook met minder schadelijke stoffen, maar dat maakt je filament minder goed houdbaar en het heeft effect op de kleuren. Voor ABS en ASA geld hetzelfde verhaal, al zijn daar de hulpstoffen een stuk minder gezond.
Wil je zonder schadelijke dampen "printen", beperk je dan tot PETG of Nylon. Deze plastics zijn van nature wel buigzaam en kunnen smelten zonder dat daarbij gassen vrijkomen.
Zelf heb ik ongeveer permanent twee printer aan het werk staan (6 dagen per week 14 tot 20 uur per dag) waarmee ik voornamelijk ons eigen PLA en PETG verwerk. De keuze van het filament hangt af van de buigbaarheid die de te produceren onderdelen moeten hebben.
Ik ben wel benieuwd in wat voor (open source?) software hiervoor beschikbaar is. En of er een gemakkelijk traject is van eerste kleine series objecten in 3D te printen, en later bij hogere aantallen op te schalen naar spuitgietmethoden i.v.m. prijs en hogere belastbaarheid.
Voor design en voor het omzetten van je design naar een stl-file kun je volledige Open Source gaan.
Zelf gebruik ik Blender voor het design van 3D objecten en Cura om je 3D object print ready te maken.
Blender is strikt gesproken geen CAD programma, dus mogelijk dat je dan naar iets anders moet als je echt 100% CAD style wilt werken.
Maar je kunt wel het beste een keuze maken en je daar op focussen, want Blender ( en ik neem aan ook elk 3D pakket) heeft een redelijk leercurve. Ik kom steeds weer nieuwe trucjes tegen als ik ergens tegen aanloop. De community voor zowel Blender als Cura is heel erg groot en actief, dus genoeg hulp te vinden.
En zowel Blender als Cura hebben Nederlandse roots. Dat moet toch ook een beetje mee tellen :-)
[Reactie gewijzigd door smitae op 22 juli 2024 18:05]
Hoe krijg je exacte maten uit Blender ? Ik gebruik zelf FreeCAD voor parametrisch modelleren en dan kun je alles exact (na)maken. Ik gebruik Blender alleen voor het "gelikt" renderen van mijn ontwerp.
Ik gebruik in Blender de real world maten. Je kunt de eenheden aangeven in Blender. Met de export naar stl kun je de schaal-conversie mee geven. Daarnaast zijn er diverse add-ons. Zoals aangegeven Blender is geen CAD tool en ik ben zelf geen CAD-man, ik ben een 3D hobby man :-)
Je kunt wel parametrische modelleren in Blender, maar dat gaat inderdaad minder simpel (anders) dan in een CAD tool zoals FreeCAD. Maar aangezien ik vanaf 0 moest beginnen en heb ik gekozen voor Blender, heb ook met FreeCAD geknutseld naast Blender, maar wilde mij op 1 tool focussen. Blender voelde voor mij meer “natuurlijk”, maar dat is puur persoonlijke voorkeur denk ik. En Blender met NL roots vond ik ook van belang, support your local shop zeg maar.
Voor mij werkt het, voor iemand met CAD ervaring is Blender mogelijk wat minder geschikt.
Ik gebruik hiervoor ook vaak Sketchup, is beter dan standaard cad programma en geeft je wel direct 3d model weer. Makkelijk te exporteren naar STL en printen maar.
Sketchup heb ik ook naar gekeken en wel iets mee gedaan in het verleden, werkt opzich wel prettig, maar de gratis versie is een on-line versie. En als je meer opties wilt moet je redelijk veel betalen. Dus dat was voor mij een no-go.
Verder niks mis mee, als het bevalt moet je het vooral gebruiken. Dit soort dingen zijn toch persoonlijk voorkeur.
Je hebt minimaal twee software pakketten nodig. Voor het ontwerpen heb je een 3D teken of ontwerp programma nodig. Afhankelijk van je behoeften kunnen dat eenvoudige gratis of OpenSource teken of cad/cam programma's zijn. Ook zijn er van de duurdere programma's wel gratis varianten beschikbaar voor privé gebruik.
Om een ontwerp te kunnen printen moet het worden omgezet naar een bestand wat precies beschrijft hoe de printkop moet bewegen en welke temperaturen moeten worden gebruikt. Dat gebeurt in een slicer. Ook daar zijn betaalde varianten van, maar de meeste zijn open source. Een slicer zorgt er ook voor dat er ondersteuningen worden toegevoegd voor onderdelen die anders los in de lucht geprint zouden moeten worden. Voor spuitgieten is een slicer niet nodig.
Voor productie is 3D printen niet heel geschikt. Het duurt namelijk erg lang voordat een printje af is. Een printduur van 10 uur is heel normaal. 3D printen is vooral geschikt voor prototyping. Voor productie op grotere schaal is lasersintenring meer geschikt. Daarmee kunnen hogere snelheden worden bereikt en ook materialen als keramiek of metaal worden geprint.
Zelf gebruik ik Blender ook voor het realistisch renderen van een ontwerp. Maar ook om snel lastige vormen te ontwerpen (een brilmontuur bijvoorbeeld). Maar voor het echte CAD werk zou ik eens kijken naar Fusion 360 van Autodesk. Is niet open source, maar wel gratis voor particulieren voor 1 jaar (tijd zat om uit te proberen dus). Fusion 360. Fusion 360 gebruikt dezelfde engine als Inventor, en werkt erg goed op directx (in tegenstelling tot Solidworks bijvoorbeeld). Dus elk systeem met een gamekaartje kan het prima draaien. Interface is simpel en er zijn tutorials genoeg. Ook erg goede export mogelijkheden voor 3D printen en CAM werkzaamheden als je machinepark dat toelaat .
@WillySis @Thomaatje @smitae Bedankt voor jullie reacties. Dat het printen wel even duurt, daar had ik nog niet bij stilgestaan, maar dat zal ook flink van het volume afhangen dat je print. Dus een tiental dezelfde kleine objectjes (1 a 2 cm) tegelijk printen is een mogelijkheid die ik wel kan gebruiken. En vooral als prototyping inderdaad.
Meerdere kleine objectjes printen kan natuurlijk prima. Of je telkens één groot ding print of tientallen kleintjes, je gaat dan vrij grote hoeveelheden filament per keer gebruiken en de kans dat het filament op raakt voordat de print klaar is, is dan reëel. Dat vraagt een goede administratie, of een printer die netjes detecteert wanneer het filament op is en ook weer netjes verder kan waar hij gebleven is.
Veel printers kunnen ook aan een PI gekoppeld worden en via OctoPi worden bestuurd. Daarmee kan je eventueel ook een filament sensor toevoegen. OctoPi kan overigens nog veel meer.
Nice mooi man, de beesten van de 3d printer wereld, ze ademen bijna mystiek Dat vind ik ook het leuke aan 3d printers, het leren van het apparaat zelf. Een Voron is andere koek maar het gevoel is hetzelfde. Voor de mensen die ze niet kennen.
[Reactie gewijzigd door z1rconium op 22 juli 2024 18:05]
Het kan nog veel sneller, deze man kan een benchy in 16 minuten printen met nog aardige kwaliteit. Hier print hij op 800mm/s (daar waar men normaal rond de 40-60mm/s print), gewoon omdat het kan haha.
[Reactie gewijzigd door z1rconium op 22 juli 2024 18:05]
Voor dergelijke zelfbouw had ik ook nog wel een hoofdstuk in dit Tweakersartikel verwacht!
Ik heb nu 2 jaar een Mega-S en ben echt verbaasd wat er allemaal mee kan. Maar dan ga je je verdiepen in wat beters; direct drive, groter bed, flexibele filaments kunnen printen, hogere nauwkeurigheid, etc. Dan kom je gauw tot de conclusie dat zelfbouw wel echt mooie dingen kan opleveren en met Voron koop je iets goeds zonder zelf nog veel te moeten uitzoeken.
Gelukkig zijn jullie niet gevallen voor de Scam die zich: Easythreed X1 noemt.
Dit is namelijk 1 van de slechste "Ready to print" 3D printers OOIT.
De prijs is daarintegen ook niet de beste, omdat je voor ongeveer dezelfde prijs een Tronxy X1 kan kopen.
De Tronxy X1 heeft 150% meer printvolume, en is gemaakt van standaard onderdelen. {Vslot profielen, en Nema 17 stepper motors}
Als Tweaker die er een maandje of 2 mee bezig is, volg de rest van het verhaal ook en verdiep je in. Heb hier zelf ook nog genoeg geleerd.
Heb zelf een Prusa Mini aangeschaft, out of the box werkt die eigenlijk vrijwel perfect, staat wel een hogere aanschafprijs tegenover. Er zijn goedkopere printers te krijgen.
Zit zelf nu een beetje op het punt dat ik de printer goed ken, en grotere prints aan het maken ben, dan merk je dat de filament kosten ook best wel oplopen. De kleine dingen zijn leuk, maar een leuke speelgoedboot voor je kind maken kan je denk ik beter achterwege laten. Kan je beter wat kopen.
Ben er verder nog steeds erg tevreden mee. En vooral leuk voor de kleine dingen.
Zelf heb ik een tevo tarantula wat volgens mij een iets goedkoper segment is. Out of the box, tja, het print wel maar je moet niet te kritisch zijn denk ik. Je kan het dan weer verbeteren door onderdelen te printen etc. In ieder geval ligt mn printer alweer stof te happen, had er teveel van verwacht denk ik.
In het vervolg zou ik kiezen voor een kant en klare
[Reactie gewijzigd door AOC op 22 juli 2024 18:05]
Ik heb zelf ook een 3Dprinter, een Artillery Sidewinder x1. OK dat is geen top printer maar tot nu toe ben ik er zeer tevreden over.
Wat volgens mij de grootste kosten zijn, ik heb al verschillende eigen ontwerpen gemaakt die iets groter zijn. Verschillend prints die meer dan 8 uur duren. Mijn printer verbruikt zowat 600watt. Men spreekt in de review wel over de kosten van een printer en van filament maar volgens mij is het electriciteit verbruik de grootste kost per print en daar spreekt men niet over 🤔
Stel je print 10mm3/s, dat is per uur 36000mm3=36cm3.
PLA dichtheid is 1,3g/cm3, dus 47g/u. Kost €20/kg=2ct/g, dus 94ct/u.
Natuurlijk n beetje natte vingerwerk, maar goed je moet toch ergens vanuit gaan, het lijkt me iig wel mee te vallen.
Van anderen hoor ik dat hun printer rond de 50-100W gemiddeld verbruikt, dus 1-2ct/u.
In dat geval kost het filament 60x zoveel als de elektriciteit.
Tja en toch verbruikt de Artillery Sidewinder x1 600 watt nozzle en bed verwarming samen plus de motortjes. Ik vond het helaas ook veel maar zoek die sidewinder maar eens op.
Die 600watt is met verwarmt bed en om op temp te komen zal die misschien zoveel gebruiken maar om temp te behouden niet hoor.
Meestal kom je rond de 150/200watt uit dus ik ben wel benieuwd wat voor absurd bedje je gebruikt want de printkop gebruikt in vergelijking bijna niks (30/40watt?).
[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 22 juli 2024 18:05]
@willemdemoor
Even een Correctie over de genoemde "Easythreed X1":
De Easythreed X1 is duurder dan de Tronxy X1.
Tevens is de Tronxy X1 velen malen beter dan de easythreed. omdat deze 2020/2040 Vslot profielen gebruikt samen met standaard onderdelen. en een gehele Communitie heeft voor modden.
de easythreed X1 is een EXTREEM goedkope printer, die het nog niet eens waard is om aan te schaffen.
En dat is goedkoop in de term van gebruikte onderdelen.
de Hotend van de Easythreed is namelijk vergelijkbaar met een 3d Printpen
Prijzen op aliexpress zijn ongeveer {exclusief coupons}
Easythreed x1: 90-120 euro {EU warenhuis inclusief verzendkosten}
Tronxy X1 80-110 euro {EU warenhuis inclusief verzendkosten}
MAAR tijdens ""Brand"" sales op aliexpress is er 1 Printer die nog beter is en Ironisch genoeg goedkoper:
De ANET A9
Dit model heb ik namelijk voor minder dan 65 euro weten te kopen {inc verzendkosten, en gebruikte coupons}
De Anet A9 is naar mijn mening ook beter dan de Tronxy X1, vooral omdat deze een Heated bed vanuit de Fabrikant heeft.
Ik had de Easythreed ook als voorbeeld van een zeer goedkope printer aangehaald die je juist niet moet kopen (tenminste, zo op het oog, het kan best leuk zijn voor iemand, maar door de bank genomen niet een super goed plan leek me) als je niet teleurgesteld wil worden in een potentieel leuke hobby.
Maar goeie tips, en echt, bizar goedkoop ja, daar kun je zelf d steppers en schroeven amper voor kopen
Ik zie ze Namelijk vaak op Marktplaats voorbij komen, van mensen die dachten dat het een leuke/goede printer was, maar uiteindelijk een PRUL was, waarmee ze niet veel konden.
-----------------
Je kan dan erbij zetten dat jullie liever de Tronxy X1 aan raden over de Easythreed X1. vooral omdat ze rond hetzelfde prijspunt zitten. maar de Tronxy X1 beter is.
-----------
Voorbeeld:
De Tronxy X1 is 1 van de goedkoopste printers, deze Printer is bekend dat er veel upgrade mogelijkheden zijn. als je wilt 3D printen op een Budget is deze Printer een goede aanrader.
Waarschuwing: er is 1 printer die ongeveer net zo goedkoop is: De Easythreed X1.
Helaas is deze printer niet van de Beste kwaliteit,
Daarom raden wij de Tronxy X1 aan over de Eeaythreed X1, voor mensen die een Budget printer willen. van onder de 100 euro
-------------
Daarintengen is mijn Anet A9 een uniek geval, omdat deze vrij zeldzaam is, en er weinig informatie over is. {zelfs Bekende Youtubers die vrijwel elke 3d printer hebben gereviewed kennen die printer niet}
Tevens komt deze bijna Nooit in de Sale op aliexpress. en waneer dat is, is hij vrijwel gelijk uitverkocht.
De Anet A9 is een Kleinere versie van de "anet E16"
Het enigste jammere aan de A9 is dat deze geen Vslot profielen gebruikt.
------------
Misschien heb ik het te subtiel opgeschreven (als in: er staat niet: koop deze rommel niet) maar die hele alinea is een waarschuwing dat je geen rommel moet kopen om te proberen voor een dubbeltje op de eerste rang te zitten
Niet om lullig te doen, maar komt dat echt niet over? Want daar is de hele tweede alinea van p3 voor bedoeld
Moest er een paar keer over lezen, totdat ik zag dat je het vrij subtiel had verwoord.
Iemand die er snel over leest {En wil beginnen met 3d printen} kan snel denken van zo slecht kan die Eeasythreed toch niet zijn. Waardoor die persoon de printer toch koopt.
Daarom had ik ook het idee om de Tronxy X1 aan te prijzen als een goedkope budget printer, over de Easythreed X1.
Dan als iemand via dit artikel de goedkoopste koopt, heeft die persoon toch wat waar voor zijn geld. met een betere budget printer dan de Eeasythreed X1.
:strip_exif()/i/2003162658.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080336.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004080232.jpeg?f=imagenormal)
/i/2004080276.png?f=imagenormal)
:fill(white):strip_exif()/i/2002064097.jpeg?f=imagemedium)
Als je gaat shoppen voor filament, valt wellicht op dat veel soorten in twee diameters beschikbaar zijn: 2,85mm en 1,75mm. Die eerste, dikkere draden zijn wat stijver en hebben meer energie nodig om te smelten. Een van de printerfabrikanten van het eerste uur, Ultimaker, is tegenwoordig nog een van de weinige fabrikanten die printers verkoopt die met 2,85mm-filament werken. Het gros van de printers voor thuisgebruik maakt gebruik van 1,75mm dik filament. Niet getreurd, ook daarin valt genoeg te kiezen. Over het algemeen is het raadzaam om filament van goede kwaliteit te kopen en te experimenteren met instellingen. Heb je eenmaal een prettig werkende combinatie gevonden, maak dan notities en bewaar je filament droog, bijvoorbeeld in ziplockzakken.:strip_icc():strip_exif()/i/2004355716.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004102350.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003670526.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003598990.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2005184200.webp?f=fpa)
/i/2005129414.png?f=fpa)
/i/2005015186.webp?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004792608.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2002507238.jpeg?f=fpa)
/i/2003521868.png?f=fpa)
/i/1344160369.png?f=fpa)
/i/1379849056.png?f=fpa)
/i/2000585058.png?f=fpa)
/u/75437/crop5daf1210eb5fc.png?f=community){kind=small}
/u/414606/crop61fc2908c41cc_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/277895/crop5eda5f3273e75_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1219234/crop5cf8bc276fe9b_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/25150/Gizzbril.gif?f=community){kind=small}
/u/1176/crop635f8931b2b68_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/246225/tweakers_icoon.jpg?f=community){kind=small}
/u/85941/crop61dd9b39bb021_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/65598/Sothpark-Erwin-Sm2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/140379/Hond_icon.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/225583/crop5db1b1fd1ec4a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/247151/moppersmurf-60px.png?f=community){kind=small}
/u/478098/Banaan.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/49675/nerdinside.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/83736/crop56082112dfba0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/346435/crop58d9871d74295_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/48882/spacy.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/64465/crop5db09addab56c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/78932/Jewel3GoT.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/26264/crop5dc57b376e470_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/382750/crop614894221cc08_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/12754/gif_gifsicle_140_gif_50x50_f91778.gif?f=community){kind=small}
/u/149618/crop64d2d0e9171a3_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/416380/efeggeg.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/51834/King2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/63553/crop5702a8827f86e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/119419/candc-60px.gif?f=community){kind=small}
Ook goed getimed rond kerst als mensen mogelijk een 3D printer kado hebben gehad.:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/229579/crop5b1e67590d92c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/329820/crop6278b73bd15c2_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/550358/crop63c8443c1228d_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/339896/Lemnix%25202.jpg?f=community){kind=small}
/u/34858/crop61e5ade5a4319_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/2646/shine.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/924347/crop63c7079d0a97f_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/107915/crop61e167fa89443_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/311195/crop5abfef088e1a4.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community){kind=small}
