Inleiding
Het zijn samengebalde knooppunten van innovatie. Het is makkelijk om smartphones alleen onderling te vergelijken en te vergeten wat voor wondertjes van technologie het zijn. De complexiteit om zoveel verbindingen en sensoren in een apparaat te stoppen, met een accu die groot genoeg is om het in veel gevallen een dag uit te houden, is ongelofelijk. En dan zwijgen we nog over de moeilijkheidsgraad van de massaproductie van miljoenen smartphones met materialen als metaal en glas. Als je dertig jaar terug in de tijd zou gaan en je zou uitleggen waar mobiele technologie anno 2017 staat, is de kans groot dat je in een tehuis zou eindigen, naast mensen die denken dat ze Napoleon Bonaparte of Julius Caesar zijn. Het idee dat je zoveel kunt doen met een relatief klein apparaatje was toen ware sciencefiction.
De mens went aan alles, dus ook aan de kwaliteit en veelzijdigheid van deze apparaatjes. Op Tweakers kijken we met achtergrondverhalen als dit naar de grote lijnen en de trends in de smartphonemarkt, en in reviews gaan we in op de relatief kleine verschillen tussen de smartphones die op dat moment met elkaar concurreren. Dit verhaal gaat over beide. We kijken terug op de trends van 2017 en je kunt bovendien in een oogopslag zien hoe telefoons het deden in ons testlab dit jaar. Ook kijken we vooruit naar wat smartphones in 2018 gaan brengen; wat kunnen telefoons volgend jaar wat ze nu nog niet kunnen?
/i/2001550953.jpeg?f=imagenormal)
Terugblik: de voorspellingen van vorig jaar
Voordat we vooruitkijken naar volgend jaar, blikken we eerst even terug op de voorspellingen van afgelopen jaar. Hebben de trends die we vorig jaar signaleerden, zich doorgezet of is het een beetje blijven steken?
Betere accuduur
We constateerden vorig jaar dat accu's in telefoons een hogere capaciteit kregen, terwijl socs zuiniger werden, een combinatie die ertoe zou moeten leiden dat de accuduur beter werd. Nu zegt capaciteit niet alles, dus hebben we de resultaten van onze browsetest erbij gepakt.
Het valt meteen op dat het gemiddelde resultaat van de browsetest met drie kwartier omhoog is gegaan, van 8 uur en 13 minuten naar bijna 9 uur. Dat is een stijging van meer dan negen procent en dat is heel behoorlijk. Er zijn vooral minder telefoons met een matige accuduur. De General Mobile GM6d kwam tot 5 uur en 20 minuten en bungelt daarmee onderaan. Alle andere telefoons hielden het minstens 6 uur vol. Vorig jaar waren er drie telefoons die onder de 6 uur bleven steken.
/i/2001715065.jpeg?f=imagenormal)
Waarin een kleine telefoon groot kan zijn. De XZ1 Compact van Sony was een van de smartphones met de langste adem van dit jaar.
Dubbele camera's
De dubbele camera's maakten een comeback in 2016, nadat we eerder al modellen zagen in 2011 en 2014. Het was in 2017, zeker bij duurdere telefoons, een heel gewoon verschijnsel. De populairste implementatie is die van een reguliere camera en eentje met telelens, om het blurren van de achtergrond bij portretten mogelijk te maken of voor een vorm van optisch zoomen. Onder meer de iPhone-modellen, Samsung Galaxy Note 8, Asus Zenfone Zoom S en Xiaomi Mi 6 maken gebruik van deze implementatie. De OnePlus 5 deed ook een poging, maar de brandpunten daarvan verschilden niet genoeg om de belofte waar te maken en de 'telelens' verdween bij de OnePlus 5T.
Nog altijd zien we verschillende interpretaties van het concept van een dubbele camera. Huawei en Nokia gebruiken een monochrome sensor en dezelfde brandpuntsafstand voor de secundaire camera. LG houdt vooralsnog vast aan zijn groothoeklens. We zagen ook een, soort van, nieuwe variant verschijnen. Daarbij heeft de secundaire camera een lagere resolutie en is hij alleen in gebruik om diepte-informatie vast te leggen. Onder meer de Samsung Galaxy C8 en diverse Chinese smartphones gebruiken deze set-up. HTC was met de One M8 uit 2014 de eerste hiermee.

Modules op telefoons
In 2016 braken modules op telefoons door en in 2017 zagen we die nog steeds. Moto is doorgegaan met zijn Mods en presenteerde dit jaar veel nieuwe opties. Fairphone presenteerde een nieuwe cameramodule voor de Fairphone 2.

Het was niet allemaal goed nieuws; LG stopte met zijn Friends-systeem van de G5, dat minder goed werkte dan de andere oplossingen. De nieuwe fabrikant Essential van Android-oprichter Andy Rubin kwam met de PH-1, die twee pinnetjes op de achterkant heeft om modules op te klikken. Tot nu toe is er alleen een 360-gradencamera beschikbaar.
Weg met de bezels
De trend die zich het meest heeft doorgezet, is die van het verminderen van de bezels. Dat gebeurde vooral aan de boven- en onderkant van het scherm. Het verliep in combinatie met twee andere trends: het langer maken van schermen en het verdwijnen van de vingerafdrukscanner van de voorkant van telefoons. De langere schermen hebben tot gevolg dat er meer scherm past in toestellen met dezelfde breedte. De combinatie met het verminderen van de ruimte die nodig is boven- en onder het scherm, leidt er bovendien toe dat huidige 6"-telefoons weinig groter zijn dan 5,5"-telefoons van een jaar geleden.
De eerste telefoons van deze nieuwe generatie waren de Xiaomi Mi Mix van 2016, en dit jaar de LG G6 en Samsung Galaxy S8. Daarna bleef het even stil, maar in het najaar verschenen er ineens veel modellen: de iPhone X bijvoorbeeld, maar ook de Huawei Mate 10 Pro, Google Pixel 2 XL, LG V30, Xiaomi Mi Mix 2 en HTC U11+. Wat daarbij opvalt, is dat de verlengde schermen allemaal 5,7" of groter zijn, bij een verhouding van 18:9 tot 19,5:9. Langere schermen met kleinere diagonalen, zeg maar de verlengde versies van 5"-telefoons, die zijn er nog nauwelijks: alleen de LG Q6 heeft zo'n display.
/i/2001727259.jpeg?f=imagenormal)
Weg met de 3,5mm-jack?
Er waren altijd al telefoons zonder 3,5mm-aansluiting, maar nadat Apple hem weghaalde in de iPhone 7-serie, waren veel mensen bang dat andere merken ook hun telefoons zouden ontdoen van de analoge audiopoort. Die angst is deels terecht gebleken. Het was in elk geval een heet hangijzer op Tweakers. Het achtergrondverhaal over de jack, van dit voorjaar, bleek razend populair en onder elke review van een telefoon zonder 3,5mm-aansluiting ontstaat discussie over het ontbreken ervan en hoe belangrijk dat is. Wij hebben in 2017 elke gereviewde telefoon een minpunt gegeven voor het weglaten van de 3,5mm-aansluiting, omdat het geen merkbare voordelen heeft voor gebruikers en wel de compatibiliteit met vrijwel alle bestaande headsets weghaalt.
/i/2000637349.jpeg?f=imagenormal)
Vooral in de markt voor high-end smartphones is het aantal modellen zonder 3,5mm-aansluiting aanzienlijk. Van de 44 telefoons boven de vijfhonderd euro die in 2017 verschenen, hadden er 28 de 3,5mm-jack wel en 16 niet. Van die 16 zijn er uiteraard drie iPhones, de 8, 8 Plus en de X, en twee Google Pixel 2-modellen. Daarnaast heeft HTC de poort weggelaten op al zijn nieuwe modellen dit jaar, waaronder de U11, U11+ en U Ultra.
Andere merken schipperen een beetje. Huawei bracht de Mate 10 Pro uit zonder audiopoort, maar de Mate 10, geen Pro, heeft er wel eentje, net als de Mate 10 Lite. De Moto Z2 Force moet het zonder de analoge aansluiting doen, maar de Z2 Play heeft hem dan wel weer. Van de 238 nieuwe smartphonemodellen die dit jaar in de Pricewatch verschenen, bleken er al met al dertig geen 3,5mm-jack te hebben, ongeveer 12,6 procent. Het is dus een minderheid, maar wie zich focust op de meest aansprekende modellen van 2017, ziet al snel dat daarvan wel een hoop de aansluiting missen.
Wat 2018 misschien gaat brengen
Uiteraard hebben we ook dit jaar de glazen bol erbij gepakt om te zien wat smartphones in 2018 zullen brengen. Het zal niet het spectaculairste jaar worden, zo schatten we. Het afgelopen jaar was het jaar van spannende nieuwe ontwerpen en dat is niet iets dat veel fabrikanten lang volhouden. Dus zien we veel verfijning van bestaande modellen. Samsung en Apple hebben weinig reden om het over een heel andere boeg te gooien en alle geruchten tot nu toe wijzen erop dat de Galaxy S9-serie en de volgende generatie iPhones zullen voortborduren op de huidige modellen. Het vuurwerk zal dus niet komen van de marktleiders.
Dag framedrops
Zitten er dan geen grote nieuwigheden in de pijplijn? Jazeker wel. De belangrijkste zagen we in november al: de stap naar 120Hz. De Razer Phone heeft al zo'n scherm en ook de iPad Pro's van dit jaar beschikken over dergelijke schermen, naast Japanse smartphones van Sharp.
Het is lastig uit te leggen hoe groot de impact is op de gebruikservaring van een apparaat. Met 120Hz ververst het scherm twee keer zo vaak als met een standaard 60Hz-scherm. Dat leidt ertoe dat alles er veel vloeiender uitziet, zeker als de smartphone een variabele refreshrate heeft. Daardoor zal de interface van apps en games zoveel fps hebben als de soc aankan. Daardoor behoren framedrops tot het verleden en dat is een grote stap.
/i/2001589067.jpeg?f=imagenormal)
De 120Hz-schermen zijn tot nu toe lcd's. Afgezien van de refreshrate is het scherm van de Razer Phone naar verluidt - we hebben het nog niet zelf kunnen testen - weinig indrukwekkend, met een opvallend lage piekhelderheid. Dat zal veel fabrikanten tegenhouden om een dergelijke display te gebruiken. Deze techniek komt er in elk geval aan, maar we weten nog niet wanneer.
De overgang naar de e-sim
De e-sim komt er nu echt aan. De Pixel 2 en Pixel 2 XL hebben nu al een chipje die een simkaart is voor Googles eigen Project Fi. Het is aannemelijk dat veel meer smartphones in het komende jaar zo'n chipje aan boord zullen hebben. Wellicht wordt het zelfs een standaardfunctie in high-end smartphones. Het voordeel is dat gebruikers met een e-sim gemakkelijker van provider kunnen wisselen. Je hebt daarvoor immers geen fysieke simkaart meer nodig. Het is vervolgens mogelijk om in de interface van het besturingssysteem een provider en een bundel te kiezen, iets wat vooral op reis een enorm verschil kan maken.
In de komende jaren verschijnen er vermoedelijk nog geen toestellen met alleen e-sims; het fysieke kaartslot gaat nergens heen zolang er nog providers zijn die nog niet met e-sims werken. Wanneer die overgang plaatsvindt, is nog niet duidelijk.
De combinatie van een e-sim en een fysiek simkaartslot maakt van een smartphone niet automatisch een dualsimtelefoon. Veel gebruikers verwachten beide simkaarten tegelijk te kunnen gebruiken en dat is bij de Pixel 2 bijvoorbeeld niet zo. De combinatie van e-sim en simkaartslot is echter wel een logische en het zou best kunnen dat veel telefoons op deze manier dualsim gaan ondersteunen.
/i/2001674521.jpeg?f=imagenormal)
Andere biometrische authenticatie
De vingerafdrukscanner op de voorkant van telefoons was dit jaar passé. De vingerafdrukscanner is dus in veel gevallen naar de achterkant verplaatst. Nu is dat niets raars, want fabrikanten als Google en Huawei plaatsen de scanner daar al een paar jaar.
Wat opvalt, is dat gezichtsontgrendeling aan een opmars bezig is. Gezichtsontgrendeling zit al vijf jaar standaard in Android, maar het is de iPhone X die nieuwe aandacht voor dit onderwerp heeft gegenereerd. Samsung heeft al sinds de Note 7 een irisscanner op zijn high-end modellen, maar dat werkt verre van perfect, vooral voor brildragers. Face ID van Apple is een stuk beter, al is het wat langzaam. Prompt kwam OnePlus met een razend snelle manier van gezichtsontgrendeling voor de OnePlus 5T. Die werkt met alleen de frontcamera en is volgens de fabrikant zelf niet veilig genoeg voor bijvoorbeeld betalingen. Nu is de variant via de frontcamera een quick 'n' dirty manier om Apple na te doen, maar volgend jaar zal het mogelijk zijn om smartphones te maken met Android die een soort Face ID aan boord hebben.
Bovendien komt de vingerafdrukscanner achter het scherm eraan. Synaptics heeft een scanner voor achter het scherm in massaproductie en smartphonemaker Vivo gaat die begin volgend jaar gebruiken. Het is nog niet duidelijk wanneer andere fabrikanten volgen, maar als de techniek goed werkt, zal dat ongetwijfeld snel gebeuren.
/i/2001713879.jpeg?f=imagenormal)
De stap naar 5g
Iedereen die mobiele netwerken volgt, heeft de Olympische Winterspelen van 2018 al een paar jaar rood omrand in zijn of haar agenda staan. Waarom? De Spelen vinden plaats in het Zuid-Koreaanse Pyeongchang en de overheid van dat land, bekend om zijn snelle internetverbindingen, wil van dat grootse spektakel gebruikmaken om de wereld te laten zien dat Zuid-Korea vooroploopt met 5g. Verwacht nu niet dat alle Olympische sporters met 5g-smartphones rondlopen op de Spelen; zover is het nog niet. Providers zijn er echter op gebrand om 5g-technieken te laten zien op diverse plekken en Pyeongchang moet bovendien al voorzien zijn van een 5g-netwerk als de Spelen beginnen.
Diverse high-end smartphones in 2018 zullen voorzien zijn van modems die ondersteuning hebben voor 5g of daar in elk geval dicht tegenaan zitten. Dure modellen van 2017, met uitzondering van de iPhones, hebben support voor 4g met een snelheid van 1Gbit/s of hoger, met de Mate 10 Pro van Huawei als uitschieter, met ondersteuning tot 1,2Gbit/s. Dat lijkt iets waar je in de praktijk niets aan hebt, maar niets is minder waar. Onder normale omstandigheden kun je baat hebben bij die snellere verbinding, zo bleek uit tests die we deden voor de iPhone X-review.
Telefoons is één ding, maar providers moeten ook klaar zijn voor 5g. Dat zijn ze in de Benelux nog lang niet. Schattingen van wanneer 5g hier beschikbaar is, zijn er niet echt, maar we rekenen er niet op dat het in de komende drie jaar al gebeurt.
/i/2001430143.jpeg?f=imagenormal)
De cijfers: het beste smartphonescherm van 2017
Het scherm is een van de belangrijkste onderdelen van een telefoon en daarnaast een van de best meetbare. We moeten wel opmerken dat we van elke telefoon een of maximaal twee testexemplaren hebben gehad. Resultaten kunnen verschillen tussen exemplaren, omdat smartphonefabrikanten vaak verschillende leveranciers hebben voor displays. De ene display is simpelweg niet zo goed als de andere. Dit geeft wel een mooi algemeen beeld.
Van de smartphoneschermen die we hebben getest met onze SpectraCal C6-colorimeter en Calman 5-software, zijn er maar weinig die echt tekortschieten op het gebied van helderheid. De helderheid heeft veel te maken met hoe het scherm in zonlicht af te lezen is, maar niet alles. Ook de reflecties van het scherm spelen daarbij een grote rol. Onze ervaring is dat veel schermen vanaf 400 à 450cd/m² in elk geval al leesbaar zijn in direct zonlicht en als je boven 500 à 550cd/m² komt, is het vaak comfortabel af te lezen. Veel schermen van geteste telefoons kunnen simpelweg heel fel en dat is fijn.
- Contrast
- Minimale helderheid
Bij metingen van het contrast doen oledschermen niet mee. Het enige dat je kunt meten, zijn reflecties van omgevingslicht, want de pixels staan uit bij het weergeven van zwart, waardoor het contrast in theorie oneindig is. Van de lcd's komen die van de Nokia 8 en iPhone 8 als beste uit de bus. Voor de rest valt op dat ook goedkopere telefoons lcd's met een hoog contrast kunnen hebben; de P10 Lite en Wileyfox Swift 2X zijn echt niet zo duur.
De minimale helderheid is belangrijk voor wie zijn toestel vaak in het donker gebruikt, bijvoorbeeld om 's avonds in bed te netflixen of 's nachts om te kijken hoe laat het is. Het is fijn als je dan geen halve bouwlamp in je gezicht hebt schijnen. Met veel telefoons lukt dat prima, zeker met de nachtmodus die dit jaar op veel toestellen in de firmware verscheen.
- Grijswaardenfout
- Kleurfout
Elke waarde onder de 5 is niet echt storend of zelfs lastig met het blote oog waar te nemen. Als je dat in aanmerking neemt, kun je zien dat veel schermen heel goed zijn op gebied van weergave van grijs en kleur, al zul je een optie als 'natuurlijke kleuren' bij veel telefoons zelf moeten instellen, een kleinigheid als je erom geeft.
Een regelrechte winnaar is niet aan te wijzen. De OnePlus 5, Nokia 8, Samsung Galaxy S8, iPhone X… de verschillen tussen de schermen zijn uitermate klein dit jaar.
De cijfers: de beste accuduur van 2017
Wie een goede accuduur wil, kan het best kijken naar telefoons met een hoge accucapaciteit of een lage schermresolutie. Het is jammer dat er geen toestel in ons testlab is geweest dat beide elementen combineert. Dat zou echt een winnaar zijn geweest.
- Browsetest - wifi
- Browsetest - 4g
- Videotest
- PCMark accutest
De Lenovo P2 wint elke test waarin hij meedoet. Met de 4g-test en PCMark 2.0 zijn we pas begonnen toen de P2 alweer terug was naar de fabrikant, dus daar kunnen de andere telefoons strijden om de winst. De Asus Zenfone Zoom S, met een accu die ongeveer dezelfde capaciteit heeft, pakt het goud bij de 4g-test, de Sony Xperia XZ1 Compact doet dat op de PCMark-test.
- Procent vol na 30 minuten
- Laadtijd
Snelladen is serieus snel. De OnePlus 5T is het snelste vol en na een half uur kun je 56 procent van de accu vol hebben. Veel andere telefoons komen ook daar in de buurt, maar onderaan bungelen de telefoons die met een schamele 5W opladen, waaronder de goedkope Wiko Ufeel en de iets minder goedkope iPhone X. We doen deze tests met de laders die we in de doos aantreffen. Sommige van de trager ladende telefoons kunnen wel sneller laden met een snellader, maar om kosten of ruimte te besparen leveren fabrikanten die niet mee.
De cijfers: de snelste mobiele cpu van 2017
De processors van 2017 zitten dicht op elkaar. Onze standaardtestmethode, AndEBench, geeft vier resultaten weer en in alle vier de tests komt er een andere winnaar uit.
- Native
- Java
- Native (singlecore)
- Java (singlecore)
In rauwe rekenkracht staat de Exynos 8 Octa van Samsung bovenaan, gevolgd door de Kirin 970 van Huawei en de Qualcomm Snapdragon 835. Bij de Java-test steekt de Kirin 970 de andere processors voorbij. Op singlecore staat de oude Snapdragon 821 bovenaan. De singlecore-Java-test is dan weer voor de Snapdragon 835. Het lijkt potverdikkeme wel de Musical Awards; iedereen wint.
- Geekbench 4.1 - Multi
- Geekbench 4.1 - Single
Als we Geekbench erbij pakken, dan staat Apple met zijn A11 fier bovenaan. Als je de singlecore-resultaten bekijkt, zie je dat ook daar Apple bovenaan staat. Verder zijn de resultaten zoals je ze zou verwachten; alle andere high-end socs zitten bij elkaar in de buurt.
We zijn heel voorzichtig met het crossplatform gebruiken van benchmarks als Geekbench. In het verleden hebben we weleens rare dingen gezien bij deze benchmark. Neem de resultaten vooral met een korreltje zout, want we weten niet precies hoe vergelijkbaar de resultaten tussen iOS- en Android-toestellen zijn.
De cijfers: de snelste mobiele gpu van 2017
De prestaties van de gpu splitsen we in twee delen uiteen. De eerste grafieken zijn de tests die alleen de kracht van de gpu testen of offscreen-tests waarbij de resolutie van het scherm geen rol speelt. Dat is alleen om de gpu's onderling te vergelijken, want het heeft geen enkele weerslag op de praktijk.
- Car Chase - offscreen
- Manhattan - offscreen
- Sling Shot Extreme
Wat de snelste gpu is, hangt af van de test die je doet. Voor iOS is er geen Car Chase-test, die aanmerkelijk zwaarder is dan de Manhattan-test. Op Car Chase zitten de diverse gpu's dicht bij elkaar, bij Manhattan wint de Snapdragon 835 het van de Exynos 8 Octa. De A11 Bionic van Apple zit daarboven. De gpu van Apple lijkt de krachtigste, gevolgd door de Adreno 540 van Qualcomm.
- Car Chase - onscreen
- Manhattan - onscreen
De schermresolutie is bij de onscreen-tests wel bepalend en dat is te zien. De XZ1 Compact wint. De XZ Premium van Sony doet de test trouwens niet op de genoemde 4k-resolutie, maar op full hd. De verschillen zijn voor de rest dus ook niet groot, maar de XZ1 Compact en iPhones zitten tegen de 60fps aan: de maximale verversingssnelheid van schermen op telefoons in 2017. Alleen de Razer Phone zou daaroverheen kunnen, maar die hebben we niet in ons testlab gehad.
Tot slot
Het is niet overdreven om te stellen dat 2017 een spectaculair jaar was op het gebied van smartphones. Het uiterlijk van telefoons heeft dit jaar de ingrijpendste verandering in jaren ondergaan, en daarbij lieten marktleiders Samsung en Apple zich niet onbetuigd. Daarnaast zijn er functies aan telefoons toegevoegd, zoals augmented reality. Als techniek staat het nog in de kinderschoenen en de komende jaren moeten uitwijzen of augmented reality een centrale plek krijgt op de smartphone of dat het een ervaring blijft die zich afspeelt op het scherm in plaats van in het camerabeeld.
Behalve deze vernieuwingen hebben de basale zaken ook een upgrade gehad. Camera's zijn naar onze smaak iets beter geworden, met vooral betere resultaten bij minder licht. De accuduur is meetbaar vooruitgegaan bij smartphones. Schermen zijn mooier geworden en ze zijn nu vrijwel allemaal af te lezen in direct zonlicht, al gaat dat bij sommige telefoons makkelijker dan bij andere.
De telefoon van 2018 borduurt voort op de ontwikkelingen van 2017, met vermoedelijk subtielere vernieuwingen als e-sims, gezichtsherkenning en wellicht 5g. Hopelijk komen de 120Hz-schermen met variabele refreshrate er ook aan, want daar verwachten we veel van. Het zijn allemaal dingen waardoor we met hoge verwachtingen uitzien naar wat volgend jaar ons gaat brengen.
/i/2001589249.jpeg?f=imagenormal)