EU keurt 5 miljard euro steun goed voor TSMC-chipfabriek in Dresden

De Europese Commissie heeft 5 miljard euro aan Duitse staatssteun goedgekeurd voor de bouw van TSMC's geplande chipfabriek in Dresden. Deze subsidie is de grootste die tot nu toe is goedgekeurd in het kader van de European Chips Act.

De Europese Commissie kondigde de goedkeuring voor de subsidie op dinsdag aan. De EU is van mening dat het project voldoet aan de strenge staatssteunregels binnen de Europese Unie en past in het kader van de European Chips Act. Zo is de fabriek de eerste van zijn soort binnen de EU en heeft de staatsteun een 'incentive-effect', wat betekent dat de fabriek niet gebouwd zou worden zonder de subsidie. Een belangrijke voorwaarde voor de steun is dat de fabriek als open foundry zal functioneren, waardoor ook kleinere bedrijven en universiteiten toegang krijgen tot de chipproductiecapaciteit.

De fabriek, met een totale kostenraming van 10 miljard euro, wordt gebouwd door de European Semiconductor Manufacturing Company, ook wel ESMC. Dat is een joint venture waarin TSMC de hoofdrol speelt. De Europese bedrijven Bosch, Infineon en NXP nemen elk een belang van 10 procent. De fabriek moet in 2027 operationeel zijn en tegen 2029 op volle capaciteit werken, met een jaarlijkse throughput van 480.000 wafers. De fabriek zal zich vooral richten op de productie van chips voor de automotivesector en industriële toepassingen. Er zullen planar transistors geproduceerd worden op 28nm- en 22nm-procedés en finfets op 16 en 12nm.

Deze goedkeuring is de grootste tot nu toe onder de European Chips Act, die tot doel heeft Europa's positie in de wereldwijde halfgeleiderindustrie te versterken. Intel en Duitsland zijn al wel een subsidie van 10 miljard euro overeengekomen voor de bouw van chipfabrieken in Maagdenburg. Die moet echter nog goedgekeurd worden door de Europese Commissie. Ook andere landen zoals de VS, Zuid-Korea en Japan hebben subsidies uitgetrokken om chipfabrieken te bouwen. Het doel is om minder afhankelijk te worden van andere regio's, zoals Taiwan.

Reacties (69)

[RobbieB]

Toch altijd een dubbel gevoel bij dit soort steun aan bedrijven die al miljarden winst draaien.
In dit geval helpt het onze afhankelijkheid van Taiwan te verminderen, maar om daar nou 5 miljard euro belastinggeld tegen aan te gooien terwijl het bedrijf vorig kwartaal $7 miljard winst heeft gemaakt voelt toch niet helemaal lekker.

[wildhagen]

Toch is het wel logisch, omdat de kans groot is dat men hier anders geen fab wil wegzetten.

Economisch is dat voor die bedrijven minder interessant, door de hogere personeelskosten, grondkosten, kosten voor logistiek transport, energiekosten etc, tov de kosten in lagelonenlanden.

Plus dingen als milieuregels etc die hier ook strikter zijn en dus meer maatregelen (en dus kosten) vereisen dan in een lagelonenland.

De EU wil meer produktie op eigen bodem, dus zal men daar ook in iets moeten investeren, om het voor fabrikanten aantrekkelijk(er) te maken om hier fabs te bouwen.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 20 augustus 2024 15:36]

[BramVroy]

Dat begrijp ik, maar op lange termijn ben ik daar als belastingsbetaler niet blij mee.

Dit is een eerste stap. Misschien zegt TSMC binnen tien jaar "we hebben onze subsidies opgesoepeerd en de winstmaximalisatie is hier niet meer interessant, we zijn toch weer weg", en dan kunnen ze zo de overheid onder druk zetten om weer een subsidie te krijgen. En zo gaat er geld van burger->overheid->TSMC->aandeelhouders. Wij maken met ons belastingsgeld dus aandeelhouders nog rijker. Daar heb ik wel wat moeite mee.

[TerminalNL]

Ik snap je zorgen, maar is het andere alternatief, straks niks meer zelf kunnen produceren, een betere?

Wanneer Taiwan zou wegvallen als leverancier hebben we hier een serieus probleem. De kans dat Taiwan in de nabije toekomst word aangevallen is imo realistisch.
Om dat probleem te takelen kost het helaas even veel belastinggeld.

[lighting_]

Onafhankelijk zijn is niet in geld uit te drukken.
De eventuele schade is tig keer groter.
Overigens is het Duits belasting en niet EU
EU landbouw subsidie is jaarlijks 65 mld
Elk jaar...

[Reactie gewijzigd door lighting_ op 20 augustus 2024 18:52]

[svenk91]

Gezien zo’n groot deel in het optuigen van de fabriek zit, met apparatuur die je niet zomaar verhuist, gaan ze niet weg zolang dit procedé nog producten verkoopt. De kans is wel dat ze een nieuwe modernere fabriek niet zomaar bijplaatsen, al wordt Dresden wel een betere lokatie omdat er dan meer kennis en ervaring in de regio zit.

[FatGoebbelsIM]

Dit is een eerste stap. Misschien zegt TSMC binnen tien jaar "we hebben onze subsidies opgesoepeerd en de winstmaximalisatie is hier niet meer interessant, we zijn toch weer weg"

Dat zal niet gebeuren. Chip productie zal blijven groeien. Het is ook in TSMC's belang om zoveel mogelijk Fab's te bouwen net zoals Intel nu flink inzet om veel Fabs te bouwen, verdeeld over verschillende locaties en Samsung zal dat ook moeten doen omdat ze anders de boot gaan missen.

We gaan in de toekomst veel meer processors (SOCS, GPUs enz.) nodig hebben om in heel andere producten te stoppen niet alleen electronica maar ook in dingen die nu nog mechanisch zijn en onafhankelijk van electronica nu in principe goed functioneren.

Neem bvb autos, de enige electronica die we nodig hadden was de kabelboom om de bougies te laten vonken. Pas later is er meer electronica ingebouwd, tot de huidige EVs, die helemaal op electronica draaien en iedere auto tig chips heeft die miljoenen berekeningen loslaten om alles in goede banen te leiden.

Een miljarden industrie die nu al goed draait en enkel mechanisch is, is de wapenindustrie, zij zitten de chipindustrie nauwgezet te volgen. We hebben bvb slimme bommen, die kun je met een laser/GPS/herkenning vh object etc. slim afschieten om zo effectief mogelijk te maken. Daar gebruiken ze nu bestaande chips voor. Maar ze wachten op chips die flink ge-shrinkt zijn (lees op een flink kleinere node gebakken worden).

Ze willen chips die in een slimme klokje zitten maar met de kracht vd snelste chips die we nu in smartphones gebruiken. Ze willen nml. (net als die slimme bommen) de revolver (s) en geweren ook slim maken. Daar hebben ze nu al verschillend prototypes van die onhandig zijn, omdat de chips te groot zijn. En dit is uiteraard maar een voorbeeld.

Naarmate de race om kleinere "dies" echt goed losbarst (laten we eerlijk zijn het is nu vooral TSMC die de koploper is, de andere producenten staan nog niet op hun niveau) dan gaan tal van industrieen (die op dit moment mechanisch functioneren), bij ze aankloppen om chips voor hun te bakken.

[amigob2]

Tot dat US, Korea, China Taiwan een Chip oorlog beginnen , en wij in de EU geen noemenswaardige chip industrie hebben. En we ons helemaal blauw moeten betalen om zelfs simpel chips naar de EU te krijgen

We hebben in de EU high end chip industrie nodig en dat komt er alleen met staats steun ( subsidie lijkt niet meer het juiste woordje er voor tegenwoordig ) .

[Reactie gewijzigd door amigob2 op 21 augustus 2024 07:22]

[B64]

Precies dat, dit is puur vanwege geopolitieke ambities. Plus dat een dergelijke fabriek in de EU de regio ook interessanter wordt voor het vestigen van aanverwante maak-industrie.

[Cafe Del Mar]

Waarom zouden we belastinggeld versmossen aan iets dat ze in Taiwan efficiënter kunnen?
Je hoeft toch niet elk radertje in een keten in handen te hebben om toch super relevant te zijn? Wie maakt de chip designs (Intel, AMD, ARM, nVidia, ...)? Wie maakt de chipmachines (Canon, ASML)? Wie maakt de lenzen in die chipmachines (Carl Zeiss, Nikon)? Wie zorgt voor fundamenteel onderzoek (IMEC).
En zitten al die bedrijven in Taiwan? Nee toch?!
Het zijn beleidsmakers die zich de kop zot laten maken, die onze belastingcenten door het afvoerputje gieten, om dan frontpage te gaan verkondigen wat voor leuks ze bedacht hebben.
Zoek eens uit wat Thierry Breton met ATOS heeft uitgespookt: allerlei megalomane projecten en finaal is/was de firma alsnog failliet.
Intel zuipt subsidies van zowel de EU als de US en heeft nog nooit zo'n groot verlies moeten bekendmaken.
Stop toch met die onzin. Zet als land of als EU een beleid uit dat geënt is op onderwijs, onderzoek en ontwikkeling en kennisverwerving. Ook met we de laatste PISA/PIRLS resultaten is wel duidelijk dat er - ook in de EU (incl BE en NL) - nog een bak werk te realiseren is om de scores te verbeteren. Zorg dat het beleid inzet op vrije kapitaalsstromen en vrije toegang van hooggeschoolden (iets wat in NL moeilijk ligt, na de vorige verkiezingen . En zorg dat er een duidelijk kader is voor investeringen, waarbij handel met voorkennis - zowat de blasfemie in investeringskringen - ook echt aangepakt wordt.
Zo krijg je meer kennis, meer innovatie, meer investeringen via en in durfkapitaal.

Maar dat bekt niet zo goed als met een dikke cheque staan wapperen ergens op een natte wei waar "ooit" een FAB moet verschijnen.

[Tomatoman]

Wat doorslaggevend is staat keurig in het artikel benoemd:

Zo is de fabriek de eerste van zijn soort binnen de EU en heeft de staatsteun een 'incentive-effect', wat betekent dat de fabriek niet gebouwd zou worden zonder de subsidie.

Zonder de subsidie zou de fabriek niet gebouwd worden, ongeacht hoeveel winst TSMC maakt. Waar het om draait is dat de business case voor TSMC zonder de subsidie negatief zou zijn, terwijl de subsidie de business case wél sluitend maakt. En daarmee is meteen in te schatten hoe groot de subsidie zou moeten zijn: het is het bedrag dat nodig is om voorbij het punt te komen om een negatieve business case te laten omslaan in een positieve business case.

Om er een (vereenvoudigd) beeld bij te geven:

• Stel dat de fabriek 10 miljard kost om te bouwen, dat de fabriek een winst oplevert van 600 miljoen per jaar en dat de vereiste terugverdientijd 10 jaar is (alles wat na 10 jaar gebeurt, wordt niet meegewogen). Dan heeft de fabriek na 10 jaar 10 miljard gekost en 6 miljard opgeleverd, dus is de business case 4 miljard negatief. Het bedrijf gaat de fabriek nooit bouwen, ongeacht hoeveel winst het maakt op zijn overige bedrijfsactiviteiten.
• Nu wordt er eenmalig 5 miljard subsidie gegeven. Gevolg voor de business case: na 10 jaar heeft de fabriek 5 miljard gekost en 6 miljard opgeleverd. Nu is de business case positief als gevolg van de subsidie. Het bedrijf gaat de fabriek bouwen, zelfs als het verlies maakt op zijn overige bedrijfsactiviteiten.

[mvds]

Ik denk dat dit ook gezien word als investering in werkgelegenheid, en dat staat wss los van hoeveel omzet/winst zo'n bedrijf per jaar boekt

[CH4OS]

Werkgelegenheid is niet zozeer het punt, al is dat natuurlijk ook gelijk een mooie. Maar belangrijkste is om minder afhankelijk te zijn/worden van Taiwan en/of China.

EDIT:
Ik zal mijn bericht wat verder duiding geven: men is voornemens om minder afhankelijk te worden van landen die veel tech produceren zoals Taiwan en China dat momenteel voor praktisch heel de wereld doen en daar wilt men van af.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 20 augustus 2024 18:21]

[Heroic_Nonsense]

Taiwan is geen onderdeel van het land dat wij China noemen. Al denkt het land dat wij China noemen daar anders over.

Taiwan is ontstaan nadat de communistische partij de macht greep in het oude China. Taiwan is, strikt gezien, het laatste stukje dat over is van het pre-communistische China.

Het communistische China beschouwt Taiwan als een afvallige provincie. Taiwan beschouwt zichzelf als het échte China.

[cold_as_ijs]

De offciele naam voor Taiwan is Republic of China (ROC). Wat wij China noemen is Peoples republic of China (PRC). Tussen 1949 en 1971 werd de ROC erkent legitieme vertegenwoordiger van China in de VN.
Dus technisch gezien heeft @CH4OS gelijk ongeacht welke China hij bedoeld

[zap8]

Fyi Taiwan is geen erkent land (meer) door de VN en zit dus ook niet bij de VN. Het is slechts door een 12 dwergstaten erkent als land: Belize, Guatemala, Haiti, Holy See, Marshall Islands, Palau, Paraguay, St Lucia, St Kitts and Nevis, St Vincent and the Grenadines, Eswatini and Tuvalu.
Wij hebben in Nederland bv ook geen Taiwanese ambassade. Internationaal wordt Taiwan gezien als een "provincie" van China. China beschouwd Taiwan als een "afvallige" provincie.
De situatie is mbt internationale politiek interessant omdat Rusland gebieden die zich los willen maken van de Oekraine momenteel "helpt". Zou China deze Russische politiek hardop ondersteunen dan zou ze dat recht ook moeten geven aan Taiwan. Het gaat dus om zelfbeschikkingsrecht van bevolkingsgroepen in landen. Probleem is veel groter dan je denkt en heeft zich oa voorgedaan in voormalig Joegoslavie/ Servie en ook Spanje (Catalonie). Kortom in hoeverre mag een volk zelfbeschikkingsrecht hebben, complexe materie.

[Heroic_Nonsense]

offtopic:
Zoals @zap8 al schrijft, is de status van Taiwan op zijn zachtst gezegd een discussiepunt.

Taiwan noemt zichzelf afwisselend RoC en Taiwan; de rest van de wereld (minus de dwergstaatjes die zap8 noemt) durft het niet aan om Taiwan "Republic of China" te noemen. De PRC zou meteen gaan steigeren als de EU, de VS of iemand anders (die ze serieus nemen) dat zou doen. Dus doet niemand het, om een internationale rel te voorkomen.

Erkennen zou nog een stap verder gaan, en wordt door het overgrote deel van de landen op aarde zelfs niet overwogen.

Toch zijn we internationaal gezien begaan met het lot van Taiwan, en vindt import uit het land ook grootschalig plaats (er zitten nogal wat bedrijven in Taiwan). Iedere provocatie van China richting Taiwan wordt internationaal veroordeeld en bijvoorbeeld de Amerikaanse marine vaart regelmatig "een rondje langs Taiwan" om aan China duidelijk te maken dat ze geen aanval op Taiwan zullen tolereren. Ook onze eigen marine doet dat.

[svenk91]

We zijn er wel afhankelijk van of de PRC wel/niet op oorlogspad besluit te gaan.

[Heroic_Nonsense]

Daar heb je gelijk in, en dat schrijf ik ook nergens.

[TheGraphic]

Nog meer werkgelegenheid? Ze krijgen de banen niet eens vol in Duitsland waarom zou je dan nog meer banen willen creëren?

[MSalters]

Omdat Dresden in het oosten van Duitsland ligt, waar de werkgelegenheid een veel groter probleem is.

[masterfragger]

Deels juist. Ik ben recruiter voor de Duitse markt.

De regio Dresden is een enorme hub voor productie van halfgeleider technologie. Er zitten al allerlei (ook grote) bedrijven die nano-technologie produceren. In die regio is opvallend veel gekwalificeerd personeel te vinden voor dit soort ondernemingen.

[wildhagen]

Daar staat de regio Dresden al om bekend sinds de DDR periode, ook toen zat daar het grootste deel van hun high tech industrie, waaronder bijvoorbeeld grote namen als Carl Zeiss, Robotron etc.

Volgens mij was dit ook het grootste high tech industriële complex van het hele Oostblok.

Het gebied wordt ook wel Silicon Saxony genoemd, dat is niet voor niets. Er zit daar enorm veel kennis op dat gebied, al sinds de jaren 50 eigenlijk.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 20 augustus 2024 17:16]

[NeverSettle]

Ik neem aan dat een chip fabriek in Duitsland ook talentvolle mensen vanuit andere Europese landen aantrekt.

[wildhagen]

Dit soort fabrieken werken inderdaad vaak deels met expats, die van overal vandaan komen.

Niet zozeer voor de relatief "eenvoudige" functies, maar voor de meer high-tech functies wordt meestal personeel van over de hele wereld aangetrokken.

Maar dat is alleen de fab zelf. Je hebt natuurlijk ook te maken met een hele keten aan toeleveranciers en onderaannemers. Die werken vaak wel met lokaal personeel, en ook dat levert uiteraard werkgelegenheid op.

[thunder8]

En niet te vergeten de (tijdelijke) werkgelegenheid die de bouw van de fab met zich meebrengt. Dat pompt ook weer een aardig deel van de subsidie weer terug in de Duitse economie.

Maar ook zaken als materialen, werktuigen, alles wat met de bouw te maken heeft en in Duitsland wordt aangeschaft, is een deel van de subsidie die invloed heeft op de economie en daarmee eigenlijk direct terugvloeit.

[Byte]

Ik denk dat het vooral een goede zet is op gebied van onze afhankelijkheid richting Taiwan (en het oosten). Ik ben in ieder geval voorstander ondanks dat hrt heel veel belastingsgeld is!

[L2GX]

Het probleem daarmee is dat die werkgelegenheid dan weer enkel in de automotive sector zit.
Vanuit economisch standpunt sowieso al dubieus, want die sector lonkt buiten de chips om ook naar China voor onderdelen an technologie. Strategische onafhankelijkheid winnen we er dus niet van.
En ik herhaal me zelf, maar die arbeiders hebben we nodig voor de groene revolutie die wegens hoogdringendheid eigenlijk de automobielsector moet overslaan. Jobs moeten er komen in de productie van trams en treinen, de aanleg van en electrificatie van spoor, het isoleren van huizen, productie en installeren van warmtepompen en zonnepanelen.
Maar evengoed in het oplossen van de wooncrisis, het herstellen van klimaatschade, en andere problematieken waar we geen keuze hebben.
Behalve dan dat elke problematiek onze economie/politiek worst zal wezen, wij bouwen gewoon autos en wat de realiteit ons daarvoor aanrekent kwa overlast en schade schuiven we door naar de burger.

Met die 5 miljard hadden we een zonnepaneel industrie kunnen hebben, en ook bij de windturbinefabrikanten zouden ze zulke investeringen goed kunnen gebruiken.

Maar wij gaan dus eerst autos bouwen, met de roadmap van tien jaar terug kwa uitstoot, en dan later pas kijken voor de vergroening die elders nodig is.

Ik herhaal mezelf, maar de situatie wordt er niet beter op...

[wiseger]

We? Ik denk dat de meeste hier op Tweakers geen Duits staatsburger zijn.

Chips zijn overal voor nodig, ook voor zonnepanelen, windmolens, trams, treinen, warmte pompen. De elektrificatie kan niet plaatsvinden zonder chips. Dus juist voor de vergroening zijn dit soort investeringen noodzaak.

[L2GX]

Absoluut, maar ze gaan dus vooral draaien voor de auto-industrie.

[rapture]

In Azië zit het vol landen die 30% tot 50% van de kosten van een chipfabriek willen subsidiëren. Dan moeten wij ook marktconforme subsidies bieden om zo'n chipfabriek binnen te halen.

[Z80]

Als voorwaarden is dat dit een "open foundry" wordt. Dus ook andere fabrikanten mogen gebruik maken van de fab. Bosch, Infineon en NXP zitten er al met 10% ieder in.
En kleinere spelers krijgen hierdoor ineens de mogelijkheid om eigen chips te produceren in een moderne omgeving.

[Jeroen hofman]

@RobbieB
Dat was ook het eerste wat bij me op kwam, terwijl het bedrijf vorig kwartaal $7 miljard winst heeft gemaakt
De Europese Commissie heeft 5 miljard euro aan Duitse staatssteun goedgekeurd voor de bouw van TSMC's geplande chipfabriek in Dresden
Bizar allemaal

[watercoolertje]

Bedenk dan eens een goede manier om TSMC hier (EU) te laten produceren?

Niks bizars aan om bedrijven met geld te lokken als je ze hier wilt hebben. Andere optie is afdwingen/verplichten dat ze hier komen als ze hier willen verkopen. Dat is pas bizar...

[Jeroen hofman]

@watercoolertje
Dat bedoel ik ook .... bizars aan om bedrijven met geld te lokken

[NLxDoDge]

Ze hadden het ook weer buiten de EU kunnen bouwen, of in Amerika etc. etc.

En zie het vanaf de zonnige kant, als het net zo groot wordt als ASML (zal wel niet), dan kom er in ieder geval aardig wat banen bij.

[CH4OS]

Toch altijd een dubbel gevoel bij dit soort steun aan bedrijven die al miljarden winst draaien.
In dit geval helpt het onze afhankelijkheid van Taiwan te verminderen, maar om daar nou 5 miljard euro belastinggeld tegen aan te gooien terwijl het bedrijf vorig kwartaal $7 miljard winst heeft gemaakt voelt toch niet helemaal lekker.

Niet vergeten dat in dit geval de politiek (terecht mijns inziens) iets wilt bereiken (minder afhankelijk zijn van China). Dan is het alleen maar logisch als de politiek daarvoor ook de portemonnee trekt naar de fabrikanten toe. Het is in dit geval dus niet specifiek omdat die fabrikanten in het Westen met fabrieken willen uitbreiden.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 20 augustus 2024 15:44]

[lighting_]

Hoezo?
Hoe meer fabrieken hoe meer orders voor ASML.
Meer werkgelegenheid
En onafhankelijk zijn van cruciale onderdelen is niet in geld uit te drukken.
In het groter geheel is dit goed te verantwoorden.
Is Duits staats steun en niet EU

[Reactie gewijzigd door lighting_ op 20 augustus 2024 18:51]

[M14]

Nou weet ik niet direct hoe het gaat met EU geld, maar dergelijke steun in eigen land vloeit grotendeels ook weer terug de staatskas in. Immers wordt er veel aan loon uitgegeven, waarbij een aanzienlijk deel van de steun via loonbelasting weer terug komt. Over alle materialen wordt btw geheven, over de output van een dergelijke fabriek worden export belastingen geheven en over de winst wordt ook nog belasting betaald.

Doorgaans wordt een land er niet slechter op. Maar probeer dat maar eens aan iemand uit te leggen die denkt dat er 'gratis geld' wordt weggegeven.

[Microwilly]

Van mij mag hier veel meer van me belasting geld naar toe. En minder naar 'liefdadigheid' buiten de eu.
Dit maakt de euro zonne in de toekomst veel sterker.

[magnifor]

Liever 5 miljard naar de chipindustrie dan 5 miljard naar Oekraïne etc. Oekraïne is een bodemloze put, stel ze worden bevrijd van de Russen stoppen we miljarden om de boel weer op te bouwen terwijl de corruptie in dat land floreert. Dan liever 5 miljard van mijn belastinggeld naar een chipfabriek waarmee je geopolitieke afhankelijkheid verkleint en daarnaar ook nog werkgelegenheid creëert.

[kroegtijger]

Het doel is om minder afhankelijk te worden van andere regio's, zoals Taiwan.

Ik kan dat niet helemaal volgen als je vervolgens 5 miljard steekt in een operatie van TSMC, Taiwan Semiconductor Manufacturing Company... Ik geloof niet dat je dan direct minder afhankelijkheid van Taiwan aan het realiseren bent.

[CH4OS]

Daarom dat het in een aparte constructie wordt opgebouwd, waarvan TSMC 70% eigenaar is. De andere 30% worden in stukken van 10% (33% dus relatief gezien) verdeeld tussen drie andere bedrijven die ook in ESMC aansluiten. Als eea aanslaat, wordt TSMC mogelijk langzaamaan uitgekocht, maar is TSMC wel nodig bij het opzetten en opbouwen van het bedrijf.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 20 augustus 2024 16:20]

[kroegtijger]

Dat is naar mijn idee nog steeds niet logisch... je wilt minder afhankelijkheid, maar je geeft een bedrijf uit Taiwan vervolgens wel 70% van de zeggenschap. Dus al het beleid dat wordt gemaakt, zal naar alle waarschijnlijkheid dan ook niet met het oog op verbetering voor de Europese sector zijn. Daarnaast, alle opbrengsten die uit die fabriek komen, zal ook grotendeels naar Taiwan gaan verdwijnen (ondanks dat wij daar als collectief het geld voor op hebben gehoest), en dat alleen maar met als argument dat áls Taiwan als land wordt aangevallen en TSMC dus in Chinese handen komt, je daarna pas eventueel controle erover kan nemen.

Het zal ongetwijfeld aan mij liggen, maar is het dan niet handiger om niet met een tent als TSMC in zee te gaan, maar met een Europese speler in de markt? We hebben immers al de maker van de machines voor die fabrieken in handen... lijkt me zinvoller om dat uit te buiten dan een bedrijf van buiten de EU te sponsoren in het uitbreiden van hun activiteiten, met als doen de afhankelijkheid van datzelfde land in te perken...

[CH4OS]

Dat is naar mijn idee nog steeds niet logisch... je wilt minder afhankelijkheid, maar je geeft een bedrijf uit Taiwan vervolgens wel 70% van de zeggenschap. Dus al het beleid dat wordt gemaakt, zal naar alle waarschijnlijkheid dan ook niet met het oog op verbetering voor de Europese sector zijn.

Men wil minder afhankelijkheid, maar dat hoeft niet per se van de ene op de andere dag, toch? Beter is het om een bedrijf dat ervaring heeft mee te laten draaien zodat het nieuwe bedrijf niet het wiel opnieuw hoeft uit te vinden. Dan is het gewoon logischer om het met een opzet te doen zoals nu, omdat dit in de long run en goedkoper is en de kans van slagen aanzienlijk vergroot.

Het zal ongetwijfeld aan mij liggen, maar is het dan niet handiger om niet met een tent als TSMC in zee te gaan, maar met een Europese speler in de markt?

En welke Europese speler is dat precies, volgens jou? Juist. Daarom deze opzet, zodat de kleine partijen zoals NXP (wat van Philips afstamt als ik het mij goed herinner) kan leren van TSMC.[/q]We hebben immers al de maker van de machines voor die fabrieken in handen..[/q]De makers van de machines maken nog niet dat zij ook verstand hebben van de rest van het proces.

lijkt me zinvoller om dat uit te buiten dan een bedrijf van buiten de EU te sponsoren in het uitbreiden van hun activiteiten, met als doen de afhankelijkheid van datzelfde land in te perken...

Wat duurder is, meer tijd kost en een kleinere kans van slagen heeft... Wilde je nu wel of niet snel van de afhankelijkheid van de Taiwanezen en/of Chinezen af?

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 20 augustus 2024 16:39]

[kroegtijger]

En welke Europese speler is dat precies, volgens jou?

Zoals je zelf al als voorbeeld aandraagt NXP (inderdaad, voorheen Philips) met ASML, maar daarnaast kan je ook naar bijvoorbeeld de Amerikaanse spelers kijken. Denk aan AMD, Intel, Texas Instruments, Micron etc. en des noods zou je zelfs nog aan Samsung (Koreaans) kunnen denken. Oftewel, er is geen noodzaak om dat via Taiwan / China te spelen. Het is een keuze die gemaakt is, waarvan ik voor alsnog een hele hoop mogelijke eventuele redenen lees, maar niets concreets wat TSMC nu dé partij maakt om dit samen mee op te zetten. In het artikel wordt ook gesproken over Intel die met een vergelijkbaar traject bezig is (weliswaar 2x zo groot zelfs) dus het kan wel degelijk zonder de Aziatische hoek erbij te halen

[CH4OS]

AMD heeft alles juist uitbesteed aan... TSMC, dat is niet zonder reden. De Amerikanen zijn zelf ook bezig om eea naar USA te halen, om exact dezelfde reden, dus waarom zouden wij afhankelijk moeten blijven van een niet Europees land? Dat is waar het juist om gaat, onafhankelijk kunnen zijn in de "chipsoorlog". En TSMC doet dat waarschijnlijk een stuk goedkoper dan men dat kan vanuit het Westen zoals Amerika. Intel lijkt me dus ook wel druk met andere zaken, als zij zelf een 2x zo grote fabriek gaan optuigen zelfs...

Ik noemde China overigens ook meer omdat zij ook veel produceren, denk bijvoorbeeld aan de iPhone.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 20 augustus 2024 17:57]

[BarnET]

De SOC’s van Apple komen exclusief uit de fabriek van TSMC in Taiwan.

Vaak de meest geavanceerde productie node waar Apple zelf financieel in bijdraagt.

[Blokker_1999]

Natuurlijk wel, als de volksrepubliek China morgen de republiek China aanvalt dan zal de impact daarvan minder gevoeld worden in Europa dankzij deze productiecapaciteit. En als de volksrepubliek de macht overneemt en TSMC de grond in geboord wordt door sancties, dan krijgen NXP, Infinneon en Bosch ineens de volledige controle over die fab.

[ppotter10]

ik denk dat ze die fab eerst sluiten en de boel leeghalen via een omweg voordat ze aanvallen. Zo dom zijn ze niet.

[oltk]

Aan een fabriek hebben ze niets. De meeste machines hebben ze ook wel. Het gaat om de aan- en afvoerlijnen. Grondstoffen, halfproducten etc etc. Uit vrijwel alle landen komen op de strategische momenten grondstoffen aan en worden halfproducten naar vervolgfabrieken gebracht. Als China de tent leegrooft heeft ze alleen de apparatuur. De rest van de keten is dan ingestort en de chipproductie in de wereld ligt op zijn gat. Mogelijk een reden dat China veel investeert in eenvoudige chps en dat de EU hier nu ook in investeert: deze chips zijn nodig voor het overgrote deel van de productie van goederen. Die high-end chips zijn veel minder interessant. De technoloog (podcast BNR) heeft hier een informatieve aflevering over gehad en ook over het Nederlandse ecosysteem.

[Loller1]

En bonus: dit soort projecten maakt het alleszins van een financieel perspectief minder interessant om Taiwan binnen te vallen, ook al zit TSMC daar.

[m_snel]

Maar als ze niet meer belangrijk zijn omdat alles ergens anders gemaakt kan worden zal de weerstand tegen een inval natuurlijk niet erg hoog zijn.
Zo heeft ieder voordeel wel een nadeel

[bbc]

Financieel is het misschien minder interessant, maar de vraag is of het geopolitiek gezien misschien net wel de deur openzet om Taiwan in te lijven. Het Westen zal minder interesse hebben om zich te moeien indien we onze chips kunnen blijven produceren.

[watercoolertje]

Als de rest van de wereld niet meer afhankelijk is van Taiwan voor chips, wie gaat ze dan nog (in dezelfde mate als we nu zouden) helpen als ze wel aangevallen worden?

Imo is het dus tweeledig, er is een voordeel maar ook zeker een nadeel. Landen helpen elkaar makkelijker/meer als ze elkaar nodig hebben!

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 20 augustus 2024 16:16]

[dasiro]

Zo is de fabriek de eerste van zijn soort binnen de EU en heeft de staatsteun een 'incentive-effect', wat betekent dat de fabriek niet gebouwd zou worden zonder de subsidie.

zoals gewoonlijk trekken ze dat er bij, maar TSMC heeft natuurlijk geld genoeg om dat zonder subsidie neer te zetten. De enige reden is dat ze méér in Duitsland krijgen dan elders

Er zullen planar transistors geproduceerd worden op 28nm- en 22nm-procedés en finfets op 16 en 12nm

zouden daar nieuwe machines komen of uit een bestaande fab waar ze plaats willen maken voor nieuwere, want aan de afmetingen te zien zijn dat geen state-of-the-art processen.

[PainkillA]

moeten bedrijven niet hun eigen broek ophouden? Nu betalen we allemaal belastinggeld zodat de managers weer de zakken kunnen vullen

[deregtx]

Globalfoundries is hun Dresden fabriek aan het uitbreiden. En bouwt een nieuwe fabriek in Frankrijk samen met STMicroelectronics... En nu TSMC en Intel. Straks overcapaciteit?

[janpiet]

Voor de Tesla fabriek in de voormalige DDR moest waardevol bos verdwijnen. En werd de productie belemmerd door een aanval van de antifa op de fabriek vanwege de "milieuonvriendelijkheid" hiervan. Spannende tijden dus voor TSMC.

[NoTechSupport]

Als China effectief Taiwan binnenvalt kan het zijn dat er geen chips meer te koop zijn. Dan zijn die chips die je zelf maakt direct de goedkoopste. En dan is het handig dat je kennis hebt die je als basis kan gebruiken voor andere fabrieken.

Men heeft nog lang gewacht, het is jammer genoeg duidelijk dat China niet tevreden zal zijn met economische dominantie alleen.

[yevgeny]

12nm is oude tech dat kan global foundries dat fabs in dezelfde regio heeft ook maken.

Komt nog bij dat intel onlangs ontslagen heeft aangekondigd, hun fabs draaien enorme verliezen omdat er te weinig klanten zijn voor hun 12nm wafer productie.

[Reactie gewijzigd door yevgeny op 20 augustus 2024 18:18]

[BarnET]

Is het daadwerkelijk zo slim om als het westen China af te sluiten van technologische samenwerking met ASML.

Terwijl Taiwan de meest geavanceerde chip fabriek van de wereld heeft?
Pal voor de kust van Xi Jinping.

Hoe kan het dat wij niet begrijpen dat dat een enorme rode lap voor de stier is?

[Shoeharma]

Er wordt vaak afgegeven op de voormalige DDR maar toen robotron fabs had in Dresden waren die fabs tenminste rendabel zonder subsidie.

Mij lijkt dat zo'n bedrijf in de DDR volledig door de staat is opgebouwd en gerund. Mogelijk rendabel binnen de eigen Soviet wereld, maar na de val van de muur snel niet meer competitief begreep ik.

Dat gezegd, ik ben niet zo heel bekend met Robotron. Heb het ooit in een documentaire voorbij zien komen. Misschien iets voor een achtergrondartikel Tweakers ?

[CH4OS]

Het is niet dat je die kosten kan afschuiven op elke medewerker apart natuurlijk. De totale kosten kunnen ook nog eens hoger zijn. De fabriek moet immers ook gebouwd worden et cetera, dat ook van dit geld betaald moet worden. Dan zullen er ook machines aangeschaft moeten worden om de wafers en chips e.d. te maken, wat ook betaald moet worden van dit bedrag.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 20 augustus 2024 16:40]

[wiseger]

Heel eenvoudig. China heeft geen open markt. Je kan als Westers bedrijf niet zomaar exporteren naar China. Op hun markt kan je niet concurreren tegen hun ondernemingen.

Vroeger dwongen ze Westerse bedrijven zelfs joint ventures op te zetten waarbij kennis overdracht zeer belangrijk was zodat ze alles na konden maken.

Inmiddels is het Westen niet meer zo naief en worden China ook steeds meer belemmeringen en beperkingen opgelegd om onze industrie tegen dumping te beschermen zodat onze bedrijven niet failliet gaan.

Het is allemaal niet zo ingewikkeld.