Ceo Zhang Xuezheng liet Nexperia onnodig veel producten kopen bij een eigen zusterbedrijf en probeerde drie Europese bestuursleden te ontslaan na een conflict. De topman van het chipbedrijf is door de Ondernemingskamer tijdelijk uit zijn functie gezet vanwege twijfelachtig leiderschap.
:strip_exif()/i/2007842058.webp?f=thumblarge)
Dat blijkt uit de uitspraak die het gerechtshof Amsterdam op dinsdag publiceerde. Die volgt kort op nieuws dat de Nederlandse regering het beheer van Nexperia heeft overgenomen. De overheid deed dat vanwege 'ernstige bestuurlijke tekortkomingen en handelingen' bij het voormalig Nederlandse chipbedrijf.
In een losstaand proces werd Zhang Xuezheng, de baas van Nexperia-eigenaar Wingtech en ook de ceo van Nexperia, daarnaast geschorst door de Ondernemingskamer. De uitspraak die nu gepubliceerd is, biedt meer details over de gebeurtenissen die hebben geleid tot de huidige situatie bij de voormalig Nederlandse chipmaker, die sinds 2018 in Chinese handen is.
Belangenverstrengelingen van de Nexperia-topman

Bron: Nexperia
Volgens de rechtbank had de Nexperia-ceo Zhang Xuezheng, ook wel bekend als 'Wing', bijvoorbeeld 'onverenigbare belangen'. Daardoor kan volgens de rechtbank worden betwijfeld of de topman enkel handelt in het belang van Nexperia.
Die belangenverstrengeling zit hem in WingSkySemi (WSS), een chipfabrikant die de topman in 2020 oprichtte. Nexperia en WSS tekenden in 2023 een foundryovereenkomst.
WSS heeft het financieel zwaar, schrijft de rechtbank. De Nexperia-topman zou daarom hebben aangestuurd op flinke waferbestellingen bij WSS, terwijl Nexperia die wafers niet allemaal nodig had.
Nexperia bestelde bijvoorbeeld 215.000 wafers bij het Chinese bedrijf, terwijl het er eigenlijk maar 98.400 nodig had. Het ging om bestellingen ter waarde van 200 miljoen dollar, terwijl de behoeften van Nexperia maar goed waren voor 70 tot 80 miljoen dollar. De eerder ondertekende foundryovereenkomst dicteerde daarbij dat Nexperia 70 procent van de aankoopprijs vooraf moest betalen aan WSS.
Problematisch handelen rondom Amerikaanse exportrestricties
Daarnaast had Nexperia al enige tijd last van een negatieve perceptie rondom zijn Chinese eigenaar, vooral in het westen. Het bedrijf was daarover sinds 2023 in overleg met het toenmalige ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Later bleek ook dat de Amerikaanse overheid Nexperia mogelijk handelsrestricties wilde opleggen. Sinds december 2024 staat Nexperia-eigenaar Wingtech op de US Entity List, de Amerikaanse zwarte lijst met bedrijven waarvoor handelsrestricties gelden; denk bijvoorbeeld ook aan Huawei en chipfabrikant SMIC. Eerder dit jaar bleek dat ook dochterondernemingen van deze techbedrijven mogelijk handelsbeperkingen opgelegd krijgen. Dat zou 'een grote negatieve impact op Nexperia hebben', wisten de betrokkenen toen al, schrijft de rechtbank.
Nexperia wilde daarom erkend worden als Nederlands en Europees bedrijf en zo afkomen van die negatieve perceptie en mogelijke handelsbeperkingen. Sinds vorig jaar was het bedrijf in overleg met het ministerie over 'bepaalde herzieningen in het bestuur', die daarbij moesten helpen. Het chipbedrijf had daarvoor verschillende toezeggingen gedaan. Er zou een westerse minderheidsaandeelhouder aan boord komen, waarna Nexperia op termijn naar de beurs zou gaan. Er zou ook een raad van commissarissen komen, die toezicht zou houden op de Nederlandse Nexperia Holding-onderneming.
Er zou weinig vervolg zijn gegeven aan die beloftes. Sterker nog: volgens de rechtbank bewoog het bedrijf 'eerder in de tegenovergestelde richting'. De ceo trok eerder dit jaar de betalingsbevoegdheden van de financieel directeur en twee andere belangrijke functionarissen in. Drie andere personen kregen juist betalingsbevoegdheden, terwijl zij 'geen bijzondere financiële ervaring' hadden.
Het hoofd juridische zaken bij Nexperia uitte zijn zorgen over die ontwikkeling. Vier dagen later ontsloeg de ceo hem per e-mail. De topman wilde later ook de chief financial officer en chief operating officer van Nexperia uit hun functie zetten.
Eind september publiceerde de Amerikaanse overheid ook een regel waarmee Nexperia binnenkort handelsrestricties opgelegd zou krijgen. Het doorvoeren van de beloofde bestuurswijzigingen werd daarmee nog urgenter.

De Wbg en uitspraak van de rechtbank
Het ministerie van Economische Zaken besloot op 30 september het bestuur van Nexperia over te nemen. Het deed dat op grond van de Wet beschikbaarheid van goederen. Een unicum: nooit eerder werd deze wet, die sinds 1952 bestaat, daadwerkelijk ingezet.
De Rijksoverheid sprak in haar bekendmaking over 'ernstige bestuurlijke tekortkomingen en handelingen bij Nexperia', zonder op dat moment verder daarop in te gaan. De maatregel moest voorkomen dat chipkennis verloren zou gaan uit Nederland en Europa en dat de chips van Nexperia hier beschikbaar zouden blijven in een noodsituatie. Die kennis en chips zijn 'cruciaal' voor de Europese industrieën rondom auto's, consumentenelektronica en defensie, stelt minister Karremans van Economische Zaken in een brief aan de Tweede Kamer.
Dat in combinatie met het gedrag van Wing als ceo zorgde er volgens Nexperia voor dat de Nederlandse overheid besloot in te grijpen bij het chipbedrijf. Het bedrijf mag het komende jaar zijn productieactiviteiten niet verplaatsen, geen bestuurders ontslaan of andere beslissingen nemen zonder expliciete toestemming van de Nederlandse regering.
De rechtbank besloot vorige week ook om Wing voorlopig uit zijn functie te zetten. Dat besluit staat los van het inzet van de Wbg. Drie bestuursleden spanden een procedure aan die ertoe leidde dat Wing, in ieder geval voorlopig, niet langer de ceo van Nexperia is. Cfo Stefan Tilger vervangt hem als interim-ceo. Een onafhankelijke Nederlandse partij beheert nu alle aandelen met stemrecht.
Chinees exportverbod
Als reactie op het Nederlandse ingrijpen komt China met maatregelen tegen Nexperia. Zo kreeg het bedrijf op 4 oktober exportrestricties opgelegd door het Chinese ministerie van Handel, waarbij de producten die Nexperia in Chinese fabrieken laat produceren niet geëxporteerd mogen worden.
Nexperia is naar eigen zeggen in actief overleg met de Chinese overheid om een uitzondering op dat verbod te krijgen. Tegelijkertijd is het 'in nauw overleg' met lokale en nationale overheden om de impact van dat besluit te beperken.
Tegelijkertijd liet Wingtech al weten dat het in beroep gaat tegen het Nederlandse ingrijpen. Het bedrijf beschuldigt Nederland ervan te handelen op basis van 'geopolitieke vooroordelen' in plaats van 'op feiten gebaseerde risicobeoordelingen'. Het zet 'alle beschikbare juridische en diplomatieke middelen' in om het Nederlandse besluit terug te draaien.
Bannerafbeelding op frontpage: Nexperia, Elizabeth Fernandez / Yellow Dog Productions / Getty Images