Apple Mac mini (2023) Review

Kleinste Mac krijgt nu ook een klein prijsje

Inleiding

Apple Mac mini (2023)

De Mac mini (2023) is een prima presterende mini-pc, maar onderscheidt zich vooral van zijn Windows-concurrentie door de bouwkwaliteit, energiezuinigheid en onhoorbaar stille werking. De basisconfiguratie is wel erg karig en kiezen voor meer geheugen of opslag is peperduur, en zelf achteraf upgraden is er natuurlijk sowieso niet bij. Voor de uitvoering die je eigenlijk wil hebben, betaal je dus toch flink meer dan de gunstige prijs van het instapmodel doet vermoeden.

Pluspunten

• Opvallend betaalbaar voor een Mac
• Goede grafische prestaties
• Energiezuinig en onhoorbaar stil

Minpunten

• Basismodel heeft weinig geheugen en opslag
• Zelf upgraden is onmogelijk
• Configuratiemogelijkheden zijn peperduur

Getest

Apple Mac Mini 2023 M2 8 Core, 10‑core GPU, 8GB ram, 256GB ssd

Prijs bij publicatie: € 689,-

Vanaf € 522,-

Vergelijk prijzen

Bekijk alle uitvoeringen (2)

In het kielzog van de nieuwe MacBook Pro bracht Apple ook een nieuwe versie van de Mac mini op de markt. De Mac mini (2023) volgt het model uit 2020 op en maakt gebruik van de nieuwe M2-processor. Bovendien is de prijs van de nieuwe mini-pc niet hoger, maar juist lager dan die van zijn voorganger. Bevalt dat alles in de praktijk net zo goed als op papier?

Mac mini M2 (2023) vs. Mac mini M1 (2020)

Om de oude en nieuwe Mac mini qua uiterlijk te onderscheiden, heb je haviksogen nodig. De afmetingen zijn met 19,7x19,7x3,6cm onveranderd en de plaatsing van alle aansluitingen is identiek. Hoewel onzichtbaar aan de buitenkant, is er toch een kleine verandering aan de connectiviteit, want de Mac mini ondersteunt nu Wi-Fi 6E en Bluetooth 5.3.

Je gaat achterop pas verschil zien als je de versie met de M2 Pro-soc koopt. Die heeft namelijk dubbel zoveel Thunderbolt 4-poorten: vier in plaats van twee stuks. De HDMI-poort stuurt bij die variant bovendien een HDMI 2.1-signaal uit, waar dat bij de reguliere Mac mini M2 nog HDMI 2.0 is. Een 8k-scherm aansturen met 60Hz kan dus alleen met de Pro-versie. Een Pro Display XDR met 6k-resolutie aansluiten, kan trouwens wel altijd, want dat past door de Thunderbolt 4-poorten.

Configuraties en prijzen

Apple verkoopt twee aanpasbare configuraties van de nieuwe Mac mini. Het door ons geteste instapmodel kost 719 euro en heeft een normale M2-soc met acht cpu-cores en tien gpu-cores, aangevuld met 8GB geheugen en een ssd van 256GB. Je kunt dit model tegen forse meerprijzen uitrusten met maximaal 24GB ram, een 2TB-ssd en 10-gigabitethernet.

Het model met de M2 Pro heeft standaard dubbel zoveel ram, opslag en Thunderbolt-poorten, en moet 1569 euro opleveren. Opvallend is dat de soc standaard deels wordt uitgeschakeld; voor de volledige 12 cpu-cores en 19 gpu-cores moet je bijbetalen. Voor de maximale configuratie met 32GB ram en een 8TB-ssd betaal je ruim 5000 euro.

Overigens biedt Apple de Mac mini fors goedkoper aan voor scholieren, studenten en onderwijsmedewerkers; het instapmodel kost dan maar 599 euro, dus 120 euro minder dan normaal. Ter vergelijking, op een vergelijkbaar geprijsde iPad krijg je via dat programma slechts vier tientjes korting.

Cpu	M2 8-core	M2 Pro 10-core
Gpu	10-core	16-core
Geheugen	8GB	16GB
Opslag	256GB	512GB
Thunderbolt-poorten	2	4
Adviesprijs basismodel	€ 719 Actueel: € 522,-	€ 1.569 Actueel: € 960,-
Adviesprijs topmodel	€ 2.214	€ 5.249
Upgrades	16GB geheugen + € 230 24GB geheugen + € 460 512GB ssd + € 230 1TB ssd + € 460 2TB ssd + € 920 10GbE + € 115	12-core-cpu, 19-core-gpu + € 345 32GB geheugen + € 460 1TB ssd + € 230 2TB ssd + € 690 4TB ssd + € 1380 8TB ssd + € 2760 10GbE + € 115

Behuizing, aansluitingen en upgrades

De Mac mini (2023) is een feest der herkenning voor wie de vorige mini-pc van Apple goed kent. In vergelijking met andere mini-pc's is het apparaat wel bijzonder, want de volledig uit één stuk bestaande aluminium behuizing voelt bijzonder luxe aan. Andere mini-pc's die we onlangs hebben besproken, zoals de apparaatjes van Minisforum, maar ook de 'originele' Intel NUC bestaan grotendeels uit plastic.

In een apart document (.pdf) geeft Apple meer details over de milieu-impact van de productie van de Mac mini. De totale CO₂-voetafdruk zou met bijna dertig procent zijn afgenomen ten opzichte van de vorige generatie, onder meer door het gebruik van gerecyclede metalen en een verpakking die vrijwel volledig uit houtvezels bestaat.

Op het zwarte Apple-logo bovenop en de subtiele statusled aan de voorkant na, valt er vanuit deze hoek weinig spannends te zien aan de Mac mini.

Op de achterkant vind je alle aansluitingen, waar zoals gezegd op het eerste gezicht niets aan is veranderd ten opzichte van de Mac mini met M1-soc. Naast de powerknop zit de aansluiting voor het stroomsnoer; de voeding zelf zit geïntegreerd in de pc. Van links naar rechts kom je verder de twee Thunderbolt-poorten, de HDMI-poort, twee USB-A-poorten en, jawel, een headphonejack tegen.

Onder de poorten is een ventilatierooster voor de koeling aangebracht, maar de lucht die daaruit komt wordt zelden echt warm.

Normaal gesproken is het dan tijd om het over de upgrademogelijkheden te hebben. Daar zijn we echter snel klaar mee, want die zijn er niet. Zowel het geheugen als de opslag zitten vastgesoldeerd op de printplaat en zijn niet upgrade- of zelfs maar vervangbaar. Het ligt voor de hand dat de nieuwe Mac mini net als zijn voorganger zal worden toegevoegd aan Apples Self Service Repair-programma, maar op het moment van schrijven is de reparatiehandleiding nog niet beschikbaar. Daarbij gaat het echter alleen om reparaties van bijvoorbeeld de fan of de voeding, en niet om wijzigingen aan de hardware zelf.

Je kunt de opslag natuurlijk wel uitbreiden met een externe harddisk of ssd. Voor de hoogste snelheden kun je dan kijken naar Thunderbolt- of USB4-ssd's, al zijn die nog erg prijzig. Eventueel kun je wat besparen door zelf een Thunderbolt-ssd te bouwen.

Benchmarks

Zoals gewoonlijk is de set benchmarks die we op Macs kunnen draaien wat beperkter dan bij Windows-pc's. Toch zijn er een aantal crossplatformtests die zowel op Windows-mini-pc's als op de nieuwe Mac mini werken. In de grafieken vind je, waar mogelijk en beschikbaar, de oude Mac mini met M1-soc, de MacBook Air met M2, de MacBook Pro met M2 Max, de Mac Studio met M1 Ultra en diverse recent geteste mini-pc's met Windows. Verder hebben we bij de Cinebench-grafieken ter referentie ook enkele desktopprocessors opgenomen.

Cpu-tests: Cinebench, Geekbench en Corona Renderer

In de Cinebench R23-multitest scoort de nieuwe Mac mini met M2-soc 8677 punten, wat praktisch identiek is aan wat de MacBook Air met M2 van vorig jaar haalde. De grotere formfactor lijkt dus niet tot betere prestaties te leiden. De multithreadedprestaties liggen net iets boven die van de Core i3 12100-quadcore en zijn 11 procent hoger dan die van de Mac mini (2020) met M1.

De prestatietoename in de singlethreadedtest is met bijna 9 procent wat kleiner. Daarmee stijgt de Mac mini van het niveau van een Ryzen 5000-cpu naar dat van een Ryzen 6000-chip, maar de nieuwste AMD- en Intel-processors voor desktops zijn per core aanzienlijk sneller.

• Cinebench 23 - Multi
• Cinebench 23 - Single

Cinebench 23 - Multi
Processor	Cpu/soc	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Intel Core i5-13600K		24.245
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	24.192
AMD Ryzen 5 7600X		15.222
Apple MacBook Pro (2023) 16" M2 Max	M2 Max 12-core	14.750
Minisforum Venus UM690	Ryzen 9 6900HX	13.542
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX	13.441
AMD Ryzen 5 5600G		11.239
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	8.677
Apple MacBook Air (2022)	M2 8-core	8.617
Intel Core i3-12100		8.458
Apple Mac mini (2020)	M1	7.806
Intel NUC 11 Pro	Ci5-1135G7	4.473

Cinebench 23 - Single
Processor	Cpu/soc	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Intel Core i5-13600K		2.004
AMD Ryzen 5 7600X		1.947
Intel Core i3-12100		1.670
Apple MacBook Pro (2023) 16" M2 Max	M2 Max 12-core	1.669
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	1.649
Minisforum Venus UM690	Ryzen 9 6900HX	1.612
Apple MacBook Air (2022)	M2 8-core	1.583
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	1.536
Apple Mac mini (2020)	M1	1.520
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX	1.493
AMD Ryzen 5 5600G		1.438
Intel NUC 11 Pro	Ci5-1135G7	1.277

In Geekbench 5 is het verschil tussen de oude en de nieuwe Mac mini iets groter. De multiscore valt 19 procent hoger uit; bij de singletest is het verschil 14 procent.

• Geekbench 5 - Multi
• Geekbench 5 - Single

Geekbench 5 - Multi
Pc	Cpu/soc	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	24.093
Apple MacBook Pro (2023) 16" M2 Max	M2 Max 12-core	15.520
Minisforum Venus UM690	Ryzen 9 6900HX	9.597
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	9.068
Apple MacBook Air (2022)	M2 8-core	8.953
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX	8.630
Apple Mac mini (2020)	M1	7.638

Geekbench 5 - Single
Laptop	Cpu/soc	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Apple MacBook Pro (2023) 16" M2 Max	M2 Max 12-core	2.074
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	1.968
Apple MacBook Air (2022)	M2 8-core	1.904
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	1.792
Apple Mac mini (2020)	M1	1.730
Minisforum Venus UM690	Ryzen 9 6900HX	1.632
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX	1.479

De Corona Renderer-benchmark heeft op de Mac mini wel duidelijk langer nodig dan Apple-chips met meer cores, maar ook de Windows-pc's met AMD Ryzen 9-processors zijn hier flink sneller.

Corona 1.3
Pc	Cpu/soc	Gemiddelde tijd in seconden (lager is beter)
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	1m12s
Minisforum Venus UM690	Ryzen 9 6900HX	1m43s
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX	1m47s
Apple MacBook Pro (2023) 16" M2 Max	M2 Max 12-core	1m58s
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	3m6s

Gpu-tests: 3DMark en Total War: Troy

De Wild Life Extreme-test is nog altijd de enige 3DMark-benchmark die werkt met Apples socs. In de Unlimited-versie kunnen de gpu's echter ook in deze vrij simpele test hun spierballen laten zien. De Mac mini met zijn 10-core-M2-gpu scoort 6908 punten, waarmee de gpu 38 procent sneller is dan die in de M1-soc. Op dit gebied is de prestatietoename dus veel groter dan bij de cpu-cores.

Varianten van de M1- en M2-socs met een veel grotere gpu, zoals de Max en de Ultra, blijven het natuurlijk wel veel beter doen.

3DMark Wild Life Extreme Unlimited
Pc	Cpu/soc	Geïntegreerde gpu	Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	M1 Ultra 64-core	35.020
Apple MacBook Pro (2023) 16" M2 Max	M2 Max 12-core	M2 Max 38-core	25.127
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	M2 10-core	6.908
Apple MacBook Air (2022)	M2 8-core	M2 10-core	6.797
Apple Mac mini (2020)	M1	M1 8-core	4.994

Hoewel Apple in zijn presentatie over de nieuwe Mac mini trots wees op het beschikbaar komen van Resident Evil Village en No Man's Sky voor de Mac, games uit 2021 en 2016 (!), blijft de realiteit voor gamers op macOS bitter. De meeste grote games zijn niet beschikbaar, en de games die er wel zijn, moeten vaak nog gebruikmaken van x86-emulatie via Rosetta, wat de prestaties niet ten goede komt.

Een voorbeeld van zo'n game is Total War: Troy. Op medium-settings en 1080p-resolutie haal je gemiddeld 66fps, iets meer dan met de MacBook Air met M2. De onlangs geteste Minisforum HX90G met Radeon RX 6600M-gpu rent echter rondjes om de M2-gpu en weet ook op ultra-settings nog 93fps af te leveren, waar je met de Mac mini op 33fps blijft steken.

• Total War: Troy - 1920x1080 - Medium
• Total War: Troy - 1920x1080 - Ultra

Total War: Troy - 1920x1080 - Medium
Pc	Cpu/soc	Geïntegreerde gpu	Videochip	Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX		Rad. RX 6600M	196,9
Apple MacBook Pro (2023) 16" M2 Max	M2 Max 12-core	M2 Max 38-core		118,5
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	M2 10-core		65,7
Apple MacBook Air (2022)	M2 8-core	M2 10-core		52,4

Total War: Troy - 1920x1080 - Ultra
Pc	Cpu/soc	Geïntegreerde gpu	Videochip	Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX		Rad. RX 6600M	92,7
Apple MacBook Pro (2023) 16" M2 Max	M2 Max 12-core	M2 Max 38-core		64,3
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	M2 10-core		33,0
Apple MacBook Air (2022)	M2 8-core	M2 10-core		17,1

Duurtest

De eerste Blender-run duurt op de Mac mini ongeveer 30 seconden, net zo lang als op de MacBook Air met M2-soc. Terwijl de passief gekoelde MacBook Air steeds langzamer wordt, de elfde run duurt ongeveer 30 procent langer dan de eerste, weet de Mac mini dat prestatieniveau stabiel vast te houden. Bij langdurige belasting is de Mac mini dus een stuk vlotter, ook al gebruiken beide apparaten dezelfde soc.

Energiegebruik, temperaturen en geluidsproductie

Naast de prestaties is het natuurlijk ook van belang hoeveel stroom de Apple Mac mini (2023) verbruikt, hoe warm de onderdelen worden en hoeveel geluid de ventilator produceert.

• Opgenomen vermogen - uit
• Opgenomen vermogen - idle
• Opgenomen vermogen - load

Opgenomen vermogen - uit
Pc	Cpu/soc	Gemiddelde vermogen in watt (lager is beter)
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	0,2
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX	0,7
Intel NUC 11 Pro	Ci5-1135G7	1,2
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	1,2
Minisforum Venus UM690	Ryzen 9 6900HX	2,7

Opgenomen vermogen - idle
Pc	Cpu/soc	Gemiddelde vermogen in watt (lager is beter)
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	4,2
Intel NUC 11 Pro	Ci5-1135G7	7,6
Minisforum Venus UM690	Ryzen 9 6900HX	8,9
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	18,6
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX	34,5

Opgenomen vermogen - Load - Max
Pc	Cpu/soc	Gemiddelde vermogen in watt (lager is beter)
Apple Mac mini (2023)	M2 8-core	44
Minisforum Venus UM690	Ryzen 9 6900HX	86
Apple Mac Studio	M1 Ultra 20-core	109
Minisforum Neptune HX90G	Ryzen 9 5900HX	144

Stroomverbruik

Wanneer de Mac mini is uitgeschakeld, verbruikt hij ook vrijwel niets: we meten dan een sluipverbruik van 0,2W. Ook in idle is de Apple-pc met 4,2W erg zuinig. Onder volle belasting slaat onze energiemeter niet verder uit dan 44W.

Mede door het lage verbruik wordt de Mac mini ook niet erg warm. Bij gelijktijdige belasting van de cpu-cores en de geïntegreerde gpu, die geen aparte temperatuursensor heeft, wordt hij niet warmer dan 73 graden.

Geluidsproductie

In de twee geluidsproductietests die we op Macs kunnen uitvoeren, is de Mac mini zó stil dat hij niet boven de noisefloor van 14dB in onze geluidsdichte ruimte uitkomt. Hoewel de mini-pc actief gekoeld wordt, heb ik de ventilator in de praktijk dan ook nooit op een storende wijze gehoord.

Conclusie

De Apple Mac mini (2023) is een bijzonder apparaat, al is het maar omdat we doorgaans nooit kunnen schrijven dat een Apple-apparaat goedkoper is geworden dan zijn voorganger. Voor een relatief schappelijk bedrag krijg je een marktconform presterende mini-pc die opvallend zuinig en fluisterstil is. Terwijl de cpu vergelijkbaar presteert met die in Windows-mini-pc's uit dezelfde prijsklasse, is de gpu op papier aanmerkelijk sneller. In de praktijk heb je daar gezien het gameaanbod voor Macs, en zeker specifiek dat voor native Apple-socs, alleen wat aan als je de gpu voor iets anders inzet dan gaming.

In de basis ben ik dus best enthousiast over de nieuwe Mac mini, maar de karige basisconfiguratie is direct ook het grootste probleem. Om de beperkte opslagcapaciteit kun je nog wel heen werken met cloudopslag of een externe ssd, maar de 8GB werkgeheugen is allesbehalve toekomstbestendig. Hoewel je daar weinig van terugziet als we één benchmark tegelijkertijd draaien, gebruiken de meeste mensen allerlei apps tegelijkertijd. Met een mailclient, Spotify, de nodige browsertabs en misschien een fotoprogramma open vul je 8GB anno 2023 zo op.

Dan zou je dus eigenlijk het 16GB-model willen, maar dat is direct 230 euro duurder, en als je ook nog de 512GB-ssd wil, betaal je zelfs 460 euro meer. Daarmee gaat de gunstige prijs-prestatieverhouding van het basismodel direct het raam uit. Zelf achteraf upgraden gaat niet, dus het is bij aankoop al kiezen of delen. Bovendien valt het gebrek aan upgrademogelijkheden naar mijn mening lastig te rijmen met Apples ambitieuze duurzaamheidsclaims over bijvoorbeeld het materiaalgebruik.

Hoewel de aantrekkelijke prijs van het instapmodel eerst anders doet vermoeden, is de Mac mini (2023) dus toch gewoon een typisch Apple-product: voor de versie die je echt wil hebben, betaal je meer dan eigenlijk te verantwoorden is. In plaats van door de prijs moet je je dus laten overtuigen door bijvoorbeeld de bouwkwaliteit en de stille werking, en bovendien de gebrekkige tweakbaarheid voor lief nemen.

Pluspunten

• Opvallend betaalbaar voor een Mac
• Goede grafische prestaties
• Energiezuinig en onhoorbaar stil

Minpunten

• Basismodel heeft weinig geheugen en opslag
• Zelf upgraden is onmogelijk
• Configuratiemogelijkheden zijn peperduur

Getest

Apple Mac Mini 2023 M2 8 Core, 10‑core GPU, 8GB ram, 256GB ssd

Prijs bij publicatie: € 689,-

Vanaf € 522,-

Vergelijk prijzen

Bekijk alle uitvoeringen (2)

Reacties (360)

[Sannr2]

Er wordt in deze review even vergeten dat de Mac M1 en M2 doordat het geheugen in de processor zit veel sneller kan wisselen qua geheugen dan een vergelijkbare Intel processor. Daardoor is 8GB vergelijkbaar met 16GB op een Intel systeem qua prestaties. Die upgrade naar 16GB is voor vrijwel iedereen overkill in de praktijk.

https://www.iculture.nl/nieuws/m1-mac-ram-werkgeheugen/

Beetje slecht dat dit compleet gemist is door de reviewer. "Met een mailclient, Spotify, de nodige browsertabs en misschien een fotoprogramma open vul je 8GB anno 2023 zo op." is simpelweg onjuist, het is technisch geen probleem om dat allemaal tegelijk te doen op 8GB.

[Reactie gewijzigd door Sannr2 op 22 juli 2024 13:34]

[SambalBij]

Dat is niet vergeten, dat is gewoon niet waar
iCulture heeft zich in dat artikel blijkbaar laten leiden door de mooie marketingpraat van Apple bij de introductie.

Het geheugen zit niet in de processor. Het zijn dan weliswaar geen vervangbare modules, maar zijn gewoon vastgesoldeerde standaard LPDDR4X/LPDDR5 geheugenchips. Grootste verschil is dat ze niet op het mainboard gesoldeerd zitten maar naast de die op de CPU carrier.
https://ijunkie.com/m1-mac-ram-storage-upgraded-purchase/

Het is verder nog steeds doodgewoon (wel snel) geheugen, wat gewoon op dezelfde manier door het OS en applicaties wordt gebruikt als altijd. En dan wordt het ook nog gedeeld tussen de CPU, GPU en neural engine.
Apple heeft het qua goede marketing hiermee voor elkaar gekregen om iets negatiefs als 'shared geheugen' ineens iets positiefs te geven door het nu 'unified memory architecture' te noemen, maar als je even door de kleurige folder heen prikt is het nog steeds precies hetzelfde.

[Corrigan]

Ook niet waar. Apple heeft dit ook nooit zo aangegeven en Unified Memory Architecture (UMA) is geen marketing term maar techniek. NVIDIA gebruikt dezelfde techniek.

Bij de introductie van de M1 werd al aangegeven dat het geheugen niet op dezelfde chip zit als de processor. Doordat het geheugen direct gedeeld wordt heb je veel minder nodig. De 8GB Ram zoals ook deze nieuwe mac mini heeft is dan ook meer dan genoeg voor nu en toekomstig gebruik. Je hebt pas 16GB nodig bij zware video edditing klussen

https://www.howtogeek.com...ds-up-apples-m1-arm-macs/

The M1 is a system on a chip (SoC), which means that there’s not just a CPU inside the processor, but also other key components, including the GPU, I/O controllers, Apple’s Neural Engine for AI tasks, and, most importantly for our purposes, the physical RAM is part of that same package. To be clear, the RAM isn’t on the same Silicon as the fundamental parts of the SoC. Instead, it sits off to the side as pictured above.

[Reactie gewijzigd door Corrigan op 22 juli 2024 13:34]

[WoutervOorschot]

Ja, je hebt minder nodig in totaal dan wanneer je anders je RAM, vram en evt neural engine ram (waar nog geen standaard-equivalent van is) zou optellen.

De som die ze maken is, een andere machine met dedicated vram bjiv '8GB memory' heeft, waarvan 6GB voor de cpu en 2GB voor de gpu. In dat geval kan je zeggen dat deze mac meer kan met 8GB shared memory, omdat indien nodig er 8GBvoor de cpu en niets voor gpu of andersom kan worden gebruikt.

Dat neemt niet weg dat je helemaal niet minder ram nodig hebt wanneer je het deelt. Veel laptops hebben tegenwoordig ook gewoon gedeeld geheugen tussen cpu en gpu, het verminderd vooral je gpu prestaties omdat je ddr ipv gddr gebruikt. Ook is het geen '16GB equivalent', het is hooguit een 8GB Ram plus xGB vRam equivalent. 8GB ram voor de CPU is gewoon relatief weinig tegenwoordig (en zeker in de toekomst).

[Corrigan]

We hebben hier een MacBook M1 met 8GB en nooit tekort aan geheugen meegemaakt. Alles gaat razendsnel met veel apps en schermen open.

De meest gebruikte fout is ook om het Apple Silicon geheugengebruik te vergelijken met Windows /Intel of AMD. Dan is 8GB een ander verhaal.
Hoewel Apple graag een geheugenupgrade zal verkopen is het voor de meeste mensen totaal niet nodig.

Extra geheugen wat toch nooit wordt gebruikt is pas echt jammer.
Dan kun je een upgrade beter besteden aan meer interne opslagcapaciteit of een cloud abonnement.

[herovazy]

Dat zijn wel mooie claims als we niet weten wat je met de machine doet.

Voor wat basistaken geloof ik het best, maar 8gb is voor veel mensen wel te weinig. Het hangt erg af van je workload.

Zelf heb ik op mijn m1 Max met enige regelmaat 32GB redelijk vol, waarvan een redelijk gedeelte door Docker gebruikt wordt (voor een ontwikkel stack voor php/MySQL/elastic search/mongo db).

[Corrigan]

Wat ik al eerder aangaf. Wanneer je geen zware video editing taken uitvoert volstaat 8GB voor de meeste mensen.

[i-chat]

Dat zijn wel mooie claims als we niet weten wat je met de machine doet.

dit vind ik altijd van die mooie en uiterst onzinnige uitspraken, we zijn hier immers wel tweakers, en dus weten we ook, over het algemeen, wel heel goed wat men bedoelt met zo'n claim.

Anders gezegd, de norm lijkt me nog steeds wel dat, zolang je er niets over zegt, men standaard gebruik mag verwachten... en wat is standaard gebruik voor een apple mac mini? waarschijnlijk middelmatig tot zwaar kantoorgebruik, misschien een enkel plaatje bewerken, vermoedelijk weinig tot geen games.

als je dan naar dat gebruik kijkt dan lijkt 8gb een beetje op het randje, maar op zich gaat het nog prima...

Voor wat basistaken geloof ik het best, maar 8gb is voor veel mensen wel te weinig. Het hangt erg af van je workload.

Zelf heb ik op mijn m1 Max met enige regelmaat 32GB redelijk vol, waarvan een redelijk gedeelte door Docker gebruikt wordt (voor een ontwikkel stack voor php/MySQL/elastic search/mongo db).

hier moet ik echt een beetje van huilen, hoe ontzettend kort door de bocht ga je als je een webontwikkel-pc met een hele docker stack nog als moah gewoon een beetje gebruik lijkt te insinueren ... we hadden het hier over normaal gebruik en jij komt dat 'normale vergbruik' even wegen tegen nog net niet een chatGPT-ontwikkelstack Op je mac mini

[Metallize]

Zelfde hier , ik heb in 2020 ook een basis m1 air gekocht , alhoewel ik liever een passieve gekoelde Ubuntu/fedora laptop had gehad,dacht ik ...och " waarom niet " , en al 3 jaar werkt het ding zonder 1 probleem te vertoond te hebben.. ja het is een Mac .. maar het doet wat het moet doen

8gb is voldoende voor een reis/zaken laptop , mocht ik ooit een laptop gebruiken voor zwaardere taken zoals zwaardere ict zaken vm's, gaming etc , dan liever een zelfbouw. pc met Manjaro er op ofzo , wat moet ik met een zware gaming laptop met een rtx3070 , als ik op vakantie ben ?

[Reactie gewijzigd door Metallize op 22 juli 2024 13:34]

[Rutger Muller]

Maar met een 256GB SSD - die gegarandeerd snel vol gaat raken - kun je met 8GB RAM tegen caching limieten aanlopen volgens mij.

Dus ik zou eerder voor een SSD upgrade gaan dan voor een RAM upgrade… waarschijnlijk? Kom je met een 512GB SSD uit op €949.

[Reactie gewijzigd door Rutger Muller op 22 juli 2024 13:34]

[i-chat]

ik heb de mac mini een tijdje gebruik en in de praktijk heb ik nauwelijks gemerkt dat het ding zou swappen.
8 gb lijkt voor redelijk intensief office gebruik met soms HEEEL veel tabs open eigenlijk prima te gaan...
neej met 8gb is het verre van een workstation, maar met dat soort workloads weten we allemaal wel beter... en dan is bovendien die M1 (of nu m2) non-pro versie hoee dan ook te licht om serieus mee aan de slag te gaan.

zelf heb ik overigens een 1tb USB3.2 externe SSD gebruikt ik vraag me daarbij nogal af je dan niet al heel snel beter af ben met zoiets (ook al is dat iets trager) dan een upgrade naar 512... bovendien zijn er vrij goedkope +/- 120 euro kostende 20gbps 1TB drivejes zoals uitvoering: Kingston XS2000 1TB Zilver zoiets kan natuurlijk niet met ram, dus die 16gb variant is dan misschien tóch net nog wel een waardevolle overweging... maar tenzij je voor het installen van software alleen al meer dan 250gb nodig hebt zou ik daar niet al te snel naar kijken.

@Tomas Hochstenbach
ik zou van tweakers.net eigenlijk wel verwachten dat men daar in een review daadwerkelijk even vluchtig naar kijkt... (het gebruik van snellere externe ssd's) vooral als 'dure upgrades' een van je grote kritiekpunten is... we zijn immers wel tweakers he?

[z1rconium]

Lijkt me niet verstandig. Die ingebouwde SSD heeft een lifetime van 300TBW. Als ie constant loopt te swappen op zn cache (=SSD) dan gaat die lifetime hard naar beneden. Apple weet wel wat ze verkopen, dus ga je toch voor die 16GB + 512GB

[Zeelt]

Heb al meer dan 2 jaar de 8 GB 256 GB SSD Mini M1.
Doe er relatief weinig mee, geen softwareontwikkeling of beeldbewerking.
E-mailen, Office werk en wat surfen op het net.
Nu pas 7 TB geschreven en 99% SSD health.
Dus nog 18 jaar nodig om zelfs maar 70 TBW te halen!
Ik heb dus geen issues met deze machine en hoe graag ik de M2 mini ook zou willen hebben, met 50% SSD snelheidsverlies wacht ik wel op een betere Mac Mini.

[Sannr2]

Shared geheugen en unified geheugen maakt een groot verschil. Bij shared geheugen pakt de processor een deel eraf voor videogeheugen. Bij unified geheugen is het 1, dus een verplaats actie van werkgeheugen naar videoram is dan opeens simpelweg een andere toekenning en er hoeft niets verplaatst te worden.

Nog een groot voordeel van de unified architectuur is dat het geheugen super snel is, dat is met shared geheugen ook niet het geval.

Juist die verschillen is wat het zo enorm snel maakt dat 8GB aanvoelt voor de gebruiker als 16GB. Hij handelt het op de achtergrond wel anders af natuurlijk, maar het gaat uiteindelijk om de gebruikerservaring.

[Arrigi]

Eens met het eerste deel. Dynamischere indeling, heterogeen gebruik.

Nog een groot voordeel van de unified architectuur is dat het geheugen super snel is, dat is met shared geheugen ook niet het geval.

Als je 2GB van 8GB DDR5-6400 reserveert voor videogeheugen is het DDR5-6400. Als je dat dynamisch alloceert en uitwisselt is het DDR5-6400. Hoe is het ene sneller dan het andere?

Juist die verschillen is wat het zo enorm snel maakt dat 8GB aanvoelt voor de gebruiker als 16GB

Ik verwijs graag naar mijn andere comment. Als je vergelijkt met een ouder, trager systeem, dan is het sneller. Er is echter geen enkel bewijs dat de Mx-chips een soort van magisch geheugensysteem hebben dat geheugencellen verdubbelt in effectiviteit.

Ik zie graag een vergelijking tussen

• 16GB oudere Intel Macbook
• 8GB M1/2 (behoud dualchannel)
• 16GB M1/2
• 8GB moderne Intel (behoud dualchannel)
• 16GB moderne Intel

om dan het volgende:

• de single/multi thread performance op iets dat in cache past, als proxy voor CPU-snelheid zonder IO
• een niet-HW-accelerated workload (dus geen video op media engine) die ruim binnen de 8GB past
• een gelijkaardige workload die ergens tussen 12-16GB past

te testen

Normaliseer de waarden van de twee laatste tests volgens de single/multi waarden van de eerste test. De performanceverbetering van de nieuwe cores tov de oude Intel wordt hierbij teniet gedaan.
Ik zou verwachten (maar misschien is m'n snel bedachte testopzet ergens fout) dat dit een impact van gebrek aan RAM aantoont.

Heb de hardware niet, anders zou ik het graag testen.

edit: het is rete-irritant dat ik dit soort dingen zo moet uittypen. Apple heeft een mooie architectuur in handen, de hele industrie erkent dat. Dat het dan tot onmogelijke hoogtes wordt opgehemeld zonder enige onderbouwing is frustrerend.

[Reactie gewijzigd door Arrigi op 22 juli 2024 13:34]

[supersnathan94]

Kijk. Uiteindelijk is het heel simpel. 8 gig is 8gig. Apple heeft niet een of andere magisch compressiealgoritme wat 8 gig ineens effectief 16 gig maakt. Dat ben ik helemaal met je eens.

Waar ik het echter wel mee eens ben is dat we een 8Gig legacy x86 workload niet kunnen vergelijken met een 8gig ARM64 workload. Puur alleen al door de andere instructiesets en mogelijk interne optimalisaties van geheugen wat door het systeem gebruikt wordt voor interne API calls en andere zaken.

Daarnaast is het wel zo dat je DDR5-6400 in verschillende configuraties kunt aansluiten. Die 6400MT/s zeg niks over de daadwerkelijk beschikbare bandbreedte.

Dat zien we ook terug als we gaan kijken naar de memory bandbreedte bij de M2 max. Die is letterlijk 2x zo groot met 400GB/s. Kom je nog niet in de buurt van GDDR6X (RTX4090 heeft bijvoorbeeld 1+TB/s aan bandbreedte) maar is wel 4 maal zo veel als standaard DDR5-6400 geheugen (102GB/s).

Over het algemeen is macOS een stuk zuiniger met RAM dan windows (het kan meer met minder), maar dat komt vaak ook doordat het dan een dikke SSD gebruikt als swap. Dan merk je dus niet eens dat de boel eigenlijk gewoon direct op disk draait. Heb zelf wel gehad dat ik 50gig m’n swap in was gegaan en dat ik daar na een week dagelijks gebruik pas achter kwam.

Al met al zal deze mac beter uit de voeten kunnen met 8Gig, maar als je het echt nodig gaat hebben met 1 ding dan is het echt wel handig om 16 gig te hebben. Ook al is het 4x zo snel als normaal DDR5-6400, het is en blijft 8 gig. Ja met wat compressie en swapping kun je er in een multitask omgeving waarschijnlijk virtueel een werkbare 10 gig van maken, maar die data moet ergens heen.

[Arrigi]

Instructies zijn anders ja, maar de bijhorende applicatiedata is daarom niet kleiner. Ik neem even aan dat applicatiedata uiteindelijk grotendeels relevant is in deze discussie. Executables gaan je 8-16GB niet opgebruiken.

Die DDR5-6400 noemde ik in de context van een "shared" versus "unified" opzet. Sannr2 maakt de claim dat "unified" door minder kopietjes sneller is (correct) en voegde daaraan toe dat de pure geheugensnelheid van "unified" ook sneller was. Beide zijn een gealloceerde hoeveelheid geheugen op je chips. In die zin is DDR5-6400 = DDR5-6400. Hoe je dat verdeelt heeft geen invloed op de eigenschappen, pinnen of snelheid.

Die bandbreedte is wel een keuze ja. Als ik even snel zoek beperkt AMD zich bvb tot 128bits breed, terwijl Apple veel breder gaat.

Verder betwijfel ik echt wel of macOS vele malen efficiënter omgaat met geheugen. Procenten? kan best. Zodanig veel meer? eh.
Beide doen compressie, beide vullen het graag met cache, beide gaan swappen als het nodig is.

[supersnathan94]

Instructies zijn anders ja, maar de bijhorende applicatiedata is daarom niet kleiner. Ik neem even aan dat applicatiedata uiteindelijk grotendeels relevant is in deze discussie.

Nee precies. Daarvoor geldt gewoon 8gig is 8gig.

De vraag is alleen in welk formaat we dingen vergelijken. Op functioneel niveau (applicatie doet hetzelfde maar is qua opzet nieuwer en beter geoptimaliseerd) of op bitniveau (applicatie is identiek en input data ook) daar zitten nog wel wat verschillen in, maar ook daar geldt, ontwikkelaars kunnen voor macOS ook slechte apps ontwikkelen.

Als je denkt 16gig nodig te hebben voor bepaalde applicaties dan moet je gewoon 16gig bestellen. 8 gig wordt niet magisch ineens het dubbele.

Qua snelheid klopt het dan weer wel. Apple kan met M2 minstens 2 keer zoveel data verplaatsen in dezelfde tijd als standaard DDR5-6400.

[Boefmans]

Leuk en aardig, maar is de upgrade van het geheugen (en andere componenten) niet een erg overdreven winstpakker?!

[supersnathan94]

Vast.

Maar het kost je €700+ om de machine vervangen als blijkt dat 8Gig niet voldoende was. Dus wat doe je liever?

Als je weet dat je met 8gig niet uit gaat komen? Waarom bestel je het dan?

[Boefmans]

Ja zo bedoel ik het ook. Ondanks alle verhalen over hoe het geheugen gebruikt wordt vergeleken met de meer gangbare architecturen, voelt 8gb voor mij en de meesten nu echt als heel weinig. Ik bouw al jaren geen pcs meer met 8gb; bovendien hoeft dat met de huidige prijzen ook helemaal niet.
Zo lijkt dit product voor een apple product netjes geprijst maar is dat feitelijk helemaal niet. Enfin, dat staat ook netjes in de review beschreven :-)

[field33P]

Alleen loop je al gauw tegen een muur op wanneer je een workload draait die de GPU niet nodig heeft.

[CharlesND]

Het is verder nog steeds doodgewoon (wel snel) geheugen, wat gewoon op dezelfde manier door het OS en applicaties wordt gebruikt als altijd. En dan wordt het ook nog gedeeld tussen de CPU, GPU en neural engine.
Apple heeft het qua goede marketing hiermee voor elkaar gekregen om iets negatiefs als 'shared geheugen' ineens iets positiefs te geven door het nu 'unified memory architecture' te noemen, maar als je even door de kleurige folder heen prikt is het nog steeds precies hetzelfde.

Je hebt het idee van 'shared memory' niet helemaal begrepen. Het geheugen wordt NIET op dezelfde manier gebruikt als altijd.
In een notendop: als je op de 'normale' manier de GPU gebruikt voor rekenintensieve taken moet eerst de data uit het computergeheugen naar het GPU geheugen worden gekopieerd, de GPU rekent eraan en vervolgens moet het resultaat weer naar het computergeheugen worden gekopieerd.

Bij Apple wordt hetzelfde stuk computergeheugen tegelijkertijd gebruikt door de CPU en de GPU, de GPU heeft dus geen eigen geheugen. Daardoor vervallen die twee kopieerstappen en dat kan behoorlijke tijdwinst opleveren. En omdat Apple de hele soc zelf ontwerpt kan het de voordelen van dat shared memory maximaal uitbuiten, bijvoorbeeld door buitengewoon snelle en brede datapaden te gebruiken waardoor de afzonderlijke kernen van de GPU zelden hoeven te wachten tot ze bij de data kunnen.

Ander voordeeltje van shared memory waar in de toekomst ongetwijfeld meer gebruik van gemaakt zal worden: als je bijvoorbeeld een Mini Pro met 96 GB geheugen koopt kan de ontwikkelaar uitgaan van een GPU met 64 GB of nog meer geheugen.

Kom daar maar eens om met een losse grafisch kaart!

[Arrigi]

bijvoorbeeld door buitengewoon snelle en brede datapaden te gebruiken waardoor de afzonderlijke kernen van de GPU zelden hoeven te wachten tot ze bij de data kunnen.

Ze gebruiken gewoon standaard DDR4/5 hoor, net zoals de rest van de industrie. Is niet eens HBM.

Ander voordeeltje van shared memory waar in de toekomst ongetwijfeld meer gebruik van gemaakt zal worden: als je bijvoorbeeld een Mini Pro met 96 GB geheugen koopt kan de ontwikkelaar uitgaan van een GPU met 64 GB of nog meer geheugen.

Kom daar maar eens om met een losse grafisch kaart!

Is vorig jaar goed?

Quote van Anandtech:

By baking their Infinity Fabric links into both their server CPUs and their server GPUs, AMD now has the ability to offer a coherent memory space between its CPUs and GPUs, which for the right workload presents significant performance advantages.

en

And for the very adventurous ML server operators, it’s also possible to build an 8-way MI250(X) topology, which would result in 16 CDNA 2 GCDs inside a single system.

Dat is 16x 128GB of 2048GB coherente GPU memory pool.

Geheugencoherentie met de CPU is beperkt tot 8xGPU (1TB) + 2TB van de CPU. 3TB geheugenpool die voor elk onderdeel addresseerbaar is.

Je zei?

[Yoshi]

bij apple.. je bedoelt, bij apple, intel en AMD ;-)

[Menesis]

"wat gewoon op dezelfde manier door het OS en applicaties wordt gebruikt als altijd." Als dat heel snel gebeurd merk je daar als gebruiker dan toch niks van? Dat is toch het punt denk ik?

[oef!]

Die snelheid gaat nooit compenseren voor de lage hoeveelheid geheugen. Geheugen moet geswapped worden als het vol raakt en daarmee verdwijnt elk voordeel.

[Menesis]

Naja, ik zat te denken aan de Playstation5, waarbij ontwikkelaars veel minder rekening hoeven te houden met laden van inhoud, omdat het geheugen de opslag zo bizar snel is..

[Reactie gewijzigd door Menesis op 22 juli 2024 13:34]

[Arrigi]

Schaamteloos gestolen zodat ik zelf geen opzoekwerk moet doen.

SATA latency is 1-100ms
SSD/NVME latency is 10-200us
RAM latency is around 8-12ns

CXL Consortium is using 80-140ns of latency for main memory and 170-250ns for CXL memory

Als je CPU aan ~5GHZ draait is elke cycle .2ns. Neem een instructie die 5 cycles duurt, 1ns. Als je je instructie niet hebt, mag je wachten. Daar zijn caches voor uiteraard.
Als je instructie/data daar niet in zit moet die opgehaald worden uit de volgende laag: RAM. Die kan in pakweg 10 nanoseconden reageren. Los van of je de data dan al helemaal hebt, dat is 50 cycles wachten en niets doen. Wederom: daarvoor zijn caches en SMT om de core bezig te houden.
Maar om het punt te maken, als je op een supersnelle SSD moet wachten mag je ipv 50 cycles dus even 50000 cycles wachten in het beste geval.

Alsof je op een productielijn zou staan en een voorbijrollend item van een sticker kan voorzien in een halve seconde ... of dik 8 minuten moet wachten tot je een sticker hebt.

Je SSD mag nog zo snel zijn, dat laden ga je moeten inplannen. De PS5 kan textures/models heel snel naar de GPU kopiëren om binnenkort weer te gaan geven, zonder een laadscherm weer te geven om de hele omgeving op tijd gebufferd te krijgen. Da's een heel mooie vooruitgang, maar het is echt nog geen DRAM.

[Reactie gewijzigd door Arrigi op 22 juli 2024 13:34]

[g4wx3]

Top analogie, maar beter verwoord omgekeerd.
Alain moet als bandwerker stickers zetten op de flesjes.
De baas komt binnen, en zegt dat er dringend een batch moet worden gemaakt van andere flesjes, Ramoni moet die flesjes gaan halen bij Harry van het magazijn. Ondertussen word de lijn volledig opgekuist en word er niets geproduceerd.

[Vulcanic]

Graag opslag i.p.v geheugen gebruiken in deze context, zodat er goed onderscheid gemaakt kan worden tussen RAM (werkgeheugen) en meer permanente types opslag. Anders wordt het gesprek er niet duidelijker op.

[sfc1971]

Een PS heeft maar een beperkt aantal applicaties tegelijk draaien en dan eigenlijk altijd full screen met relatief langzaam switchen. Probeer maar eens netflix, een game, een browser met 20 tabs tegelijk open te hebben op een PS en dan snel te switchen (laat staan gelijktijdig op scherm).

Snel geheugen compenseert niet voor langzame storage, het kan alleen maar zo snel gevuld worden als het langzaamste component. Zodra je moet gaan swappen is dat de SSD.

[oef!]

Laden gebeurt van ssd en bluray en zelfs de traagste ssd werkt perfect in een PS5.

[PhWolf]

Dat hangt natuurlijk helemaal af van de hoeveelheid geheugen die je nodig hebt. Genoeg applicaties/processen te bedenken die slechts kleine hoeveelheden geheugen nodig hebben, maar wel baat kunnen hebben bij snel geheugen.

[_Pussycat_]

Het swapping-geheugen is wel behoorlijk snel.
Op mijn werk heb ik een windows-pc met doorgaans 20 Tabs in chrome, outlook, excel, word, powerpoint, en 1-3 verschillende ontwikkelingsomgevingen open. Dat werkt, met een niet bijzonder snelle SSD, behoorlijk goed.
Aangezien de Mac een betere ssd heeft dan mijn laptop en ik thuis VEEL minder dingen tegelijk open heb lijkt me dat voor de thuisgebruiker prima te doen.

[oef!]

Tuurlijk is het snel zat. Een van mijn daily drivers is een linux laptopje met 4gb geheugen en een veel tragere ssd. Zelfs dit is al voldoende voor wat licht gebruik en deze Mac zal daar rondjes omheen rennen.

[pmeter]

Als het geheugen in omvang beperkt is dan kan een programma, zoals een videoeditor, daar minder in kwijt. Dus dan ben je voor de snelheid meer afhankelijk van de in vergelijking met het geheugen trage leessnelheid van de SSD.

[harmvzon]

Capaciteit is niet performance. 8GB is zo vol. En hoewel 16 GB misschien overkill is, is de helft gewoon heel weinig. Daarbij, zo'n stickje RAM kost niets. En al zeker geen 230 euro. Daar heb je makkelijk 32GB voor.
Er is een rede waarom deze machines 8 GB hebben en dat is om upgrades of over een tijdje een nieuwe Mac Mini te verkopen.

[pBook]

Je hebt er minder last van omdat je met de snelle SSD goed kan swappen, maar dat neemt toch niet weg dat 500MB voor Spotify op Intel net zoveel geheugen inneemt als 500MB voor Spotify op Apple Silicon?

[Sannr2]

Het neemt het dus niet in als het snel weg geswapt wordt. Doordat dat zoveel sneller kan dan op een Intel systeem, heb je de 16GB niet nodig. Natuurlijk zijn er situaties te bedenken waar 16GB wel handig voor is, maar dan zit je bij een Intel op 32GB aan benodigd ram voor een zelfde performance.

Uiteindelijk gaat het er niet om waar hij het laat en hoe hij het doet, maar dat het systeem soepel en snel aanvoelt toch?

[Arrigi]

Je kan diezelfde claim ook maken voor een nieuwe Intel vs een oude Intel. Ja maar die nieuwe heeft PCIE4 en sneller SSD-toegang én een snellere CPU, dus 8GB is evenwaardig aan 16GB op die oude.

Ik heb nog niemand die claim over "architecturale verschillen" op dat vlak waar zien maken. Apple maakt er *nergens* vermelding van.

[Katsunami]

Het is gewoon een wanhopige manier om een 8GB computer in 2023 te verdedigen. 32GB DDR5 kost 140 euro. 32GB DDR4 kost 80 euro. Er is geen enkele reden waarom een 8 naar 16GB upgrade 230 euro zou moeten kosten, behalve om veel winst te vangen.

8GB RAM is gewoon een belachelijke hoeveelheid geheugen in 2023. Die had ik al in mijn desktop zitten in 2008. Dit jaar bouw ik een nieuwe computer, en die krijgt van meet af aan al 32GB, met de mogelijkheid om te upgraden naar 64GB. Dat is misschien wat overkill, maar 16GB en een upgrade-mogelijkheid naar 32GB zou je in 2023 wel mogen verwachten.

[Arrigi]

Ben ik met je eens. Om diezelfde reden heb ik ook zo'n macbook met 32GB uitgerust. Ik had daarvoor een 2013 model met 16GB, toen je nog met 4GB kon kopen en zelf uitbreiden.

Heb ook nog een stokoude PC uit 2008 die ook 8GB heeft. Vijftien jaar later een nieuwe laptop met 8GB kopen die dan nog 10 jaar fysieke levensduur heeft is absurd. Tenzij die nooit meer moet doen dan een paar websites, een mailclient en muziek.

[Katsunami]

Meh. Mijn vriendin heeft een laptop met 8GB die nu 3 jaar oud is. Ze begint er langzaam aan over te klagen dat de laptop traag begint te worden. Ik vermoed dat dit komt door steeds zwaardere websites en software, want ze doet er, vanuit Tweaker-perspectief gezien, niet veel mee:

- Websites (Firefox, vaak 20+ tabs tegelijk open om een of andere reden)
- Discord
- YouTube
- LibreOffice Writer en Calc voor brieven en grafieken (ze houdt een of andere best wel grote spreadsheet met grafieken bij, waarvan ik niet weet wat erin zit want ik heb het nooit bekeken).
- Een editor (Scrivener) om verhalen te schrijven

Die laptop heeft gelukkig één vervangbare stick van 4GB. De andere 4GB zit op het moederbord vastgesoldeerd. Die laptop heeft ook een uitvoering van 4GB (1 stick op het moederbord, slot leeg) en 16 GB, met 1 vervangbare 8GB stick en de andere vastgesoldeerd op het moederbord. Officieel kan er enkel 4GB, 8GB, 12GB en 16GB in die laptop, maar ik heb berichten gezien dat 20 en 24GB ook werkt. Ik ga er binnenkort eens heen kijken en zien of ik de 16GB variant kan krijgen van de geheugenstick die er nu in zit, en dan eens 8 uur MemTest ertegenaan smijten.

Het vastolderen van geheugen en SSD's zou verboden moeten worden.

[Chochomel]

Ik deel die laatste zin in volle kracht.

-geheugen solderen is hier een keuze geweest van het design en cpu. Omdat het gesoldeerd zit heb je 1)mega kosten voor een 'upgrade' naar 16gb, 230 is ridicuul voor wat het apple zal kosten in de fabriek 2)wat als je geheugen defect is? hele mac in de kliko?

-SSD solderen heb ik geen woorden voor. Die dingen hebben simpelweg een maximum aantal writes, als dat op is; hele mac in de kliko?

Leuk van Apple dat ze zorgen voor 30% minder CO2 uitstoot met dit model maar hoeveel % extra creëren ze met de extreem slechte reparatie mogelijkheden met al de geproduceerde elektronica?

[xtlauke]

En ze moeten ook nog toekomstige Mac Mini's kunnen verkopen (of andere apparaten), zodat mensen upgraden van hun huidige nieuwe Mac Mini 2023, omdat hij soms toch nog wel traag aanvoelt, zeker "als ze dat ene programma gebruiken, en als ze weer upgraden gebruiken ze dat programma misschien wat vaker". Planned obsolescence

[Reactie gewijzigd door xtlauke op 22 juli 2024 13:34]

[MikeyMan]

80 euro is wel heel optimistisch voor een fatsoenlijk setje

[oef!]

We have confirmed with the Blackmagic Disk Speed Test benchmarking app that SSD read and write speeds for the new 256GB Mac mini are each around 1,500 MB/s,

https://www.macrumors.com...ac-mini-256gb-slower-ssd/

1500mb/s is niet echt snel anno 2023.

[Xfade]

Leuk zo'n benchmark. En ? Is snel zat anno 2023.

[oef!]

Is het ook maar je moet mijn reactie even in de context van de persoon erboven lezen. In een 'Intel systeem' kun je makkelijk drives plaatsen die 2x keer snel zijn.

[Rannasha]

De snelheid waarmee geswapt wordt hangt niet af van hoe dicht het RAM op de CPU zit of de snelheid van de verbinding tussen RAM en CPU.

De swap snelheid hangt af van de snelheid waarmee het opslagmedium (SSD) gegevens kan ontvangen of versturen. Om een kleine hoeveelheid RAM werkbaar te maken is het dus niet zozeer van belang hoe snel het RAM is, maar vooral hoe snel de SSD is. En de SSD in de Mac Mini is niet bijzonder.

[field33P]

Uiteindelijk gaat het er niet om waar hij het laat en hoe hij het doet, maar dat het systeem soepel en snel aanvoelt toch?

De interface soepel en snel aan laten voelen is in de praktijk eerder een kwestie van hoe je je besturingssysteem inricht dan van het geheugensysteem. Zodra je grote hoeveelheden data gaat verwerken loop je hoe dan ook tegen een geheugentekort op.

[Yoshi]

op een Intel Mac systeem is de juiste zin, en dat staat ook zo in al de bronnen die je aangeeft dus mss neem je dat dan best ook zo over...

[ronaldmathies]

Interesante test, ik heb Spotify even gestart (M1 Max) en hij neemt na het starten 95,1Mb geheugen in, kan iemand dat eens op een Intel/AMD doen?

Ik heb alleen Spotify gestart en vervolgens een minuut gewacht, nergens in de applicatie gedrukt, geen muziek gestart, dus puur en alleen opstarten.

Versienummer Spotify is bij mij 1.2.4.912.g949d5fd0

[Reactie gewijzigd door ronaldmathies op 22 juli 2024 13:34]

[Erik1971]

85mb, op i5 Windows, dus?

[ronaldmathies]

Gewoon, interessant, andere architectuur dus heeft gevolgen voor geheugen verbruik.

[Erik1971]

Ik bedoelde voor Windows gebruikt Spotify zelfde hoeveelheid geheugen, maar snap je punt, alleen Spotify is verkeerd voorbeeld, is niet meest geoptimaliseerde programma.....

Maar idd je kunt Apple niet 1 op 1 met Windows (peren) vergelijken, zijn verschillende architecturen en meestal zijn native Apple applicaties beter geoptimaliseerd, wat logisch is omdat hardware waarop het moet draaien vast ligt en bij Windows kan het vanalles en nog wat zijn en is moeilijker, lees onnodig duur om te optimaliseren, waardoor onder andere er meer geheugen dan noodzakelijk wordt gebruikt.

Maar dat gaat niet altijd op, zeker niet wanneer je meerdere browser tabs open hebt staan en meerdere web sites hebt geladen, die zijn namelijk alles behalve geoptimaliseerd.......

Denk ook dat 16Gb als instapper beter was geweest en dan 100 euro duurder dan nu en niet 230 euro.... (maar ja dan wordt drempel voor bijvoorbeeld studenten om een te kopen hoger en dat is net de doelgroep voor instap model).

[Blokker_1999]

Als je geheugen vol zit maakt het niet uit hoe snel je het kan aanspreken. Vol is vol en als je dingen uit het geheugen moet laten vallen om later opnieuw te gaan vullen kost dat gewoon tijd.

[Sannr2]

Yep, maar door het ontwerp is die benodigde hoeveelheid tijd dus zo laag, dat een 8GB systeem de performance van een 16GB haalt. Uiteindelijk gaat het er om hoe snel het geheel draait toch, niet hoe hij dat technisch oplost en waar hij het opslaat? Voor de gebruiker is het vooral belangrijk dat het systeem snel en soepel aan voelt. Dat lossen ze dus op met minder maar sneller geheugen dat super snel gevuld kan worden. En het is unified, dus een hoop verplaatsingen die Intel doet hoeven op een m1 ook juist weer niet te gebeuren, wat ook weer bijdraagt aan de performance.

[Zebby]

Je lijkt te denken dat bij RAM 8GB en 16GB verschillende snelheden zijn, of ervaringen van snelheid voor een gebruiker, maar dat klopt niet.

Laptop 1 heeft een emmer water van 8 liter als capaciteit, en kan deze super efficient over bakjes verdelen, maar meer dan 8 liter kan niet in het systeem. Zolang je maar 8 liter water kwijt wil heel efficient.

Laptop 2 heeft twee emmers water van 8 liter als capaciteit. Deze is minder efficient, maar heeft meer om mee te werken.

Zodra jij bij laptop 1 probeert om voor 10-12-16 liter aan water te verwerken maakt het geen ruk uit hoe goed hij kan swappen, hij komt te kort. Je kan er niet meer in proppen of meer van maken, en alle "truukjes" met swap naar storage zijn dan pijnlijk traag t.o.v. simpelweg meer RAM bijprikken. Los van hoe weinig dat kost!

Waarom lukt het Apple altijd met marketing weg te komen met dit soort onzin. Laat ons gewoon zelf kiezen hoe veel RAM we in dat systeem willen proppen en het hele gezeik is weg.

[Arrigi]

Waarom lukt het Apple altijd met marketing weg te komen met dit soort onzin.

Apple maakt nergens deze claim over 8<>16GB. Dit is puur iets dat door fans is verzonnen.

[Reactie gewijzigd door Arrigi op 22 juli 2024 13:34]

[Sannr2]

Het is iets wat gebleken is uit de benchmarks.

[Arrigi]

Ik heb nog nérgens bewijs gezien. Ik kan wel met een hele simpele google-tocht een tegenbewijs vinden.
https://markellisreviews....book-does-it-even-matter/

His experiments focused on Xcode, video exporting and Lightroom. In all three tests, the 8GB version lagged behind its 16GB big brother, but it was only the 8K export to 4K in which it was comprehensively crushed.

Anders kan je de claims ook blijven doorduwen. 2GB heeft performance van 4GB. 4GB heeft performance van 8GB. 8GB heeft performance van 16GB. 16GB heeft performance van 32GB
... 2GB heeft performance van 32GB

[Sannr2]

Dat is geen tegenbewijs, dat zijn twee M1’s vergeleken. De stelling is 8GB M1 is vergelijkbaar met 16GB Intel.

Juist die testen laten mooi zien hoe ver je die 8GB M1 kan laten gaan en je de 16GB M1 slechts bij hoge uitzondering nodig hebt:

Over on 9to5Mac, Stephen Hall pushed the 8GB M1 MacBook Air to “the absolute limits of my normal workload”. He was “actively reckless” during the test, leaving multiple apps open and opening as many Safari tabs as he fancied.

The result was not a “single sign of sluggishness”, and he was only able to slow the Air down after opening 12 apps, 24 Safari tabs and six Safari windows (all of which were playing 2160p YouTube videos).

Once again, that’s probably not an everyday use case, but it does demonstrate how far you can push this new configuration of 8GB of RAM. It is mightily, mightily impressive for most people.

Zijn conclusie is duidelijk:

I’ve reached the stage where I don’t think about memory at all. A case in point: I’ve not bothered installing iStat Menus simply because I don’t need to know what the computer’s doing; it just works.

For me, 8GB doesn’t feel like a constraint – it feels like just another number attributed to the system-on-a-chip that is the M1. I don’t really know what’s going on beneath the hood to make RAM such a non-issue, but Apple really has done a fantastic job at abstracting it away from my particular workflow.

‘RAM’ just isn’t’ a thing for me anymore with this MacBook Air. That’s game-changing.

Jouw linkje is een goed bewijs dat 8GB voor een M1 vergelijkbaar werkt als een Intel met 16GB. Lees het eens door.

[Arrigi]

De claim is dat op de een of andere manier de M-architectuur beter omspringt met geheugen waardoor 8GB effectief hetzelfde is als de dubbele hoeveelheid op een ander platform.

Dan moet je wel de rest van het platform mee in de vergelijking trekken: IO en CPU prestaties. Prestatieverschil op dat vlak negeren en dan zo'n claims maken is heel vreemd.
Elders in de comment chain heb ik een vergelijkingsopzet voorgesteld tussen oud intel, Apple M en nieuw Intel, allemaal met verschillende geheugengroottes.
(edit: oh. dat was een reactie op jou. kwam geen antwoord meer op?)

Voor de n-de maal: totnogtoe heb ik *geen* bewijs gezien dat de M-chips op magische wijze maar de helft van het geheugen nodig hebben om dezelfde data in te laden. Je mag proberen bloemlezen, maar wat ik heb gelinkt toont net aan dat er wél enorme impact is tussen die twee geheugenconfiguraties. Zoals verwacht.

[Reactie gewijzigd door Arrigi op 22 juli 2024 13:34]

[Sannr2]

Als jij die tekst die je zelf linkt niet snapt, dan weet ik het ook niet meer.

Nogmaals uit zijn tekst:

I’ve reached the stage where I don’t think about memory at all. A case in point: I’ve not bothered installing iStat Menus simply because I don’t need to know what the computer’s doing; it just works.

For me, 8GB doesn’t feel like a constraint – it feels like just another number attributed to the system-on-a-chip that is the M1. I don’t really know what’s going on beneath the hood to make RAM such a non-issue, but Apple really has done a fantastic job at abstracting it away from my particular workflow.

[field33P]

Die cognitieve dissonantie is pijnlijk om te zien. Apple M1/M2 is een heel mooi platform maar de standaard hoeveelheid werkgeheugen is simpelweg ondermaats voor 2023.

[Sannr2]

Je analogie gaat verkeerd.

Je hebt twee systemen, eentje met een emmer van 8 liter en eentje met een emmer van 16 liter. Beide systemen hebben ook een groot basin van 256 liter. Het systeem met 8 liter kan super snel water overgieten en wisselen met het basin. Het systeem met 16 liter kan dat ook wel, maar veel trager. Nu willen we in de emmer bepaalde visjes hebben op een bepaald moment. Het systeem van 16 liter kunnen we meer visjes tegelijk in kwijt, maar als het vol zit wordt het erg traag. Het systeem met de 8 liter kan heel snel visjes wisselen naar behoefte, waardoor het bij het opvragen van bepaalde visjes altijd slim op het juiste moment het juiste visje beschikbaar heeft.

Bovendien heeft het systeem met de 8gb naast het super snel kunnen wisselen nog een trucje: waar het 16gb systeem om het opgevraagde visje te tonen het in het aparte toonemmertje moet gooien, heeft de 8gb emmer een variabel kijkvenster en kan het dan direct tonen, wat ook nog eens extra snelheid oplevert.

[pmeter]

Vanaf welke bron vul je het geheugen als je een 4K video file uncompressed aan het bewerken bent? Het lijkt mij vanaf de in vergelijking met het geheugen veel tragere SSD. Met minder geheugen kun je minder preloaden. Als de SSD de bottleneck is, kun je het geheugen niet "supersnel vullen".

[Katsunami]

Yep, maar door het ontwerp is die benodigde hoeveelheid tijd dus zo laag, dat een 8GB systeem de performance van een 16GB haalt.

Bullshit. Als je 16GB RAM nodig hebt om al je spul tegelijk geladen te houden, dan ga je daar nooit tegenop kunnen met 8GB RAM, hoe snel het dan ook is, want de helft van je zooi staat in de swapfile op de SSD. Of ga je me nu vertellen dat Apple magischerwijze SSD's heeft die net zo snel zijn als hun intern geheugen?

[g4wx3]

Doet macOSX iets als Memdoubler?
Ik zou eraan twijfelen.
Allesinds de processor doet berekeningen op data in het register, dit wordt continu aangevuld met nieuwe data uit de cache (maar niet ieder cache adres is verbonden met ieder register adres dat heet dan bv 24way )
In de cache zitten soms ook de resultaten van eerdere berekeningen, kan veel helpen bij emulatie bijvoorbeeld.
De cache is swapped eigenlijk continu met het RAM-geheugen.
De meeste programma's kunnen al hun data inladen in het ram geheugen. Bij grafische of geluid meestal niet meer, want een nog wordt gedecomprimeerd naar een bitmap. Dan word het stukje ram telkens verwisselt met een stukje op de SSD. Zelfs als ram 50GB/s haalt, zal dat wegschrijven niet sneller gaan dan 1GB/s.
Bij andere programma's heb je continu aanvoer van nieuwe gegevens, die komen dan van de harde schijf, of het netwerk, of via USB. Meestal is de cpu te traag om deze te verwerken en gecomprimeerd op te slaan. Echter juist met de M.2 zou het kunnen dat de cpu sneller comprimeert naar h265 bijvoorbeeld, en dan maakt wegschrijfsnelheid niet uit.

[harmvzon]

Bij swappen ben je altijd aangeleverd op de snelheid van je SSD.

[!GN!T!ON]

Dit is grotendeels gewoon niet waar, het kost wel degelijk performance. En het killt blijkbaar je (extreem dure...) SSD ook ongelovelijk snel.

https://www.zdnet.com/article/the-m1-mac-write-issue/

Vind MacOS ook een fijn OS en Apple maakt af en toe best erg mooie spullen, maar kunnen we eindelijk eens ophouden met elke fout of onzin van Apple om te praten of het wel prima is.

Overigens, 230 euro voor een stick van 8Gb ram.... Heb toevallig deze week een set 32GB (redelijk snel, 3600mhz cl16) gekocht voor 84 euro

[Reactie gewijzigd door !GN!T!ON op 22 juli 2024 13:34]

[L1NO_]

M2 ram is gemiddeld twee maal zo snel als een dual channel systeem met de latjes die jij opnoemt.
M2 Pro is zelfs vier keer zo snel. Zit vast een prijskaartje aan.

[Anoniem: 420148]

Daardoor is 8GB vergelijkbaar met 16GB op een Intel systeem qua prestaties.

Dat is niet hoe RAM werkt, vriend. Als ik 12GB aan data kwijt moet in het geheugen, en dat is er gewoon niet, dan heb je dus gewoon een probleem en ga je de swap in, hoe snel dat geheugen ook moge zijn. De auteur van dat stuk heeft volgens LinkedIn ook geen enkele technische achtergrond, dus ik lees dit artikel gewoon even als een vertaling van de Apple site/presentatie.

Beetje slecht dat dit compleet gemist is door de reviewer. "Met een mailclient, Spotify, de nodige browsertabs en misschien een fotoprogramma open vul je 8GB anno 2023 zo op." is simpelweg onjuist, het is technisch geen probleem om dat allemaal tegelijk te doen op 8GB.

Dit is ook niet juist. Ik zit met Finder, Mail, VS Code, Music, Notes, Slack, Messages en 10-20 Safari tabs op 12,72 GB Memory Used. Vrij basis allemaal.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 420148 op 22 juli 2024 13:34]

[L1NO_]

Ongebruikt geheugen is duur geheugen. Zowel Windows en OSX cached altijd een boel. Die basis 12,72GB is er voor een reden.

[m.jorissen]

De reviewer heeft niet echt een goed idee van wat deze soc inderdaad wat betreft geheugen nodig heeft om toch goed te presteren. De technische constructie en manier waarop de M2 werkt is namelijk geheel anders dan voorheen. In de praktijk is geheugen dan ook van veel minder belang. Beetje vreemd om alla nostradamus dan te zeggen dat dit niet toekomst bestendig is ….

[Eef1992]

Wij hebben hier 2 MacBook pro's met M1. Eentje is van mijn vriendin, die hem voor weinig meer gebruikt dan op internet browsen en haar mail. Ik heb voor haar het 8gb/256gb model gekocht. Laatst heb ik het ding een tijd gebruikt omdat mijn MacBook een kaduuk scherm had. Als je wat tabbladen en een tweede browser open hebt (omdat er een site niet werkt in Safari), je een grote excel aan het bewerken bent en in een Teams meeting zet, wordt het ding al snel merkbaar langzamer. Daar heeft mijn MacBook met 16gb/1tb geen last van. Ik denk dus dat het met Apple in z'n geheugen wel een beetje marketing is. Als ik nu een andere zou kopen zou ik direct op zoek gaan naar eentje met 32gb..

[YouriHL]

Ik ben het niet met je eens.
Als je, zoals ik, muziekproducties maakt, dan heb je minstens 16, maar liever 32gb ram nodig.
Alleen het masteren van de projecten kost al 90% van je performance als je 'maar' 16gb ram hebt.

Ik heb hier eerder een discussie over gehad in een daarvoor bedoelde tech-Discord groep. Het ging hier over een Macbook Pro M2 met 16gb ram en dié had al moeite, terwijl zij het vrij lichte (in deze branche) programma Serato Studio gebruikt. De mevrouw in kwestie vroeg zich af waarom haar M2 MBP zo traag was. Met Ableton en Logic was het niet veel beter.

Je stelt 'is voor vrijwel iedereen overkill in de praktijk', dat is veel te kort door de bocht. Ik ben heel erg blij dat mijn eigen Macbook Pro 16gb ram heeft, al had ik liever 32gb gehad (niet gedaan omdat de upgrade naar 32gb mij 700 euro extra zou kosten .. koekoek).

De meeste mensen die een Apple pc/laptop kopen, doen dat vaak voor hun werk waar krachtige software op staat dat vaak niet goed (of helemaal niet) werkt op een Windows/Linux systeem. Je zal vast een en ander weten over Apple-producten, anders haal je de M1 en M2 benamingen niet aan, maar ik zou me toch iets beter inlezen hierover. De M1 en M2 processoren zijn welteverstaan heel erg goed, maar niet zo goed als Apple ze voorstelt.

[FJ Cruiser]

Als een fervent Apple MACos liefhebber, irriteer ik mij ongelofelijk aan die oplichting praktijken van Apple mbt opslag en RAM. Dit kost inkoop een paar tientjes. En zoals gezegd in de review dat er geen upgrade mogelijkheid wordt ingebouwd.

Gelukkig kan ik het afdoen met een basis model, maar zodra er Windows laptops met de bouw kwaliteit van apple MacBooks zijn, stap ik (onvrijwillig) over. Voordat mensen allemaal Windows modellen noemen die de bouw kwaliteit van Apple hebben, dit is (helaas) niet mijn ervaring. Misschien ook deels door de combinatie bouw kwaliteit en MacOS ervaring…..

[D0ubleD0uble]

Niet alleen de praktijk dat ze 210 euro aftikken als je je geheugen wilt verdubbelen van 8 naar 16 gigabyte, alleen al het feit dat ze in Macbooks van boven de duizend euro nog steeds een zeer karige 8GB verkopen.
Als je 16GB aan geheugen hebt zie ik MacOS dik 6 gigabyte idle verstoken. 4 browser tabs en muziekje erbij en je zit op 9 gigabyte aan gebruik. Ook precies de reden dat de 8GB modellen last hebben van write amplification. MacOS blijft vrolijk geheugen swappen op je SSD totdat ie binnen een paar jaar sneuvelt. Extra zuur omdat je geen mogelijkheid hebt om hem dan zelf te repareren/vervangen

[Alicanto]

Oei, dat is wel matig!

Ik ben heel tevreden met mijn 8GB macbook air M1, terwijl ik gewend was aan een Macbook Pro uit 2013 met 16GB en nog een jaartje een Dell XPS met 16GB heb geprobeerd. En op mijn werk heb ik 64GB.

Mijn ervaring is dat alles op die nieuwe air m1 sneller en beter ging: zelfs 4k video editen. Wellicht zit ik dus de SSD versneld af te schrijven. Ik heb meestal wel een stuk of 5 browser windows * 10 tabs open staan en nog wat programma's die ik vergeten ben af te sluiten. Ik vraag me wel af hoe erg het nu echt is. Ik bedoel: als hij na 3j al sneuvelt is het een ander verhaal dan na 10-15j.

[D0ubleD0uble]

MacOS evenals Windows passen allebei RAM compressie toe, en SSDs van tegenwoordig zijn best goed in het verbergen van het probleem. Net als op Windows past MacOS afhankelijk van je hoeveelheid geheugen aan hoeveel het systeem en je apps gebruiken. Als je 16 hebt kan het gebruik dan bijvoorbeeld 8 of 9 zijn, terwijl precies dezelfde workload aan apps op 32GB dan opeens 12 a 13GB in beslag neemt. Minder compressie, minder swap. Helaas is er niet echt een manier om te zien hoeveel geheugen een app daadwerkelijk nou echt zou willen gebruiken *als* die beschikking zou hebben tot meer, behalve meer RAM erbij prikken

Ik weet niet of het write amplification probleem op de SSDs al was opgelost door Apple. Uitgaande van het artikel dat gepubliceerd was in 2021, een jaar na de komst van de Apple Silicon Macs, zei dat er zo'n 30% drive life vanaf is gegaan, tegenover 3% bij de 16GB variant. Als dat zich doorzet is de SSD inderdaad na 3,3 kapot geschreven. Misschien dat het in de praktijk nog wel mee zal vallen, of over een paar jaar gaat het klachten regenen van kapotte Mac SSDs. De tijd zal het leren!

[Zeelt]

Mwah. Dik 2 jaar oude Mac mini M1 8 GB en 256 GB SSD
7 TBW en 99% SSD health. Over 18 jaar pas 70 TBW.
Ben echter geen zware gebruiker…

[z1rconium]

Je kunt zien of je mac staat te swappen in activity monitor, memory tab > onderaan.

[m3gA]

Het is hetzelfde als audi die een basismodel met wieldoppen verkoopt. Niemand die het koopt maar het maakt de basisprijs heel aantrekkelijk. Mensen klikken daarna de opties wel bij elkaar.

[LurkZ]

Een Audi met wieldoppen is zeer functioneel en bruikbaar.
In heel veel gevallen is 8GB dat niet.
Er zijn vast ook gebruikers die aan 4GB genoeg hebben omdat ze alleen whatsapp draaien ofzo. Maar dat maakt het nog niet zo dat 4GB (of 8GB) een mooi instapmodel is.

[cmegens]

Ik heb hier een MacBook Air M1 met de basis 8gb geheugen. Voor wat computergebruik op de bank is het prima.

[1Mark]

Zelfs voor wel meer dan dat. Mijn vrouw kan met haar 8GB prima 4k HDR vakantiefilmpjes bewerken, pixelmator en office draaien en veel browser tabs en spotify draaien. Dat is denk ik een behoorlijke belasting, maar daar is de 8GB RAM nog geen bottleneck geweest.

Er zitten op tweakers echter gamers en developers die systemen virtualiseren. En dan heb je al gauw wel meer nodig omdat die toepassingen veel geheugen permanent alloceren.

[cmegens]

Eens, dat is ook het computergebruik wat ik bedoel. Vooral wanneer de apps geoptimaliseerd zijn voor M1/2 dan gaat het echt als de brandweer. Ik gebruik dan Affinity ipv pixelmator, maar het is echt verbluffend snel.

[PrimusIP]

Op de m1 en m2 is 8gb heel functioneel voor de meerderheid van computergebruikers. Je kunt het niet vergelijken met Intel machines met 8gb.

Ik heb zelf ook 8gb op een m1. Nergens last van. En ik doe er meer ram slurpende dingen mee dan zeg maar de casual gebruikers. Bijv. VM’s, docker containers en xcode.

[m3gA]

Was ook iets wat ik graag wilde weten. Want ik overweeg eentje voor simpel internet gebruik. Dan is 8GB best netjes gok ik?

[devvy]

Ik stapte vorig jaar over van een 2018 mini met 16GB naar een M1 met 8GB.

Mijn gebruik is vrij specifiek: basaal editen van 4K video, afkomstig van een iPhone. Die videofiles - zowel input als output - zet ik op een externe 4TB harddisk (relatief trage opslag; maar de iPhone files zelf zijn zwaar gecomprimeerd). Editen doe ik in DaVinci Resolve, zonder al te veel fancy effecten.

In theorie is 8 heel krap - maar dat is ook een beetje gevoelsmatig omdat systemen al jaren standaard met 8GB worden geleverd en ik stam nog uit de tijd dat de basisspecs elk jaar zo'n beetje verdubbelden; ik was dus een beetje huiverig voor de stap terug wat ram betreft.

Maar: uiteindelijk telt de praktijk. Groot verschil is de grafische prestatie, de 2018 had moeite met vloeiend het 4K scherm aansturen, de M1 totaal niet. DaVinci Resolve reageerde op zich al aardig op de 2018, maar is een regelrecht feest op de M1 zelfs met files op een externe trage harddisk. Rendersnelheden zijn in een compleet andere categorie.
Eerlijk gezegd check ik RAM gebruik nooit; maar ik heb al wel een keer een UTM VM met Windows 11 gedraaid met 4GB ram geloof ik - en dat ging prima.
Mijn conclusie is dat ik voor mezelf geen enkele rechtvaardiging kan bedenken om hem in te wisselen voor een 16GB exemplaar - ik zou serieus niet weten op welk vlak ik dat zou gaan merken.

Wel een tip om te overwegen om een mini tweedehands aan te schaffen. Mocht 8 toch te weinig zijn, dan kan je hem zonder al te veel schade doorverkopen. Al is de onderwijsprijs van 599 dermate aantrekkelijk dat je wel een erg goede tweedehands deal moet vinden.

[Huppol]

Laat je in ieder geval niet te veel afleiden door Tweakers commentaren. Ik gebruik zakelijk al jaren Macbooks met 8gb ram en heb nergens last van. Momenteel nog Intel 2019. Ik zou mezelf geen 'power' user noemen wat de meeste Tweakers in deze comments wel lijken te pretenderen, aangezien iedereen hier 16gb of meer lijkt nodig te hebben.

Wat bij mij meestal draait? Slack, Discord, Chrome (werk), Brave Browser (crypto trading), (Vaak ook nog Safari voor Privé). Diverse tabs met Google web apps (Gmail, Docs, sheets, Analytics). Daarnaast regelmatig advertentiemanagers (Facebook). Tuurlijk, als ik echt veel open heb wordt een tab weleens opnieuw geladen waneer ik deze open klik. Maar daar heb ik persoonlijk niet zo'n problemen mee.

[Reactie gewijzigd door Huppol op 22 juli 2024 13:34]

[D0ubleD0uble]

Zelfs voor simpel internetgebruik zou ik 16GB van harte aanbevelen. 8GB tik je namelijk echt wel heel snel aan, en hoewel swappen naar de SSD en RAM compressie wel het een en het ander uithaalt, blijft swap een stuk trager. RAM kan zo'n 40 gigabyte per seconde er doorheen rammen (no pun intended )
De SSDs van deze M2 Macs blijven steken op 1.5GB a 2GB per seconde en dat is sequentieel, dus een ideaal scenario. Daarbij kunnen SSDs alleen als gehele blokken van 4KB schrijven, RAM is zoals de naam zegt daadwerkelijk echt random access. In de praktijk kan dat soms uitvallen dat een SSD zo'n 5000 keer trager is dan RAM geheugen. 210 euro voor dat extra geheugen is inderdaad een flinke smak geld, maar vergeet niet dat die Mac zijn waarde langer vasthoudt en minder hard afschrijft. Over een jaartje of 4/5 zal 16GB nog steeds bruikbaar zijn, 8GB gaat heel krap worden. Apps worden enkel zwaarder, niet lichter.

[Huppol]

Met oog op de toekomst, je redenering over restwaarde en het zwaarder worden van applicaties (zeker ook web apps), is dit inderdaad een uitstekend advies.

[larspc]

Gebruik de 8gb M1 versie zelfs om 6K braw beelden te editen, dat zegt genoeg denk ik.

[PrimusIP]

Ja zeker heel netjes. Ik draai op die MacBook Air m1 8gb ram van mij bijvoorbeeld fallout 4 in een Windows 11 virtual machine onder macOS. Soms beetje lag. Die vm wil maar Max 4gb gebruiken. Vind ik best netjes.

[!GN!T!ON]

Behalve dat je SSD dankzij swapping / write amplification binnen 3 jaar kapot is. Dus dat last komt nog Zou nog even goed nalopen dat je je backups goed geregeld hebt, een spaart voor het vervangen van je logic board (vast gesoldeerd), want die ssd lijkt ook mooi vlak na je garantie kapot te gaan.

[Reactie gewijzigd door !GN!T!ON op 22 juli 2024 13:34]

[Huppol]

Apart. Bij ons op kantoor gebruikt 80% Macbooks. Wij krijgen het nieuwste instapmodel Macbook Air met 8gb. In mijn geval werk ik nog op een Macbook air uit 2019 met vrij zware web apps (advertentiemanagers e.d.). Ik ben dan geen IT'er, maar ik hoor hier nooit iets over kapotte SSD's. Dat is anekdotisch bewijs. Maar ik krijg het idee dat dit ook geldt voor het roepen dat SSD's niet lang meegaan.

[Reactie gewijzigd door Huppol op 22 juli 2024 13:34]

[!GN!T!ON]

Heb ook geen persoonlijke ervaring mee. Maar ben er meerdere artikelen over tegengekomen (o.a. https://www.zdnet.com/article/the-m1-mac-write-issue/) maar als je googled op mac m1 write amplification of m1 ssd degradation dan vind je er nog veel meer.

[Zeelt]

Mijn 3e zelfde reactie: na dik 2 jaar 7 TBW en 99% SSD health
Op mijn enige desktop Mac mini m1 8 GB en 256 GB SSD

[Henkieschmenkie]

Kijkend naar @D0ubleD0ubles reactie zou ik de slijtage van de SSD eens in de gaten houden. Slechte ontwerpkeuzes waardoor dingen onnodig stukgaan en gebruikers voor hoge kosten komen te staan is ook des Apple. En hierbij, omdat die SSD vastgesoldeerd is mag je meteen het hele Logic Board vervangen, kassaaa

[Arrigi]

Je kunt het niet vergelijken met Intel machines met 8gb.

Ik heb niemand deze claim zien waarmaken. Dit zou suggereren dat ARM op een of andere manier significant minder RAM nodig heeft en die suggestie houdt geen steek.

Verwar een snellere CPU en daarmee vlottere gebruikerservaring niet met een soort van ingebeelde magische geheugeninvulling. Want anders kan je ook aantonen dat een Intel Macbook uit 2019 beter omgaat met 8GB RAM dan een Intel Macbook uit 2013.

Bij twee gelijke besturingssystemen met identieke software, identieke data en identieke workload (waarbij de 8GB duidelijk overschreden wordt), wat is de data die wijst op een efficiënter gebruik van RAM voor de M-chips?

[Ruudje88]

Zie het meer als een Audi met en zonder Quattro toevoeging.

Achter de Quattro mag een zwaardere aanhanger dan onder de niet Quattro maar het is ook duurder

[Iblies]

Met windows heb je o&o shut up wat extreem veel scheelt, een pc met 2gb een ssd krijgt extreem veel adem ruimte.

Gebruik een andere browser en search-engine en het doet het verder prima als basis systeem voor e-mail, tekstverwerken, video en meer simpelere software.

Ik weet niet of zoiets bestaat die ervoor zorgt die allerlei zogeheten telemetrische gegevens uitschakelt.

Op IOS is het deels handwerk maar op een ouder toestel krijg je ook meer ademruimte.

[Arrigi]

Een audi met de lelijkste wieldoppen kan sneller rijden dan een audi met mooie wielen. De wieldoppen merk je niet eens als je het voorwerp gebruikt. Puur een visueel iets naar de buitenwereld toe, meer RAM is een garantie voor betere performance. Vergelijking slaagt op niks.

[Robinvv78]

Vergelijking is niet goed; het is hetzelfde als Audi het basis model zou uitvoeren met een 3 liter benzine tank en een grotere benzinetank € 2000 zou kosten.

[Boefmans]

Meer een audi (niet electisch of hybride) met een 5 liter tank terwijl die 1 op 12 rijdt :-)

[JAHRASTAFARI]

Je kunt dan nog altijd verder met een externe ssd.

Ik denk dat de meesten beter af zijn met een 512gb ssd dan de stap naar 16gb voor hetzelfde geld.

[field33P]

Voor huis-, tuin- en keukengebruikers die hun documenten bij een cloudservice opslaan en hun muziek/films streamen bij een Spotify of Netflix respectievelijk zet een SSD van 512GB weinig zoden aan de dijk. De hedendaagse geheugenhonger van programma’s maakt 8GB werkgeheugen simpelweg te krap.
(En voor wat betreft opslaghonger zou het heel fijn zijn als auto-updaters van met name Electron-applicaties niet alle 20 vorige releases op je systeem laten staan, in zo’n geval kan zelfs een SSD van 128GB nog leefbaar zijn)

[JAHRASTAFARI]

Was MacOS en de nieuwe chiparchitectuur niet efficiënter met geheugengebruik?

[field33P]

Efficiënter je cache benutten neemt onderaan de streep weinig weg als de programma’s steeds meer geheugen gaan slurpen.

[Ryen]

Als je 16GB aan geheugen hebt zie ik MacOS dik 6 gigabyte idle verstoken.

Applicaties pakken geheugen dat ze nodig hebben. En ze pakken geheugen wat eventueel van pas kan komen (applicatie-cache e.d.). Die laatste categorie kan ook weer worden vrijgegeven voor andere doelen. Dat heeft lang niet altijd een significante impact op performance. Natuurlijk, hoe voller hoe trager, maar zo'n vaart loopt het niet.

[Tenocticatl]

6 GB? Dzjiezus, ik dacht dat Windows gaar was met rond de 4GB op idle als je niet aan de configuraties sleutelt. Hoe kan dat? Laadt ie gewoon het hele OS in een ramdisk zodat alles supersnel opstart of zo?

[D0ubleD0uble]

Hij laadt inderdaad veel meer in het RAM als de ruimte het toelaat. Windows 11 in volledig idle met geen andere apps draaiende zit dan rond de 6 a 7GB, met nog zo'n 2 a 3GB in standby/cache geheugen. Open je een browser met een paar tabs, OneDrive draaien op de achtergrond, Excel en Word open en het geheugenverbruik schiet voorbij de 16GB. Windows vult dan zo'n 5 a 6 gigabyte in de cache, dus zit je op 22GB aan gebruik.

[oef!]

Ongebruikt geheugen is waardeloos geheugen. Je kan beter het hele OS en applicaties pre-cachen en daardoor een snellere ervaring hebben dan alles op het laatste moment in te laden.

[field33P]

En als het OS dan toch geheugen tekort komt is de cache stapsgewijs legen een commando wat in een handomdraai uitgevoerd is.

[Tenocticatl]

eens, zolang ie ook snel dingen uit geheugen kan kiepen wanneer een andere applicatie het nodig heeft.

[bzzzt]

Als je 16GB aan geheugen hebt zie ik MacOS dik 6 gigabyte idle verstoken.

Wat is je definitie van 'verstoken'? Weet je zeker dat het geen cache is of ander geheugen wat 'on demand' vrijgegeven wordt?

Het punt is dat MacOS vrij handig met geheugen omgaat en een beetje swappen naar SSD ook geen punt hoeft te zijn (zelfs niet voor de levensduur van die dingen).
Je kan het ook omdraaien: als je zeker weet dat je bijzondere eisen stelt kan je voor een 16Gb+ machine gaat, voor de mensen die alleen office/browser/mail gebruiken maakt Apple een goedkopere versie die ook voldoet.

[D0ubleD0uble]

Als MacOS M1/16GB 6 gigabyte verbruikt in idle, "verstookt" de Mac meer dan een M1/8GB die in idle rond de 4 gebruikt. Het systeem past zich dus aan en schuwt er niet om meer in gebruik te nemen dan dezelfde idle workload op het 8 gig model. Hier hebben we het dan daadwerkelijk over RAM gebruik, de caching achterwege gelaten want die zit zover ik kan zien eigenlijk altijd helemaal vol. MacOS zal het geheugen comprimeren en inpassen binnen de 8GB. Heb je meer dan 8GB, dan ziet MacOS dat dat niet nodig is en werkt het zonder compressie. In mijn voorbeeld waar ik een M1/16GB testte, 4 browser tabs en Spotify draaiende zit het RAM gebruik op 9GB. Tuurlijk werkt dit ook op een M1/8GB, maar dan moet hij dus deze compressie technieken toepassen voor dezelfde workload, en daarmee krijg je enige CPU overhead en diskswapping.

[bzzzt]

Het kan net zo goed zijn dat die extra gigabyte cache is die nooit meer gebruikt gaat worden (cache is per definitie speculatief). Daar ga je dan niets van merken en dat levert zeker geen compressie en/of swapping op.

[dev10]

Dit kost inkoop een paar tientjes. En zoals gezegd in de review dat er geen upgrade mogelijkheid wordt ingebouwd.

Het RAM wat in deze Macs zit, is niet een-op-een te vergelijken met de losse ram sticks die je bij elke willekeurige computerzaak kunt kopen. Bij Apple's eigen chips, zit het RAM ingebakken waardoor het niet mogelijk is om later te upgraden.

[MOlivier1987]

Leuk argument, alleen 0,0 verklaring waarom het geheugen opeens zovele malen duurder moet zijn dan de verwisselbare varianten.

[dev10]

Het is ook niet mijn bedoeling om te verklaren waarom dat duurder moet zijn, ik geef alleen aan dat je niet een-op-een die vergelijking kunt maken.

Als we het dan hebben over het waarom, heb ik wel een idee. Mijn ervaring met Macs is dat op een gegeven moment de hoeveelheid RAM, en in mindere mate de storage, het probleem wordt. De processor voldoet vaak nog wel na een paar jaar en storage kun je makkelijk vergrootten door externe storage te gebruiken. Wil je dus langer met je Mac doen, dan is het verstandiger om gelijk een geheugenuitbreiding te doen. Omdat je waarschijnlijk later een nieuwe Mac zult kopen, denk ik dat Apple het daarom meeneemt in de prijs.

Een rekenvoorbeeld: als je nu de goedkoopste Mac mini koopt (à €719) en je doet daar vijf jaar mee, dan kost je dat ongeveer € 144 per jaar. Als je diezelfde goedkoopste Mac mini koopt en je stopt er 16 GB RAM in (€949) kun je er misschien een of twee jaar langer meer doen: respectievelijk €158 of €135 per jaar.

In die zes of zeven jaar, koop je geen nieuwe mac maar krijg je nog wel ieder jaar een nieuwe versie van macOS. Die kosten moet ook ergens vandaan komen. De oudste nog ondersteunde macs qua hardware stammen uit 2013.

Ik heb het idee dat Apple ergens een rekensom maakt met: persoon koopt iedere x jaar een nieuwe Mac voor bedrag y. Geheugen uitbreiding verhoogt x, dus moet x gedeeld door y ongeveer gelijkblijven.

[musje83]

Je gaat er in je berekening van uit dat geheugen=tijd. Maar wat nou als je er na een half jaar of een jaar achter komt dat je aan die 8GB toch niet genoeg hebt? Je hebt het onderschat, je hebt het nodig voor werk, je hebt een nieuwe hobby opgepakt en bent gaan compilen of video editen, ik noem maar wat. Dan moét je dus een compleet nieuw (of ander) apparaat gaan kopen. Dat is toch van de zotte?

In een vorig artikel probeerden mensen ook al met hangen en wurgen goed te praten dat Apple hun instap SSD's in de MBP een downgrade hadden gegeven. En bij deze Mac Mini zijn die snelheden bijna gehalveerd(!!) ten opzichte van het 2020 model. Dat kan toch niet?

Voor het basismodel van de eveneens recent aangekondigde Mac Mini met M2-soc worden soortgelijke bevindingen gedaan. Zo meldt het Twitter-account Notlerone dat bij het basismodel van de nieuwe kleine computer van Apple sprake is van een leessnelheid van 1431MB/s en een schrijfsnelheid van 1482MB/s. De in 2020 uitgebrachte basismodellen van de Mac Mini die met de M1-soc zijn uitgerust, halen volgens het account leessnelheden van 2854MB/s en schrijfsnelheden van 2733MB/s

Zyphrax in ''MacBook Pro-instapmodellen hebben ssd's met beduidend lagere snelheden''

[Cergorach]

Je gaat er in je berekening van uit dat geheugen=tijd. Maar wat nou als je er na een half jaar of een jaar achter komt dat je aan die 8GB toch niet genoeg hebt? Je hebt het onderschat, je hebt het nodig voor werk, je hebt een nieuwe hobby opgepakt en bent gaan compilen of video editen, ik noem maar wat. Dan moét je dus een compleet nieuw (of ander) apparaat gaan kopen. Dat is toch van de zotte?

Ik kan je vertellen, dat gebeurd regelmatig! Heel regelmatig.

En vroeger kon je nog storage en geheugen vervangen, maar in heel veel gevallen was dat nog een enorm kostbare operatie. Ik heb een keer geholpen bij een oude grote iMac, het aantal manuur dat daar in heeft gezeten had heel wat opties kunnen betalen bij initiële aanschaf!

Daarnaast behoud een Mac over het algemeen vrij veel van diens waarde, dus die 1 jaar oude 8GB Mac levert nog veel meer op (percentueel) dan de equivalente Windows machine.

Het blijft echter goedkoper, voor zowel Macs als Windows machines om de machine direct bij aanschaf uit te rusten met wat je nodig heb voor diens levensduur. Zakelijk kijk ik meestal op 5 jaar (wat ook de financiële afschrijving is) en dan is het geheel afhankelijk wat de persoon/functie doet nu en de komende 5 jaar.

Nu zullen een hoop hobbyisten roepen dat dit niet waar is, maar die rekenen als eerste hun tijd naar waarde en vergeten ten tweede (omdat ze zelf bezig zijn met hun machines te upgraden) dat er verloren tijd is bij de gebruiker van die machine. Die kan deze tijdens het upgrade proces niet gebruiken en moet ergens specifiek naartoe (en weer terug) om het te laten upgraden.

[musje83]

Ik heb in mijn leven heel wat iMacs, Macbooks en Macs van upgrades voorzien en in 9 van de 10 gevallen was het amper 10 minuten werk, net als bij de meeste PC's.

Klepje open, RAM er uit, nieuw RAM er in, klepje dicht.
Vier schroefjes los, bodemplaat los, RAM of proprietary SSD er uit, RAM of proprietary SSD er in, bodemplaat vast, schroefjes vast.

Bij een SSD upgrade kost het je dan nog een uur, misschien twee om via option-command-R MacOS opnieuw te downloaden en installeren vanuit de cloud en voilá, je upgrade is voltooid.

Daarnaast behoud een Mac over het algemeen vrij veel van diens waarde, dus die 1 jaar oude 8GB Mac levert nog veel meer op (percentueel) dan de equivalente Windows machine.

Even buiten dat dit aantoonbaar niet waar is (het verschil is percentueel iets meer, niet 'veel' meer) en je ook moet kijken naar wat het je netto kost (de aanschafprijs is vaak veel hoger dus je afschrijving ook), is dit geen enkel excuus om het volkomen gebrek aan 'upgradability' goed te praten. Zelfs al zou een Mac 3x waardevaster zijn dan een Windows machine is het alsnog kwalijk dat Apple gebruikers dwingt een hele nieuwe machine te kopen zodra er behoefte aan meer RAM of opslag ontstaat, in welke machine of configuratie dan ook.

Het blijft echter goedkoper, voor zowel Macs als Windows machines om de machine direct bij aanschaf uit te rusten met wat je nodig heb voor diens levensduur. Zakelijk kijk ik meestal op 5 jaar (wat ook de financiële afschrijving is) en dan is het geheel afhankelijk wat de persoon/functie doet nu en de komende 5 jaar.

Pertinent onwaar, met name bij Macs juist omdat hun upgrade prijzen zo exorbitant hoog liggen (8GB of 256GB extra kost 230 euro!!! per upgrade). Ik heb zakelijk veelvuldig HP, Dell, Lenovo en Apple notebooks én desktops van upgrades voorzien, met name RAM, bij machines die dit om wat voor reden dan ook nodig hadden. Groeiende workloads van de werknemer, opnieuw ingezet bij een nieuwe werknemer, het maakte niet uit. De prijs was +/- 40-60 euro voor de hardware en 25 euro arbeid (kwartiertje werk van een junior engineer).

Het enige wat ik van mensen hier en daar lees, no offense, zijn excuses. Upgradability is niet iets wat je zomaar aan de kant kan schuiven, het is de bewuste keuze van een megalomaan groot techbedrijf om al hun gebruikers die keuze volledig te ontnemen. Niet bij bepaalde categorieën (thin&light), niet deels (gesoldeerd geheugen maar wel met uitbreidingsslot), niet proprietary (wel upgraden maar alleen met eigen hardware/connectors oid). Nee, gewoon volledig ontnemen.
Het is gewoon niét oké.

[Cergorach]

Kennelijk nog nooit het beeldscherm uit een grote iMac moeten lichten met z'n drieën om bij het RAM/HDD te kunnen komen?

RAM is, zodra er een toegankelijk paneeltje voor is, niet het grootste issue. Maar zelfs met m'n mac mini uit 2009 was het fysiek vervangen van RAM en HDD>SSD meer dan 15min werk. En je kon inderdaad random geheugen kopen voor een prikkie, maar dat was dan hopen dat het daadwerkelijk compatibel was en bleef (of je zat met een product wat je niet terug kon sturen). Ging je voor gegarandeerd compatible Mac Mini Server geheugen van bv. Crucial dan was ik voor 2x8GB €120 kwijt in 2018. Bestellen + inbouwen half uurtje, koerier heen en weer en ~ een dag het device niet bruikbaar vs. de directe upgrade naar 16GB van €190 (ex. btw. kost)?

De upgrade van een SSD naar 512GB van €190 (ex. btw. kost) zit je ook zo aan, een redelijk goede 500GB SSD kan je al krijgen vanaf €40-€50 en dan de backup, de reinstall, de restore, de koerier, de verloren tijd. En dan is de vraag, is deze even snel als het model wat Apple gebruikt? Het begon pas interessant te worden bij extreem grote storage, zelfs bij het 1TB model zou je nog kunnen afvragen of je niet beter het direct kan aanschaffen, maar bij 2TB zou je (als dat kon) wel wat besparen.

Nu kan je de verloren tijd bij de gebruiker wel mitigeren door een leenlaptop of PC te regelen, maar dat maakt de situatie nog duurder. Of je stuurt er een ITer heen die het probeert te regelen tijdens de lunch, dat gaat nog net met geheugen. Maar het vervangen van SSD ga je niet redden in een uurtje. Zeker in het MKB kwam ik voornamelijk de hoger geplaatste personen, zoals de directeuren tegen die een Mac hadden, hele organisaties met Macs waren relatief zeldzaam (ivm. primair Windows organisaties).

Het issue met RAM upgradability is ook iets wat je tegenwoordig hebt bij heel veel 'Windows' laptops en zelfs hier en daar bij mini PCs. Ingebakken storage is tegenwoordig ook niet meer zeldzaam. Het is zelfs zo erg tegenwoordig dat je best wel wat research moet doen bij (budget) laptops wil je zeker weten dat je het geheugen/storage daadwerkelijk kan uitbreiden, dat in 2020 met de Lenovo Ideapads ondervonden, bepaalde modelnummers wel, maar bij een hoop niet.

Ik heb inderdaad de voorkeur voor zelf geheugen en storage te kunnen plaatsen, want vaak kan je dan kiezen voor kwalitatief betere hardware dan de fabrikant levert (zoals bv. sneller/groter geheugen). Dat kan ik dan ook absoluut bij mijn Asus PN50 mini PCs, maar ik vind het bv. weer niet zo vreemd dat het niet kan bij mijn Surface Go 2 of dat het geheugen is vast gesoldeerd op m'n Steam Deck. De storage aanpassen bij de Steam Deck kan, maar het wordt niet aangeraden, naast het feit dat er een heel specifiek formaat in moet, wat een zelf gekochte SSD niet heel veel goedkoper maakt als je dat naast je tijd/risico en extra features zet...

En de realiteit is dat je geen keuze hebt bij een Mac. De keuze is over het algemeen niet gemaakt op basis van de hardware, maar op basis van het operating system (of de look and feel van de behuizing), je zit er dan dus hoe dan ook aan vast. Zijn er redenen waarom RAM/SSD is vast gesoldeerd, ja absoluut! En in een aantal gevallen nog hele goeie ook, maar veel van dit soort beslissingen zijn ook vanuit een business perspectief gemaakt en Apple kan die vrij makkelijk maken, zeker nu met hun eigen ARM silicon (good luck making a hackintosh!). We hebben immers ook geen vervangbaar geheugen in smartphones, tablets of videokaarten, voor zover ik weet, nooit gehad ook.

Sidenote: Naast dat het tijd kost, is een incidentele machine upgraden prima te doen. Het wordt zeer lastig als je opeens tientallen, honderden of zelfs duizenden PCs moet upgraden met RAM en SSD. Volgens mij hebben maar weinig IT afdelingen/diensten de capaciteit om dat effe erbij te doen...

[musje83]

Kennelijk nog nooit het beeldscherm uit een grote iMac moeten lichten met z'n drieën om bij het RAM/HDD te kunnen komen?

Bij de kleinere modellen, ja. Maar evengoed bij de grotere modellen niet:
https://www.ifixit.com/Gu...19+RAM+Replacement/137602

Het gaat mij om het principe dat fabrikanten je dwingen veel geld uit te geven door upgradability te hinderen of volkomen te blokkeren. Voorheen hadden Macs tenminste nog de mogelijkheid, al was het door het verwijderen van het scherm (m.a.w. door een professional te doen), waarmee je jouw Mac kon behouden, oftewel de levensduur kon verlengen. Het was mijns inziens al kwalijk genoeg dat ze het je zo moeilijk maakten, maar het kón tenminste. Nu kan het überhaupt niet meer en heb je domweg twee keuzes:

1- Je moet van tevoren beslissen welke hardware requirements jij de komende 2/5/10 jaar nodig zult hebben, zonder dat je weet wat software in de toekomst van een computer zal vragen, en zult daar fors voor moeten betalen.
2- Je moet je Mac doorverkopen én een nieuwe aanschaffen mocht je ooit onverhoopt tot de conclusie komen dat je tekort komt qua performance en/of opslag.

Computers gaan van origine al veel langer mee dan mobiele devices. En veel fabrikanten laten je tenminste nog de opslag uitbreiden in je telefoon of tablet, al is het maar microSD voor je foto-albums. Er is dan tenminste nog keuze, zéker binnen het ecosysteem.

Ik begrijp best dat fabrikanten keuzes maken en bepaalde dingen vastzetten, letterlijk en figuurlijk. Maar dat ze ál hun computers, inclusief de 'pro' modellen, volledig un-upgradable maken gaat echt mijn pet te boven.

[uiltje]

> Kennelijk nog nooit het beeldscherm uit een grote iMac moeten lichten met z'n drieën om bij het RAM/HDD te kunnen komen?

Hallo zeg, dat moeten ze dan beter designen bij Apple.

> et wordt zeer lastig als je opeens tientallen, honderden of zelfs duizenden PCs moet upgraden met RAM en SSD. Volgens mij hebben maar weinig IT afdelingen/diensten de capaciteit om dat effe erbij te doen...

Hoeft ook niet. Als je zo'n groot bedrijf hebt laat je dat doen of vraag je de leverancier om hulp.

Verder hebben de meeste fabrikanten prima handleidingen en de meeste geheugenleveranciers hebben speciale compatibiliteitspagina's waarbij je direct het juiste geheugen voor een model kan vinden.

[dev10]

Dan moét je dus een compleet nieuw (of ander) apparaat gaan kopen. Dat is toch van de zotte?

Als je drie kinderen hebt en je komt er achter dat er een vierde onderweg is, moet je ook ineens een andere auto kopen omdat je anders niet meer in een auto past. Dat is toch ook van de zotte? Je hoeft die oude Mac niet weg te gooien heh? Over het algemeen kun je Macs behoorlijk goed doorverkopen.

Ik snap heel goed wat je zegt hoor en ik vind het ook jammer dat geheugen niet meer zo makkelijk te upgraden is. De realiteit is alleen wel dat de groep mensen die dit een probleem vindt, maar een fractie is van alle Mac gebruikers en dat de overgrote meerderheid het helemaal niks kan boeien. Apple weet dat en maakt daar gebruik van.

[musje83]

De realiteit is alleen wel dat de groep mensen die dit een probleem vindt, maar een fractie is van alle Mac gebruikers en dat de overgrote meerderheid het helemaal niks kan boeien. Apple weet dat en maakt daar gebruik van.

Ik ken geen enkele bron die deze bewering kan staven. Wel kan ik makkelijk extrapoleren uit mijn 16 jarige IT carriére dat werkgeheugen vroeg of laat de eerste upgrade is die de levensduur van een apparaat kan verlengen en dat dat dus ook geldt voor Macs. Sterker nog, ik heb van talloze Macs het geheugen (laten) vervangen/uitbreiden, variërend van 6 maanden oude machines tot en met 10+ jaar oude machines en alles daartussen. Hetzelfde geldt voor opslag, zowel qua grootte als qua performance. Hoe je het ook wendt of keert, Apple dwingt mensen om ofwel meteen exorbitant veel geld voor een 'upgrade' neer te leggen bij aanschaf (want 'je weet maar nooit') of t.z.t. een compleet nieuwe machine te kopen. Het feit dat dit een bewuste keuze, dus strategie, van Apple is vind ik ontzettend kwalijk en ik begrijp echt niet dat er zo veel mensen zijn die dit blijven verdedigen.
Kijk, als het nu puur om de ultralights (lees: MacBook Air) zou gaan, dan zou ik het nog begrijpen. Die specifieke categorie hardware heeft bewuste tradeoffs om gewicht en ruimte te besparen, waarmee ze zich onderscheiden van de andere categorieën. Maar dat is hier niet het geval, ze hebben hun héle lijn PC's volkomen dichtgetimmerd, inclusief de "pro" Studio. Je kunt niks upgraden omdat je niks MAG upgraden.

En dat dat in geen enkele machine meer kan, is écht wel iets wat op een heel erg groot deel van de userbase negatieve invloed heeft. Dat wellicht het grote deel van die groep dan maar overstag gaat en gewoon een nieuwe machine koopt, doet daar niets aan af. Het is dwingelandij en hebzucht van de bovenste plank.

[jmvdkolk]

In mijn omgeving wordt er zelden tot nooit geheugen bijgeprikt. Bij mij op het werk (een software development bedrijf) is wel eens een keer geheugen bijgeprikt, maar de keren zijn op de vingers van één hand te tellen. Wat ik merk is dat veel software developers (al langere tijd) denken vanuit het perspectief dat er altijd genoeg geheugen is. Dat maakt het extra belangrijk om computers met voldoende geheugen te kopen. Of inderdaad computers te kopen die uitbreidbaar zijn.

Voor mijzelf, de laatste keer dat ik geheugen heb bijgeprikt in een computer was in 1992 toen ik OS/2 versie 2 probeerde te draaien op een computer met 4 MB geheugen. Met 8 MB geheugen was een verademing. Daarna heb ik blijkbaar altijd computers gekocht met genoeg geheugen.

[m_a_rnix]

Dus je schrijft je hele schijf in 3 minuten vol ipv 1,5… hoe realistisch is dat scenario voor mensen die genoeg hebben aan 256 GB?

[musje83]

Er zijn gewoon mensen voor wie 256GB voldoende is maar snelheid weldegelijk merkbaar is bij bepaalde workloads. Ook kleinere bestanden laden sneller in op 2850Mb/s dan op een 1430Mb/s SSD. Als mensen hun 2020 model willen 'upgraden' naar het 2023 model, dan krijgen ze er dus iets meer CPU/GPU performance voor terug maar een gehalveerde SSD performance.
Dat staat dan nog los van het principe.

[Reactie gewijzigd door musje83 op 22 juli 2024 13:34]

[PizzaMan79]

Dat lijkt voor mij geredeneerd van "Hoe kunnen we zoveel mogelijk geld uit onze klanten persen". In een meer open ecosysteem zoals Windows pc's kom je daar niet mee weg. En voor mij is die houding een reden om niet in het Apple ecosysteem te willen stappen.

[dev10]

Tja, dat is, helaas, hoe kapitalisme werkt. Ieder zo z'n voorkeur. Ik vind het Apple ecosysteem juist heel prettig en ben ook bereid daarvoor te betalen. Als iemand dat niet wil: prima, even goede vrienden. Het is dan toch prima dat er keuze is?

[musje83]

En wat als je heel graag met het Apple ecosysteem werkt (want je vindt het prettig werken, je vindt het fijn hoe apparaten onderling samenwerken, je vindt het OS prettig of whatever reason dan ook) maar je kan of wil niet exorbitant veel meer betalen voor die ervaring? Juist omdat het ecosysteem zo gesloten is, je kunt immers alleen MacOS of iOS op Apple hardware draaien, zijn alle hardware keuzes die Apple maakt ook meteen sluitend en dwingend. Dat er een bepaalde meerprijs aan het hele ecosysteem zit ten opzichte van de Windows/Android/Linux competitie is nog tot daar aan toe en inderdaad gewoon marktwerking. Maar dat geeft ze nog geen morele vrijstelling om binnen dat ecosysteem mensen te dwingen exorbitante bedragen te betalen. En ik zeg bewust exorbitant omdat we weten dat hun meerprijzen enkele malen(!!) hoger liggen dan bij de rest van de hele markt.

Ga het ook niet vergelijken met andere premium merken, zoals Microsoft Surface. Dat zijn namelijk premium opties binnen een verder extreem divers ecosysteem waardoor je bijvoorbeeld makkelijk met exact hetzelfde OS kunt werken op een iets minder premium device.

[dev10]

En wat als je heel graag met het Apple ecosysteem werkt (want je vindt het prettig werken, je vindt het fijn hoe apparaten onderling samenwerken, je vindt het OS prettig of whatever reason dan ook) maar je kan of wil niet exorbitant veel meer betalen voor die ervaring?

Wat ik nu ga zeggen is misschien een ongelofelijke dooddoener, maar ik doe het toch: dan houdt het op. Ik wil ook graag de ervaring en rijeigenschappen van een Rolls Royce, maar dat wil ik er niet voor betalen. Dan is voor mij keuze simpel en ga ik rijden in een ander merk wat goedkoper is en een mindere ervaring biedt.

Dat er een bepaalde meerprijs aan het hele ecosysteem zit ten opzichte van de Windows/Android/Linux competitie is nog tot daar aan toe en inderdaad gewoon marktwerking. Maar dat geeft ze nog geen morele vrijstelling om binnen dat ecosysteem mensen te dwingen exorbitante bedragen te betalen.

Hoe ik er naar kijk is marktwerking juist dat. Er is blijkbaar een markt voor, dus Apple kan dit vragen. Is het netjes? Dat ligt eraan aan wie je het vraagt. Is het exorbitant? Dat ligt eraan aan wie je het vraagt. Is het het waard? Dat ligt eraan aan wie je het vraagt. Wordt je gedwongen om veel geld aan Apple te betalen? Ik vind van niet, want het blijft nog altijd je eigen keuze.

[musje83]

Wat ik nu ga zeggen is misschien een ongelofelijke dooddoener, maar ik doe het toch: dan houdt het op. Ik wil ook graag de ervaring en rijeigenschappen van een Rolls Royce, maar dat wil ik er niet voor betalen. Dan is voor mij keuze simpel en ga ik rijden in een ander merk wat goedkoper is en een mindere ervaring biedt.

Dat is het punt niet. Bij een Rolls Royce kan jij gewoon andere velgen monteren. Andere banden monteren. Serenity Seats bestellen & inbouwen. Automatische gordijntjes bestellen & inbouwen. De ECU chiptunen.

Je krijgt bij Apple de keus niet. Het is óf van tevoren bestellen óf een nieuwe kopen. Verandert er tussentijd iets aan je eisen/wensen door werk of eigen keuze? Jammer joh, nieuwe kopen.

Ik weet niet hoe veel duidelijker je het wil hebben. En prima als jij dit prima vindt, ik vind het erbarmelijk slecht en pure dwingelandij uit winstbejag.

[SRI]

Qua dat zal je het zelfs aannemelijk kunnen maken dat het goedkoper kan zijn, geen connectors voor je dimms, korte banen van de cpu naar geheugen ipv langer via het moederbord. Maar ja, plak er een Apple logo op en dan veranderd zelfs lood in goud

[bwerg]

Qua dat zal je het zelfs aannemelijk kunnen maken dat het goedkoper kan zijn, geen connectors voor je dimms, korte banen van de cpu naar geheugen ipv langer via het moederbord.

De materiaalkosten zijn het probleem niet, dat is een fractie van de totaalkosten.

Logistiek gezien is het feit dat je configuraties op bestelling uit de fabriek moet leveren natuurlijk wel gedoe. Voor de verkoop van de gemiddelde desktop kun je gewoon een lokaal magazijn met losse CPU's/RAM-modules/SSD's volleggen.

Het aantal configuraties van Mac-chips ligt zo uit mijn hoofd in de orde van enkele honderden. Dan gewoon alle configuraties op voorraad hebben is bij een groot distributiecentrum misschien nog net te doen maar het is wel gedoe.

[cyble]

ECC, low latency, hoge doorvoersnelheid, custom bus integratie etc.

[gamezfreak]

Ik kan mij nog de tijd van netbooks herinneren:P
Voor minder dan €300,- / €400,- had je een 11" netbook met Windows 7 starter en vastgesoldeerde eMMC en RAM geheugen. Daarnaast was Windows 7 Starter vrij uitgekleed en mistte je de aero functies (de welbekende Windows key +tab key voor de mooie overzicht)
Toen ging het voornamelijk om de prijs zo laag mogelijk te houden, maar dat ging dan ten koste van upgrade mogelijkheid.

Tegenwoordig is het de bedoeling om er zo veel mogelijk voor te vragen, wetende dat niet iedereen weet dat je het niet kan upgraden. Ja, met een goede soldeerstation en een vaste hand kan je het wel upgraden, maar dan is het de vraag hoe lang het zou volhouden.
Er zullen vast wel mensen zijn die dit aanschaffen en er geen moeite hebben dat het niet upgradeable is. Dat zijn juist de mensen die Apple wil hebben.

Dus als jouw opslag volloopt, moet je of je data opschonen, of een nieuwe aanschaffen...
Het is niks anders dan psychologisch een spelletje spelen; namelijk dat je automatisch de variant neemt met de meeste opslag, zodat je weet dat je genoeg plek hebt voor je data.

[L1NO_]

Geheugen is van de M1 (basis) tweemaal sneller dan het beste dual channel 3600mhz cl16 setje.

[ikt]

Sorry, maar zo complex is het ook weer niet. Er is nog geen teardown, maar de layout is vergelijkbaar met die van de M1 iMac, waar gewoon twee RAM chipjes erop zijn gesoldeerd. Er is geen productieproces nodig om andere chips erop te mikken (bijvoorbeeld als het binnen de M1/2 CPU/SoC package zit), dus heel erg veel zou het niet moeten kosten om andere RAM erop te zetten.

[VDV]

Die zitten op de package van de M1, niet op het moederbord zelf. Vergelijkbaar hoe bijvoorbeeld op de RSX GPU chip van de PlayStation 3, de VRAM modules op de chip zelf zaten.

[sniek]

En dat is beter omdat? ...

Inderdaad. "elke willekeurige rambank bij elke willekeurige computerzaak" voldoet niet, maar die kwalificatie is ook wel heel erg laag.

Dit is gewoon hun business model en de enige manier waarop dat ooit zal wijzigen is als de MacOSX clientele stopt te kopen. Doen ze dat niet, dan blijft dit zo. Ik heb nog een mac mini, instapmodel en een macbook air, instap model. Ik heb al die ram en cpu power niet nodig en wacht wel iets langer op mijn huis tuin en keuken gebruik. Voor een bedrijf zijn dit de kosten nu ook weer niet.

[dev10]

Het is niet per se beter of slechter: er zit inderdaad een business model achter. Zie een andere reactie van mij met mijn idee hoe dat businessmodel werkt.

[!GN!T!ON]

*Vast gesoldeerd NAAST de CPU/Soc, maar dat zijn gewoon standaard ram chips, niks speciaals en niet op de die van de SOC.

[PageFault]

De upgrades zijn inderdaad buitenproportioneel. Voor onder de 100 euro heb je gewoon 32 GB RAM tegenwoordig en ook een 1 TB SSD ongeveer.

Het is overigens macOS en niet MACos (nee ik heb het niet zelf bedacht).

Ik vind van de duurdere lijnen van o.a. HP etc de kwaliteit echt niet onderdoen voor Apple. Alleen heb je het dan ook over laptops van 2500 euro en duurder. En als ik zie hoeveel jaar ik een Z-Book van HP dagelijks uren heb mishandeld en dat na 7 jaar de schanieren ietsje net te soepel beginnen te lopen, vind ik dat nog steeds echt wel okay.

[vix-ducis]

Mja, de mac mini gebruikt ook wel 6400MT/s DDR5, en die beginnen zo rond de 190 euro voor 32GB. Zowat het dubbel van wat je zelf vermeldt, maar nog steeds aanzienlijk goedkoper dan wat apple doorrekent uiteraard.

[PageFault]

Ja okay, dat geheugen is wel wat duurder, maar inderdaad, wel prijzig. Vooral omdat je bijv. van 8 naar 16 GB al 230 euro betaalt voor die extra 8 GB memory....

[audiojunk]

De 2TB NAND voor een Mac Mini M1 kosten nog geen 140€ op Aliexpress.
https://nl.aliexpress.com...urPageLogUid=HmrfXf3gVC40
Apple vraagt er 920€ voor

[Reactie gewijzigd door audiojunk op 22 juli 2024 13:34]

[PageFault]

Is dat exact dezelfde? Merk en type???

Ze doen het in elk geval slimmer dan ik, dus ik kan ze niet dom of achterlijk vinden....

[audiojunk]

Volgens mij wel.
https://www.youtube.com/watch?v=rjQoTwm9PAA

Iemand die de apparatuur heeft en goed kan solderen kan leuk geld verdienen.

[LurkZ]

De upgrades zijn inderdaad buitenproportioneel. Voor onder de 100 euro heb je gewoon 32 GB RAM tegenwoordig en ook een 1 TB SSD ongeveer.

Dan zou je dus eigenlijk het 16GB-model willen, maar dat is direct 230 euro duurder,

Waarom moet het een upgrade zijn? Apple kan ook in de fabriek de 16GB erin solderen.
Dat zou de prijs al flink drukken want dan vervallen alle extra arbeidskosten. En de is er alleen nog het prijsverschil tussen een 8 en 16GB module.

[PageFault]

Dat is waar, dan is het ding achteraf ook niet upgradeable. Niet aan gedacht, maar past wel goed in hun bedrijfsvoering.

[bzzzt]

Het is juist bijzonder proportioneel voor Apple: ze prijzen de updates precies zo dat je wel zeker moet weten dat je iets nodig hebt. Veel mensen updaten "omdat het goedkoop kan" maar gebruiken hun 32Gb echt niet. Is natuurlijk een beetje raar als je helemaal opgewonden raakt van de beste specs, maar als Apple gewoon een goede gebruikservaring voor 80% van de gebruikers kan geven met 8Gb is dat gewoon ontzettend goed geoptimaliseerd, niet buitenproportioneel.

Als je de duurdere lijnen van Dell, HP etc bekijkt zie je ook een forse toeslag voor geheugen en opslag. En dan heb je het echt letterlijk over dezelfde modules die je in de winkel kan kopen, niet over speciaal gesoldeerd spul...

[musje83]

Ja, maar bij die 'duurdere lijnen van Dell en HP' kun je er ook gewoon voor kiezen zelf compatible RAM of opslag te kopen en dit er in te klikken, zonder dat dit ten koste gaat van je garantie. En als dit niet kan, kun je binnen hetzelfde (Windows) ecosysteem nog naar honderden andere opties uitwijken. Er is... keuze.

Bij Apple is de keuze:
MacOS/iOS voorkeur? Dan moét je hun 'forse toeslag' van tevoren betalen, want achteraf upgraden kan niet, tegen geen enkele prijs.
Zo niet? Dan moét je naar Windows/Android.

Daar zit hem de kneep. Waarom kiest Apple er niet voor om upgrades toe te laten, al was het maar proprietary? Met proprietary behouden ze hun premium winstmarges maar laten ze hun userbase in ieder geval kiezen wanneer zij dat willen. Dit deden ze tot voorkort nog in al hun Intel-based machines, dus waarom nu niet?

[bzzzt]

Zelf uitbreiden heeft ook bij 'pro' lijnen van Dell/HP gevolgen: je krijgt geen enkel gehoor op een garantieclaim voor je de uitbreiding verwijderd hebt. Dat zijn ook vaak de zakelijke lijnen waar je helemaal geen 'unsupported' spul wil hebben draaien omdat tijd ook geld is.

Android? Doe mij eens 1 moderne telefoon die niet z'n geheugen en opslag vastgesoldeerd heeft?

De Intel macs hadden ook al vastgesoldeerd geheugen en SSD (enkele uitzonderingen daargelaten). Niks was 'kortgeleden' anders.
Er zijn meer redenen behalve meer geld vangen waardoor upgrades moeilijker zijn:
- SSD's worden aangestuurd via een maatwerkprotocol (macs bevatten pure NAND cellen zonder de overhead van protocol afhandeling en mogelijke Windows-specifieke firmware 'hacks' van losse componenten uit de handel)
- geheugen zit praktisch tegen de CPU aan gesoldeerd
- socket verbindingen kosten meer en kunnen fouten veroorzaken door slecht contact
- onderdelen kunnen gevalideerd worden en de klant kan het spul niet 'upgraden' met goedkope rommel waarna een mac niet lekker meer werkt (maar Apple de slechte naam krijgt)

[Reactie gewijzigd door bzzzt op 22 juli 2024 13:34]

[musje83]

Zelf uitbreiden heeft ook bij 'pro' lijnen van Dell/HP gevolgen: je krijgt geen enkel gehoor op een garantieclaim voor je de uitbreiding verwijderd hebt. Dat zijn ook vaak de zakelijke lijnen waar je helemaal geen 'unsupported' spul wil hebben draaien omdat tijd ook geld is.

Als je 3rd party uitbreidingen koopt, dan klopt dat. Als je gewoon replacement parts koopt, dan valt dat automatisch onder hun garantie. Vervang je dus een HP 8GB module voor een HP 16GB module of swap je een HP 256GB SSD voor een HP 512GB SSD, dan loopt je garantie gewoon door.
Proprietary, maar... de mogelijk is er tenminste.

Android? Doe mij eens 1 moderne telefoon die niet z'n geheugen en opslag vastgesoldeerd heeft?

Dat zeg ik ook nergens. Bij Android kun je uitwijken binnen het ecosysteem omdat álle fabrikanten behalve Apple Android gebruiken. Bij Apple (iOS) moet je hun prijzen betalen als je bijvoorbeeld een iPhone 14 met 512GB i.p.v. 256GB wil, waar je bij alle andere merken tenminste naar andere toestellen en merken kunt kijken zonder uit het ecosysteem te hoeven stappen. De vergelijking was puur om aan te geven dat het feit dat het Apple Ecosysteem zo gesloten is het gebrek aan keuze kwalijker maakt.

SSD's worden aangestuurd via een maatwerkprotocol (macs bevatten pure NAND cellen zonder de overhead van protocol afhandeling en mogelijke Windows-specifieke firmware 'hacks' van losse componenten uit de handel)

Yep. Dit kan middels proprietary upgrades behouden blijven.

- geheugen zit praktisch tegen de CPU aan gesoldeerd

Yep, dat kan een socket/slot, al dan niet proprietary, óók.

- socket verbindingen kosten meer en kunnen fouten veroorzaken door slecht contact

De meerprijs is absoluut verwaarloosbaar (zie andere reacties alhier) en dat 'slechte contact' is zo extreem uitzonderlijk dat het gewoon een excuus is.

onderdelen kunnen gevalideerd worden en de klant kan het spul niet 'upgraden' met goedkope rommel waarna een mac niet lekker meer werkt (maar Apple de slechte naam krijgt)

Buiten dat dit in mijn ogen extreem overdreven en vergezocht is, is het ook nog eens héél makkelijk op te lossen met... proprietary upgrades!

En zelfs die keuze geven ze je niet.

[bzzzt]

De meerprijs is absoluut verwaarloosbaar (zie andere reacties alhier) en dat 'slechte contact' is zo extreem uitzonderlijk dat het gewoon een excuus is.

Standaard advies bij alle geheugenproblemen is 'verwijder de modules en plug ze opnieuw in'...

En zelfs die keuze geven ze je niet.

Upgrades zijn nog makkelijker te doen: verkoop je oude Apple (schrijven een stuk minder hard af dan vergelijkbare PC spullen) en koop een zwaardere. Kost waarschijnlijk evenveel als die 'proprietary upgrades' en scheelt een hoop gerommel.

[musje83]

Standaard advies bij alle geheugenproblemen is 'verwijder de modules en plug ze opnieuw in'..

En 9 van de 10 keer is de module gewoon defect, niet het socket of de connector pins. Dat 'advies' is net zo nuttig als 'have you tried turning it off and on again'... zullen we mensen dan ook maar de optie ontnemen hun Mac te herstarten?

Upgrades zijn nog makkelijker te doen: verkoop je oude Apple (schrijven een stuk minder hard af dan vergelijkbare PC spullen) en koop een zwaardere. Kost waarschijnlijk evenveel als die 'proprietary upgrades' en scheelt een hoop gerommel.

Ja zeg, hallo, dat is toch absurd? Even buiten het feit dat je dan al je data moet backuppen en terugzetten, je upgrade moet voorfinancieren zolang je oude niet verkocht is en het ecologisch ontzettend onverantwoord is, is het zeer zeker niet goedkoper.

Mac 8GB/256GB: 719 euro
Mac 8GB/512GB: 949 euro

Hypothetische upgrade (indien ze dit mogelijk zouden maken):
Mac 8GB/256GB: 719 euro
Vervangende 512GB module: 295 euro
Kosten: 1014 euro (bonus: 256GB module ter doorverkoop/reserve)

Hypothetisch vervangings scenario na 2 jaar o.i.d.:
Mac 8GB/256GB: 719 euro
Nieuwe Mac 8GB/512GB: 949 euro
Doorverkoop oude 8/256 Mac: -450
Kosten: 1218 euro

Verschil: +/- 200 euro

Neem daarin ook even mee dat de hypothetische vervangende 512GB module hier al extreem winstgevend is én geknepen: 2,973 MB/s read en 3,154.5 MB/s write. Een Samsung 980 Pro 500GB van 80 piek doet al 6.900 MB/s read om 5.000 MB/s write.

[bzzzt]

Ja zeg, hallo, dat is toch absurd? Even buiten het feit dat je dan al je data moet backuppen en terugzetten, je upgrade moet voorfinancieren zolang je oude niet verkocht is en het ecologisch ontzettend onverantwoord is, is het zeer zeker niet goedkoper.

Ik zeg ook niet dat het goedkoper is, maar op deze manier kan je zonder met onderdelen te prutsen (wat voor de meeste gebruikers geen optie is vanwege gebrek aan technische kennis) upgraden zonder er financieel compleet bij in te schieten.

En hoezo niet ecologisch? Ik heb nergens gezegd dat je oude mac in de vuilnisbak moet gooien (zeker niet als je de inruilwaarde wil gebruiken). Er is genoeg vraag naar die low-end apparaten.

[musje83]

Nouja, je zei "evenveel", maar het is dus gewoon duurder.

Maar je begrijpt m'n punt toch best, dat het niet kunnen upgraden (of uitbreiden) van iets basaals als memory en/of opslag alleen logisch is vanuit winstoogmerk en niets anders? Het dient letterlijk geen enkel ander nut, behalve misschien bij ultra thin & lights zoals de MB Air.

Prima dat jij dit acceptabel vindt, ik vind het absurd.

[bzzzt]

Het puur natuurkundige argument dat hoe dichter je geheugen bij de CPU zet hoe sneller het is vergeten?

Ik zie het meer pragmatisch in plaats van absurd. De "upgrade treadmill" van het eerste decennium van deze eeuw heeft plaatsgemaakt voor beperkte vooruitgang (een computer uit 2012 voldoet tegenwoordig ook nog voor veel doeleinden). Je kan niet eindeloos bouwdozen blijven maken als de upgrades die je kan doorvoeren voor 99% van de gebruikers irrelevant zijn. (want geef toe: naast een snellere schijf of meer geheugen wil je waarschijnlijk ook een snellere CPU en/of videokaart - kortom: ook tweakers upgraden vaak alles in 1x).

[musje83]

Het puur natuurkundige argument dat hoe dichter je geheugen bij de CPU zet hoe sneller het is vergeten?

Nee, alle 'apologeten' lijken juist te vergeten dat een socket voor uitbreiding ook dicht bij de CPU geplaatst kan worden. Ze kiezen er gewoon voor het niet te doen.

Daarbij zit dit socket bij de Mac Studio nota bene ook gewoon daar én zit de module dus niet vastgesoldeerd, maar kun je de SSD alsnog NIET upgraden, ook niet als je een grotere SSD uit een andere Mac Studio er in zet.

Zelfs bij het model waar het fysiek wel KAN, MAG het niet van Apple. Het feit dat het bij de Studio fysiek wel kan, onderstreept dus gewoon dat het hele 'natuurkundige argument' een non-argument is, anders hadden ze dat socket überhaupt nooit geplaatst.

nieuws: 'Mac Studio heeft extra ssd-slot, maar is niet upgradebaar' - update

Nogmaals, prima dat jij dit goedpraat, ik blijf het absurd vinden.

[bzzzt]

Je haalt nu RAM geheugen en SSD opslag door elkaar. RAM zit in de M serie macs zo dicht op de CPU dat daar geen socket tussen past.
De opslagsituatie is vast gedreven door mogelijkheden een prijs aan upgrades te hangen, maar ook om te voorkomen dat een random SSD met rotte firmware (denk aan de issue met de Samsung pro serie die deze week in het nieuws was) de gebruikerservaring verprutst (en Apple een slechte naam krijgt).

[musje83]

Het gaat voor beiden op. Daarbij, nogmaals en voor de laatste maal..

om te voorkomen dat een random SSD met rotte firmware (denk aan de issue met de Samsung pro serie die deze week in het nieuws was) de gebruikerservaring verprutst (en Apple een slechte naam krijgt).

... op te lossen met proprietary connectoren en/of proprietary firmware. Buiten dat ik het een totale non-issue vind.

Apple kiest bewust voor het niet upgradebaar en uitbreidbaar maken van haar Macs.

Voor de laatste maal: prima dat jij dit goedpraat, ik blijf het absurd vinden.

[Nyarlathotep]

Is het oplichting als er precies duidelijk is wat de situatie is? Je wordt immers niet voorgelogen.
De consument is het grote probleem. Want mensen blijven dit maar gewoon kopen. De enige manier om een signaal naar Apple af te geven is door hun produkten te negeren. Maar ja, iets met hippe mensen en met geld smijten alsof het niets is...

Begrijp me niet verkeerd: Het is allemaal prachtig spul. En die nieuwe generatie CPU's van Apple zijn beestachtig goed. Zuinig, snel en stil. Daar ligt het niet aan.

[bzzzt]

Maar ja, iets met hippe mensen en met geld smijten alsof het niets is...
Begrijp me niet verkeerd: Het is allemaal prachtig spul.

Dus als ik het geld heb liggen mag ik er geen gebruik van maken door prachtig spul aan te schaffen want dan smijt ik met geld?
(en ik ben echt het tegenovergestelde van hip...)

[breinonline]

Ik blijf voorlopig nog op de zwaarste mac mini 2012 hangen. De ssd is al een paar keer geüpgraded en met oclp draai ik toch een modern OS. Ik stel een nieuwe aankoop van een Mac steeds weer uit vanwege het moeten aanschaffen van een model wat niet meer te upgraden is.

[JAHRASTAFARI]

98% vd mensen kan af met dit basismodel.

[renegrunn]

Dus je krijgt minder RAM dan beloofd? Of je moet na aanschaf bijbetalen? Of wat bedoel je met oplichting?

[Saph]

Dat komt omdat het RAM nu in de processor zit, dus upgraden betekend een ander variant van de processor. Maar dit doen ze inmiddels al jaren want de pre-Mx processoren hadden al gesoldeerd ram.

[youridv1]

Niet om er een hele discussie van te maken. Maar ik heb hele andere ervaringen met apple macbooks

display ribbon cables die kapot gaan. toetsenbord toetsen die ermee op houden. Fans die sterven. Moederborden die 3x worden vervangen in 4 jaar. Accu’s die veel te snel verouderen en al dat soort zaken.

Daarentegen heb ik een hp compaq nc6120 van meer dan 15 jaar oud die het nog steeds perfect doet. de hardware is onwerkbaar traag voor zwaardere websites, maar hij werkt nog wel. Ik kan bijvoorbeeld wel tekstverwerken met m, of tweakers browsen

just thought i’d share. Macbooks hebben voor mij drie opvallende kenmerken: een mooie metalen behuizing, een fantastische trackpad en een verschrikkelijk korte levensduur

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 13:34]

[Arrigi]

n=1

Ik heb een macbook gehad die perfect werkte, 1x moederbord om zeep, daarna geen problemen.
Tweede macbook: 10 jaar zonder probleem, los van accu die op was (in die tijd..). Ook kapotte ribbon cable omdat ik m'n koelpasta wou vervangen en onhandig was, mijn fout.
Derde macbook: totnogtoe geen probleem.

Ik heb die tweede macbook op heel wat reizen meegenomen, o.a. 2 maanden in rugzakken terwijl ik doorheen Australië kampeerde.

Inmiddels ook een stuk of vijf thinkpads gehad die op één na allemaal problemen hadden. Continu crashes, meerdere moederborden vervangen, koelsysteem dat bij idle de hele tijd voluit gaat. Op een bepaald moment was ik enkele weken lang op verschillende modellen herinstallaties aan het doen om de volgende dag *weer* een crash te krijgen. De dag voor een zakenreis een SSD wisselen in een compleet andere laptop om meer dan 5 minuten iets te kunnen doen.

En toch schrijf ik Thinkpads niet af in het geheel. Productielijnprobleem ofzo op het model dat ik dan gebruikte, combinatie met image van het bedrijf.

Macbooks werken over het algemeen voor heel wat mensen gewoon goed. Kritiek op upgradeprijzen is 100% terecht, maar suggereren dat ze allemaal kaduuk gaan, nee.

[youridv1]

iedereens ervaring is valide En ik ben het grotendeels ook wel eens met wat je zegt. Ik heb gewoon andere dingen meegemaakt met macbooks, zoals je hebt gelezen

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 13:34]

[bzzzt]

Als je wat statistieken Googled zie je dat Apple gewoon in de top-tier staat. Bij iedere fabrikant zijn er wel betere en mindere modellen, maar gemiddeld gesproken kan je niet zeggen dat Apple het veel beter of slechter doet.

Bij Apple is het wel direct nieuws: die toetsenbord affaire heeft ze veel negatieve publiciteit opgeleverd. De Dell XPS serie die rond dezelfde tijd verkocht werd was dramatisch onbetrouwbaar maar daar zie je geen krantenkoppen over.

[youridv1]

Ik zei dan ook “ik heb andere ervaringen met macbooks”

ik heb nooit beweerd dat dit een structureel en statistisch significant probleem is

Ik ben te vaak gebeten om ooit nog een macbook te kopen, maar ik ken ook tevreden macbook gebruikers. Ik raad hen de macbook dan ook niet af.

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 13:34]

[bzzzt]

Dat is dus precies waar ik op reageer: hoe kan je nou iets niet kopen omdat je 'te vaak gebeten' bent als je bij ieder merk precies dezelfde risico's loopt?

[youridv1]

Na 4 keer foute boel hoeft het voor mij niet meer. Uit principe.

ik begon trouwens ook met “niet om een hele discussie te beginnen” mislukt dus

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 13:34]

[bzzzt]

Waarom post je dan in een discussie?

[Gaitie]

Eigenlijk is het niet helemaal eerlijk om macbooks te vergelijken met windows laptops, want er zijn relatief maar een paar modellen macbooks op de markt (waar er dan heel veel van verkocht zijn) tegenover tienduizenden modellen windows laptops met enorm uiteenlopende kwaliteit. Nu vergelijk je 'macbooks' met een specifiek hp model.
Als 10 van de oplage van 1.000.000 macbooks een probleem hebben t.o.v. 10 van de 10.000 laptops van dat hp model, welke is dan betrouwbaarder?

[youridv1]

Ik heb in een andere comment ook al vermeld dat ik nergens stel dat het statistisch significant is bij macbooks

ik ben zelf gewoon te vaak gebeten. Daarom staat er ook “ik heb andere ervaringen” oftewel, n=1

[Baxbax]

Sinds gister eigenaar van een Mac mini 2023 m2 met 16gb.

Wat is nu beter voor het apparaat met het oog op lang meegaan en met het oog op energieverbruik? Geheel uitschakelen na gebruik en weer geheel opnieuw opstarten volgende dag (dus ruim 12 uur lang uit) of altijd idle laten staan?

Ookwel, gebruikt het apparaat relatief veel energie bij opstarten dat dat niet opweegt tegen in idle laten staan en, gaat de performance achteruit van altijd idle laten staan of altijd geheel aan/uit zetten?

[Keypunchie]

Het is wat onduidelijk wat Tweakers met "Uit" bedoeld. Dit lijkt me gelijk aan de (diepe) slaapstand.
Idle zal zijn dat het systeem wel wakker is, maar verder niks doet (je draait geen enkel non-system programma).

Dus laten we die 0,2 voor slaapstand gebruiken en voor uit naar de 0 gaan (laten we zeggen, ook echt stekker eruit en/of stekkerbak schakelaar om!).

Laten we de Mini 8 uur per dag gebruiken en 16 uur per dag rusten.

Slaapkosten: 16 h * 0,2 watt = 3,2 wH
Uitkosten: 16 h * 0 watt = 0 wH (duh)

Wat zou opstarten verbruiken. 3 minuten opstarttijd lijkt redelijk (en rekent makkelijk want 0,05h) en laten we doen alsof hij dan de volle 44 watt trekt.

0,05 * 44 watt = 2,2 wH.

In deze berekening en onder deze aannames: 3,2 watt voor slaapstand (en dan moet hij ook een beetje wakker worden nog steeds, en 0 + 2,2 watt voor uit/aanzetten.

Je kunt wat schuiven met de aannames. (Het vebruik voor opstarten is waarschijnlijk wat aan de hoge kant gerekend, en dat zou uitzetten nog gunstiger maken). Het hoofdpunt hier is: waar hebben we het hier over met de wattages?

over een heel jaar gerekend zijn je kosten/verbruik:
Slaapstand = ~ 1,1 kWh
Uit+aan: 365 dagen * 2,2 kWh / dag = ~ 0,8 kWh

Zelfs bij de huidge stroomprijzen, hebben we het hier over minder dan een euro op jaarbasis.

Let op: als het diepe slaapverbruik hoger ligt en meer richting Idle gaat, dan verandert dat de berekening en wordt aan/uit aantrekkelijker. Of nou ja... relatief: ik ben heel erg van de kleintjes, maar voor besparingen van minder dan 2 kWh op jaarbasis ga ik niet heel erg mijn best doen.

@Tomas Hochstenbach
Beetje suffe vraag, maar wat betekent "uit" precies in deze test. Is dat in het menu kiezen voor "Mac uitschakelen" en wat hij dan aan sluipverbruik trekt? En hoe verhoudt zich dat als je kiest voor "Sleep". Mijn aanname is dat die twee tot nagenoeg dezelfde waarde leiden, maar ik ben niet helemaal zeker voor deze berekening.

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 22 juli 2024 13:34]

[Tomas Hochstenbach]

Stroomverbruik uit is letterlijk de stekker erin zonder dat het systeem aanstaat. Geen sleep dus.

[Keypunchie]

Helder. Op zich zou die "sleep" ook nog wel interessant zijn.

[IAMsterdam]

Wat zou opstarten verbruiken. 3 minuten opstarttijd lijkt redelijk (en rekent makkelijk want 0,05h) en laten we doen alsof hij dan de volle 44 watt trekt.

Ik heb al geruime tijd een Mac Mini. Opstarttijd zit bij mij ruim onder de 30 seconden. Als je heel veel opstart op de achtergrond kom je misschien op een minuut uit maar dat kan ik me bijna niet voorstellen. Het verschil tussen ontwaken uit slaap en het opstarten is echt minimaal in de praktijk voor mij.

Verschillen blijven natuurlijk verwaarloosbaar. Bij mij staat hij dan ook gewoon aan zodat ik hem altijd via het netwerk kan benaderen indien nodig.

[Keypunchie]

Ja, eerlijk gezegd koos ik vooral voor die 3 minuten omdat het 0,05h was. Je kunt zelf de berekening doen met 45 seconden (0,0125 uur) ;-)

Meer jammer dat ik dus niet zo duidelijk heb wat de slaapstand dan echt kost, maar ik vermoed <1 watt*. In zijn algemeenheid zal "uitzetten" altijd voordeliger zijn dan laten slapen. De piek van wakker worden is immers altijd heel kort.

Maarrrr, we hebben het hier over zulke kleine hoeveelheden stroom, dat zelfs een pietlut als ik er niet wakker van kan liggen. Ik ben best zuinig en mijn huishouden verbruikt ongeveer 2000 kWh in een jaar, wat lekker zuinig is.

Ga ik dan op een promille kijken? Zodra het om een hele watt continuverbruik gaat dan begint het interessant te worden (dat is bijna 9 kWh per jaar).

[Aiii]

Mijn Mac Mini's staan al sinds 2014 24/7 aan, dus ook de M1. Dat kan een PC prima hebben.

Verder duurt het opstarten slechts enkele seconden. Even timen, meten hoeveel Watt het verbruikt tijdens het opstarten en vervolgens kun je de stroombelasting zo uitrekenen t.o.v. idle stand. De vraag is of het de moeite waard is, want het verschil op jaarbasis zal nog geen kWh zijn, dus of het je die 40 cent waard is?

[deadinspace]

De vraag is of het de moeite waard is, want het verschil op jaarbasis zal nog geen kWh zijn, dus of het je die 40 cent waard is?

Zie mijn reactie waar ik het uitreken. Het verschil tussen 4,2 W (idle) en 0,2 W (uit) is groot genoeg dat dat voor 12 uur per dag op jaarbasis doodleuk 17,5 kWh is.

Onderschat het stroomverbruik van iets kleins dat veel aan staat niet! Een Mac Mini die het hele jaar idle aan staat (4,2 W 🡒 36,8 kWh) kan zomaar meer gebruiken dan een moderne wasmachine voor 1 persoon (laten we zeggen 0,65 kWh per wasbeurt, 1x per week 🡒 33,8 kWh).

Ik ben de afgelopen twee jaar bezig geweest mijn stroomverbruik een beetje in kaart te brengen, en mijn computer met schermen is ruimschoots de grootste verbruiker hier, boven de wasmachine, de vaatwasser, en zelfs de koelkast.

[Reactie gewijzigd door deadinspace op 22 juli 2024 13:34]

[mr.paaJ]

Zonder accu zal het voor prestaties niet uitmaken, maar levensduur zou langer kunnen zijn bij minder powercycles. Dan richt je je denk ik wel op een termijn voorbij de praktische bruikbaarheid van de rekenkracht.

Wat verbruikt hij in de sleep stand?

[SambalBij]

Dat zijn de twee uitersten... Sleep mode zit daar nog tussen in
Dan is hij grootendeels uit, maar hoeft niet volledig op te starten bij weer wakker maken.

[Alxndr]

Ik zou zeggen, hang hem aan en energiemeter, maar denk dat het weinig scheelt.

Sowieso is energie besparen op losse Watts niet de moeite waard. Als je een keer per jaar de fiets ipv de auto pakt om boodschappen te doen, kunt je je pc rustig iedere nacht aan laten staan.

[Keypunchie]

Nou, niet te hard van stapel: Als het om 1 watt continu-verbruik gaat is dat 8,75 kWh per jaar.

Met een plafondprijs van 0,40 cent is dat dus 3,5 euro.

Heb je dus een apparaat dat constant 15 watt verbruikt, of eentje dat 10 watt verbruikt, maar een 10-tje duurder is, dan heb je dat duurdere apparaat er *binnen een jaar* uit.

[Alxndr]

Wie het kleine niet eert... prima, kan ik respecteren, maar let jij als je honderden euro's uitgeeft op echt dat tientje extra om 5 euro te besparen?

Je berekening is trouwens wel erg creatief, ik lees in een andere reactie dat je uitgaat van een slaapverbruik van 0,2 W. En als je meeneemt dat baxbax het heeft over 12 uur per dag uit ipv 24, gaat het dan over nog geen kWh per jaar, dus nog geen 40 cent.

En volgens mij onderschat je wat een auto per kilometer kost, zelfs voor €3,50 kom je net 10 kilometer.

[Keypunchie]

Als je die hele reactie leest, zie je dat ik daar ook zeg:

Maarrrr, we hebben het hier over zulke kleine hoeveelheden stroom, dat zelfs een pietlut als ik er niet wakker van kan liggen.

Bij uitgaves van honderden euro's let ik juist op de exploitatie-kosten!

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 22 juli 2024 13:34]

[deadinspace]

Wat is nu beter voor het apparaat met het oog op lang meegaan en met het oog op energieverbruik? Geheel uitschakelen na gebruik en weer geheel opnieuw opstarten volgende dag (dus ruim 12 uur lang uit) of altijd idle laten staan?

Dat kun je natuurlijk prima uitrekenen met de getallen uit het artikel.

Aan staan, idle, is volgens het artikel 4,2 W. Uit is 0,2 W. Dat is 4 W verschil.

4W gedurende 12 uur elke dag is 4 · 12 · 356 = 17520 Wh, ongeveer 17,5 kWh per jaar.

Opstarten is verwaarloosbaar. Zal ik het uitrekenen? Volgens het artikel is het maximale stroomverbruik 44 W, laten we er van uit gaan dat hij dat gebruikt tijdens het opstarten (waarschijnlijk is het wat minder). Laten we zeggen dat opstarten 30 seconden kost. Ik zou hopen dat het sneller is, maar ik moet ergens mee rekenen.

Dat is dan 44 / 2 / 60 = 0,367 Wh per opstartbeurt. Elke dag, dus keer 365 geeft krap 134 Wh, laten we zeggen 0,15kWh per jaar. Verwaarloosbaar.

Uitzetten is dus enorm veel zuiniger dan aan laten staan. Misschien is slaapstand nog interessant, dat zal minder gebruiken dan idle, maar wel weer meer dan uit.

[HerrPino]

Vroeger kocht ik altijd Apple computers, maar sinds er werkelijk niet meer zelf te vervangen/upgraden is ben ik helaas afgehaakt. Afgelopen week mijn oude Mini geüpgrade qua geheugen en SSD. Ook zijn de M1 en M2, hoewel vol bombarie aangekondigd, inmiddels ook weer aan alle kanten qua snelheid voorbij gestreefd door Intel en AMD.

[Keypunchie]

De m1 en m2 wel, maar dat zijn instapper-cpu. De Pro/Max/Ultra varianten kunnen alleen de top-modellen van Intel/AMD mee concurreren, en dan alleen nog met een veel slechtere performance/watt (oftewel je betaalt nog eens extra via de stroomrekening)

[lordawesome]

Apple doet niet echt mee op cpu gebied met de top. Hun beste soc, de M1 Ultra, wordt geëvenaard door een Ryzen 7900 van 450 euro: https://nanoreview.net/en...ultra-vs-amd-ryzen-9-7900

De top cpu's, de 13900K en 7950X, hebben een cinebench multiscore van 38.000, terwijl de M1 Ultra 23.500 haalt. Dat is 62% van de pc cpu's: https://nanoreview.net/en/cpu-list/cinebench-scores

[Jaldea]

ik vind de vergelijking van een Mac mini 8core met een i9 of ryzen 9 met 16+ cores ook niet heel realistisch in deze grafieken.
Daarin tegen als je dat ding geen stroom geeft presteert die natuurlijk ook niet, maar hij is dan wel zuinig, ja als ik me pc uitzet ook...

[lordawesome]

Ik vergelijk ook niet met de 8 core Mac Mini, maar met de 20 core M1 Ultra.

[Keypunchie]

Dit is een beetje benchmark cherry-picking, prima hoor. (en de 7900 lijkt mij nog steeds een top-model?, misschien niet het meest ultieme, maar goed, binnenkort komt ook de M2 Ultra...)

De performance/watt verandert daar iig. niet door.

[lordawesome]

De performance per watt van de 7900 is bijna gelijk aan de M1 Ultra. Namelijk 90 watt vs (waarschijnlijk) 80 watt.

De 7900 is 5nm net zoals de M1 Ultra en is lager geklokt dan de 7900X. Op full load gebruikt hij 90 watt volgens Anandtech: https://images.anandtech.com/graphs/graph18693/131080.png

Het is een beetje gokken wat de M1 Ultra bij enkel een CPU load gebruikt. Waarschijnlijk 80 watt. Want de M1 Max met 10 cores gebruikt 40 watt in de Cinebench multi test: https://images.anandtech.com/graphs/graph17024/119344.png
Dat terwijl de M1 Max een TDP van 30 watt heeft.

Nu heeft de M1 Ultra een TDP van 60 watt en ook het dubbele aantal cpu cores: 20. Dus ik neem aan dat hij dan ook 80 watt ipv 40 watt gebruikt onder full cpu load. Maar ik kan dat niet online vinden.

[Reactie gewijzigd door lordawesome op 22 juli 2024 13:34]

[Don Corleone]

De MacBooks schurken steeds meer tegen iPads aan. Ze hebben min of meer dezelfde hardware. Toch zegt men bij de aanschaf van een iPad niet dat het jammer is dat je de SSD of het geheugen niet kan upgraden. Ik denk dat dit met MacBooks ook die kant op gaat. Je kiest voor de aanschaf het model waarvan jij denkt het langst mee te kunnen doen. De meeste mensen die een iPad aanschaffen doen wel vijf/zes jaar met een apparaat, waarom kan dat dan niet met een MacBook?

Tevens geef je aan dat de M1 en M2 voorbij zijn gestreefd door Intel en AMD? Misschien is dat zo, hoewel ik denk dat je dan wel de topmodellen moet zijn. Maar kijk ook eens naar de energiezuinigheid van Apple Silicon Macs. Hoelang gaan Windows laptops mee op één charge? En dan heb ik het nog helemaal niet over Windows Stand-by voor laptops. Dat werkt voor geen meter, terwijl Apple dit bij hun M1 en M2 MacBooks wél goed voor elkaar heeft.

[hoeksmarp]

De MacBooks schurken steeds meer tegen iPads aan. Ze hebben min of meer dezelfde hardware.

Ze hebben misschien vrijwel dezelfde hardware, maar de use case is compleet anders. Dat zie je bijvoorbeeld aan het gebrek aan fatsoenlijk file management systeem op een iPad.

[bzzzt]

Misschien nieuw voor je: https://support.apple.com/en-us/HT206481

[Gaitie]

Haha hij had het over een fatsoenlijk file management

[hoeksmarp]

Nee hoor, niet nieuw, maar binnen apps kan ik nog steeds niet mijn files opslaan waar ik wil of files openen van waar ik wil (denk met name aan cloud drives).

Edit: Wat bijvoorbeeld heel storend is, is dat ik een pdf niet kan openen in acrobat of pdf viewer. Ik moet die pdf eerst importeren. Als ik hem dan heb aangepast moet ik hem weer exporteren naar de desbetreffende cloud service.

[Reactie gewijzigd door hoeksmarp op 22 juli 2024 13:34]

[Yzord]

Ook Mac’s met Intel cpu’s zijn maandenlang standby te houden. Mij is het nog nooit gelukt met een Windows pc maandenlang zonder te rebooten er op te werken, gamen en entertainen.

Mijn Mac Pro heeft ooit eens vier maanden zonder reboot gewerkt en kreeg pas zijn reboot bij de installatie van een macOS update. Bij een windows pc moet je al rebooten bij de installatie van een driver of zelfs bij sommige programma’s.

[gertrudi]

Het mogelijke duidelijk zijn dat als het vroeger wel mogelijk was om zelf geheugen te vervangen en bij andere fabrikanten nog steeds mogelijk is om geheugen te vervangen dat dit wel terecht als nadeel genoemd mag worden.
Een belangrijk verschil met ipad en andere mobiele apparaten is dat de mac mini geen accu heeft. Bij de mobiele apparaten is dat toch vaak het eerste wat de geest geeft. En bij de mac mini is denk ik de ssd en ddr ram het meest gevoelig voor falen, erg jammer als je die dan niet kan vervangen.

[svenk91]

Mijn Intel Macbook Pro met 8GB ram en 256GB opslag voldoet in principe nog wel voor het meeste office werk met een muziekje en wat lompe electron apps (*kuch* Whatsapp *kuch*). Maar het begint inderdaad krap te worden als je veel tabs open hebt waarbij een paar wat zwaardere zaken draaien. Ik denk dat het met 8GB ram nu voor veel mensen prima te doen is, maar over 5 jaar zeker niet meer. 256GB opslag zal zat zijn voor de meeste mensen.

PS. Ik dacht even dat jullie een smart kookplaat hadden getest ofzo met die banner

[Reactie gewijzigd door svenk91 op 22 juli 2024 13:34]

[jvwou123]

Whatsapp heeft tegenwoordig een native app in beta. Werkt best prima voor een beta, maar nog niet af.

Qua resource een stuk beter dan de electron app, maar soms heb je een raar iets. b.v. pinned gesprekken staan soms in eens niet meer boven aan (wel een beetje doel van een pinned gesprek)

[svenk91]

Die heb ik ook idd, maar werkt helaas nog een stuk minder prettig. De enige winst is het minder RAM verbruik lijkt het (al hoor ik dat voor Apple's eigen socs deze nieuwe versie een stuk groter verschil maakt in performance, vooral omdat de oude versie daar bijzonder bagger draaide).

[Keypunchie]

Het geheugen-management van Apple werkt heel goed: voor lichter tot middel gebruik voldoet 8 GB, maar daar is het dan wel mee gezegd.

Ik zou iedereen die nu koopt wel aanraden om de investering te maken.

[bzzzt]

De vraag is wel hoeveel de geheugenbehoefte nog blijft stijgen. Ik kocht in 2012 al 16Gb en kan met die hoeveelheid met de meeste apps en websites nog steeds prima mee wegkomen.
Reden dat je bij Apple M serie wat meer zou moeten nemen is dat het videogeheugen daar nog af gaat (unified memory).

[Saph]

Voor inderdaad wat lichte taken als email en office voldoet dat nog wel, wil je een spel spelen dan kom je tegenwoordig als snel in de knel te zitten met 8.

[svenk91]

Nouja, dat ligt heel erg aan het spel natuurlijk. Zolang je geen AAA games speelt op zo'n apparaat kom je vaak toch wel een heel eind met 8GB.

[panterarosso]

tegenstrijdig
"Kleinste Mac krijgt nu ook een klein prijsje' en vervolgens de conclusie: minpunten basisversie karig, upgraden bijna onmogelijk, opties peperduur

[Alxndr]

Idd clickbait.. of heel erg slechte humor?

Ik bedoel het is Apple dus je weet dat de titel niet waar kan zijn.

[panterarosso]

de instapper is relatief goedkoop, maar als je hem een tijdje gebruikt kun je niets toevoegen als je de limiet ervan qua ram of opslag haalt

[Blokker_1999]

Wat is daar tegenstijdig aan? De vanaf prijs kan je in het Apple eco systeem wel degelijk klein noemen. Dat je voor dat bedrag een redelijk mager uitgerust systeem krijgt had iedereen wel kunnen zien aankomen. Had de conclusie nu geweest dat het alsnog een dure computer is, dan had ik je gelijk gegeven, maar het zijn de upgrades die kostelijk zijn.

[Cergorach]

Het is exact wat er staat de kleinste Mac (in zowel formaat als features) krijgt een (relatief) kleine prijs.

Daar is niets tegenstrijdig aan met de genoemde minpunten. Het is ook netjes dat Tweakers.net de upgrade prijzen benoemd zodat men direct kan zien wat men bedoeld met die peperdure opties.

Er zijn ZAT gebruikers die meer dan genoeg hebben aan de genoemde specs en dan is het erg fijn dat je die optie hebt. Ipv. dat je geforceerd werd naar de ruim 2x zo dure 10c/16GB/512GB model.

[netappie]

Slimme zet deze instapper.
Voor dit geld kan je een bestaande desktop PC zo vervangen met behoud van monitor, muis en keyboard.
Dat maakt het voor Apple een mooie manier om klanten over te halen zonder dat ze oneindig kunnen doen met dit instapmodel.

Je moet dan wel afscheid nemen van Windows en games, maar ook van eindeloze updates, antivirus hoofdpijn, traagheid en een deel van de jaarlijkse energiekosten.

Mijn advies is om voor de 16GB te gaan als dat er qua budget in zit. Dan heb je hier voor de meeste toepassingen gewoon 10 jaar een fijn werkende machine aan. Extra SSD opslag kan je beter goedkoop extern regelen als je geen extreme performance nodig hebt die de 512GB upgrade met zich mee brengt door een tweede parallelle 256GB chip. Dit is toch een desktop model en er zijn ook behuizingen die precies onder de Mac Mini passen.

[O085105116N]

Je kan ook van die “onderzetters” voor je mini kopen. Heb ik zelf ook. Meer poorten en extra ssd. Mijn mini is een 16gb en 256gb ram. Eventuele grote files sla ik extern op.

[netappie]

Ja, die bedoel ik. Ziet er nog steeds netjes uit.

[ruftman]

Je moet dan wel afscheid nemen van Windows en games, maar ook van eindeloze updates, antivirus hoofdpijn, traagheid

Dat kan ook als je Linux installeert. Dat heb ik onlangs op een oude laptop (I3, dual core) gedaan en het ding draait als een zonnetje mbt office, internetten, Youtube en zelfs games via Steam.

[netappie]

Ja, linux is ook een optie om de bruikbaarheid van een oude PC nog flink te rekken als je er aan kan wennen. Maar als je dat voor een ander doet, dan ben je ook meteen de onbetaalde helpdesk.

[Passkes]

Je moet dan wel afscheid nemen van Windows en games, maar ook van eindeloze updates, antivirus hoofdpijn, traagheid en een deel van de jaarlijkse energiekosten.

Wat veel gebruikers nog weleens willen vergeten, helemaal met je antivirus opmerking is dat de userbase van Windows systemen toch echt nog steeds vele malen groter is dan die van Apple. Wat inhoud dat Windows gebruikers veel interessanter zijn om te targeten dan Apple gebruikers. Mocht het ooit in de toekomst zo ver komen dat Apple de grootste wordt, dan zul je zien dat die rollen heel snel omgedraaid zullen worden. En dan mag jij hopen dat jij een antivirus programma hebt en regelmatig eens een update ontvangt van Apple

Was het niet Apple die zijn systemen juist elke keer met zijn updates bewust trager maakte? Zodat mensen juist een nieuwe gingen kopen? Dus die opmerking over traagheid snap ik niet.
https://www.ad.nl/binnenl...-trager-te-maken~a3f5cfa0

[Reactie gewijzigd door Passkes op 22 juli 2024 13:34]

[bzzzt]

[...]
En dan mag jij hopen dat jij een antivirus programma hebt en regelmatig eens een update ontvangt van Apple

macOS komt al jaren met XProtect, een ingebouwde virusscanner die regelmatig door Apple wordt bijgewerkt. Er wordt alleen niet zoveel ruchtbaarheid aan gegeven omdat een mac gewoon moet werken.

Was het niet Apple die zijn systemen juist elke keer met zijn updates bewust trager maakte? Zodat mensen juist een nieuwe gingen kopen? Dus die opmerking over traagheid snap ik niet.

Er zijn vast updates geweest die langzamer draaien op oude hardware (is vooral bij vroeger iOS versies een ding geweest). Over het algemeen is dat niet waar en veel updates hebben dingen efficiënter gemaakt. Ben wel nieuwsgierig welke insider informatie je hebt over de intenties van Apple want voor zover ik weet hebben ze dit nooit beweerd.

[Passkes]

Xprotect was mij inderdaad nog niet ten ore te gekomen, terwijl ik best wel wat mac dev collega`s heb.

Over het trager maken doelde ik eigenlijk op de mobiele en tablet markt van Apple.
Dat hebben ze zelf ook toegegeven, dat ze bewust de apparaten trager maakten.

https://www.ad.nl/binnenl...-trager-te-maken~a3f5cfa0

[bzzzt]

Dat is dus het batterij verhaal: Apple ontwikkelaars hebben bewust code toegevoegd die in geval van een niet meer 100% werkende batterij de maximale prestaties wat downgrade om te voorkomen dat telefoons soms helemaal uitvallen.
Dat heeft dus alles te maken met verbeteren van de gebruikservaring en minder met proberen nieuwe hardware te slijten. (sterker nog: een telefoon die regelmatig uitvalt zal eerder vervangen worden)
Natuurlijk hadden ze dat beter moeten communiceren, maar je moet wel heel erg anti-Apple zijn om hier een boosaardig plan in te zien. Ik vind het vooral erg opgeklopt (door media die daar juist aan verdienen(!)).

[netappie]

De installed base van Apple producten is al gigantisch en zeker de moeite waard om aan te vallen.

Wat het lastig maakt voor virussen is de security van UNIX die er onder ligt, de schone lei die ze na overname van Next kregen en de aanhoudende focus op privacy en security bij Apple programmeurs.

Wat vooral trager wordt zijn felefoons en tablets, maar dat is dan wel na vele jaren gebruik en upgrades van het OS met nieuwe functionaliteit en dus ook meer geheugenverbruik.

Soms blijft Apple die aanbieden aan oude apparaten die het eigenlijk net niet lekker trekken .

Mac OS blijft vrijwel altijd soepel draaien (op SSD) tenzij je gewoonweg te veel tegelijk draait voor het geheugen of het apparaat zo'n 10 jaar oud is en dus antiek is.

[svenk91]

Doe de rest van de internetgebruikers een lol en neem een virusscanner voor je Mac. Dat er geen virussen voor Macs zijn is een lang achterhaalde urban myth.

Nou is het prima als jij niets te verbergen hebt, maar als je mac deel is van een botnet of op andere manieren anderen lastig valt ben je gewoon anderen tot last. Blijf gewoon je veiligheidsupdates doen (van OS & apps), neem een virusscanner, en blijf ook met een Mac gewoon voorzichtig via wat gezond verstand.

[netappie]

Ik heb een virusscanner die af en toe draait vanwege mijn nieuwsgierigheid. Nog nooit iets gevonden terwijl ik al menig windows PC van vrienden en familie heb moeten redden van die ellende.

[REDSD]

Ik hoop dat de prestatie icm met het stroom verbruik ook hun weg weten te vinden naar de AMD/Intel/Windows/Linux platforms. Helemaal als het gaat om games is er zo te zien nog veel prestatie/wh te winnen.

[sympa]

Het zou wat worden als we de AMD chips vaker "zonder chipset" konden gebruiken. Zoek maar op "knoll activator", dat is een soort chip om geen chipset te hoeven gebruiken.
En dan LPDDR in plaats van gewoon DDR, op het moederbord (minder signaalafstand en signaalsterkte nodig).

[d3x]

en op welke basis vergelijk je dan? Want het erbarmelijke power/perf vergelijk hier in de tweakers review is zeker geen basis. Er komt bijna niks overeen van testen en vergelijken.

het idle verbruik is idd nog enkele W lager. Maar de max perf kan je hier amper vergelijken want is dit enkel CPU load? is dit de cinebench? met de enige waarbij ze alle testen vergelijken... de AMD UM690 is maar liefst 56% sneller in multi benchmark en 200% sneller in games.

op zich is de mac apu dus een sterk staaltje cpu+gpu, maar zonder het juiste vergelijk van systemen naast elkaar is je statement waardeloos.

[Yar2002]

Duidelijke review.

Maar voor mij als pc gebruiker die eigenlijk de overstap wil maken naar mac mini nog net niet overtuigend.
Zelf heb ik een i7 systeem van een kleine 3 jaar oud en denk om de mac mini m2 pro te nemen?

Zou dit een goede stap zijn?

Blijft lastig.... iemand suggesties die me helpen de overstap te maken (of juist niet)

[menne]

Waarom zou je willen overstappen als je een 3 jaar oud goed werkend systeem hebt?

Als je specifieke MacOS gerichte use cases hebt die niet goed werken op Windows, dan kun je het overwegen. Alleen dat zijn zaken die jezelf het beste weet

[Alxndr]

Als je geld te veel hebt wel, maar waarom zou je overstappen als een pc blijkbaar ook werkt?

[NLxAROSA]

Heb zelf jarenlang Macs en MacBooks gekocht. Toendertijd waren Macs ook duur, maar ze liepen op dat moment ook wel ver voor qua gebruikte technieken en features. Ook de duurzaamheid was top. Heb hier een MacBook Pro uit 2009 waar je letterlijk op kan gaan zitten of staan zonder consequenties. Innovatie en user experience stonden altijd bovenaan.

Helaas is dat (eigenlijk sinds Jobs er niet meer is) al tijden niet meer zo. En dan heb je dus hele dure apparaten die weinig toevoegen voor de meeste mensen tov andere merken. Vroeger waren Macs standaard in bepaalde beroepsgroepen, maar dat is al lang niet meer zo.

Ik heb voor mijn werk een MacBook Pro en dat is prima. Maar privé zou ik het niet zo snel meer doen; met het geld wat je in je zak houdt door een 'normale' desktop of laptop te kopen kun je heel veel andere dingen doen.

[geerttttt]

Tot 2019 was ik het daarmee met je eens. Maar sinds Apple zijn eigen M1/M2 chips maakt is dat toch echt niet meer zo. Die chips performen als een malle , zorgen voor een erg goede batterijduur en omdat het OS en software erop aangepast is werkt het ook gewoon vlekkeloos.

Apple heeft echt wel een sterke zet gedaan hiermee, een van de weinige zaken die Jobs wel had kunnen waarderen denk ik.

[mr.paaJ]

Op de Mac Mini's kun je ook gaan staan hoor. En de nieuwe Pro's zijn echt wel degelijke machines.