AMD reageert op meldingen 'ontplofte' Ryzen 7000X3D-processors door overvolten

AMD heeft gereageerd op meldingen van 'ontplofte' AMD Ryzen 7000X3D-cpu's. Het bedrijf zegt dat het probleem verband houdt met een te hoge spanning, die wordt toegepast bij het overklokken. AMD vraagt getroffen klanten contact op te nemen met de klantenservice.

"We zijn ons bewust van een beperkt aantal meldingen online die beweren dat een te hoge spanning tijdens het overklokken de moederbordsocket en cpu-pads kan hebben beschadigd", zegt AMD in een statement tegenover Anandtech. "We onderzoeken de situatie actief en werken samen met onze odm-partners om ervoor te zorgen dat de spanningen die via de bios-instellingen worden toegepast op Ryzen 7000X3D-cpu's binnen de productspecificaties blijven." Het bedrijf roept getroffen gebruikers op om contact op te nemen met de klantenservice.

Problemen met doorgebrande Ryzen 7000X3D-processors kwamen onlangs aan het licht. Verschillende gebruikers meldden op sociale media dat hun cpu's stopten met werken. Bij demontage kwamen ze er achter dat de socket op het moederbord aangebrand was. Aan de onderkant van de cpu's is een bolling te zien op de pads die contact maken met de socket.

Moederbordfabrikanten ASUS en MSI gaven eerder al een statement. Ook zij meldden deze week dat het probleem verband hield met het toepassen van een te hoge spanning bij het overklokken van de cpu's. Het handmatig aanpassen van de spanning is niet mogelijk op de Ryzen 7000X3D-serie, vanwege de hogere gevoeligheid van de 3D V-Cache op de processors. Overvolten was via omwegen wel mogelijk, via het instellen van hogere powerlimits in Precision Boost Overdrive 2. ASUS sprak ook over gebruik van AMD EXPO. Dat is AMD's alternatief voor de Intel XMP-overklokprofielen voor geheugen, waarbij een hogere Vsoc-spanning wordt gebruikt. Professionele overklokker der8auer constateerde in een video dat alle gebruikers die soortgelijke problemen meldden, gebruikmaakten van EXPO.

MSI heeft inmiddels een bios-update uitgebracht die de spanningen beperkt en ASUS doet hetzelfde. ASUS zei al dat het bedrijf samen met AMD werkt aan 'nieuwe regels' voor EXPO- en Vsoc-spanningen. De fabrikanten riepen gebruikers daarnaast al op om te updaten naar de recentste bios-versie en verdere communicatie af te wachten.

Een foto van de kapotte Ryzen 7 7800X3D-processor van Reddit-gebruiker Speedrookie

Reacties (139)

[Fairy]

Misschien heel dom van mij hoor, mijn laatste overklokhobby acties zijn van 20 jaar geleden, maar overklokken is toch ook een beetje eigen risico?

Overklokkers willen zo veel mogelijk vrijheid m.b.t. voltages en multipliers en FSB frequenties, daar hoort ook het risico bij dat een cpu kan doorbranden of snel slijten....

Iemand die met vloeibare stikstof e.d. aan de gang gaat wil misschien wél gebruik maken van die extreme voltages bijvoorbeeld. Misschien zou er een unlock moeten komen op dat soort mainboards waar je dat mee kan openzetten, maar dat je daarmee wel je garantie verliest. Zou een mooie oplossing kunnen zijn.

[Reactie gewijzigd door Fairy op 24 juli 2024 00:00]

[Jeroenneman]

Dit is niet hetzelfde.

EXPO is een functie die AMD zelf veelvuldig aanprijst, en heeft te maken met de geheugen snelheid en timings.

Bepaalde moederbord fabrikanten pasten bij het toepassen van EXPO echter ook (ongevraagd/zonder waarschuwing) een ander voltage aan.

"Iets" in het BIOS/UEFI aanpassen is niet gelijk aan overklokken. Of is het ook al eigen risico als je de bootvolgorde van je schijven aanpast?

[CMT]

Dat is ook belangrijk om te beseffen.
Dat CPU's hier overleden zijn, heeft meer met de bios programmering (auto voltages SoC) te maken dan EXPO.
Het is een beetje lullig om EXPO als schuldige aan te wijzen, want het had net zo goed kunnen gebeuren door handmatig de geheugensnelheid te verhogen.

Moederbord fabrikanten maken zich al jarenlang schuldig aan de programmering van absurde autovoltages en daarom wordt ook altijd afgeraden om dingen op auto te laten bij het 'overklokken'. Daarbij is overklokken eigenlijk meer een marketing term, want dingen worden tegenwoordig vanuit de fabriek al 'geoptimaliseerd'.
En als ik het nieuwsbericht zo lees, is de powerlimiet (PPT) ook een factor geweest dat blijkbaar verhoogd werd buiten de standaard van de 7800X3D.

Het is jammer dat het nu juist AMD moet overkomen en dat het (mijn inziens) onterecht gelinkt wordt aan EXPO, want het had evengoed Intel kunnen overkomen met haar XMP.
Deze keer is een CPU kapot gegaan i.p.v. een geheugencontroller gedegradeerd en dat is natuurlijk meer dramatisch, waardoor er een zondebok gezocht moet worden (EXPO / AMD) i.p.v. dat moederbord fabrikanten de verantwoordelijkheid op zich te nemen.

Ik zeg dat dan als iemand die zich bezig houd met 'overklokken' en dus regelmatig tegen de absurde auto programmering van de bios aanloopt.
Zowel met AMD als met Intel systemen.

[Reactie gewijzigd door CMT op 24 juli 2024 00:00]

[SG]

Heeft er ook misschien mee te maken dat intel stuk strenger is richting mobo partners en AMD meer vrijheid geeft

[Boxman]

Alle processorfabrikanten prijzen hun OC features aan. Intel met unlocked multipliers, AMD idem, AMD PBO en Intel zo ook met hun variant daarvan (de naam ontschoot me even). EXPO valt er ook onder, en volgens mij XMP technically ook.

Iets kan tegelijkertijd aangeprijsd worden door de fabrikant alsmede tegelijkertijd een OC-functie betreffen.

EXPO staat immers letterlijk voor Extended Profiles for Overclocking

[Reactie gewijzigd door Boxman op 24 juli 2024 00:00]

[xIntenso]

Dat is allemaal leuk en aardig, maar alle benchmarks worden gedaan met XMP / EXPO profiles ingeladen, en volledig terecht.

Als je het niet aanzet, dan draait je RAM op oertrage JEDEC specificaties, en zeker bij AMD (maar ook bij Intel) kan dat je 5% tot soms wel 10% v/d performance kosten. Dan heb je dus je snelle kitje helemaal voor niks gekocht.

Dus is het overklokken, of je RAM op de geadverteerde snelheid instellen?

[UrbanWoodz]

De prestaties waar AMD zelf mee adverteert komen van een systeem met DDR5-6000 geheugen: https://www.amd.com/en/processors/ryzen

[SkizikS]

Alles buiten JEDEC is overklokken en geen garantie. Klakkeloos XMP of EXPO aanzetten kan de levensduur van je CPU verkorten de klok van je boost verlagen en onnodig je stroom rekening verhogen.
Bovendien kunnen er fouten in de profielen zitten met of zonder interactie met de tientallen verschillende voltage controllers op moederborden en die in de CPU zelf.

Als je een stabiel systeem wilt zoek je naar RAM dat overklokt zonder voltage verhoging boven JEDEC en trekt je geheugen controller het niet verhoog je het voltage max 5% boven JEDEC (min of meer foutmarge voltage controller).

Je inlezen over alle relevante specificaties voor je iets in de bios aanpast in het CPU/RAM menu kan je redden van een 5%-10% sneller maar 100% tot 500% sneller kapot systeem.

Zonder XMP, EXPO, Auto OC profielen zelf je RAM/CPU tweaken binnen stock voltages(+max5%)
haal je meestal 99% of meer dan de benchmarks. Ben je nu of na een paar later en heb je het budget en tijd om te vervangen wat breekt kan je altijd nog hogere limieten opzoeken.

T'is leuk dat overklokken nu min of meer automatisch gaat tot het niet meer leuk is.

[xIntenso]

Sorry, maar echt niemand behalve de meest ingelezen PC specialisten gaan dat doen. Alle reviewers én fabrikanten zeggen allemaal: zet XMP / EXPO aan. En dat is volkomen logisch, want als je dat niet doet, dan doet je RAM niet wat er op de verpakking staat.
En zelfs dan hebben we het over een klein percentage gebruikers die weten wat XMP / EXPO is, het begint nu net een beetje algemene kennis te worden onder PC bouwers.
Jarenlang is het nooit een probleem geweest, en nu het een keer mis gaat, staat iedereen alweer klaar om de fabrikanten te verdedigen en te roepen dat het overklokken is.

Sterker nog: veel tech youtubers/websites flamen OEMs als het NIET aan staat, omdat het gewoon gratis performance met 1 BIOS toggle is.

Dit zou absoluut niet het probleem van gebruikers mogen worden gemaakt, maar die van fabrikanten (of dat CPU, RAM of MoBo is interesseert me niet).

Nogmaals: In technische zin is het misschien overklokken, maar als alle fabrikanten het adverteren als een normaal iets, dan vind ik dat zij daar ook garantie-technisch verantwoordelijk voor moeten kunnen worden gehouden.

[rant]
Even een tangent over levensduur componenten:
Hier ben ik het gewoon niet met je eens. Ik heb 10 jaar een bijbaantje in een computerwinkel gehad, altijd XMP aangezet op nieuwe systemen sinds het bestaat, en ik heb überhaupt nog nooit een defecte CPU gezien.
RAM overlijdt wel eens, maar dat zijn juist vaak de karige groen-pcb-basic modellen die op JEDEC draaien. Misschien anekdotisch bewijs, maar wel met n > 1000.

99.9% van wat verrot gaat in PCs zijn HDD/SSD of fans.

Ik vind al dat gezever over levensduur altijd zo'n onzin. Je kan zo'n beetje elke random PC van eBay/Marktplaats af sleuren, maakt niet uit hoe oud of misbruikt, en je GPU/CPU die loopt gewoon vrolijk door zolang de koeling dat toestaat.
[/rant]

[uiltje]

Interessant, zijn voedingen zoveel beter geworden? Vroeger was dat nog wel eens een zwak punt (bij bijvoorbeeld Laser, die kasten wogen bijna niets).

[sympa]

Ik heb onlangs wel een artikel gelezen dat XMP aanzetten in diverse BIOSsen niet alleen de geheugentimings en -spanning aanpast, maar soms ook een heleboel andere zaken. Soms dingen die je helemaal niet wil.
Misschien is dat wat er in het onderhavige geval aan de hand is? Dat de moderbord-fabrikant EXPO heeft geïnterpreteerd als een algemene "go faster, hotter" optie?

[nullbyte]

De consument gaat echt geen onderzoek doen naar het hele verhaal dat jij aandraagt. Dat overigens door simpele logica wordt tegengesproken. Het hele principe van DOCP, XMP en nu EXPO voor Ryzen 7000 is dat dit makkelijk en automatisch gaat. Sterker nog, het is benodigd om de correcte RAM timings en snelheid in te stellen. En zit bij mijn ASUS moederbord in de Eazy Functie onder de F7 knop. Waarna het 1 keer klikken is voor simpele, snelle configuratie.

Dus gewoon aanzetten, dit is een gebruikersfunctie die door AMD geadverteerd wordt op hun website. Als deze schade kan berokkenen dan dient er een veiligheid in de betrokken hardware ingebouwd te worden middels een UEFI update. En als er spul stukgaat, gewoon melden bij de fabrikant. De betrokkenen in dit verhaal krijgen van AMD gewoon nieuw spul.

[Reactie gewijzigd door nullbyte op 24 juli 2024 00:00]

[Jhinta]

JEDEC is niets meer dan een een gezamelijk standaard zegt niets over wat een fab kan bereiken of neer kan zetten.

het is ddr5 6000 en het werkt op zijn minst op jedec standaard. heeft niets met overclocken te maken,
het is pas overclocken wanneer je buiten de specs van de chip gaat werken.
fab maakt een chip die 12000 gaat staat niet in de jedec en dan gebruiken ze xmp (of het andere) om het voor de klant makelijk te maken. Dat is geen overclock. De chip 13000 laten gaan is een overclock!
Of heb je liever dat de fab zegt owwww, wil je deze gebruiken zet dan even timing a tot z op xxx en dan zal die werken.

[Reactie gewijzigd door Jhinta op 24 juli 2024 00:00]

[Jeroenneman]

Maar dat overclocking in EXPO dient te slaan op het geheugen. Niet op de processor.

[Astennu]

De memory controller zit in de cpu en die kan hogere spanningen nodig hebben.
Bij haswell waren er ook mensen die met te hoge gebeuren voltages de memory controller in de cpu gesloopt hebben. Dus dit is niet nieuw.

Echter zou je dit pas verwachten bij handmatig te hoge waardes instellen. En niet bij het toepassen van XMP of EXPO daar ga je er toch van uit dat ze de soc voltages niet te hoog maken en binnen spec houden. Echter doet Asus dat duidelijk niet goed.

[Somoghi]

Het geheugen wordt aangestuurd vanuit de geheugencontroller, laat die weer in de processor zitten. Dus er is wel degelijk een verband. Je kunt ze niet los zien, hoewel ik het wel met je eens ben dat je door het een aan te zetten, niet het ander over de kling moet jagen.

[Memori]

Klopt, alleen gaat het hier om een functie die de boel automatisch overklokt, en daarvan kan je verwachten dat het geen blijvende schade mag veroorzaken. De moederborden die ik gewend ben (7 jaar geleden) moet je zelfs een jumper plaatsen om uberhaupt hogere voltages in te kunnen stellen.

[HollowGamer]

Bepaalde moederbord fabrikanten pasten bij het toepassen van EXPO echter ook (ongevraagd/zonder waarschuwing) een ander voltage aan.

Dit zie je vaak, en ik snap er helemaal niets van.

Weet nog dat destijds mijn Intel Q6600 (lang geleden, maar toch), wat al een heethoofd was, gewoon standaard de voltage omhoog werd geduwd door de BIOS. Resultaat waren hoge temperaturen en crashes, het vastzetten van de voltages loste deze problemen op.

'Grappige' is dat dit anno 2023 nog steeds gebeurt, al vind ik het wel vreemd dat het CPU-beschermingsmechanisme niet in werking treedt. Waarschijnlijk gebeurt de voltage verhoging zo snel en in zo'n hoge stand, dat de CPU hierop niet kan reageren.

Ik weet niet op wie gebruikers de schade moeten verhalen. Beide onderdelen lijken mij kapot, het moederbord en CPU krijgen beide een burn-in.

[Vayra]

Ik zou zeggen op mobo partners want die zijn debet aan het feit dat de CPU buiten spec komt, zonder waarschuwingen. En dan mogen die mobo partners proberen om schade van zowel CPU als bord bij AMD te verhalen, dat zou niet het probleem van de consument moeten worden.

[Reactie gewijzigd door Vayra op 24 juli 2024 00:00]

[HollowGamer]

Daar ben ik mee eens, maar helaas zie je dat de consument vaak naar de verkoper wordt gestuurd. Hetzelfde met die NVIDIA issues en hun power-connector, dat veelal werd afgedaan als een user-error. Als het goed is worden die nu wel onder garantie gefixed.

Ik vraag mij dus ook af hoe het hier zal gaan, als consument moet je weer gaan bewijzen dat je zelf niet hebt overgeclockt (ik vind EXPO gelijk aan XMP), wat bij sommige partijen nogal moeilijk gaat.

Hopelijk komt AMD dus wel met een oplossing, want deze combinaties zijn duur genoeg. Tevens mag je weer wachten tot je producten terug zijn van RMA, wat weken kan duren.

[Reactie gewijzigd door HollowGamer op 24 juli 2024 00:00]

[GertMenkel]

Wettelijk gezien klopt dit ook, de verkoper is degene waar je een contract mee hebt dus als het op garantie aankomt is de fabrikant alleen je eerste aanspreekpunt als ze daar expliciet een service voor bieden.

Nu is het wettelijk ook zo geregeld dat binnen een periode na aankoop (zes maanden uit mijn hoofd) de bewijslast voor een defect door gebruikersfouten bij de fabrikant ligt. Koop je dus je nieuwe CPU, draai je de tool van AMD die op de doos genoemd wordt en blaas je je CPU op, dan mag Bol.com/Mediamarkt/Alternate gaan bewijzen dat jij zelf iets verkeerd hebt gedaan. Zij zijn ook de partij die je een nieuwe CPU moeten sturen, niet AMD zelf bijvoorbeeld.

In de praktijk doet iedere winkel aan garantieontwijken bij dit soort producten (bij sommige bedrijven zul je een rechtszaak moeten starten, winnen, en dan eventueel nog een rechtszaak starten over het niet opvolgen van het bevel van de rechter), dus is fabrieksgarantie wel iets dat je goed moet hebben uitgezocht wil je dit soort tools gebruiken. Maar ja, de merken die geen fabrieksgarantie leveren of hun beloftes niet nakomen zijn vaak wel goedkoper...

[Reactie gewijzigd door GertMenkel op 24 juli 2024 00:00]

[BarnET]

Heb die Q6600 ook gehad goed gelet ook op de juist G0 stepping.
Was geen mega heethoofd mits je een fatsoenlijk aftermarket koeler gebruikte.
Heeft z'n hele leven ipv. 2.4 Ghz stock op 3.2 Ghz gedraaid.
33% "gratis" performance hij is z'n 8 jaar gebruikt in diverse builds.

Na 3-4 jaar naar vriendin gegaan met een andere grafische kaart.
Zij heeft er nog 4 jaar mee gegamed tot het systeem echt klaar was.
Vooral geheugen snelheden hielden gewoon op.

[HollowGamer]

Dit is offtopic, maar inderdaad was het een hele goede overclocker.
Inderdaad wel met een goede koeler, had destijds een Mugen 2. Je kon hem overclocken met relatief weinig voltage, dat was ook een voordeel. Die van mij draaide op 3.4Ghz.

Terug ontopic: AMD en voltages blijft gevoelig. Undervolten levert bij veel CPUs van hun, problemen op en veelal schade aan de CPU. Overvolten ook, zie dit nieuwsbericht. Daarom begrijp ik niet zo goed dat moederborden fabrikanten sleutelen met de voltages, het levert niet super veel winst en/of besparing op.

Ik zal wel weer gedownvote worden zoals zo vaak, maar dat komt doordat niemand hier even Googled.

[kcRogue]

Ik heb net wat gezocht maar ik vind niets over dat undervolten een issue zou zijn bij (AMD) CPU's?

[BarnET]

Ik had ook een Scyth mugen toen. Dacht +0.125 volt tov. stock.
Maar hang me daar niet aan op was een tijd terug.

G0 steppings waren beter dan de B3's
In die tijd meerdere PC's voor vrienden gebouwd met E5200/E5300 dual cores.
Die ding kostte 5-6 tientjes en kon je met gemak naar 3.8 4.0 ghz clocken.
Vanaf stock 2.5Ghz.

Dat waren echte bargains.

[sdk1985]

De Q6600 had destijds vooral een tekort aan per core performance. Zeker de eerste jaren dat hij uitkwam waren er nauwelijks games die daadwerkelijk goed gebruik konden maken van de 4 cores. Zelfs cpu heavy games als Supreme Commander liepen veel beter op een E6700/E6750 die door gebruik van 2 cores eigenlijk vrij eenvouding op 3.7/3.8 Ghz waren te draaien. Met geheugen snelheden had dat IMO weinig te maken. Sneller geheugen is een vereiste vanaf een bepaalde cpu snelheid, zonder snel geheugen haal je die hogere snelheden niet. Omgekeerd maakt extreem snel geheugen je cpu niet magisch veel sneller.

[faxityy]

'Grappige' is dat dit anno 2023 nog steeds gebeurt, al vind ik het wel vreemd dat het CPU-beschermingsmechanisme niet in werking treedt. Waarschijnlijk gebeurt de voltage verhoging zo snel en in zo'n hoge stand, dat de CPU hierop niet kan reageren.

Ik vermoed dat het eerder gaat zijn door kleine foutjes in berekeningen die niet voorzien waren bij het design. Overklokkers en fabrikanten gebruiken waarschijnlijk dingen die over het hoofd gezien waren.

Derbauer heeft vorige maand een video interview uitgebracht met een intel thermals engineer. Die had het onder andere over de complexiteit bij het uitlezen van de CPU temperaturen.
Hieronder heeft hij het 8 minuten lang specifiek over het uitlezen van temperaturen op een CPU.
https://youtu.be/h9TjJviotnI?t=652
Hele video is overigens wel een interessante om te kijken. (wel op 2x speed want die man praat niet snel )

[nullbyte]

'Grappige' is dat dit anno 2023 nog steeds gebeurt,

En in dit geval gaat er een enkele keer wat fysiek kapot. Dergelijke zaken komen zelden voor.

Ik weet niet op wie gebruikers de schade moeten verhalen. Beide onderdelen lijken mij kapot, het moederbord en CPU krijgen beide een burn-in.

Ik wel AMD geeft aan dat de eidgebruiker met hun helpdesk contact op moet nemen. Ik doe de aanname dat de schade vergoed gaat worden.

[sdk1985]

Toen lagen de zaken ietsje anders dan nu. De geheugen controller zat toen niet in de cpu zelf. Sneller geheugen vereiste meer voltage richting de controller en dat werd dan te veel van het goede voor het standaard voltage van de south bridge. Hetzelfde 'tekort' kon optreden bij gebruik van 4 modules. Dat kon je oplossen door het geheugen met minder voltage te laten draaien (succes afhankelijk van hoe goed de modules waren) of door het verhogen van het voltage van die southbridge (die dan natuurlijk wel warmer werd).

[sympa]

Mogelijk dat het beschermingsmechanisme inderdaad vooral de cores beschermt. En niet is toegerust op een te hoge spanning op een ander stuk van de die dat normaal niet erg warm wordt.

[spoonman]

Volledig mee eens!

Als je een nieuwe pc ineen steekt is dat toch een van de eerste dingen die je doet? Het juiste profiel kiezen voor het geheugen dat je gekocht hebt? Als er dan achterliggend een voltage verhoogd wordt, ga ik er even van uit dat dit allemaal binnen de specs valt, en dat mijn cpu niet gaat doorsmelten ...

[piertje1984]

Is dat echt zo ? Want ik heb door de jaren heen genoeg pc's gekocht maar nog nooit de behoefte gehad om te overclocken. Ik laat het liever gewoon zo want iedere nieuwe pc zal mijn games direct vele malen beter draaien dan de pc die ik heb vervangen dan.

Dus ik den dat je stelling dat je dat standaard aanpast niet bij iedereen opgaat. Maar ik snap je wel, als een moederbord leverancier of CPU fabrikant iets aangeeft wat binnen de perken valt dan moet dit ook gewoon kunnen.

[JacobsT]

XMP valt voor mij niet onder overclocken. XMP is letterlijk de spec waarop je geheugen koopt laten draaien. Anders zit je met een 3800Mhz kit die aan 2133 draait tegen shitty timings.

XMP profielen zijn binnen spec, alles dat je daarbuiten gaat opzoeken is wat mij betreft echt overclocken. De moederbordfabrikanten adverteren zelf met DDR4 support up till 4xxxMhz en tonen die kits ook in hun QVL lijsten dat ze compatibel zijn met bepaalde sticks en hun XMP profielen.

Dit is dus 100 percent binnen spec en wat je als consument mag verwachten tot gewoon te werken.

[napata]

Het loopt buiten de specs van de processor dus het is overklokken. Het maximum dat AMD bijvoorbeeld ondersteunt met Zen 4 is 5200 bij 2 sticks en 3600 bij 4 sticks. Alles hoger is volgens hen overklokken want dit valt buiten de specs die ze ondersteunen.

[nullbyte]

Dat klopt, echter NIET instellen van de correcte snelheid en timings van het RAM in DOCP, XMP of EXPO kan ook zorgen voor instabiliteit en BSOD. Dit is een benodigde configuratiesetting van het RAM die het inderdaad "overklokt" naar de snelheid die op de verpakking is opgegeven. De O in de afkortingen staat dan ook voor overklokken. Maar dit is meer marketing. Echt overklokken van RAM kan wel maar gaat niet via XMP, DOCP en EXPO.

Zen 4 is 5200 bij 2 sticks en 3600 bij 4 sticks

Dan zal je dus sowieso RAM moeten nemen dat geen hogere snelheden heeft als je problemen wil voorkomen. In dit geval spreken we natuurlijk over een fout in het UEFI bios of in de hardware. Het aanzetten van EXPO instellingen dient nooit en te nimmer hardware af te fakkelen.

[Reactie gewijzigd door nullbyte op 24 juli 2024 00:00]

[sdk1985]

Dat klopt, echter NIET instellen van de correcte snelheid en timings van het RAM in DOCP, XMP of EXPO kan ook zorgen voor instabiliteit en BSOD.

Eigenlijk niet, want dan krijg je gewoon het JEDEC profiel wat stabiel zou moeten werken.

[nullbyte]

Dat zou je zeggen in de meeste gevallen. Maar soms kan dit mogelijk toch voor problemen zorgen. Zelf meegemaakt. Of jij hebt gelijk en ik had een ander probleem wat juist door inschakelen XMP werd opgelost. Wellicht een probleem met het bios zelf of een andere oorzaak, wie zal het zeggen.

[sdk1985]

Er zijn weleens modules die gewoon niet lekker werken met een bepaald moederbord. Daarom wordt er een QVL/VQL gepubliceerd. Ik heb zelf ook weleens een module gekocht die met 2 dimms geen boot gaf, met 1 dimm duurde het 45 seconde en na het instellen van XMP lukte het wel om met 2 dimms te booten. Echter de performance van die twee modules samen lag nog onder dat van een losse module die wél normaal wilde opstarten. Voortaan me toch maar aan de QVL gehouden .

[Mijiru]

Ik wil er ook op wijzen dat mensen die een BIOS voor de eerste keer verkennen en DOCP/XMP/EXPO niet direct vinden, OC/Advanced Mode meestal toelaat dat men simpelweg een rando geheugensnelheid kan uitproberen terwijl de rest gewoon op [Auto] blijft staan. Ik weet niet wat AIBs dan precies doen, (zelf een hoop tabellen in de BIOS steken of "auto-overclocking") maar dat zal niet noodzakelijk JEDEC zijn.
Als je memory training dan gewoon een toevalstreffer is—in feite heeft de BIOS enkel nodig dat deze config foutloos POST—zijn daarbuiten je instellingen meer onbetrouwbaar dan XMP.

[nullbyte]

Ik had, (heb) een stel (4stuks) "el-cheapo" crucial ballisics sport DDR4 modules die niet goed wilden werken met mijn ASUS moederbord in 2015. Af en toe BSOD en freezes. Ik kwam daar pas achter toen ik wat later Corsair RAM van een collega overkocht, vervolgens geen problemen meer gehad. Die crucial reepjes werken ook niet in mijn PC die ik in 2020 heb gebouwd, die start niet eens op met die troep er in. Dit is de reden dat ik ze ook nog heb, kan ze wel op marktplaats zetten. Maar ik vermoed dat geen hond er wat aan heeft.

In 2020 heb ik idd net als jij de QVL geraadpleegd om dergelijke problemen te voorkomen. En RAM van een fatsoenlijk merk aangeschaft. Voor mij geen goedkope meuk meer in de RAM slotjes.

Na een BIOS update recent ineens weer een hoop verschillende BSOD. BIOS 3 keer teruggeflashed. ASUS heeft de compatibiliteit voor mijn RAM in de laatste 2 updates blijkbaar laten vallen. Iets dat de ASUS helpdesk na mijn melding verder wel heeft doorgezet, dus ik ben benieuwd.

Mijn XMP voorbeeld was van een familielid een paar jaar terug. Ik dacht dat die wel in de QVL zat.

[Reactie gewijzigd door nullbyte op 24 juli 2024 00:00]

[xorpd]

Een 3800 MHz DDR4 kitje bevat ook een 3200 MHz JEDEC profiel. Je hoeft geen XMP te gebruiken om gewoon op 3200 MHz binnen spec te draaien.

[JacobsT]

Ja sorry maar dat is echt een non-argument voor me. Dat is zoals zeggen dat je auto naar 100 gaat in 4 seconden maar als je het doet dan trek je de krukas krom.

3800 Kit is 3800 kit. Jij gaat ook het vermogen van je auto niet naar beneden schroeven als je eentje koopt met 400pk en dan naar 300pk zetten. (zeker omdat die kit dan ook in de QVL lijst van de fabrikant staat - moest het een kit zijn die daar niet in staat kan je nog begrip tonen maar wanneer ze zelf zeggen op hun website deze kit is ok, moet dat werken, period)

[Reactie gewijzigd door JacobsT op 24 juli 2024 00:00]

[xorpd]

Het punt was dat je bewering niet klopt. Zonder XMP zit je echt niet vast aan 2133 MHz. Verder is XMP wel degelijk buiten spec, de spec zijnde JEDEC.

[sdk1985]

Ja sorry maar dat is echt een non-argument voor me. Dat is zoals zeggen dat je auto naar 100 gaat in 4 seconden maar als je het doet dan trek je de krukas krom.

3800 Kit is 3800 kit. Jij gaat ook het vermogen van je auto niet naar beneden schroeven als je eentje koopt met 400pk en dan naar 300pk zetten. (zeker omdat die kit dan ook in de QVL lijst van de fabrikant staat - moest het een kit zijn die daar niet in staat kan je nog begrip tonen maar wanneer ze zelf zeggen op hun website deze kit is ok, moet dat werken, period)

Beetje een semantische discussie maar technisch gezien garandeert men bij een 3800 kit dat de module op 3800 stabiel werkt. Dat maakt het echter niet onderdeel van de 'spec'. Dat is namelijk het hele probleem, dat de officiële standaard zo conservatief is.

Verder zijn er nog altijd een sloot aan modules die buiten de standaard dus niet stabiel werken. Zie de VQL/QVL (vendor qualified list) van een willekeurig moederbord. Daar staan bijvoorbeeld modules die niet met 4 dimms werken, maar wel met 2.

[Reactie gewijzigd door sdk1985 op 24 juli 2024 00:00]

[piertje1984]

Naja waar ik dan meer op doelde was het standaard aanpassing van settings. Ik heb hier echt letterlijk nog nooit iets mee gedaan. Wellicht gewoon onkunde van mij maar ik doe hier zelf nooit iets standaard mee. En ik denk met mij meerdere mensen die het niet standaard doen.

Maar de huidige situatie is gewoon niet wenselijk, heb je nieuw setje pas je wat aan wat met XMP kan dus en vervolgens blaas je door je CPU heen.

[JacobsT]

Er is dan ook een reden dat AMD en moederbord fabrikanten duidelijk niet moeilijk doen over support bieden en inruilen

Slordigheid van AMD die duidelijk die voltage restricties niet goed gecommuniceerd hebben of de fabrikanten die ze niet goed geimplementeerd hebben.

Lijkt me iets dat ze snel fixen via bios updates te pushen.

[piertje1984]

Jep ik las het dat is een erg nette oplossing. Maar qua marketing is dit natuurlijk funest Want ookal pakken ze het goed op mensen zullen dit artikel zoals ik gisteren ook niet goed deed vast niet helemaal doornemen en trekken dus redelijk vlot een onterechte conclusie.

[spoonman]

Wellicht gewoon onkunde van mij maar ik doe hier zelf nooit iets standaard mee.

Onkunde is misschien wat sterk uitgedrukt, maar als ik nu bijvoorbeeld kijk naar de upgrade kits van alternate, dan zie ik dat bij alle kits geheugen zit met een hogere rating dan 3000Mhz. Bij de kit met de 5800x3D zit zelfs geheugen dat op 3600 zou moeten kunnen werken. Dan is het een beetje spijtig om dat niet optimaal in te stellen.

[nullbyte]

DOCP (Direct Over Clock Profile), XMP (Extreme Memory Profile) en voor Ryzen 7000 EXPO (Extended Profiles for Overclocking) zijn technologieën die worden gebruikt om de snelheid en timings van het RAM-geheugen op het moederbord te configureren.

DOCP en EXPO zijn termen die worden gebruikt op AMD-moederborden en XMP is de term die wordt gebruikt op Intel-moederborden, maar ze hebben beide hetzelfde doel: het zorgen voor optimale prestaties en stabiliteit van het RAM-geheugen.

Als de timings of snelheid van het RAM-geheugen niet correct zijn ingesteld, kan dit problemen veroorzaken, zoals stabiliteitsproblemen, crashes of blauwe schermen. Het is daarom belangrijk om de juiste DOCP- of XMP-profielen te selecteren en te activeren in het BIOS van het moederbord om ervoor te zorgen dat het RAM-geheugen correct is geconfigureerd en stabiel werkt.

[Jan-Will3m]

Ik kende EXPO niet, en ben naar hun website gegaan.
AMD Extended Profiles for Overclocking
Het gaat hier over DDR 5 geheugen overklokken en niet de CPU.
Ik ben het half met je eens, en half niet.
Er is wel degelijk sprake van overklokken, alleen niet van de CPU.
Ik zit zelf een beetje in een spagaat, als je over klokt, dan neem je een risico, altijd.
Alleen in dit geval denk je het geheugen over te klokken, maar er wordt ook een te hoog voltage gebruikt voor de CPU, ongevraagd zoals je zelf al schreef.

[familyman]

Voor het geheugen gaat het niet om overclocken zoals dat bij de cpu is.

De specs voor ddr zijn heel traag. Er wordt geheugen gemaakt dat op andere specs gebouwd is, maar niet gespecificeerd.

Xmp vertelt de processor alleen welke dat zijn.

Dus voor geheugen zijn het snellere specs dan gestandaardiseerd, waar dat trouwens ook op kan werken.

Ik zie het meer als een monitor die kan vertellen aan een videokaart dat hij 2432p aan kan naast 1080p, voor geheugen heet dat xmp.

Overclocken van een cpu is buiten de ontwerpspecificaties gaan. Dat kan met geheugen ook wel, soms, maar dan doe je dat dus niet via xmp oid.

[napata]

De CPU wordt wel degelijk overklokt want de memory controller zit in de CPU en die loopt ook op een bepaalde kloksnelheid die omhoog moet gaan met sneller geheugen. Bij AMD heb je dan nog andere kloksnelheden in de CPU die ook samenhangen met de snelheid van het geheugen. Vandaar dat het ook de SOC-voltage is dat omhoog gaat en niet het voltage voor de cores.

[Mijiru]

Soms. Bij infinity fabric was je voor de eerste generaties enkel 100% zeker dat je 1:1 kon op 1600Mhz, en 3200MT zit gewoon in de JEDEC spec, tenzij je strakkere timings wilt maar dat heeft dan weer niks te maken de met kloksnelheid van je CPU. Ik durf toch schatten dat een goede 80% van consumenten geen DOCP profiel draait boven 3200Mhz. En die andere 20% grotendeels bij 3600Mhz blijft. Daarna draait je infinity fabric 99% van de tijd 2:1, dus de helft trager. Maar de spanning van je SOC drijf je in beide gevallen echt niet op (buiten AMD spec) tenzij je een fanatieke ram-overclocker bent en zelf in de timings duikt. Het ergste, en vaakst voorkomende probleem, bij dit soort "overklokken" is gewoon datacorruptie. Dit is ook "schade" waar AMD niet aansprakelijk voor is, maar dat je CPU ontploft verwacht niemand.

[Reactie gewijzigd door Mijiru op 24 juli 2024 00:00]

[nullbyte]

DOCP (Direct Over Clock Profile), XMP (Extreme Memory Profile) en nu voor Ryzen 7000 EXPO (Extended Profiles for Overclocking) zijn technologieën die worden gebruikt om de snelheid en timings van het RAM-geheugen op het moederbord te configureren. Als de timings of snelheid van het RAM-geheugen niet correct zijn ingesteld, kan dit problemen veroorzaken, zoals stabiliteitsproblemen, crashes, BSOD, kernel panics enz. Het is een configuratie instelling van het RAM om deze in te stellen naar de specs die op het doosje geadverteerd worden en waarvoor een meerprijs betaald wordt.

EXPO verhoogt in tegenstelling tot XMP en DOCP alleen wel het voltage wat op de SOC, en blijkbaar wat teveel in sommige gevallen. Het zal met de hogere snelheden van DDR5 te maken hebben.

[Reactie gewijzigd door nullbyte op 24 juli 2024 00:00]

[dasiro]

Of is het ook al eigen risico als je de bootvolgorde van je schijven aanpast?

ja, we spreken dan niet over permanente schade, maar als je daardoor niet meer in je OS geraakt is het niet de schuld van AMD of de boardmanufacturer

[smartsys]

"Iets" in het BIOS/UEFI aanpassen is niet gelijk aan overklokken.

Dit is wel een hele boute uitspraak.
In het BIOS/UEFI kun je vaak frequenties, multipliers en voltages aanpassen.
Als je moedwillig het voltage enkele tienden volts verhoogt en de frequenties opschroeft dan gaat je CPU meer warmte genereren. Iedere CPU heeft een harde limiet tot hoever je hiermee kunt gaan. Op een zeker moment worden ze ALLEMAAL heel kort een gloeilampje en daarna is het einde oefening.
Hoelang ze gloeilamp zijn en hoe fel het licht dan brand bepaald hoe spectaculair de CPU tot zijn einde komt.

De meeste moederborden herkennen een CPU en kiezen de door de fabrikant bepaalde instellen voor frequentie, multipliers en voltages. Als je daar vanaf af wil wijken, moet je zaken op MANUAL zetten en krijg je 9 van de 10keer een waarschuwing dat je mogelijk je CPU kunt slopen.

[magician2000]

Alles wat ik hierover lees, haal ik direct uit dat dit (zoals het nu lijkt) niet AMD is die iets fout doet, maar de moederbord fabrikanten / BIOS makers. Zij gebruiken instellingen die grenzen overschrijden (blijkbaar).

Je zou haast gaan denken dat een andere chip fabrikant verhalen de wereld ingooit (of derden dat verzoekt te doen) dat AMD-processors mogelijk gevaarlijk zijn.

We wachten het vervolg af.

[sprankel]

Als ik de kleine lettertjes lees op https://www.amd.com/en/technologies/expo

Overclocking and/or undervolting AMD processors and memory, including without limitation, altering clock frequencies / multipliers or memory timing / voltage, to operate outside of AMD’s published specifications will void any applicable AMD product warranty, even when enabled via AMD hardware and/or software. This may also void warranties offered by the system manufacturer or retailer. Users assume all risks and liabilities that may arise out of overclocking and/or undervolting AMD processors, including, without limitation, failure of or damage to hardware, reduced system performance and/or data loss, corruption or vulnerability. GD-106

Dan zou je initieel kunnen zeggen ja, eigen schuld.

The AMD Extended Profiles for Overclocking (AMD EXPO™ Technology) was developed to allow for user-friendly memory overclocking support of all types of memory, giving users an easy path to accelerated power to achieve accelerated memory in their system.

AMD EXPO™ technology is a transparent and user-friendly approach to memory profiles. Our rich memory testing documents ensure you can verify hardware compatibility, detailed settings, and complete memory specs, making it easier for you to find the right RAM.

Ik denk niet dat de kleine lettertjes het gaan halen van de grote lettertjes, mocht je dit al in een rechtzaak steken. AMD verkoopt het echt als een feature waarbij user-friendly ook wel geinterpreteerd kan worden als user safe.

Mocht het dan nog gaan om een geïsoleerd geval zou ik nog ja zeggen maar als blijkt dat men letterlijk er een kill knop van gemaakt heeft waarbij die knop geadverteerd is al feature voor klanten die niet de technische kennis hebben zie ik niet in hoe je dit juridisch verdedigd krijgt als eigen schuld.

Los van het juridische luik, het zou een gigantische commerciële blunder zijn van AMD om hier moeilijk over te doen, de imago schade is nu al groot, beste wat ze nu kunnen doen is alles vervangen met zoveel mogelijk service, dat ze het kunnen omdraaien naar indien AMD echt een probleem heeft (kan altijd gebeuren) dan blijven ze achter hun klanten staan.

[nullbyte]

Het instellen van een geheugen profiel is geen overklokken. Dit is simpelweg de configuratie van de timings en de geheugensnelheid die op de verpakking van het RAM staan. Het acroniem: "AMD Extended Profiles for Overclocking" moet met een marketing zoutkorrel genomen worden. In tegenstelling tot XMP verhoogt EXPO wel het voltage op het moederbord. Maar dit is niet dat wat onder echt overklokken van RAM wordt verstaan. Dit verhaal is natuurlijk een fout in het UEFI. een EXPO profiel zou natuurlijk nooit een moederbord of CPU moeten slopen.

En dat blijkt ook, AMD geeft ook aan bij de betrokkenen om contact op te nemen met AMD customer support. Dat zal niet zijn om aan te geven dat er niks vergoed of vervangen gaat worden.

[Reactie gewijzigd door nullbyte op 24 juli 2024 00:00]

[freshy98]

Probleem is dat dit ook al komt als je alleen EXPO aanzet.
Die zet de SOC voltage hoger.
Der8auer laat dat zien in zijn video.

EXPO is natuurlijk ook overklokken, maar niet heel bijzonder.

[supersnathan94]

EXPO is echter wel iets meer overclocken dan bijvoorbeeld XMP dat is.

RAM wat hogere snelheden kan halen dan de JEDEC spec voorschrijft is een ander verhaal dan je CPU daadwerkelijk op hoger voltage zetten en kijken wat er gebeurt. Dat RAM is er op gevalideerd. Die CPU niet.

[Thekilldevilhil]

Ik ben met je eens dat EXPO een vorm van overclocken is. AMD maakt hier ook geen geheim van aangezien de afkorting letterlijk "Extended Profiles for Overclocking" is.
https://www.amd.com/en/technologies/expo
Maar aan de andere kant is het zeer ondoorzichtig in wat het doet. Want het is niet zo dat het alleen je geheugen snelheid+timings aanpast, wat het een soort van wel lijkt te suggereren. Maar goed, dat is denk ik een andere discussie.

Mijn enige probleem hiermee is dat er echt iets fout lijkt te gaan met het SoC voltage. Want het probleem lijkt te zijn dat het SoC voltage veel te hoog wordt gezet bij een deel van de moederborden. Mijn SoC voltage staat op 0,915V bij 6000mhz met EXPO. Maar in de video van Der8auer is te zien dat het voltage over de 1,3V gezet wordt bij het aanzetten van EXPO. Ik kan zo snel niet vinden van de maximale voltages zijn bij het TSMC N6 process, maar ik kan me niet voorstellen dat 1,3+V echt goed is voor de IO die.

"MSI heeft inmiddels een bios-update uitgebracht die de spanningen beperkt en ASUS doet hetzelfde. ASUS zei al dat het bedrijf samen met AMD werkt aan 'nieuwe regels' voor EXPO- en Vsoc-spanningen. De fabrikanten riepen gebruikers daarnaast al op om te updaten naar de recentste bios-versie en verdere communicatie af te wachten."

Hoewel lang niet iedereen het met me eens lijkt te zijn denk ik werkelijk dat de SoC voltage het probleem is en niet iets anders. Het feit dat er non X3D chips zijn die dezelfde problemen hebben lijkt mij ook een hint dat het niet per se het cache is. Mijn eerste 7600X is ook overleden. Maar ik heb helaas niet gekeken naar de CPU of het moederbord of ik iets zag aangezien dit nog niet speelde. Azerty constateerde een kapotte CPU en ik kreeg je set met een nieuwe CPU weer terug. Ik ga er helaas nooit achter komen.

Maar het SoC voltage lijkt ook echt de target lijkt te zijn van de nieuwe BIOS updates:

https://www.tomshardware....and-soc-voltages-to-blame

ASUS suggereert hier dat 1,3V veilig is, en daarboven er problemen kunnen ontstaan.

Het enige wat ik me nu afvraag is waarom er zo'n enorm verschil zit tussen de verschillende moederborden/geheugen combo's. Hoe kan mijn SoC voltage op 0,915V staan bij 6000mhz, maar de CPU van der8auer naar 1,35V (uit mijn hoofd) defaulten. Verschillen zijn er altijd, ook bij core voltages van dezelfde chip. De ene CPU is de andere niet en sommige hebben gewoon een hoger voltage nodig om stabiel te blijven. Maar dit is wel heel extreem.

[Reactie gewijzigd door Thekilldevilhil op 24 juli 2024 00:00]

[freshy98]

Details van EXPO weet ik zo ook niet. Is vast ergens online te vinden.
Ik weet wel dat EXPO meer secundaire settings kan aanpassen, waar XMP alleen primarie settings aanpast. Dus, als ik het goed heb, geen SOC voltage waardes.

Dat je denkt dat het puur de SOC voltage is klopt, en komt ook overeen met wat bv der8auer meld.

Het verschil is denk ik te wijden aan dat AMD iets voorschrijft, maar de moederbord maker daar zijn eigen interpretatie aan mag geven. Zoiets.

[Sp3ci3s8472]

Stel dat AMD dus moeilijk gaat doen met garantie want EXPO is overclocken, dan zetten ze zichzelf voor een blok want je kan er van uit gaan dat in zo'n geval alle reviewers niet meer zullen testen met die feature aan. Dit zal een best grote impact hebben op de performance; dit ga je met name merken in latency gevoelige applicaties.
Waarmee ik games bedoel, weg ineens 10-20% performance.

[freshy98]

Ik zie dat daarom ook niet gebeuren.
Dat zal ook de reden zijn dat er zoveel op de SOC voltage word ingezet.

Ik zag net voor mijn moederboard (Asus TUF Gaming X670E-Gaming) dat er een beta versie uit is die de SOC voltage op max 1.3V laat zetten.

[SG]

Is dat meer iets van 1 tot 5% .
Naast dat als je al weet dat vcache model OC niet geschikt is mem speed door de grote cache deels opgevangen wordt. Om er dan dure overklok memory mee te matchen.

Wat mij aanspreekt is lagere tdp met gemiddeld toch top performance waarbij je stock 120+ watt vrm mobo kan pakken en de standaard ram maar dan ook nog alle 4 sticks kan bestukken. Je levert iets in loopt zuiniger met ongeveer dezlefde performance als x series.
Denk dat de garantie meer iets is van de mobo makers. Daar gaan de shops claimen.
Waarbij mobo firma dan ook de cpu moeten vergoeden.

Temzij dit ook buiten verwachting was bij de mobo makers.

[Fedo]

Je hebt gelijk, maar ik was in de veronderstelling dat moderne CPU's zichzelf beschermen tegen op z'n minst oververhitting. In deze gevallen moet de temperatuur opgelopen zijn tot minstens 250 celsius, heb ik me laten vertellen.

[Zoop]

Dit was toch altijd al de AMD vs Intel grap?

Decenia oud filmpje van 2 computers (1 intel, 1 amd) die een Quake 3 Arena demo draait, en bij beiden trekken ze tijdens het gebruik de heatsink van de CPU. De intel geeft binnen notime een BSOD en crashed. De AMD gaat maar door en door, de framerate van de quake demo kakt in tot een slideshow, maar blijft gaan, tot een rookpluim uit de CPU aan toe en de PC gewoon uitvalt.

En zo werd AMD altijd bestempeld als de heethoofden waar je een eitje op kan bakken (ook al heeft Intel ook genoeg heethoofden gehad natuurlijk, is meer een reputatie dan dat het daadwerkelijk op feiten gebaseerd is).

Maar wel typisch dat we nu dus weer hier zijn.

[Nemesizz]

(offtopic) Dat filmpje van Tom's Hardware ging iets anders, namelijk een P3 coppermine, P4, en 2 Athlons waarvan 1 een thermische beveiliging in het moederbord zou hebben.

De P3 liep na enkele seconden vast (maar overleefde), Pentium 4 ging thermal throttelen en na terug plaatsen koeler weer verder (heb er zelf wat bedenkingen bij, gezien het punt waar die zogenaamd throttled die betreffende demo altijd in FPS inkakt met hardware uit die periode...dat terzijde), de eerste AMD ging na enkele seconden in rook op, en de 2e ook (niet geheel verwonderlijk, omdat de snelheid waarmee moederborden toen hun temperaturen updaten vaak iets van eens per 5 seconden was, ruim genoeg om een CPU van acceptabel naar doorbranden te pushen zonder koeler).

Het heethoofden verhaal was ook niet aan de hand van dat filmpje, maar al bij de eerste 1Ghz Thunderbird Athlon (en niet vanwege doorbranden, maar ding werd gewoon heet). Bij Intel was het vooral de Prescott, helemaal de latere modellen (de 3,8Ghz kon amper werken met de stock koeler). Beide gevallen hadden niks met doorbranden te maken.

[SG]

P4 genoot van heatspreider en grote regio reserveert voor grote koelblok.
Socket A geen heatspreider dus naked chip. Mogelijk iets snellere heatup.

[Suicyder]

In de video van Der8auer maakt hij inzichtelijk wat het effect is van EXPO activeren, voordat hij het aan zet is de vSoc 1,15V en zodra EXPO aan stond was dezelfde vSoc 1,35.

Als ze EXPO als feature zien en niet als overclock optie dan zou het dus kunnen dat de vSoc te hoog oploopt zonder handmatig/bewust een overclock op je systeem te zetten.
Waarom vSoc bij EXPO instellingen, de geheugencontrollers zitten in de CPU.

Ik zit al lang niet meer in het OC circuit, maar ben wel benieuwd naar de uiteindelijke oorzaak hiervan en heb de vraag, moet voltage voor geheugen door de CPU lopen of is het echt alleen voor de controller?

[Croga]

moet voltage voor geheugen door de CPU lopen of is het echt alleen voor de controller?

De CPU = de controller....

Geheugen controller zit al een tijdje op de CPU in gebakken. Er is dus geen verschil meer tussen die twee.

[SpamLame]

moet voltage voor geheugen door de CPU lopen of is het echt alleen voor de controller?

Nee, volt voor RAM loopt niet door de CPU, maar punt is dat als jij RAM gebruikt op het scherpst van de snede, je memory controller/cpu misschien net wat meer volt nodig heeft. En daar kan wat fout gaan

[SG]

Der8auer heeft ook een yt vid waar 13 stuks 7600x gebenched worden.
En aanzienlijke verschillen in tdp kloks vcores etc.

Het kan dat je net de loterij gevonden hebt met chip die niet veel hogere Vcores aankan en een lage doorslag spanning heeft. Dat valt buiten thermische beveiliging.
Doorslag kan of kortsluiting veroorzaken en dan is er afhankelijk hoe hoog de weerstand is of vRM of voeding ingrijpt zo niet kan kortstondig even rond die pinnen 500W op die spot even losgaan. Ivm trancient reserves.

[Mars4i]

Probleem is volgens mij dat de thermische beveiliging niet werkt. Er ontstaan hotspots op de chip, die zou dan automatisch terug of uit moeten schakelen. Maar daar gaat kennelijk iets mis. Der8auer gaf al aan dat de thermische beveiliging (thermokoppels?) zelf misschien beschadigd wordt.

Men heeft het hier trouwens steeds over X3D chips. Maar Der8auer had het ook met een 7900X, zonder 3D cache.

[the_stickie]

Vroeger betekende overklokken dat je bewust afweek van de specs en dus (bewust) je hardware in gevaar kon brengen. De hardware was helemaal niet voorbereid!
Nu bevatten de specs juist de ruimte om te overklokken en de chips (normaliter) beveiligingen om te zorgen dat de consument geen risico (meer) loopt.
Als dat fout gaat omdat 'built-in' profielen de boel slopen, kan je dat moeilijk op de gebruiker afwentelen.

@Jeroenneman dat hangt wel af van de setting die je doet... in het verleden was het héél gemakkelijk om dingen te slopen met 'een enkele biossetting'. Ik ga ervan uit dat foutieve configuraties nog steeds je hardware buiten garantie kunnen vernaggelen. Maar het gaat hier om een feature die juist bedoeld zou moeten zijn om detailconfiguratie (en detailfouten) onnodig te maken, en die aanbevolen wordt door de mobo fabrikanten.

[Luchtbakker]

Misschien heel dom van mij hoor, mijn laatste overklokhobby acties zijn van 20 jaar geleden, maar overklokken is toch ook een beetje eigen risico?

Windows/je Bios overclockt je CPU doorgaans automatisch voor een korte periode. Maar wel binnen de marges van de CPU zelf. Bij intel is dat bekend onder Max Turbo Frequency en bepaald de maximale duur aan de hand van de temperatuur. Het lijkt tijdens dit moment fout te gaan. Als je de base clock aanhoud gebeurt dit niet. Maar die is uiteraard een stuk lager.

[LurkZ]

Misschien heel dom van mij hoor, mijn laatste overklokhobby acties zijn van 20 jaar geleden, maar overklokken is toch ook een beetje eigen risico?

Dat ben ik niet met je eens.
Je koopt een auto met turbo-knop.
Zodra je de turbo indrukt loopt je motor vast. Eigen schuld want je had gewoon met je fikken van die mooie rode knop af moeten blijven? :-)

Kijk als je zelf een je bios gaat aanpassen, en/of je moederbord aanpassen, dan heb je uiteraard een heel goed punt.

[HMC]

En toch is deze reactie van AMD zelf in principe achterhaald en (bewust) onvolledig.
Der8auer laat nu juist zien dat het niet alleen bij de 3D-versies van de 7000-seriw chips het geval is dat de hogere spanning via EXPO voor deze problemen kan zorgen.

[jorisvergeerTBA]

Is dit niet altijd en risico van overklokken? Of is overklokken nu al zo mainstream dat we het als feature verwachten?

[Visgek82]

Dit. Men verwacht vandaag de dag dat 't spul zonder enig probleem buiten spec moet kunnen werken. Vaak lukt dat ook, maar het blijft altijd een risico. dat was vanaf dag 1 al zo , en dat is het nu nog steeds.

[Xyron]

Lijkt er ergens wel zo op, maar ja dan moet je het ook niet beschikbaar maken vind ik. Ook al weten mensen dat het eigenlijk niet kan, zodra je het beschikbaar maakt is er toch een soort nieuwsgierigheid en dan krijg je dit.

Wel compleet mee eens met jou overigens, hoe erover gepraat wordt lijkt het wel dat het als een "feature" gezien word en niet iets voor hobbyisten om mee te kloten.

[Deem]

Nee, want het lijkt mij dat het niet duidelijk is bij de eindgebruiker dat bij het inschakelen van een EXPO profiel er sprake is van overvolting... Een hogere Vsoc instellen is handmatig niet mogelijk. Bij het selecteren van een EXPO profiel word niet duidelijk gemaakt dat hier (aan de achterkant, niet zichtbaar voor de eindgebruiker) sprake is van overvolting van Vsoc... Ik denk dat je dat de eindgebruiker NIET kwalijk kan nemen.

[Reactie gewijzigd door Deem op 24 juli 2024 00:00]

[Navi]

AMD maakt zelf ook reclame met de overclockbaarheid dus het is tot op zekere hoogte wel een feature inderdaad.

Even als voorbeeld, is dan van GPU's , maar met CPU's doen ze dit ook, dit soort slides in hun presentaties:
https://images.hothardwar...small_overclock-slide.jpg

[JakkoFourEyes]

AMD maakt zelf ook reclame met de overclockbaarheid dus het is tot op zekere hoogte wel een feature inderdaad.

Niet voor hun 3D processors toch? Dacht dat ze daarvoor altijd wel zeiden dat overklokken niet kan

[StefanDingenout]

het geheugen wel. Dat is wat EXPO is, automatisch overklokken.

Precision Boost Overdrive en de Curve Optimizer werken op x3D processors ook nog, dus je kunt ze wel indirect een beetje overclocken.

[nzall]

Ik denk dat we een verschil kunnen maken tussen "validated overclocking" en "extreme overclocking". RAM overclocking met XMP of EXPO is in feite al niet echt meer overclocking, omdat moderne CPUs verwachten dat je die profielen gebruikt en merkbaar sneller worden in dat geval. Maar als je zelf begint met de timings te finetunen enzo, dan zit je in feite buiten de erkende parameters van de RAM module en is het moeilijker te voorspellen wat er zal gebeuren.

[Lieftalig]

Denk dat je mag verwachten dat hij doorbrand of niet meer werkt. Ontploffen is daarentegen wel next level.

[damouze]

Dit lijkt me dan toch echt een gevalletje "eigen schuld dikke bult".

[ManIkWeet]

Niet als die overvolt veroorzaakt is door een geheugenprofiel (AMD EXPO) zoals in het artikel vermeld staat.
Overvolt zelf is niet mogelijk, maar wel via omwegen. Dan is het dus aan de fabrikant om die omwegen veilig te houden lijkt me.

[Deem]

Die 'omwegen' lijkt niet intentioneel want de eindgebruiker is niet op de hoogte dat hier sprake is van een overvolting. Denk dat de schuld toch echt bij de mobofabriekanten ligt die allemaal onduidelijke dingen doen aan de achterkant om de meeste performance uit deze chip te halen...

[Scriptkid]

dan nog blijft het overklocken,

AMD geeft een specificatie af voor de processor,

Jij stopt die CPU ergens in en gaat buiten de spec draaien , Jouw schuld, Je kan hooguit bij Asos of MSI aan kloppen en schade vergoeding vragen omdat zij standaard boven spec draaien.

Mijn Gigabyte geeft OVERALL netjes aan dat elke setting die de performance aanpast een overclock is die de hardware kan beschadigen en dat ik dat moet accepteren.

[mjtdevries]

want de eindgebruiker is niet op de hoogte dat hier sprake is van een overvolting

Tenzij je bewijs hebt dat dit per ongeluk is gebeurd bij mensen, geloof ik hier geen zier van.

Het is nogal menselijk om wanneer je dure mobo en cpu door je eigen domme schuld kapot zijn, ineens van niks te weten en de schuld bij een ander proberen te leggen.

[Boxman]

AMD EXPO, Extended Profiles for Overclocking. Tsja.

[ManIkWeet]

Als jij een knop ziet voor "gratis extra" dan druk je er toch op?
Er staat niet bij "dit is gevaarlijk en kost je je garantie"

[Boxman]

Persoonlijk lees ik dan altijd de voorwaarden voor dat ‘gratis extra’. Als je in je bios gaat rommelen, moet je sowieso eerst weten wat je doet. Zover ik weet wordt er verder wel voor gewaarschuwd.

[Dunky555]

Intel's XMP en AMD's variant daarvan hun "overklok" instellingen zijn al ik weet niet hoe lang veilig om te gebruiken en wordt ook ten zeerste aanbevolen door vele, zo niet iedereen, die een beetje Tweaker is om in te schakelen omdat je anders bij veel RAM/CPU combinaties veel winst laat liggen. Ik zou het ook zo doen en als dan blijkt dat het niet juist afgesteld is, is dat toch echt een fout van de fabrikant lijkt mij.

Het is wel overklokken en ik snap wat je bedoeld, maar dit is zo algemeen toegepast/geaccepteerd dat je er niet meer bij nadenkt en ik denk dat ze hier ook niet moeilijk over gaan doen, zeker bij een zeer beperkt aantal. Anders heeft het ook geen nut meer om nog hogere Mhz RAM te kopen dan de officiële specificaties. Zijn de RAM fabrikanten ook zo klaar .

Kan goed zijn dat ze geen rekening hebben gehouden met die specifieke CPU's en de specificaties van de overige series/modellen hebben overgenomen. Of misschien dat er voorheen geen hogere v-soc spanning nodig was en nu wel (weet ik niets van), maar een foutje is zo gemaakt natuurlijk. Of zoals gezegd gewoon net een tikkeltje te hoog ingesteld om het snelste bord in de testen te zijn. Legio oorzaken zijn mogelijk en aangezien het beperkte aantal gevallen wellicht maar bij een paar modellen moederborden.

Dus om het zomaar op -je bent aan het overklokken dus je bent fout- te gooien vind ik erg kort door de bocht moet ik zeggen.

[Boxman]

In mijn tijd, als je een beetje wist wat je deed, was manual overklokken ook veilig en iedereen deed het en ik kende niemand die zijn cpu daadwerkelijk had gekookt.

Toch was het altijd eigen risico.

Ik vind het goed dat AMD coulance toepast, maar de collectieve shockedpikachu.jpg is gewoon onterecht. Het is altijd OC geweest, en op mijn hardware ben ik zover ik weet altijd tegen waarschuwingen aangelopen.

Wellicht is het feit dat er zo luchtig werd gedaan over XMP en memoryprofielen, waardoor iedereen zonder enige kennis van zaken ze klakkeloos ging enablen want “meer performance!1!!1”stiekem gewoon wel onderdeel van het probleem geworden

[Reactie gewijzigd door Boxman op 24 juli 2024 00:00]

[Dunky555]

Daar kan ik het dan ook weer mee eens zijn .

[skullsplitter]

Ik weet niet, als ik bij de pomp benzine kan tanken waar ik net iets harder van kan rijden met de kanttekening dat dit mogelijk mijn motor kan kosten, denk ik toch wel even na of ik dat risico wil lopen. Kutten met overclocken moet je gewoon mee uitkijken als je niet weet wat je aan het doen bent.

[Kurgan]

The AMD Extended Profiles for Overclocking (AMD EXPO™ Technology) was developed to allow for user-friendly memory overclocking

AMD maakt software om het geheugen te overclocken, en die software zet vervolgens een te hoog voltage op de processor. Met name dat "user friendly" kan de zaak weleens enorm compliceren. AMD impliceert daarmee immers dat de software bedoeld is om te kunnen overclocken zonder verdere kennis van zaken. Daarnaast noemt AMD alleen processor compatibility qua speed en latency, er wordt nergens over verhoogd voltage gesproken. Ik denk niet dat het juridisch zo simpel ligt als "eigen schuld, dikke bult."

[Reactie gewijzigd door Kurgan op 24 juli 2024 00:00]

[Boxman]

De memory controller zit in de CPU, daarom heeft AMD uberhaupt iets te zeggen over memory overclocking. Anders stond het geheugen er helemaal los van en was het vrij aan mobo-manufacturers.

Juridisch gezien staan deze disclaimers allemaal dichtgetimmerd in de waarschuwingen en garantievoorwaarden. Het is beter voor AMD om in dit geval coulance toe te passen (wat ze ook doen), maar je ‘juridische’ argument houdt 0 stand.

[Kurgan]

Je kunt in principe alles in een disclaimer zetten wat je maar wilt, dat betekent nog niet dat het standhoudt in de rechtbank.

[kevlar01]

Nou ja als je die overvolt alleen voor elkaar krijgt via omwegen, dan ben je wel doelbewust bezig.
Dan ben ik het toch wel eens dat dit een risico van het vak is.

Het handmatig aanpassen van de spanning is niet mogelijk op de Ryzen 7000X3D-serie, vanwege de hogere gevoeligheid van de 3D V-Cache op de processors. Overvolten was via omwegen wel mogelijk, via het instellen van hogere powerlimits in Precision Boost Overdrive 2. ASUS sprak ook over gebruik van AMD EXPO.

[LurkZ]

AMD of de mobo fabrikant is schuldig.

Koop je een extra duur mobo met leuke oc functies en mag je die niet gebruiken.

[Markus_Pardoes]

Die AMD EXPO is toch voornamelijk om de snelheid van de RAM te verhogen?

Zelfde als XMP? Of mis ik iets?

[Actae0n]

Dat klopt, maar om het geheugen stabiel te laten werken op die hogere snelheid wordt ook het SOC voltage verhoogd. Dit voltage wordt gebruikt door de memory controller, maar ook andere modules op de chip en een verhoging van dit voltage is op eigen risico...

[Help!!!!]

Dat zou zo moeten zijn. (Timings en snelheid.)

Echter de mobo fabrikanten veranderen, zodra je EXPO selecteert, ook sommige voltages. Overigens doen mobo fabrikanten dit volgensmij ook bij XMP.

Dat is op zich niet altijd erg omdat DDR5 geheugen op hogere snelheid meestal designed is voor 1.35v. Dat vind je gewoon terug in de specs van het geheugen, zie bijv. hier voor Gskill DDR6000 geheugen.

Echter VSOC voltage stuurt bij AMD ook andere ip blokken aan dus waarom dat zo fors verhoogd werd begrijp ik niet.

Optimized Default VSOC was bij mij (ASUS en 7700X) 1.032v en bij EXPO ineens 1.376v.
Dat heb ik destijds dus gelijk fors omlaag gezet.

Sowieso lijken de auto voltages mij vaak aan de hoge kant. Dus ik tune het vaak naar beneden en of zet ze vast op de 'standaard' waarden voorzover bekend.

Dit issue speelt al lang en niet alleen bij X3D cpus. Het verbaast me nog het meest dat dit nu pas naar boven komt. Toen ik dit in februari opmerkte in het Zen4 topic kreeg ik nul reacties.....

[Reactie gewijzigd door Help!!!! op 24 juli 2024 00:00]

[Markus_Pardoes]

Heb zelf op het moment een wenslijst waarvoor ik aan het sparen ben met een ASUS TUF X670 en een 7800X3D. Moet dan nog maar even goed naar de RAM kijken.

[d3x]

https://www.amd.com/en/technologies/expo

klopt, xmp was vroeger ook op AMD am4 en oudere versies en Intel

Echter is er nu een combinatie bij AMD AM5 waar het nu EXPO noemt en BIOS settings en mobo vendors waar de vsoc voltage buiten specs gaat.

[Raymond Deen]

Ik vind het persoonlijk een beetje domme actie van die overclockers.
AMD geeft niet voor niks die limieten aan en maakt het behoorlijk moeilijk om het dan toch voor elkaar te krijgen; dan mag je op de blaren zitten *pun intended*

[Admiral Freebee]

Is het ook dom als de hoge spanningen het gevolg zijn van het gebruik van AMD EXPO? Dat is een gelijkaardig iets als Intel XMP waarbij het geheugen zijn instellingen communiceert naar het moederbord. Als gebruiker verwacht je tegenwoordig dat dit risicoloos is maar blijkbaar is dat niet altijd zo.

[Isocadia]

Mijn moederbord geeft nog steeds een waarschuwing bij het inschakelen van XMP dat dit een overclock betreft, en bij het opslaan van de instellingen zie ik ook het voltage aangepast worden van auto naar een hoger voltage. Voor mij was dit in ieder geval altijd vrij duidelijk dat het op eigen risico was, de gemiddelde gebruiken gaat volgens mij ook niet snel de UEFI settings in.

[LurkZ]

Het risco op een systeem dat kapot gaat is v/e heel andere orde dan een systeem dat crasht.

[d3x]

Dat is met XMP exact hetzelfde op alle generaties van AMD en Intel ervoor, het voltage wordt aangepast.

Echter is er bljikbaar in de huidige vorm een misconfiguratie van enkele BIOS vendors die de overriding van PBO naar manueel en daarop XPO de vSOC laten verhogen buiten specificaties.

EXPO op zichzelf zet deze NIET boven de limieten, er is wel een verhoging binnen specificaties.

[Raymond Deen]

Ja inderdaad.
Bij deze overclock gaat de spanning tot ruim 30% over de gespecificeerde 1,05V heen en dat is vrij veel. Als je je een beetje ingelezen hebt van te voren dan had je ook kunnen weten dat AMD dat sterk afraadt.

[LurkZ]

Al gatr de spanning 999% over de specificaties heen, dan nog is het niet de fout v/d overklokker.
De BIOS moet dat soort overvolting onmogelijk maken.

[Raymond Deen]

En dat vinden die professionele overclockers weer niet fijn die met vloeibare stikstof en dergelijke in de weer gaan.
Als je wilt overclocken, moet je gewoon zelf goed weten waar je mee bezig bent. Anders ben je gewoon stom bezig met je dure centen.
Beetje rubber tegel generatie mentaliteit dit...

[StefanDingenout]

Op het moment dat DerBauer zijn video maakte was er nog geen enkele zaak bekend waarbij de gebruiker echt overgeklokt had... Het enige wat ze gedaan hadden was EXPO aanzetten. Iets wat AMD aanraad en mee adverteert, en waar AMD met zowel geheugenmakers als moederbordmakers actief samenwerkt om zo automatisch mogelijk te laten verlopen. De limieten zijn door hen bepaald, en door EXPO aan te zetten zou je daar binnen moeten blijven.

Ja, TECHNISCH gezien is EXPO aanzetten overklokken, maar dat is op geen enkele manier te vergelijken met echt overklokken. Dit is iets wat standaard aangezet wordt.

[Reactie gewijzigd door StefanDingenout op 24 juli 2024 00:00]

[Raymond Deen]

Kijk, als dit waar is (en daar begint het wel op te lijken met die reacties van AMD en de verschillende moederbordfabrikanten) dan praat je over iets heel anders dan overclocken; dan is het eerder een productiefout (programmeerfout) en dan is het natuurlijk niet de schuld van de gebruiker.

[Elzooi]

Als iemand met een AM5 bord en een X3D cpu voel mij niet dom. Zo moeilijk is het namelijk niet. Ga je bios in, klik op de grote knop EXPO en je bent klaar.

Ik weet dat de X3D cpu's minder voltage aankunnen en daar ook begrensd op zijn. Ik was in de volste veronderstelling dat de moederbord fabrikanten dat ook weten. Dat ze mij dan met één druk op de knop zonder verdere waarschuwing een te hoog voltage geven vind ik erg slecht.

[Hakker]

Dus jij wilt zeggen dat je je huidige systeem heb draaien op de JEDEC specificatie ook al heb je duurder geheugen erin zetten?
Zowel AMD, Mobo als Geheugen fabrikanten adverteren expliciet met XMP en EXPO mogelijkheden om sneller te zijn. AMD adviseerd het zelfs aan reviewers om op 6000 MHz te testen met hun AM5 processors en niet de max JEDEC specificatie van 4800MHz.

Dit is trouwens niet iets wat complex is ofzo het is niets meer dan een profiel in de bios aanzetten uit een pulldown menu hetzelfde als XMP. Niks manueel verder in te stellen. De tijd instellen in de bios doe je langer over.

[Verwijderd]

Ik heb auto voltages nooit vertrouwd. En het heeft blijkbaar een leek nodig gehad om een bios update eruit te zetten dat 1.4V Soc "normaal" of "acceptabel" vond middels de Expo profile.

Punt is is dat auto voltages van de moederbord fabrikant "niet" te vertrouwen zijn. Bovenstaand is een perfecte illustratie waarom. Voltages zijn vaak onnodig hoog ten op zichte van wat de chip werkelijk nodig heeft. Ook kan er soms 40% verschil optreden tussen wat Hwinfo of het Bios aangeeft t.o.v wat er echt in gaat. Omdat OC settings middels een handmatige tuner nu eenmaal "moeten" werken wordt gekozen voor een one setting for all aanpak. Dit houdt in dat het SOC voltage onnodig hoog wordt gezet en bovenstaand als gevolg heeft.

Als je peace of mind wilt, stel dan gewoon handmatig in of werk met een negative offset. Zo schiet het ook niet boven de 1.35V (1.25v moet al meer dan genoeg zijn).

[SinergyX]

Dat is juist het probleem, Vsoc spanning kan je op een 3D niet aanpassen, 'oplossing handmatig instelling' is geen oplossing, die is namelijk niet beschikbaar. Het is de Bios die dus bij EXPO de Vsoc omhoog gooit, of te hoog.

[aaradorn]

Netjes dat AMD hun klanten helpt, het is wel een lastig puntje als ik het zo lees in het artikel, het is normaal locked down maar je kan het via een omweg, die door AMD word aangeleverd (ga ik vanuit) nog gewoon nog overvolten door middel van AMD EXPO

Het handmatig aanpassen van de spanning is niet mogelijk op de Ryzen 7000X3D-serie, vanwege de hogere gevoeligheid van de 3D V-Cache op de processors. Overvolten was via omwegen wel mogelijk, via het instellen van hogere powerlimits in Precision Boost Overdrive 2. ASUS sprak ook over gebruik van AMD EXPO. Dat is AMD's alternatief voor de Intel XMP-overklokprofielen voor geheugen, waarbij een hogere Vsoc-spanning wordt gebruikt

Is dit dan een probleem van de AMD EXPO of komt dit omdat de CPU niet ver genoeg gelocked is?

[SinergyX]

Speedrookie heeft ook een uitgebreide reactie op reddit, wat stukjes daaruit:

AMD was quick to respond and provide a pre-paid shipping label for the RMA. I also heard from ASUS a little later, who also offered replacements.
Both AMD and ASUS have done a fantastic job in trying to make this right

No CPU overclocking, just memory via the EXPO 1 profile.
I did attempt to update the BIOS to 1101 from 0922 during installation, however due to issues with EXPO profiles being unstable and not POSTing, I returned to 0922. 1101 states "Improve system performance and stabilize AMD Ryzen 7000 X3D series processors", not that the your CPU and MOBO die and become murder and mystery

I purposely went back to a BIOS version which POSTed with EXPO which was not an approved version for X3D series CPUs and chalked this up to BIOS instability rather than a potential intention by the BIOS engineers.

After speaking with ASUS, it was brought to my attention that the CPU technically isn't warrantied with AMD due to the use of EXPO

Zeg ik in de basis dat het dus een probleem bij de moederbord makers is, die dus een te hoge Vsoc geven bij een EXPO naar de CPU, of het is AMD die dit niet correct heeft vermeld (gezien de tijdspan tussen 3D release en bios updates). Wel apart dat hij dus wel lange tijd games etc heeft kunnen draaien, maar dus op een dag van idle (had z'n PC aan laten staan) die 250 graden is aangetikt zonder thermal shutdown of andere warnings. EXPO gebruiken lijkt me ergens nog logisch, met zulke topspecs wil je natuurlijk alles ook in top settings hebben, dus je geheugen ook maximaal via EXPO.

[Reactie gewijzigd door SinergyX op 24 juli 2024 00:00]

[Roel1966]

'ontplofte' AMD Ryzen 7000X3D-cpu's. Het bedrijf zegt dat het probleem verband heeft met een te hoge spanning, die wordt toegepast bij het overklokken.

Ik heb de bewuste video van Der8auer gezien en hij ten dele wel zag dat er een vrij hoge spanning op de cpu's kwam te staan bij het inschakelen van EXPO. Echter, wat hij weer bedenkelijk vond was dat sowieso die bolling bij de pad's pas kan ontstaan bij heel hoge temperaturen. De cpu zelf zou dan al lang doorgebrand zijn voor dat die hoge temperatuur bereikt is.

Der8auer had meer het vermoeden dat er toch ergens iets in de beveiliging mis ging in combinatie met foute uitlezing van de temperatuursensoren. Vind daar zelf ook best wel een logica achter zitten want normalitair gesproken zou een cpu bij een te hoge temperatuur uit moeten schakelen. En dat was wat Der8aur ook verbaasde maar hij nog de proef op de som genomen heeft.

Hij heeft nog met een niet 3D cpu een test gedaan en de spanning opgevoerd tot 1,5 v maar het systeem nog steeds bleef werken. Ook kon hij in CPU-Z geen abnormale temperaturen zien dus daarvoor zijn twijfels of dit toch iets met temperatuursensoren van doen heeft.