De laatste jaren leek AMD vooral bezig om zijn oude laptopprocessors om te stickeren tot zogenaamd nieuwe exemplaren, in plaats van werkelijk nieuwe chips uit te brengen. Goedkopere processors waren gebaseerd op stokoude ontwerpen, en ook bij luxere modellen kwam de klad er een beetje in. Veel 'Ryzen 8000'-laptopprocessors lijken bijvoorbeeld in alles op hun 'Ryzen 7000'-tegenhangers, met niet eens een opgevoerde kloksnelheid om ze op papier een voordeeltje te geven.
Met de Ryzen AI 300-laptopprocessors, codenaam 'Strix Point', gooit AMD niet alleen naamgevingstechnisch het roer om. Deze chips, die vanaf vandaag officieel beschikbaar zijn in laptops, zijn de eerste met AMD's gloednieuwe Zen 5-architectuur. Zoals de naam al aangeeft, moet ook de AI-rekenkracht fors toenemen. Het nummer '300' lijkt een reactie op Intel, dat de komende 'Lunar Lake'-chips waarmee 'Strix Point' moet gaan concurreren, zal verkopen als 'Core Ultra 200'.
:strip_exif()/i/2006847816.jpeg?f=imagegallery)
AMD stuurde ons afgelopen week een van de eerste laptops met een Ryzen AI 300-processor, de ASUS Zenbook S 16 die Tweakers eerder spotte op de Computex. Hij is inmiddels ook te koop in Nederland en België, voor 1700 euro, voorzien van onder meer een 16"-oledscherm, 24GB werkgeheugen en een 1TB-ssd. De door AMD gestuurde configuratie heeft dat allemaal ook, maar daarnaast een snellere processor die twaalf in plaats van tien kernen heeft, en een aanraakscherm. Dat ontbreekt bij het Nederlandse model.
Zen 5-cpu met meer rekenkracht
Parallel aan de Ryzen 9000-desktopprocessors ('Granite Ridge') gebruiken de Strix Point-laptopchips AMD's nieuwe Zen 5-cpu-kernen. Binnenin de processorkern zijn enkele belangrijke onderdelen opnieuw ontworpen ten opzichte van voorgaande generaties. Volgens AMD zou dat bij de Zen 5-desktopprocessors een 16 procent hogere ipc opleveren ten opzichte van Zen 4-modellen. Bij de Strix Point-laptopchips ligt de ipc-winst vermoedelijk lager, omdat AMD de native AVX512-ondersteuning hieruit heeft weggelaten. Sommige van de benchmarks die AMD meerekent om tot zijn '16 procent' te komen, kunnen gebruikmaken van AVX512-instructies. De Strix Point-cpu's kunnen AVX512-instructies wel verwerken door twee 256bit-units samen aan één instructie te laten werken, net als Zen 4-chips, wat de prestaties uiteraard niet ten goede komt. Overigens ondersteunen de nieuwste laptopprocessors van Intel en Qualcomm überhaupt geen AVX512-instructies.
| AMD's Ryzen AI 300-laptopprocessors | ||||||
| Cpu | Architectuur | Cores/threads | Boostclock | Cache (L2+L3) | Gpu | Npu |
| Ryzen AI 9 HX 375 | Zen 5(c) | 12C/24T (4x Zen 5, 8x Zen 5c) |
Tot 5,1GHz | 36MB | Radeon 890M (16 CU's) |
55 Tops |
| Ryzen AI 9 HX 370 | Zen 5(c) | 12C/24T (4x Zen 5, 8x Zen 5c) |
Tot 5,1GHz | 36MB | Radeon 890M (16 CU's) |
50 Tops |
| Ryzen AI 9 365 | Zen 5(c) | 10C/20T (4x Zen 5, 6x Zen 5c) |
Tot 5,0GHz | 34MB | Radeon 880M (12 CU's) |
50 Tops |
Rond deze tijd komen drie Ryzen AI 300-cpu's beschikbaar. Ons testmodel in de Zenbook S 16 is de op een na snelste variant, de Ryzen AI 9 HX 370. Die heeft twaalf cpu-cores, waarvan vier normale Zen 5-kernen en acht kleinere Zen 5c-kernen. Bij de compacte cores hanteert AMD een andere strategie dan Intel, dat volledig anders werkende Atom-cores gebruikt als E-cores. De Zen 5c-cores van AMD hebben dezelfde werking en instructions per cycle als de reguliere cores. Ze ondersteunen eveneens smt, waar Intel bij recente processors juist helemaal vanaf is gestapt. De Zen 5c-cores worden ongeveer 25 procent kleiner geprint, zodat de maximale kloksnelheden lager liggen, maar de efficiëntie hoger uitvalt dan bij normale Zen 5-kernen. Daarnaast is de gedeelde L3-cache van de Zen 5c-cores kleiner.
- Cinebench 24 - Single
- Cinebench 24 - Multi
- Cinebench 23 - Single
- Cinebench 23 - Multi
- Geekbench 6.2 - Single
- Geekbench 6.2 - Multi
| Cinebench 24 Single | ||
|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Max (16/40) | M3 Max 16-core | 144 |
| Apple MacBook Air 2024 13" M3 (8/10) | M3 8-core | 141 |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Pro (12/18) | M3 Pro 12-core | 140 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | 115 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | 113 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | 112 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 110 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 108 |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 107 |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 106 |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 105 |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 100 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 100 |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 98 |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 98 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | 97 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | 86 |
| Cinebench 24 Multi | ||
|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Max (16/40) | M3 Max 16-core | 1.570 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | 1.284 |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Pro (12/18) | M3 Pro 12-core | 1.058 |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 1.017 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 960 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 878 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | 877 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | 848 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | 789 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | 783 |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 753 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 648 |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 638 |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 618 |
| Apple MacBook Air 2024 13" M3 (8/10) | M3 8-core | 581 |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 558 |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 432 |
| Geekbench 6 - Single | ||
|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Pro (12/18) | M3 Pro 12-core | 3.176 |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Max (16/40) | M3 Max 16-core | 3.157 |
| Apple MacBook Air 2024 13" M3 (8/10) | M3 8-core | 3.109 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 2.764 |
| ASUS ROG Strix SCAR 17 X3D | Ryzen 9 7945HX3D | 2.714 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | 2.653 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | 2.624 |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 2.545 |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 2.531 |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 2.517 |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 2.482 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | 2.467 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | 2.450 |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 2.436 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 2.423 |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 2.392 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 2.294 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | 2.015 |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | Ryzen 7 7730U | 1.971 |
| Geekbench 6 - Multi | ||
|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Max (16/40) | M3 Max 16-core | 21.383 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | 16.189 |
| ASUS ROG Strix SCAR 17 X3D | Ryzen 9 7945HX3D | 16.055 |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Pro (12/18) | M3 Pro 12-core | 15.670 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 14.076 |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 13.548 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 13.409 |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 13.225 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | 12.754 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | 12.557 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 12.292 |
| Apple MacBook Air 2024 13" M3 (8/10) | M3 8-core | 11.629 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | 11.090 |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 10.868 |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 10.566 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | 10.329 |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 9.470 |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 9.332 |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | Ryzen 7 7730U | 7.281 |
In singlethreaded-benchmarks is de Ryzen AI 9 HX 370 ongeveer 10 procent sneller dan AMD's voorgaande 28W-laptopprocessors met Zen 4-kernen, de Ryzen 7 7840U en Ryzen 7 8840U. De prestaties van AMD's krachtigste rekenkernen zijn daarmee iets beter dan die van courante Intel Core Ultra-processors, en vergelijkbaar met Qualcomms nieuwe Snapdragon Elite-processors voor laptops.
Met alle rekenkernen actief scoort de Zenbook S 16 OLED in Cinebench 24 iets lager dan de Snapdragon Elite-laptops die zijn voorzien van twaalf dezelfde krachtige cpu-cores. De Snapdragon-chips hebben echter het probleem dat de prestaties enorm kelderen wanneer ze x86-code moeten emuleren, zoals blijkt uit het resultaat in Cinebench 23. De Ryzen AI 9 HX 370 scoort hoger dan de vergeleken Core Ultra 9-cpu's, waarvan de E-cores een stuk trager zijn dan de kleine Zen 5c-kernen. Van generatie op generatie is er bij AMD een mooie verbetering in 'prestaties per watt' te zien. In Cinebench 23 zet de Razer Blade 14 met Ryzen 9 7940HS (een 54W-Zen 4-cpu) praktisch dezelfde score neer als de Zenbook S 16 OLED, die tijdens Cinebench maximaal 30W verstookt wanneer je hem op het Performance-profiel zet.
De Apple M3 Pro-cpu heeft ongeveer hetzelfde 30W-tdp, maar is singlethreaded veel sneller en scoort ook in twee van de drie multithreaded-benchmarks hoger. Uit Cupertino komen later dit jaar wellicht de eerste M4-laptops, terwijl Intel dit najaar dus ook met nieuwe processors komt. We zijn benieuwd hoe de nieuwe Ryzen-processor zich daartoe zal verhouden.
RDNA3.5-igpu met meer rekeneenheden
De Ryzen AI 300-serie bevat een geüpdatete RDNA 3.5-igpu. De architectuur vertoont veel overeenkomsten met het bestaande RDNA 3, maar AMD heeft naar eigen zeggen diverse optimalisaties doorgevoerd op basis van wat het heeft geleerd bij de implementatie van RDNA in Samsungs mobiele Exynos-processors. De focus van de verbeteringen ligt dan ook met name op de 'prestaties per watt' en de zogenaamde performance-per-bit, oftewel het efficiënter aanspreken van het geheugen. Ten opzichte van de voorgaande generatie is bovendien het aantal rekeneenheden omhoog gegaan. De Radeon 890M-igpu in de Ryzen AI 9 HX 370-processor telt 16 compute-units met in totaal 1024 cores, terwijl de Radeon 780M van de snelste cpu uit de vorige generatie maar 12 CU's (768 cores) had.
- 3DMark Time Spy
- 3DMark Time Spy - CPU
- 3DMark Time Spy - Graphics
- 3DMark Night Raid
- 3DMark Night Raid - CPU
- 3DMark Night Raid - Graphics
| 3DMark Time Spy | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Videochip | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| ASUS ROG Strix SCAR 17 X3D | Ryzen 9 7945HX3D | GF RTX 4090 | 20.527 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | GF RTX 4070 | 13.550 |
| Razer Blade 14 2023 | Ryzen 9 7940HS | GF RTX 4070 | 11.931 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | GF RTX 4060 | 10.736 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | Rad. RX 7700S | 10.020 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | GF RTX 4060 | 9.191 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | GF RTX 3050 | 5.221 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 3.777 | |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 3.773 | |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 3.595 | |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 2.945 | |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 2.835 | |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 1.808 | |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 1.580 | |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | Ryzen 7 7730U | 1.287 | |
| 3DMark Time Spy - CPU | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Videochip | Gemiddelde 3DMark in punten (hoger is beter) |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | GF RTX 4070 | 15.689 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | GF RTX 3050 | 14.444 |
| ASUS ROG Strix SCAR 17 X3D | Ryzen 9 7945HX3D | GF RTX 4090 | 14.389 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | GF RTX 4060 | 11.880 |
| Razer Blade 14 2023 | Ryzen 9 7940HS | GF RTX 4070 | 11.362 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | GF RTX 4060 | 10.518 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 9.501 | |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | Rad. RX 7700S | 9.303 |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 9.106 | |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 8.508 | |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 7.764 | |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 7.678 | |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 6.839 | |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | Ryzen 7 7730U | 6.591 | |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 6.067 | |
| 3DMark Time Spy - Graphics | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Videochip | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| ASUS ROG Strix SCAR 17 X3D | Ryzen 9 7945HX3D | GF RTX 4090 | 22.199 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | GF RTX 4070 | 13.232 |
| Razer Blade 14 2023 | Ryzen 9 7940HS | GF RTX 4070 | 12.038 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | GF RTX 3050 | 11.786 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | GF RTX 4060 | 10.776 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | Rad. RX 7700S | 10.159 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | GF RTX 4060 | 8.838 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 3.464 | |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 3.420 | |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 3.240 | |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 2.657 | |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 2.537 | |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 1.601 | |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 1.398 | |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | Ryzen 7 7730U | 1.127 | |
| 3DMark Night Raid | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Videochip | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| ASUS ROG Strix SCAR 17 X3D | Ryzen 9 7945HX3D | GF RTX 4090 | 75.610 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | Rad. RX 7700S | 57.398 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | GF RTX 4060 | 56.467 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | GF RTX 4070 | 56.381 |
| Razer Blade 14 2023 | Ryzen 9 7940HS | GF RTX 4070 | 54.300 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | GF RTX 4060 | 45.334 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | GF RTX 3050 | 36.831 |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 28.138 | |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 28.073 | |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 27.445 | |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 27.009 | |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 26.515 | |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 26.365 | |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 26.354 | |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 18.504 | |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 17.554 | |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | Ryzen 7 7730U | 14.655 | |
| 3DMark Night Raid - CPU | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Videochip | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | GF RTX 4070 | 18.910 |
| ASUS ROG Strix SCAR 17 X3D | Ryzen 9 7945HX3D | GF RTX 4090 | 18.560 |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 18.214 | |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 18.190 | |
| Razer Blade 14 2023 | Ryzen 9 7940HS | GF RTX 4070 | 16.928 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | GF RTX 4060 | 15.787 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | Rad. RX 7700S | 14.684 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | GF RTX 3050 | 14.444 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | GF RTX 4060 | 13.418 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 13.268 | |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 13.232 | |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 12.890 | |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 12.598 | |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 11.707 | |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 10.704 | |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | Ryzen 7 7730U | 10.678 | |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 8.812 | |
| 3DMark Night Raid - Graphics | |||
|---|---|---|---|
| Laptop | Cpu/soc | Videochip | Gemiddelde score in punten (hoger is beter) |
| ASUS ROG Strix SCAR 17 X3D | Ryzen 9 7945HX3D | GF RTX 4090 | 165.247 |
| Framework Laptop 16 | Ryzen 7 7840HS | Rad. RX 7700S | 117.944 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | Ryzen 7 7435HS | GF RTX 4060 | 103.559 |
| Razer Blade 14 2023 | Ryzen 9 7940HS | GF RTX 4070 | 88.959 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | Ci7-14650HX | GF RTX 4070 | 86.699 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | CU9 185H | GF RTX 4060 | 78.131 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | Ci7-13700H | GF RTX 3050 | 50.698 |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | CU9 185H | 35.844 | |
| Minisforum V3 | Ryzen 7 8840U | 35.563 | |
| ASUS ZenBook 14 OLED | CU7 155H | 35.107 | |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | Ryzen AI 9 HX 370 | 33.823 | |
| Framework Laptop 13 | Ryzen 7 7840U | 31.964 | |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 28.845 | |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (Arm) | SD X Elite X1E-78-100 | 28.611 | |
| Samsung Galaxy Book4 360 | C7 150U | 21.281 | |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | Ryzen 5 7540U | 21.236 | |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | Ryzen 7 7730U | 15.687 | |
In 3DMark Time Spy levert de Radeon 890M-igpu ongeveer 25 procent hogere prestaties dan de Radeon 780M in de Ryzen 7 8840U en Ryzen 7 7840U. De igpu is bijna twee keer zo snel als de stokoude Vega 8 in de Ryzen 7 7730U, die eigenlijk een omgenummerde 5000-series-processor is. Het is precies voldoende om de recentste Intel-igpu's bij te kunnen benen. De beide Snapdragon X Elite-laptops worden wel verslagen, maar de X1E-78-100 heeft niet de beste igpu van alle Snapdragon-chips. We weten dat de snelste Snapdragon in theorie ongeveer 20 procent sneller moet zijn op grafisch gebied, waarmee de prestaties bij benadering gelijk zijn aan die van de Ryzen AI 9 HX 370.
50Tops-npu voorlopig van weinig nut
De XDNA2-npu in de Ryzen AI 300-cpu's zou een rekenkracht tot 50Tops kunnen bieden, of tot 55Tops in het geval van de Ryzen AI 9 HX 375. Op papier is dat net wat sneller dan de npu in de nieuwste chips van Qualcomm en Intel, en ruimschoots meer dan eerdere Ryzen-laptopprocessors met een 16Tops-npu. Bovendien voldoet het aan de 40Tops-eis voor Microsofts Copilot+-label.
Behalve dat je nieuwe laptop op die manier klaar is voor de toekomst, heb je in de praktijk nog weinig aan de npu. Veel AI-functies die je nu al kunt gebruiken op laptops zoals de Zenbook S 16, bijvoorbeeld Copilot, draaien in de cloud. Als ze al lokaal worden uitgevoerd, gebruiken ze over het algemeen de gpu. Sommige toepassingen kunnen op andere platformen wel al gebruikmaken van een npu, bijvoorbeeld benchmarkapp Geekbench ML, die op Apple Macbooks de Neural Engine kan gebruiken. AMD is op softwaregebied nog niet zo ver, en de voorbeelden die het bedrijf zelf aandraagt van toepassingen die de Ryzen-npu nu al nuttig zouden gebruiken, komen niet uit de verf. Het programma Camo Studio toont bijvoorbeeld automatisch een emoji over je webcambeeld, op basis van handbewegingen. Een door AMD verstrekte previewversie zou dat doen op basis van de npu, in plaats van de gpu in de laatste openbare versie. Volgens Windows Taakbeheer blijft de npu echter met beide versies van het programma onbenut, en ik zie ook geen duidelijk verschil in het energiegebruik van de processor of de kwaliteit van het beeld.
/i/2006847820.png?f=imagegallery)
/i/2006847818.png?f=imagegallery)
AMD heeft verder nog Amuse, een interface voor Stable Diffusion waarmee het eenvoudig is om plaatjes te genereren of aan te passen met AI. Ook dit werkt grotendeels op de gpu, behalve de optie om de output - standaard 512x512 pixels groot - op te schalen tot 1024x1024 pixels. Bij dat opschalingsproces, dat een seconde of anderhalf duurt voor een render van vijf seconden, wordt de npu volgens Taakbeheer heel even voor vijf procent belast.
Zenbook S 16: 1,1cm-behuizing met 'ceraluminium' 120Hz-oledscherm
Met zijn slechts 1,1cm dunne behuizing doet de Zenbook S 16 in de verte denken aan de LG Gram-laptops die tot een paar jaar geleden in Nederland werden verkocht, hoewel de ASUS-laptop met zijn 1,5kg lang niet zo licht is. De kap van de Zenbook heeft een keramische afwerking (ASUS noemt het materiaal 'ceraluminium') die glad aanvoelt en waarop vingerafdrukken bijna niet zichtbaar zijn. Ondanks de slanke afmetingen zijn een Type-A USB 3-poort en een HDMI 2.1-poort met 2.0-snelheid in de zijkant ingebouwd. Bovendien zijn twee Type-C USB 4-poorten, een fullsize-kaartlezer en een 3.5mm-koptelefoonaansluiting aanwezig.
:strip_exif()/i/2006847826.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006847822.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006847824.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006847828.jpeg?f=imagegallery)
De stijfheid van de aluminium behuizing is voldoende, maar als je je best doet, kun je hem wel wat verdraaien, waarbij een licht gekraak is te horen. Het scharnier werkt lekker soepel, zodat je het scherm met één hand kunt verstellen zonder dat de basis mee omhoog komt. Het toetsenbord heeft een duidelijke feedback met niet heel veel travel. De ongelijkmatige witte toetsverlichting maakt de letters vooral slechter leesbaar. ASUS zou ASUS niet zijn als het zeer grote, glazen touchpad niet wat extra trucjes bood, al is het op dit vlak iets minder uitbundig dan vroeger. Bij de Zenbook S 16 kun je aan de zijkanten van het oppervlak vegen om het volume of de schermhelderheid te regelen; de bovenrand laat je door een video of muzieknummer scrollen. De speakers klinken best goed en gaan vrij luid. We waarderen ook de 1080p-webcam met gezichtsherkenning.
ASUS zet als laptopfabrikant al een paar jaar in op oledschermen. De Zenbook S 16 heeft er dus ook een, voorzien van een riante 16"-diagonaal, prettige 16:10-verhouding, hoge resolutie van 2880x1800 pixels (213ppi) en vloeiende 120Hz-refreshrate. Ons testmodel is uitgerust met een touchscreen dat geschikt is voor peninvoer. Uitvoeringen die in Nederland worden verkocht hebben dat niet, maar wel een glimmende afwerking. Onderstaande metingen zijn uitgevoerd met Portrait Displays Calman Color Calibration-software.
- Helderheid wit
- Gemiddelde grijsafwijking
- Gemiddelde kleurafwijking
- Gemiddelde gedetailleerde-kleurafwijking
- DCI-P3-dekking
Het scherm biedt een zeer goede kleurweergave, met als voornaamste verbeterpunt de maximale helderheid. Die blijkt lager dan de beloofde 400cd/m², en ondergemiddeld in vergelijking met andere high-end laptops. Via de MyASUS-instelapp kun je het scherm voor zowel voor sRGB als Display P3 instellen. De app biedt ook de mogelijkheid om de startbalk automatisch te dimmen om inbranden te voorkomen en flikkeringen in het beeld te verminderen.
Als het je puur om de systeemprestaties gaat, is de Zenbook S 16 niet de laptop die de Ryzen AI 9 HX 370 het best tot zijn recht laat komen. Dat bleek al uit het tdp van maximaal 30W; fabrikanten kunnen het tdp van deze chip in principe tot 55W opschroeven. Zelfs de lagere tdp-instelling lijkt in de Zenbook al wat veel van het goede, hoewel ASUS een koelsysteem met een vaporchamber en twee ventilatoren heeft geplaatst. In onze Blender-duurtest zien we het apparaat al na korte tijd behoorlijk throttelen omdat het te heet wordt. De keerzijde is wel dat het lawaai bij lichte tot normale belasting zeer bescheiden blijft.
- WebXPRT 3 - LAeq
- PCMark 10 Express - LAeq
- Blender - LAeq
- Browser accutest
- PCMark 10-accutest
| WebXPRT 3 - LAeq | |
|---|---|
| Laptop | Gemiddelde geluidsdruk in dB (lager is beter) |
| Framework Laptop 16 | 11,9 |
| Samsung Galaxy Book4 360 | 12,0 |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | 12,0 |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Pro (12/18) | 12,0 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | 12,4 |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | 14,0 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | 14,0 |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | 14,0 |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Max (16/40) | 14,0 |
| Minisforum V3 | 14,1 |
| Framework Laptop 13 | 14,1 |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (x86) | 14,2 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (x86) | 17,1 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | 17,1 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | 21,1 |
| Razer Blade 14 2023 | 21,5 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | 23,7 |
| PCMark 10 Express - LAeq | |
|---|---|
| Laptop | Gemiddelde geluidsdruk in dB (lager is beter) |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | 14,0 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | 14,6 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | 17,5 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (x86) | 18,0 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | 18,0 |
| Minisforum V3 | 20,4 |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (x86) | 22,9 |
| Razer Blade 14 2023 | 23,2 |
| Samsung Galaxy Book4 360 | 23,7 |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | 24,0 |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | 24,8 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | 27,8 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | 27,9 |
| Framework Laptop 16 | 28,5 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | 30,1 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | 31,1 |
| Framework Laptop 13 | 33,5 |
| Blender - LAeq | |
|---|---|
| Laptop | Gemiddelde geluidsdruk in dB (lager is beter) |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Pro (12/18) | 13,5 |
| Minisforum V3 | 28,7 |
| Samsung Galaxy Book4 360 | 30,1 |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | 34,3 |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | 34,8 |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (x86) | 37,6 |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | 38,4 |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Max (16/40) | 39,5 |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | 40,4 |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | 40,5 |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | 42,8 |
| ASUS ZenBook 14 OLED | 43,7 |
| Framework Laptop 13 | 43,8 |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | 45,3 |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (x86) | 46,6 |
| Razer Blade 14 2023 | 48,6 |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | 48,7 |
| Framework Laptop 16 | 48,8 |
| Accutest browsen 2013 (180cd/m²) | |
|---|---|
| Laptop | Gemiddelde tijd in uren en minuten (hoger is beter) |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Pro (12/18) | 17u13m |
| Apple MacBook Pro 2023 16" M3 Max (16/40) | 16u20m |
| Apple MacBook Air 2024 13" M3 (8/10) | 15u29m |
| ASUS ZenBook 14 OLED | 13u15m |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (Arm) | 12u53m |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (Arm) | 12u52m |
| Samsung Galaxy Book4 360 | 12u44m |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | 12u9m |
| Framework Laptop 13 | 11u56m |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | 11u46m |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | 10u21m |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | 10u9m |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | 9u53m |
| Framework Laptop 16 | 7u29m |
| Razer Blade 14 2023 | 7u4m |
| Minisforum V3 | 5u28m |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | 4u18m |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | 3u47m |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | 3u32m |
| PCMark 10 - Accu - Tijd | |
|---|---|
| Laptop | Gemiddelde accuduur in uren en minuten (hoger is beter) |
| Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (x86) | 11u16m |
| ASUS Vivobook S 15 S5507QA (x86) | 8u21m |
| ASUS ZenBook 14 OLED | 6u17m |
| Framework Laptop 13 | 6u |
| Samsung Galaxy Book4 360 | 5u53m |
| ASUS ZenBook Duo UX8406MA | 5u32m |
| HP Pavilion Plus 14-ey0870nd | 5u22m |
| ASUS Zenbook S 16 OLED UM5606WA | 4u54m |
| Minisforum V3 | 4u37m |
| HP Pavilion Plus 16-ab0801nd | 4u4m |
| Razer Blade 14 2023 | 3u |
| ASUS VivoBook 15 M1502YA | 2u52m |
| Framework Laptop 16 | 2u43m |
| Lenovo LOQ 15ARP9 | 2u33m |
| ASUS Vivobook Pro 15 OLED | 1u54m |
| Lenovo Legion 5 16IRX9 | 1u18m |
De Zenbook S 16 heeft een 78Wh-accu. Dat is een redelijke capaciteit, maar in de browsetest is de laptop zeker geen topscoorder. Hij weet alleen enkele gaminglaptops achter zich te laten. Nu hebben de overige concurrenten in deze grafiek meestal wel een kleiner scherm, dat bovendien op lcd-techniek is gebaseerd en bij weergave van witte websites zuiniger kan zijn dan een oledpaneel. Bij zwaardere belasting in PCMark 10 blijkt de Zenbook S 16 OLED dankzij de zuinige processor ineens een solide middenmoter.
Conclusie
Met de Ryzen AI 300-laptopprocessors zet AMD niet alleen naamgevingstechnisch een stap in de concurrentiestrijd met Intel en nieuwkomer Qualcomm. Door de nieuwe architectuur behaalt de chip betere prestaties per rekenkern dan de huidige Intel-processors, waarbij hij met alle kernen actief flink zuiniger blijkt dan eerdere Ryzen-laptopprocessors, en sneller dan het gros van de huidige concurrentie. Of het genoeg zal zijn om Intels nieuwe Core Ultra 200-generatie te verslaan, valt te bezien. De equivalente Apple M3-variant met vergelijkbaar stroomverbruik is nu al rapper. Op gpu-gebied scoren de beste AMD-, Intel- en Qualcomm-processors van nu vrijwel exact gelijk. De npu van AMD is op papier iets sneller, maar in de praktijk merk je er voorlopig erg weinig van.
ASUS' Zenbook S 16 waarin de nieuwe Ryzen-processor is ingebouwd, is een prettig dunne laptop. De behuizing is niet de stevigste, maar wel mooi afgewerkt en voorzien van lekker veel aansluitingen. ASUS heeft het apparaat duidelijk niet afgesteld op maximale systeemprestaties, want die lopen onder belasting snel terug. De fans van de laptop maken weinig lawaai. De accuduur is zeker bij lichtere belasting niet zo goed als je misschien zou hopen. Dat komt wellicht door dat mooie, grote oledscherm met zijn uitstekende kleurafstelling, maar een ietwat beperkte maximale helderheid.
:strip_exif()/i/2006754380.webp?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007357122.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007003332.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006915524.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2006824742.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006804938.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2006757398.png?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2006434932.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005279580.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006940006.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006854754.jpeg?f=fpa)
/i/2006716302.webp?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004972018.jpeg?f=fpa)
/i/2005677384.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005163812.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004697034.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/476116/crop5e5e2c28a5b02_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/81611/headcrop.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/114138/Flo060x060.jpg?f=community){kind=small}
/u/244207/crop5c38ae2351fe1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/60260/mr-t-obama-UI.jpg?f=community){kind=small}
/u/12436/p1_normal.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/185542/schaatser_60x60.jpg?f=community){kind=small}
, nadeel te weinig geheugen, gaat wat af vd igpu, blijft het er 20GB over.:strip_icc():strip_exif()/u/2135204/crop675c809a2dc9a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/243583/crop5f528d5b6e0ff_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/573160/crop5f076c3428867_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/64204/crop5e333d1575fff.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/92085/crop5aa165833d640_cropped.jpeg?f=community){kind=small}