AMD toont 45nm-wafer, levert eerste 90nm-chips uit Fab 36

Tijdens een persbijeenkomst in München heeft AMD vanmiddag bekendgemaakt dat het de eerste processors die zijn gemaakt in zijn nieuwe Fab 36 heeft verkocht. De fabriek werd in oktober 2005 geopend en had volgens het bedrijf direct goede yields toen de eerste productie van start ging. Al sinds maart 2005 werden tests gedraaid. Hoewel AMD terecht trots is op het feit dat het tot nu toe meer dan twintig procent van de x86-chipmarkt heeft kunnen bedienen met één enkele 200mm-fabriek, heeft het bedrijf duidelijk nog steeds ambitie om meer te bereiken. In het jaar 2008 zou de capaciteit verdubbeld moeten zijn ten opzichte van 2005, door de nieuwe 300mm-fabriek en de deal met de Singaporese foundry Chartered, die in eerste instantie 90nm-chips zal gaan leveren.

Ook de oude Fab 30 zal 90nm-chips blijven bakken: de fabriek begon zijn leven met 180nm (0,18 micron) productie en is ondertussen opgewaardeerd naar 130nm en 90nm. Meer zit er echter niet in: AMD wil in de toekomst verder met 300mm-wafers en de ruim zes jaar oude faciliteit is simpelweg niet gebouwd om plaats te bieden aan de grotere apparatuur. Wat er met Fab 30 gaat gebeuren op het moment dat 90nm-producten uit de gratie raken is nog niet duidelijk: het bedrijf overweegt verschillende opties (waaronder verkoop en verhuur) maar een definitieve beslissing is nog niet genomen.

AMD's duo fabrieken: Fab 30 rechtsvoor en Fab 36 linksachter

65nm: wel progressie, nog steeds geen chips te bekennen

Op dit moment heeft Intel al minstens drie 65nm-fabrieken die op volle kracht processors uit staan te spugen (met een vierde op komst), terwijl het rond AMD's 65nm-plannen lange tijd verdacht stil is gebleven. Het bedrijf merkt enigszins terecht op dat het er dit moment geen noodzaak is om er druk achter te zetten, maar dat is natuurlijk nog geen reden om stil te blijven zitten. Nu we weten dat Fab 30 geen upgrade krijgt en Chartered in eerste instantie ook alleen maar 90nm gaat leveren ligt alle druk op op Fab 36. Dankzij technieken zoals Automated Precision Manufacturing die AMD's fabrieken bovengemiddeld efficiënt maken (zo is Fab 30 al jaren de snelste 200mm-fab ter wereld) heeft men daar in principe genoeg aan, maar we moeten ons wel afvragen welk deel van de beloofde capaciteit van 100 miljoen chips per maand in 2008 ook 65nm is. Chartered zal in de toekomst ontgetwijfeld ook 65nm gaan leveren (hoewel AMD nog niet wilde zeggen wanneer), maar als Fab 30 op 90nm blijft steken of zelfs verkocht wordt zullen daar op langere termijn dus geen processors meer gemaakt worden.

Volgens AMD is er echter geen reden tot zorgen: alles met betrekking tot het 65nm-procédé loopt op rolletjes. In juni van vorig jaar zijn de eerste tests gedraaid, ergens gedurende de tweede helft van dit jaar (ruim begrip, kan juli zijn maar net zo goed december worden) zou de massaproductie van start gaan, en een jaar nadat de eerste 65nm-chips op de markt zijn verschenen hoopt men al geen nieuwe 90nm-chips meer te hoeven maken. Ondanks het feit dat de hele bijeenkomst in het teken van 'Manufacturing Leadership' stond was er echter geen enkele 65nm-processor te bekennen. Wel werden we verblijd met het volgende plaatje van een singlecore 65nm Athlon 64:

Het bedrijf zegt 'nog niet klaar te zijn' om de chips in het echt te tonen, maar geeft geen concrete redenen daarvoor. Na wat aandringen leren we dat dit waarschijnlijk wel binnen een aantal maanden gaat gebeuren. Ondanks het uitblijven van een demonstratie is het bedrijf ervan overtuigd dat de overgang naar 65nm soepel zal verlopen, onder meer omdat een hoop technologie op transistorniveau met de 90nm-generatie gedeeld wordt. Dit betekent wel dat de sprong op het gebied van zuinigheid en kloksnelheid in eerste instantie waarschijnlijk niet zo groot zal zijn, maar naarmate er meer nieuwe features in het procédé worden geïntegreerd (zoals de derde versie van strained silicon, die in het begin van 2007 wordt verwacht) zal dat wel verbeteren.

45nm: de eerste stapjes

AMD mocht dan wel geen 65nm-speelgoed hebben om te laten zien, maar er was wel een tweede belangrijke aankondiging: de eerste 45nm-wafer. Het bedrijf is er in geslaagd om een SRAM-cel te bakken met een oppervlak van 0.37µm² - nét iets groter dan de 45nm-cel die Intel in januari presenteerde (die was 0,346µm²), maar nog steeds indrukwekkend klein. Het bedrijf lijkt alleen nog niet zeker te zijn welke technologie het wil gaan gebruiken voor de productie van 45nm-chips. In de presentatie werd sterk de indruk gewekt dat men immersie-lithografie zou gaan gebruiken, een techniek waarbij wafers voor het etsen in een laag van vloeistof gedompeld worden, zodat de lichtstraal die de patronen op het silicium aanbrengt beter afgebogen kan worden dan met alleen traditionele lenzen mogelijk is. Omdat Intel al duidelijk heeft aangegeven zich hier (nog) niet aan te willen wagen vroegen we ons hardop af waarom AMD er wel heil in ziet. Men begon toen echter terug te krabbelen: ineens was immersie niet meer dan een optie die mogelijk wel of mogelijk niet voor de 45nm-generatie gebruikt zou worden.

We mochten de 45nm-wafer helaas niet van dichtbij fotograferen (zelfs niet bekijken) omdat AMD en zijn partner IBM bang waren dat concurrenten hierdoor zouden kunnen afleiden hoe ver de ontwikkeling is. Thomas Sonderman, de grote Texaan die verantwoordelijk is voor de automatisering van Fab 30 en Fab 36, wilde er gelukkig wel even mee poseren. Toen we op een onbewaakt moment toch dichterbij konden komen lukte het wel om een blik te werpen op de wafer. Hieruit werd wel duidelijk dat het in ieder geval geen processors waren, en op het eerste gezicht ook geen SRAM-cellen, in ieder geval geen grote. Ook een woordvoerder van AMD gaf toe dat het voornamelijk om teststructuren gaat waarmee de eigenschappen van de procédé geanalyseerd kunnen worden. Uit zijn opmerkingen konden we ook opmaken dat de wafer uit het testlab van IBM in New York afkomstig was, en dus niet door AMD zelf was gebakken. Hoe dan ook houden zowel Intel als AMD / IBM hun kaarten erg dicht bij de borst als het gaat om 45nm, maar dat het laatstgenoemde verbond de strijd nog lang niet opgegeven heeft blijkt wel uit de doorgaande ontwikkeling van 45nm-techniek, met de belofte hier halverwege 2008 mee in productie te gaan. Plus natuurlijk het verdere onderzoek naar 32nm, 22nm, high-k / metalen gates en multigate transistors.

Reacties (53)

[Verwijderd]

Toch is het gek dat AMD de 65nm niet zo nodig vindt.

Kosten van een 300mm wafer = hetzelfde
Kosten van personeel = hetzelfde
ruimt 90% meer CPUs uit dezelfde wafer = priceless

Intel zit dus keurig op hoog nivo (3 fabrieken), bijna het dubbele aantal CPUs te maken, wat ze in staat stelt om of meer winst te maken, of dus gigantisch te stunten met de prijzen.

En dat laatste lijkt nu de nieuwe richting van Intel met alle prijs reducties die voor Mei, Augustus en November gepland staan. Ze zullen wel alle kosten van de 65nm overgang er uit hebben, en een lage prijs gebruiken om meer druk op AMD te zetten.

[Verwijderd]

Daar heb je gelijk in, maar je vergeet wel wat....

De kosten voor de machines, en die zijn zoals in het artikel staat erg hoog, je gaat niet eerst 90nm apparatuur kopen en het vervolgens niet gebruiken.....
AMD zal eerst een gedeelte of geheeld de kosten van de machines eruit halen en dan zoals eerder al aangegeven met quadcore's overstappen op 65nm apparatuur.

[Countess]

je kan de cpu's wel maken maar als je ze niet kwijt kan heb je daar niks aan.
AMD kampt op dit moment niet met grote tekorten (hier en daar een kleintje) en hun 2de fabriek komt dus net op toeren en gaat produceren.

een overstap naar 65nm zou niet alleen duur zijn, zeker ook omdat ze eerst nog even veel geld in het onderzoek ernaar zouden moeten pompen om dat af te maken, maar ook volkomen nuttenloos waarschijnlijk omdat ze dan blijven zitten met een grote berg chips. en er is weinig duurders dan chips opslaan (omdat ze zo snel in prijs zakken)

[Olaf van der Spek]

Het bedrijf merkt enigszins terecht op dat het er dit moment geen noodzaak is om er druk achter te zetten, maar dat is natuurlijk nog geen reden om stil te blijven zitten.

Volgens mij zijn kleinere cores toch wel erg handig, vooral voor de dual-core modellen.

[Countess]

heb je gelijk in, maar op 90nm zijn dual cores goed te doen(yields hoog genoeg), en te betalen.
65nm zal pas echt 'nodig' zijn voor quad cores, want die zijn op 90nm niet goed te doen.

tot die quad cores uit gaan komen, heeft AMD er weinig aan om al op 65nm te zitten omdat dat ze alleen maar meer chips opleverd. en aangezien ze niet met een tekort zitten (ja een kleine her en der) en FAB36 dus nu net echt van start gaat zou het voor AMD zonden zijn om nu extra veel geld richting 65nm te pompen om ze op te laten schieten zeg maar.

kort gezegt, AMD ligt gewoon op schema voor 65nm als de tijd rijp is voor quad cores, en dat vinden ze prima zo.

@ esk : quad cores komen wel iets eerder dan over 6 jaar, zoals de plannen op dit moment zijn komen ze zelf ergens in 2007.
wel voornamelijk voor servers natuurlijk, op de desktop zullen ze nog weinig voordeel opleveren.
waneer ze wel zin hebben op de desktop ligt aan hoe snel de software zit aanpast om er gebruik van te maken.

en die kosten besparing die 65nm ze misschien kan opleveren (die ze dan moeten stoppen in opslag waarschijnlijk vanwegen een overcapasiteid) hebben ze eerst van te voren moeten investeren in het versnellen van hun ontwikkeling van 65nm.
al met al zou het ze dus alleen maar meer geld kosten om harder op te schieten met 65nm.

het goed plannen van waneer de je overstap naar een nieuw procedee maakt is erg belangrijk gezien de extreme hoge kosten, zeker voor AMD, omdat ze maar 1 (en nu net 2) fabrieken hebben
ik denk dat ze er nu goed aan doen even ruchtig aan te doen met 65nm.

[Eskimo0O0o]

tot die quad cores uit gaan komen, heeft AMD er weinig aan om al op 65nm te zitten omdat dat ze alleen maar meer chips opleverd.

Ik ben geen expert op dit gebied, maar betekent een kleiner proces ook niet dat de yields hoger worden* en er meer chips van hogere kwaliteit zijn (omdat er meer chips uit het centrale gedeelte van een wafer geperst kunnen worden).

Lagere kosten per processor, en hiermee een mogelijk lagere prijs per processor, is toch altijd nog wel een goed wapen om in de markt te gooien lijkt mij.

* ja, ja, ik ben op de hoogte van het feit dat ze het proces in het begin nog niet goed onder controle zullen hebben en dat hogere yields pas mogelijk zijn nadat ze wat meer ervaring hebben, maar dit begin moet tóch ooit gemaakt worden, of dat over 6 jaar voor de quad cores noodzakelijk is, of dat dat nu al gebeurt. Betekent alleen maar dat ze tegen die tijd de techniek geperfectioneerd kunnen hebben. Alleen maar voordelig toch?

@ Wouter Tinus
Ok, bedankt! Ook weer opgehelderd Dus dan blijft alleen nog de kostenbesparing op de grondstoffen over lijkt me. Iemand enig idee wat dit per processor is momenteel?

Wow, weet die man dan ook alles

[Wouter Tinus]

Nee, in tegendeel. Het is juist zo dat je met meer en kleinere transistors eerder kans hebt dat er iets mis gaat (ook met een volwassen procédé). Ook het procédé zelf wordt steeds complexer (extra behandelstappen) wat ook weer extra risico met zich meebrengt. Sowieso zijn yields procentueel dus of je nu 50 in het midden en 100 aan de rand of 100 in het midden en 200 aan de rand hebt maakt ook niet uit . Wel is het zo dat de productie goedkoper wordt doordat er meer chips tegelijk gemaakt kunnen worden.

Dus dan blijft alleen nog de kostenbesparing op de grondstoffen over lijkt me. Iemand enig idee wat dit per processor is momenteel?

Het zijn niet zozeer de grondstoffen die geld kosten maar de investeringen in de machines en het ontwerp dat binnen een bepaalde tijd (voor de opvolger verschijnt) terugverdiend moeten worden. De schaal waarop je werkt speelt dus ook een grote rol. Zaken als de gemiddelde productiekosten voor Intel of AMD zijn bedrijfsgeheimen die je niet snel te pakken zult krijgen, maar om een indicatie te krijgen van het soort bedragen waar je aan moet denken is dit een schatting van Microprocessor Report:

Xeon (2M L2) - $24
Opteron (single core) - $79
Opteron (dual core) - $85

(Genoeg reden om dit met een korrel zout te nemen, maar het is in ieder geval een indicatie; enkele tientjes per chip dus )

[John_Glenn]

Wat er met Fab 30 gaat gebeuren op het moment dat 90nm-producten uit de gratie raken is nog niet duidelijk...

Chipsets!!!
Chipsets alstublieft, meneer AMD!

[gp500]

Dat zou geen gek idee zijn.

[Verwijderd]

Die hebben ze al, alleen moet je dan server moederborden nemen..

[Bartman12321]

Dankzij technieken zoals Automated Precision Manufacturing die AMD's fabrieken bovengemiddeld efficiënt maken (zo is Fab 30 al jaren de snelste 200mm-fab ter wereld) heeft men daar in principe genoeg aan, maar we moeten ons wel afvragen welk deel van de beloofde capaciteit van 100 miljoen chips per maand in 2008 ook 65nm is
Het kan aan mij liggen maar 100 M chips per maand das 1.2 miljard chips per jaar. Dat lijkt mij echt absurd, volgens mij zijn er nog geen miljard effectief active pc's ter wereld, slechts 1 op de 4 mensen heeft toegang tot een telefoon, laat staan een pc.

[Verwijderd]

Dat kan ook bruto produktie wezen, en AMD heeft dacht ik een 40% yield op 65nm, dus dan blijven er nog maar 40 miljoen over. Tevens zal dit ook wel chipsets en andere chips omvatten, dus 30 miljoen zal wel aan CPUs gedaan worden. Dat is dan nog 'maar' 360 miljoen per jaar.

[Boushh]

Volgens Anandtech gaat het om 100 miljoen chips per jaar, niet per maand.

Ook maakt AMD niks anders dan CPU's (dus geen chipsets of iets dergelijks).

Zie ook: http://www.anandtech.com/cpuchipsets/showdoc.aspx?i=2734

[killingdjef]

Goed en interessant bericht!

Ik blijf het wel interessant vinden dat AMD toch stand weet te houden tegen Intel. Ik denk wel dat de loyaliteit van de klanten van AMD getest worden met de nieuwe Intel procs die het licht (gaan) zien.

AM2 socket gaat waarschijnlijk een tegenvallende generatie zijn (in verhouding met de concurrentie) maar dan denk ik dat AM3 met DDR3 keihard terugkomt.

[Countess]

tegenvallende?
met het juiste ddr2 geheugen is de latency (in tijd) zelfs ietsjes lager als bij ddr1, en dat met 2 keer de bandbreedte.
maarja, bandbreedte had de athlon64 niet echt meer behoefte aan, en de latency was al "good enough" zo gezegt. al met al is er dus geen prestatie verschil met de vorige generatie, en blijft alleen het voordeel over dat ddr2 geheugen goedkoper aan het worden is als ddr1 (of al goedkoper is)

tegenvallen zal het dus niet doen, want het blijft het zelfde eigenlijk.
maar als je een jump in prestaties verwachten dan ja dan valt het tegen. (de enige plek waar je die misschien zult zien is op dual core gebied, waar de extra bandbreedte soms van pas kan komen)
bij ddr3 vermoed ik eigenlijk weer het zelfde. als de ddr3 generatie van AMD sneller is als de voorgaande zal dat weinig of niks met het geheugen zelf te maken hebben vermoed ik.

[Eskimo0O0o]

tegenvallen zal het dus niet doen, want het blijft het zelfde eigenlijk.

In de dynamische wereld van consumenten electronica verwacht men om de zoveel tijd een nieuwer, beter model. Zeker in de computerwereld geldt bovenal:

Stilstand is achteruitgang.

En een performance winst van luttele procenten kan worden gezien als stilstand (zeker als de concurrent tientallen procenten snelheidswinst behaalt). En stilstand is... juist ja.

[Verwijderd]

Countess, Esk heeft toch wel gelijk hoor. En ja, de Conroe geeft tientallen procenten meer prestatie voor minder geld. En het laat niet echt lang meer op zich wachten. Tegen dat de AM2 effectief op de markt is zal je de Conroe ook kunnen kopen.

[Countess]

@ savantas : 20% is de max die ik gezien heb anders in real world applicaties.
die 40% die sommige sites aangaven kwam door een fout van de benchmarkers waarbij de ze athlon64 op een hogere resolutie hadden benchmarkt als de conroe, na een re-run kwam het net onder de 20% uit.

[Countess]

tientallen procenten? iniedergeval niet door gebruik van ddr2 geheugen. en tientallen val ook wel mee, het zijn er 'maar' 2 namelijk in real world applicaties als je de conroe bedoeld, die overichens nog wel even op zich laat wachten.

AMD schakkeld over naar ddr2 omdat ddr2 goedkoper word, dat ze er niet sneller van worden doet er niet toe.
ze hebben gewoon geen behoefte aan meer geheugen snelheid eigenlijk. onderstussen zit AMD ook niet still op de andere vlakken, ze zullen vast een passend andwoord op conroe kunnen vinden, zo niet in prestaties dan iniedergeval in prijs.

[Verwijderd]

Wat betreft immersie, volgens mij is het zeker niet zo dat de wafer in vloeistof wordt gedompeld. Naar mijn weten wordt er een soort lens van water gebruikt boven de wafer en wordt de wafer daarbij niet nat.

[Verwijderd]

Immersie betekent dat er een vloeistoflaagje tussen de lens en de wafer zit. Dus de wafer wordt wel degelijk 'nat'.

[Verwijderd]

Misschien wel een totaal overbodige vraag .... maar waarom moet een wafer eigenlijk persé rond zijn? Je haalt toch meer goede exemplaren uit een vierkante versie? (zullen ze zelf ook wel vast aan gedacht hebben )

[Arnage]

Wafers worden bij de productie gedraaid om een zo goed mogelijke materiaalverdeling te krijgen. Vierkanten draaien werkt wat minder goed

[Verwijderd]

Goh wat gek... afgelopen week kregen we nog te horen dat men bij AMD deze week 65nm chips zou laten zien.

Blijkbaar was dat dus een misverstand en ging het om verkoop van de eerste chips uit de Fab 36 fabriek.

Wat wel handig is om misschien mee te nemen:

Van de week is nieuwe info gelekt dat S1 naar voren is getrokken, ipv begin 2007 wordt het Q3 2006. Ook is er info gelekt dat in Q1 2007 al 65nm Turion X2 producten op de markt zouden moeten komen. Deze chips gaan onder de codenaam Tyler en Sherman.

Mensen krabben zich achter de oren gezien die deadline erg krap lijkt. Aan de andere kant als dat de eerste 65nm lijn wordt zou het wel kunnen.

Meer info:

http://www.hkepc.com/bbs/viewthread.php?tid=578525

En ook:

http://www.theinquirer.net/?article=30752 (hecht hier niet teveel waarde aan)

[Verwijderd]

Wat wel grappig is, is dat Intel in november 2003 hier al een bericht over uitbracht klik hier

[mschol]

wat is er zo mooi aan 45nm wafers?
ls ze dat implementeren worden de processoren toch kleiner (pluspunt) maar wel warmer en lastiger te koelen?
of zie ik het verkeerd

[marquis]

De spanning om ze te voeden wordt ook lager waardoor ze minder stroom en dus minder vermogen nodig hebben. een groot gedeelte van het vermogen wordt helaas nog steeds in warmte omgezet (please, correct me if i`m wrong)

edit: te laat......en bedankt Countess

[Countess]

AL het vermogen word in warmte omgezet.
wet van behoud van energie.
en jammer genoeg zijn berekeningen geen vorm van energie.

[Countess]

niet warmer persee,
als je het goed doet hebben alle transistors minder stroom nodig om te schakken (want ze zijn kleiner) en dus verbruiken ze minder.
vaak word de extra ruimte die dat creëert weer opgebruikt door gewoon meer transistors in een cpu te propen, of er dual quad ect cores van te maken.