Inleiding: de derde golf
AMD heeft zijn derde serie Ryzen-processors uitgebracht. Met de Ryzen 3-serie is het aanbod compleet en heeft AMD zijn volledige AM4-lineup in de schappen. Uiteraard moet daar nog de eveneens op Zen-cores gebaseerde Threadripper-serie bij komen, maar dat is een ander platform en niet voor de reguliere consument bedoeld.
En als er een processorserie in AMD's Ryzen-aanbod juist wel voor de reguliere consument is bedoeld, dan moet dat de Ryzen 3 zijn. AMD heeft de Ryzen 3-serie uit twee modellen opgebouwd, de Ryzen 3 1200 en Ryzen 3 1300X, beide quadcores, maar zonder smt of, om Intels naamgeving te hanteren, hyperthreading. De processors hebben een vrij bescheiden adviesprijs gekregen van 119 en 139 euro en staan daarmee opnieuw tegenover Intels aanbod, in dit geval de Core i3-serie.
We hebben de twee Ryzen 3-processors aan dezelfde benchmarks als de eerdere Ryzens onderworpen, zodat we nu een compleet plaatje van AMD's gehele Ryzen-line-up kunnen geven. Deze zetten we natuurlijk af tegen enkele vergelijkbare cpu's van Intel.
/i/2001583395.jpeg?f=imagenormal)
De testsystemen
De twee grote verschillen met de i3's zijn natuurlijk de vier fysieke cores tegenover twee echte en twee ht-cores, maar daar staat tegenover dat AMD's processors geen gpu aan boord hebben. Je moet dus een losse videokaart hebben om je systeem compleet te maken. AMD claimt dat de Ryzen 3-serie prima geschikt is voor gamen op 1080p-resoluties en dan de concurrent ruimschoots verslaat.
De Ryzen 3-processors volgen het bekende stramien van AMD. Ze zijn voorzien van twee core complexes. of ccx'en, waarbij op elk ccx slechts twee cores actief zijn. Net als bij de Ryzen 5 1400 is slechts 8MB L3-cache actief, maar AMD heeft bovendien zijn smt-techniek uitgeschakeld voor Ryzen 3. Dat betekent dat de vier cores ook vier threads aankunnen, en niet het dubbele zoals de overige Ryzen-processors.
Ryzen 3 wordt geleverd met een Wraith Stealth-koeler, maar ter gelegenheid van de introductie van de laatste mainstream-Ryzens heeft AMD aangekondigd ook zijn Wraith Max-koeler, compleet met rgb-verlichting, los te gaan verkopen. De Wraith Max werd tot dusver alleen gebundeld met de Ryzen 7 1700X en 1800X. /i/2001454251.jpeg?f=imagenormal)
We hebben de quadcores van AMD, de 1200 en 1300X, tegenover twee i3-processors van Intel gezet en ook twee goedkopere Pentiums vergeleken. Daarnaast zetten we voor de volledigheid alle overige Ryzen-processors op een rijtje, zodat we op de volgende testplatformen komen.
Platform |
AM4 |
Lga1151 |
Processors |
Ryzen 3, 5 en 7 |
Core i3, i5 en Pentium |
Moederbord |
Asus Crosshair VI Hero |
Asus Maximus VII Ranger |
Geheugen |
16GB Ddr4-2667 |
16GB Ddr4-2400 |
Videokaart |
Nvidia GeForce GTX 1080 Ti |
Nvidia GeForce GTX 1080 Ti |
Ssd |
Samsung 850 Evo 500GB |
Samsung 850 Evo 500GB |
Besturingssysteem |
Windows 10 x64 Creators Update |
Windows 10 x64 Creators Update |
Voeding |
Seasonic Prime Titanium 650W |
Seasonic Prime Titanium 650W |
Synthetische benchmarks
We beginnen met de synthetische benchmarks en we laten klassieker Cinebench zoals gebruikelijk de benchmarks aftrappen.
- Cinebench R15 1T
- Cinebench R15 nT
In de singlethreaded Cinebench-test scoren de twee Ryzen 3-processors redelijk zoals je op grond van hun kloksnelheden mag verwachten. De Intel-i3's en i5 en de Pentiums zijn iets sneller door een combinatie van iets hogere ipc en hogere kloksnelheden.
Dat voordeel verdwijnt als we de multithreaded test draaien. Dan blijken de vier fysieke cores van de Ryzen 3-processors een stuk sneller dan de twee hyperthreading cores van de i3's en Pentiums en zien we ook dat de vier fysieke cores van de i5 toch weer sneller zijn. Die i5 is natuurlijk wel een stuk prijziger dan de AMD-instappers.
- PCMark 8 Work
- PCMark 8 Creativity
- PCMark 8 Home
In de Work-benchmark van PCMark 8 zijn de verschillen tussen de geteste processors gering, er zit maar vijftien procent tussen de traagste en snelste. In de Creativity-test is AMD steeds de snellere processor vergeleken met Intels aanbod en ook in de Home-test is dat het geval.
- GB nT-score
- GB 1T fp-score
- GB 1T integer-score
- GB 1T crypto-score
- GB 1T-score
In de multithreaded test gaan de Ryzen 3-processors goed van start, want de i3's en Pentiums met hun ht-cores worden weer verslagen. Houden we echter nog maar één core actief, dan komen de Intel-processors met hun hoge kloks weer bovenaan.
Als we de singlethreaded scores uitsplitsen, zien we dat het vooral de floating point- en integer-scores zijn waar Intel goed scoort. De crypto-scores, voor versleuteling van data en netwerkverkeer, zijn bij de AMD-architectuur hoger.
Praktijktests
We gaan verder met de praktijktests. Die hebben we opgedeeld in de Adobe-tests, mediaconversies met Staxrip, Blender en de opgenomen vermogens.
- Premiere Pro 4k
- Photoshop fotobewerking
- Lightroom Export
Bij het renderen van een 4k-video zijn de vier echte cores van Ryzen 3 weer rapper dan de twee hyperthreading cores van de i3's en Pentiums. De i5 met vier fysieke cores en eveneens zonder hyperthreading is wel weer een stuk sneller.
In Photoshop is de snelheid iets minder van het aantal cores afhankelijk en zien we dat de i3-7350K wat beter presteert dankzij zijn hoge kloksnelheid. De benchmarks bestaat uit deels multithreaded en deels singlethreaded tests, waardoor een iets gemengd beeld ontstaat.
In Lightroom gaat het weer veel meer om rekenkracht en is Ryzen 3 sneller dan i3 en Pentium.
- Staxrip x265
- Staxrip x264
- Blender 2.78c
In Staxrip, waar video wordt getranscodeerd met de h264- en modernere h265-codecs, blijven de Pentiums behoorlijk achter. Tussen de i3 en Ryzen 3 zit in de h265-benchmark weinig verschil, maar in de h264-test zijn de Ryzens duidelijk de snellere keus. Een vergelijkbaar beeld zien we in Blender, waar de Pentiums achterblijven en de verschillen tussen de i3's en Ryzen 3 1200 gering zijn. De hoger geklokte 1300X is wel iets sneller.
- Opgenomen vermogen idle
- Opgenomen vermogen load
Bij het hogere segment, waar we de Ryzen 7- en 5-series met Intels Core i7's op Z270- en het hedt-platform konden vergelijken, bleek AMD de zuiniger optie. Als we in het instapsegment kijken, trekt Intel echter nog altijd aan het langste eind als het om laag verbruik gaat, zowel idle als onder load.
Game-tests
We hebben de gamebenchmarks uitgevoerd met een GTX 1080 Ti en op een resolutie van 1920 bij 1080 pixels. Dat hebben we gedaan om een gpu-bottleneck te voorkomen. We willen immers de processors testen.
Gaming is sinds de introductie van Ryzen een hekel punt geweest. Veel meer dan Intel profiteert AMD van snel geklokt geheugen en vooral bij games is dat het geval. We kiezen, om vergelijkingen eerlijk te houden, echter altijd voor benchmarks met het geheugen op de maximaal door de geheugencontroller ondersteunde snelheid. Sneller geheugen zal echter zeker helpen, maar bedenk wel dat dit momenteel, en in de nabije toekomst, een dure aangelegenheid is.
AMD Ryzen profiteert van geheugen van minstens 3000MT/s, maar omdat de geheugencontroller niet altijd alle geheugenmodules op hogere snelheden ondersteunt, is het vaak zoeken naar goed werkend, snel geheugen. Modules met Samsungs zogeheten b-die-geheugen werken goed, maar je betaalt al snel tweehonderd euro voor een 16GB-kitje. Op een processor van zeshonderd euro is dat misschien acceptabel, maar we kunnen ons hetzelfde niet voorstellen voor een processor van 100 euro.
DX11-games
- GTA V, Medium
- GTA V, Ultra
- The Witcher, Medium
- The Witcher, Ultra
Het is een bekend verhaal: DX11-games kunnen minder goed overweg met veel processorcores en leunen zwaarder op hoge singlethreaded kloksnelheid. In GTA V zien we dat bij de Medium-preset niet zo sterk, maar als we de instellingen op Ultra zetten zijn Intels processors stukken sneller dan die van AMD.
In The Witcher 3 liggen de i3's en de i5 direct op kop en als we de Ultra-preset gebruiken zijn zelfs de Pentiums sneller. Dat moet natuurlijk eigenlijk niet mogen en laat zien dat de game in combinatie met Ryzen een probleem heeft.
- Hitman, Medium
- Hitman, Ultra
- RotTR, Medium
- RotTR, Ultra
Met DX12-games is het een iets gemengder beeld. In het algemeen kunnen DX12-games beter werklasten opsplitsen naar verschillende cores en Hitman laat netjes zien hoe dat moet en in zijn werk gaat. Met Rise of the Tomb Raider is het een ander verhaal en ondanks optimalisaties is Intel nog altijd de te prefereren processor voor deze game.
Overklokken
We hebben de 1300X kort geprobeerd te overklokken en hebben enkele benchmarks gedraaid met processor en geheugen op respectievelijk 4GHz en 3200MT/s. We hebben, zoals onderstaand screenshot laat zien, weliswaar Cinebench nog op 4100MHz weten te draaien, maar die overklok bleek niet stabiel genoeg om alle benchmarks te draaien.
/i/2001582725.jpeg?f=imagenormal)
Om de processor stabiel te krijgen was een Vcore van 1,45V nodig en we hebben dan ook een waterkoeler gebruikt om de temperaturen op peil te houden. De relatief hoge spanning op de cores en de vrij bescheiden overklok lijken aan te geven dat AMD voor zijn Ryzen 3-processors niet de beste plakjes silicium heeft ingezet. Dat is natuurlijk ook logisch: AMD zal in de Ryzen 3-processors vooral dies gebruiken waar minstens één van de cores in een van beide core complexes niet goed functioneert, en waarschijnlijker zou zelfs zijn als er in tenminste één ccx twee cores niet correct functioneren.
Dit proces van binning, waarbij de beste dies met goede eigenschappen in topprocessors terecht komen en minder geslaagde dies in instapproducten komen, geven AMD de kans de yields van zijn wafers zo hoog mogelijk te krijgen en dus zo veel mogelijk processors uit zijn wafers te halen.
- Cinebench R15 1T
- Cinebench R15 nT
Met een overklok van 3,7GHz naar 4,1GHz en het geheugen op 3200MT/s in plaats van 2667MT/s zien we ruim negen procent betere scores in de singlethreaded Cinebench-score en zelfs bijna dertien procent verbetering in de multithreaded score. Met de stabielere 4GHz-overklok zijn die verschillen nog altijd respectievelijk ruim zeven en dik elf procent.
- Staxrip x264
- Opgenomen vermogen load
Ook in Staxrip zien we een prestatiewinst van meer dan tien procent, maar de hogere spanning die daarvoor nodig is leidt wel tot een toename van vijfentwintig procent in het opgenomen vermogen.
- GTA V, 1080p Medium
- GTA V, 1080p Ultra
In GTA V ten slotte noteren we wederom flink betere prestaties met zeven tot dertien procent hogere framerates. Ook hier zal het geheugen een flinke rol spelen.
Conclusie
AMD heeft inmiddels negen Ryzen-processors in de schappen, met de twee nieuwste 1200 en 1300X in het Ryzen 3-segment, vier Ryzen 5-processors en drie Ryzen 7-processors. Het is natuurlijk geen toeval dat AMD zijn drie series de Ryzen 3, Ryzen 5 en Ryzen 7 genoemd heeft: ze zijn de directe concurrenten van Intels Core i3-, Core i5- en Core i7-series. Nu nog even wachten op Threadripper, die op het X399-platform geïntroduceerd wordt, de tegenhanger van Intels X299-platform.
Terug naar Ryzen 3, en de concurrentie met Intels Core i3. De goedkoopste i3 is de 7100, die zo'n 120 euro kost. De adviesprijs van de Ryzen 3 1200 bedraagt 120 euro en de 1300X moet 140 euro gaan kosten. Nu is de 1200 in de meeste gevallen sneller dan de 7100, maar bij sterk singlethreaded toepassingen gaat die vlieger niet op. De 1300X is aanzienlijk sneller, maar kost ook flink meer. De sweet spot qua prijs had misschien in beide gevallen tien of twintig euro minder mogen zijn, temeer omdat Ryzen 3, net als andere Ryzen-series, nog wat problemen kent.
Naast de eerdergenoemde minder sterke singlethreaded prestaties, vooral wegens de bescheiden kloksnelheden, heeft AMD een geheugen-achilleshiel. Wil je de processors optimaal benutten, dan heb je een beetje knap geheugen nodig, en dat is anno 2017 gewoon duur. Het zogeheten Samsung B-die-geheugen is gebleken het meest compatibel te zijn met Ryzen en het AM4-platform en daarom nogal schaars en prijzig. En zoals eerder gezegd is dat voor een Ryzen 7 of zelfs Ryzen 5 een relatief minder heikel punt dan voor een processor die de helft van je geheugen kost. Intels geheugencontroller is wat dat betreft een stuk minder kieskeurig en bovendien profiteert Kaby Lake niet op dezelfde manier van hoger geklokt geheugen als Ryzen dat doet.
Het tweede pijnpunt voor AMD, de Ryzen 3-processors incluis, is gaming. Ondanks flinke pr en ook daadwerkelijke verbeteringen dankzij patches is gaming op een Intel-systeem vaak gewoon soepeler dan op een AM4-platform. Met het eerdergenoemde snellere geheugen is daar ten dele een remedie voor beschikbaar, maar daar betaal je dan een meerprijs voor. Bij moderne DX12-games is dat een veel minder heikel punt en profiteer je wél van die extra fysieke cores die Ryzen 3 biedt.
Kortom, AMD heeft met de Ryzen 3-processors zijn productgamma aardig compleet, maar dezelfde punten die voor de 5- en 7-series gelden, gaan ook voor de 3-serie op. Voor multithreaded toepassingen zijn ze zeer geschikt en verslaan dan Intels aanbod voor vaak lagere prijzen. Voor meer singlethreaded applicaties en games zit je bij Intel vaak iets beter, tenzij je investeert in rap, en daarom duur, geheugen. En dat is nu net iets wat je met instapproducten liever niet wil.