ACM: providers en C2000 krijgen voorrang op aansluiting Nederlands stroomnetwerk

C2000 en providers die 5G-netwerken willen opzetten of uitbreiden, krijgen volgend jaar voorrang bij aansluiting op het elektriciteitsnetwerk. Dat blijkt uit een nieuw prioriteringskader van de ACM. Een eerdere versie moest de ACM aanpassen vanwege een rechterlijke uitspraak.

Het prioriteringskader is bedoeld voor netbeheerders, zodat zij kunnen bepalen welke bedrijven als eerste een stroomaansluiting moeten krijgen. Voorheen kreeg de eerste partij die zich aanmeldde voorrang, maar dit systeem werkt niet door de netcongestie op het Nederlandse stroomnetwerk. Daardoor ontstaan er wachtrijen en krijgen maatschappelijke projecten of plannen die juist ruimte maken op het elektriciteitsnet geen aansluiting.

De ACM ontwikkelde daarom het prioriteringskader, dat met drie categorieën werkt. Congestieverzachters zoals accu's krijgen de meeste voorrang. Daarna komen veiligheidsprojecten, die essentieel zijn voor de nationale veiligheid, aan de beurt. Het gaat bijvoorbeeld om ziekenhuizen, noodhulpdiensten, defensie en politie. De derde voorrangscategorie is basisbehoeften, zoals woningbouw en onderwijs. Projecten die buiten deze categorieën vallen, kunnen nog wel aangesloten worden, maar pas nadat voorrangsprojecten zijn aangesloten.

Deze categorieën zaten ook in een eerdere versie van het prioriteringskader, maar die versie moest de ACM herzien. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven zei namelijk dat de lijst 'onvoldoende gemotiveerd' was, omdat deze gebaseerd was op een Europese verordening voor gasleveringszekerheid. Dat vond de rechter onterecht. Veertien partijen, waaronder KPN en VodafoneZiggo, hadden bezwaar gemaakt tegen deze eerdere prioriteringslijst en stonden hier voorheen ook niet op.

ln de nieuwe versie valt telecommunicatie onder de categorie basisbehoeften. Ook het openbaar vervoer, gasopslagen voor gasleveringszekerheid en gedeelde huisvesting voor bijvoorbeeld zorg of opvang zijn hieraan toegevoegd. De veiligheidscategorie is uitgebreid met 'zeer sensitieve technologieën', alarm- en waarschuwingsdiensten zoals C2000, beveiligde communicatiekanalen, douane, verkeersveiligheid, ziekenhuizen, bloedvoorziening, RIVM, Europol en riool/afvalwater. Netbeheerders zijn vanaf 1 januari 2026 verplicht het prioriteringskader te gebruiken in congestiegebieden.

Reacties (21)

[rjberg]

Ik snap dat C2000 als noodlijn voorrang krijgt, maar wat heeft 5G te maken met prioriteitstelling boven bijvoorbeeld een bakker, school of supermarkt?

Misschien in gebieden waar niet genoeg vaste aansluitingen zijn, maar ik zie niet in hoe toegang tot internet op 5G snelheid belangrijker is dan huizen of infrastructuur.

Wat ze ook kunnen doen is bij elke 5G antenne een accu zetten die oplaad als het net het wel aankan. Dan belast men het net niet zo veel en heeft men ook noodstroom in geval van storing.

[R_Zwart]

5G gaat gebruikt worden als opvolger van C2000 en GSM-R, missie-kritische diensten dus. Dan moet je vooraf wel geregeld hebben dat de dekking voldoende is.

En aan die accu's wordt gewerkt. Veel meer accucapaciteit om communicatie mogelijk te houden is overigens "een koopje" t.o.v. niets doen. Voor ca. 500 miljoen euro kan je alle base stations van backup accu's voorzien waarmee je enkele dagen vooruit kunt in geval van stroomuitval. De schade die een mogelijke uitval veroorzaakt is veel een veel groter.

[Martinspire]

Het is niet alleen dat een nieuwe mast kan worden neergezet. Een oude mast kan ook worden vervangen of er wordt een mast verplaatst. Dan is het logisch dat dit voorrang krijgt, omdat je het bereik van huidige klanten wel moet behouden. Daarnaast kunnen masten niet genoeg leveren als er ineens meer mensen in een gebied zijn. Bereikbaarheid is wel een must-have. Het noodnummer moet te bereiken zijn, dus dan is dat gewoon hoge prio imo.

Het gaat er niet om dat ze geen maatregelen voor pieken kunnen nemen, het gaat erom dat je geen aansluiting krijgt omdat je niet voldoet aan de regels of te laag op de lijst komt te staan. Je ziet het ook al met die accuparken. Ze mogen het zonder deze regels niet neerzetten, omdat er geen capaciteit is, ook al zou het op zijn beurt juist weer capaciteit toevoegen aan de regio. Net als met die stikstof uitstoot. Ook al wil je iets bouwen wat stikstof op gaat nemen, dan mag het niet omdat het bouwen zelf alsnog stikstof uitstoot.

[Llopigat]

Het is een kwestie van maatschappelijk belang, communicatie is cruciaal. Bovendien is het ook een vereiste voor nieuwe bedrijvigheid.

En batterijen hebben ze allang, alleen die worden altijd maximaal gehouden om beschikbaar te zijn bij stroomuitval, ook niet onlogisch.

Vergeleken met een bakker, school, supermarkt zal het verbruik trouwens erg laag zijn hoor. Je kan met dat verbruik net koffie zetten

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 12 december 2025 20:51]

[Sorcerer8472]

Logisch en goed haalbaar want deze partijen gebruiken nauwelijks stroom vergeleken met veel andere industrie die (veel) zwaardere aansluitingen nodig hebben. Ook geen pieken eigenlijk, heel gelijkmatig gebruik.

[beerse]

Los van de hoeveelheid stroom die deze zaken gebruiken, zijn de meeste aansluitingen ook voorzien van noodstroom en/of ups voorzieningen. Deze energie-opslag is naar mijn idee betrekkelijk eenvoudig uit te breiden met de mogelijkheid om daar wat aan load-sharing of piek-schering te doen: Dat deze aansluitingen op voordelige tijden hun accu's vullen en op de duurdere/drukkere tijden een deel van de opslag mogen gebruiken.

De grote voordelen zijn dan dat het gebruik van de noodstroom/ups regelmatig wordt getest. Ook de functionaliteit en capaciteit van de energie opslag wordt in gebruik getest.

[Mathi159]

Dat gaat dan wel voorbij aan het feit dat deze voorzieningen zo lang mogelijk in de lucht moeten blijven wanneer de stroom uitvalt. Zal wat marge inzitten, zeker met kwartierprijzen, maar niet veel verwacht ik.

[beerse]

Deze systemen blijven niet 'zo lang mogelijk' in de lucht. Maar wel een bepaalde tijd. Dat zou een dag, een week of een maand kunnen zijn. Tel daar de capaciteit van een dag bij op. Dan hebben ze genoeg om over de dag te gebruiken.

Het is best goed bekend hoeveel energie die aansluitingen gebruiken. Daar valt heel goed mee te rekenen.

[The Wizard]

Nou, langer dan x aantal uur kan een site niet draaien op de accu's. Als eerste worden het aantal banden verlaagd en daarna zal 5G uitgaan en op een gegeven moment zal alleen 4G b20 nog draaien (welke band, etc kan per provider verschillen). Maar een dag zal het niet volhouden. Zo'n site verbruikt niet zoveel, maar reken op 2/3 kW, dat is een behoorlijke aanslag op de accu's. Daarnaast is het niet alleen de antennes die gevoed moeten worden, er zitten ook routers in, etc.

[Geim]

Klopt, maar als je al bezig bent met de infra voor een UPS op te zetten, moet je eigenlijk alleen wat meer geld uitrekken voor extra accucapaciteit en da's aanzienlijk minder dan het opzetten van een wijkaccu.

[Nox]

De accu's in deze masten zijn veelal gel/loodaccu's en niet gemaakt om daadwerkelijk veel te gebruiken en diep te ontladen.

[beerse]

Nieuwe aansluitingen, nieuwe techniek.

Maar aan de andere kant: Voor dagelijks gebruik is het dus niet de bedoeling om diep te ontladen. De nood capaciteit moet er altijd in blijven zitten. En een lood-zuur accu heeft het juist wel nodig om regelmatig gebruikt te worden. En ze hebben betrekkelijk weinig last van slijtage. Zie het gebruik bij brandstof motoren.

[joker1977]

Dat lijkt me niet echt weldoordacht, om de volgende redenen:

a) Als de hoeveelheid stroom die ze gebruiken relatief klein is, is het niet erg kosten-efficient daar heel veel piek-schering op te doen - want als het nauwelijks wat neemt, kun je er ook niet veel van de piek mee af scheren.

b) Deze voorzieningen moeten 24/7 draaien en, mocht de stroom uitvallen bij een calamiteit, zolang mogelijk doordraaien. Dan wil je juist niet de accu's gebruiken om de netcongestie tegen te werken.

[beerse]

Het gaat er niet om dat deze accu's energie aan het netwerk terug moeten leveren (al kan dat natuurlijk ook). Het is vooral dat ze los gaan van het netwerk als er weinig is.

[Houtenklaas]

En wat zou deze 'betrekkelijk eenvoudige uitbreiding' kosten denk je? Elke provider heeft in NL zo'n 5000 masten. Hier staat in de reactie van Hendrik Rood dat de 3 providers samen zo'n 120 GWh op jaarbasis verbruiken. Persoonlijk denk ik dat dat nog behoudend is, maar goed, maakt niet uit. Als je dat met batterijen wil oplossen, dat is een erg dure grap. De huidige batterijen kennen ook een eindige levensduur qua laad/ontlaadcycli van tussen de 2500 (Li-Ion) tot zo'n 10000 (LiFePO4). En dat levert dan ook nog eens een ontzettende berg afval op.

Tweede is dat lang niet alle masten voorzien zijn van een backup voorziening, dat is gewoon te duur en ook niet nodig met ons betrouwbare stroomnetwerk. Voor de simpelheid, op een klaverblad zal een noodstroomvoorziening staan, de twee masten ernaast niks en de mast daarnaast ook weer, etcetera. In de praktijk worden risico's in kaart gebracht op dit soort dingen en keuzes gemaakt. De consument wil namelijk ook dat het betaalbaar is. Het is ook niet voor niets dat je 112 kunt bellen ongeacht de provider of zelfs het aanwezig zijn van een SIM.

[Aaargh!]

De overheid zou meer moeten doen om het electriciteitsnet te ontlasten. Ze zouden bijvoorbeeld het verwarmen van je huis met gas kunnen stimuleren, of auto rijden op benzine.

[Blokker_1999]

Ik hoop echt dat dat sarcasme is

[Eriky]

Ja laten we alle maatregelen van de afgelopen 15 jaar omkeren. Zou goed passen bij de tendens van onderbuikpolitiek waar een groot deel van de wereld momenteel in is beland dankzij manipulatie via 'social' media.

[R_Zwart]

Voor wat betreft die auto's: om het net te ontlasten moeten er veel meer laadpalen worden geplaatst. Alle geparkeerde EV's moeten verbonden zijn met een laadpaal en vehicle-to-grid moet standaard worden. En omdat stilstaande auto's altijd zijn aangesloten kan je ze laden als er capaciteit is. En dat kan je nog een beetje sturen met prijzen. Als je direct wilt gaan laden omdat je over een uur weer verder moet, dan betaal je meer. Als je ook ergens 's nachts kunt laden met voldoende om de volgende dag weer te kunnen rijden betaal je minder. Alle technologie is er, en de impact op het elektriciteitsnet is niet zo groot. Als je het morgen kunt invoeren hoeft er geen capaciteit bij te komen, het wordt alleen beter verdeeld.

[FrostyPeet]

Zitten een paar kanten aan.

Allereerst dat er uberhaupt al een gerechtelijke uitspraak aan pas moet komen. Betekent dat de ministeries falen, de Tweede Kamer faalt en dat er niet eens een fatsoenlijk plan van aanpak is. Anders was dit niet nodig geweest.

Communicatie is belangrijk en staat dus vooraan. Steeds meer partijen maken zich ongerust of dit allemaal goed gaat aflopen en starten zelf communicatie op, al dan niet in noodsituaties. Denk aan de Burger Reserve en DARES om twee vrijwilligersgroepen te noemen. Het opzetten van een nationaal radio/e-mail net als internet en de providers langdurig falen is amper op de radar en nog minder goed getest. Er zijn veel te weinig actieve zendamateurs met bruikbare apparatuur om bijvoorbeeld 3 dagen lang een sluitend radiogram systeem op te zetten. In tegenstelling tot bijvoorbeeld America waar de NTS (Net Traffic Service) goede dienste kan aanbieden.

Natuurlijk fijn dat alle nieuwe 5G masten vooraan komen bij een stroomaanvraag. Maar hoeveel andere partijen staan nu op die voorrangslijst? Is straks die voorrangslijst net zo lang als het aantal aanvragers?

Als laatste wijze woorden uit 1950 toen we ook een stroomprobleem hadden. Het peertje in de huiskamer moest uit zodat de trein bleef rijden en de fabriek bleef draaien. Maar het zou, ook toen al, beter worden. Onder het motto "Meneer, meneer, ja u, zet dat kacheltje eens uit!" op naar 2025.

YouTube: Dutch History: Peak Hours for Energy Savings (1950)

[R_Zwart]

Allereerst dat er uberhaupt al een gerechtelijke uitspraak aan pas moet komen. Betekent dat de ministeries falen, de Tweede Kamer faalt en dat er niet eens een fatsoenlijk plan van aanpak is. Anders was dit niet nodig geweest.

Die hebben inderdaad zitten slapen de laatste jaren. Voor dit soort dingen zou het goed zijn als er meer ingenieurs in de tweede kamer zouden zitten. Op de ministeries zitten die wel, maar als ministers niets met hun kennis doen, dan zou de tweede kamer aan de bel moeten trekken. Maar die moeten dan wel voldoende technische kennis hebben om de problemen te identificeren.

En los daarvan: alle dossiers waar de regering al jaren faalt komen bij de rechter. En vervolgens zoekt de regering weer geitenpaadjes om hun eigen wetten te omzeilen.