Heel anders dan sportclubs... of toch niet?
Ajax, FC Schalke 04, Valencia, Besiktas, Paris Saint-Germain. Wat is de overeenkomst tussen deze namen? Het zijn alle vijf voetbalclubs, inderdaad. Belangrijker is echter dat het vijf voetbalclubs zijn die zich inmiddels hebben gemengd in de wereld van e-sport. Dat doen ze voornamelijk via FIFA, en voor de meeste voetbalclubs is het daar tot nu toe bij gebleven. Er is echter ook een directer bruggetje tussen de 'traditionele sportclubs' en de wereld van e-sport. Zo hebben Schalke LoL en PSG bijvoorbeeld League of Legends-teams die het opnemen tegen 'normale' e-sportteams. Daarmee vormen teams als die van Schalke en PSG voorlopig vooral een uitzondering, want in niet-sportgerelateerde games zijn het de grote e-sportorganisaties die met de scepter zwaaien.
Nog een lijstje: Fnatic, Evil Geniuses, Virtus Pro, OpTic Gaming, Faze Clan. Waar voor de een het rijtje uit de eerste alinea bekender voorkomt, zijn er inmiddels ook genoeg lezers die dit tweede rijtje teams beter kennen. Zo veel verschillen beide soorten organisaties dan ook niet van elkaar. Ze zijn wereldwijd bekend, verkopen voor duizenden of miljoenen aan merchandising, en de spelers die voor de clubs spelen zijn sterren in de ogen van het publiek dat - online of in stadions - naar de wedstrijden kijkt.
/i/2001637517.jpeg?f=imagenormal)
Het League of Legends-team van voetbalclub Paris Saint-Germain.
Toch is er ook een belangrijk verschil. In het voetbal draait het om clubs. Een club kwalificeert zich voor een toernooi, waarna hij eraan mag deelnemen. Mocht een speler naar een andere club gaan, dan zal hij de wedstrijden spelen waar zijn nieuwe club aan mee mag doen. Klinkt heel logisch, maar in sommige e-sports gaat dat anders. Een roster dat zich heeft gekwalificeerd voor het DotA2-toernooi The International mag alleen in die samenstelling aantreden, maar onder welke vlag maakt niet uit. Zo kan het gebeuren dat hele teams kort voor dat toernooi nog van club wisselen en ineens onder een andere naam meedoen. Hetzelfde gebeurt bij StarCraft 2. Een geplaatste speler kan plots lid worden van een e-sportorganisatie en dan dus onder die vlag deelnemen.
Dat levert meteen een aardige tweedeling op, die ook wel weer zichtbaar is in de normale sportwereld. Volgers kunnen namelijk fan zijn van zowel een speler als van een team. Verhuist Cristiano Ronaldo van club, dan verhuist een aantal van zijn fans figuurlijk met hem mee. Er zijn echter misschien wel meer fans van Real Madrid die het vooral om de club gaat en niet om het individu. Zij blijven fan, ongeacht wie er voor de club spelen. In e-sport zijn beide typen volgers terug te vinden. Uit welk land een organisatie of team komt speelt daarbij natuurlijk een belangrijke rol. Zit je in Oost-Europa in een stadion, dan wordt Virtus Pro luidkeels ondersteund. In de Verenigde Staten gaat OpTic Gaming er in diverse e-sporten vandoor met de populariteitsprijs, en in Denemarken is 'hometeam' Astralis uiteraard belangrijk.
Lifetime Achievement Award
Toch zijn er, zeker in het verleden, ook spelers te vinden die in hun eentje een compleet team zouden ontstijgen. Neem Johnathan 'Fatal1ty' Wendel. Rond de eeuwwisseling begon deze Amerikaan met professioneel gamen en sindsdien won hij twaalf wereldtitels in verschillende e-sporten, waaronder Quake III Arena en Unreal Tournament 2003. Zijn successen leverden hem een lifetime achievement award op en hij werd in 2010 opgenomen in de Video Game Hall of Fame, waar ook Billy Mitchell en Dennis Fong in zijn terug te vinden. Er is discussie mogelijk over de vraag hoe representatief die Hall of Fame is. De lijst kent geen Koreaanse spelers, terwijl Lim 'Boxer' Yo Hwan, Lee 'Faker' Sang-hyeoken en Jang 'Moon' Jae-Ho met hun carrières in League of Legends, StarCraft en WarCraft III bij de allergrootste e-sporters aller tijden horen, net als de Nederlander Manuel 'Grubby' Schenkhuizen.
Leeftijd, talent en trainingsuren
Natuurlijk zijn ook nu individuele e-sporters nog belangrijk. In elke grote e-sport zingen nog steeds namen van mensen rond waar spelers en fans veel respect voor hebben, ook al spelen ze niet voor hun favoriete team of zijn ze zelfs al gestopt. Patrick 'F0rest' Lindbergs prestaties voor de teams van Fnatic en Ninjas in Pyjamas zijn legendarisch. In 2005 won F0rest voor het eerst een toernooi, en de inmiddels 29-jarige Zweed speelt tot op heden vrolijk door. Zijn meest dominante periode ligt wellicht achter hem, maar dit jaar won hij met zijn team, Ninjas in Pyjamas, nog de DreamHack Open in Valencia.
F0rest is met zijn leeftijd van 29 jaar een van de oudere e-sporters op topniveau. Het is immers bekend dat je fysieke vaardigheden, en dan met name je reactievermogen en oog-hand-coördinatie, zo rond je 23e levensjaar af beginnen te nemen. Dat maakt dat gamers onder die leeftijd fysiek gezien dus op hun top zijn om te presteren. Toch ligt de gemiddelde leeftijd in veel e-sporten iets hoger dan je zou verwachten. Wie de rosters bekijkt, ziet inderdaad veel tieners en vroege twintigers, maar er zijn zo veel spelers die ouder zijn dat je ze geen uitzonderingen meer kunt noemen.
/i/2001627449.jpeg?f=imagenormal)
Ervaring is ook belangrijk
De verklaring voor dat verschijnsel laat opnieuw zien dat e-sport soms niet veel verschilt van normale sporten. De afnemende fysieke capaciteiten worden namelijk gecompenseerd door ervaring. Zeker in teams is dat vaak wel terug te zien. Vrijwel elk groot CS:GO-team heeft een speler die 25 jaar of ouder is, met uitschieters verder naar boven. Het CS:GO-team van Virtus Pro dat dit jaar de DreamHack Masters in Las Vegas won heeft met TaZ (31) een van de oudste spelers in huis, en is er zeker niet minder succesvol door. "Veel oudere spelers kiezen ervoor om iets anders te gaan doen, ook omdat competitief spelen heel veel tijd en energie kost en je wellicht andere keuzes gaat maken als je wat ouder wordt", legde oud-prof Henry 'HenryG' Greer ons uit tijdens IEM Katowice. Zelf verkoos hij een carrière als commentator boven een voortzetting van zijn actieve carrière als speler, mede door de tijd die doorlopend geïnvesteerd moet worden om mee te kunnen blijven doen op het hoogste niveau.
Het CS:GO-team van Virtus.pro.
De belangrijke rol van oudere spelers wordt soms ook onderstreept door een probleem dat aan de andere kant - bij jongere spelers - is te zien. We haalden het in onze videoreportage eerder dit jaar al even aan: het is best een grote stap van thuis, online spelen en laten zien dat je goed bent, naar presteren op een groot toernooi. Er is wel sprake van een weg omhoog langs wat kleinere teams, maar dan nog komen jonge spelers ineens in grote live-evenementen terecht, en niet iedereen kan daar even goed mee omgaan. In een interview gaf e-sportkenner Ward Geene al aan dat er behoefte is aan een tussenstap, zodat jonge, talentvolle gamers kunnen wennen aan het wel en wee van e-sport op grote toernooien. Die tussenstap is er nu niet of nauwelijks, en dat is uiteraard in het voordeel van de ervaren spelers van grote teams.
Duizenden trainingsuren
Daarmee is een andere vraag op voorhand beantwoord. In diezelfde reportage stelden we de vraag of je alleen met een berg talent e-sporter kunt worden, of dat het simpelweg neerkomt op heel veel oefenen. Door de constatering dat ervaring ook een rol speelt, weten we dus al dat alleen talentvol zijn niet genoeg is. Ervaring bouw je op door veel te spelen. Veel oefenen en veel wedstrijden spelen vormen dan ook noodzakelijke ingrediënten. Die lezing werd beaamd door StarCraft 2-speler Kevin 'Harstem' de Koning en FIFA-speler Koen Weijland. Beiden gaven aan dat het niet mogelijk is de top te bereiken zonder heel veel te trainen. "Zonder duizenden uren in de game te steken, ga je de top niet bereiken", aldus Harstem.
De benodigde trainingsuren die jaar in, jaar uit nodig zijn, maakt dat veel succesvolle e-sporters uiteindelijk wat anders gaan doen. Dat verhaal heeft echter ook nog een andere zijde. De meest succesvolle e-sporters slagen er namelijk makkelijk in om op andere manieren aan hun geld te komen. In het artikel over wedstrijden en toernooien schreven we al dat vrijwel alle profs ook zelf livestreams uitzenden en daarmee ook een groot publiek trekken. Daarnaast worden diverse e-sporters persoonlijk gesponsord of weten ze op een andere manier te verdienen aan e-sport. Al in 2004 was er op de E3-gamesbeurs in Los Angeles een stand te vinden waar gameproducten van Fatal1ty werden verkocht. Anno 2017 is Fatal1ty bezig met een platform dat spelers en teams moet helpen met het organiseren van hun roster, het maken van planningen en het onderhouden van contact met hun fans. In die zin is een bepaalde status in e-sport een 'gift that keeps on giving'.
De meerwaarde van een goed team
Die 'gift' is voor een relatief klein deel van die e-sport-community weggelegd. Voor het overgrote deel van het deelnemersveld is e-sport 'gewoon' hard werken. Dat gaat dan over de trainingsuren, maar ook over interactie met medespelers, trainers, andere leden van het team, media en de community. Voor spelers die onderdeel zijn van een groot team wordt het meeste geregeld. Grote teams hebben begeleiders die samenwerken met de pr-afdeling van de organisator van een toernooi. Zij stellen mediamomenten vast en halen die 'zorg' weg bij de spelers. Leden van kleinere teams, of spelers die niet voor een groot team spelen, moeten dergelijke zaken vaak zelf regelen.
Solo of in een team?
Vooral spelers die een individuele e-sport beoefenen zijn interessant. Wie het deelnemersveld van een groot StarCraft 2-toernooi bekijkt, ziet dat sommige spelers gelieerd zijn aan een team, en sommige niet. De zelfstandig werkende Harstem gaf in Katowice aan dat hij best onderdeel van een team zou willen zijn, maar toevallig op dat moment teamloos was. Het was meer toeval dan een bewuste keuze, maar dat 'toeval' biedt wel mogelijkheden. Een zelfstandig werkende speler kan immers zelf bepalen waar hij speelt en ook zelfstandig sponsorgeld innen. Tegelijkertijd is juist het vergaren van die sponsors iets dat tijd en moeite kost, en iets dat mogelijk afleidt van wat e-sporters het meest en het liefst doen: heel veel spelen. Elke speler maakt hierin zijn eigen afweging, mede bepaald door zijn succes. Een succesvolle speler zal sneller lucratieve aanbiedingen krijgen dan een minder succesvolle speler, dat is logisch.
/i/2001637533.jpeg?f=imagenormal)
De Nederlandse StarCraft 2-speler Kevin 'Harstem' de Koning speelt momenteel niet voor een team.
Profiteren van de voorzieningen van een groot team kan dus voordeel opleveren. Dat effect is bij een e-sport waarbij spelers in teams spelen natuurlijk vele malen groter. Hoe groot dat voordeel is, hangt van diverse factoren af. Een trend die de laatste jaren bij diverse grote e-sports zichtbaar is, is dat spelers van een team samen in een huis wonen. Dat begon als een antwoord op hoe het trainen in Zuid-Korea werkt. Daar is het principe van gamers die langere periodes samen in één ruimte spelen veel normaler. Het leverde Koreaanse spelers trainingen van hoger niveau op, en westerse teams hadden daar geen antwoord op. Ziehier de voornaamste reden waarom de beste spelers van pakweg een decennium geleden allemaal naar Azië verhuisden: om aan de top te blijven moesten zij op het hoogst mogelijk niveau kunnen trainen.
E-sporters samen in een gamehuis
Met de komst van 'gamehuizen' is die balans een beetje veranderd. Door spelers bij elkaar te laten wonen, kunnen ze meer dan ooit samen trainen en elkaar helpen beter te worden. Het moge duidelijk zijn dat dat aanvankelijk niet zonder slag of stoot ging. De eerste gamehuizen, die in 2011 en 2012 ontstonden, hadden problemen genoeg. De jonge gamers konden niet goed genoeg voor zichzelf zorgen, waardoor hun gezondheid er onder ging lijden. Elders zaten de grillige gamers zo dicht op elkaar dat er als vanzelf spanningen en ruzies ontstonden. Tegenwoordig is dat allemaal heel anders. De meeste grote teams hebben verschillende begeleiders in hun huizen rondlopen, en die huizen worden ook steeds groter. E-sportteam Immortals zou zelfs overwegen een soort 'campus' te bouwen waar plek moet zijn voor álle spelers van het team. Dat het concept 'gamehuis' nog niet is uitontwikkeld, mag duidelijk zijn. Toch zijn er ook spelers die een dergelijk huis niet per se als voordeel zien. Meteos, een League of Legends-speler van Cloud9, heeft in een interview aangegeven ervoor te hebben gekozen niet in het Cloud9-huis te wonen. De afstand tussen zijn appartement en het Cloud9-huis, wat voor hem dus essentieel een kantoor is geworden, geeft hem mentaal rust.
Sportpsychologen, chef-koks en privéles
De meerwaarde van een groot team met dito budget houdt niet op bij dat huis. Teams hebben zoals gezegd allerlei begeleiders die spelers bijstaan. Daar horen natuurlijk coaches en zelfs assistent-coaches bij, maar ook sportpsychologen, diëtisten, personal trainers en chef-koks. Team Liquid heeft momenteel zelfs een vacature op zijn website staan voor 'tutors' voor zijn spelers. De teams reizen en trainen veel, maar zekere voor de jongere spelers is onderwijs natuurlijk nog een factor. Team Liquid wil dus zelf docenten inhuren die de spelers in hun team van onderwijs gaan voorzien.
Bovenstaande functies zijn dan de posities die op de een of andere manier direct betrekking hebben op het wel en wee van de spelers. Buiten die groep zijn nog veel meer mensen betrokken bij een e-sportorganisatie. Van Fnatic weten we bijvoorbeeld dat er in totaal zestig mensen werkzaam zijn voor het bedrijf, buiten de ongeveer 45 pro-gamers die het team in dienst heeft. Die zestig anderen gaan bijvoorbeeld over partnerships met andere partijen, zijn betrokken bij het maken van merchandising en speciale Fnatic-gear zoals keyboards, muizen en headsets. Ze doen dat alles vanuit een van de vier kantoren die Fnatic wereldwijd heeft.
Coach aan het woord: Joey Steltenpool
Omdat de opzet van een team van buitenaf bekeken toch minder zegt dan directe informatie van iemand die er zelf midden in zit, sprak Tweakers onlangs met Joey 'Youngbuck' Steltenpool, die coach is van het League of Legends-team van G2 Esports. Met Steltenpool spraken we over zijn rol binnen het team, het belang van goede trainingen en de moeite die daar soms voor gedaan moet worden, en de benijdenswaardige positie waarin de huidige League of Legends-topspelers zich bevinden, zowel sportief als financieel. Ook bespraken we de positie van Nederland als e-sportland met hem. Zijn bevinding op dat vlak zijn volgende week terug te lezen in het laatste artikel in deze serie over e-sport, waarbij we nader ingaan op het wel en wee van Nederland in competitief gamen.
Succes als coach
Voor Steltenpool hoofdcoach bij G2 Esports werd, was hij zelf ook actief op hoog niveau, onder andere spelend voor de Copenhagen Wolves. Na in zijn eerste fase als coach nog even getwijfeld te hebben aan terugkeer als speler, besloot hij zich volledig op het coachen te storten. En met succes. Niet alleen geldt G2 Esports momenteel als het beste League of Legends-team in Europa, het team is ook al geplaatst voor de World Championships van later dit jaar in China en speelt zondag 3 september, de dag dat dit artikel online komt, de finale van de LCS Summer Split tegen Misfits.
/i/2001637511.jpeg?f=imagenormal)
De rol van een coach bij League of Legends tijdens wedstrijden is, anders dan bij sommige andere e-sports, niet eens zo heel interessant, vertelt Steltenpool. "We kunnen tijdens de potjes niet met het team praten. Tussen de rondes door natuurlijk wel, dan neem je wat dingen door." Zeker als het minder goed gaat, is de taak van de coach belangrijk. "We hebben een toernooi gespeeld waarbij het echt niet lekker liep. Een van de spelers wilde zelfs stoppen. Ik heb hem toen gevraagd of hij het voor mij wilde afmaken, en dat heeft hij toen gedaan," blikt Joey terug.
Inmiddels ziet de toekomst er voor G2 Esports rooskleurig uit. Dat komt niet uit de lucht vallen. Eerder in dit artikel beschreven we al hoe voorzieningen van e-sportteams eruit kunnen zien, en G2 doet vrolijk mee aan dergelijke ontwikkelingen. "We wonen allemaal in een huis in Berlijn, dus de vijf spelers, maar ook ikzelf, een sportpsycholoog en een manager. Er is ook regelmatig een kok in huis. Vanuit hier trainen we tegen andere sterke teams, en de studio waar de LCS-wedstrijden worden gespeeld is dichtbij."
Trainen op hoog niveau
Met die studio is ook meteen de reden genoemd waarom alle grote Europese teams in Berlijn zijn gevestigd. Toch is wat in het huis zelf gebeurt belangrijker. Teams plannen oefensessies, zogenaamde 'scrims' tegen elkaar, om op niveau te kunnen trainen. Daarin is dit jaar iets veranderd, vertelt Steltenpool. "We zagen op de World Championships vorig jaar dat er iets flink mis was bij de Europese teams. Dat zat hem ook in hoe er getraind werd. We maakten te vaak mee dat een team waarmee je eigenlijk vijf uur zou trainen, al na drie potjes afhaakte omdat het drie keer dik verloor. Dat kan niet, dus daar zijn nu betere afspraken over gemaakt." Dat het zelfs met die nieuwe afspraken niet ideaal is, weet Steltenpool als geen ander. "Onlangs hebben we besloten om met een bepaald team nooit meer te oefenen, omdat het herhaaldelijk wegliep bij oefensessies. We hebben de luxe momenteel het beste team van Europa te zijn, dus dat is vooral voor hen vervelend", aldus de coach.
Terugblik op G2 Esports' overwinning in de LCS Spring Split 2017 (YouTube, G2 Esports).
G2 Esports zit in Europa niet verlegen om sterke tegenstanders. Het team van Fnatic oefent regelmatig tegen G2 en eindigde niet alleen bovenaan in de groepsfase van de LCS Summer Split, maar veegt bij die trainingen volgens Steltenpool ook regelmatig de vloer aan met zijn jongens. En toch is het niet voldoende. Vandaar dat G2 voorafgaand aan de World Championships op 'trainingskamp' gaat naar Korea. "Daar is een simpele reden voor: de beste spelers en beste teams zitten in Korea", stelt Steltenpool. "We gaan daarom twee weken voor het wereldkampioenschap begint op trainingsstage. Het geeft mij ook de kans die teams te bekijken, want dat zijn wel de grootste kanshebbers op dat WK." Overigens acht Joey zijn team zeker niet kansloos op dat WK: "zeker niet. Ik durf hier wel te zeggen dat wij zeker de kwartfinale, en waarschijnlijk ook wel de halve finale zullen halen", klinkt het vol vertrouwen.
Als je het Steltenpool vraagt, staat G2 Esports, samen met wellicht Fnatic, op eenzame hoogte in Europa. De volgende te zetten stap ligt, zoals aangegeven, voor een deel in het regelen van trainingen tegen betere tegenstanders. Er is echter nog een kant van het verhaal. Op financieel gebied liggen er ook flink wat uitdagingen voor Europese League of Legends-teams. "Het is voor veel e-sportorganisaties moeilijk om sponsors te vinden, omdat sponsorbudgetten vaak gebonden zijn aan een land. Ons team hoort, net als veel andere teams, eigenlijk niet bij een specifiek land. Dat maakt die gesprekken lastig. Riot Games, de maker van League of Legends, is daar overigens wel van op de hoogte, dus het zou me niet verbazen als er veranderingen komen waardoor teams meer worden gekoppeld aan een land of gebied. We horen binnenkort welke veranderingen voor Europa Riot wil doorvoeren."
Hoge salarissen en concurrentie met Amerika
Onderdeel van die gesprekken is ook de beloning die spelers krijgen. Riot Games kondigde onlangs aan dat de salarissen voor LCS-spelers flink omhoog gaan. Steltenpool: "Riot betaalt elke speler een basissalaris. Dat is in Europa 23.000 euro, en in Amerika gaat dat bedrag naar 75.000 dollar. Veel Europese spelers azen voor volgend jaar op een plekje bij een Amerikaans team, dus ik verwacht wel dat Europa ook zo'n stap gaat maken." Het basissalaris is overigens lang niet het enige dat League of Legends-profs verdienen. Ook het e-sportteam betaalt salaris, en het prijzengeld is vaak voor het grootste deel óók voor de spelers bestemd. "Ik verdiende in mijn tijd drieduizend euro per maand. De best verdienende speler in Amerika verdient nu zeven ton per jaar, en de gemiddelde LCS-speler verdient ongeveer tienduizend euro per maand", aldus Steltenpool.
Dat roept de vraag op hoe teams dan hun geld verdienen. Oké, er is merchandising en er zijn sponsors, maar volgens Steltenpool is dat voor veel organisaties zeker niet winstgevend. "Ik weet niet waar sommige teams hun geld vandaan halen. Als je naar de bedragen kijkt, met name naar de gestegen salarissen vanuit de teams zelf, dan kan dat niet uit. Het is overigens wel zo dat veel teams opereren vanuit het idee dat e-sport over een jaar of vijf een miljardenbusiness kan zijn, en dat een plek in de LCS dan veel waard wordt. Er wordt nu dus nog niet zo veel winst uit gehaald, maar het wordt gezien als een investering."
Met zijn plek in G2 Esports zit Steltenpool uitstekend, ook met het oog op die toekomst. Maar wat nu als er een groot Nederlands e-sportteam ontstaat dat op zoek is naar een coach? "Haha, dat zou ik nog niet doen", lacht Steltenpool. Met G2 sta ik aan de top en gaan we de wereld over. Een stap naar Nederland zou wellicht aan de orde zijn als ik daar weer wil wonen en me wellicht wil settelen, maar dat is nu niet aan de orde." En als SK Telecom T1 belt? "Dan vraag ik waar ik kan tekenen! Ik mag het eigenlijk niet hardop zeggen, want dan wordt mijn baas boos, maar dat is wereldwijd het grootste team, met de beste spelers. Daar zeg je geen nee tegen."
De rolverdeling in een pro-team
Een goede organisatiestructuur is belangrijk en levert voordelen op, maar uiteindelijk gaat het om de speler. Het zijn immers niet de chef-kok en de diëtist die zorgen voor duizenden fans in de stadions, maar de spelers en hun acties. Zitten de teams eenmaal op hun plek, achter hun pc op het podium, dan begint het pas echt. Want wie doet wat? Net als in elk sportteam is er sprake van een rolverdeling. In shooters als CS:GO en Call of Duty is die verdeling nog wel aardig overzichtelijk. Je verdiepen in de rolverdeling en tactieken in League of Legends of andere moba's staat voor beginners gelijk aan het openen van pandora's box.
Counter-Strike: Global Offensive
Hoewel teams nog weleens andere benamingen gebruiken voor bepaalde rollen, zijn er in Counter-Strike: Global Offensive enkele duidelijke, vrijwel altijd gebruikte rollen voor de vijf spelers in een team. De In-game leader is wellicht het belangrijkst. Deze speler maakt tactische keuzes, zowel tijdens een potje als in de economie tussen de potjes door. Goed communiceren, rustig blijven en keuzes kunnen maken zijn eisen voor een goede 'IGL'. Ook de Entry Fragger is in elk team te vinden. Dit is vaak de snelste, meest agressieve speler van een team. Hij is de eerste die een area in gaat en heeft niet alleen als doel minstens een tegenstander uit te schakelen, hij moet ook essentiële informatie doorgeven over de positie van de overige tegenstanders. De 'Awper' is de beste sniper van het team. Goede snipes kunnen vroege kills ('picks') opleveren en dat levert veel voordeel op in een rondje. Dan is er nog de lurker die vooral voor verwarring moet zorgen. Gaan er vier spelers naar rechts, dan zal de lurker kijken of hij links voor afleiding kan zorgen. De lurker is belangrijk voor map control, want hij zorgt er ook voor dat de tegenstander niet zomaar kan flankeren. De laatste rol is weggelegd voor de support, die waar nodig ondersteuning biedt met rook- en flash-granaten en molotovs.
/i/2001637539.jpeg?f=imagenormal)
Een Awp'er in actie in CS:GO.
Call of Duty
In Call of Duty hangen de rollen wat meer af van welke spelmodus er gespeeld wordt, maar globaal houden de vier spelers hun rol meestal vast. Het makkelijkste uit te leggen is de rol van de Objective. Deze speler richt zich voornamelijk op de objective van een spelmodus. Hij pakt de vlag, draagt de bom of houdt het Hardpoint bezet. De Slayer doet het tegenovergestelde. Hij moet zo veel mogelijk vijanden uitschakelen en hoeft niet op de objective te letten. De support doet een beetje van beide en ondersteunt de Slayer en Objective waar nodig. Ten slotte is er nog de Anchor, die de taak heeft om spawnpoints of map control te behouden door strategische plaatsen in te nemen. Zoals gezegd verandert de verdeling per modus, en niet alle teams hebben een even vaste verdeling. Slayers en Supports zijn bijvoorbeeld vaak uitwisselbaar.
Moba: een stuk minder makkelijk
Tot zover het makkelijke gedeelte met betrekking tot de rolverdelingen in e-sportteams. Uitleggen hoe teams in elkaar zitten in League of Legends, DotA2, Heroes of zelfs Overwatch is een stuk complexer. Ja, er zijn best bepaalde vaste lijnen te vinden in hoe teams spelers verdelen over de drie lanes en de jungle daar tussenin. We gaan er even vanuit dat je de werking van de gameplay in de basis een beetje kent. Zo niet, lees dan eerst een gids, of sla dit stuk van het artikel gewoon over.
Over het algemeen heeft een team een Top, Mid, Jungler, AD Carry en Support. Top en Mid houden beiden een lane bezet, waarbij de Mid naar boven en beneden ondersteuning kan bieden. De Jungler jaagt in de jungle tussen de lanes op monsters en haalt daar XP en goud vandaan. De AD Carry zal proberen zo veel mogelijk minions te 'last hitten', wat betekent dat hij XP en goud aan ze verdient. Hij zal ondertussen ook de Champions van tegenstanders proberen te verslaan, als dat veilig kan. In principe doen de Top en Mid dat ook, maar in vergelijking met deze Champions zal de 'adc' meer een ranged Champion zijn. Op deze manier bouwt de AD Carry flink veel kracht op. Dat is nodig, want zoals zijn naam aangeeft moet hij zijn team uiteindelijk naar de overwinning dragen. De overige spelers, en dan met name de nog niet genoemde Support, moeten hem daarbij assisteren. Daar moet overigens wel bij vermeld worden dat meta daar veel invloed op heeft. Welke Champions en strategieën op een bepaald moment beter of juist minder goed worden, heeft invloed op hoe de rollen worden ingevuld.
Iets anders dat veel invloed heeft, is het picks & bans-systeem. Voor elk potje moeten beide teams niet alleen hun Champions kiezen, maar ook een aantal Champions die juist níet gebruikt mogen worden. Vaak worden daarbij de Champions gekozen die op dat moment in de meta als 'te sterk' worden gezien, en ook wordt gekeken of er een speler bij de tegenstander is die met een specfieke Champion extreem goed uit de voeten kan. In de regel mogen beide teams eerst drie bans kiezen en daarna beide drie picks. Vervolgens worden door beide teams nog twee Champions verbannen, en daarna worden de twee resterende Champions gekozen. Een belangrijk moment waaraan ervaren League-kijkers vaak de hele strategie van een team voor de komende ronde af kunnen lezen.
Door de veelvoud aan te kiezen Champions en tactieken, de continu veranderende meta, en de picks en bans, verandert de speelstijl van een team en zijn spelers in League of Legends continu. Neem Faker, de Koreaan die over het algemeen wordt gezien als de beste LoL-speler ter wereld. Hij is een Mid Laner, oftewel een speler die de middelste van de drie lanes bespeelt en vanaf daar zijn team assisteert. In de League-community is men het erover eens dat Faker door de jaren heen rustiger is gaan spelen. Dat leidt tot minder 'flashy' plays waarmee hij het publiek op de banken krijgt, maar ook tot meer solide, veilige, goede plays die vaker winst voor zijn team opleveren. Dat is niet simpelweg een bewuste keuze van Faker. Het is een logisch gevolg van een verandering in de meta waarbij assassins minder goede Mid's zijn geworden dan mages. Mages zijn meer gericht op controle, assassins meer op het snel uitschakelen van vijandelijke Champions door middel van snelle combo's. In zekere zin is het heel logisch dat goede Mid Laners daardoor minder 'flashy' voor de dag komen.
Transfers in e-sport
Een ding is duidelijk: spelers hebben een eigen specialiteit in hun e-sport. Soms is dat heel specifiek, soms wat meer inwisselbaar. Dat betekent dus ook dat niet elke samenstelling van vier of vijf goede spelers werkt als team. Teams weten vaak maar al te goed waar hun eigen en andere spelers goed in zijn, en dat leidt soms tot gerichte transfers. Transfers? Jazeker. Net als in de voetballerij versterken teams zich regelmatig door spelers in hun roster te vervangen. Heel af en toe wordt zelfs een compleet roster vervangen. Ook op dit vlak is e-sport zich nog aan het ontwikkelen. Sommige e-sports werken al met transfer windows waarbij spelers alleen binnen een bepaalde periode van team mogen wisselen. Andere e-sports hebben dat systeem niet, daar kunnen spelers soms kort voor een toernooi van team wisselen. Eerder dit jaar baarde FaZe Clan opzien door Nikola 'NiKo' Kovac over te nemen van Mousesports. Er gaan verhalen dat FaZe 500.000 dollar moest neertellen om Niko's contract af te kopen. De switch had succes. In de vijf grote toernooien voor Niko's komst eindigde FaZe Clan nooit hoger dan een 4e plaats. De vijf grote toernooien na zijn komst leverden één overwinning, drie tweede plaatsen en een vierde plaats op. Wie zegt dat je e-succes niet kunt kopen?
/i/2001637535.jpeg?f=imagenormal)
Nikola 'NiKo' Kovac stapte vlak voor IEM Katowice 2017 over naar FaZe Clan.
Bekende teams in e-sports
In de videoreportage die we maakten, kwamen verschillende e-sportteams voorbij, net als in de artikelen die de afgelopen weken zijn verschenen. We begrijpen natuurlijk dat al die namen een 'e-sport-n00b' niets zeggen. Probeer iemand die niets van voetbal weet maar eens uit te leggen welke clubs hij of zij absoluut moet kennen. Waar begin je? Wat is relevant, en waarom? Om diezelfde reden is het niet te doen om één allesomvattende lijst met noemenswaardige e-sportteams te maken. Het zijn er simpelweg te veel. Toch willen we een aantal namen uitlichten, als voorbeeld van grote teams die je vaak zult tegenkomen als je een e-sport gaat volgen.
OpTic Gaming (VS)
Niet het oudste team, niet het breedste team - want alleen actief in shooters - en zeker niet het meest sympathieke team. Toch ontbreekt OpTic Gaming nooit, als kenners een lijstje met belangrijkste e-sportteams opnoemen. 'The Green Wall' is actief CS:GO, Halo en Gears of War, maar dankt zijn status met name aan Call of Duty. Het huidige roster met Scump, Formal, Karma en Crimsix geldt als een van de beste Call of Duty-rosters ooit.
Team EnVyUs (VS)
Zou je een lijstje maken met alleen de allergrootste e-sportteams, dan hoort Envy er niet in thuis. Noem je echter OpTic, dan mag Envy niet ontbreken. Net als OpTic is Envy vooral bekend door zijn Call of Duty-team. Teameigenaar Hastr0 was zelf ooit pro-gamer en hostte diverse Call of Duty-events voor hij eigenaar van 'nV' werd. Anders dan OpTic differentieert Envy: de organisatie heeft ook e-sporters in de Rocket League, League of Legends en Overwatch
Evil Geniuses (VS)
Het ook weer Amerikaanse Evil Geniuses is een van de oudste teams. Het werd oorspronkelijk in Canada opgericht als Counter-Strike-team, maar is inmiddels verhuisd naar San Francisco. Door de jaren heen deed EG aan verschillende e-sports mee, maar het DotA 2-team haalde door de jaren heen 14 miljoen dollar aan prijzengeld op en is daarmee het belangrijkste onderdeel van Evil Geniuses. Grubby kwam tussen 2009 en 2011 ook nog even uit voor Evil Geniuses.
Fnatic (VK)
Met de Nederlandse directeur Wouter Sleijffers aan het roer is Fnatic uitgegroeid tot een voorbeeld voor veel andere e-sportteams, als het gaat om marketing en merchandising. In 2015 werd de waarde van het bedrijf geschat op een slordige 42,5 miljoen dollar. Fnatic doet daarbij ook aan elke grote e-sport mee en heeft zelfs een aantal FIFA-spelers op zijn roster staan.
Cloud9 (VS)
Dat er altijd baas boven baas is als het om aantallen e-sports gaat, laat Cloud9 zien. Het team is vertegenwoordigd in tien verschillende e-sports. FIFA zit daar dan weer niet bij, maar bijvoorbeeld wel Super Smash Bros. Opvallend genoeg heeft Cloud9 nu al drie e-sporters klaar staan voor PlayerUnknowns Battlegrounds, terwijl die game nog niet eens officieel op de markt is. Aardig detail: Cloud9 zorgde vorig jaar voor een stunt, door na een bloedstollende strijd die aankwam op de allerlaatste kill te winnen van topfavoriet OpTic Gaming, tijdens de Call of Duty Championships.
G2 Esports (Spa)
Op papier is G2 Epsorts een Spaans team, maar net als veel andere e-sportorganisaties is G2 eigenlijk een internationale club. Het team doet mee in vijf verschillende e-sports, maar gooit momenteel vooral hoge ogen in League of Legends, onder leiding van hoofdcoach Joey Steltenpool die eerder in dit artikel ruimschoots aan bod kwam. G2 Esports is een van de drie teams die Europa zal vertegenwoordigen vanuit de Europese League of Legends Championship Series.
SK Telecom T1 (ZKo)
Ja, ze zijn alleen actief in League of Legends. Maar als je in die tak van sport één team moet aanwijzen als 'het Real Madrid van die sport' dan is het SK Telecom T1, met Lee 'Faker' Sang-hyeo als absolute sterspeler. Mede dankzij deze beste League of Legends-speler ter wereld wist 'SKT' al drie keer het League of Legends World Championship te winnen. Drie keer raden wie de topfavoriet is voor de 2017-editie?
Team Liquid (NL)
Ja, op basis van hun geschiedenis is Team Liquid inderdaad een Nederlands team. Victor Goossens, de oprichter van Team Liquid, is dat uiteraard nog steeds en dus was er de te voorspellen media-aandacht toen Team Liquid onlangs het DotA 2-toernooi The International 2017 won. Kassa dus, want het team pakte daarmee 10,8 miljoen dollar. Op het actieve roster komen echter, buiten enkele StarCraft 2-spelers, nauwelijks Nederlanders voor. Daarbij doet team zijn zaken voornamelijk vanuit Los Angeles, wat de connectie met Nederland er ook niet sterker op maakt. Hoe dan ook: Team Liquid is in diverse e-sports niet meer weg te denken. Het doet momenteel zelfs in twaalf games mee.
mCon esports (NL)
In het land der blinden is éénoog koning: het klinkt niet zo aardig, maar het is wel een beetje waar. E-sports staat in Nederland in meerdere opzichten in de kinderschoenen, en mede daardoor is mCon esports, voorheen bekend als Mouse Control, al snel succesvol op toernooien binnen onze landsgrenzen. mCon won tijdens de ESL Benelux in de Amsterdam Arena het CS:GO-toernooi en het Hearthstone-toernooi, terwijl Ajacied Dani Hagebeuk het FIFA-toernooi won. Voor Dani in januari bij Ajax tekende, maakte ook hij onderdeel uit van mCon. Petra Stoker, die nu in het CS:GO Female team van Team Expert zit, speelde voor haar overstap bij het damesteam van mCon.
Hoe het verder gesteld is met Nederland en e-sports lees je volgende week, in het laatste deel van onze vijfdelige artikelenserie over e-sport.
Dit artikel maakt onderdeel uit van een serie van vijf artikelen over e-sport. Mocht je de eerste drie delen gemist hebben, dan kun je ze hieronder vinden. Het laatste deel verschijnt op zondag 10 september.
Deel 1 - Van de arcadehal naar de arena - de geschiedenis van e-sports
Deel 2 - Populaire games en bakken met geld - Welke games redden het als e-sport?
Deel 3 - IEM, Pro Leagues en The International - Wat voor e-sportstoernooien zijn er?
/i/2001637533.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001637539.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2000639251.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2001071489.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002948452.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001722301.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/266273/crop5e26d80cce2b0_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/754847/crop56fe1867da003_cropped.jpeg?f=community)
:fill(white):strip_exif()/i/2000645823.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1356005056.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2000648170.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1257931741.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2001582327.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2000848055.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1353333640.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2000845242.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001708371.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001650897.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001627419.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001602169.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001602017.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1312271757.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2001479465.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2000559924.jpeg?f=fpa)
/i/1218543784.png?f=fpa)
/i/2001364085.png?f=fpa)
/i/2001602171.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/192015/crop609667eb665d7_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/340881/illuavatar_little.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/439769/crop5a510243ea2e3_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
)
/u/98736/crop57f5f8979fbe3_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/411828/crop576907a75c281.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/145630/crop5ef8c65fade57_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/489296/avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/205997/crop59f99586a75c5.png?f=community){kind=small}
/u/586922/crop657dfec54e087_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/38237/crop57c489d459b7a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/394136/crop5fcfc6c8e4bf0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/173388/crop5dbbf7660b2c7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/145927/crop5acf58594095d_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/481280/Foto%2520van%2520mij%25204.jpg?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
/u/383724/crop5eeb27399d685_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/88719/crop624ccd84437db_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/433115/crop580e01bbe67f9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/85113/avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/284473/crop598caffe294d9.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/271496/rsz_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/654175/crop5628bfffe5fdf_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/5964/crop56503163e97a5.jpeg?f=community){kind=small}
/u/142848/crop631b73f49acc6_cropped.png?f=community){kind=small}