iFixit geeft Fairphone 5 maximale score voor repareerbaarheid

De Fairphone 5 heeft de maximale score behaald bij iFixit. De modulaire smartphone van Nederlandse makelij bevat volgens iFixit enkele verbeteringen waardoor het nog eenvoudiger zou zijn om het toestel te herstellen.

Volgens iFixit zijn de camera’s van de Fairphone 5 nu afzonderlijk te vervangen. Bij vorige modellen moest bij een defect aan een van de cameralenzen de hele cameramodule vervangen worden, maar dat is dus niet meer het geval. De time of flight-sensor is echter niet apart om te wisselen.

De Fairphone bevat nu ook een duidelijk gescheiden moeder- en een dochterbord. Het Nederlandse bedrijf zou hier volgens iFixit voor gekozen hebben omdat het dan een grotere accu kon meeleveren. De accu van de Fairphone heeft een capaciteit van 4200mAh. Ondanks de gescheiden logic boards zou het volgens iFixit echter niet lastiger zijn om de telefoon te herstellen.

De Nederlandse smartphonemaker Fairphone heeft de Fairphone op 14 september uitgebracht. De modulaire telefoon kost 699 euro en Fairphone belooft vijf OS-upgrades en acht jaar aan updates. De telefoon heeft een 6,46"-oledscherm met 2700x1224 pixels en 90Hz-verversingssnelheid. De soc is een Qualcomm QCM6490, een 6nm-soc die buiten de reguliere Snapdragon-range valt. Fairphone levert de telefoon met 8GB aan lpddr4x-geheugen en 256GB aan UFS 2.2-opslag. Dat geheugen is ook uitbreidbaar via een microSDXC-slot. Tweakers publiceerde na de release een uitgebreide review over het toestel.

Door Jay Stout

Redacteur

10-12-2023 • 12:58

175

Lees meer

Reacties (175)

175
175
110
0
0
29
Wijzig sortering
Heel mooi dat het Fairphone is gelukt om een (zo goed als) 100 procent repareerbaar produkt te maken. Daar zouden imho meer fabrikanten een voorbeeld aan mogen nemen, want bij sommigen lijken ze het repareren wel erg moeilijk te maken, zeker als je dat niet bij hun eigen service centers doet.

Imho zou de EU hiervoor ook eisen mogen opstellen voor een toestel hier wordt toegelaten, dat een telefoon voor minimaal een bepaald percentage (zeg 85-90+ procent ofzo) repareerbaar moet zijn.

Anders heb je een hoop onnodige e-waste, en dat is nou niet echt wenselijk in het kader van duurzaamheid, vervuiling en grondstoffengebruik etc.
Het is altijd erg makkelijk om maar nieuwe regels en wetten te zien als oplossing. Volgens mij zijn er veel meer factoren afhankelijk van e-waste. Gedrag en bewustzijn van consumenten, software-ondersteuning, tweedehandsmarkt, economie etc. etc.
Het is altijd erg makkelijk om maar nieuwe regels en wetten te zien als oplossing. Volgens mij zijn er veel meer factoren afhankelijk van e-waste. Gedrag en bewustzijn van consumenten, software-ondersteuning, tweedehandsmarkt, economie etc. etc.
Dat is wel zo, maar tegelijkertijd zijn er ook een hoop punten waar je niks gedaan krijgt zonder regels en wetten, zeker als het gaat om de strijd om laagste prijs.

Neem nu deze Fairphone. Mooi ding, maar de aanschafprijs is hoger dan andere telefoons en dus zullen een hoop mensen er geen kopen, ook al zou het op lange termijn wel eens goedkoper kunnen zijn.
Er zijn nu eenmaal veel meer mensen met weinig geld dan mensen met veel geld. Hoe harder Fairphone probeert om een milieuvriendelijke telefoon te maken hoe groter het gat wordt met de telefoons die optimaliseren voor de laagste fabricageprijs.

De leveranciers van goedkope telefoons zouden waarschijnlijk veel kunnen bereiken met een paar kleine aanpassingen die de telefoons maar een paar uuro duurder zouden maken, maar ze doen het niet omdat de concurrentie het niet doet en zelfs die paar euro uiteindelijk verschil maakt in de markt van de goedkope telefoons.

Zelfs als het om features gaat die veel klanten zouden willen, zoals vervangbare accu's, weten fabrikanten dat de prijs uiteindelijk een van de belangrijkste factoren is. Fairphone laat al jaren zien dat je (nog steeds) mobiele telefoons kan maken met een vervangbare accu maar andere fabrikanten hebben dat jarenlang geweigerd.

Ik geloof dus niet dat consumentenbewustzijn/gedrag een hele grote factor is. Wel een beetje maar consumenten moeten uiteindelijk ook maar kiezen uit wat de markt aanbiedt. Daarnaast is het beinvloeden van dat consumentenbewustzijn/gedrag zo ongeveer de specialiteit van alle grote bedrijven, meer dan het maken van goede producten. Het doel Marketing & Reclame is uiteindelijk niet meer dan dat: gedrag beinvloeden. Zo'n beetje alle grote bedrijven geven een fors deel van hun budget uit aan marketing. Miljarden en miljarden per jaar. Voorlichtingscampagnes van de overheid of de consumentenbond ofzo hebben gewoon niet het geld om daar echt tegen in te gaan. Dus hoewel de consument zeker een factor is, is het geen onafhankelijke factor.

Er zijn veel belangen en krachten in deze wereld maar meestal is het geld van grote bedrijven de dominante factor en probeert de burger daar via de politiek enig tegengewicht aan te geven met regels.

[Reactie gewijzigd door CAPSLOCK2000 op 22 juli 2024 14:29]

Ik weet niet hoe gemakkelijk deze phone te repareren is, waar die ifixit score op slaat. Maar ik zie mijn moeder nog niet een nieuw onderdeel kopen voor haar phone, die uiteen halen, en herstellen. En ik kan me niet inbeelden dat winkels dit gratis herstellen voor haar. Dus ik twijfel dat het voor haar ooit goedkoper zou zijn, zoals jij stelt.

En ja, ik snap het groene concept, ben blij dat ze het doen, maar... kan je ze upgraden? Iemand die 700 euro voor een gsm neerlegt, lijkt mij iemand die iets hip en snel en modern wilt, niet iemand die binnen 7 jaar nog herstellingen gaat doen aan dit verouderde toestel, omdat er nog een jaar software updates zijn. Ja, er zijn vast een paar uitzonderingen die het voor het milieu doen, waar prioriteiten veranderen of financiële veranderingen kennen. Maar voor mij is het een beetje een fout product?

Ik heb niks met phones. Ik moet ze hebben, helaas. Een toestel van 100 euro is mij genoeg. ik doe zowat 3 jaar met een toestel voor de batterij het geen dag meer uit houdt, en een nieuwe koop. 300 euro ipv 700 dus, voor 8 jaar. Kan er tussendoor nog 1tje kapot gaan, zelfs 4. Terwijl ik zie dat mensen die om hun toestel geven elke 1-2 jaar de nieuwe highend kopen, oude naar vrouw of kinderen, of gewoon in de kast.

Ik zie wat ze willen doen, ik snap waarom ze het doen, maar ik begrijp hij publiek niet helemaal? Mensen die met het milieu bezig zijn, veel geld geven aan een (als ik me niet vergis, volg de phones niet) underspeced toestel, de technologiemarkt volgen zodat ze dit toestel kennen en handig genoeg zijn om zelf te herstellen?
Tja, niet iedereen is even handig, maar de meeste mensen moet het lukken om in ieder geval de accu te vervangen. Voor de rest vertrouwen onze moeders op ons en anders op de winkel. Voor de winkel is een telefoon die eenvoudig te repareren is ook beter.

Voor mij hoeven telefoons ook niet upgradebaar zijn, als ze maar onderhoudbaar zijn. Meestal koop ik een andere telefoon omdat de oude stuk is en repareren te duur, niet omdat de CPU te langzaam is of de camera te slecht.
De oude telefoon voor de kinderen kan zo ook wat langer mee.

Mijn eigen moeder wil het liefst zo lang mogelijk met dezelfde telefoon doen zodat ze niet steeds een andere interface moet leren. Als het ding stuk gaat wil ze liever een reparatie dan een nieuwe telefoon met een (voor haar) verwarrende nieuwe interface. De telefoon hoeft niet snel te zijn en de prijs is ook te overzien als de telefoon 10 jaar mee gaat (inclusief wat reparaties).
En ik kan me niet inbeelden dat winkels dit gratis herstellen voor haar
En toch zullen ze moeten, als de telefoon binnende garanieperiode en -voorwaarden valt. Maar zelfs als dat niet het geval is, kennen we in Nederland honderden repair café's waar ze het (meestal) gratis en met alle liefde voor haar repareren. Aan de mogelijkheden kan het in ieder geval niet liggen. Mijns inziens is het probleem eerder onze cultuur dat wij het al snel niet de moeite waard vinden om spullen te herstellen omdat een nieuwe kopen ogenschijnlijk makkelijker is.
Mijns inziens is het probleem eerder onze cultuur dat wij het al snel niet de moeite waard vinden om spullen te herstellen omdat een nieuwe kopen ogenschijnlijk makkelijker is.
Niet alleen makkelijker maar ook goedkoper, veel apparatuur is zo moeilijk te repareren dat het eigenlijk niet de moeite waard is. Als iemand uren moet zitten schroeven en solderen tegen het uutarief van een specialist dan is dat al snel veel duurder dan een nieuwe telefoon kopen.

Mijn moeder wil helemaal geen nieuwe telefoon en heeft er goed geld voor over om de oude te laten repareren maar alles heeft z'n grenzen en meer betalen om een 5 jaar oude telefoon van een nieuw scherm te voorzien dan een hele nieuwe kopen is eigenlijk niet uit te leggen, ook al levert dat een hoop frustraties op voor haar.
De burger stemt nog altijd met zijn portomonnee. En als duurzaamheid bij de burger minder belangrijk is dan een goedgevulde portomonnee, dan kiest die burger niet voor een fairphone.

Een klein groepje is het daar idd niet mee eens en probeert burgers te dwingen duurzamer te leven maar aangezien het een klein groepje is, komt daar niet zoveel van terecht.
Of, stel of, dat dit op de lagentermijn ding is en beter voor iedereen: Minder afval is minder verwerkingskosten, welke voor de maatschappij zijn, is minder ruimte nodig om dat te dumpen, wat ook voor de kosten van de maatschappij zijn, en is voor de consument een product waar langer gebruik van gemaakt kan worden dat maar marginaal meer kost en dus goedkoper is.

Dit heeft vooral met marges van bedrijven te maken en niet met de "portemonnee" van de eindgebruiker of "kleine groepen" die iets door proberen te drukken. Het repareerbaar maken van producten is (vrijwel altijd) goedkoper dan dump-en-go, en het tegendeel word altijd bewezen door de verwerking en maatschappelijke kosten niet mee te rekenen.
@wiseger: De burger stemt nog altijd met zijn portomonnee. En als duurzaamheid bij de burger minder belangrijk is dan een goedgevulde portomonnee, dan kiest die burger niet voor een fairphone.
@kaas-schaaf: Of, stel of, dat dit op de lagentermijn ding is en beter voor iedereen: Minder afval is minder verwerkingskosten, welke voor de maatschappij zijn, is minder ruimte nodig om dat te dumpen, wat ook voor de kosten van de maatschappij zijn, en is voor de consument een product waar langer gebruik van gemaakt kan worden dat maar marginaal meer kost en dus goedkoper is.
kaas-schaaf heeft een goed punt, maar wiseger ook

Ik denk dat de realiteit is, dat als de burger een nieuwe telefoon nodig heeft, en dan bedoel ik niet dat hij een andere wil, maar dat de huidige het (bijna) begeeft, want willen is een luxe die niet alle burgers hebben, hij weinig opties heeft.
"Ik zou beter de duurzame nemen, maar die kan ik niet betalen, en ik moet nu een keuze maken".
Wat is het aanbod ... welke kan ik betalen ... deze zal het moeten worden.
Dat klopt zeker, echter gaan de meeste modellen langer mee dan de levensduur die mensen ze geven, je hoeft niet ieder jaar een nieuw model.

N = 1 voorbeeld; ik doe nu voor de grap eens langer met een low/mid-range telefoon en die gaat ondertussen lang genoeg mee. Jammer genoeg kan ik de accu niet vervangen en houd de OS ondersteuning na 3 jaar op en dan ben ik verplicht om hem om te ruilen (ivm externe factoren).

Zelfde geval (weer n=1) met mijn laptop, die ging zo'n 10 jaar mee, en dat was een van de laatste modellen waar je werkelijk nog veel kon upgraden. Nieuwe cpu er in, meer geheugen, ssd, ander scherm. En die heeft het prima volgehouden maar is nu wel echt op en vervangen voor een Framework ivm falend moederbord. Overigens is dat niet het einde, hij ligt op de werkbank om gerepareerd te worden, maar zonder service manual is dat niet al te makkelijk.

[Reactie gewijzigd door kaas-schaaf op 22 juli 2024 14:29]

Duurzaamheid kan juist bijdragen aan een goedgevulde portomonnee.

Zo doe ik al 4+ jaar met een smartphone van 140 euro, dat is duurzaam en goed voor je portomonnee.
En het is niet dat het een half weggerot toestel is ondanks 4 jaar gebruik, hij is nog als nieuw, waarde aan je spullen hechten is ook goed voor de duurzaamheid ervan.
Het hangt wel flink af van wat je ermee doet en dan bedoel ik niet eens gaming. Als je werkgever er Intune op mikt zodra je een mailtje van de werkaccount leest kan ik je verklappen dat jouw telefoon het echt niet meer trekt. Mijn Moto G8 uit 2020 staat al te kreunen en steunen als ik één app open. Dat zien we ook bij de medewerkerpopulatie, de Moto G8 trekt het gewoon niet meer als onze werktelefoon.
Mijn Schoonmoeder heeft met dezelfde telefoon totaal geen problemen.

[Reactie gewijzigd door roffeltjes op 22 juli 2024 14:29]

De burger stemt nog altijd met zijn portomonnee. En als duurzaamheid bij de burger minder belangrijk is dan een goedgevulde portomonnee, dan kiest die burger niet voor een fairphone.
én in het stemlokaal!

Het bedrijfsleven wijst graag naar de consument als excuus om zelf niks te hoeven doen. Het is niet anders dan de crimineel die zegt "er is markt en als ik niet lever dan doet iemand anders het wel". Bedrijven hebben ook een verantwoordelijkheid naar de wereld toe.

Dat duurzaamheid minder belangrijk is dan prijs maakt het niet onbelangrijk.
Een klein groepje is het daar idd niet mee eens en probeert burgers te dwingen duurzamer te leven maar aangezien het een klein groepje is, komt daar niet zoveel van terecht.
Kijk eens goed naar de uitslag van de laatste verkiezingen, netto hebben de meeste Nederlands gestemd op een partij die dit wel wil. Niet altijd van harte maar uiteindelijk is er een meerderheid voor dit soort wetgeving. Het klopt dat er weinig van terecht komt.
Ik zou zeggen kijk nog eens naar de verkiezingsuitslag. Milieu was geen belangrijk punt in deze verkiezingen.
Kijk gewoon naar de verkoopcijfers, bijna niemand koopt een Fairphone.
Je ziet het hier mooi terug in de discussie die we hebben. Jij krijgt +1 en ik een 0. Terwijl we over dezelfde punten discussiëren. Dat is dat kleine groepje waarna ik refereer.
Is het misschien dat milieu géén belangrijk punt in deze verkiezingen was, omdat het meerendeel van de partijen én het meerendeel van de bevolking het onderwerp niet als gepolariseerd onderwerp meer beschouwd? Als in: de meeste mensen zijn het erover eens dat milieu en duurzaamheid belangrijk zijn en daarom is dat niet doorslaggevend meer in de keuze voor partijen?

Daarnaast is wat @CAPSLOCK2000 aangeeft ook juist: een meerderheid van de Nederlandse kiezers heeft gekozen voor partijen die in een bepaalde mate progressie willen hebben op de dossiers van milieu en duurzaamheid. Dat zijn miljoenen Nederlandse kiezers, niet echt een 'klein groepje'. Ik vind het dan ook niet gek dat mensen jouw bijdrage minder genuanceerd vinden.

Voor wat betreft verkoopcijfers: dat is natuurlijk een gegeven. Duurzame producten moeten concurreren met vervuilende producten. Bij de een zit de prijs voor vervuiling zit niet in het product, dus niet in de prijs. Maar die prijs betalen wij allemaal wel. Daar mag best wel wat meer aandacht voor zijn.
Millieu is geen polariserend onderwerp meer? Ik zou zeggen, kijk eens naar de moderatie. Lijkt me dat het nog altijd behoorlijk polariserend is.

Een technisch product duurzaam maken is zeer lastig. Het is leuk te stellen dat je acht tot tien jaar lang ondersteuning gaat bieden maar tot op heden is het Fairphone niet gelukt dit waar te maken.

Je hebt verder te maken met technische veroudering, nieuwe Wifi standaarden, nieuwe mobiele data generaties et cetera. Wat gaat een nieuwe wifi module kosten? Kan die uberhaupt zonder nieuwe SoC geleverd worden? Een nieuw modem erin om de nieuwe generatie mobiele data te ondesteuning, kan dat? Gaan die er echt komen?

Als we naar de FP4 kijken, dan zien we dat men niet in staat is om nieuwe standaarden te ondersteunen. Het product is dus al technisch verouderd ondanks dat het nog een paar jaar odnersteund wordt. Zal dat met de FP5 anders gaan? Kan die echt over acht tot tien jaar nog mee komen?

Vervuiling wel of niet ingeprijsd is arbitrair. De FairPhone koopt zijn onderdelen in bij dezelfde producenten als andere merken. Dus de SoC is net zo vervuilend geproduceerd, idem voor het modem, het scherm et cetera.

De meeste mensen kopen zo om de drie jaar een nieuwe telefoon. De oude gaat dan naar de kinderen of naar kennissen. Goede telefoons belanden zelden in de prullebak. Dus of het vervangen van de odnerdelen in plaats van de hele telefoon te herbruiken nu echt to minder afval gaat leiden, ik betwijfel het.

We zullen het gaan zien in de toekomst. Ik heb er in ieder geval weinig vertrouwen in.
Inderdaad, er zouden dus extra kosten berekend moeten worden aan bedrijven die onetisch produceren, kijkend naar de supplychain en naar het ecosystem van hun producten. Het is immers wat je zegt; de kosten zijn er, maar worden genegeerd en afgewentelt op de maatschappij. Dan laat ik uitvoerbaarheid en dit op de kaart krijgen in een lobbycratie in het midden.
En dat is dus precies het punt, je laat de uitvoerbaarheid maar even in het midden. Want dan zou je China, zuid Korea, Taiwan et cetera allemaal moeten uitsluiten van productie. Dan kan je de noodzakelijk chips helemaal niet meer krijgen en heb je helemaal geen telefoons meer te koop. Ook FairPhone niet.
En dat is dus precies het punt, je laat de uitvoerbaarheid maar even in het midden. Want dan zou je China, zuid Korea, Taiwan et cetera allemaal moeten uitsluiten van productie. Dan kan je de noodzakelijk chips helemaal niet meer krijgen en heb je helemaal geen telefoons meer te koop. Ook FairPhone niet.
We moeten het spel ook slim spelen, niemand heeft het over uitsluiten, daar schieten we inderdaad weinig mee op. De gebruikelijke manier om dit soort zaken aan te pakken is dat je extra belasting/invoerheffingen zet op bedrijven/landen die het niet goed doen terwijl je korting geeft aan wie het wel goed doet. Zo worden producten van slechtere leveranciers duurder. Daarna is het een simpele rekensom voor die leveranciers om te bedenken hoeveel ze in duurzaamheid moeten investeren om weer mee te kunnen concurreren.

Nederland is rijk en er is hier heel veel geld te verdienen. Onderschat niet hoever bedrijven willen gaan om daar een graantje van mee te pikken. Ze zijn zeer bereid om kleine aanpassingen te doen als ze dan meer aan ons kunnen verkopen. Dat is een hele zakelijk bereking zonder emotie. Wie betaalt, die bepaalt. De uitdaging is om als groep op te treden en ons niet tegen elkaar uit te laten spelen op grond van de laagste prijs maar juist de (buitenlandse) leveranciers tegen elkaar uit te te spelen.

In de VS bepaalt de staat Californie vrij eenzijdig de regels voor de hele autoindustrie. Californie heeft de strengste regels maar ook veel geld. Autofabrikanten willen per se aan Californie kunnen leveren. Het is te duur om voor iedere staat een eigen auto te ontwikkelen dus ontwikkelen ze 1 auto die aan de strengste regels voldoet zodat ze die overal kunnen verkopen, zelfs als de lokale regels minder streng zijn.

NL heeft wel vaker de rol van gidsland genomen en we hoeven dit niet alleen te doen maar samen met de hele EU, het machtigste handelsblok ooit. Zo hebben we best veel te vertellen in deze wereld.

[Reactie gewijzigd door CAPSLOCK2000 op 22 juli 2024 14:29]

Ethiek is subjectief: wat onethisch is, verschilt per persoon.
Daar kun je ook uit concluderen dat de meerderdheid dus niet tegen de genomen/voorgestelde milieumaatregelen is en dat er dus geen sprake is van dwang van een klein groepje.

De meeste mensen moeten goed nadenken hoe ze hun geld besteden en kunnen niet zomaar iedere telefoon kopen die ze willen. Dat prijs belangrijker is dan duurzaamheid betekent niet dat mensen het helemaal niet belangrijk vinden. De meesten kunnen alleen geen fairphone kopen en veel andere duurzame telefoons zijn er niet. Dit soort telefoons zullen door de duurzaamheid en de kleinere oplages altijd duur blijven tot de grote fabrikanten hun productiekracht inzetten om zelf duurzame telefoons te maken.
Denk niet dat ik alle schuld bij de fabrikanten neerleg, die hebben ook niet vrij te kiezen want ze worden door de markt en hun aandeelhouders gedwongen om voor de maximale winst te gaan. Ze moeten bijna het wettelijk toegestane minimum doen als ze de grootste willen blijven.
We houden elkaar gevangen en de politiek is het middel dat we hebben om daar mee om te gaan.

Met onze portemonnee maken we een afweging uit de beschikbare opties, met onze stem sturen we welke opties beschikbaar zijn.
Uhm? Volgens mij is de tweede partij van Nederland een ecologische partij. Dat immigratie de verkiezingen heeft beslist betekend niet dat een hele grote groep zich wel hiermee bezig houdt.

Betreft stemmen met de portemonnee; mensen stemmen ook heel sterk vanuit marketing.
Ik zou de PVDA niet als een ecologische partij willen beschouwen. Verder scheelt het slechts een enkel zeteltje met de VVD, dus niet echt een sterk argument.

Je ziet gewoon een grote verschuiving vergeleken met de vorige verkiezingen waarin het thema milieu een grote rol speelde. Dit keer deed het er niet zoveel toe en daarmee zag je ook het grote verlies van D66, de grootste ecologische paritj van de vorige verkiezing.

Deze verkiezingen draaide om immigratie, dat was het onderwerp waarover de meeste mensen zich grote zorgen maakte. Heel anders kan ik de uitslag niet duiden.

Overigens zegt het toch ook vrij veel dat men de zonnepanelen inmiddels aan de straatstenen niet meer kwijt kan sinds de sladeringsregeling afgeschaft wordt? Ze zijn sporgoedkoop en er zijn geen wachttijden meer. Toch loopt het niet storm. Hoe duidelijk wil je het hebben dat mensen vooral om hun portemonnee geven en minder om het milieu?
Je argument gaat gewoon niet op, tenzij je met droge ogen beweert dat 1/4e van de Nederlanders een kleine groep is en er niet toe doet. Ervan uitgaande dat je dat niet vindt en je het niet anderts dan het eens zijn dat Milieu een grote rol speelde, maar immigratie een nog grotere rol speelde. Hoe bizar het misschien ook is, Nederland is geen eenheidssstaat waarbij iedereen dezelfde prioriteietn heeft.

Je argument over de zonnepanelen kan op verschillende manieren worden gecountered:

1. Op verschillende al dan niet duurzame producten is prijs niet de doorslaggevende factor, maar speelt status en marketing een grote rol. Dat geldt bijvoorbeeld voor heel veel IT hardware, anders zou een Apple toch een heel ander prijsbeleid moeten kiezen.
2. Het zonnepanelen verhaal is soweiso een teken dat de burger niet rartioneel is, want het is en blijft een voordelig verhaal. Als ze jouw motibvatie namen was het nog steeds een goed lopend artikel.
3. Het probleem bij zonnepanelen is daarom vermoedelijk vooral onzekerheid (dat zie je ook bij elektrische auto's). Ondanks dat het onder de streep echt goedkoper is kijkt de consument de kat uit de boom omdat de regelgeving zo vloeibaar is.

Hieruit blijkt ook dat (stabiele) regelgeving zo belangrijk is ;)
Ik zou zeggen, kijk gewoon naar de verkoop cijfers. Hoeveel FairPhones worden er in Nederland verkocht en hoeveel telefoons van andere merken?

Kennelijk is de repareerbaarheid van een telefoon voor de meeste mensen geen belangrijk punt bij het uitzoeken van een nieuwe telefoon.
Waar claim ik dat duurzaamheid een rol speelt in de keuze van een consument? Nergens. Ik geef wel zeer overtuigend aan dat prijs ook niet zomaar de doorslaggevende factor is bij de keuze van een telefoon.

Anders zouden er meer Fairphones dan Samsung S23 worden verkocht :+

De doorslaggevende factor is marketing. Dus als je iets wil doen ontkom je gewoon niet aan regelgeving

[Reactie gewijzigd door roffeltjes op 22 juli 2024 14:29]

En we weten ook hoe diezelfde kiezers gaan reageren als er uit de EU een verplichtIng komt.
De verplichting vanuit de EU gaat over de beschikbaarheid van onderdelen. Een fabrikant mag dan nog altijd professionele reparatie voorschrijven. Dat gaat de consument niet veel verder helpen want dan blijf je met de afweging zitten met wat het kost om een verouderd apparaat te repareren t.o.v. vervanging.

Dus de kiezer zal er verder heus niet op reageren. Die gaat er allemaal niet zoveel van merken.


Toevallig een casus waar ik onlangs mee te maken had. mijn oude Siemens iq500 wasmachine gaf na jarenlange trouwe dienst de geest en produceerde een error code. Verwarmingselement diende te vervangen worden.

BSH reparatie dienst. Starttarief is 119 euro, arbeidsloon 11,90 per 6 minuten plus kosten onderdeel verwarmingselement. Zou ik zo op iets van 250 tot 300 euro aan kosten voor de reparatie komen te zitten. Nieuwe iq500 wasmachine, Belgische model, met twee jaar garantie kostte me 499 euro. Wat denk je waarvoor ik gekozen heb?
De burger stemt nog altijd met zijn portomonnee.
In een welvarende samenleving zonder armoede, werkt dat concept heel goed in een vrije markt.

Maar zodra er ook maar een beetje armoede om de hoek komt kijken, arm zijn is duur. Niet genoeg geld om in 1 keer een goede smartphone te kopen die 6 jaar mee gaat, dus koop je elke 2 jaar voor 1/2de van de prijs een goedkope smartphone. Korte termijn iets goedkoper, lange termijn veel duurder.

Veel burgers hebben niet de vrijheid om uberhaupt die keuze te maken.
Het is ook een groot deel software ondersteuning. Hoe vaak ik niet hoor dat een apparaat het nog prima doet maar dat de updates niet meer doorkomen, waardoor veel functies komen te vervallen. Veel van mijn klanten zijn dan 'gedwongen' om een nieuw apparaat te kopen. Helaas is niet iedereen even handig om nieuwe costum rom te installeren op een oudere smartphone of bijvoorbeeld een OS op een oude Mac te patchen.
Ik snap dat dit ook een veiligheids issue is maar IMHO zouden mobile apparaten minstens 5 jaar en desktops toch minimaal 5-10 jaar updates moeten krijgen.

Helaas is het dan toch "Money Is The Root Of All Evil"
Je gaat voorbij aan de technisch veroudering. Zo heeft Microsoft besloten om de computer een stuk veiliger te maken. Dus kregen we secure boot. Maar die vereist een TPM. Als een oudere desktop geen TPM chip heeft, dan kan de gebruiker niet over naar Windows 11. Dus komt hij op een gegeven moment zonder ondersteuning te zitten.

Hetzelfde geldt voor de ontwikkeling van Wifi, we zitten inmiddels op 6 en gaan langzaam richting 7. Oudere apparaten zitten op 5 of lager. Op een gegevens moment vervalt voor hun de ondersteuning en komen ze zonder Wifi te zitten.

Wat dacht je van de ontwikkeling van 5G en de komende veranderingen naar 6G? Apparaten met 4G of lager komen vroeg of laat in de problemen. Zelfs 5G kan je over 5 tot 10 jaar problemen geven. Op een gegeven moment zet men de oude apparatuur uit en zal je over moeten op een nieuwe standaard.

Het is niet alleen maar een software probleem. Technische veroudering is net zo' n groot probleem. Technische apparaten tot 10 jaar ondersteunen is gewoon zeer erg lastig te realiseren.
Technische apparaten tot 10 jaar ondersteunen is gewoon zeer erg lastig te realiseren.
Het kan inderdaad lastig zijn om dat te doen, maar wat ook niet meewerkt is dat het momenteel ook heel onaantrekkelijk is om het te doen. Dat werkt mee in ontwerpbeslissingen van de actuele apparaten en standaarden. Als er een sterkere prikkel is om langer met technisch apparaten te doen, is er ook een sterkere prikkel om bij het ontwerp, van het bedenken van nieuwe technieken en algoritmen, over het verzinnen van nieuwe standaarden tot de technische implementatie ervan in chips en software, en verdere ontwerp- en productiebeslissingen van concrete apparaten.

Ik heb bijvoorbeeld ooit een TPM(1)-module toegevoegd aan mijn ASUS Sabertooth 990FX R2.0. Ik gebruik die computer nog steeds, hij voldoet helaas niet aan de eisen voor Windows 11 - daarvoor is TPM 2.0 nodig. Nu raakt me dat niet, want ik gebruik linux, maar als ik Windows 11 zou willen draaien, zou ik wellicht de huidige TPM-module kunnen vervangen door een TPM2.0-module. Ik weet niet of die compatibel is Die gaat niet passen... - maar dat had die zeker kunnen doen, als er op was geanticipeerd.

Het punt is dat ontwikkeling en innovatie ook zullen veranderen als gebruik(sduur/-wijze) zal veranderen - en omgekeerd.

[Reactie gewijzigd door begintmeta op 22 juli 2024 14:29]

Voor een niet Tweakers die merk apparaten kopen, is het vervangen van een module of chip simpelweg niet te doen. Zelfs Linux installeren is vaak te lastig. Dus moeten ze het apparaat aanbieden ter reparatie aan een professioneel bedrijf en dan blijkt het arbeidsloon stervensduur te zijn.

Ik gaf al het voorbeeld van Siemens / Bosch (BSH). Zij rekenen 119 euro voorrijkosten, 19,50 per zes minuten arbeidsloon. Plus kosten van de onderdelen. Reparatie is gewoon onbetaalbaar, nieuw kopen is voordeliger.

Het probleem is namelijk dat de productie in een lage lonen land was terwijl de reparatie hier plaats moet vinden, daar waar de lonen erg hoog zijn en alleen maar hoger worden.

Sterke prikkels zijn alleen op werldwijde schaal te introduceren en dan is het maar de vraag of je producerende landen meekrijgt want die verdienen hun geld met productie. Die zitten niet te wachten op een lagere vraag naar hun producten.
Dat klopt inderdaad, het is uiteindelijk alleen op (bijna)wereldwijde schaal te introduceren. Maar ik zou verwachten dat producerende landen ook vanzelf meegaan als ze alleen nog maar voor de interne markt kunnen produceren (hoewel die soms groot genoeg kan zijn).

Ontwerpbeslissingen kunnen zo worden gemaakt dat het vervangen van een dergelijke module best simpel is - en dat mensen ook op school bijvoorbeeld blootgesteld worden aan het repareren van dingen (ik gebruik de kledingreparatie-vaardigheden die ik op school heb opgedaan ook nog steeds wel eens). Wat betreft reparatie-infrastructuur - ik kan me voorstellen dat ook daarin veranderingen optreden, als de omstandigheden wijzigen - maar ook hier blijf je met een kip-ei-probleem zitten.
Landen als China, India, de Afrikaanse landen, Aziatische landen, Rusland, zuid Amerika vormen steeds meer een onderlinge markt waar het westen steeds vaker buiten gehouden wordt.

Wij kunnen dan wel eisen gaan stellen maar uiteindelijk worden er veel, maar dan ook heel erg veel meer mobiele telefoons in China, India, Afrika, en zuid Amerika verkocht dan hier in het westen.

En in die landen is de lage prijs van een telefoon echt van het allergrootste belang. Die zitten niet te wachten op behoorlijke prijsverhogingen om zo de repareerbaarheid van de toestellen te vergroten.
Voor een niet Tweakers die merk apparaten kopen, is het vervangen van een module of chip simpelweg niet te doen. Zelfs Linux installeren is vaak te lastig. Dus moeten ze het apparaat aanbieden ter reparatie aan een professioneel bedrijf en dan blijkt het arbeidsloon stervensduur te zijn.
Dat hangt nogal af van levenstijd van het apparaat en al dan niet garantie.
Ik gaf al het voorbeeld van Siemens / Bosch (BSH). Zij rekenen 119 euro voorrijkosten, 19,50 per zes minuten arbeidsloon. Plus kosten van de onderdelen. Reparatie is gewoon onbetaalbaar, nieuw kopen is voordeliger.
Reparatie is bij een dure Bosch/Siemens wasmachine meestal wel veel goedkoper is dan nieuw kopen. En dan noem ik niet eens dat er uit ervaring heel coulant wordt omgegaan met garantie en reparatie.
Sterke prikkels zijn alleen op werldwijde schaal te introduceren en dan is het maar de vraag of je producerende landen meekrijgt want die verdienen hun geld met productie. Die zitten niet te wachten op een lagere vraag naar hun producten.
Onzin, lokale regelgeving/subsidies zijn genoeg om de vraag te sturen, zie bijvoorbeeld je eigen voorbeeld van de saldering van zonnepanelen.
Dat apparaten onder garantie worden gerepareerd is hier niet de discussie. We hebben het hier over een verlenging van de levensduur door een apparaat zodanig te ontwerpen dat ze eenvoudig te repareren zijn als ze ver na de garantie periode stuk gaat. In dit geval een FairPhone telefoon die acht tot tien jaar mee zou moeten gaan.

Meningen verschillen, daar doe je niets aan. Ik vind 250 euro voor een reparatie van een zeven jaar oude wasmachine die nieuw 499 euro kost, heel erg duur. Bij reparatie heb je namelijk het risico dat een tijdje later een ander onderdeel stuk gaat en dan ben je ineens duurder uit dan wanneer je een nieuwe had gekocht. Maar als jij het goedkoop vind, dat kan.

Met regelgeving kan je inderdaad een hoop sturen. Dat doet de overheid ook. Alleen zit de overheid altijd met het probleem wanneer het haar veel geld gaat kosten, dan liogt het ingewikkelder. Zoals bijvoorbeeld de elektrisch vuilniswagens in Amsterdam (die komen er dan ook niet) of de isolatie van sociale woningen (meeste hebben labels van E of lager).

Betrouwbaarheid van de overheid laat ook wel te wensen over. Heb je net bakken met geld utigegeven aan zonnepanelen, schaffen ze de salderingsregeling af. Koop je een zware elektrische auto, wordt je ineens alsnog aangslagen voor motorrijtuig belasting. Dat schrikt mensen dan weer af.
Een merk als Fairphone of Framework bewijst dat het toch mogelijk is om iets te produceren dat makkelijk door de gebruiker zelf (of een handig familielid) te repareren is. Als die dat echt niet ziet zitten, is het product tenminste zo gemaakt dat vervangende onderdelen beschikbaar zijn, en dat het inbouwen daarvan zeer weinig tijd kost, zeker voor iemand die er wat handig in is, wat het uurloon voor de reparatie ook beperkt houdt.
Dat is afwachten. Tot op heden (de versies 1 t/m 4) is het hun niet gelukt om een telefoon acht tot tien jaar te ondersteunen. Nu met versie 5 beloven ze het acht tot tien jaar te gaan doen.

Zo kwam de FairPhone 2 in december 2015 uit, acht jaar geleden dus. Nu kan je al niet meer alle onderdelen krijgen. Zie hun website:
Some spare parts for the Fairphone 2 are not available anymore.
Over een jaar of acht weten we of ze hun belofte met de FairPhone 5 hebben kunnen waarmaken.
Ik weet niet hoe lang alle onderdelen voor de FairPhone 2 verkrijgbaar waren, maar die heeft wel bijna 8 jaar software updates gekregen. Dat rond die tijd de beschikbare vervang-onderdelen stilaan op geraken, vind ik op zich best te verantwoorden.

Nog onderdelen blijven produceren voor een telefoon die binnenkort geen updates meer gaat krijgen, en daardoor eigenlijk end if life is, is ook niet echt (eco)logisch.

Bij een laptop als de Framework, is het misschien makkelijker, zo lang ze de zelfde form factor aan kunnen houden voor hun onderdelen.
Ik heb het gevoel dat jij het product niet uit eerste hand kent en nu vooral probeert te scoren. Anders snap ik niet waarom je niet de stelling beantwoord maar opeens met een arbitrair "10 jaar" op de proppen komt. Wij hebben er een paar honderd (en groeiende) en ze maken hun beloftes eigenlijk helemaal waar.

We doen aanmerkelijk langer met toestellen en besparen fors op reparaties (meeste is scherm kapot). Na 6 jaar is het probleem gewoon dat het toestel het qua prestaties niet meer trekt (encryptie vraagt steeds meer), niet dat de toestellen opeens spontaan uitvallen.
.
De vier gaat zeker die zes jaar halen en nu al stellen dat het niet langer is vind ik heel bijzonder. Ze geven tot nu toe langer support dan dat ze hard beloven (op zich doet Samsung dat ook).

Tien jaar is natuurlijk ideaal, maar onrealistisch. Maar met zes jaar en repareer baarheid zien we nu al dat we minder vervangen wat ook gewoon een platte geld besparing is.

[Reactie gewijzigd door roffeltjes op 22 juli 2024 14:29]

Voor een 10-jarig termijn, sure. Maar heel veel telefoons komen nog niet eens boven de 2 jaar uit qua software ondersteuning
Apple stelt altijd minimaal 5 jaar ondersteuning te bieden. Voor Samsung geldt hetzelfde. Dus ook die grote spelers bieden tegenwoordig 5 jaar software ondersteuning.
Met name bij Apple vind ik vijf jaar nog behoorlijk minimaal voor een product met een prijskaartje van minimaal €450, oplopend tot wel €1400.

[Reactie gewijzigd door choogen op 22 juli 2024 14:29]

FairPhone biedt nu acht tot tien jaar updates aan. Maar besef wel wat dat inhoudt, tien jaar geleden kwam de iPhone 5se uit.
Wat zou je vandaag de dag kunnen met een iPhone 5se?
De technische veroudering is zodanig dat je er tien jaar later weinig meer mee kan, ook al zou je software updates hebben gehad al die tijd.
Toch komt die veroudering vooral omdat bijv. externe partijen niet langer oudere versies van het OS ondersteunen bij het gebruik van een specifieke app. Of omdat grote telecombedrijven ervoor kiezen om alle kaarten op 4G/5G te zetten en oudere netwerktechnologie uit te faseren.Technisch gezien kan een 5s denk ik nog prima mee (browsen, appen, telefoneren), net zoals een laptop van 10 jaar geleden ook nog best volstaat voor het huis-,tuin- en keukengebruik (documentje schrijven, browsen, spelletje spelen). Zeker wanneer de accu weer makkelijk vervangbaar wordt gemaakt, iets dat slechts zeven jaar geleden nog doodnormaal was.

Zo'n iPhone 15 Pro maakt fantastische foto's die er over 10 jaar ook nog uitstekend uitzien, maar zeker de verwende westerse consument wil na drie, vier of vijf jaar toch weer het nieuwere model (ook al kost het hem een arm en een been), want "nieuwer is beter" of het nieuwe model volgt meer de laatste mode (bijv. groot scherm vs klein scherm). En de aanschaf van een mobieltje levert natuurlijk weer een dopamine-shotje op.

En zo danken alleen al de Amerikanen elke dag zo'n 500 000 mobieltjes af: https://www.wbur.org/cogn...-to-repair-nathan-proctor

[Reactie gewijzigd door choogen op 22 juli 2024 14:29]

Eens met je stelling dat tien jaar niet realistisch is, maar een cyclus van om de drie jaar is vrij normaal. Met de Fairphone doorbreken we dat meetbaar.

En ja, iPhones zien we ook 4-5 jaar meegaan, maar dat is prijstechnisch (nog) duurder dan een FP en blijf je met het reparatie probleem zitten.

Sowieso is de Fairhone ook niet de verkoop mislukking die jij denkt te zien, alleen kijk je vooral naar consumenten. Wij kopen er als (hogeschool) honderden en dat gaat alleen maar groeien. Het gemak waarmee we ze laten fixen bij de servicebalie is een succes. Je kan na scherm breuk binnen een halfuur al weer verder.

Als consument is dat wat minder soepel omdat je geen 10 schermen in de kluis hebt liggen :+
De grote spelers doen het goed idd, maar heel veel andere merken zeker niet en beginnen nu pas op te komen met meer dan 2 jaar support of gewoon nog steeds niet

[Reactie gewijzigd door JakkoFourEyes op 22 juli 2024 14:29]

Het is altijd erg makkelijk om maar nieuwe regels en wetten te zien als oplossing. Volgens mij zijn er veel meer factoren afhankelijk van e-waste.
"Aan de markt overlaten" werkt niet voor zaken waar de markt niet het maximale aan verdient. Het begint met wet- en regelgeving, en handhaving. Daarmee zet je duidelijke kaders voor de markt, en binnen die kaders ga je kijken hoe je enkel gewenst gedrag stimuleert.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 14:29]

Het beste draagvlak creeer je nog altijd door vraag uit de markt. Denk maar aan rookgedrag. Binnen roken is weliswaar verboden op de meeste plekken, maar voordat het wettelijk werd verboden was het al op heel veel plekken not done, gewoon omdat het niet meer werd geaccepteerd. Als er nu één EU richtlijn komt die ervoor zorgt dat telefoons duurder worden breekt de pleuris uit.
Het beste draagvlak creeer je nog altijd door vraag uit de markt.
De markt richt zich op zoveel mogelijk winst. Als ongewenst maar legaal gedrag winstgevender is, dan zal de markt zich zo gedragen.
Denk maar aan rookgedrag. Binnen roken is weliswaar verboden op de meeste plekken, maar voordat het wettelijk werd verboden was het al op heel veel plekken not done, gewoon omdat het niet meer werd geaccepteerd.
Volgens mij waren er veel bedrijven (met name horeca) die hiertegen protesteerde, en was die wetgeving echt nodig om locaties rookvrij te krijgen.
Als er nu één EU richtlijn komt die ervoor zorgt dat telefoons duurder worden breekt de pleuris uit.
Dat is een drogreden, want alles wordt altijd duurder, of men nu wel innoveert of niet. Laat het geld liever naar innovatie gaan in plaats van naar de broekzakken van aandeelhouders.

Wettelijke kaders zorgen juist voor innovatie in nieuwe richtingen, en sowieso voor gewenst gedrag. Zie Apple en USB-C.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 14:29]

Klinkt mooi, maar zaken als "bewustzijn" zijn ook wel wat sleutelwoorden die vaak gebruikt worden om te verbloemen dat er effectief niks veranderd, net als kijken naar consumenten.

De groep mensen die flink wil investeren in minder rommel, meer duurzaamheid, etc. is gewoon relatief klein ten opzichte van de mensen die gewoon het snelste wil voor de laagste prijs. En dat betekent dat de vrije markt niet zomaar problemen gaat oplossen. Zelfs voor die kleine groep die wél wil kan nu vaak niet vanwege te weinig keuze. Ik zou best een fairphone willen, maar ik heb meer criteria waaraan een telefoon moet voldoen. Forceer je de markt vanuit de overheid, dan kunnen die soort problemen ineens vaak wel heel snel worden opgelost.

Dat zag je bijvoorbeeld ook rondom hoe er met persoonsgegevens werd omgegaan. Marketingtechnisch totaal niet sexy en geen financiële prikkels vanuit de markt voor bedrijven om daarin goed werk te leveren. Met strenge wet- en regelgeving kan het ineens wel.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 22 juli 2024 14:29]

Oké, ik ben me ervan bewust dat de meeste telefoons niet repareerbaar zijn. Now what?
Ik wil misschien een Fairphone kopen. Maar eigenlijk bevallen de specs me niet zo. Maar oké, daar kan ik me nog overheen zetten. Alles voor het milieu hè. Oh, wacht, ik moet van de werkgever een iPhone uitzoeken. Zijn we weer terug bij af. Misschien maar een tweedehandsje dan. Toch ietsje beter voor het milieu. Oh, shit. Die krijgt nog maar twee jaar software ondersteuning. Ook niet heel lekker. En die batterij is eigenlijk wel heel erg versleten. Als ik die nu ook nog moet laten vervangen wordt het wel heel duur. Dan kan ik beter toch een nieuwe kopen.

Je hebt gelijk dat consumenten zich bewuster moeten worden van dit soort zaken. Maar je bent gewoon machteloos tegen giganten als Apple, Samsung en BBK, die bijna de gehele markt in handen hebben.
Ik ben daarom heel erg blij dat er nieuwe regels komen.
Nou zit ik op Tweakers, dus ben ik wel een beetje handig. Dus zelf een batterij of achterkantje vervangen durf ik meestal nog wel aan. Maar originele onderdelen, of 3rd party onderdelen van hoge kwaliteit, zijn amper te verkrijgen. Zeker een paar jaar na de release, wanneer je ze pas echt nodig hebt. En met al die glazen achterkanten is het uit elkaar halen ook bijna onmogelijk geworden zonder meer schade aan te richten. Tuurlijk, professionals kunnen dit wel, maar iedereen zou dit moeten kunnen doen. Vroeger kon je met je vingernagel de achterkant van je smartphone lospeuteren en even snel een batterij vervangen. Dat kan helaas al een aantal jaar echt niet meer.
Het is altijd erg makkelijk om maar nieuwe regels en wetten te zien als oplossing. Volgens mij zijn er veel meer factoren afhankelijk van e-waste. Gedrag en bewustzijn van consumenten, software-ondersteuning, tweedehandsmarkt, economie etc. etc.
Altijd maar weer de schuld bij de consument neer leggen.

Het is lastig om betere keuzes te maken als er geen betere keuzes zijn anders dan: geen smartphone kopen. Het probleem van e-waste ga je als consument niet aanpakken door betere keuzes op het gebied van smart phones te maken. Zelfs deze fairphone is daarin maar marginaal beter dan een smartphone die gemaakt is volgens het planned obsolecense principe. Alle losse, vervangen, onderdelen gooi je immers weg. En na 4+ jaar wil je ook deze fairphone waarschijnlijk wel weer vervangen door een nieuwe.

Laten we positief zijn en zeggen dat deze Fairphone dan een tweede leven krijgt. Iemand gebruikt hem nog een jaar of 2 misschien 3.

En dan komt deze smartphone op de grote hoop e-waste net zoals elke andere smartphone. En dan?

Met betere keuzes maken als consument los je het probleem van e-waste niet op. Dat is een leugen die de wereld wordt ingeholpen door bedrijven die winst maken door het maken van e-waste. Net zoals dat hele "wat doe jij om CO2 neutraal te zijn?" verhaal wat BP de wereld in hielp nadat zij de Golf van Mexico naar de klote hadden geholpen met hun olieramp. En iedereen slikt het als zoete koek. Overal zie je nu dit soort onzin voorbij komen waarbij consumten worden gepushed om dure beslissingen te nemen die beter zijn voor het milieu. Nou dan doe ik het volgende: ik beloof dat ik geen miljoenen vaten olie in de oceaan zal dumpen. Daar. Zie? Ik draag mijn steentje bij.

Bedrijven doen uitzichzelf niet wat goed is voor het algemeen belang als dat ten koste gaat van hun winstmarge. Bedrijven moeten verplicht worden om hun producten recyclebaar te maken als we iets willen doen aan het e-waste probleem.
Het feit dat de telefoon volwassen is geworden en daardoor de upgrades eigenlijk vrij marginaal zijn maakt dat je een telefoon tegenwoordig makkelijk 3-5 jaar kan gebruiken. Ook zijn high-end telefoons tegenwoordig zo duur dat je ze niet gauw elk jaar gaat vervangen (uitzonderingen daargelaten). Ik heb nog altijd mijn iPhone 11 Pro als telefoon en die voldoet nog altijd aan al mijn wensen. Enkel de accu wordt wat minder, maar verder zou ik niet weten waarom ik zou upgrade. Camera's zijn ook wat beter, maar voor mij geen 1000+ euro upgrade waard.

Ik denk dat ik dit jaar de accu ga vervangen en dan kan die er weer even tegen aan. Mocht de iPhone 16 echt een upgrade zijn, dan gaat deze gewoon door naar mijn moeder en zal die met gemak de 8 jaar halen.
Ik denk dat je consumenten en bedrijven uit elkaar moet halen in jouw visie. High end telefoons is iets wat wij onze medewerkers echt niet aanbieden. Met 5-600 euro zijn wij al extravagant, alleen haalbaar omdat we meetbaar langer met toestellen doen.

Ook zit je met bedrijfstelefoons met patch beleid en steeds vaker software die de performance negatief beïnvloed (Intune). Wij hadden een vier jaar beleid waarbij via piepsysteem mensen met een drie jaar oude telefoon ook een nieuwe kregen.

Om maar aan te geven, de telefoon die ik gebruik om dit bericht te typen (moto g8) is regelmatig (meermaals per dag) compleet irresponsive, ook na reboot. Bij familie draait dat ding nog helemaal prima, maar die dráaien relatief kaal.
Het is 90% instelling.
Ik zag laatst een reclame dat er kleding gemaakt wordt met lichtgevende fibers, dit om kleding aantrekkelijker te maken zodat deze langer gedragen kan wroden (dat je de kleur van je kleding aan kunt passen).
Het zou gewoon normaal moeten zijn dat je lang doet met je kleding, niet dat dit soort gimmicks er voor nodig zijn.
Gedrag en bewustzijn worden op volle kracht beinvloed door de fabrikanten (marketing hoort er nu eenmaal bij). Er is vanuit die zijde dus maar een hele kleine prikkel voor fabrikanten om iets te doen.

Zonder regels doen bedrijven zelf ook niks, dus ontkom je er voor dit soort dingen waarbij de individuele consument en de fabrikant niet of nauwelijks profijt bij heeft af te dwingen.
Idd. Ze moeten alleen maar high end toestellen maken. En de mensen met iets minder geld kunnen dan een high end van een aantal jaar oud kopen en ze moeten de ondersteuning rekken. Waarom verspillen ze bouwstoffen/grondstoffen om voor een budget telefoon, zo een ding is natuurlijk goedkoper. Maar vaak mankeren ze ook genoeg. (Dit dacht ik in tijden van chip tekorten) moest eens iemand helpen met haar mobiel, tijdens het helpen liep dat ding 3 keer vast en moest opnieuw worden opgestart. Ik vroeg wat ze ervoor had betaald. 200 euro. Ja zonde van het geld en erg frustrerend. En ja er zijn ook high end telefoons die wat kunnen mankeren.

Ik kocht de iphone xs in 2020 en kwam uit in 2018 gebruik em nog steeds met tevredenheid. Toen ie net uit was zag ik mensen met de iphone xs en ik vond em super mooi maar was voor mij veel te duur.

[Reactie gewijzigd door Holmindeboks op 22 juli 2024 14:29]

Het zou helpen als gebruikers uit zichzelf meer kozen voor de Fairphone, dan volgen zonder twijfel meer fabrikanten, maar buiten mijn linkse milieugekkie bubbel kiezen mensen liever voor goedkoop en/of elke <2 jaar voor een een nieuwe telefoon met tal van irrelevante drogredenen als excuus.
Ik zou heel graag een Fairphone 5 willen nu mijn Moto G5 plus aan het einde van z'n latijn is. Maar €700,- is echt heel veel geld, waar ik ook andere dingen mee kan. Ik kan het mezelf dus niet verantwoorden, ondanks de (nu maatschappelijke) kosten aan het milieu.

M'n G5 doet het nog best aardig, wordt alleen erg traag en de randen van het scherm beginnen kuren te vertonen. Helaas heb ik al in geen tijden een update gehad voor zowel Android als beveiliging. Pijnlijk.

Als Fairphone nu ook een versie van rond de €300 à €400 zou hebben dan wordt het een ander verhaal. Ik verwacht dat ze daar alleen te weinig klanten hebben om het rendabel te maken.

Dus er zijn echt valide redenen om niet goedkoop te willen of elke 2 jaar een nieuwe en toch geen Fairphone te kunnen kopen. Misschien heb je alleen rijke mensen in jouw linkse gekkiebubbel?

Ff voor de goede orde: €700,- voor acht jaar ondersteuning (bij aanschaf in beginperiode verkoop) is €90,- per jaar. Met elk jaar neemt de levensduur qua ondersteuning af...

[Reactie gewijzigd door JanvD op 22 juli 2024 14:29]

Nog beter voor het milieu is 2e hands. Ik zie best veel goede 2e hands telefoons voor 300 a 400 euro. Misschien dat Fairphone vooral inzet op de rijke mensen inderdaad, daar zitten de grootste marges denk ik.
Fairphone 4 is gewoon nog te koop, kun je onder de 400 euro krijgen...
en dan koop ik een tweedehandse, en dat is dan mogelijk een excuus voor de verkoper om een nieuwe te kopen met niet-vervangbare accu. Hij/zij goed bezig want geeft een apparaat een nieuw leven, ik blij want geen kinderen ik de kobaltmijn in stuur, en per saldo is er enkel een foon verkocht met een non-replaceble accu. Wat is de winst?
Volgens mij is het beter als de verkoper nog 2 jaar met het device doet, en ik een nieuwe FP koop.
Fairphone heeft een eerlijke prijs, veel andere, goedkopere, toestellen, zijn te goedkoop.
Dan een Fairphone 4 als een 5 buiten budget is. Daar, kun je nog jaren mee doen, na de officiële ondersteuning rooten met een ondersteund OS. En anders zijn er nog Nokia's die bovengemiddeld scoren als het gaat om ondersteuning en repareerbaarheid en echt een klap goedkoper zijn.

Mijn linkse milieugekkiebubbel zijn vooral mensen die het niet al te breed hebben (uitkering tot net iets meer dan modaal), maar die liever 1 keer geld uit geven aan een telefoon waar ze lang mee doen en als het stuk gaat zelf kunnen repareren, omdat dat goedkoper is dan elke keer zoveel jaar een nieuwe telefoon kopen. Bijv. omdat er geen updates meer komen, reparatie niet mogelijk is of duurder dan een nieuw toestel.

Gek is dat de rijke mensen, buiten mijn bubbel, maar wel in de familie, vage kennissen, collega's, klanten, etc. wel bovengemiddeld te besteden hebben en elke 2 jaar een flagship kopen, om Candycrush te spelen en nutteloze berichtjes te liken op Facebook.
Wellicht is een Shiftphone wat voor je?
Het idee van Fairphone vind ik echt top. Echter hebben ze geen telefoon die mij aanspreekt. Voor mij is een Fairphone afgeschreven vanwege:
- te groot
- geen headphone jack (de argumenten die ik hierover gehoord heb, zijn m.i. niet echt geloofwaardig)

De grootte valt mee te leven, maar de headphone jack is en blijft voor mij een must have.
Laat dat lijken maar weg, het word vaak moeilijk zoniet zelfs onmogelijk gemaakt om jouw eigendom te repareren. Al helemaal niet bij hun eigen servicecenters, die repareren zelden/niet, maar vervangen gewoon hele modules of een scherm e.d.

Wat het nog vervelender maakt is als een 3rd party reparatie bedrijf simpelweg niet aan onderdelen kan komen, zoals chips of "de homebrewed lockin keys" die nodig zijn om dat onderdeel te valideren. Dat vind ik nog de ergste vorm van klant(eigenaar) onvriendelijkheid. Helaas laten wij het zelf over ons heen komen, vaak gebrainwashed door de marketing van die bedrijven en zien dat dan als "goede service" en/of goed voor ons.

De EU moet richtlijnen stellen, voor zaken die werkelijk met "security" te doen hebben bijv. , scherpe richtlijnen, al de rest gewoon lock out aka "domme onderdelen" laten blijven. Zodat wij weer het gevoel mogen hebben dat we werkelijk eigenaar van zo'n device zijn.
Ze zijn de PC aan het nadoen maar dan zonder open standaard. FP zou mij persoonlijk pas iets interesseren als die onderdelen ook vervangbaar zijn met iets anders en niet gebonden aan een overkoepelend OS. Laat er eens gewoon een computerscherm mee werken. Dat gaat Android vast niet steunen, helaas.
Zolang het meerendeel een perfect werkende telefoon weggooit in vervanging van een nieuwe kun je wel alles op de fabrikant leggen, maar moeten we ook eens wat aan de consumenten kant gaan doen.
De meeste perfect werkende telefoons worden denk ik gewoon verkocht en nog heel lang gebruikt.
Ja en nee. Ik waardeer en steun in zekere mate dit soort bedrijven en/of initiatieven, maar... er is een reden dat ik niet voor de Fairphone gekozen heb. En dat is basiskwaliteit van meerdere onderdelen van het toestel én de beleving. Accuduur, maar bovenal scherm- en camerakwaliteit zijn voor mij de dealbreakers.

Het komt (ongeacht of je van het Android of iOS kamp bent) in de verste verte niet in de buurt van high-end smartphones zoals de Samsung Galaxy S23 (Ultra) of iPhone 15 (Pro). Sterker nog: ik ben weliswaar van het iPhone kamp in de basis maar heb ook een Xiaomi Android toestel van € 229 van 3 jaar oud en de Fairphone van € 699 is gewoon op sommige vlakken veel minder goed dan de Xiaomi. Qua specs (SoC/ram/opslag) is het aardig vergelijkbaar (mid-range) maar de rest is bij de Fairphone gewoon matig te noemen.

Kortom: ja ik zou best een beter repareerbare telefoon willen, dat ie iets lelijker/dikker wordt vind ik ook geen ramp en een iets hogere basisprijs ook niet, maar dit komt niet eens in de buurt van de betere mid-range Android toestellen van Xiaomi, Samsung, Motorola, etc.

Begrijp me niet verkeerd: ik hoop oprecht dat Fairphone blijft bestaan en we over 3/5/10 jaar een volwaardig, maar dan repareerbaar, alternatief hebben voor de high-end en/of betere mid-range toestellen. Maar het afdwingen zorgt initieel alleen maar voor veel te dure onderdelen, kijk met name maar naar Apple en hun "zelf reparatie service" die 9/10x net zo duur of duurder is dan door Apple laten repareren. Dat is ook voortgekomen uit een bepaalde druk (ik weet even niet meer of het EU wetgeving was of right of repair of iets anders), maar kijk wat dat ons gebracht heeft. Ik durf te wedden dat maximaal 1% van de iPhone gebruikers daar gebruik van heeft gemaakt.

Kijk ik naar de Framework laptop, dan is daar het voornaamste minpunt dat de laptop wat plastic aanvoelt en dus wat goedkoper, maar het is gewoon een hedendaagse Intel/AMD chip met specs, kwaliteit, accuduur, etc. die zich behalve (perceptie van) bouwkwaliteit 1 op 1 kan meten met de laptops van Microsoft, Dell, HP, etc.
Het is pas een succes als er daadwerkelijk minder materiaal wordt gebruikt. Dat betekent dus dat de telefoons langer in gebruik moeten zijn dan die van andere leveranciers. Dat het reparabeler is dan andere wil niet zeggen dat dat doel ook bereikt wordt.
Ik kom in ieder geval nog heel veel oude iPhones tegen (iPhone 8, maar ook hier en daar nog een 6s) . Benieuwd of daar goede cijfers van zijn.

[Reactie gewijzigd door blissard op 22 juli 2024 14:29]

Maar dan stel ik direct de vraag: wat is repareerbaar? Voor sommige voldoet zelfs deze telefoon helemaal niet omdat er bijvoorbeeld geen schemas en geen open firmware van alles is.
Ik neem die scores met een korreltje zout, wat is het nut van een 100% repareerbaar systeem te hebben als de onderdelen niet beschikbaar zijn wanneer je ze nodig hebt. Genoeg mensen op de forums die klagen dat onderdelen van de FP soms weken of maanden achterstaan en van oudere apparaten moet je letterlijk wachten totdat iemand anders hun FP inruilt want ze maken geen nieuwe onderdelen meer.
Een minimum percentage aan repareerbaarheid zegt in de praktijk helaas niet zo heel veel. Stel dat nu net een onderdeel vaak kapot gaat wat niet te repareren is.
Toch ben ik het met je eens. Er mogen best wat strengere wetten komen die fabrikanten verplicht om minimaal een aantal veel voorkomende reparaties mogelijk te maken. Denk aan het vervangen van de batterij, scherm en USB connector. Het liefst moet men dat ook zelf kunnen. De onderdelen en de handleiding moeten dus ook gewoon beschikbaar zijn. Een softwarematige bescherming waardoor alleen "geautoriseerde" reparateurs mogen repareren moet helemaal zo snel mogelijk verboden worden.

Eenvoudige repareerbaarheid heeft wel gevolgen voor de waterdichtheid, maar er zijn wel trucjes om telefoons zodanig waterafstotend te maken dat deze een korte onderdompeling nog kan overleven.

De nieuwe generatie telefoons verschilt de laatste twee à drie jaar eigenlijk maar heel weinig. Een telefoon kan daardoor ook gewoon langer goed meekomen. Een high end telefoon van drie jaar geleden is nu nog steeds beter dan een telefoon uit de middenklasse.
Heel mooi dat het Fairphone is gelukt om een (zo goed als) 100 procent repareerbaar produkt te maken.
Ik denk dat we weten wat je bedoelt, maar dit statement is heel misleidend, je kan onderdelen vervangen. Veel van die onderdelen zijn individueel absoluut niet repareerbaar. Wat ik veel belangrijker hierin vind is de 5 jaar garantie die ze geven, want het gros van de consumenten kunnen zelf hun smartphone nooit repareren. Of ze uberhaupt dat door iemand anders willen laten doen is ook nog maar de vraag, want het is niet alleen de onderdelen, maar ook het werk en een reparatieshop draaiend houden is ook niet goedkoop.

Maar die repareerbaarheid en garantie komt met een heel fors prijskaartje (€700 MSRP) en specs die passen bij een veel goedkopere smartphone.

Daarnaast vraag ik met af hoe goed dit werkt op de hele lange termijn. Eigenlijk hoef je die eerste 5 jaar niets zelf te repareren, maar hoe lang daarna wordt het allemaal nog ondersteund en zijn er onderdelen voor te vinden? De Fairphone 2 ging eerder dit jaar EOL qua software support, totale support duur: 7 jaar en 3 maanden. Een iPhone 6 wordt staat na ruim 9 jaar nog steeds op de software support list...

Dan hardware: iFixit verkoopt geen Fairphone 2 onderdelen meer, maar heeft nog steeds onderdelen te koop voor de (veel) oudere iPhone 6... Hell, iFixit verkoopt nog steeds vervangende batterijen voor de allang niet meer ondersteunde iPhone 3G.

Ja, je kan in theorie je Fairphone 5 perfect voorzien van vervangende onderdelen, tenminste: 'zolang de voorraad strekt' en zo lang en software support is...

En zullen we het dan meteen ook eens gaan hebben over de kosten van de vervangende onderdelen? Een iPhone 13 batterij bij iFixit is €35, een Fairphone 5 batterij is €40 bij iFixit...

Is het een interessante ontwikkeling? Absoluut! Is het een product zonder een berg kanttekening? Hell no!
Maar aan de andere kant zijn de iFixit reparatiescores van de iPhone's heel veel lager. Dus het kan dan wel zo zijn dat een iPhone 13 accu 5€ goedkoper is, maar als het vervangen zo veel ingewikkelder is dan is het die 5€ voor een doorsnee consument wel waard.

Met de beschikbaarheid van onderdelen heb je uiteraard wel een punt. Dat is voor een kleine fabrikant als Fairphone uiteraard lastiger en 3rd party onderdelen zullen er ook minder zijn. Maar hoe succesvolller ze worden, hoe minder dit een issue zal gaan zijn.

Het blijft dus even afwachten hoe de FP5 het op de langere termijn qua software ondersteuning en beschikbaar heid van onderdelen gaat doen, maar wanneer je volledig eigenaar van je telefoon wilt zijn en makkelijke repareerbaarheid en duurzaamheid van belang vindt dan is dit eigenlijk je enige optie.

En ja, het is een duur toestel voor de bare specs, maar als je verder kijkt dan alleen de specificaties dan is de prijs best realistisch.
Duurzaamheid is natuurlijk ook relatief. Het enige wat ik na 5-6 jaar iPhone 6 verbruik moest vervangen was de batterij. Uiteindelijk is de hele iPhone 6 vervangen door een iPhone SE, na 6 jaar gebruik. Deel daarvan was ook omdat de software support zou eindigen, maar dat is ondertussen nog steeds niet geëindigd. Ik heb ook een iFixit battery kit besteld om de batterij te vervangen in de iPhone 6 om nog als backup smartphone te fungeren voor het geval er in huis eentje stuk gaat. Maar inderdaad een batterij vervangen in een iPhone is niet 'effe' geregeld en staat naar bijna drie jaar nog steeds op de to-do list...

Echter vraag ik me af hoe goed de FairPhone 5, met de specs die het heeft, het zal doen in de Android software wereld over 6+ jaar... Dat issue speelde niet bij de iPhone 6 toen ik deze kocht, dat was toen het snelste model in de lineup, het SE (budget) model wat ik bijna drie jaar geleden kocht heb ik ook zo een vermoeden van dat ik daar eerder tegen de hardware limitaties ga aanlopen qua software. Wat mogelijk wel of geen issue gaat zijn, afhankelijk van de situatie dan.

Iets als Whatsapp heeft een minimum van iOS 12+ nodig, wat maximaal draait op bv. die iPhone 6. Maar iets als Spotify vereist iOS 14+ (Apple Music bv. iOS 10+), maar een Netflix iOS 16+... Het gaat dus ook heel erg afhangen van de apps die je gebruikt. Een MS of Google authenticator vereist voor de een of andere reden een iOS 15+...

Dat is iPhone, maar Android heeft natuurlijk ook dergelijke eisen, maar daar lijken ze een heel stuk vergevensgezinder te zijn met de minimum Android version. De EOL Fairphone 2 zou met Android 10 (de max versie die daar op zou draaien) nog prima al die apps kunnen draaien...
Ik heb geen idee hoe het met de eisen van Android en de hardwarematige beperkingen uit gaat pakken, maar mijn ervaring is dat je met Android het door de custom roms lang vol kunt houden. Ook daar zul je uiteindelijk tegen de grenzen aan gaan lopen, maar de meeste toestellen zijn met, bijvoorbeeld, Lineage nog geruime tijd na het eindigen van de ondersteuning van de fabrikant nog goed up-to-date te houden. En Android is inderdaad vergevingsgezinder dan iOS

De grote vraag bij de FP5 is wel of de hardware de software van 2031 nog bij kan benen, maar dat moeten we gaan zien. Voorlopig ben ik in ieder geval erg gelukkig met mijn FP5.
Anoniem: 1028301 10 december 2023 13:33
Jammer dat ze ontzettend veel data willen graaien als je besluit om je te registreren, zodat je in aanmerking komt voor verlengde garantie tot 5 jaar.
Data die onder andere met Google, Trustpilot, Bloomreach wordt gedeeld.
Het privacybeleid is van februari 2023.
Je kan de FairPhone hardware ook krijgen met andere systemen zoals /e/-os bijvoorbeeld. En dat is inclusief de nodige garanties. Voor nieuwe hardware kan het even duren voordat ze door alternatieven wordt ondersteund omdat er wat gebouwd moet worden.

nieuws: Murena brengt eind september /e/OS-versie van Fairphone 5 uit
https://shop.fairphone.com/nl/fairphone-e-operating-system
https://murena.com/shop/s...d-new/murena-fairphone-5/

[Reactie gewijzigd door beerse op 22 juli 2024 14:29]

Anoniem: 1028301 @beerse10 december 2023 14:57
Je kan de FairPhone hardware ook krijgen met andere systemen zoals /e/-os bijvoorbeeld. En dat is inclusief de nodige garanties. Voor nieuwe hardware kan het even duren voordat ze door alternatieven wordt ondersteund omdat er wat gebouwd moet worden.
Heb er een met /e/os.
Die garanties zijn er pas weer als je hem terug zet naar de Android waar mee de telefoon geleverd is.
Als ik mijn fairphone voor reparatie inlever zal ik ze op voorhand wissen. Het installeren van een nieuw OS verzekert mij redelijk dat mijn prive gegevens echt niet meer terug te halen zijn.

Dat FairPhone voor reparatie haar eigen os installeert, daarmee diagnose doet en repareert en daarna een schone installatie terug levert vind ik alleen maar goed/handig. Als de garantie verloopt via de leverancier van /e/os, dan verwacht ik dat zij na de reparatie /e/os er weer op zetten.

Ja het is lastig/jammer/uitdaging om na reparatie /e/os er weer op te zetten. Maar dat geeft mij wel de garantie dat ze niet bij mijn privé gegevens zijn geweest.
Best knap om een ander OS of reset uit te voeren indien de telefoon stuk is. Kan misschien in sommige gevallen wel maar soms ook niet.
Inderdaad is dat probleem afhankelijk.Uit mijn persoonlijke verleden weet ik dat ze bij telefoon reparatie diensten vaak het toestel in een sokkel zetten met de nodige aansluitingen, inclusief eventueel speciale diagnose aansluitingen en zo vanaf een ander systeem het hele toestel kunnen uitlezen. Om dieper te komen flashen ze daarbij het hele toestel eventueel zelfs met een diagnose systeem. En daarbij hebben ze mogelijk niet eens het scherm nodig, niet voor beeld en niet voor invoer.

Met mijn FPh3 heb ik het nog niet geprobeerd maar het zou zomaar kunnen dat ook jij en ik het vanaf een ander systeem met tools als adb (Android Debugger) of zo iets en het juiste image ook kunnen.
Anoniem: 1028301 @beerse10 december 2023 16:40
Je kan de FairPhone hardware ook krijgen met andere systemen zoals /e/-os bijvoorbeeld. En dat is inclusief de nodige garanties. Voor nieuwe hardware kan het even duren voordat ze door alternatieven wordt ondersteund omdat er wat gebouwd moet worden.

nieuws: Murena brengt eind september /e/OS-versie van Fairphone 5 uit
https://shop.fairphone.com/nl/fairphone-e-operating-system
https://murena.com/shop/s...d-new/murena-fairphone-5/
Hier wist ik vanaf, echter de tweede link gaat over de Fairphone 4.
Ik heb de telefoon bij een bedrijf laten voorzien van /e/os, na volle tevredenheid, nu nog uitzoeken hoe het toestel werkt, want ik loop nog tegen een aantal zaken aan.
Je hebt zeker een punt maar met Google delen doe je natuurlijk al per definitie aangezien je Android gebruikt.
Fairphone 5 wordt (met 10% bovenop de prijs) optioneel geleverd met /e/OS, via Murena.

/e/OS werkt ook aan een "easy installer" voor de Fairphone 5. Het laatste wat ik hier van gehoord heb is dat de easy installer "eind dit jaar" zou komen, maar hij staat nog niet in de lijst van /e/OS/. Fairphone 3 en 4 wel. Het is al mogelijk om /e/OS op de Fairphone 5 te krijgen, maar heel simpel schijnt dat nog niet te zijn.

/e/OS is een "deGoogled" versie van Android, geforkt van LineageOS.
Ik ben zelf een beetje huiverig om over te stappen naar een nieuw OS op mijn nieuwe telefoon, zelfs als de "easy installer" werkt met Fairphone 5. Aan de andere kant ben ik wel zo gevoelig voor privacy, dat ik de stap tzt misschien toch maar neem.

Kleine kanttekening is trouwens dat /e/OS, via Murena, een eigen cloudservice levert als alternatief voor de Google cloud services. Ik weet nog niet helemaal wat ik daarvan vind.

[Reactie gewijzigd door Kjoe_Ljan op 22 juli 2024 14:29]

Ik gebruik inmiddels al enkele jaren e/OS op mijn Fairphone 3.
Sinds een paar weken ook geroot (want wie geen admin-rechten heeft, is niet echt eigenaar..)

Nu ben ik niet bang voor een beetje command line scripting, maar de 0.16 build van e/OS flashen op mijn FP3 was een kwestie van dubbelklikken op het .sh-script uit de tarball (Linux, maar er lig ook een windows .bat naast).
Aangezien de image-tarball zelfs een kopie van `fastboot` aan boord heeft, hoef je tegenwoording niet eens meer ADB zelf te installeren, echt "klikken en gaan".

En alles loopt gewoon soepeltjes: internet bankieren, fair-email, firefox met een handjevol adblockers, syncthing om mijn fotos live met m'n NAS te synchroniseren, WireGuard VPN erop, OsmAnd+ / OpenStreetmap voor de (offline!) navigatie.. ik mis eerlijk gezegd niets meer t.o.v. Google's ommuurde tuintje.
Niet noodzakelijk je kan er standaard al een debloaded Android opzetten.
Dit vindt ik dan toch wel weer een mooie aanvulling. FairPhone maar wel alle data willen delen als je gebruik wilt maken van verlengde garantie. Gezien het een Nederlands bedrijf is, is het misschien leuk om als Tweakers redactie hier achter aan te gaan, en miss een verschil te kunnen maken!
Ja goed punt, maar dont let perfect be the enemy of good.

prioriteit ligt hier ook bij duurzaamheid
Wat willen ze behalve behalve wat standaard persoonsgegevens en het imei nummer nog meer allemaal dan?
Anoniem: 1028301 @Alxndr11 december 2023 09:13
Wat willen ze behalve behalve wat standaard persoonsgegevens en het imei nummer nog meer allemaal dan?
Heb het niet zo bij de hand, geboortedatum, telefoonnummer, te veel naar mijn zin, daarom heb ik het afgekapt.
Dat ze maar stikken in hun 5 jarige garantie.
Overigens heb je als consument recht op een goed werkend product, ook na de garantieperiode van 2 jaar.
Meer hierover op www.
Feitelijk ‘koop’ je dus garantie bij d.m.v. het delen van je data.
Enfin, zoals je al aangaf je hebt recht op een goed werkend product, ook na de 2 jaar garantietermijn. Zeker voor een dergelijk duur apparaat.
Toch jammer dat een telefoon zonder 3.5 mm jack een dergelijke score kan krijgen. Gezien je hier altijd extra e-waste moet maken voor koptelefoons/oordopjes met niet verwijderbare accu's of anders extra verpakking/vervoer voor een USB-C naar 3.5mm adapter.
Wat er niet op zit, kan niet kapot gaan. En een audio-dac is ook aan kwaliteit onderhevig zoals de RaspberryPi laat zien: Er zijn naast de standaard aanwezige analoge audio uitgang heel veel uitbreidingskaartjes beschikbaar voor betere audio.

Zelf heb ik de stekker ook altijd gebruikt. Mijn vorige toestel (de sony Z2) had een 3.5mm jack en kwam met heel goede oortjes er bij. Die wilde ik in de opvolger, de FPh3 gebruiken maar dat werkte niet. Toen pas bleek dat de 3.5mm jack voor die sony met meer contacten werk dan de 'standaard'. En van die standaard beleken er ook 2 verschillende te zijn.

Ja, ik mis die 3.5mm aansluiting, vooral de kwalitatief goede oortjes en bijgaand geluid. Wel gebruik ik ondertussen een bewust zelf gekozen blue-tooth setje en dat werkt met alles wat bluetooth biedt.
Alleen het punt is, in elke telefoon zit een DAC. Gezien er ook een speaker in zit. Van die DAC is het letterlijk 3 kabeltjes en je hebt een 3.5mm poort (L, R, Gnd). Daarbij zijn er nog veel telefoons die analoge audio via USB-C leveren, dus daar is gewoon letterlijk het USB-C poort verbonden met de DAC.

Er is werkelijk 0 reden te bedenken om een 3.5mm jack weg te laten, oké op het kunnen verkopen van bt oordopjes.
De analoge signalen die van de dac naar de speakers gaan en de analogen signalen die van de microfoon naar de adc gaan hoeven niet het niveau te hebben van wat er op de 3.5mm jack hoort te staan. Tel daar bij dat de gemiddelde telefoon meerdere microfoons hebben om omgevingsgeluid te onderdrukken, ruisonderdrukking te doen en ook voor de hands-free mode en dat er aan de speaker kant vergelijkbare wensen zijn, kan je bedenken dat er voor de 3.5mm jack aansluiting toch aparte electronica nodig is.

En dan heb ik het nog niet over het verschil in audio eisen: Spraak herkenbaarheid is iets heel anders dan hifi.

Dus nee, een 3.5mm jack met analoge signalen is niet eenvoudig een draadje verbinden. Helaas.
Oké dan maak je een paar extra aansluitingen op die DAC. Ik heb hier thuis een DAC liggen die meerdere microfoons aankan, andere input bronnen, (meerdere digitaal zelfs) en verschillende uitvoeren. Van speakers tot koptelefoons. Allemaal in 1 dac. De slimme mannen en vrouwen bij Fairphone kunnen dat vast ook wel bedenken. Bij Sony zit er bv nog steeds een 3.5mm jack in de telefoons. En ik kan voor 10 euro een digitale radio kopen met ook een 3.5mm jack. Zo moeilijk is het niet.
Als je het over radio hebt: De gsm standaard heeft altijd voorzien in een beschikbare fm-radio die de bedrading van de koptelefoon als antene gebruikt. Jammer dat die optie door veel hardware leveranciers niet meer wordt geboden. De hardware zit er in maar komt niet meer uit de chips.

Bedenk dat de losse hardware die jij koopt niet veel kost omdat de ontwikkeling al jaren lang is terugverdiend en ze alleen nog maar gemaakt hoeft te worden. Als de bestaande hardware of gekende oplossingen mee genomen moeten worden in nieuwe ontwikkelingen, dan is het een ander verhaal. Tel daar bij dat de ruimte in een chip en de ruimte voor bedradingen, zeker met een externe aansluiting erg duur zijn, vooral in de ontwikkeling.
Daar heeft Fair-hone dus ook aan gedacht gezien het feit dat ze ook een koptelefoon en earbuds op de markt brengen.
https://www.bol.com/nl/nl...It9L2cN-KbCEaArWiEALw_wcB

https://www.bol.com/nl/nl...fXRGZA_0_4.8.ProductImage
Waar je bij de oordopjes niet zelf de accu kan vervangen. Verder moet je dan sowieso een nieuwe kopen. Ik heb hier een koptelefoon van 20 jaar oud liggen, die vereist een 3.5mm aansluiting. Dus kan ik die niet aansluiten op deze open "fair" telefoon.

[Reactie gewijzigd door ShadLink op 22 juli 2024 14:29]

Ja dit is natuurlijk een beetje zoekerij.
Een 20 jaar oud apparaat willen gebruiken kan, maar verwacht dan niet dat er zonder iets van adapter nog gebruikt kan worden. Als we geluk hebben kan dit over 20 jaar wel als USB c de standaard blijft. Als je gewoon een kleine adapter koopt is er niks aan de hand. Of je moet in dit geval een andere telefoon kopen die verder veel minder duurzaam is.
Maar ik kan vandaag nog koptelefoons kopen die énkel een 3.5mm kabel hebben. En dan zijn dat vooral de wat duurdere koptelefoons. Ook op telefoons en (helaas) tablets na heeft elk apparaat nog gewoon een 3.5mm jack. Mijn PC heeft er meerdere, mijn mac heeft er 1, mijn macbook heeft er 1, mijn Nintendo Switch heeft er 1, mijn TV heeft er 1, mijn radio heeft er 1. Waarom niet op telefoons? Geef mij 1 goede reden.
Ruimte, in een telefoon en soms tablet is ruimte bepalend voor hoe de telefoon gaat functioneren, of dat nu (een grotere) batterij is, meer ruimte voor een SoC en koeling of iets anders als een (telescoop of betere) camera.
Dus waarom twee poorten maken met een losse functie als je er 1 kan hebben voor laden/data en muziek zoals koptelefoons.
In alle andere apparaten (die jij aanhaalt) is dit niet het probleem omdat je vaak ruimte 'over' hebt of in ieder geval een 3.5mm poort niet significant is voor het presteren of functioneren van een apparaat.
Ik zeg niet dat dit perfect is maar wel logisch en dus een adapter voor je telefoon in dit geval wat ik al zei best een goede oplossing is. Als je wat extra technisch bent kun je als je het alleen voor usb c gebruikt ook de connector vervangen.

Zoals ik zei als je echt wil dan moet je een telefoon kiezen die ook 3.5mm ondersteunt, maar ik denk toch dat dat steeds zeldzamer wordt.

Daarnaast gebruikt tegenwoordig een grote groep alleen nog maar draadloze koptelefoons dus is het nog minder logisch om een 'loze' aux output te hebben. En nee dat is niet voor audiofielen of mensen die 0 latency willen maar in dat geval kom je dus terug bij mijn eerder punten.

Als je met 3.5mm kon laden dan was dit probleem er ook niet geweest maar dat is nooit geïmplementeerd en zal denk ik ook niet gebeuren.

[Reactie gewijzigd door PaulHelper op 22 juli 2024 14:29]

Ruimte? Sony maakt nog steeds telefoons met 3.5mm jacks. En ik heb hier nog een iPod shuffle liggen (doet het helaas niet meer), maar die heeft ook een 3.5mm jack. Dus Ruimte is geen reden. Behalve dan alles steeds dunner te willen maken, wat ik sowieso al niet begrijp.
Snap je het nou echt niet? Inderdaad Sony maakt telefoons met 3.5mm maar dat komt vrijwel zeker door een balans waardoor iets anders iets minder is, bijv een stukje kleinere batterij. iPod shuffle is nooit technisch hoogstand geweest. Een chip om opslag te lezen en dan muziek uit te sturen dus heel klein als ook weinig energie verbruik want weinig te doen en dus snel ruimte 'over'.
Ruimte is wel degelijk een reden. En dat is nou eenmaal de tendens dat alles dunner moet. Afhankelijk van de persoon kan dit wel degelijk fijn zijn.
Als je de telefoon 0,2mm dikker maakt past er in elke telefoon een 3.5mm jack. En minimaal dezelfde accu qua vermogen.


Verder klopt er ook niks van je reactie:
Deze Sony uitvoering: Sony Xperia 5 V Blauw heeft een 5000mah accu.
De fairphone 5?: uitvoering: Fairphone 5 Transparant 4200mah
De Sony telefoon is zelfs dunner en kleiner dan de fairphone.
Ik herhaal nog een keer; er is geen enkele reden géén 3.5mm jack in te bouwen, muv een financiële voor de producent van oordopjes.

[Reactie gewijzigd door ShadLink op 22 juli 2024 14:29]

Ja je kunt zo door blijven gaan maar we draaien in cirkels. De Fairphone is sowieso al er definitie niet direct te vergelijken vanwege de repareerbaarheid. Waarom doen niet alle bedrijven dit? Omdat het ofwel duurder is maar ook anders moet bouwen om alles zo makkelijk te kunnen vervangen.
Dus ja bij die vergelijking heb je gelijk maar is die Sony ook alles dezelfde standaarden als Fairphone. Nee niet eens in de buurt.

Een zeer globaal beeld maar als je filter op telefoons boven 300 euro
Even dik of minder en evenveel accu of meer kom je met aux vs zonder aux uit op 50 tegen 100 resultaten. Nou kan ik niet ook nog een performance en de rest matchen in 1 keer maar daar zie je dat de high end toestellen met die specificaties vaker geen aux hebben.
Maar dit is geen apples to apples dus beter dan dit kan ik het zo niet echt maken zonder een research paper erover te maken.

categorie: Smartphones

[Reactie gewijzigd door PaulHelper op 22 juli 2024 14:29]

Je kunt beter niet proberen deze persoon te helpen. Hij ontwerp zelf electrónica maar snapt niet dat je in een ultra dunne laptop geen geheugen kan uitbreiden.
Koop je er er een verloopstukje bij van 10 euro en is het opgelost?

https://shop.fairphone.co...apter-3-5mm-18?ci=1#attr=
De USB-C naar 3,5mm adapter kan je ook bij het Kruitvat ophalen. De waiste valt dus best mee. De verpakking is daar zelfs van karton.

[Reactie gewijzigd door dabronsg op 22 juli 2024 14:29]

En die adapters zijn uit het niets in de kruidvat beland?
De 3,5 mm jacks komen ook ergens vandaan voordat ze in je telefoon zitten. Komen ook niet uit het niets
Die zijn gemaakt van hetzelfde materiaal wat er al in de telefoon zit, dus dat is direct verwaarloosbaar. USB-C -> 3.5MM kabeltjes zijn niet van hetzelfde materiaal gemaakt als de rest van de spullen bij de Kruidvat. En komen over het algemeen van derde partijen bij die winkels, dus extra verpakkingen, extra vrachtwagens, extra vervuiling. Alléén omdat een bedrijf te goedkoop was om voor 0,05 cent een 3.5mm jack aan te brengen.
Maar je hebt dus ook een adapter van Fairphone zelf, dus dan zit je qua duurzaamheid weer een stuk beter.

https://shop.fairphone.co...apter-3-5mm-18?ci=1#attr=
Met het kopen van een aansluiting is een fabrikant er nog niet. Het ontwerp heeft een aanpassing nodig, er moet een dac in en wellicht moet je nog iets doen aan waterdichtheid. Daarna moet je er ook nog garantie op geven. Het weglaten van een mechanische aansluiting is dan opeens aantrekkelijk.

Zelf heb ik ook liever een 3,5mm aansluiting, maar ik snap waarom je hem steeds minder ziet.
Of je koopt een USB-C koptelefoon of oortjes. Die bestaan ook. Ze zijn niet zo goedkoop als 3.5mm modellen, maar wel minder duur dan vergelijkbare bluetooth oortjes. En je kan ze op elk apparaat met USB gebruiken.
Hoezeer ik ook vind dat een fabrikant absoluut niet duurzaam bezig is met het afgeven van dit signaal dat je bestaande audio apparatuur te "ouderwets" is om zonder dongle aan te sluiten, heeft dat met repareerbaarheid van de telefoon zelf niet veel te maken.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 57411 op 22 juli 2024 14:29]

Ach, 1x een adapter aanschaffen en het is toch klaar? Heb ik ook met gedaan. Vond het inderdaad een nadeel maar niet groot genoeg om de FP5 niet aam te schaffen (er stonden voor mij teveel voordelen tegenover). Maar nu gebruik ik de oortjes toch al niet vaak en al helemaal niet tegelijk met laden. Maargoed, die afweging kan ik natuurlijk niet voor andere mensen maken.
Dan koop je er de Fairphone koptelefoon bij: Fairbuds. Opgelost!
Waarom moet ik een nieuwe koptelefoon kopen als de koptelefoon die ik al heb nog goed genoeg is? Het is toch reuse, reduce, recycle. Niet "buy new thing".
Met deze logica zou ieder apparaat nog steeds Serial, Vga en SCSI poorten gebruiken want ik ga toch geen nieuwe randapparatuur kopen met een usb c of hdmi connector terwijl mijn apparaat uit 1990 nog prima werkt?

De realiteit is gewoon dat het overgrote deel van de mensen bluetooth speakers en koptelefoons hebben dus kan de ruimte van een aux poort gewoon beter gebruikt worden voor andere zaken in een toestel. De kleine groep mensen die per se geluidsapparatuur met aux willen gebruiken kunnen prima eenmalig een adapter halen zonder een groot impact op het milieu.
Met deze logica zou ieder apparaat nog steeds Serial, Vga en SCSI poorten gebruiken want ik ga toch geen nieuwe randapparatuur kopen met een usb c of hdmi connector terwijl mijn apparaat uit 1990 nog prima werkt?
Een apparaat die zegt open en fair te zijn zou dat idd moeten hebben, of daar de optie voor hebben. En ja er zijn nog steeds moederborden te krijgen die al die aansluitingen hebben. Exact om die reden.
Ik heb me recentelijk inderdaad verbaasd over een mini-PC, iets waar elke cm2 printed circuit board zo klein mogelijk moet zijn, die nog de oude seriële COM-poort heeft. Misschien handig voor de hobby?
Met deze logica zou ieder apparaat nog steeds Serial, Vga en SCSI poorten gebruiken want ik ga toch geen nieuwe randapparatuur kopen met een usb c of hdmi connector terwijl mijn apparaat uit 1990 nog prima werkt?
Mijn laptop moet inderdaad nog steeds een vga poort hebben. Projectoren gaan laaaaaaaaaang mee en de presentatie-infrastructuur wordt niet altijd even vlotjes aangepast naar nieuwere video standaarden.
Bij mijn RaspberryPi's heb ik een verloopstukje HDMI naar VGA. Werkt prima op een oude vga monitor. Is wellicht een oplossing voor je projectoren.
Niet mijn projectoren, projectoren van plekken waar ik presentaties geef.

Een dongle is dan een extra complicatie waaraan gedacht moet worden, iets dat ik op dergelijke momenten kan missen als kiespijn.
Een koptelefoon met draad is ook e-waste. Dit is echt moeilijk doen om het moeilijk doen.
Ik vind het echt een mooi ding. En moet je zien, als een mini bedrijfje als fairphone dit al kan, stel je voor dat de grote spelers zich aan zoiets zouden wagen. Die pretenderen heel duurzaam te zijn met hun BS van we geven je geen lader meer, maar dat is een behoorlijk wassen neus vergeleken met wat Fairphone hier laat zien.
Tja, natuurljk pretenderen de grote jongens (Apple etc.) duurzaam te zijn. Maar alleen omdat ze daartoe enigszins “gedwongen” worden om duurzaam(er) te zijn. Onder de streep willen die bedrijven, zoals jij ook weet, maar 1 ding: nog meer geld (nog meer groeien). Als je echt beseft hoeveel Apple als bedrijf waard is. Hoeveel de top 10-20 grootste bedrijven ter wereld waard zijn en hoeveel geld zij bezitten. Armoede is echt wel de wereld uit te verhelpen als men echt wil.

Iig mooi om te zien dat er dit soort initiatieven zijn zoals fairphone.
Fairphone is ook gewoon door een bedrijf gemaakt. Alleen zijn beursgenoteerde bedrijven bij wet verplicht om de belangen van de aandeelhouder na te streven, en dat uit zich meestal in winstmaximalisatie.

Als je focust op je leveranciers eerlijk te betalen en duurzaamheid, zal je in onze samenleving nooit een echte grote worden. Maar dat hoeft ook niet, en het super dat ze tonen dat dit kan, en het schril contrast aantonen met de tech giganten die opscheppen met hun greenwashing rommel zoals geen opladers, 2% plastic uit de oceaan, etc.

Moest ik een nieuwe telefoon nodig hebben, zou deze zeker op de shortlist staan, ondanks de hoge prijs voor een lower mid-range ervaring. Alleen bij de cameras heb ik twijfels of ze goed genoeg zijn voor familiekiekjes die soms wel in een groter formaat uitgedrukt worden.
Fairphone is ook gewoon door een bedrijf gemaakt. Alleen zijn beursgenoteerde bedrijven bij wet verplicht om de belangen van de aandeelhouder na te streven, en dat uit zich meestal in winstmaximalisatie.
Dat is iets uit de VS wat ook daar al achterhaalt is.
Nee, dat is de realiteit. Dit is iets wat voor NVs geldt in z’n algemeen.
De aandeelhouders zijn grotendeels mensen of nog erger, aandelenhandelaars (bedrijven die niks anders doen dan in aandelen handelen), wiens bron van inkomsten, de in- en verkoop van aandelen inhoudt. Ofwel. Alles kortetermijn.

Als jij 10% marge per kwartaal bij toko A krijgt en maar 3% bij toko B, maar toko B is sympathieker, dan ga je voor toko A.
Over 3 maanden kijk je wel verder naar welke toko dan weer met geld gaat opleveren.
Of nog erger. Nu inkopen voor 30,00, morgen (of eerder) verkopen voor 30,73. Als je dat met een miljoen euro doet, heb je toch in één dag ruim 24.000 verdiend.

Als je een BV hebt, dan ben je vaker echt verbonden. Dan ga je ervoor om het bedrijf echt neer te zetten. Je aandelen aan je kinderen overbrengen, enz.
Dan interesseert het je echt, wat de langetermijnvisie is van het bedrijf. Aandeelhouders zijn vaak ook hoe mensen binnen het bestuur van zo’n bedrijf.

(Bovenstaande voorbeelden zijn uiteraard uitersten en er zit uiteraard een grijze marges in)
Daar ging het niet over, de bewering was dat bedrijven een wettelijke verplichting hebben om zoveel mogelijk winst te maken.

Dat is al 10 jaar dmv gerechtelijke uitspraken achterhaald.
Een bedrijf kan gerust zich inzetten voor millieuzaken bijvoorbeeld.

Fairphone is trouwens geen beursgenoteerd bedrijf.
Noem één beursgenoteerd bedrijf dat dat doet. (En dan doel ik niet op het helpen van de marketingmolen: “wij zijn goed bezig, want je krijgt er geen lader bij en de verpakking is nu helemaal van karton!” (Wat natuurlijk goede ontwikkelingen zijn, maar je snapt wat ik bedoel))
NV’s zijn gechargeerd de facto ‘slaven’ van hun aandeelhouders. Voor de rest, zie mijn vorige reactie. Aandeelhouders van NVs kijken maar naar één ding.

Die wetgeving die winstmaximalisatie vereist is er, bij mijn weten, ook nooit geweest. De ‘supreme court’ had dat alleen bevestigd toentertijd. Ze zullen er redelijkerwijs dus wel alles aan doen om dat te bewerkstelligen. Uiteraard zijn er morele zaken en bewuste (maar legale) milieuvernietiging, enz, in de praktijk ook meespelen.
Ik wil niet suggereren dat alle NVs ‘kwaadaardig’ zijn😊
Bcorps of social enterprises zijn zo.

https://legislate.ai/blog...verything%20else%E2%80%9D.

Nogmaals dit is geen verplichting was het ook nooit.

En nogmaals fairphone is geen beursgenoteerd bedrijf :-)
"Armoede is echt wel de wereld uit te verhelpen als men echt wil."

Ik denk dat dat een utopie is, als iedereen genoeg geld heeft om aan armoede te ontsnappen wil er niemand meer in de smartphone fabriek of de lithium mijn werken om jou telefoon mogelijk te maken. Harde realiteit dat wel...
Gezien de definitie van armoede zal dat bestaan zolang er inkomsten ongelijkheid is
Nee hoor, armoede is onder een bepaalde inkomensgrens zitten, je kan perfect iedereen daarboven hebben en toch nog inkomsten ongelijkheid hebben.
Onder de streep willen die bedrijven, zoals jij ook weet, maar 1 ding: nog meer geld (nog meer groeien).
En dan kan je natuurlijk niet afkomen met "De duurzaamste smartphone is degene die al hebt".
En dan kan je natuurlijk niet afkomen met "De duurzaamste smartphone is degene die al hebt".
En breng daar maar iets tegenin. Behalve als je telefoon defect raakt en de fabrikant werkt niet mee.
Dat is een beetje onzinnige opmerking, armoe los je niet met geld op. Daar heb je scholing voor nodig. En decennia om van het denkbeeld af te komen dat als je arm bent niks kan betekenen voor je zelf. Geef al dat geld aan de armen en ze gaan het er van nemen. Direct ligt de hele wereld een paar maanden stil. Zoek maar eens op wat er gebeurt als je goede plantages van rijke aan de armen heeft. Tip graanschuur van Afrika.
Mooi dat het concept nog steeds bestaat (en blijkbaar werkt). Als ze ook een versie met wat kleiner formaat scherm zouden leveren, zou dat mijn volgende telefoon worden. Maar schermen <6" lijken nauwelijks nog te bestaan.
Wacht even. Als Fairphone een scherm heeft dat <6" dan wil je overstappen naar Fairphone. Dus niet wegens het concept, want andere merken hebben volgens jou ook nog nauwelijks schermen <6". Dus als andere merken, evenals Fairphone schermen heeft >6" dan ga je voor een ander merk en niet voor het concept?
Het concept is mooi, maar ik wacht nog op het moment dat er ipv een nieuwe telefoon alleen een nieuw moederbord oid wordt uitgebracht, zodat je de rest kunt houden en je mobi weer 5 tot 8 jaar mee kan. Dan pas heb je echt een modulaire telefoon. Nu zie ik de winst nog niet echt ten opzichte van de grote merken, waar je gekke dingen mee moet doen om ze stuk te maken.
Bedenk dat fairphone voorop de site heeft staan dat je huidige telefoon de duurzaamste is. Blijf die gewoon gebruiken tot ze fysiek versleten is.

Toen mijn vorige toestel versleten was heb ik de stap gedaan en voor de fairphone 3 gekozen, die was toen net uit. Ondertussen doet die het nog steeds. Het afgelopen jaar de accu vervangen en kort daarop is door fairphone de volgende androud versie uitgegeven.

Dus je hoeft alleen maar te wachten tot je huidige toestel fysiek versleten is, de rest is er al.
Mooi om dit te lezen, hopelijk gaan meer fabrikanten dit voorbeeld aannemen.
Staat nog steeds op m'n verlanglijstje.
Als ze het bij Fairphone nu ook nog mogelijk om crowdsourced aanpassingen/aanvullingen aan de telefoon te maken, zoals ze bij Framework doen, zodat je bijvoorbeeld een fysiek toetsenbord zou kunnen maken/ontwerpen voor de Fairphone, dan zou het voor mij de ultieme telefoon zijn/worden.
Ik heb dit toestel ook maar eens een kans gegeven als vervanger van mijn Samsung S10e (die voor mij nog snel zat was maar de accu werd slecht en omdat de support verlopen was wilde ik de accu niet meer vervangen). Ik heb een hekel aan een nieuw toestel omdat het altijd gedoe is om alles weer naar mijn zin ingesteld te krijgen. Ik hoop dat ik daar nu 8 tot 10 jaar vanaf ben. Dat de grondstoffen zo fair mogelijk gewonnen zijn is mooi meegenomen.

Fijn dat ze een goede score hebben gekregen. Ik hoop dat er meer fabrikanten gaan volgen.
Ik neem aan dat de opslag is uit te breiden met microsd, niet het geheugen.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.