De Business Software Alliance heeft vanochtend de Nederlandse en de Belgische pers verblijd met een tweetal persberichten die duidelijk moeten maken hoezeer de economie in beide landen lijdt onder piraterij. De BSA heeft daarnaar onderzoek laten doen door de 'onafhankelijke' analisten van IDC, die de invloed van piraterij in de hele wereld onder de loep hebben genomen. De IDC presenteert in het rapport de verwachte jaaromzetten van de ict-sector in 2009, en geeft aan hoeveel hoger die omzetten zouden zijn als de piraterij met tien procentpunten zou worden teruggedrongen.
Volgens het rapport was de Nederlandse ict-sector in 2004 goed voor een jaaromzet van 13,3 miljard euro. De onderzoekers weten dat het piraterijpercentage in Nederland 30% bedraagt, en concluderen dat een afname met tien procentpunten in de periode tot 2009 voor een economische groei van 2,98 miljard euro zou zorgen. Hoe de researchers deze cijfers berekend hebben wordt helaas niet duidelijk. De verkoop van software en it-diensten vorig jaar bedroeg bijvoorbeeld 8,7 miljard euro, wat ten opzichte van 2000 een toename van ongeveer 800 miljoen euro betekent - na correctie voor 11,2% inflatie is de sector dus vrijwel gelijk in omvang gebleven, en bovendien is in dit omzetcijfer de support op hardware verdisconteerd. Toch denken de onderzoekers dat de markt met 5,5% per jaar zal groeien, wat neerkomt op ruim tweemaal het gemiddelde inflatiecijfer over de afgelopen vijf jaar.
Opmerkelijk is dat de omzetten van de hardwaresector lijken te zijn meegenomen bij de berekening van de winst die door het terugdringen van piraterij behaald kan worden, terwijl illegale software zeker op de consumentenmarkt eerder een positief effect op de uitgaven aan hardware heeft. Ook opvallend is dat het persbericht een andere dollarkoers dan het rapport gebruikt om de in dollars gegeven voordelen voor de landseconomie te berekenen, wat zomaar neerkomt op een extra voordeeltje van 200 miljoen euro - de dollarkoers die IDC gebruikt zou namelijk betekenen dat de 4,68 miljard dollar zich laat vertalen naar 3,77 miljard euro, in plaats van de 3,97 miljard waar de BSA in een van de persberichten mee schermt. 'We hebben de koers van deze week gebruikt', verontschuldigt zich een woordvoerder, 'maar de cijfers uit het rappport kloppen.' Helaas gaan dergelijke onopvallende foutjes vaak snel een eigen leven leiden. De vragen die we vanochtend omtrent de rekenmethodes en de achterliggende cijfers stelden, konden vandaag niet meer beantwoord worden.
In de Belgische ict wordt een procentpunt minder met software gesjoemeld dan in Nederland: het percentage gederfde omzet ligt daar op 29%. De in de periode 2000-2004 met zes procent gekrompen Belgische ict-markt zou de komende vijf jaar een respectabele 5,1% groei per jaar realiseren, wat goed zou zijn voor 4000 nieuwe banen, ongeveer de helft wat voor de Nederlandse markt beloofd wordt. Het terugdringen van illegaal softwaregebruik van 29% naar 19% zou hier in vijf jaar een economische groei van 2,1 miljard euro opleveren. In de persberichten wordt ook duidelijk gemaakt wat de BSA met het rapport wil bereiken: politie en justitie moeten meer tijd en geld aan de bestrijding van piraterij besteden. Dat herhaalt het persbericht voor het gemak maar een paar keer: copyrightwetgeving moet aan de eisen van de World Intellectual Property Organsation worden aangepast, de naleving daarvan moet met 'sterke middelen' bewerkstelligd worden, de overheid moet mankracht en middelen voor de bestrijding van piraterij beschikbaar maken, er moeten speciale eenheden voor de bescherming van intellectueel eigendom komen, politie en justitie moeten beter getraind worden, de burger moet beter voorgelicht worden en een beetje internationale samenwerking kan ook geen kwaad.
Interessant is de impliciete beschuldiging dat de overheid zich ook aan illegale software bezondigt: van de publieke sector zou 'geëist' moeten worden dat alleen legale software gebruikt wordt. Het lijkt echter raadzaam om de nodige kanttekeningen bij het rapport te plaatsen: de claims uit het persbericht zijn minstens aanvechtbaar. Zo is het de Chief Researcher van IDC die de tot dusverre voor ons niet onderbouwde cijfers van zijn eigen rapport als bewijs ziet dat piraterij kwantificeerbaar is, terwijl de gegevens er bovendien op lijken te wijzen dat het rapport ervan uitgaat dat alle illegale software bij het afnemen van piraterij ook daadwerkelijk aangeschaft zou worden. Een vice-president van de BSA claimt, zonder dat daar in het rapport duidelijke aanwijzingen voor zijn, dat reductie van piraterij 'haalbaar is' en onderstreept de IDC-conclusie dat verminderde piraterij ook daadwerkelijk geldelijk voordeel oplevert. Een inschatting van de door de overheid te maken kosten ontbreekt. De nadruk die het rapport legt op de extra belastingopbrengsten en het nalaten dergelijke onzekerheden te vermelden, maken dat het rapport de sterke indruk wekt een instrument voor lobbyisten te zijn, dat wel verwachtingen voor de industrie schept, maar nergens overtuigend bewijs voor daadwerkelijke winst levert.