Pinnacle Ridge
Toen AMD een jaar geleden zijn eerste Ryzen-processors uitbracht, leek het bijna te mooi om waar te zijn; AMD kon na jaren flinke achterstand eindelijk de concurrentie met Intel weer aan, en hoe. De Ryzen-processors brachten een voor huidige begrippen enorme stap vooruit in ipc en combineerden goede prestaties met een relatief laag energiegebruik. Een nieuwe generatie en architectuur vergen ook een nieuw platform, en AMD beloofde dat het AM4-platform, zoals we gewend zijn van het bedrijf, verschillende processorgeneraties meekan.
Eindelijk is die nieuwe generatie er dan, en ja, ook de nieuwe processors kun je op bestaande moederborden gebruiken. AMD heeft de tweede generatie Ryzen de codenaam Pinnacle Ridge gegeven, met cores die Zen+ worden genoemd. De processors zijn te herkennen aan het typenummer dat met een 2 begint, waar de vorige Ryzen-generatie, met Zen-cores, met een 1 begint.
Hoewel Pinnacle Ridge-processors zonder problemen op AM4-borden met de B350- of X370-chipsets werken, is het volgens AMD raadzaam om een moederbord met de nieuwste chipset, X470, te combineren met de nieuwe Ryzen 2-processors. Die chipset kan namelijk net iets meer prestaties halen uit de xfr-functionaliteit, de extra turbo dus. De adviesprijzen van vooralsnog vier beschikbare Ryzen 2-processors, de Ryzen 7 2700X en 2700, en de Ryzen 5 2600X en 2600, zijn respectievelijk 329 en 299 dollar, en 229 en 199 dollar. We hebben de eerste drie getest: de 2600 konden we nog niet bemachtigen.
Wat is nieuw aan Zen+?
De eerste generatie Ryzen werd, net als Threadripper en Ryzen met Vega overigens, op 14nm geproduceerd door GlobalFoundries. De Ryzen 2-generatie wordt nog steeds door GloFo gemaakt, maar op een verbeterd 12nm-procedé. Dat laat de Ryzen 2-processors hogere kloksnelheden halen met hetzelfde verbruik of lager. Daarnaast zijn er architecturele tweaks en verbeteringen doorgevoerd, waardoor de prestaties beter zijn.
We kijken eerst even naar het vernieuwde 12LP-procedé. Als we de naamgeving van GloFo en AMD mogen geloven, is het nieuwe procedé op 12nm Low Power gebaseerd, waar Summit Ridge op een 14nm-procedé werd gemaakt. De 12LP-naam lijkt grotendeels alleen dat. Zo is de die-oppervlakte nog steeds 213mm² en tellen de processors 4,8 miljard transistors, net als Summit Ridge. AMD geeft zelf ook aan voor Zen+ niet van een optisch kleiner procedé gebruik te maken, maar voornamelijk de verbeterde eigenschappen van de 12LP-node te gebruiken. Verder zijn de finfetverhoudingen niet veranderd met een hogere ratio voor de fins, want dat zou te grote veranderingen opleveren voor vooral de analoge circuits, zoals timings voor pci-e, geheugen en klokdistributie. Toch zijn er wel degelijk verbeteringen, vooral waar het energiegebruik betreft. Volgens AMD's eigen testdata zou Pinnacle Ridge bij gelijke kloksnelheid van 3,5GHz ongeveer 11 procent minder energie gebruiken. Dat is mogelijk door een verlaging van de Vcore van 50mV, die onder meer mogelijk wordt gemaakt door betere elektronenmobiliteit van de 12LP-transistors.
Dat betekent dat processors met een gelijke tdp hoger geklokt kunnen worden, een eigenschap die AMD illustreert met een vergelijking tussen de R7 2700 en de R7 1700. Beide processors hebben een tdp van 65W, maar de 2700 scoort zestien procent hoger in de multithreaded test van Cinebench. Overigens hebben de door ons geteste R7 2700X en R5 2600X tdp's van respectievelijk 105 en 95W.
Een zwak punt van de eerste generatie Zen-processors was de latency van de caches en het geheugen. De snelheid van het infinityfabric, dat de cores en L3-caches, en de corecomplexes met elkaar verbindt, is recht evenredig met de geheugensnelheid. De geheugencontroller had echter moeite met hoge geheugenkloksnelheden, waardoor de latencies vrij hoog waren. AMD heeft dat in Zen+ verbeterd en de geheugencontroller kan nu hogere snelheden aan. Tijdens het testen konden we de snelheid, met Samsung B-die-geheugenmodules, opschroeven tot 3866MT/s. Dat is indrukwekkend als je bedenkt dat de snelheid bij de introductie van de eerste generatie Zen nauwelijks stabiel boven de 3000MT/s te krijgen was, iets wat overigens werd verbeterd met nieuwe biosversies.
AMD heeft de cacheverdeling niet aangepast: elke core van Zen+ heeft net als Zen 64kB L1-instructiecache en 32kB L1-datacache, 512kB L2-cache per core en 16MB gedeeld L3-cache, verdeeld over de twee corecomplexes.
De caches zijn volgens AMD een stuk sneller geworden, dankzij lagere latency voor alle cachelagen, inclusief het geheugen. De winst zou mogelijk zijn door een combinatie van het vernieuwde 12LP-procedé en een herkarakterisatie van de caches. Al met al zou de verbeterde mobiliteit in de transistors en de lagere latencies een ipc-verbetering van ongeveer drie procent ten opzichte van Zen opleveren. Voor overklokkers is het goed om te weten dat de heatspreader gesoldeerd is.
Het platform en een nieuwe chipset
Toen AMD de eerste generatie Ryzen-processors introduceerde, ging dat gepaard met een nieuwe socket, de AM4-socket, en de 300-serie chipsets. AMD beloofde het AM4-platform verschillende generaties in stand te houden, en de Ryzen 2-processors kunnen dan ook gewoon in 300-seriemoederborden worden gebruikt. Uiteraard is daarvoor een actueel bios nodig, maar fabrikanten zouden die al sinds begin dit jaar op borden hebben geflashed, zodat het merendeel van de 300-moederborden in winkels een compatibel bios hebben, te herkennen aan een sticker op de doos.
Er is echter ook een nieuwe chipset ontwikkeld, speciaal voor de tweede Ryzen-generatie: de X470-chipset. Dat is een optimalisatie van de X370-chipset die nog steeds door ASMedia wordt gemaakt, en biedt geen nieuwe hardwarefeatures, maar heeft wel een aantal verbeteringen. Zo is de stroomvoorziening verbeterd om de hogere kloksnelheden van de Ryzen 2-processors en bij overklokken beter te ondersteunen. Daarnaast is de geheugencompatibiliteit verbeterd.
Ook levert AMD een cachingtechnologie, die ze StoreMI noemen, gratis mee. Daarmee kun je harde schijven en ssd's combineren om veelgebruikte data op de snelste opslag te zetten, waarbij je alle soorten opslag kunt combineren zonder herinstallaties. Ook kun je 2GB werkgeheugen voor caching reserveren. De technologie is ook voor oudere 300-seriemoederborden beschikbaar, maar kost dan geld. De tdp van de X470-chipset is bovendien verlaagd van 6,8 naar 4,8W.
Precision Boost 2 en XFR2
AMD heeft in zijn Zen-cores een enorme hoeveelheid sensors ingebouwd, die via het SenseMI-grid worden uitgelezen. Op basis van de uitgelezen stroomsterktes, spanningen en temperaturen kan de processor via Precision Boost automatisch worden overgeklokt. Als er voldoende ruimte in de stroomvoorziening is en de temperaturen het toestaan, kan in stapjes van 25MHz worden overgeklokt. Precision Boost 2 kan daarbij twee scenario's hanteren: alle cores overklokken als drie of meer threads belast worden, of Precision Boost, bij een belasting van één of twee threads. Bij versie 2 van Precision Boost is de overkloksnelheid hoger dan bij versie 1 als verschillende threads licht belast zijn. PB2 benut de zogeheten thermal headroom en het energiebudget vollediger dan PB1. Dat leidt tot hogere en langere turbofrequenties dan bij de eerste versie.
Waar Precision Boost 2 de maximale kloksnelheden aanhoudt die AMD heeft gedefinieerd, kan XFR2, ofwel eXtended Frequency Range 2, boven die limieten opereren. XFR2 komt in actie als de gebruiker voor goede koeling en airflow heeft gezorgd, bijvoorbeeld door een goede waterkoeler te installeren. Net als PB2 kan XFR2 op alle cores aangrijpen en gedurende langere tijd hogere kloksnelheden opleveren. AMD heeft de XFR2-snelheden niet bevestigd, maar we gaan ervan uit dat ze tenminste de klokboosts geven die XFR geeft. Op de X-modellen zou dit 100MHz extra kloksnelheid opleveren, waardoor de clocks van de 2700X op 4,4GHz komen en die van de 2600X op 4,3GHz, en XFR2 zou dan 50MHz extra bieden voor de overige modellen. Zo komen we op een aanzienlijk aantal mogelijke kloksnelheden, waartussen bovendien nog flink wordt geschakeld.
| Processor |
Standaardklok |
All core turbo |
Max turbo |
XFR (onbevestigd) |
| 2700X |
3,7GHz |
4GHz |
4,3GHz |
4,4GHz |
| 2700 |
3,2GHz |
3,4GHz |
4,1GHz |
4,15GHz |
| 2600X |
3,6GHz |
3,9GHz |
4,2GHz |
4,3GHz |
| 2600 |
3,4GHz |
? |
3,9GHz |
3,95GHz |
| 1800X |
3,6GHz |
3,7GHz |
4GHz |
4,1GHz |
| 1700X |
3,4GHz |
3,5GHz |
3,8GHz |
3,9GHz |
AMD heeft ook zijn Ryzen Master-overkloksoftware aangepakt, waardoor overklokken en systeemoptimalisatie makkelijker worden. Zo kan Ryzen Master 1.3 nu de snelste en een-na-snelste cores in een corecomplex identificeren, zodat je die extra hard kunt laten werken of extra hoog kunt overklokken. Ook krijg je advies over de ruimte die de totale stroomvoorziening je biedt voor overklokken, en kan de software de capaciteiten van de vrm's uitlezen, zodat je gerichter op zoek kunt naar knelpunten in je prestaties. In een toekomstige versie kun je met Precision Boost Overdrive van extra vrm-capaciteit gebruikmaken en de Vcore extra opschroeven om hogere kloksnelheden te realiseren. Ook kun je de Package Power Tracking uitlezen, ofwel je procentuele afstand tot het maximale vermogen dat je socket kan leveren.
Eveneens nieuw is de Thermal Design Current, de afstand tot de maximale stroom die de vrm's op het moederbord kunnen leveren. De edc-weergave is vrijwel hetzelfde als tdc, maar deze electrical design current is de piekstroom die je moederbord gedurende korte tijd kan leveren. In principe moeten deze waarden in real time worden uitgelezen door middel van sensors op het moederbord. In een toekomstige versie kun je met Precision Boost Overdrive van extra vrm-capaciteit gebruikmaken en de Vcore extra opschroeven om hogere kloksnelheden te realiseren.
Specificaties en testsystemen
We zetten de nieuwe processors even op een rij en vergelijken de line-up met de vorige generatie.
| Ryzen 2000-serie |
Ryzen 7 2700X |
Ryzen 7 2700 |
Ryzen 5 2600X |
Ryzen 5 2600 |
| Cores/threads |
8/16 |
8/16 |
6/12 |
6/12 |
| Baseclock |
3,7GHz |
3,2GHz |
3,6GHz |
3,4GHz |
| Boostclock |
4,3GHz |
4,1GHz |
4,2GHz |
3,9GHz |
| Tdp |
105W |
65W |
95W |
65W |
| Koeler |
Wraith Prism |
Wraith Spire |
Wraith Spire |
Wraith Stealth |
| Prijs |
329 dollar |
299 dollar |
229 dollar |
199 dollar |
Vergeleken met de vorige generatie levert dat het volgende plaatje op. Voor de 1800X komt voorlopig nog geen 2800X-vervanging, maar voor de toekomst sluit AMD niets uit. In het quadcore-Ryzen 5-segment is enkel nog de 2400G, met ingebouwde Vega-gpu, beschikbaar en ook op Ryzen 3-opvolgers, behalve de 2200G, moeten we nog even wachten. Ryzen 2-processors in de 5- en 3-series zouden later dit jaar verschijnen. We hebben overigens de prijsverlagingen van Ryzen van januari tussen haakjes in de tabel opgenomen.
| Segment |
Ryzen (Summit Ridge): clocks,
cores, tdp, prijs (nieuwe adviesprijs) |
Ryzen 2 (Pinnacle Ridge): clocks,
cores, tdp, prijs |
| |
1800X: 3,6-4,1GHz
8/16, 95W, $499 ($349) |
? |
| Ryzen 7 |
1700X: 3,4-3,9GHz
8/16, 95W, $399 ($309) |
2700X: 3,7-4,3GHz
8/16, 105W, $329 |
| |
1700: 3,0-3,75GHz
8/16, 65W, $329 ($299) |
2700: 3,2-4,1GHz
8/16, 65W, $299 |
| Ryzen 5 |
1600X: 3,6-4,1GHz
6/12, 95W, $249 ($219) |
2600X:3,6-4,2GHz
6/12, 95W, $229 |
| |
1600: 3,2-3,7GHz
6/12, 65W, $219 ($189) |
2600: 3,4-3,9GHz
6/12, 65W, $199 |
| |
1500X: 3,5-3,9GHz
4/8, 65W, $189 ($174) |
? |
| |
1400: 3,2-3,45GHz
4/8, 65W, $169 ($169) |
2400G*: 3,6-3,9GHz
4/8, 65W, $169 |
| Ryzen 3 |
1300X: 3,5-3,9GHz
4/4, 65W, $129 ($129) |
? |
| |
1200: 3,1-3,45GHz
4/4, 65W, $109 ($109) |
2200G*: 3,5-3,7GHz
4/4, 65W, $99 |
De 2200G en 2400G zijn geen processors van de tweede generatie Ryzen; ze hebben geen 12LP Zen+-cores aan boord, maar geoptimaliseerde Zen-cores. Wel worden ze gepositioneerd als opvolger van respectievelijk de Ryzen 3 1400 en Ryzen 3 1200.
We hebben de drie nieuwe Ryzen-processors die tot onze beschikking stonden, de 2700X, de 2700 en de 2600X, op een X470-moederbord getest om het optimale platform voor de processors te garanderen. Zoals gebruikelijk hebben we het geheugen op de maximaal door de geheugencontroller ondersteunde snelheid ingesteld.
| Platform |
AM4 - Ryzen 2 |
AM4 - Ryzen 1 |
Lga1151 |
| Processors |
Ryzen 2 (5 en 7) |
Ryzen 1 (3, 5 en 7) |
Intel Core |
| Moederbord |
Asus Crosshair VII Hero |
Asus Crosshair VI Hero |
Asus Maximus VII Ranger |
| Geheugen |
16GB Ddr4-2933 |
16GB Ddr4-2667 |
16GB Ddr4-2667 |
| Videokaart |
Nvidia GeForce GTX 1080 Ti |
Nvidia GeForce GTX 1080 Ti |
Nvidia GeForce GTX 1080 Ti |
| Koeling |
Cooler Master MasterLiquid Lite 120 |
Cooler Master MasterLiquid Lite 120 |
Cooler Master MasterLiquid Lite 120 |
| Ssd |
Samsung 850 Evo 500GB |
Samsung 850 Evo 500GB |
Samsung 850 Evo 500GB |
| Besturingssysteem |
Windows 10 v1709 |
Windows 10 x64 Creators Update |
Windows 10 x64 Creators Update |
| Voeding |
Seasonic Prime Titanium 650W |
Seasonic Prime Titanium 650W |
Seasonic Prime Titanium 650W |
Prestaties
We vergelijken de nieuwe Ryzen-processors uiteraard met hun voorgangers. Daarnaast nemen we de drie populairste en vergelijkbaar geprijsde Intel-processors mee in de vergelijking. Zoals gebruikelijk beginnen we met de synthetische benchmark Cinebench.
- Cinebench R15 1T
- Cinebench R15 nT
Singlethreaded laat Cinebench mooi zien dat de hogere kloksnelheden, hoe kan het ook anders, tot hogere scores leiden. Vergeleken met hun voorgangers zetten Ryzen-processors van de tweede generatie steeds een ruim tien procent hogere score neer. Kijken we echter naar Coffee Lake, dan is Intel nog steeds de baas in singlethreadedland, grotendeels dankzij de hogere kloksnelheid en een beetje geholpen door de iets hogere ipc. Ook in de multithreadedtest is Ryzen 2 een dikke tien procent sneller dan Ryzen 1 en moet Intel de meeste Ryzen-processors als snellere erkennen.
- Lightroom
- Photoshop
- Premiere Pro 4k
In Lightroom zijn twee Intel-processors nog steeds de snellere optie, maar voor Photoshop profiteer je van de hogere kloksnelheid van Ryzen 2 en is is de 2700X sneller dan rivaal 8700K van Intel. In Premiere zijn de verschillen, op de flinke voorsprong van de 2700X na, vrij klein.
- Staxrip x264
- Staxrip x265
- Blender 2.78c
Codering met de h264-codec in Staxrip gaat de 2700X goed af en dat is dan ook de snelste processor, maar Intel is sterker in h265-codering. Ook in Blender is de 2700X de snelste, maar alle Ryzen 2-processors zijn flink sneller dan de Ryzen 1-processors die ze opvolgen.
- GB 1T-score
- GB 4.1 nT-score
- GB 4.1 1T integer-score
- GB 4.1 1T fp-score
- GB 4.1 1T crypto-score
Intel-processors scoren weliswaar flink beter in de singlethreaded-benchmarks van Geekbench, maar we zien wel dat de nieuwe Ryzens stukken beter presteren dan de oudere generatie. In de uitgesplitste singlethreadedtests is de encryptie nog wat extra verbeterd, terwijl de floatingpoint- en vooral de integerprestaties minder grote stappen maken.
- PCMark 8 Home
- PCMark 8 Work
- PCMark 8 Creativity
Ook in PCMark scoort de 2700X het best in de Home- en Creativity-tests, maar de Work-benchmark is het domein van Intel. Omdat PCMark meer componenten dan alleen de processor test, zijn de winsten van Ryzen 2 wat kleiner dan bij de meer processorgerichte benchmarks.
- Opgen. verm. idle
- Opgen. verm. Premiere
- Opgen. verm. Cinebench
De vermogens meten we aan de twaalfpinsprocessorvoeding, waardoor we puur het opgenomen vermogen van de processor kunnen isoleren en niet het complete systeem meten. Idle heeft AMD een nadeel ten opzichte van Intel. We meten onder belasting eerst het opgenomen vermogen tijdens het draaien van de Premiere-test en middelen dat. De 2700 haalt keurig zijn tdp en is met 65W lekker zuinig, waarbij alleen de i5-8600 iets zuiniger is. De twee X-processors zijn minder zuinig dan hun tdp en verstoken ook flink meer dan de vorige generatie. Een vergelijkbaar beeld zien we bij de opgenomen vermogens tijdens Cinebench. Vooral de flink hogere allcoreturbo van 4GHz van de 2700X en de 3,9GHz van de 2600X tegenover de 3,4GHz van de 2700 zouden een verklaring voor de fors hogere verbruikscijfers kunnen bieden.
Gameprestaties
Gaming is een beetje het zwakke punt van de Ryzen-processors gebleken in vergelijkingen met de processors van Intel. Games profiteren vooral van de hogere kloksnelheden die Intel biedt bij een vrij geringe belasting van slechts enkele cores. Vooral DX11-games zijn matig in het benutten van meer dan twee of vier cores, maar ook DX12-games, die dat iets beter zouden kunnen, presteren toch beter op Intel-processors.
Met de nieuwe generatie Ryzen zijn de kloksnelheden flink verhoogd, zowel bij een belasting van enkele zwaarbelaste cores als bij meer, lichter belaste cores.
- GTA V, 1080p Medium
- 1080p Ultra
- 1080p Medium (99p)
- 1080p Ultra (99p)
In GTA zien we dan ook een verbetering van tussen de tien en twintig procent in framerates, en de 2700X komt aardig in de buurt van de 8700K.
- The Witcher 3 1080p Med.
- 1080p Ultra
- 1080p Med. (99p)
- 1080p Ultra (99p)
Ook in The Witcher 3 loopt de winst tot een procent of vijftien op en ontlopen de Ryzen 2-processors de Coffee Lake-processors van Intel, zeker in de Ultra-preset, vrijwel niet.
- RotTR, 1080p Medium
- 1080p Ultra
In Tomb Raider loopt de winst opnieuw op tot vijftien procent ten opzichte van de oude Ryzen-generatie, maar Coffee Lake houdt een flinke voorsprong.
Uiteraard betekenen de over het algemeen iets betere prestaties van de Intel-processors niet dat de Ryzen-processors, ongeacht of het de eerste of tweede generatie is, ongeschikt zijn om te gamen. Op een normale monitor zijn framerates boven de 60fps al prima en alleen als je gamet op een supersnelle monitor, merk je echt iets van de hogere framerate. Dat gezegd hebbende is een beetje buffer voor extreem zware scènes wel prettig, zodat je framerate niet op cruciale momenten kan inzakken. Op hogere resoluties zal je videokaart overigens eerder de bottleneck vormen dan de processor.
Latencies en ipc vergeleken
AMD claimt dankzij het 12LP-procedé van GloFo een lager opgenomen vermogen te realiseren bij een gelijke kloksnelheid vergeleken met de eerste generatie Zen-cores, of betere prestaties bij identiek opgenomen vermogen te bieden. Een 2600X zou vergeleken met een 1600X maar liefst elf procent minder energie opnemen in Cinebench als beide processors op 3,5GHz worden geklokt. En als de 1700 en 2700, beide 65W-processors, Cinebench draaien, zou de 2700 een zestien procent hogere score neerzetten.
Om die claim te testen hebben we de 1700X, een processor met Zen-cores van de eerste generatie dus, in het X470-bord geprikt en op 3,5GHz geklokt. Ter vergelijking hebben we de 2700 genomen en alle instellingen gelijkgehouden. We hebben getest met een kloksnelheid van 3,5GHz, een Vcore van 1,35V en geheugen op 2933MT/s met een geheugenspanning van 1,35V. Update: daarmee zijn de opgenomen vermogens, die we eerder hebben vermeld, niet helemaal eerlijk. Die hebben we daarom uit de grafieken verwijderd. Voor een vergelijking tussen opgenomen vermogens van de stock-processors verwijzen we je naar de vorige pagina.
We hebben met deze instellingen de singlethreaded- en multithreadedtests van Cinebench R15 gedraaid en het vermogen gemeten.
- Cinebench R15 1T
- Cinebench R15 nT
De scores wijken af van de opgenomen vermogen-tests met stock-processors omdat de processors met een gelijkgetrokken bios-powerprofile zijn getest zodat alle variabelen als spanning waar mogelijk identiek zijn.
Zowel in de singlethreaded- als in de multithreaded-benchmark zien we dat Zen+ een iets betere score haalt, van ruim 2 procent hoger. Volgens AMD bedraagt de ipc-winst 3 procent, maar we noteren 2 à 2,5 procent winst. Dat komt aardig in de buurt van AMD's claim.
Eerder schreven we dat de latencies van de caches verlaagd waren en dat die reductie volgens AMD zelfs ruim dertig procent kan bedragen. We hebben daarom Sisoft Sandra op de 1800X en de 2700X gedraaid, zowel op de stocksnelheden als op een gelijkgetrokken 4GHz, en ter extra vergelijking hebben we dat ook op de 8700K gedaan. We kijken eerst naar de intercore-latency en -bandwidth, en splitsen de latency op tussen de cores binnen hetzelfde corecomplex en tussen ccx'en onderling.
| Test |
Bandbreedte |
Intracore-latency |
Intrercore-latency |
Interccx-latency |
| 2700X @ 4GHz |
51,6GB/s |
14,5ns |
41,3ns |
117,9ns |
| 1800X @ 4GHz |
51,41GB/s |
14,8ns |
41,3ns |
119,4ns |
| 2700X stock |
49,19GB/s |
13,4ns |
39,3ns |
115,7ns |
| 1800X stock |
46,44GB/s |
14,9ns |
41,6ns |
125,1ns |
| 8700K stock |
51,25GB/s |
14,8ns |
43,3ns |
nvt |
De 2700X is stock flink sneller dan de 1800X, vooral wat bandbreedte tussen de cores en wat latency tussen de twee corecomplexes betreft, wat vooral te danken is aan het snellere geheugen van 2933MT/s tegenover 2667MT/s. Als we de kloksnelheden van de processors en het geheugen gelijktrekken, dan blijft er van die verschillen weinig over.
| Sisoft Sandra-test |
2700X @ 3,5GHz |
1700X @ 3,5GHz |
Procentueel verschil |
| L1 cache latecy |
1,1ns |
1,1ns |
0* |
| L2 cache latency |
3,5ns |
4,9ns |
28,6% |
| L3 cache latency |
9,1ns |
10,5ns |
13,3% |
| Memory latency |
59,9ns |
67,6ns |
11,4% |
Kijken we dan naar de cachelatencies, waarin AMD zegt flinke verbeteringen te hebben doorgevoerd, dan zien we een reductie van ongeveer 29 procent voor de L2-latency en 13 procent voor de L3-latency. Met latencies van één nanoseconde kunnen we het verschil in de L1-latencies niet meten. Wel komt de ruim 11 procent latencyreductie van het geheugen net als de L2- en L3-latencyreducties aardig in de buurt van de door AMD opgegeven verbeteringen.
Conclusie: sneller maar minder zuinig?
Met de introductie van Ryzen in 2017 was AMD in één keer weer een serieuze concurrent van Intel. Nadat het jaren weinig in de melk had te brokkelen, bood AMD met de Zen-core voor onder meer Ryzen en Threadripper een ipc-verbetering van tientallen procenten ten opzichte van de laatste architecturen. Daarmee kwam het binnen tien procent van Intels ipc. Bovendien konden de prijzen goed concurreren dankzij een slim ontwerp met corecomplexes, die zelfs als ze maar ten dele functioneerden, nog gebruikt konden worden. Zo kreeg je meer rauwe rekenkracht voor minder geld dan bij Intel. Tel daar een betaalbaarder aanbod aan moederborden bij op en AMD was weer een echt aantrekkelijk alternatief.
Er kleefden ook een paar nadelen aan Ryzen, die in de loop van het jaar deels werden aangepakt. Zo was de geheugenondersteuning in het begin aardig beperkt, zowel wat compatibiliteit als wat snelheid betrof. En dat terwijl de communicatie tussen de corecomplexes sterk afhankelijk is van de geheugensnelheid. Aan de compatibiliteit en ondersteunde snelheden werd door middel van biosupdates gewerkt, maar latencies bleven een probleem, net als de lagere kloksnelheden van de cores. Dat maakte Intel nog steeds de logischere keus voor gamers en AMD de betere keus voor sterk multithreaded toepassingen, zoals contentcreation.
AMD beloofde dat de Summit Ridge-Ryzens slechts het begin waren en dat er steeds betere processors zouden komen. Op roadmaps was dan ook Zen+ te zien, gevolgd door Zen2. En misschien belangrijker: AMD zou het platform met AM4-socket gedurende verschillende generaties Ryzen blijven gebruiken, zodat je niet elk jaar een nieuw moederbord hoeft te kopen. Die beloftes worden met Ryzen 2, of de tweede generatie Ryzen, met codenaam Pinnacle Ridge, voor een groot deel waargemaakt. Je kunt de nieuwe processors op oude moederborden gebruiken na een eventuele biosupdate, maar toch bracht AMD gelijktijdig een nieuwere chipset, de X470, uit voor de nieuwe Ryzens. Zen+ heeft ook aardig hogere kloksnelheden dan Zen, wat in games flinke winst moet opleveren.
Wat betekent dat allemaal in de praktijk? Ryzen was vorig jaar al de betere keus voor sterk multithreaded toepassingen en dat is alleen voor Ryzen 2 vanzelfsprekend niet veranderd, hoogstens onderstreept. Voor weinig threaded toepassingen en gaming was Intel eigenlijk de logischere keus, maar dat is met de hogere kloksnelheden van Ryzen 2 niet zo vanzelfsprekend meer. De gameprestaties zijn flink verbeterd en ook op andere vlakken is Ryzen 2, dankzij flink hogere clocks en een iets verbeterde ipc, behoorlijk in het vaarwater van Intel aan het komen. Als we naar het complete platform kijken, zijn de AM4-borden bovendien in de regel iets goedkoper, hoewel je voor geheugen misschien beter iets meer kunt betalen. De Zen-cores profiteren immers sterker dan Intels cores van snel geheugen. We vergelijken de prijs-prestatieverhouding van de singlecore- en multicoreprestaties van Ryzen en Intel in Cinebench op basis van adviesprijzen in dollars.
Voor singlethreaded toepassingen komt, althans met Cinebench als objectiefste maatstaf, Ryzen dankzij zijn lagere prijzen aardig in de buurt van Intel. Multithreaded biedt alleen de 1800X te weinig prestaties voor zijn geld, maar die uitzondering daargelaten geeft AMD meer bang for your buck. Ryzen was al een aantrekkelijk alternatief voor Intel, en met Ryzen 2 zet AMD weer een stapje vooruit. Dat Ryzen 2 vaak iets minder zuinig is dan Ryzen 1, kan voor sommigen nog wel een minpuntje zijn.
Update 20 april, 17.18
We hebben naar aanleiding van comments onderzocht of de resultaten van onze eerdere benchmarks na het patchen van Windows voor onder meer Spectre en Meltdown significant veranderen. We hebben vooralsnog enkel tijd gehad om de i7-8700K opnieuw te testen. Dat systeem hebben we geüpdatet met een biosupdate van 10 april 2018, volledige patches van Windows tot 20 april 2018 en een extra Windows microcode-update KB4090007. Wat de benchmarks betreft lijken de cpu-resultaten niet significant te verschillen. In de meeste benchmarks scoort het volledig gepatchte systeem ongeveer één à twee procent lager dan het ongepatchte systeem, hoewel we soms zelfs wat hogere scores zien. In Geekbench zijn twee uitschieters naar zes procent prestatieverlies te zien in de nT- en cryptoscores, maar de floatingpointscore is juist hoger.
In games zien we opnieuw een gemengd resultaat. Het Medium GTA V-resultaat wordt met de patches bijna vijf procent beter, terwijl de Ultra-resultaten zo goed als gelijk blijven. In The Witcher 3 zien we juist bij de Ultra-instelling een verbetering van bijna vijf procent, terwijl de Medium-instellingen maar ongeveer twee procent verbetering geven. Vooralsnog is de enige game met lagere scores Rise of the Tomb Raider, waarbij de ongepatchte 8700K bijna zeven procent beter scoort dan de gepatchte processor. In de Ultra-preset loopt dat verschil op tot ongeveer acht procent.
Omdat de verschillen tussen de gepatchte en ongepatchte 8700K in de processorbenchmarks niet erg verschillen - één of twee procent valt binnen de foutmarge van de benchmarks - verandert de conclusie van de review niet. In de games zien we bij twee games hogere framerates in het gepatchte systeem en bij één game lagere scores.
Hoewel het effect van de patches en microcode-updates voor de tests die wij draaien, dus niet groot is, willen we natuurlijk wel de accuraatste resultaten hebben, zeker met het oog op de toekomst. Daarom zullen we ook de overige processors hertesten op een volledig gepatchte Windows-installatie en de resultaten delen.
:strip_exif()/i/2001941419.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001941417.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001936105.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2001936103.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002421862.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002395970.jpeg?f=fpa_thumb)
/u/468821/crop594848c6b86e5.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/292344/pclinde.jpg?f=community)
:strip_exif()/i/2001936107.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2001936109.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002280229.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002256399.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002161979.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002020911.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2001850885.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001583393.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001515381.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001469233.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001441369.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001424861.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2001393753.png?f=fpa)
/i/2001237765.png?f=fpa)
/u/247151/moppersmurf-60px.png?f=community){kind=small}
/u/475916/Globalstripe%2520Avatar%252060x60.png?f=community){kind=avatar}
/u/75044/crop5fb7030b0d077.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/269918/Cerberus60x60.jpg?f=community){kind=small}
/u/34200/crop6554f56fe2075_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/4580/crop63277a49e9b9d_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/180271/av.png?f=community){kind=small}
/u/416523/fotos_in_de_cloud_android.png?f=community){kind=small}
/u/59144/aMSN_96.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/294814/crop5dfccf4b6dfb6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/109773/ziltoid_fetid_70px.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/677/crop5e62ccc026e5a_cropped.gif?f=community){kind=small}
Denk dat er nog wel wat te tweaken valt om het verbruik lager te tikken bij de standaard clocks.
. Een P166 ging vaak makkelijk tot 200MHz en met wat moeite tot 233 of 266 MHz, en een P3 666 deed met degelijke koeling en wat tweaks 1Ghz... dat is dus 20-30% extra clockspeed/petformance zonder bovenmatige investeringen.:strip_icc():strip_exif()/u/5677/crop60a67856c31dd_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/517301/crop5db71a623244f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/372565/pc-master-race.jpg?f=community){kind=small}
. Maar zonder grap, GN lukt het niet om 4.3 stabiel te krijgen.
/u/179809/crop5a1fd8f8b493a.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/624301/crop5b9b65f318802_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/127857/avatar_36_1322279746.png?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/53522/crop583d477015a24.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/515457/index.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/211054/pica.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/164703/images2.jpg?f=community){kind=small}
/u/347412/crop5ad5aba6be649_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/550334/Hearmeroar%2520small.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/326377/amd-fx-logo.jpg?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/378992/Frozen.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116283/crop5814e3224425d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/349652/crop568660aa699be_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/551203/crop59428e0611bc9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/901453/crop598d9dbc53608_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
