AMD Ryzen 7950X en 7700X Review

Is Zen 4 pijlsnel of bloedheet?

Conclusie

Het valt niet te ontkennen dat de processors van de Ryzen 7000-serie technisch veel verbeteringen hebben ten opzichte van hun voorgangers. De i/o-die heeft eindelijk de broodnodige upgrades gekregen, zowel wat productieprocedé als wat features betreft, die het platform echt een stap verder helpen. En als we de communicatie vanuit AMD over socket AM5 tot dusver mogen geloven, zit je met een dergelijk moederbord opnieuw naar lange ondersteuning voor nieuwe generaties processors te kijken, net als bij AM4. Toch is het niet enkel rozengeur en maneschijn.

Het AM5-platform

Na jarenlang AM4 moet dit keer zowel een nieuw moederbord als nieuw geheugen worden aangeschaft om een nieuwe generatie Ryzen-processor te kunnen gebruiken. Uiteraard maakt de AM5-socket met een geheel ander ontwerp dan AM4 dat je een nieuw moederbord moet kopen, maar voor het werkgeheugen is dat iets minder makkelijk te verdedigen. AMD heeft er zelf voor gekozen om geen DDR4-ondersteuning te leveren met de Ryzen 7000-serie en beargumenteerde dat het met deze keuze de adoptie van DDR5 juist bespoedigt, doordat een grotere vraag de (verdere) ontwikkeling en betaalbaarheid van de nieuwe geheugenstandaard helpt.

Daar valt wat voor te zeggen, al is duidelijk dat we eind 2022 met een totaal ander AMD te maken hebben dan aan het begin van AM4. De underdogpositie waarin de fabrikant toen verkeerde, is verleden tijd. AMD heeft sindsdien met Ryzen een sterke merknaam opgebouwd, die veel gebruikers inmiddels associëren met hoge prestaties. Lange tijd ging dit gepaard met een relatief scherpe prijs, maar met de nieuwste Ryzens zien de kosten voor een geheel samengesteld systeem er onder de streep heel anders uit.

De Ryzen 9 7950X en Ryzen 7 7700X

Voor de losse processors ligt dat iets anders. De AMD Ryzen 7 7700X en AMD Ryzen 9 7950X zijn in euro's amper duurder dan hun voorgangers en dus wel een stuk geavanceerder. Van de twee geteste modellen is de Ryzen 7 7700X eigenlijk minder imposant, hoewel de processor geen verkeerde prestaties neerzet. Toch is het vlaggenschip, de Ryzen 9 7950X, de processor die hoge ogen gooit. Het grote aantal snelle Zen 4-cores met hoge kloksnelheid zorgt ervoor dat de cpu in redelijk veel workloads uitstekend presteert en in de zeldzame gevallen dat de AVX-512-ondersteuning gebruikt kan worden, gaat de processor er keihard vandoor. Wat dat betreft hoef je niet te rouwen om het einde van Threadripper voor consumenten; de Ryzen 9 7950X is in zekere zin namelijk een hedt-processor.

Als het op gaming aankomt, zijn de Ryzen 7950X en 7700X niet onmiddellijk de overtuigende opties waar je direct voor moet gaan. Dat is opvallend; AMD zelf prijst de processors juist aan als uiterst geschikt voor games. Ook hier kunnen we stellen dat er helemaal niets mis is met de gamingprestaties van de nieuwe generatie, maar dat Intels Alder Lake en AMD's eigen 5800X3D nog interessantere opties zijn als het puur op gaming aankomt. De 5800X3D is met lager geprijsd DDR4-geheugen en een betaalbaarder moederbord minstens zo snel als de nieuwe Ryzens en onder de streep blijft er meer geld over voor de videokaart, nog altijd de meest bepalende factor in een gamingsysteem.

Too hot to handle

AMD's Ryzen 7000-processors worden erg heet onder volle belasting. Dat blijkt uit onze eigen tests en dit is ook wat AMD duidelijk naar de pers heeft gecommuniceerd. De fabrikant lijkt tussen de regels door te zeggen dat voor eindgebruikers de knop om moet: cpu-temperaturen boven de 90 graden zijn niet hoog, maar hartstikke normaal en prima geschikt voor langdurig gebruik. De thermal limit is waar de Ryzen 7950X en 7700X als eerste tegenaan lopen. Met de be quiet Dark Rock Pro 4-koeler is dit al het geval en zelfs met onze grootste waterkoelers komen we niet onder de 80 graden. Dat is een enorm verschil ten opzichte van de Ryzen 5000-generatie. Het wordt zo duidelijk dat de 5nm-chiplets op de nieuwe Ryzen-processors simpelweg te veel vermogen op een te klein oppervlak afgeven om met bestaande koelers goed de warmte te kunnen afvoeren.

AMD heeft er ook voor gekozen om op AM5 meer vermogen beschikbaar te stellen dan het op AM4 deed, allemaal om de kloksnelheden zover mogelijk op te voeren. Dat levert in veel benchmarks de ultieme prestaties die we van de 7950X hebben gezien en dat resultaat is onder de streep wel een flinke winst ten opzichte van de voorgaande generatie.

• AMD Ryzen 9 7950X
• AMD Ryzen 7 7700X

Pluspunten

• Zeer hoge prestaties
• Modern platform met DDR5 en PCIe 5.0
• Uitgebreide instructieset

Minpunten

• Erg hoog stroomverbruik onder volle belasting
• Lastig te koelen

Getest

AMD Ryzen 9 7950X Boxed

Prijs bij publicatie: € 849,-

Vanaf € 472,-

Vergelijk prijzen

Bekijk alle uitvoeringen (2)

Pluspunten

• Hoge prestaties
• Modern platform met DDR5 en PCIe 5.0
• Uitgebreide instructieset

Minpunten

• Hoger stroomverbruik dan voorganger
• Lastig te koelen

Getest

AMD Ryzen 7 7700X Boxed

Prijs bij publicatie: € 489,-

Vanaf € 279,-

Vergelijk prijzen

Bekijk alle uitvoeringen (2)

Reacties (353)

[Visgek82]

Volgens een filmpje van jayz2cents, die met een amd engineer gesproken heeft is de cpu gebouwd om zijn hele leven op 95c te draaien. Dit zou geen enkel negatief effect hebben. Hij clockt zo hoog als mogelijk in deze thermische/power delivery envelop. In hoeverre het klopt weet ik dan niet, maar het klinkt wel logisch.

[Stijnvi]

AMD heeft zelf zelfs een max temp aangegeven van 115°C voor overclocking
Dat is veel hoger dan we gewend zijn, dus blijkbaar is de temperatuur echt geen probleem

[Tourmaline]

Er zullen nog wel goede koelers komen voor dit platform.

[youridv1]

Gezien een 480mm radiateur het dus al niet redt om de CPU omder de 80 graden te krijgen, lijkt het me sterk dat er nog veel rek in CPU koelers zit. Buiten stomweg AIO's met een grotere radiateur is er niet veel meer te doen. Lucht kun je echt helemaal vergeten.

Een 480mm radiateur heeft theoretisch zo'n 1000 watt aan hitteoverdracht vermogen. Zodra de vloeistof temperatuur eenmaal binnen 5-10 graden van ambient komt is er weinig meer dat je kunt doen voor een normale pc. Met chillers/phase changers krijg je condens en dat is niet realistisch voor 99,9% van de gebruikers.
@Trygve Misschien leuk om de volgende keer de vloeistof temperatuur ook te plotten in de waterkoeling grafiek? Dan is er ook te zien of de radiateur ook echt overbelast wordt of dat het probleem tussen de cores en het water in zit
Misschien leuk voor een latere verdiepende test naar AM5, met vragen als
- Hoeveel performance lever je in met X koeler? (Een 120mm tower, een 140mm tower, een value koeler zoals de mugen of fuma en dan als baseline de al vergaarde DRP4 en water getallen)
- Wat als je een NH-D15 of DRP4 monteert en de fans op stil toerental begrenst zoals 1000-1200 rpm, hoeveel performance lever je dan in?
- Wat als je de vermogensgrens verlaagt? (stock, 150 watt, 100 watt, 65 watt, ik neem aan dat dat kan in de bios of ryzen master)
- (Long shot) Wat als je exotische koeling zoals een flinke phase changer op Ryzen 7000 aansluit, kun je dan wel "conventionele" temperaturen behalen?

Het probleem zit niet in de koelers, maar in de hitte overdracht van de CPU naar de koeler. Gezien het hier niet om een grotere heatspreader gaat en de DRP4 en het gebruikte waterblok dus de hele heatspreader afdekken, valt ook hier niet echt grote winst te behalen. De hitte zit simpelweg te gecentreerd denk ik.

De snelste alder lake chips zuigen meer vermogen weg dan deze chips, maar zijn toch beter koelbaar door de grotere die en beter uitgespreidde hittebron. Zen 4 zou geen 95 graden moeten hoeven lopen binnen een 200 watt power envelope. Dat toont alder lake aan, maar blijkbaar zitten de cores zo dicht op elkaar in de chip dat er simpelweg niet genoeg oppervlak is voor effectieve hitte overdracht

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:19]

[Finraziel]

Maar wat is het probleem als de chip gemaakt is om op die temperatuur te lopen? Je zegt dat hij niet op 95 graden zou hoeven lopen, maar als het ding er voor gemaakt is, wat maakt het dan uit?

[youridv1]

Dat maakt ook niks uit. Mijn punt is alleen dat het geen 95 graden had hoeven zijn. Ze zijn gelimiteerd op 200 watt en je kunt aan alder lake zien dat het mogelijk is om een 200 watt CPU te ontwerpen die zijn hitte wel zodanig kwijt kan dat hij eerder tegen de power limiet aanloopt dan een temperatuur limiet. 200 watt cpu's zijn koelbaar met moderne AIO's, AM5 alleen niet.

AMD heeft er inderdaad voor gezorgd, zeggen ze en geloof ik ook wel, dat die 95 graden geen probleem is, maar dat maakt het nog steeds niet meer dan een noodzakelijk kwaad. AMD had, weet ik heel erg zeker, ook liever gezien dat de 7700X met dezelfde performance als nu op ~70 graden hadden blijven steken met dezelfde limiet van 200 watt met een dikke waterkoeler. Dan had hij zich een beetje hetzelfde gedragen als de 12700K van intel nu doet. Daar zijn consumenten aan gewend.
Een tweaker kun je nog uitleggen dat het deze generatie anders is en 95 graden oke is.
Een normale gebruiker? Nieteens aan beginnen. Die moeten daar langzaam aan wennen. Die zijn nog steeds bezig met wennen aan het feit dat "AMD slecht, intel goed" niet meer geld bij het kijken naar computers in de mediamarkt. Laat staan dit.

Bovendien is het ook lastig ivm fancurves. Die zijn altijd gebaseerd geweest op temperatuur en dat werkt nu ineens niet meer zo eenvoudig. Ik hoop dat ze er wat op hebben gevonden met de standaard fan curves in AM5 biossen, want het zou natuurlijk een beetje balen zijn als die dingen 100% pwm uit gaan sturen bij 95 graden, ondanks dat de CPU gewoon lekker op 95 zal blijven hangen zo lang hij zwaar werk te doen heeft. Zelfs een hoop DIY builders zetten de CPU fan curve niet zelf, maar gebruiken de default of de silent preset in de bios. Beetje jammer als die nog steeds mega hoge duty cycles uitstuurt boven de 80 graden, net als vroeger

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:19]

[Goderic]

Een tweaker kun je nog uitleggen dat het deze generatie anders is en 95 graden oke is.
Een normale gebruiker? Nieteens aan beginnen.

Een normale gebruiker heeft helemaal geen idee hoe warm een cpu wordt en denkt daar echt niet aan bij aankoop van een nieuwe computer.

[youridv1]

tenzij de computer super luid wordt omdat de OEM niet goed naar de requirements van Zen4 heeft gekeken. Of andere componenten last hebben van de warmte door lage kwaliteit. Dan wordt de vinger richting AMD gewezen dunkt me

[Goderic]

Dan wordt de vinger gewoon (terecht) richting de OEM gewezen zou ik zeggen. Als mijn Dell (HP/Samsung/...) Te warm wordt en te veel geluid maakt is dat toch gewoon de fout van Dell? Een gewone gebruiker weet hoogstens van welk merk zijn pc is, wat er allemaal van componenten inzitten en hoe die de warmte en het geluid beïnvloeden boeimt hem toch niet.

[youridv1]

Dat zou je denken. Toch verkopen laptops en desktops met een AMD sticker nog altijd slechter dan intel equivalenten.

[Sinester]

Dat heeft echt niet te maken met temperaturen maar meer met de mindset bij vele mensen dat Intel nog altijd beter is imo

[youridv1]

en die mindset kwam tevoorschijn toen amd langzamere, hetere chips had dan intel…

mijn punt was meer, jij beweert dat mensen niet kijken naar de interne componenten. Als ze dat echt niet deden, had de AMD slecht mindset niet bestaan toch?

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:19]

[Sinester]

Nee dat zie je volgens mij nogal verkeerd

Als mensen jaren lang Intel kopen en tevreden zijn kan AMD nog zulke goede producten uitbrengen, alleen de persoon die zich daadwerkelijk inleest zal dan wellicht AMD overwegen, de rest gaat gewoon voor wat ze kennen

Dit zie je bij Intel maar ook bij nVidia heel erg

Mensen kijken ook verder niet naar interen componenten, maar het Intel stickertje die al jaren op elke laptop geplakt zit kennen mensen dondersgoed

Daar komt nog bij dat bijvoorbeeld zoonlief ook doodleuk Intel aanraad bij familie en vrienden, ook al is het niet de beste prijs of prestatie.. want hij had ergens een keer gehoord of gelezen dat AMD heet is of slechte drivers heeft

[Reactie gewijzigd door Sinester op 22 juli 2024 14:19]

[centr1no]

Een tweaker kun je nog uitleggen dat het deze generatie anders is en 95 graden oke is.
Een normale gebruiker? Niet eens aan beginnen.

Obligate melding dat de begrippen 'tweaker' en 'normaal' nogal onderhevig zijn aan verschillende interpretaties.

Wat ik als 'normale' gebruikers beschouw weten hoogstens dat apparaten warm tot heet kunnen worden bij intensief gebruik. Zelfs de meer geïnformeerde consument zal bij aankoop van een kant en klaar pc focussen op prestaties.
Als er überhaupt al gekeken wordt naar de temperatuur van CPU of GPU zullen ze automatisch aannemen dat het systeem daar op gebouwd is net zoals ze aannemen dat er een voeding in zit die krachtig genoeg is om alles van voldoende Wattages te kunnen voorzien.

Zelfs bij mensen die zelf hun systeem bouwen kom ik dingen tegen die er op duiden dat ze zich niet verdiept hebben in de materie. RGB en het uiterlijk van componenten is voor sommigen belangrijker dan de prestaties of functies. Zelfs een persoon die zo'n ontploffende Gigabyte voeding had gekocht.
Zelf heb ik een kast gekocht met een grotendeels gesloten front zodat ik na een GPU-upgrade naar mijn zin te weinig airflow heb.
Ik vind het nog steeds niet prettig dat die GPU boven de 80 graden komt hoewel die volgens de fabrikant gemaakt is om op 95-100 graden te draaien.

[pepsiblik]

Alder Lake is een ontwerp gebaseerd op 7nm/10nm. Hier gaat het om 5nm.

[youridv1]

Dat begrijp ik. alder lake en zen4 hebben niet dezelfde architectuur, ik kan ook specsheetd lezen. verandert niets aan mijn comment

[Vage_Karel]

Maar wat hebben gamers aan al die hoge frequenties?
Een cache monster is waar het om draait, ik ben daar al in 2016 achter gekomen met de voor de meesten niet boeiende i7 5775c met 128mb L4.
Samen met de i5 versie beiden te unlocken via Asus en MSI borden, op 4k draaien ze met de meeste recente games in de top 10 mee tussen de grote 8-16 cores cpu's.
Sinds de komst van de 5800x3d knallen de prijzen omhoog op ebay en ali van deze oude i7 en is 160-200 euro voor een gebruikte de prijs.


Dying Light 2 dx12 4K of 1080p RT 55-80fps met een 3070 60-80% load en 80c max @ 4.3ghz stuttervrij.
CPU-Z bench 500-540 single core en 2500+ 4 cores.

Voor de Z97 Asus MSI gamers met een kleine beurs de i7 5775c of i5 5675c is wat je een fijne fps boost geeft tegenover de 4790k en stuttervrij maakt het helemaal af.
Unlocken is lastig bij Asus het kan alleen via een stick op fa32 geformatteerd, bios file door de renamer tool heen op de stick en in de juiste usb poort mb en vanuit uitgeschakeld systeem 3sec op de upgrade knop drukken op het bord zelf en na een minuut stoppen met knipperen zo niet pak een andere stick.
Voor hulp pb.

[Reactie gewijzigd door Vage_Karel op 22 juli 2024 14:19]

[youridv1]

Oke? prima. Je spreekt me een beetje half tegen en voor de rest lijk je het met me eens te zijn. 200 watt koelen kan prima, dat heb ik meermaals herhaald in deze comment section.

Het probleem zit hem specifiek in het afvoeren bij die warmte bij AM5, ook dat stond in mijn initiele reactie en toch schrijf jij dat nu ook weer alsof je me tegenspreekt.

Enfin, ik snap dat er een verschil zit tussen 5 en 7nm. Ook ik kan specsheets lezen en ook ik ben al langer met pc’s bezig en herinner me de tijden van de verschillen processnode grotes die er langs zijn gekomen.

Andere theorie: 5nm is het probleem. Ryzen 7000 is niet indrukwekkend veel power efficienter dan Ryzen 5000. De performance per watt grafieken die je hier op tweakers en bijv hardware unboxed ziet, zijn niet geweldig.
Ze zijn wel “onkoelbaar” geworden, of dat nou een probleem is of niet.
Is 5nm dan wel een vooruitgang? of was de Zen4 architectuur op 7nm bakken ook een optie geweest die had geresulteerd in betere hittespreiding en ongeveer dezelfde performance per watt?
Het argument is altijd, kleiner proces efficienter, maar ik zie er weinig van.
Sterker nog, in de energie efficientie grafieken van tweakers verliest de 7700X het meermaals van de 12600K en de 5800X3D. Een cinebench R23 run van een 7950X verbruikt bijvoorbeeld meer totale Wh aan energie dan een 5950X.

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:19]

[White Feather]

Je doet alsof Intel een beter ontwerp heeft en wel 200 watt kan koelen en AMD niet. “Kijk maar naar Alderlake”.

“Want AM5 heeft dit probleem en de rest niet.”
Ja, duh, AMD heeft met socket AM5 de allereerste cpu op 5 nm en is dus de eerste die met dit probleem zit.

Het is de vraag hoe “onkoelbaar”ze zijn. Het is ook maar de vraag wat je daaronder verstaat. Wil je een cpu op sub 80 graden, dan wordt het lastig. Het is gewoon 1 grote hotspot.

En hoeveel performance ben je kwijt als de cpu stopt op 95 graden?

Hoeveel performance scheelt een Dark Rock Pro met een “standaard 105 watt TDP-koeler?

Intel heeft nog geen 5nm chip uitgebracht en pas bij gen 14 zal een deel van de chip op 5 nm gebakken worden. Dan pas zullen we zien dat Intel tegen precies dezelfde problemen aanloopt als AMD.
- Misschien meer zelfs omdat hun CPU’s meer verbruiken, zeker de topchips.
- Misschien minder dan AMD nu, omdat ze dan al 2 jaar hebben kunnen zien wat het 5nm-proces betekent/functioneert en hun chips er op kunnen aanpassen en dan zal er al een revisie van het proces geweest zijn.

Bij een nieuw proces krijg je normaliter ruimte in het stroomverbruik:
- Er is meer performance met hetzelfde verbruik
- Er is minder verbruik bij dezelfde performance

AMD heeft er bij deze chip gekozen om voor meer performance te gaan bij hetzelfde verbruik en daarnaast nog de CPU’s extra ruimte te geven om stroom te gebruiken voor nog meer performance.

Ze zijn dus met deze chips vol voor performance gegaan.

Gezien de markt is dat op zich logisch. Er wordt bijzonder weinig naar verbruik gekeken, maar vooral naar de prestaties in games. En dat is vooral waar Intel net beter in is.

Er stonden ergens wat getallen over verbruik en de prestaties daarbij en daaruit bleek dat deze chips, als ze minder tot het uiterste gedreven worden, aanzienlijk meer performance per watt leveren dan de 5000-reeks.

Vergeet niet dat deze CPU’s boosten tot 5,7+ Ghz, 800 MHz meer dan de voorganger. Dat is (waarschijnlijk) de grootste sprong ooit door bijna alleen een procesverkleining. Voor die extra (en zeker de paar laatste) 100-den MHz is relatief een erg hoog voltage nodig, dus hoog verbruik.

Aangezien bij het verbruik het voltage quadratisch telt, zal een kleine voltagevermindering al voor stukken minder verbruik opleveren.

[youridv1]

je stelt allemaal vragen die ik al gesteld heb in mijn bovenste comment in deze comment section en je kaart allemaal onderwerpen aan die op andere plekken in deze comment section al besproken zijn. In plaats van te reageren raad ik je aan te CTRL-F-en op mijn username. Dan krijg je iets van 15-20 comments en threads om door te neuzen.

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:19]

[youridv1]

Prima, dan ga je ad hominem argumenten gooien joh, ook goed.

Je doet alsof Intel een beter ontwerp heeft en wel 200 watt kan koelen en AMD niet. “Kijk maar naar Alderlake”.

Ik doe alsof Alder Lake niet 95 graden wordt met een 280mm AIO erop onder full load. Dat is zo. Is dat beter? Weet ik niet. Maar het is bewijs dat lager dan 95 had gekund met een andere aanpak.

“Want AM5 heeft dit probleem en de rest niet.”
Ja, duh, AMD heeft met socket AM5 de allereerste cpu op 5 nm en is dus de eerste die met dit probleem zit.

Inderdaad. 5nm is de oorzaak door de kleine hittebron. Ik zeg ook in mijn eerste comment in deze thread, bovenin
"De hitte zit simpelweg te gecentreerd denk ik."

Het is de vraag hoe “onkoelbaar”ze zijn. Het is ook maar de vraag wat je daaronder verstaat. Wil je een cpu op sub 80 graden, dan wordt het lastig. Het is gewoon 1 grote hotspot.

Dat zou ik persoonlijk wel tof gevonden hebben, om je vraag te beantwoorden. Dat wordt niet lastig, je kunt dus 95 graden target instelbaar maken...

En hoeveel performance ben je kwijt als de cpu stopt op 95 graden?

Hoeveel performance scheelt een Dark Rock Pro met een “standaard 105 watt TDP-koeler?

Die vragen heb ik dus zelf ook voorgesteld aan tweakers in mijn bovenste comment. Interessant namelijk.

Er stonden ergens wat getallen over verbruik en de prestaties daarbij en daaruit bleek dat deze chips, als ze minder tot het uiterste gedreven worden, aanzienlijk meer performance per watt leveren dan de 5000-reeks.

Klopt, die staan hier https://www.pcworld.com/a...-mode-save-you-money.html
Maar dat is niet hoe ze out of the box worden geleverd. Ik zou de mijne wel op ECO mode zetten daarentegen.

Vergeet niet dat deze CPU’s boosten tot 5,7+ Ghz, 800 MHz meer dan de voorganger. Dat is (waarschijnlijk) de grootste sprong ooit door bijna alleen een procesverkleining. Voor die extra (en zeker de paar laatste) 100-den MHz is relatief een erg hoog voltage nodig, dus hoog verbruik.

Yes, onder single core load. In die situaties hebben ze dan ook geen 95 graden temperatuur. Die 5,7GHz is ook te halen met een power target van 65 watt. Kun je teruglezen in het pcworld linkje dat ik heb gedeeld. Die vonden geen performance reductie in single core applications in eco mode. Niet zo gek, gezien 1 core niet in staat is de gehele power envelope te gebruiken als het goed is.
Dus ik ben dat zeker niet vergeten, maar erg relevant in de 95 graden discussie is het niet.
Die 5,2 GHz onder all core natuurlijk wel, maar dat is dus een afweging. Hoe ver ga je? Tot 70, 80, 90, 95...

Aangezien bij het verbruik het voltage quadratisch telt, zal een kleine voltagevermindering al voor stukken minder verbruik opleveren.

Dan moet je wel kunnen undervolten natuurlijk. Uit de video van JayzTwoCents https://www.youtube.com/watch?v=tzm5pFq7ol0 blijkt dat het op het moment bijvoorbeeld op de X670 Taichi niet mogelijk is om aan het voltage te zitten. Dus je zit vast aan AMD's keuze, of eco mode, lijkt het op.

Vergeet trouwens ook niet dat ik nergens beweer dat die 95 graden slecht is en dat een lagere operating temp goed is. Ik ging gewoon in op de verschillen die ik zo uit de review zie tussen deze nieuwe chips en wat intel momenteel heeft.

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:19]

[Clemens123]

Het is wel zo dat lagere temperaturen typisch ook betere efficientie bieden. Dus een chip op x Mhz die 75 graden zal een paar procent efficienter zijn dan op 95 graden (m.a.w. er is positieve terugkoppeling wat betreft efficientie). Dus dat is een argument waarom je max temp zou willen limiteren als efficientie echt belangrijk is.

[PilatuS]

Dan is er ook te zien of de radiateur ook echt overbelast wordt of dat het probleem tussen de cores en het water in zit

De radiator is het probleem sowieso niet. Het probleem is dat je de hitte niet in het water krijgt. Dit heeft ook vrijwel niets te maken met het CPU blok. Je kan voor het beste CPU blok gaan met de beste pomp, fans en een mega radiator, het maakt geen enkel verschil. Je zit aan een max om de hitte vanaf de core door de IHS naar het waterblok te krijgen.

Ik draai hier al vrij lang met custom waterkoeling en heb op dit moment dubbele pompen met dubbele 480mm rad's. De CPU temps zijn nauwelijks beter dan met een hele goede luchtkoeler. Het enige echte voordeel is dat het extreem stil is. Met andere CPU's zit het probleem ook in de warmteoverdracht van core via IHS naar het waterblok. Vandaar dat delidden een enorm verschil kan maken omdat je dan het probleem van de IHS weg neemt. Maar ook dan zit je nog steeds met dat zelfde probleem dat je de warmte niet in het water krijgt. De oppervlakte van de core is gewoon te klein met te veel hitte per vierkante centimeter om het goed af te voeren.

Wat Tourmaline zegt over betere koeler gaat hier dus ook nooit werken. Tenzij je naar extreme koelers zou gaan als chillers of LN2. Met zowel lucht als waterkoeling blijft het probleem dus de warmte afvoeren van een kleine plek die heel heet wordt, naar een grotere plek zoals heatpipes of een radiator. Stel de core zou 3x zo groot zijn waarbij je veel meer contact kan maken, dan zou deze chip ook niet zo heet worden en is ie veel beter te koelen. De oplossing ga je hoe dan ook niet vinden in een betere lucht of waterkoeler.

[Vlizzjeffrey]

Ze gebruiken wel degelijk een grotere heatspreader, hij is een stuk dikker nu, en daar is dus veel temperatuurwinst te behalven, der8auer heeft al een nieuwe ryzen gedelid en de heatspreader vervangen voor een veel dunnere, met 20 graden temperatuur verschil als gevolg.

[youridv1]

Groter in oppervlak bedoel ik dan ook, want dat maakt uit voor hitte overdracht. Dikkere heatspreaders zijn alleen maar slecht. Ja, de thermische capaciteit neemt toe, maar je gaat hitte overdracht een beetje tegen vaak.

[HuisRocker]

Groter in oppervlak bedoel ik dan ook, want dat maakt uit voor hitte overdracht. Dikkere heatspreaders zijn alleen maar slecht. Ja, de thermische capaciteit neemt toe, maar je gaat hitte overdracht een beetje tegen vaak.

Denk je echt dat AMD zo achterlijk is dat ze totaal niet weten wat ze doen?
Mijn theorie van het 'waarom' is; die dikkere heatspreader zorgt voor een afvlakking van temperatuurschommelingen, dat past goed bij wat AMD nu doet. De temperatuur hoger maar geen snelle schommellingen van temperatuur dus.

[youridv1]

Nee natuurlijk denk ik niet dat ze achterlijk zijn, lol. Heb je mijn andere comments in deze thread niet gelezen ofzo? Ik ben het helemaal niet oneens met AMD’s move met de nieuwe manier van boosten.

De thermische massa van een heatspreader is niet super belangrijk voor temperatuurschommelingen is mijn theorie. Er is al een flinke klont koper aanwezig, namelijk de cpu koeler. Als je de heatspreader zo ontwerpt dat hij zo min mogelijk van een barriere vormt naar de koeler, dan kan de koeler dat werk voor je doen. De temperatuurschommeldemping (noem ik het maar even) van een waterkoeling loop is zo oneindig veel beter dan die van een extra dikke heatspreader.

Als je me niet gelooft, kun je even naar het youtube kanaal van der8auer kijken. Die heeft in zijn tests gevonden dat delidden 20 graden celcius scheelt. De heatspreader is dus op zijn minst niet echt ideaal ontworpen. Zulke grote verschillen met delidden komen eigenlijk tegenwoordig steeds minder voor. Waar intels 6e generatie en 7e generatie er nog redelijk baat bij hadden, was dat bij 8 - 12 veel minder.

Mijn theorie is eerder dat die dikke heatspreader nergens anders voor is dan dezelfde heatspreader hoogte aan te houden als AM4 om cooler compatibility te garanderen.

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:19]

[qwato]

Voor een CPU wil je juist het warmte overdracht maximaliseren welke afhankelijk is van het materiaal, temperatuurverschil en dikte (q=-k dT/dx). In andere woorden als je een materiaal dikker maakt zal de warmteoverdracht minder zijn waardoor je sneller op het maximum van 95 graden zit voor dit type CPU.
Gezien de processor van AMD gemaakt is om direct tot deze grens te werken zijn temperatuur schommelingen niet van belang.

[jellybrah]

Misschien een ontzettende noob vraag: waarom maken ze de die niet groter of bouwen ze er een "afgeefsysteem" direct tegen de die aan om een groter oppervlak te creeën in combinatie met een koeler die eveneens een groter oppervlak heeft? Het neemt meer ruimte in de kast maar een lage, makkelijker te koelen temp zou ondertussen best een USP kunnen zijn.

[youridv1]

Dat is de heatspreader in principe. Gegeven dat je goede thermal compound of soldeer gebruikt tussen de die en de heatspreader, heb je dat doel wel zo’n beetje bereikt. Het probleem zit niet in de oppervlakte van de heatspreader zoals hij nu is, of naja, daar vallen geen 10 graden mee te behalen door hem groter te maken, hooguit dunner / delidden.

Het is omdat het een 5nm architectuur is. alles is klein, alle hete cores zitten op elkaar gepropt in een kleine die, dus een kleine gecentreerde hittebron die je moeilijk koelt.

Je kunt de cores verder uitspreiden in de die, maar daar krijg je langere afstanden binnen de cpu van, dus hogere latency. En chippies bakken is duur, dus een grotere cpu bakken for no reason, behalve gebruiksgemak, is van tafel om de kosten

[wildewouter]

der8auer heeft al aangetoond dat delidden 20 (!!) graden scheelt. Die heatspreader is veel te dik.

[youridv1]

Ja, gezien. ik had het dan ook met name over oppervlakte voor hitte overdracht. het lijkt er inderdaad op, uit de initiele reviews, dat de 7000 heatspreader iets te dik is voor effectieve hitte overdracht. Kan met cooler compatibility te maken hebben

[watercoolertje]

Gezien een 480mm radiateur het dus al niet redt om de CPU omder de 80 graden te krijgen, lijkt het me sterk dat er nog veel rek in CPU koelers zit. Buiten stomweg AIO's met een grotere radiateur is er niet veel meer te doen. Lucht kun je echt helemaal vergeten.

Misschien is dat niet het probleem? Maar de overdracht van de CPU naar de koeler. De meeste (water)koelers richting zich het meest op het midden van de die. Daar valt mogelijk/hopelijk nog wat te winnen gezien de cores juist meer aan de buitenzijde zitten.

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 22 juli 2024 14:19]

[youridv1]

Ik wil niet kut doen, maar als je verder had gelezen dan de eerste alinea van de comment waar je op reageert, dan had je gezien dat ik zelf precies dezelfde theorie heb. Dat het probleem tussen het water en de cores in zit.

[Tourmaline]

Dus de die grootte en het oppervlak van de koeler tegen de die. Als die erg klein is, dan ga ook je niet veel hitte afvoeren. Dan ligt het probleem ook niet alleen bij de koeler.

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 22 juli 2024 14:19]

[Boefmans]

Klopt helemaal. Bij oudere generaties scheelde het een paar graden (was bij een intel geloof ik) om de heatspreader en 'interne' koeling van de cpu zelf te veranderen.
Met andere woorden: kan de cpu de warmte kwijt aan het blok, daarna aan het water etc. (ik had ooit een pc met meerdere radiatoren, het maakte qua temperatuur niks uit of ik de fans uit of aan zette... ).

[P47-Thunderbolt]

Gezien een 480mm radiateur het dus al niet redt om de CPU omder de 80 graden te krijgen, lijkt het me sterk dat er nog veel rek in CPU koelers zit. Buiten stomweg AIO's met een grotere radiateur is er niet veel meer te doen.

Dan zou ik denken dat de pomp niet snel genoeg koelvloeistof rond pompt,

Zoiets als koelvloeistof pomp van een 4 cilinder motor zet je ook niet op een v8 motor.

Dus ik denk dat pomp capaciteit niet voldoende is

[youridv1]

Uh, nee. Dat is een hele oude waterkoeling mythe. Flow rates van custom loop pompen zitten heel ver boven wat je nodig hebt voor pc componentenkoeling. Je kan een DDC of D5 afremmen tot 10% snelheid en dan zit je nog goed voor een volledige loop met videokaart erbij.

[Tourmaline]

Zoals je zelf al aangeeft, is er in principe al een oplossing, grote die, meer contact, meer hitte dissipatie. Speciale thermal paste kan ook nog wat doen, dat scheelt bij ook 10 graden, los van de koeler.

Andere oplossing, je kunt straks in de bios instellen op hoeveel watt je wilt draaien. Uit tests blijkt nu dat op max en op 65 watt 1% verschil in zit. Als hij dan veel koeler is, is dat ook een oplossing.

Dit platform is nieuw, er komen vast nog wel andere oplossingen.

Daarnaast, die Intel cpu's draaien op stol koelers ook vaak 70-80 graden onder load.

[familyman]

Op de een of andere manier koelen aan de onderkant?

[Astennu]

Dit is niet nieuw. De 290 en 290X videokaarten van AMD met reference deden dit ook en die werken nu ook nog prima. Dus als AMD dat aangeeft dat het zo gemaakt is geloof ik dat best laptops gpu's en gpu's doen dit ook de max hotspot temps van RDNA2 kaarten is Bv 115c dan gaan ze terug clocken om te zorgen dat hij niet over die temperatuur gaat. (dat deed de 290X trouwens ook).

[laurxp]

De grote vraag is hoe goed de chip tegen temperatuurschommeling kan. (Praktisch) alle materialen zetten uit als ze warmer worden, maar de uitzetting verschilt per materiaal. In de loop der tijd kan dit voor stress zorgen, waardoor er fysieke schade ontstaat. Zie bijvoorbeeld de NVIDIA GPUs die je in de oven moest stoppen om te repareren.

Een chip maken die 24/7 op 95 graden draait is makkelijk. Een chip maken die constant schommelt tussen 95 graden en kamertemperatuur is een heel stuk lastiger!

[elteck]

Uitzetten/inkrimpen is in de huidige planaire processen geen probleem meer. Vroeger, toen chips nog een heuvel landschap waren, wel. Het grootste probleem is kristal schade (dislocatie van atomen in het kristal, doordat elektronen er hard tegenaan knallen). Zeker bij hoge temperaturen zie dat wel. Je krijgt dan "traps" op die dislocaties wat lekstromen tot gevolg heeft. Als je het stroomverbruik van een oudere processor bekijkt, zie je de rust-stroom onbelast toenemen.
Een tweede effect is metaal migratie, dat bij hoge temperaturen versneld gaat. Dit geld alleen voor de bedrading met hoge stroomdichtheid, waarbij het metaalrooster beschadigd kan raken. Uiteindelijk leid dat tot draadbreuk.
Chips worden meestal ontworpen op een maximale werk temperatuur van 125C. Op die temperatuur verouderen ze wel veel sneller. Ik vermoed dat AMD ervan uitgaat dat ze maar een heel beperkt aantal uren per week onder vollast draaien, waardoor ze zich geen zorgen maken over die veroudering. Maar ik zou er niet vanuit gaan dat ze de 10 jaar halen.

[Anoniem: 58485]

En ook al zouden ze degraden, mischien zit er wel tech in die chips die dat opmerkt dat op bepaalde clocks het zaakje niet goed meer draait en daarmee de boost automatisch terugschroeft.

Dat hele FIS is slim genoeg om te weten wat wel en niet goed is voor de CPU. En als je echt 24/7 beuken wilt dan moet je gewoon voor de EPYC series gaan. Die zijn daar echt voor ontworpen.

[DennisH82]

Dat is goed om te weten, er zullen genoeg mensen zijn die de temp zien tijdens gamen en dan in paniek de pc uit zetten

[qwertyazerty]

de cpu gebouwd om zijn hele leven op 95c te draaien.

Bij dat soort claims is het wel altijd opletten wat "zijn hele leven" precies is. Als dat gaat om bijvoorbeeld een garantieperiode van 2 jaar vind ik het bedroevend kort.

[magician2000]

De grote vraag is dan wel wat ze bedoelen met "hele leven". Misschien dat AMD 3 jaar als het hele leven van een processor ziet, of wellicht 5 jaar.

Maar dan daarnaast de vraag, voor hoeveel uur per dag?

Zonder die informatie zegt het zinnetje "de cpu gebouwd om zijn hele leven op 95c te draaien" totaal niets.

[Sinester]

AMD heeft gewoon gezegd dat deze CPU's 24/7 op 95 graden kunnen draaien, en dat ze tot 115 graden mogen gaan met overclocken en dergelijk

Voor wie het nog niet duidelijk was, AMD heeft er bewust voor gekozen om eerder tegen een temperatuur muur aan te lopen dan tegen een stroom muur

Lijkt me niet eens een slecht idee, want nu is de koeler de beperkende factor en niet de voeding.. dus als je betere prestaties wil kan je dus je koeler upgraden

[magician2000]

Bedankt voor de informatie.

Blijft alleen nog de vraag hoe AMD denkt over de levensduur...

[Boxman]

Tweakers slaat de plank op basic natuurkunde gewoon mis in dit artikel. Wat Tweakers hier schrijft:

Het wordt zo duidelijk dat de 5nm-chiplets op de nieuwe Ryzen-processors simpelweg te veel vermogen op een te klein oppervlak afgeven om met bestaande koelers goed de warmte te kunnen afvoeren.

Dit is gewoon onzin. De koelers zijn prima in staat om de warmte af te voeren, als je je niet blindstaart op de temps. Dat de waterkoeler hem op 80 graden houdt, betekent dat die juist flink headroom over heeft op het vlak van warmte-afdracht.

[DennisH82]

Gamers Nexus gaf dit ook aan, een goede (water)koeler is nodig om zo hoog mogelijke ghz te bereiken, al zat dit (op dit moment) maar op zo'n 100mhz verschil.
Zij gebruiken de Arctic Liquid Freezer 360mm
En de 7950X zat binnen 8 seconden aan de 95 graden

[Reactie gewijzigd door DennisH82 op 22 juli 2024 14:19]

[Anoniem: 58485]

90 graden voor een chip is ook normaal. Ze zijn gespecificeerd om langdurig op zelfs 100 graden te kunnen draaien. De reden dat ze ervoor kiezen is om zo de boost langer / hoger vast te kunnen houden. Als je immers een ceiling hebt tot op 90 graden dan is het speelveld of werkruimte dat je hebt gewoon ruimer t.o.v de Zen+ generatie. Die verminderen de boost al vanaf 60 graden (50 eigenlijk omdat er een +10 graden ding op zit). Intel doet het ook. En ze zullen het echtwel getest hebben intern ook een CPU voor een langere tijd op zelfs 100 a 110 graden laten draaien.

Power gebruik is ook niet vreemd, maar ze zijn wel efficienter dan alle voorgaande CPU's die AMD maar ook intel uit heeft gezet. Techpowerup meldt een all core OC van 5.1GHz. We hebben eigenlijk CPU's weer die je all core op 5Ghz in kunt stellen en je hebt een werkpaard voor de komende 3 jaar in huis.

Mooi ding man.

[elteck]

Precies. De meeste chipfabrikanten controleren correcte functionaliteit op 125C, hoewel ze dan meestal niet meer maximale prestaties verwachten. Het is wel zo dat bij 100+ graden een chip sneller verouderd. Dat gaat exponentieel met temperatuur.
Ander data punt: De server lijn van AMD heeft een maximale werk temperatuur van 90C. Dus voor 24/7, en hoge betrouwbaarheid, is 90C geen probleem.

[Jeroenneman]

En in diezelfde review van Techpowerup is ook te zien dat de 7600X eigenlijk met alle workloads steady op de 5.45Ghz blijft zitten.

Wordt ook aangegeven dat zelf overclocken nauwelijks nut heeft.

[Anoniem: 58485]

Dat was eigenlijk al bekend van de eerste Ryzen serie. Dat hele PBO / XFR gebeuren rekt de CPU tot wat het kan gewoon op automatisch niveau. Dus als je koeling goed is (een 360mm AIO bijv) dan zal de CPU de best mogelijke clock zelf uitkiezen en daar ook blijven.

Ik heb het een tijdje getest, een 2700X op 4.45Ghz single thread en 4.2Ghz all core. En dan ook echt voor 5 minuten plakken met een linpack burn test ofzo. 6 fans in push pull configuratie, een pomp dat op 12V en niet variabel draait, het kan / werkt wel.

Handmatig OC'en is leuk maar de rek is gewoon uit ten opzichte van XFR. Silicion valley heeft de deuren ook gesloten omdat het zinloos is CPU's nog proberen te binnen tenzij je echt voor een absolute record wil gaan en LN2 erbij betrekt.

[winwiz]

Hardware Unboxed geeft ook aan dat deze processoren gemaakt zijn om 24/7 op 95 C te draaien. Anders dan we gewend zijn maar geen probleem. Lekker dat bijna elke AM4 koeler ook past. Ik denk dat mijn Kraken Z3 nog wel even meegaat.

[CaDje]

Ik heb net een filmpje van der8auer gekeken, je moet wel uitkijken mocht een AM4 koeler een eigen backplate gebruiken, deze schijnen vaak niet te passen op AM5.

https://www.youtube.com/watch?v=y_jaS_FZcjI

[m.z]

Eens een aardige mail sturen naar de fabrikant (+factuur), misschien zijn deze (opnieuw) bereidt om een bracket te sturen (zodra deze beschikbaar zijn).

[Cid Highwind]

Het mooie is dat je de boel dus kennelijk gewoon op auto, of beter nog op eco, kunt laten staan en je op eigenlijk geen enkele manier je investering tekort doet.

Het klinkt natuurlijk leuk dat je de 5GHz grens hebt kunnen beslechten, het goede is dat het vooral een chip is die dat niet doet om een gebrekkige prestatie per kloktik te compenseren.

Wat ik tevens een mooie feature vind is de hybride werking van de geïntegreerde GPU. Voor mij persoonlijk zou dit een flink selling point zijn. Losse grafische kaarten zijn juist in multi-monitor opstellingen toch vaak goed voor een verbruik van 20W-40W.

Dat gezegd hebbende, deze chip zal vooral de concurrentie op prijs voelen van z'n reeds op de markt zijnde broers en zussen. Het nieuwe platform is enorm duur. Volgens de conclusie van Techpowerup ben je als gamer gewoon beter bediend met bijvoorbeeld een 5800X3D en een $500 duurdere grafische kaart, voor dezelfde totaalprijs. Dan maar geen 5GHz

[DoubleYouPee]

Inderdaad, grappig om deze benchmark te lezen na het kijken van de video van GN... die voorspelde al dat reviewers dit fout zouden hebben.

[emn13]

De zen4 techniek heeft duidelijk de potentie zeer efficiënt te zijn, maar de huidige processoren hebben out-of-the-box een zeer slechte efficiëntie. Zowel deze review als veel andere laten zien dat het meer joules per workload nodig heeft dan zelfs de 12900k in de meeste gevallen. En de vorige generatie (zen 3) is soms meer dan 2x zo efficiënt; dus minder dan de helft van de stroom verbruik.

En uiteraard kun je daar bijv. via eco mode verandering in brengen, maar ja, dat is hier niet gemeten, en als je elders kijkt zie je dat je dan wel performance kwijt raakt. Als je perf/watt op ryzen 5000 wil behalen, hoe veel piek perf raak je dan kwijt? Ik weet het niet, maar zeker iets - en zo groot is het verschil met de vorige generatie nou ook niet in veel gevallen; dus best denkbaar dat in best wat workloads je mischien wel de helft of meer van de perf-gain van deze generatie weer in moet leveren om de perf/watt van de vorige generatie uberhaupt te evenaren.

Persoonlijk ben ik best teleurgesteld over deze stand van zaken; de 12900k was al een lawaaierige stroomvreter, en dit is meestal gewoon nog erger. Dat is geen pluspunt. Sure, het beloofd indrukwekkende laptops binnenkort, en in super-threaded situaties waar je nog niet totaal voorbij het efficiency window gaat zijn de wins heel indrukwekkend - maar zelfs dan niet met hogere perf/watt. Beetje "meh".

[Rainbow]

Ja maar je moet die warmte ook maar net kwijt kunnen. Is niet fijn als het in de kast blijft zitten (voor andere componenten, of dat de CPU zelfs steeds heter en heter wordt). Nou geen probleem, goeie airflow, gaat de kast wel uit. Maar dan is het niet weg, dan komt het in de kamer terecht waar je in zit. In de winter wel lekker natuurlijk, maar in de zomer? Moet je straks een airco unit installeren alleen om het nog een beetje uit te kunnen houden met deze chip in je PC.

Geen probleem als je al geen probleem hebt je kamer/huis koel te houden, maar voor veel mensen best wel een uitdaging.

Edit: heb veel van de andere comments gelezen hier, en het ziet er naar uit dat ik een compleet verkeerd uitgangspunt had in deze comment. De warmte om weg te voeren is niet per se gerelateerd aan de warmte zoals die gerapporteerd wordt door de sensor.

[Reactie gewijzigd door Rainbow op 22 juli 2024 14:19]

[DennisH82]

Weet niet of het al genoemd is, maar had ergens gelezen dat Ryzen 7000 beter zou presteren icm geheugen op 6000Mhz.
Word dit nog getest ?
En word er nog getest of en wat het verschil is tussen XMP of EXPO gebruiken ? (Met daarvoor geschikte modules)
En is het wellicht een idee om in de pricewatch een keuze in te bouwen voor geheugen modules met XMP en/of EXPO ondersteuning ?
(Niet gecheckt of dit er nu al is 😉)
Dan is het makkelijker zoeken naar het geheugen wat je wilt

[rsnubje]

Het was eigenlijk de bedoeling om hier nog meer dan alleen AIDA64 mee te testen, maar er was wat tijd tekort.

[DennisH82]

Dan zien we de volgende review alvast tegemoet

[m.z]

Weet niet of het al genoemd is, maar had ergens gelezen dat Ryzen 7000 beter zou presteren icm geheugen op 6000Mhz.

Dit is bevestigd door AMD (indirect) ja:

https://www.tomshardware....-ddr5-6000-for-ryzen-7000
https://videocardz.com/ne...y-sweet-spot-is-ddr5-6000
https://www.techpowerup.c...r5-6000-memory-sweet-spot

[Astennu]

Hardware unboxed heeft tests gedaan 6400 met IF 2000 en 2100 presteert nog beter. Maar 6000 is inderdaad de Sweetspot volgens AMD vooral onder de 5600MHz waren de resultaten matig tot zelfs slecht.

[Big-Opti]

Ook ik vraag me dit af, zeker na net HW Unboxed video te hebben gezien... Waarin ook zij stellen dat het advies vanuit AMD is om ddr5 op 6000 te draaien voor de huidige sweet spot. Dit kan al gauw schelen in memory sensitive games en tasks

[Vlizzjeffrey]

De reden voor de hoge temepratuur schijnt te komen doordat AMD een zeer dikke heatspreader gebruikt.

Al is uit de informatie al gebleken dat de nieuwe Ryzen cpu's goed tegen zeer hoge temperaturen kunnen, het delidden zorgt voor immense temperatuur verlaging, door het feit dat AMD een 1.5mm dikke heatspreader gebruikt, als je die vervangd voor een veel dunnere heatspreader krijg je een immense temperatuur verlaging van 20C, der8auer heeft het al gedaan:

https://www.youtube.com/watch?v=y_jaS_FZcjI

[DeSoepkip]

Ben ik nou echt de enige die schrikt van de niet onder de 80 graden kunnen krijgen bij volle belasting met waterkoeling?

[laurxp]

Waar je rekening mee moet houden, is dat in de afgelopen paar jaar de hele cpu-architectuur overhoop is gegooid.

"Vroeger" was 40-50 graden voor een CPU al vrij hoog. Maar toen zat de temperatuursensor praktisch aan de buitenkant van de chip. Diep in de chip waren er toen ook al hotspots van 80-90 graden, maar dat was toen nog niet goed te meten. Tegenwoordig zit de temperatuursensor precies op de heetste plekken. Als je gaat meten tussen de heatspreader en het koelblok, zal de temperatuur van deze chips niet heel veel anders zijn dan die van jaren geleden.

De limiet van +-95 graden is er altijd al geweest, alleen had je niet door dat je CPU intern daadwerkelijk al zo warm was. Met de architectuur van tegenwoordig kunnen we dat wél meten, dus kun je beter optimaliseren en precies op de limiet laten draaien.

Dat het "niet te koelen" is, is eigenlijk ook simpelweg niet waar: wat je hier merkt, is dat het materiaal waar de chip van gemaakt is, geen perfecte warmtegeleider is. De heatspreader kan ijskoud zijn, terwijl het binnen in de chip tientallen graden warmer is. Eigenlijk het enige wat relevant is, is het stroomverbruik. Meer stroom = meer warmte om af te voeren. Als het stroomverbruik niet absurd hoog is, heb je ook geen extreme koeling nodig.

[bwerg]

"Vroeger" was 40-50 graden voor een CPU al vrij hoog. Maar toen zat de temperatuursensor praktisch aan de buitenkant van de chip.

Daar komt nog bovenop dat de transistordichtheid natuurlijk enorm is toegenomen, en dan wordt je hotspot ook heter met dezelfde warmteproductie.

Om maar een vergelijking te maken: een vloerverwarming kan net zoveel warmte produceren als een klein radiatortje, maar toch moet het radiatortje gloeiend heet worden om een ruimte te verwarmen terwijl een vloerverwarming nauwelijks warmer hoeft te worden dan de beoogde kamertemperatuur.

[divvid]

m.a.w. sluit je vloer verwarming aan op de waterkoeler.....heb je tenminste nog wat aan al dat vermogen in de rest van het huis i.p.v. alleen het kleine zolder kamertje.

[youridv1]

Je maakt een grapje, maar bij mijn weten heeft Linus van LTT oprecht “vloerverwarming” in de wanden van zijn buitenzwembad laten inbouwen waar hij zijn servers en bij mijn weten ook zijn zonnepanelen mee gaat koelen.
Het warmte element draait volgensmij sowieso van de panelen, maar daarbij dus ook op de restwarmte van die panelen en pc’s, wat een theoretisch leuke efficientie boost geeft

De vloeistoftemperatuur van vloerverwarming en waterkoeling zijn namelijk eigenlijk helemaal niet zo verschillend. Paar graden boven kamertemperatuur

Je zou bijvoorbeeld ook de koudwaterleiding van je douche aan kunnen sluiten op je computer. Als iemand dan de kraan aan zet, wordt het water in je computer vervangen met vers koud water en krijgt de douche, als je aan het gamen bent, warmer water met minder arbeid van de standaard warm water voorziening in je huis. Wel even een thermostaatkraan aansluiten op je douche, anders hangt de stand van de knop af van de computer. En natuurlijk een systeem maken wat ervoor zorgt dat de loop van de computer een constant niveau heeft met een klepje of een vlotter ofzo.
En je anti growth niet doen met een additive zoals je er normaalgesproken door mengt, maar met een filter en een UV lamp.
Oja, en een water ontharder in je huis installeren

maar het kan wel

Met als bijkomend voordeel dat wanneer iemand in je huis staat te douchen, je computer temperaturen enorm goed zullen zijn. Want de flowrate van de gemiddelde douche is veruit genoeg om ervoor te zorgen dat het water een oneindige warmteput wordt

en het kan natuurlijk ook met de hoofdwaterleiding van je huis, dan heb je iets vaker vers water in je pc, maar dan drink je dus wel uit je computer indirect …

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:19]

[Stijnvi]

De limiet van +-95 graden is er altijd al geweest

Bovendien zijn deze chips zo ontworpen dat de limiet zelfs 115 graden is volgens AMD

[vanthome]

Temperatuur zegt niks, slecht van Tweakers dat ze dit zo hebben neer gezet. Meerdere reviewers waaronder GN heeft gewoon netjes gezegd dat het de bedoeling is dat deze dingen op 95c draaien. De clocks en voltage passen zich aan dat de cpu daar op blijft. Met een zwakkere koeler haal je dus lagere kloks, maar hij zal rond 95c blijven (onder belasting natuurlijk, als de belasting licht is kan hij ook 60-70 graden zijn). GN had zelf getest met een 360mm AIO. Bij Linus dacht ik was de temperatuur bij F1 2022 net geen 70 graden.

[PjotterP]

Sommige mensen zijn gewoon ongefundeerd bezorgd als het gaat om cpu temps. Ik hoop dat deze ryzen generatie daar eens een einde aan maakt.

En je kan altijd er voor kiezen de cpu wat koeler te draaien. Dat performance verschil zouden de meeste mensen niet wakker van moeten liggen. Dan heb je laag verbruik, lage temps maar nog steeds mooie performance.

[Anoniem: 58485]

En dan de VRM warriors op het internet .. Komop. Die VRM's mogen 110 graden worden. Dat het niet bevorderlijk is voor condensatoren rondom is een ander verhaal. Maar 110 graden geeft je teminste een aantal jaar plezier voordat er uberhaubt iets kapot gaat door de warmte.

Server plankjes die CPU's tot op 400W supported doen het ook maar met 4 fase VRM's. Echter in moederbord consumenten is het zo opgeblazen dat tegenwoordig 22 fase met 1500 Ampere de norm lijkt te zijn. Alsof je CPU niet zonder het meer kan terwijl al bewezen is een bord van 50$ (AM4) een 5950X kan draaien en zelfs een OC toelaat.

[Remzi1993]

Inderdaad! Volledig mee eens. Ik overclock niet, maar vaak zet ik m'n laptop en pc in performance mode omdat het me niet boeit en m'n laptop vaak in de stopcontact zet. Bij lage batterij gaat de laptop sowieso op batterij-besparingsmodus (Windows 11).

[divvid]

Laatst zoon lief geconfonteert met de kosten van zijn game hobby. met de huidige stroom prijzen kom je al gauw op 6-700 euro aan stroom per jaar.

[Remzi1993]

Ja, dat is inderdaad veel. Echter op maandbasis is het nog te overzien (bijna 60 afgerond per maand).

[bwerg]

Als kosten te hoog zijn kun je inderdaad natuurlijk altijd een andere presentatie kiezen waardoor het minder lijkt. Probleem opgelost.

Fun fact: mensen met financiele problemen hebben doorgaans vaak moeite met het overzicht houden in een grote berg met allemaal kleine losse bedragen, waardoor het allemaal niks meer lijkt. Telefoonrekening per maand, broodje in de kantine afrekenen per dag. En oeps, aan het einde van het jaar kom je 1000 euro tekort. Kosten op lange termijn zijn veel duidelijker.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 22 juli 2024 14:19]

[Remzi1993]

Ja, dat is ook waar en hebt dat ook geleerd dat je alles bij elkaar moet zien. Ik heb nu een budgetplan zelf opgesteld om het overzicht te bewaken.

[HakanX]

Het makkelijkste rekenen is toch als je rekent in dezelfde termijnen als dat er geld binnenkomt. Bijna iedereen krijgt een loon of vorm van uitkering per maand, dus lijkt het mij het beste om je uitgaven per maand te bekijken. Als iemand dan €60 stroom per maand voor gaming wilt betalen prima, maar tik dat wel gelijk af.

[CrazyBernie]

Mijn stroom verbruik is ook flink gestegen sinds alles vanaf Corona 100% thuis is. De verbruik grafiek ging meteen met 200kwh per maand omhoog . Met de huidige prijzen zijn dat leuke bedragen op jaar basis inderdaad .

[d3x]

moet je al heel wat uren voor gamen en zeer hoog verbruik hebben...

mijn game pc's van kids komen niet boven de 300W piek uit totaal verbruik en dat is met AMD 5800x, watercooling, ieders een 6800XT MB en dual 27" monitor 144hz... hoe kom je dan aan 600-700eur bij een kost van 40-50cent...

[divvid]

Volgens de smart plug trekt zijn kamer tussen de 400 en 600 watt (PC+rtx2080ti, verlichting, audio en 3 schermen etc. ) tijdens een potje gamen. Dus neem 500 Watt x 5 uur x 300 dagen per jaar (kan ook meer zijn), kom je al op 525 euro (648 bij 600 Watt) bij de huidige prijzen (volgens de bekende vergelijkingssite zo'n 0.70 euro per kWh).
Over een maand loopt ons contract af, dus dan wordt het vast de hoofdprijs. Gelukkig gamed hij nu fors minder, maar uitgaan met vrienden is ook niet gratis

[HakanX]

Af en toe 5 uur per dag oke, maar als je zoon 300 dagen in het jaar 5 uur gamed, heb je denk ik grotere problemen dan je energierekening. Beter meer geld uitgeven aan dat uitgaan dan ongezond veel gamen.

[divvid]

8 uur per dag werken als ICTer kan je dan ook ongezond noemen. Hij doet nu de opleiding ‘bos en natuur beheer’ aan de WUR en is waarschijnlijk vaker in het bos te vinden dan jij en ik samen. Het gamen is een fase, gaat wel weer over

[HakanX]

Das iig wel mooi dan. Maar gamen en naar meer rustigere schermen kijken tijdens werk is niet echt te vergelijken. Je ogen en hersenen hebben hele andere impulsen te verwerken met continue hele snelle beelden. En als icter zit je niet voor niks met heel veel pauzes, een gamer doet dat over het algemeen niet zo snel als die niet met spoed naar de wc moet

[d3x]

300 dagen per jaar 5u dan zit je met verslaving

denk dan maar eens aan wat upgrades van onderdelen, dan ben je beter af.

[divvid]

Ik zal je zijn rekening nummer doorgeven….

[Guru Evi]

En dat is nu juist het probleem, niet iedereen gaat een systeem zoals LTT of GN kunnen/willen bouwen, met een grofweg honderd euro koper blok (of waterkoeling) en stofvrij in een grote gekoelde omgeving onderhouden. De Ryzen kan dan wel gebouwd zijn om warmer worden, maar blijkbaar wordt en blijft ie ook veel heter voor hetzelfde werk dan de AM4 series.

Lagere clocks betekent dus af en toe glitches en pauses terwijl de CPU zichzelf vertraagt of zelfs op pause gaat om af te koelen.

Vooral in de kasten met minder koeling zoals pre-builts en SOHO gebruik (bvb een Dell of HP SFF is dicht verpakt met GPU, CPU, NVMe in een mediacenter kastje, vaak ook nog in een verwarmd kantoor dichtbij de radiator) kun je al met Office/Zoom op 80-85 graden zitten.

Alsook in 1U servers (als op deze maatstaven hun Epyc gebaseerd wordt) wordt dat wel een probleem.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 14:19]

[PjotterP]

Geen probleem. Gewoon performance cappen in bios. Dan heb je met minder koeling alsnog een goed presterend systeem

[FateTrap]

Als het puur om te gamen is dan kun je ook voor de 7600X kiezen. Met Default TDP van 105W gaat die ook met een luchtkoeler makkelijk onder 70 graden te houden zijn, ook in de zomer.

Een vraag die ik momenteel heb gaat over de gaming prestaties die in dit tweakers artikel naar voor gebracht worden. Volgens de Tweakers CPU Gaming Prestatiescore 2022-3 is de 7700X maar 1.7 fps sneller dan de 12700K en de 7950X zou zelfs trager zijn gemiddeld dan de 12700K.

Deze resultaten geven een totaal ander beeld dan de resultaten van Phoronix: https://openbenchmarking....AM91&sha=acf7216babf7&p=2

Het is dag en nacht verschil. Maar weet u welk van de twee correct is? Ik vermoed dat één van de twee algemeen gezien veel correcter gaat zijn dan de andere met dit soort verschillen?

[PjotterP]

Ik zou zelf niet voor een 7600x gaan omdat sommige games echt wel meer baat hebben mij meer cores, en bovendien is er nog zoiets als meerdere programmas draaien naast games. Dat wordt vaak niet gebenchmarked.

[FateTrap]

Daar staat dan tegenover dat de meeste games helemaal geen baat lijken te hebben met meer cores. Bij sommige games zoals Cyberpunk zie je ook dat de resultaten sterk afhangen van de website die je raadpleegt: https://static.tweaktown....600x-zen-4-cpu-review.png

Het hangt ook af van welke games je speelt, maar voor de meeste scenario's is er gemiddeld geen merkbaar verschil tussen de 7600X en de i9 12900K: https://www.pcworld.com/a...d-by-am5s-high-costs.html

It’s a riveting showdown—at 1080p (the most popular resolution for gaming), AMD’s 7600X edges out Team Blue’s flagship part in 5 of the 12 games in PC Welt’s benchmark suite.

Dus je ziet hier dat meer dan 6 cores zo goed als geen effect heeft op de gemiddelde score. Stel dat je de 7600X 7% meer IPC of 7% hogere kloksnelheid geeft dan gaat hij gemiddeld sneller zijn als de i9 12900K..

De 7600x gaat de overgrote meerderheid van de games kunnen draaien met (meeste veel) minder dan 33% CPU gebruik, wat betekent dat je nog heel veel CPU over hebt om andere zaken te doen.

[vanthome]

Nu zijn het wel voornamelijk de high end parts die zijn gereleased, en een 12700k koppel je ook niet met een stock koeler. Het is niet gek om aan te nemen dat je met een high end CPU wel een beetje een decent koeler neemt. Meeste koelers kunnen echt wel 200w aan.

Uiteindelijk gaat het om hitte dissipatie en niet echt om de temperatuur van je CPU (tot op zekere hoogte). Ik zelf heb nog nooit echt last gehad van glitches en pauses met PBO aan, en heb daar ook niet echt wat over gehoord.

Voor kleine cases kan een 12900k of een 5950x ook een probleem zijn als je de warmte niet kwijt kan, zo is het ook bij laptops. Ik zie dit niet echt een probleem veroorzaken als men een passende koeler met de CPU combineert.

[bwerg]

Lagere clocks betekent dus af en toe glitches en pauses terwijl de CPU zichzelf vertraagt of zelfs op pause gaat om af te koelen.

Bron? Lijkt me sterk dat een CPU compleet op pauze gaat. CPU-ontwerpers zijn jaren bezig met een ontwerp waarin de CPU zo min mogelijk staat te wachten (branch prediction, caches, instructies herordenen, etc.) en dan zou een CPU even lekker koffie gaan drinken omdat hij te hoog gelokt is, tot merkbare glitches aan toe?

Terugklokken: ja, natuurlijk, maar ik zie de clocks niet snel onder base clocks komen. Dat zou ook genoeg moeten zijn om af te koelen. En op base-clocks ga je echt nog geen last hebben van een trage CPU, dan heb je nog steeds een trein van een processor aan boord.

Let wel, dit zijn desktop-CPU's. Geen CPU's in laptops met veel te kleine heat-sinks en ventilatoren waarbij na een tijdje de koelblokken zodanig heet zijn dat de CPU 30 seconden flink moet terugklokken.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 22 juli 2024 14:19]

[untflanked]

Nee, maar AMD geeft naar reviewers duidelijk aan dat de temperaturen gewoon zo bedoeld zijn, en dat de max temp 115C is bij een OC. Change of mindset voor alle consumenten. Dit was te voorspellen door de stap naar 5nm.

[huntedjohan]

T is niet omdat het volgens amd zo bedoeld is, dat 80 graden cpu temp wenselijk is. Die warmte moet je ook maar goed kwijt zien te raken wil je niet de rest van je hardware componenten ook warmer laten worden.

[untflanked]

Temperatuur staat niet gelijk aan warmte (geloof ik). De hitte die van een 3090 afkomt, is veel meer dan de hitte die van een oude 290 afkomt. Echter, de 3090 zal veel meer warmte je kast inpompen. Die warmte gaat enkel om hoe snel je de temperatuur IN de chip in principe kan afvoeren.

[vanthome]

Klopt, je kan een 20w CPU ook 100 graden laten worden door geen koeler erop te zetten. Betekent niet dat je kast verder warmer wordt. Het gaat voornamelijk om de wattage, mijn 3080 kan makkelijk 250w verbruiken en 65 graden zijn, wordt het warmer van dan de processor met 170w(verzonnen wattage) op 95 graden.

[MSalters]

Temperatuur van de chip zelf is direct afhankelik van drie dingen: geproduceerde warmte (in W), warmte-weerstand van de koel-oplossing (in graden C/W) en temperatuur van de koude kant van je koeloplossing (binnenkant kast of buitenkant kast bij externe radiator en waterkoeling),

Als je chip zelf tegen een hogere temperatuur kan, heb je dus meer flexibiliteit met die drie factoren. Voor een overclock kies je typisch meer warmte (door hogere clocks)

[LittleKiller]

Ik snap niet waarom mensen er bang voor zijn.

Als iets gebouwd is zodat het meer dan 80 graden kan worden, dan is dat toch prima? Op 80 graden werkt je koeling een stuk efficienter. CPUs hebben tegenwoordig hele goede bescherming tegen over temperatuur. Waarom zouden we er geen gebruik van maken?

De discussie moet gaan over verbruik, alles wat daaromheen hangt, doet er niet toe.

[DeSoepkip]

Ik persoonlijk vind die hoge temperatuur wel een ding. Het wordt daardoor ook warmer in de kast, wat nadelig is voor je SSDs en je geheugen enzo. Als de trend zich voortzet moeten die straks ook apart gekoeld gaan worden.

[Guus...]

Temperatuur is niet hetzelfde als warmte en de temperatuur van de CPU is niet hetzelfde als de temperatuur in de kast. Het oververhitten van de SSD is afhankelijk van de hoeveelheid warmte/energie die in de lucht rondom de SSD zit. Dit is afhankelijk van de energie die de CPU verbruikt en die de koeler afkoelt naar de lucht in de kast.

Een naald van 120 graden heeft minder energie dan een blok staal van 60 graden en straalt minder warmte af. Het kan zijn dat een klein deel van de chip warm wordt en daardoor een hoge temperatuur heeft maar beperkt warmte afgeeft.

[DeSoepkip]

Daar heb je een punt. Maar zou persoonlijk toch liever voor een cpu gaan die wat makkelijker te koelen is.

[Guus...]

Je kan gewoon de bios aanpassen als je hem makkelijk wil koelen. De cpu stuurt blijkbaar op temperatuur en niet power draw. Dus hoe groter de koeler hoe meer er verstookt wordt en hoe harder hij kan. Ik denk dat amd dit niet handig heeft gedaan om als standaard in te stellen maar uiteindelijk spelen de meeste mensen hun spellen niet op 1080p met een 3090ti low settings. Dus dan zal de cpu niet de bottleneck zijn en prima kunnen koelen.

[TStick]

Could not agree more. Ik zit in een aparte ruimte met mijn Rig, mijn vorige proc had een TDP van 125watt. Uiteindelijk steeg de ambient in deze ruimte naar gruwelijke hoogte tijdens lange gamesessies. In de zomer was dat wel eens zo ernstig dat de kast daardoor nog te weinig hitte kon afgeven aan de omgeving en het zaakje begon te throttlen. Huidige machine draait op een proc met een TDP van 65watt, mijn ruimte blijft nu zeer aangenaam en stil, zelfs in de zomer.

[Vlizzjeffrey]

Maar deSoepkip denkt dat een hogere cpu temperatuur betekend dat zijn kast warmer wordt, maar dat is niet zo, jou reactie legt het goed uit, een cpu met een lager verbruik zorgt voor minder hitte in je kast. Als je de fanspeed van je nieuwe cpu dermate laag zet zodat de temperatuur hoger wordt, zorgt dat er niet voor dat je kast heter wordt van binnen, want het verbruik blijft hetzelfde.

[LittleKiller]

Waarom is dat nadelig dan? De maximum temperatuur voor een SSD is iets van 80 graden?

[DeSoepkip]

Geen idee waar je die 80 graden vandaan haalt, heb je wellicht een bronvermelding?
Maar boven de 60 heeft al nadelige gevolgen voor je performance
bron: https://www.technewstoday...s-normal-ssd-temperature/

[Vlizzjeffrey]

Temperatuur in je kast blijft hetzelfde, het gaat om de aantal watts die de cpu verbruikt. Lagere cpu temperatuur betekend enkel dat de warmte sneller kan worden afgevoerd, waardoor je kast met een koelere cpu zelfs nog warmer zou kunnen worden dan met een hete cpu, want bij de hete cpu blijft de hitte meer rond de cpu zelf.

[Stijnvi]

Ik heb nooit gesnapt waar de obsessie over de temperatuur van ieder onderdeel vandaan komt
Als het product het aankan is het toch goed?
Mensen proberen ook NVMe SSD's te koelen, terwijl die juist beter presteren bij een wat hogere temperatuur
Zolang het stroomverbruik en de vrijkomende hitte niet al te extreem is, is het naar mijn idee prima
Intel heeft bijvoorbeeld wellicht wat lagere temperaturen, maar een veel hoger stroomverbruik
Ik heb dan liever, bij dezelfde prestaties, minder vebruik en een hogere temperatuur, dan andersom

[Mangu429]

Ik heb nooit gesnapt waar de obsessie over de temperatuur van ieder onderdeel vandaan komt

Het is net als het CPU of RAM gebruik laag willen houden. Ook nooit gesnapt. Je dure processor en geheugen niet ten volste benutten. Soortgelijk tik is er met batterijen van laptops en smart phones. Tot de grens gaan vindt men maar eng.

[PjotterP]

Ben het grotendeels eens, al klok ik zelf dingen terug. Niet vanwege temps maar ik hou niet van herrie (ik draai een 3090 ti op max 250 watt).

Batterijen is een ander verhaal. NiCad is het goed om de batterij leeg te trekken en dan volledig op te laden. Bij lithium batterijen is het beter om dat te voorkomen (zowel max leeg als max vol is niet ideeal)

[vanthome]

Ik probeer onderdelen op temperaturen te houden waarvoor ze gemaakt zijn. Bij een processor kan je best makkelijk 90 graden doen, al als hij te warm wordt (en dat niet perse de bedoeling is) kan het wel andere problemen aangeven. Zo koel ik mijn RAM wel zodat ik het wat sneller kan draaien. RAM wordt snel onstabiel bij hogere temperaturen (tegen de 50c) en dat is soms wat moeilijker met een dikke cpu en gpu.

Mijn CPU is al een heethoofd, dus daar maak ik me niet teveel zorgen over, en mijn gpu houd zichzelf goed koel, maar onderdelen zoals RAM en SSD zijn moeilijker optimaal te houden omdat je delta over ambient krapper wordt. Batterijen gaan er ook een stuk sneller op achteruit, wat vooral een probleem is bij snel laden en warme kamers/op een deken leggen.

[Anoniem: 58485]

Wist je dat als je je CPU koelt op 60 graden het wattage of voltage benodigd voor bepaalde clocks zo omlaag kan? Daardoor verbruikt het minder en wordt het koeler. Verwacht geen wonderen maar een CPU kan 15W minder gebruiken als je het 20 graden beter weet te koelen.

[Tourmaline]

Nee, gemiddelde intel cpu met standaard koeleing wordt ook al 70 graden onder belasting. Is normaal tegenwoordig.

[sdziscool]

je moet maar zo denken: het blijft goedkoper dan gas, dus dat bespaart op de verwarmkosten

[vanthome]

Het gaat om het verbruik en niet de temperatuur, een hete chip betekent niet perse een hete kamer.

[bwerg]

Stroomverbruik van een CPU wordt letterlijk 1 op 1 omgezet in warmte, dus een CPU die 170W verbruik verwarmt precies hetzelfde als een elektrisch kacheltje van 170W.

Overigens zou ik niet zo denken, want Nederlandse zomers zijn tegenwoordig lang en heet. Sterker nog, steeds vaker installeren we weer airco's om die warmte weer het huis uit te krijgen.

[vanthome]

Dat klopt, maar ik had het gevoel dat de reactie vooral om de temperatuur van de cpu ging, en dat is verder irrelevant voor hoe warm een ruimte wordt. De CPU pompt ongeveer dezelfde warmte uit op 95c als op 80c, daar ging mijn reactie om.

[Memori]

Ooit heeft mijn oude AMD Athlon 1800+ de 132°c aangetikt zonder performance loss Thermal protection stond uit natuurlijk. De fancontroller had de ventilator stilgezet zonder dat ik het door had; zag uiteindelijk te temperatuur. De volgende dag de controller eruit gesloopt.

[untflanked]

Misschien ben ik veel te snel door het geheel heengegaan, maar zijn er ook testen gedaan in 'ECO-modes'? Ben best benieuwd hoeveel performance er wordt ingeleverd door max 65W te gebruiken voor de 7600X en 7700X.

[Actae0n]

Ars Technica heeft dit uitstekend onderzocht in hun review.
De 7600X presteert in 105W-modus nauwelijks beter dan in 65W-modus, waardoor deze laatste eigenlijk veel gunstiger is in 95% van de gevallen.
Erg indrukwekkend hoeveel performance uit 65W geknepen kan worden als je het mij vraagt!

[untflanked]

Kijk eens aan! Het verschil is echt nihil, ik vind het bijna raar dat AMD deze als 105W in de markt heeft gezet. Het scheelt minder dan 1%...

[Jeroenneman]

Inderdaad, maar gelukkig kunnen we het als gebruiker zelf aanpassen.

Overigens zal de processor in veel workloads ook niet naar de max schieten, maar ver daaronder. Techpowerup heeft mooie grafieken waarin te zien is dat de 7600X slechts gemiddeld 45W gebruikt in games.

[bwerg]

Inderdaad, maar gelukkig kunnen we het als gebruiker zelf aanpassen.

Dat wel, maar als je daarin geïnteresseerd bent is het wel jammer dat 95% of meer van de benchmarks dus niet representatief zijn voor je beoogde gebruik. Zo zonde ook, want na het lezen van deze review blijft bij mij vooral een beeld hangen van een stroomslurper.

[Actae0n]

Inderdaad! Als ik deze processor zou aanschaffen is het eerste wat ik doe hem in 65W-modus zetten - de voornaamste klacht in deze review (de hoge temperaturen) is daarmee ook meteen van de baan.
Echt de ideale processor voor een SFF build!

[Avalaxy]

_{Nihil betekent "niets", er is echter wel degelijk een verschil.}

[NoobishPro]

"Nihil" wordt in de volksmond vaak gebruikt als "bijna niets", "Vrijwelijk niets", "nauwelijks", "onmerkbaar" of "van weinig belang", zoals ook aangegeven in wat lagere definities in je eigen link... Dit is een verbastering, maar wel hoe het in de moderne volksmond gebruikt wordt.

[StGermain]

Quasi nihil zeg je dan.

[watercoolertje]

Eerder praktisch nihil ipv quasi nihil, maar het doet er niet echt toe, in de volksmond staat nihil gelijk aan vrijwel niks en niet perse als niks en zodoende is het dan ook gebruikt, de invloed van de regels is op het gebruik ervan iig nihil

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 22 juli 2024 14:19]

[mjtdevries]

In theorie ja. In de volksmond is de betekenis echter "vrijwel niets / heel weinig".
https://betekenis-van.nl/betekenis-van-nihil/

Ik ben nog nooit in mijn leven een situatie tegen gekomen waarbij iemand "nihil" gebruikte in de betekenis van echt helemaal niets.

[d3x]

dat is allemaal voor diegene die hele dagen enkel naar benchmarks kijken en daar een beslissing op nemen...

[Katsunami]

Mooi; ik ga dit een eens bekijken. Ik ben in de markt voor een i7-6700K => 7950X upgrade over een maand of 10, maar ik wil geen CPU die standaard 96 graden wordt. Het belangrijkste aan een CPU voor mijn workloads is dat deze zo veel mogelijk cores heeft, die allemaal hetzelfde zijn. De snelheid per core is minder belangrijk. (Als er een 64-core Zen 4 zou zijn die draait op 95W met een temperatuur van max 70 graden, dan zou ik die aanschaffen.)

Ik was al aan het denken om bijvoorbeeld alle boost-mogelijkheden uit te zetten, en simpelweg op de base-clock van 4.5 GHz te draaien. Zelfs dat zou in mijn workloads een enorme vooruitgang zijn, van de 4x 4GHz @ 6700K, naar 16 x 4.5 GHz @ 7950X, nog los van alle andere verbeteringen.

Ik was niet op de hoogte van een ECO-modus voor Zen 4, dus ik ga dat zeker eens bekijken.

[CasperArkema]

De standaard 96 graden is wel inherent aan de manier waarop deze architectuur in elkaar is gedraaid. Volgens AMD overigens ook niet schadelijk en het zou ook niet voor degradatie van de CPU moeten zorgen.

Het zou je komende winter wel kunnen helpen met van het gas af komen

[Tourmaline]

Lekker kacheltje inderdaad. Moet je wel even je kast opeschroeven zodat het de warmte ook kwijt kan.

[Jeroenneman]

Voor kachel functie kun je beter kijken naar verbruik ipv temperatuur. De hoge temperatuur komt omdat het kleine chips zijn, dus het aantal watt vermogen wordt via een kleiner oppervlak verspreid.

[DrVic]

Ja precies, en daar zit toch een aanzienlijk verschil. De 5950 heeft hier een TDP van 105W, het nieuwe 7950 topmodel 170W. Je kan die 170W nog steeds beter in een warmtepomp stoppen, krijg je dan toch 600-800W voor terug

[uiltje]

Ik heb geen warmtepomp, wel een goed geisoleerd huis. Dus mijn processortje aan het werk zetten voor de Dutch PowerCows is zeker een optie in de winter. Met die achterlijk grote fan in een stille kast hoor ik hem toch niet.

[bwerg]

Moet je wel even je kast opeschroeven zodat het de warmte ook kwijt kan.

Alle geproduceerde warmte verdwijnt niet spontaan en zal dus linksom of rechtsom de kast wel uitkomen, zelfs al metsel je je PC met twee lagen baksteen en een spouwmuur dicht. Je CPU gaat hooguit throttelen of frituren als je dat doet.

[ouhaha]

daar heb je toch een koeler met fan voor?

[Tourmaline]

Ja, die blaast het lekker de kast in. Een open kast geeft beter koeling. Of je moet 6 of 8 14 cm koelers erin hebben.

[ouhaha]

en je kast heeft toch ook een fan om die uit te kast te blazen? xD

bij mij is de tower fan van de CPU die direct uit de kast blaast...

uiteindelijk komt de warmte de ruimte is... uit de kast.

[Reactie gewijzigd door ouhaha op 22 juli 2024 14:19]

[Tourmaline]

Heb gemeten dat zonder kastdeur koeler is. Hij krijgt dan ook meer directe koeling van buiten, i.p.v. de warme lucht van alle koelers. Het ligt er maar net aan hoe snel je koeler het naar buiten kan blazen.

De mijne is nu lekker stil. meer koelers, meer lawaai.

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 22 juli 2024 14:19]

[ouhaha]

bij mij is het andersom. Stiller en koeler dicht... De 4x 14cm muisstille case fans doen echt goed werk. Zo goed dat de CPU fan vaak zelf kan stilvallen tijdens idle of browsen.

Zeker bij gamen krijgt de GPU meer frisse lucht door de goeie airflow, en dus veel stiller. En het anti geluidsmateriaal van de case maakt veel goed voor geluid.

[Tourmaline]

Is inderdaad per kast verschillend.

[HakanX]

Klinkt goed, welke case gebruik je als ik vragen mag?

[ouhaha]

Fractal Design Focus G met 4x Artic Cooling 14cm (2 vooraan + 2 bovenaan).

Heb ik al een 4-tal jaar.

[Hans1990]

Erg bijzonder om die bijna niet bestaande verschillen te zien. Ik kan mij wel 2 redenen bedenken waarom ze 105W TDP gebruiken: en die heten Intel i5 en Intel i7. AMD lijkt enkel te overtuigen met de Ryzen 9s wat mij betreft; voor Ryzen 5/7 lijkt Intel misschien wel de betere koop omdat je nog duur DDR5 kan omzeilen.

Toch snap ik niet waarom ze zulke TDPs hebben gekozen. De prestaties van Ryzen 9 zijn erg mooi, maar er zit wel beetje een zuur smaakje aan. Leuk zo'n hoge CB MT score, maar efficientie is zelfs lager dan enkele Ryzen 5000 processors. Als ik die cijfers mag geloven, kan je dat met 1 BIOS setting dus weer fixen naar factor 2 beter. Dat klinkt al stuk beter!

Maar neemt niet weg dat AM4 bezitters voor relatief weinig geld een Ryzen 5000 upgrade kunnen doen. Hier op V&A komen 16-core 5950Xs voor slechts 400-450 euro voorbij. Daar koop je met deze nieuwe generaties nog niet eens een 8-core chip voor. En die 5950X draait ook al redelijk efficient.

Al met al is voor mij de prikkel om te upgraden vanaf een 3900X dan vrij laag, ook al kan ik eigenlijk alle MT en eventueel extra gaming prestaties altijd wel gebruiken.

[Reactie gewijzigd door Hans1990 op 22 juli 2024 14:19]

[Tourmaline]

In het begin is een nieuw platform altijd duurder. Naarmate er meer hardware komt dalen de prijzen weer.

[Vagax]

Dat is erg indrukwekkend, ik zie in heel veel reviews dat de eco modus eigenlijk niet wordt meegenomen maar het resultaat is mooi om te zien

[Amanoo]

Dat verandert het verhaal behoorlijk. In plaats van een CPU die meestal net niet goed genoeg is ten opzichte van Intel, krijg je dan een CPU die een hele goede performance/watt verhouding heeft. Hij heeft alleen een maximum waar hij nauwelijks overheen kan.

[DennisH82]

Dat is zeker interessant, en beter te koelen

[Nox]

Hier zijn wel single-core testen dus eigenlijk helemaal niet uitstekend getest.

In dit scenario kan je alle power naar een enkele core pushen. Een enkele core kan meer aan dan de 1/6e of 1/12e van de tdp (afhankelijk van de hoeveelheid cores) dus gewoon naar de maximale clock speeds turbo'en.

Het zou beter zijn om te kijken wat de performance en power consumption zijn zónder turbo of wat de performance is met de tdp op 65w gelockt en álle cores gebruiken.

[Actae0n]

Als je het artikel goed leest zie je zowel single- als multi-core testen
Geekbench 5 testresultaten blijven bijna identiek in 65W- en 105W-modus.

[Nox]

Ik lees mobiel en zag het pijltje niet goed, ze staan er idd.

https://cdn.arstechnica.n...DP-testing-charts.005.png

Hier performed de 7600X gewoon beter op 65W dan op 105W

[Actae0n]

Inderdaad... In veel games worden CPU's natuurlijk niet ten volle benut - en er zit altijd wat dataruis op gaming benchmarks - maar de praktische conclusie blijft wel dat er nauwelijks een reden overblijft om hem aan 105W te draaien!

[WillySis]

Jammer dat dat niet in het artikel is genoemd. Op 65W vallen de grootste nadelen weg (stroomgebruik en warmte) en is de prestatie gewoon erg goed.

[Trygve]

Eco-mode was voor ons nog niet te gebruiken, AMD maakt het binnenkort beschikbaar via een AGESA-update. Zodra dat beschikbaar is gaan we dat ook zeker weten testen.

[Nox]

Hopelijk kunnen jullie er iets dieper op ingaan dan enkel eco mode aanzetten maar ook de clock speeds begrenzen, of evt een mooi artikel maken hoe mensen zelf hun systeem kunnen ondervolten om energie te besparen. In deze tijd niet een verkeerde keuze.

[bwerg]

Interessant, ik weet niet in hoeverre de in te stellen PPT echt een consistent verbruik oplevert maar voor een gemiddelde SFF-build zou het bijvoorbeeld leuk zijn om te zien welke CPU's de beste prestaties neerzetten (single-threaded of multi-threaded) met een constante PPT, bijvoorbeeld 65W of 95W, en wat er dan nog van de prijs/kwaliteit overblijft. Idealiter gaan die 16 cores van een 7950X dan nog steeds hard, met een beetje pech kun je dan net zo goed een 7600X kopen. Een constant PPT is wat ik typisch zou doen als ik weet dat mijn PC-kast niet meer warmte kan afvoeren dan dat.

En zoals @Nox al aangeeft, een tutorial over hoe je verbruik/warmteproductie te minimaliseren en of daar nog verschil tussen platformen in zit is voor tweakers natuurlijk ook erg interessant. Maar natuurlijk wel veel moeite om uit te zoeken en te schrijven...

[Reactie gewijzigd door bwerg op 22 juli 2024 14:19]

[LongTimeAgo]

Aan de ene kant snap ik heel goed je vraag want dit lijkt mij ook interessant, aan de andere kant, waarom zou je deze processoren kopen om ze vervolgens altijd in een laag wattage te houden waarop ze niet kunnen presteren op hun maximale kunnen wanneer nodig? Dan kan je eigenlijk toch net zo goed een Ryzen 3 of 5 kopen?

[Shadu]

Voor mij zou het zijn omdat ik niet wil dat me fans heel luid worden. Door een sterkere CPU te gebruiken, maar te limiteren op een lagere temperatuur zou je dat tegen houden terwijl je wel betere prestaties krijgt.
Bij deze amd chips blijven ze sneller gaan en meer gebruiken tot ze 95 graden halen, dus hoe betere koeling hoe sneller ze gaan, maar ook hoe meer lawaai je pc maakt.

Hierbij neem ik aan dat de lagere nieuwe ryzen chips ook gewoon allemaal tot 95 graden gaan klokken en je daar dus geen voordeel uit haalt.

[Adinias]

In dit geval betekent dit eerder dat je dus de fancurves moet aanpassen als je ze te luid vind. Je temperatuur blijft namelijk toch 95 graden, je systeem wordt dan toch stiller, echter lopen je prestaties er wel wat op achteruit.

Een toggle om te wisselen tussen deze methode of deze nieuwe methode in de BIOS zou wel fijn zijn dan.

[dragonhaertt]

Omdat deze CPU op 65 watt beter presteert dan de vorige CPU, en hoe veel beter zou fijn zijn om te vergelijken.
Niet iedereen koopt een CPU om de hoogst mogelijke kloksnelheid er uit te krijgen. Efficiëntie is ook een interessante spec.

[Tourmaline]

En stabiliteit...

[untflanked]

Zelfde verhaal als undervolten GPU's. De laatste 10% performance, kost soms 50-100% meer vermogen. Als deze CPU maar 10% performance inlevert, voor 50% meer verbruik, dan gebruik ik hem liever op die zuinige modus. Ervan uitgaande dat dit alsnog sneller per watt is dan een 5600X bijvoorbeeld.

[LongTimeAgo]

Ja goed punt. Maar undervolten is toch iets anders als hem begrenzen op een wattage
Maar undervolt performance vs de oudere generatie zou ik ook graag zien inderdaad!

[untflanked]

Wattage hangt wel gewoon samen met undervolten. Uiteindelijk ligt het resultaat hiervan helemaal aan allerlei settings die AMD zelf heeft ingesteld, waarvan ik niet de ins en outs ken. Als ik de boost clocks zie, denk ik namelijk dat de ECO-modi echt nog goede resultaten kunnen leveren.

[supersnathan94]

Ja maar normale TDP limiting gebeurt niet op voltage. Die is gewoon fixed binnen de powerstate. Gaat juist om de stroomsterkte die gelimiteerd wordt.

Juist undervolten zorgt er voor dat je dus wel dezelfde stroomsterkte kan trekken, maar dan op een lagere spanning en dus minder vermogen nodig omhetzelfde te bereiken.

TDP limit en undervolten zijn dan ook twee verschillende dingen. Die eerste is gewoon knippen in powerbudget en de boel terugclocken, die tweede is daadwerkelijk power optimalisaties doen voor betere efficiëntie

[recyclebin]

Bij undervolting is het inderdaad de bedoeling om met een lagere spanning een dezelfde kloksnelheid te halen dan met de normale voltages. Doordat door de lagere spanning minder warmte wordt geproduceerd, kan de processor dan ook hoger geclockt worden. Zover als ik het begrijp is dit ook wat PBO in all-automatic doet: om de CPU op een automatische wijze proberen te pushen.
Maar voor hetzelfde geldt dat je een undervolt kan doen zonder dat je de clocks verhoogt: dat zorgt dan voor lagere temperaturen met performance die zo goed als gelijk blijft met die met stock voltages.
Twee reviews laten dit ook zien dat met undervolting best wel wat rek zit in de temperaturen: de review van computerbase.de (https://www.computerbase....ierter_vcore_undervolting) kan met een undervolt tot wel 10-13(!) graden under load verschil maken. Als je alleen de curve-optimizer van PBO gebruikt, dan zou je dit moeten kunnen evenaren lijkt me?

[Reactie gewijzigd door recyclebin op 22 juli 2024 14:19]

[bwerg]

Dan kan je eigenlijk toch net zo goed een Ryzen 3 of 5 kopen?

Niet als een Ryzen 7 7700X op 65W gewoon veel betere prestaties biedt dan een vergelijkbare Ryzen 3 op 65W...

Nee, voor veel mensen is die meerprijs de kleine verbetering in efficiëntie niet waard, maar als je het beste van het beste wil in een beperkt energie/warmtebudget (lees: in een lastig te koelen kast, of als je stille koeling wil) dan is dat mogelijk wel interessant.

Een andere reden waarom ik die meting interessant zou vinden is omdat benchmarks met gelijke PPT's een goed beeld geven van wat de technische vooruitgang van deze CPU's nou is. Nu komt een deel van de prestatieverbeteringen vanwege een verbeterde IPC, en een deel komt vanwege een hogere kloksnelheid. Voor die laatste categorie hoef je natuurlijk geen nieuwe CPU te kopen, een 5600X kun je ook wel overklokken, daar is niks knaps of nieuws aan. De eerste categorie van prestatiewinst krijg je echter alleen met een nieuwere en hippere CPU.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 22 juli 2024 14:19]

[KuroHana]

Mooi 95 graden , hoef ik de komen de winter geen kachel te gebruiken, zomers zal het lastig woorden maar ja je ken de gaming pc in de schuur zetten met airco aan , maar zelfs een airco zal het niet bij kunnen houden in de aankomende jaren als dalijk 200 graden normaal is voor een processor,

En we lopen te zeuren, we moeten minder stroom gebruiken , korter douchen, minder licht aan,

Onze energie leveranciers zijn heel erg blij met dit, die zien de euros binnen “stroomen”

[bwerg]

Mooi 95 graden , hoef ik de komen de winter geen kachel te gebruiken

Mierenneuken, maar de temperatuur is irrelevant voor of het als kachel functioneert. Warmteproductie is het enige wat telt, en dat is gewoon gelijk aan het energieverbruik.

Niet dat het energieverbruik acceptabel is, want dat is 'ie wat mij betreft niet. Maar hoe dichter je je transistors op elkaar gaat proppen (lees: geavanceerdere productienodes en 3D-cache), hoe hoger de temperatuur wordt terwijl het verbruik en dus ook de warmteproductie helemaal niet toenemen.

[KuroHana]

Denk niet dat het alleen de transistors zijn, het is ook de clock speed en de auto boost,

We hebben zo veel cores, waarom niet gewoon 500-1000mhz per core ?

Taken kunnen verspreid woorden over de cores tog?

en mijn 5950x produceert genoeg wartme om mijn kamer op te warmen , en dat is standaard instellingen, ik zit niet in de aio trash zo als alle andere, ik heb gewoon een blok aluminium op mijn processor, vind het anders zo leeg in mijn kast met een aorus master 3080 3.5 slot

[bwerg]

Denk niet dat het alleen de transistors zijn, het is ook de clock speed en de auto boost,

Die zorgen, i.t.t. transistordichtheid, daadwerkelijk voor een hoger verbruik en dus een hogere warmteproductie, niet enkel voor een hogere temperatuur.

Taken kunnen verspreid woorden over de cores tog?

In het algemeen: nee. Draai een gemiddelde game op een 16-core op 1000MHz en je krijgt gewoon een kwart van de prestaties van wat je op een 4-core op 4000MHz draait.

En tip, "toch" is met "ch"...

[herman1003]

We hebben zo veel cores, waarom niet gewoon 500-1000mhz per core ?

Ga je gang, zou ik zeggen. Je kunt ze prima zelf underclocken als je dat wilt.

[KuroHana]

Dat is niet wat ik bedoel ,
maar ik snap niet waarom cpus steeds sneler moeten woorden ,
meer hitte en stroom verbruik terwijl we de aarde zogenaamd moeten besparen tog ?
Of zie ik dat nu verkeerd ? Wanneer berijken we het einde? Wanneer is het genoeg ? Waar wij huishouders op moeten besparen komen weer terug in het gebruik van een pc, zelfs 64 cores met gemiddeld 3-4ghz is nog steeds niet genoeg voor gaming , dat zeg al heel wat, neem ik aan , video kaarten, je ken nog geen eens meer itx setup maken omdat ze gewoon video kaarten maken die minimaal 3 slots nodig hebben , dus we krijgen weer meer e-waste dalijk, want een itx kast is gewoon te klein of heb niet genoeg pci slots, videokaarten zijn al zo zwaar dat ze zelfts een ondersteuning nodig hebben , en dikke auto start kabels voor stroom, het is niet erg maar met dit gaan we tog weer de niet groene kant op ,

Ik snap wel dat het nooit genoeg is voor te gamen , we willen altijd dat ene fps nummertje meer zien zodat we net even die kill kunnen maken,

[watercoolertje]

Dat is niet wat ik bedoel ,
maar ik snap niet waarom cpus steeds sneler moeten woorden ,

Je stelt dat je zelf de 5950x hebt, dus daarom is die ook gemaakt en verkocht? Snap echt niet dat je het verder zoekt dan je eigen PC, je bent juist het voorbeeld waarom die gemaakt worden!

Had jij het echt nodig? Nee nou dan is het misschien voor niks!
Heb je hem wel specifiek ergens voor nodig? Dan heb je ook je reden waarom het nodig is.

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 22 juli 2024 14:19]

[herman1003]

Je vraagt waarom de kloksnelheid en het stroomverbruik van processors zo hoog moet zijn. Ik zal je vertellen waarom: omdat er vraag is naar snelle processors. Dit is niet alleen voor gaming maar vooral ook voor andere toepassingen en professioneel gebruik. Blijkbaar vinden de kopers dat de extra snelheid opweegt tegen de kosten van het stroomverbruik. Het lijkt me logisch dat AMD aan deze vraag voldoet.

Ik snap je punt dat het slecht is voor het milieu dat processors zoveel stroom verbruiken, en daar heb je zeker gelijk in. Maar als we dat niet willen zullen overheden daar wat aan moeten doen door bijvoorbeeld CO2-uitstoot veel sterker te belasten, wat zou leiden tot duurdere elektriciteit en dus meer vraag naar efficiëntere processors.

Je kunt echter niet verwachten dat AMD zelf een limiet stelt op de kloksnelheid. Op die manier zouden ze onmogelijk kunnen concurreren met Intel.

[watercoolertje]

En aansteker is nog heter! Enkel temperatuur zegt niet zo veel over de hoeveelheid warmte die er vrij komt.

[Vlizzjeffrey]

Een processor die 100 watt verbruikt en 100 graden is geeft evenveel warmte af als een processor die 100 watt verbruikt en 50 graden is, 100 watt blijft 100 watt.

[Cergorach]

Ben ik de enige die problemen heeft met hoe Tweakers.net omgaat met de resultaten van Adobe Premiere en DaVinci? Het niet meenemen in de totale performance cijfers is imho niet netjes, het voelt teveel aan als het negeren van prestaties die niet in de rest van het verhaaltje thuishoren.

Het kan niet zo zijn dat de software niet goed omgaat met meerdere cores, de 5950X heeft evenveel cores als de 7950X, dus daar kan het niet aan liggen. Ik vermoed juist dat meer mensen zo een CPU gebruiken juist voor iest als Adobe Premiere en DaVinci, ipv. alle semi-syntetische benchmarks.

[Trygve]

We hebben hiervoor gekozen omdat niet alleen de scores van de Ryzen 7000-processors anders zijn dan verwacht, maar omdat de verhoudingen tussen veel meer processors overhoop ligt ten opzichte van eerdere testresultaten, zoals bijvoorbeeld deze. Extra hertests hebben helaas niks opgeleverd. Ik ben het met je eens dat deze resultaten onderdeel horen te zijn van de Prestatiescore, maar in dit geval vonden we de verhoudingen te willekeurig om ze mee te nemen en Premiere Pro en Resolve tegelijkertijd te belangrijk om geheel weg te laten uit de review.

[Riddle007]

@Trygve hebben jullie ook onderzocht of de GPU hier impact heeft op deze tests (lees: of deze apps bepaalde taken offloaden naar de GPU). Volgens de test setup worden hiervoor de integrated GPUs gebruikt, en het is geweten dat de integrated graphics van de nieuwe ryzen reeks enkel voor basic usage is. Dat zou dan ineens verklaren waarom de intels (betere integrated graphics) en de last gen ryzen (GTX 1650) zoveel beter scoren.

[Mindfree]

Ik denk dat het eerder een bug is wat Tweakers dus ook zal gedacht hebben kijkend naar de scores van de nieuwe en vorige Zen generaties. Het is dus niet logisch dat die opeens langzamer is.

Om die reden kan ik wel begrijpen dat ze de score niet meenemen in de beoordeling. Vermoedelijk zal dit snel verholpen worden en kan de review op een later tijdstip aangepast worden met de correcte scores en in de grafiek uiteindelijk meegenomen.

Verder is het een mooie en snelle processor met helaas veel verbruik. Het ontwerp van de heatspreader laat zo te zien ook nog wat te wensen over daar deze beter had moeten zijn om meer warmte af te voeren.

Wel goed te zien dat AMD weer het stokje tijdelijk overneemt en vermoedelijk straks on par is met de nieuwe Intel die zeer zeker ook meer gaat verbruiken.

Ben benieuwd wat er te halen valt met mooi undervolten. Zou zo maar eens behoorlijk wat graden en verbruik kunnen schelen. Hoop daar snel ook meer over te horen.

Prijs mag ook een stuk omlaag omdat ze toch wel fors zijn. Weer duurder dan de vorige generatie. Maar AMD kennende zal die wel zakken binnen afzienbare tijd zeker als Intel meer zou bieden voor het geld.

[Riddle007]

Het is een beetje dubbel vrees ik. Enerzijds wil je een zo volledig mogelijk beeld scheppen met alle goede kanten en de slechte kanten, anderzijds wil je ook je conclusie niet negatief beïnvloeden door iets wat los staat van het product.

Vermoedelijk gaat het hier om een bug, is dit een software bug in Da Vinci, Premiere of Windows? Moet AMD hier dan voor afgerekend worden? Het probleem is dat we het vandaag niet weten, mogelijk is het een driver issue langs AMD kant, of erger een hardware issue.

In dat opzicht vind ik het wel goed dat de resultaten vermeld en getoond worden en dat er een disclaimer gegeven wordt dat deze niet mee tellen voor de prestatie-score. Dat gezegd zijnde mocht die disclaimer wel herhaald worden op de prestatie-score pagina en de conclusie-pagina.

Een punt waar ook rekening mee gehouden moet worden (ik hoop dat de reviewer dit gedaan heeft) is dat het hier gaat over video editing software. Mogelijk offload die bepaalde zaken naar de GPU. Voor non-game benchmarks wordt in deze set-up de integrated gpu gebruikt voor de ryzen 7000 reeks en de intel processors, en nvidia GTX 1650 voor de last gen ryzen CPUs. Het was al aangegeven door AMD dat de integrated graphics maar een basis-config was en niet bedoeld voor zwaardere workloads. Dus ik ben eigenlijk wel benieuwd of ze een ander resultaat zouden krijgen in deze benchmarks als hier dedicated GPU's in de systemen zaten...

[masser120]

27% betere prestaties dan de vorige generatie, maar wel 80% meer verbruik... Hij is dus significant minder efficiënt dan de vorige generatie. Hoe kan dit?

[Cergorach]

Omdat het gros van de klanten die hier wat om geven, amper kijken naar verbruik en primair naar performance kijken. Als je wil kijken naar prestaties per watt, ga dan eens kijken naar de AMD U serie CPUs. Zolang mensen dit blijven kopen, zal er niet veel verandering in komen...

[NMN1665]

Toch was het voor veel mensen wel een stok om mee te slaan.

[Cergorach]

Imho ver, ver te laat. Hoe lang geleden denk je dat deze CPUs zijn ontwikkeld voordat ze hier in productie worden genomen? Men begon pas de afgelopen paar jaar iets over te vinden ivm. pandemie, cryptomining, energieprijzen en de oorlog in oost Europa... Als energie niet peperduur was geweest, dan had hier geen Tweaker om gekraaid...

De enige reden waarom ik me de afgelopen 15 jaar mee bezig houd is omdat een hoog verbruik direct vertaald naar meer warmte en ik sinds 15 jaar mijn kantoor/hobbyruimte op zolder heb en het in de zomer zeer warm wordt.

Heb je issues met hoeveel een CPU/GPU verbruikt? Koop een Steam Deck!

[bwerg]

Hij is dus significant minder efficiënt dan de vorige generatie. Hoe kan dit?

Omdat 'ie op een hogere kloksnelheid draait en dat maakt een CPU minder efficiënt.

Op gelijke kloksnelheden zullen de nieuwe CPU's wel efficiënter zijn (maar hoeveel weet ik niet, dat had ik een interessante test gevonden).

[Vagax]

Veel reviews laten de Eco modus overigens ook links liggen, bij Ars Technica wordt dit wel meegenomen en met een 65W TDP krijg je bijna even veel performance als 105W TDP

[napata]

Als je het absolute stroomverbruik omhoog gooit dan worden GPUs en CPUs minder efficiënt.

[Toettoetdaan]

Tja, dat lijkt mij een richting waar de consument voor heeft gekozen.
Intel haalde de limiet van de turbo af en de consument strafte 250watt piek verbruik niet af.

Het zou dom zijn van AMD om daar dan ook niet op te mikken, lief van ze dat ze nog steeds de 65watt modus aanbieden, maar persoonlijk vind ik het ook wel jammer dat ze nu dezelfde weg inslaan.

[Stijnvi]

Ik weet niet waar je naar hebt gekeken, maar bij het stroomverbruik zie ik, uitzonderingen daargelaten, geen enorm grote verschillen
Bovendien is de efficiëntie die je betekent alleen op maximaal vermogen en maximale performance
Ik denk dat het beeld flink verandert als je gaat kijken naar gelijkwaardige performance

[PjotterP]

Hij wel efficienter. Deze cpu presteert bij gelijk wattage beter.

[Moortu]

Als je nagaat dat de 7700X nagenoeg dezelfde performance heeft als de 12900K maar tegen een 100W minder stroomverbruik.
Dan is het in absolute waardes misschien niet makkelijk te koelen, maar relatief gezien zeker wel.

Edit: behalve dat het op een kleiner oppevlak gebeurd dus het kan minder goed zijn hitte kwijt.

[Reactie gewijzigd door Moortu op 22 juli 2024 14:19]

[Wafje]

100W volgens TDP waarden waarschijnlijk?
Volgens de test is het verschil eerder rond de 10%.
Zie: review: AMD Ryzen 9 7950X en Ryzen 7 7700X - Is Zen 4 pijlsnel of bloedheet?

Edit: 40% ipv 10%, was naar 12700K aan het kijken ipv 12900K, je hebt gelijk!

[Reactie gewijzigd door Wafje op 22 juli 2024 14:19]

[untflanked]

Waar zie jij 10% in de tests die je linked? Juist daarin gaat het om 100W bij Cinebench

[Moortu]

Hij bedoelt 1 pagina later.

TDP gebruik vertaald niet naar hoe goed het te koelen is.
de kleinere node is slechter voor het afgeven van hitte.

[untflanked]

Ik snap het alsnog niet. De pagina die hij linked laat het stroomverbruik zien, waarbij de 7700X circa 100W minder verbruikt dan de 12900K. TDP en alle andere benamingen daar gelaten, want daar zijn fabrikanten veel te vrij mee aan het spelen. Er is duidelijk te zien dat de 7700X stukken minder stroom verbruikt dan de 12900K, dan hebben we het zeker niet over 10%.

[Wafje]

Je hebt gelijk, ik was naar de verkeerde aan het kijken. Edited!

[napata]

De persoon die hij quote heeft het over gelijke prestaties dus ik vermoed dat die het heeft over gaming en niet CB want daar is de 12900k 40% sneller. In gaming scheelt het stroomverbruik maar 20W of 10%.

[Lucofski]

Ik snap je conclusie, maar hij klopt niet helemaal, de 12900K kan inderdaad ~100w meer gebruiken dan een 7700X, maar in deze gevallen is de 12900K vaak beduidend sneller (zie de review). Omdat het in deze gevallen gaat over productiviteit waar alle kernen gebruikt worden.

De plekken waar de 7700X qua performance dichtbij of sneller is dan de 12900k, bijvoorbeeld in gaming, ligt het stroomverbruik een stuk dichterbij elkaar en niet in de buurt van een ~100w verschil.

[Reactie gewijzigd door Lucofski op 22 juli 2024 14:19]

[WCA]

Ik zie aan deze review vooral af dat ie eerder gelijk presteert aan een 12700k? of kijk ik nu zo scheef. Met een verbruiksverschil van 10-13%

[dstyle_nl]

Ik snap niet zo goed waarom je vergelijkt met de 12900k? Terwijl de 12700k eigenlijk identiek is aan de 7700x in prestaties en dus goedkoper is. En bijna evenveel stroom verbruikt volgens de realtime charts, veel beter te koelen is en al een tijd uit is.