Audiochatapp Clubhouse groeide hard afgelopen maanden en heeft inmiddels een waardering van een miljard dollar. Desondanks liggen er problemen te wachten op de app. Er moet nog een verdienmodel komen, de pandemie zal een keer eindigen en moderatie is lastig met audio.
De groei van Clubhouse gaat snel. De app kwam uit in april vorig jaar en trok binnen een paar maanden de aandacht. Investeerders waardeerden de app afgelopen najaar op honderd miljoen dollar, vorige maand op een miljard dollar. Bij Clubhouse werken momenteel tien mensen.
Het is lastig bij te houden hoeveel gebruikers er zijn. Clubhouse begon in mei met ongeveer duizend gebruikers, maar dat groeide naar rond 600.000 in december vorig jaar. Toen begon de grote groei: in januari waren er rond twee miljoen, intussen is dat rond zes miljoen. Elke week komen daar rond een miljoen gebruikers bij.
De groei is bovendien totaal gecontroleerd: de app werkt met uitnodigingen, dus het bedrijf heeft in de hand hoeveel gebruikers er bij komen en stemt dat vermoedelijk af op de servercapaciteit van het platform.
De relatie met investeerders valt op: Clubhouse heeft nauwe banden met de investeerders van Andreesen-Horowitz en elke gebruiker krijgt, ongeacht locaties of interesses, de suggestie om onder meer die mensen te gaan volgen. Ook zijn er veel vroege gebruikers die de kans hebben gekregen om te investeren en zo te profiteren als de app groeit, meldde Financial Times eerder. Een verdienmodel is er verder nog niet. De oprichters hebben aangegeven interesse te hebben in het aanbieden van abonnementen of om gebruikers fooien laten geven.
Wat Clubhouse is
Clubhouse is een app van Alpha Exploration, een bedrijf van oprichters Paul Davison en Rohan Seth. De app maakt het mogelijk om met bekenden en vreemden in Rooms via alleen audio te praten. Dat moet een 'meer menselijke connectie' geven dan wanneer gebruikers alleen tekst, plaatjes of video's posten. Die Rooms kunnen gaan over verschillende onderwerpen. In een Room zitten standaard een of meerdere sprekers, maar de moderator van zo'n Room kan ook sprekers toevoegen. Gebruikers kunnen aangeven dat ze willen praten door virtueel hun hand op te steken.
In de praktijk kunnen Rooms onder meer gaan over actuele onderwerpen zoals recente nieuwsgebeurtenissen, maar ook over bepaalde trends of ze kunnen juist geen onderwerp hebben. Moderatie gebeurt op basis van input van gebruikers: die kunnen met een druk op de knop een andere gebruiker rapporteren. Er zijn drie soorten Rooms: Open, die open zijn voor iedereen, Social met alleen contacten en Closed met alleen zelfgekozen mensen.
De app is voor iedereen te downloaden, maar het maken van een account kan alleen op uitnodiging van een andere gebruiker: door wie iemand is uitgenodigd, blijft te zien op een account. Dat moet Clubhouse een idee van exclusiviteit geven. Die exclusiviteit raakt er snel af, want gebruikers krijgen er snel uitnodigingen bij en verspreiden die ook weer vlot. Wie dat wil, kan al snel binnenkomen. Wat ook een barrière is: de app is er alleen voor iOS. De oprichters zeggen te werken aan een Android-versie, maar die is er vooralsnog niet. En de Android-ontwikkelaars moeten nog aangenomen worden.
Rooms vinden kan via de zoekfunctie, maar er zit ook een feed in, waarin Rooms staan van mensen die de gebruiker is gaan volgen of waarvan de software denkt dat de gebruiker er interesse in heeft. Dat is vooralsnog schieten met hagel, want er is weinig data om die feed te personaliseren. Er is ook een agenda van geplande Rooms. Een Room heeft een maximale capaciteit van 5000 mensen.
Er zitten geen tools ingebouwd om gesprekken op te nemen. Ook een transcriptie-functie is er niet. Sterker nog: als je de opnamefunctie van iOS aanzet, waarschuwt Clubhouse dat het opnemen van gesprekken tegen de voorwaarden is. De gesprekken in de app zijn live en niet terug te luisteren. Dat moet het idee geven dat het een afgesloten platform is, maar de talloze gesprekken die op andere platforms terug te luisteren zijn, laten zien dat het niet altijd privé is.
Waarom Clubhouse aanslaat
De redenen waarom Clubhouse nu aanslaat, zijn vermoedelijk divers. Ten eerste is er natuurlijk de exclusiviteit die voortkomt uit het systeem van uitnodigingen. Doordat investeerders en later veel leden van de tech-elite op het platform aan het praten waren, trekt dat veel andere mensen aan.
Bovendien is er nu een pandemie aan de gang, waardoor grote evenementen niet door kunnen gaan. Veel mensen praten in een zakelijke context met andere mensen op bijvoorbeeld conferenties, maar dat gaat nu niet. Clubhouse lijkt voor een deel de functie van panels op conferenties te vervangen; de timing van de release in april vorig jaar lijkt daarom goed gekozen.
:strip_exif()/i/2004157126.jpeg?f=imagenormal)
Clubhouse speelt bovendien in op een paar langer lopende trends in tech. Rooms verdwijnen als ze worden gesloten en zijn niet terug te luisteren, iets wat inhaakt op communicatie die verdwijnt. Dat is al jaren een trend met onder meer Snapchat en na Instagram Stories die na 24 uur verdwijnen.
De andere trend is audio: podcasts hebben afgelopen jaren een grote comeback gemaakt en staan in de belangstelling. Audio-only heeft een ander voordeel; er is geen camera voor nodig, geen belichting en geen make-up of andere bijkomende zaken. Dat maakt meedoen in de app toegankelijker dan als er video bij had gezeten.
Mogelijke problemen
Zelfs binnen de negen maanden sinds de release is Clubhouse al in opspraak geraakt. In elke Room is een moderator aanwezig, maar of die het gesprek goed leidt en gebruikers aanspreekt op gedrag die in strijd is met de Community Guidelines, is de vraag. Live audio modereren met iets anders dan mensen is bovendien lastig: waar Facebook makkelijk een groot deel van de spamcontent kan herkennen met algoritmes, is dat met Clubhouse veel moeilijker: live-audio moet eerst omgezet worden in tekst en kan dan pas gemodereerd worden. Het grote aantal talen, dialecten en accenten op de wereld is daarbij een bijkomend struikelblok.
Die problemen met moderatie zijn niet theoretisch. Vulture omschreef een paar maanden geleden al incidenten op de app, toen er nog veel minder gebruikers waren. Onder de vroege gebruikers vonden onder meer antisemitische gesprekken plaats, meldde Bloomberg in september vorig jaar. Ook zijn er al meldingen geweest van racisme en seksisme. Clubhouse erkent die problemen.
Moderatie is bovendien niet de sterkste kant van de oprichters. Journalist Casey Newton, toen nog van The Verge, omschreef vorige zomer al hoe oprichter Davison bij een vorige start-up moderatie niet al te serieus nam en na een overname door Pinterest bleek dat de app overspoeld werd met foto's van geslachtsdelen. Newton merkt op dat de oprichters hebben gesproken met een bedrijf dat moderatie kan regelen, maar heeft besloten die niet in de arm te nemen. Inmiddels staan er wel vacatures online voor twee mensen die gaan modereren.
Moderatie is niet alleen een pr-probleem, maar een nog veel groter probleem bij het behouden van gebruikers. Daarbij rijst de vraag of gebruikers zich thuis zullen voelen als het platform steeds meer gebruikers heeft en dus met de statistische realiteit zit dat ook veel meer mensen op het platform de grenzen overschrijden. Bovendien: als het bedrijf zelf niet ingrijpt, doen overheden dat. Nu was het nog China dat de app ging blokkeren, maar als Clubhouse verandert in een platform voor terroristen, oplichters of cybercriminelen en Clubhouse grijpt niet in, wat doen westerse overheden dan?
Daarnaast is het de vraag wat er gebeurt als er geld verdiend moet worden. Dat zal in grote mate de positie van de app bepalen. Wordt het een door advertenties gedreven netwerk dat dus draait om personalisatie van ads of kan het bestaan door middel van abonnementen en fooien? Het is makkelijk leven op de zak van investeerders, maar dat duurt niet eeuwig. Het privacybeleid staat het gebruik van data voor advertenties in elk geval toe.
Elk pad kent nadelen. Advertenties houden de app gratis toegankelijk, maar het is risicovol: gebruikers zijn zich bewust van privacy en zullen het privacylabel en de praktijken van het bedrijf scherp in de gaten houden. Moeten betalen om naar mensen te luisteren schrikt wellicht ook af: als er moet worden betaald, zal een gedeelte van het publiek afhaken, waardoor je een platform verkleint en momentum van groei doorbreekt.
Concurrentie
Bovendien zijn er kapers op de kust. Twitter heeft zijn concurrent Spaces al bijna klaar en Facebook werkt ook aan een Clubhouse-concurrent. Vooral Spaces lijkt dus dicht bij een release en de overlap in publiek tussen Twitter en Clubhouse lijkt vrij groot: veel van wat op Clubhouse gebeurt, wordt besproken op Twitter en veel van de aansprekende namen op Clubhouse zijn ook bekende twitteraars.
Facebook kan met zijn kloon meerdere kanten op. Instagram draait meer om bekende mensen dan Facebook zelf en een directe concurrent van Clubhouse zou daar een plekje kunnen vinden. Op Facebook zelf zou het bedrijf een 'Clubhouse voor normale mensen' kunnen vormen, al is het de vraag wat de aantrekkingskracht is zonder mensen naar wie anderen zouden willen luisteren. De concurrentie van de grote spelers is soms dodelijk en soms niet. Instagram stal met succes Stories van Snapchat, maar Reels lijkt nog niet een fractie van de aantrekkingskracht te hebben van TikTok.
Het idee van Clubhouse wijkt af van wat grote socialemediabedrijven nu dus bieden, maar op deelgebieden heeft het wel overeenkomsten. De Social-versie van Rooms heeft overlap met bijvoorbeeld Discord, waar ook min of meer open groepen zijn van mensen die met elkaar op dezelfde Discord-server zitten. Rooms van het Closed-formaat lijkt dan weer op chatapps zoals die er al jaren zijn, zoals Skype en WhatsApp-bellen.
Daarmee is de toekomst van Clubhouse redelijk onzeker. De app heeft duidelijk momentum en groeit nu hard, maar nu is het aan het bedrijf om dat vroege succes om te zetten in een blijvend bedrijf dat gebruikers tevreden kan houden, de concurrentie voor kan blijven en het platform gezond kan houden.