Opnieuw getest: 5G in Nederland

Is het al beter dan 4G?

Inleiding

Ben je ooit bang geweest dat een schaap je simkaart opeet? Nu wil ik je geen angsten aanpraten; de kans dat het gebeurt is verwaarloosbaar, maar het kwam wel dichtbij tijdens een test. Het moest een locatie zijn waar alle providers volgens hun eigen dekkingskaart net wél bereik hadden. Die eis had me geleid naar een plek waar naast 5G-signalen ook schapen waren. Een daarvan kwam wel heel dichtbij. Daar zit je dan met vier telefoons en drie simkaarten op schoot, en twee samengeknepen billen. Er schiet dan van alles door je hoofd. Als het schaap een simkaart inslikt, kan ik het dan volgen en wachten tot… Zou die simkaart dan nog werken?

Het is alweer een jaar geleden dat we 5G hebben getest bij alle providers. Intussen is er veel veranderd. Het dekkingsgebied is nu groter en providers hebben meer ervaring met het finetunen van het netwerk dan een jaar geleden. De roep om een hertest werd ook steeds groter, en dat doen we uiteraard graag.

Ook nu hebben we weer simkaarten van alle providers geprobeerd te pakken te krijgen om die in vier van de populairste telefoons met 5G te stoppen. Deze keer is de line-up totaal anders dan een jaar geleden, want er zijn natuurlijk nieuwe modellen en nieuwe modems. De keuze is gevallen op vier telefoons van verschillende fabrikanten, bovendien uit verschillende prijsklassen en met verschillende modems: de Samsung Galaxy S21, Apple iPhone 12 Pro, OnePlus Nord CE en Xiaomi Redmi Note 10 5G.

Dit is uiteraard geen exacte wetenschap om te bepalen hoe de netwerken ervoor staan, maar het geeft hopelijk een beeld van wat je kunt verwachten van 5G onder diverse omstandigheden ten opzichte van 4G. Net als vorige keer splitsen we het verhaal op in twee delen. Dit deel gaat over de netwerken; een ander verhaal gaat over hoe de telefoons het ten opzichte van elkaar doen op gebied van bereik en netwerksnelheid. Voor deze test hebben we weer honderden meetpunten verzameld op verschillende locaties, variërend van een drukke plek tot een locatie met, nou ja, alleen schapen als gezelschap.

Telefoonmaker	Apple	Samsung	OnePlus	Xiaomi
Model	IPhone 12 Pro	Galaxy S21	Nord CE 5G	Redmi Note 10 5G
Modem	Qualcomm X55, los	Samsung Exynos 5123 Modem, geïntegreerd	Qualcomm X52, geïntegreerd	MediaTek Helio M70, geïntegreerd
Soc	Apple A14 Bionic	Samsung Exynos 2100	Qualcomm Snapdragon 750	MediaTek Dimensity 700
Prijsklasse	1000 euro	800 euro	330 euro	200 euro

Hoe 5G zich ontwikkelt in Nederland

Als je het idee hebt dat de introductie van 5G anders aanvoelde dan die van 4G of 3G, dan zit je er niet naast. De komst van 5G naar Nederland was chaotisch en vond plaats op een uitermate slecht moment. Tel daarbij op dat er geen groot voordeel is aan het huidige 5G voor consumenten en dan kom je tot de slotsom dat het logisch is dat 5G geen potten kan breken.

Eerst even de chaos. Vodafone kondigde vorig jaar lente als eerste 5G aan, nog voor de frequentieveiling voor de 700MHz-frequenties. Dat was mogelijk door het gebruik van dss, dynamic spectrum sharing. Daarbij delen 4G en 5G dezelfde frequentieband, in dit geval de 1800MHz-band, die ook aangeduid wordt als b3.

Frequenties	KPN	Vodafone	T-Mobile
700MHz - n28	5G*	4G	5G*
800MHz - b20	4G	4G	4G
900MHz - gsm900	2G/3G (tot januari 2022)	2G	2G (tot november 2020)/3G/4G
1400MHz - b32	4G	4G	4G
1800MHz - b3	4G	4G/5G dss*	4G
2,1GHz - eutra1	3G/4G	4G	3G/4G
2,6GHz - b7/b38	4G	4G	4G
3,5GHz - n78	5G (als beschikbaar, hangt af van veiling)	5G (als beschikbaar, hangt af van veiling)	5G (als beschikbaar, hangt af van veiling)
26GHz - n258	5G (als beschikbaar)	5G (als beschikbaar)	5G (als beschikbaar)

* vetgedrukte frequentiebanden hebben we getest

KPN en T-Mobile volgden in de zomer, beide dankzij de nieuwe 700MHz-frequentie. Die hebben beide dus een aparte frequentie voor 5G, die ook bekendstaat als n28. Het werd er niet beter op toen de ceo van het moederbedrijf van Vodafone zei dat dss consumenten misleidt. Hij was niet de eerste die tot die conclusie kwam; veel lezers van Tweakers menen ook dat dss niet 'echt 5G' is.

Vodafone zou ook 5G kunnen aanbieden in de 700MHz-band, maar heeft besloten dat niet te doen en in plaats daarvan 4G aan te bieden op die band. Aan de andere kant is die aparte frequentieband ook niet alles. De 700MHz-band biedt prima bereik, maar dat blijkt in de praktijk geen voordeel, omdat er nog altijd een verbinding nodig is met een 4G-frequentie. De dekking van 4G is dus de beperkende factor voor het huidige 5G. Bovendien is het niet mogelijk om frequenties te stapelen in de huidige set-up: 5G kan werken met een telefoon op maar één frequentie tegelijk.

Dat komt doordat de huidige netwerken non-standalone zijn. Non-standalone wil zeggen dat weliswaar de radiotechniek tussen zendmast en telefoon een 5G-techniek is, maar alles vanaf de zendmast tot aan internet nog gebaseerd is op 4G. Ergens in de loop van de komende jaren zullen de 5G-netwerken standalone worden; dan is het mogelijk om frequenties te stapelen voor hogere snelheden én om beter bereik te krijgen met 5G op de 700MHz-band.

Daarnaast was de timing van de komst van 5G matig. Vodafone begon eind april 2020, midden in de eerste lockdown vanwege het coronavirus. Hoewel die zomer geen lockdown kende, waren er in het najaar en de winter wel weer veel beperkende maatregelen en bleven mensen meer thuis dan normaal. Als je thuis op je wifi zit, is de noodzaak voor een nieuw mobiel netwerk natuurlijk minder groot.

Dan de dekking: we hebben hier alle dekkingskaarten gepakt van rond de tijd dat we aan het testen waren, zo eind augustus. Het kan zijn dat er intussen iets is veranderd aan de kaartjes, maar het gaat niet zo snel als het vorig jaar ging.

In het algemeen kun je zeggen dat KPN het per regio aanpakt. Het is vanaf de Randstad naar het zuidwesten gegaan en moet nu nog onder meer Zeeland, Gelderland en het Noorden. Dat hangt samen met een vernieuwing van de zendmasten, die apparatuur krijgen van Huawei in plaats van Ericsson.

T-Mobile heeft al op veel meer verschillende plekken bereik en noemt het landelijk dekkend, maar er zijn wel degelijk nog veel gaten te zien; het is echt een gatenkaas geworden. Sommige gebieden zijn wat groter en andere zijn kleiner, maar T-Mobile heeft wel volgens de eigen kaartjes op de meeste plekken bereik.

T-Mobile: bereik in spikkeltjes

Vodafone zit daartussenin. Er is op veel plekken bereik, maar dankzij het gebruik van de 1800MHz-band, waarvan het bereik minder ver reikt, is het vooral op het platteland snel minder. Vooral buiten de steden zijn er grote gebieden zonder bereik.

Die dekkingskaartjes, zo bleek tijdens onze testen, zijn niet tot op de meter nauwkeurig te vertrouwen. Dat kan natuurlijk ook niet. Ze hebben alle drie hun eigen foutjes. Soms zijn de randen van waar een zendmast komt, wat optimistisch ingetekend. Soms gaat het om andere foutjes. T-Mobile heeft bijvoorbeeld op sommige plekken kleine spikkeltjes staan. Dan lijkt het alsof een kleine zendmast net een paar huizen dekking biedt. Ik ben naar zo'n plek toe gereden en die zendmast was onzichtbaar, terwijl van enig 5G-bereik evenmin sprake was.

Testen: de set-up

De voorbereiding van een test als deze was in eerste instantie best eenvoudig. Het uitzoeken van de telefoons was een gezamenlijke zoektocht in prijsklassen en specsheets van smartphonereviewer Friso en ik samen. We wilden immers verschillende modems, verschillende prijsklassen en verschillende merken. En die telefoons moesten we ook nog hebben liggen.

Daarna was het zaak om simkaarten met 5G-toegang te regelen. Nu hadden we vorig jaar een gelijke test en geen van de providers had de simkaart teruggevraagd. Wel bleek dat niet alle simkaarten nog werkten, dus heractivatie was nodig, maar ook dat was vlot voor elkaar.

Het uitzoeken van de locaties is misschien wel een van de lastigste elementen. Die moeten immers een afspiegeling zijn van wat je tegenkomt, en bovendien variëren tussen plekken waar veel masten zijn en een sterk bereik is tot plekken waar minder bereik is: stad, dorp en platteland.

Locaties	Soort plek	Verwacht bereik en verwachte snelheid volgens kaart	Bereik volgens metingen	Snelheid volgens metingen
Locatie 1	Woonwijk	Voldoende bereik, hoge snelheid	Voldoende	Gemiddeld
Locatie 2	Dorp	Goed bereik, lage snelheid	Goed	Lager dan gemiddeld
Locatie 3	Platteland	Slecht bereik, lage snelheid	Slecht	Gemiddeld
Locatie 4	Stad	Goed bereik, hoge snelheid	Uitstekend	Hoger dan gemiddeld
Locatie 5	Rand van stad	Voldoende bereik, lage snelheid	Voldoende	Gemiddeld

Plekken met sterk bereik vinden is makkelijk; in de meeste steden staan veel masten. Maar hoe vind je plekken waar wel een 5G-signaal is, in elk geval volgens de dekkingskaart, terwijl het signaal niet heel sterk is en aan de rand zit van het bereik?

De oplossing is natuurlijk een AI-algoritme op een blockchain in de cloud waar je alle dekkingskaarten inlaadt, waarna hij al dan niet lang gaat nadenken en met een mooi lijstje geschikte locaties komt. De makkelijkste oplossing bleek echter switchen tussen openstaande tabs met dekkingskaarten in een browser. En zowaar: daar kwam een plekje uit, een mooie spot op het platteland, vlakbij een kanaal in een dorpje met de naam Rustenburg.

En dus toog ik op een nazomerdag naar die plek. Daar bleek een hek te staan. Dat hek was open en te zien aan de borden was het een natuurgebied. Optimistisch plofte ik neer om te beginnen met testen. Ook dat zou ongetwijfeld met behulp van wat robotica machinaal kunnen, maar in deze test was het vooral veel handwerk van simkaarten verwisselen.

CellMapper: telefoon ziet écht 5G-masten.

Toen kwamen daar schapen aangelopen. Eentje toonde best veel interesse in de situatie en kwam dichtbij. Nu kan ik hier een heel wollig verhaal van maken, maar het schaap besloot tot mijn grote opluchting na een paar minuten dat het toch niet zo interessant was en liep er op zijn gemakje vandoor.

De tests bestonden uit vier delen: bereik en snelheid op 5G, en bereik en snelheid op 4G. Voor het bereik was het een kwestie van uitlezen in de SIM-status in het Instellingen-menu of, in het geval van de iPhone, in het Field Test Mode-menu. Om te checken of een telefoon op 5G zat of alleen maar deed alsof, kreeg ik hulp van de apps van CellMapper en Ookla Speedtest.

Bel *3001#12345# en je krijgt op iPhones het Field Test Mode-menu, met daarin opvallend veel data.

De resultaten op het gebied van snelheid kwamen ook van de app van Ookla. Tijdens de testronden van vorig jaar was gebleken dat andere manieren van testen, zoals met een download uit de Play Store en het downloaden van een aflevering op Netflix, precies dezelfde verhoudingen te zien waren. Bovendien was het nodig om de testtijd binnen de perken te houden, om zo de tests te doen op ongeveer dezelfde tijdstippen.

Alsnog duurden de tests per locatie inclusief voorbereiding ongeveer drie kwartier tot een uur. Sommige locaties vielen af, omdat niet alle providers op die plekken het beloofde bereik hadden of, heel vervelend, een bui die tóch kwam een einde maakte aan een mooi moment om 5G te testen.

Pro-tip voor iedereen die 5G-tests gaat doen: op een handdoek zie je simkaarten goed en gladde telefoons glijden er niet snel vanaf.

Testen: de resultaten

Het bereik van een telefoon kun je meten in streepjes of balkjes die je boven in beeld ziet, maar dat is weinig nauwkeurig. Elke telefoon heeft een nét andere manier van schatten hoeveel bereik leidt tot een bepaald aantal streepjes en je ziet geen exacte getallen.

Die zie je wel bij het aflezen van het bereik in decibel-milliwatt, oftewel dBm. Het vermogen is laag, altijd ver onder de 1mW, wat gelijkstaat aan 0dBm. Daarom gaat het bij mobiele netwerken altijd om negatieve waardes. Bij een excellent bereik meet je ongeveer -75dBM, terwijl het getal lager wordt als het bereik minder is. Als het onder de -115dBm komt, heb je vrijwel geen signaal meer en kun je zelden nog bellen of een dataverbinding opzetten. Het minimum is -140dBm. De weergave van streepjes verschilt van telefoon tot telefoon. De meeste telefoons geven tussen -95dBm en -99dBm al vol bereik aan.

Signaalsterkte	Uitstekend	Goed	Voldoende	Matig	Vrijwel geen ontvangst
dBm	Tot -90	-90 tot -98	-99 tot -105	-106 tot -112	-113 en lager

We willen natuurlijk weten hoe groot het verschil is tussen 4g en 5g. Nu hadden we op elke locatie met elke telefoon uiteindelijk een meting waarvan de telefoon zei dat die op 5G was. Bovendien hebben we alle telefoons op elke plek en op elk netwerk ook via de instellingen op 4G geforceerd om de verschillen te zien.

Bereik	KPN	Vodafone	T-Mobile
5G	-99,3	-101,9	-99,9
4G	-100,5	-100,8	-99,3

De verschillen zijn zo klein dat ze zo goed als verwaarloosbaar zijn. Wie het bereik op een telefoon een tijdje in de gaten houdt, ziet dat de waarden enigszins schommelen. Er zijn wel een paar dingen die bij nadere analyse opvielen.

Ten eerste pakt de telefoon op 5G het bereik van een mast die ook 4G heeft. Dat wil zeggen: de streepjes boven in beeld, of daar nu 4G of 5G naast staat, geven weer wat het bereik is van een mast die 4G heeft. KPN en T-Mobile bieden beide 5G aan op 700MHz en die masten waren duidelijk te zien in CellMapper én bieden een veel beter bereik, maar dat is niet het bereik dat de telefoon weergeeft. Het gaat vrijwel altijd om een mast met 800 of 1800MHz. Dat verklaart ook de verwaarloosbare verschillen. Uitzondering is de OnePlus, die in de instellingen twee waardes weergeeft. Een is het bereik op 4G en het andere op 'NR'. Dat staat voor New Radio, de radiotechnologie in de huidige 5G-netwerken. In de streepjes geeft ook de OnePlus het bereik door van de waarde die bij 4G staat.

Snelheid op 5G

Dan de snelheid die we hebben kunnen meten. Daarbij hebben we vooral interesse in de snelheid ten opzichte van 4G op diezelfde plek op ongeveer hetzelfde tijdstip. Je wilt immers weten of je er met 5G op vooruitgaat. Deze test is namelijk veel te beperkt om in bredere zin iets over snelheden bij providers te zeggen. We zijn immers maar op vijf plekken geweest.

Met 4G haalden we hogere snelheden dan met 5G. De verschillen waren vooral bij KPN en T-Mobile niet groot, ongeveer enkele procenten. Bij Vodafone ging het om bijna een kwart van de snelheid die er afging op 5G.

Dit was bovendien het beeld dat over de hele linie te zien is geweest. Er waren vijf locaties met drie verschillende providers, dus vijftien gemiddelden in totaal. Van die vijftien waren er negen gemiddelden waarbij 4G sneller was, in sommige gevallen tientallen procenten sneller. Er was maar één plek bij één provider waar 5G tientallen procenten sneller bleek.

Het beeld van de uploadsnelheid is een stuk rooskleuriger. De upload is in veel gevallen simpelweg een stuk sneller via 5G. Het gaat ook niet om een klein verschil. In sommige gevallen is uploaden anderhalf keer zo snel via 5G als via 4G. Er zijn wel uitzonderingen.

We hebben de data vier keer gedubbelcheckt om te kijken of de resultaten bij Vodafone inderdaad klopten, maar dat bleek zo te zijn. Op locatie 2, op een relatief drukke plek in een stad, ging het uploaden via 4G veel sneller dan via 5G. De reden daarvoor is niet duidelijk.

Dan hebben we nog de latency over, iets dat via 5G op een gegeven moment veel lager zou moeten zijn. Voorlopig is dat nog niet zo, want de daarvoor benodigde standalone-5G-netwerken, die dus functioneren zonder 4G-elementen, zijn er nog niet. Het gevolg is dat de ping vermoedelijk dankzij optimalisaties in de radiotechnologie een tikkie lager is dan bij 4G, maar de verschillen zijn zeker niet enorm of zelfs maar merkbaar. KPN laat het grootste verschil zien, van 22ms op 4G naar 19ms op 5G.

Zijn telefoons eerlijk over 5G?

Het was een van de conclusies van de vorige 5G-test die het meeste stof deden opwaaien: telefoons gaven vaak aan dat ze met 5G verbonden waren, terwijl dat in feite niet zo was. Dit is een typisch gevalletje: het mág wel als telefoon, maar moet je het ook doen?

Hoe zat het ook alweer? De hele uitleg staat in het verhaal van vorig jaar, maar het komt hierop neer: een telefoon geeft standaard 5G weer als telefoon en zendmast beide 5G ondersteunen, ook al is er geen verbinding via 5G. Dat ligt anders bij telefoons die in het portfolio van een provider zitten, vaak de populairste telefoons. Providers kunnen andere regels stellen en bijvoorbeeld alleen '5G' weergeven als de verbinding daadwerkelijk via 5G verloopt. Dit jaar is de situatie beter dan vorig jaar. In veel minder gevallen bleek het icoon boven in beeld misleidend te zijn.

Het beeld verschilt een beetje. Bij KPN hebben we nu iets vaker onterecht 5G gezien, maar het verschil is niet groot. Bij Vodafone is het een beetje minder en bij T-Mobile is het veel minder dan vorig jaar. Alle providers zitten nu rond hetzelfde niveau. Onterecht 5G boven in beeld komt voor, maar het is wel een minderheid van alle gevallen dat 5G boven in beeld staat. Het effect is dus niet weg.

Hoe vaak je onterecht 5G ziet, hangt sterk af van de telefoon. De iPhone 12 Pro en Samsung Galaxy S21 liegen nooit over met welk netwerk ze verbonden zijn. Die twee telefoons zitten uiteraard in het portfolio van alle providers, maar het zou ook kunnen dat Apple en Samsung hiervoor gekozen hebben; dat is niet te achterhalen uit de testdata.

Bij de OnePlus ligt dat anders: in zestig procent van de gevallen bleek 5G boven in beeld niet kloppen. In die gevallen was er in CellMapper geen enkele verbinding met een 5G-mast te zien en stond er bij 5G dus ook geen 'connected'. De Xiaomi doet dat ook, maar minder. Curieus is dat je geen app nodig hebt om te zien dat de telefoon liegt: in de instellingen staat er dan geen bereik bij NR, hoewel er 5G boven in beeld staat.

Conclusie

De situatie met 5G in Nederland is iets beter dan een jaar geleden. Er is op meer plekken signaal. Ook in onze steekproef met deze tests op diverse locaties is er duidelijk verbetering te zien. Downloadsnelheden liggen op 5G nog altijd lager dan op 4G, maar uploaden kan op 5G in veel gevallen wel sneller dan via 4G. Dat is een hele verbetering. De ping is iets lager op 5G, maar de verschillen zijn klein en in de praktijk niet goed merkbaar.

Over het algemeen is 5G echter nog altijd niets meer dan 4G met een ander naampje en een andere techniek. Je lijkt er met 5G niet ontzettend op vooruit te gaan, zoals je deed met de stap van 2G naar 3G en van 3G naar 4G.

Daar komt bij dat je er nog steeds niet op kunt vertrouwen dat elke telefoon je de waarheid vertelt als er enthousiast een 5G-icoon boven in beeld verschijnt. Het kan zijn dat je 5G hebt, maar het kan ook zijn dat de telefoon je wil vertellen dat de mast én de telefoon beide 5G ondersteunen, maar desondanks gewoon blijven babbelen via 4G. De iPhone en Galaxy S21 in de test hadden hier helemaal geen last van, maar bij de OnePlus en Xiaomi gebeurde het wel.

De grote stappen met 5G komen nog altijd in de toekomst. Binnen afzienbare tijd komt waarschijnlijk, of niet, de 3,5GHz-band voor 5G beschikbaar en dat maakt veel hogere snelheden mogelijk, zeker als providers dan de overstap maken van non-standalone- naar standalone-5G. Die combinatie maakt een beter bereik, lagere latency en hogere snelheden mogelijk en kan daarmee de beloftes van 5G wat beter inlossen dan de huidige 5G-netwerken. in elk geval tot die tijd hoef je niet rouwig te zijn als er boven in je beeld een ouderwets 4G-icoon staat.

Dit artikel kun je gratis lezen zonder adblocker

Alle content op Tweakers is gratis voor iedereen toegankelijk. Het enige dat we van je vragen is dat je de advertenties niet blokkeert, zodat we de inkomsten hebben om in Tweakers te blijven investeren. Je hoeft hierbij niet bang te zijn dat je privacy of veiligheid in het geding komt, want ons advertentiesysteem werkt volledig zonder thirdpartytracking.

Bekijk onze uitleg hoe je voor Tweakers een uitzondering kunt maken in je adblocker.

Ben je abonnee? Log dan in.

Reacties (94)

De 'streepjes' van de meeste telefoons worden gemeten op de hoofdband.
Ben je op B3 verbonden met 4G of 5G, dan zou theoretisch het aantal dBm hetzelfde ziijn.

Je zult eigenlijk ook met een test sessie moeten weten welke hoofdband de telefoon gebruikt, zeker voor upload.
KPN schakelt nu vaak tussen B3 en B1 als hoofdband, echter is B1 15 MHz bandbreedte en B3 is 20 MHz bandbreedte. Dit is om gebruikers op de masten te verdelen.
T-Mobile doet bijvoorbeeld B3-20MHz + B3-10MHz vaak als hoofdband, maar soms ook alleen B7-20MHz.

Met een S21 krijg ik alleen het 5G icoon te zien als ik met NR ben verbonden, anders nooit.
En als je met een KPN Huawei site bent verbonden, je het 5G icoon krijgt maar geen 5G verbinding, dan staat 5G nog even niet aan om een mogelijk technische reden. Maar de RRU 700/800/900 MHz kan het gewoon. Vooral bij nieuwe of nieuw omgebouwde sites zien we dit vaak.
Ook hier blijft de S21 gewoon 4G aangeven, op mijn telefoon dan.

In de review kwam ik de term NR tegen:

Curieus is dat je geen app nodig hebt om te zien dat de telefoon liegt: in de instellingen staat er dan geen bereik bij NR, hoewel er 5G boven in beeld staat.

In jouw post ook. Wat is NR?

https://en.wikipedia.org/wiki/5G_NR

LTE = 4G
NR = 5G

Simpel gezegd. Echter zijn 4G en 5G bijna hetzelfde, alleen wat nieuwe features.
Massive Mimo en Beamforming zijn daar wat steek woorden. Ook het omgaan met de resources is weer anders en beter bij 5G. Het is en blijft een constante ontwikkeling.

Ah, NR is de technische benaming voor 5G, OK bedankt.

Yup en daarom benoemen we de banden ook zo:

B3 = 4G
N3 = 5G
Vodafone noemen we dan weer B3 DSS, Dynamic Spectrum Sharing.

T-Mobile en KPN gebruiken N28 (Band 28) 700 MHz voor 5G.
Vodafone gebruikt B28 700 voor 4G.

Voor 2G en 3G gebruiken we ook B1 bijvoorbeeld. T-Mobile en KPN gebruiken B1 3G én 4G.
Het is meer 'straat taal' dan echte wijsheid.

" Nog niet in gebruik (4G) "
Ik snap de context niet of dit is fout?

https://antennekaart.nl/k...43&lng=4.92839813&zoom=11
Openen en dan:
Filters > FREQUENTIEBANDEN > LTE Band 32 - 1500 L-band, kiezen.

Vooral KPN heeft deze band al maanden (jaren zelfs) aan staan.
T-Mobile is begonnen met de uitrol van B32 RRUs en Vodafone heeft hier en daar een B32 RRU aan staan is en ook begonnen.

http://x264.nl/dump/b32-1400mhz-t-mobile-2021-09-06.jpg
In dit spectrum is Vodafone net niet te zien, omdat ik een antenne precies op deze freq gebruik, echter heeft de telefoon wel een betere antenne:
http://x264.nl/dump/b32-1...21-08-06-service_mode.jpg
En is verbonden met deze Vodafone site:
https://antennekaart.nl/k...55&lng=4.69843492&zoom=19
Meer dan 10km verderop.

Voorlopig is 5g dus vooral nog een marketing geblaat. Geen reden om een 5g toestel aan te schaffen

Test bij KPN:
4G: S21: B3+B20+B1+B7 is ALLEEN B3 met upload ~60mbit.
5G: S21: B3+N28+B1+B7 is B3 PLUS N28 met upload ~100mbit.

Met een goede telefoon en met upload is er met 5G een mega verschil.
Het klopt dat je met een 4G mast verbonden moet zijn, echter kan je met een ANDERE mast op 5G verbonden zijn. Waardoor je upload echt heel goed kan blijven. En met zoveel download banden zit dat ook wel goed.

Er zijn dus wel goede redenen om een 5G telefoon aan te schaffen, zeker als je veel uplooad nodig hebt.
Ook als je net aan met B3 nog verbonden bent voor de signalling en ook N28 ontvangt kun je nog steeds sneller downloaden én wederom uploaden dan met B20 op alleen 4G.

Je lijkt het verschil in Nederland tussen 4G en 5G bijna niet te merken, omdat de netwerken zo verdomt goed zijn in dit land!

Dat de netwerken zo goed zijn in Nederland is in dit geval natuurlijk een positief compliment voor de providers echter de consument ervaart over het algemeen vrij weinig verschil.

Zelf heb ik ook een 5G toestel een tijdje in bezit gehad en moet zeggen dat ik niet echt ervaarde dat het daadwerkelijk sneller was.

Uiteindelijk zal 5G wel de standaard worden maar het gaat juist erom of het nu al nut heeft met de huidige 5G die er is. Omdat velen een investering moeten doen en de winst geregeld minimaal is snap ik deze uitslag.

Je lijkt het verschil in Nederland tussen 4G en 5G bijna niet te merken, omdat de netwerken zo verdomt goed zijn in dit land!

Dat ligt volgens mij met name aan het feit dat het hier voor het overgrote deel zo plat als een dubbeltje is en dat de infrastructuur sowieso goed is en bijna elke plek goed te bereiken, zelfs "in de natuur" vaak.

De vraag is dan vooral of het wel handig is om een 4G toestel aan te schaffen, als dat binnen afzienbare tijd gaat worden vervangen door 5G.

het is de vraag of dat economisch is, operators zullen niet zomaar meer gaan investeren in 5G, hooguit 2G en 3G uit de masten halen om plaat te maken voor 5G. De voordelen van 5G komen pas echt wanneer deze niet over 4G signalering gaat, de SA versie.

Er is zoveel 4g spul ook zakelijk/IoT achtig, dat netwerk gaat nog lang niet verdwijnen.

Klopt, maar als je de keuze hebt tussen een toestel met 4G, of een toestel met 5G zou ik persoonlijk toch voor het toestel met 5G gaan op het moment.

Zijn er nog 4G toestellen überhaupt?

jazeker

Het grote verschil tussen 4 en 5G is volgens mij momenteel nog de uploadsnelheid en een klein verschil in latency

Over het algemeen is 5G echter nog altijd niets meer dan 4G met een ander naampje en een andere techniek.

En

Daar komt bij dat je er nog steeds niet op kunt vertrouwen dat elke telefoon je de waarheid vertelt als er enthousiast een 5G-icoon boven in beeld verschijnt.

Dan is het toch gewoon oplichting dat 5G versies van telefoons soms duurder zijn dan hun 4G evenknie. Of dat provides een paar euro per maand extra vragen voor 5G internet….

Dan is het toch gewoon oplichting dat 5G versies van telefoons soms duurder zijn dan hun 4G evenknie

De telefoonfabrikanten kunnen toch niks aan de lamlendigheid van Nederlandse netwerken doen?

Een auto met dikkere motor is ook duurder, terwijl hij maar even hard op de snelweg mag.

De fabrikanten hebben er duurdere chips in gezet, dus niet zo gek dat ze meer vragen.

De tijd is domweg nog niet rijp om er daadwerkelijk eentje te kopen *om* de 5G.

Als 5G abonnementen duurder zijn is dat wel suf. Maar nog steeds geen oplichting, uit de testresultaten blijkt voordeel op een paar plekken.

Ik zou het er nog steeds niet om doen, sterker nog, voorlopig zou ik 5G uitzetten op mijn telefoon als die het ondersteunde. Scheelt batterij.

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 8 september 2021 08:12]

Ik zou het er nog steeds niet om doen, sterker nog, voorlopig zou ik 5G uitzetten op mijn telefoon als die het ondersteunde. Scheelt batterij.

Hmmmz, dit heb ik niet getest, ik ga even kijken of ik dat nog kan doen komende weken. Vereist veel testen, dus kan even duren, maar hopelijk komt er iets uit. Thanks!

Op zich toch niet zo heel veel testen? Tenzij je natuurlijk de volledige batterijduur wil meten, maar in dit geval is voor de vraag "kost 5G je meer batterij", het prima om alleen maar de relatieve batterijgebruik te meten?

Dus batterijstand op tijdstip X en op X+6.

Je zou het zelf al kunnen doen met een handjevol van hetzelfde model telefoon. (Minstens 4 zou ik zeggen, je wilt wel een outlier kunnen uitsluiten).

Maar je kunt het ook crowdsourcen op basis van wat populaire modellen, dan zou je het verschil ook wel snel moeten zien (eventuele verschillen in gebruiksintensiteit middelen wel weg, als je groep groot genoeg is). Mensen indelen in de 5G of niet-5G groep en vragen om (zonder te laden) hun batterijstand op 12:00 en 18:00 door te geven.

Ok, met die crowdsourcing heb ik het net waarschijnlijk juist enorm veel ingewikkelder gemaakt, maar ik denk dat het wel een leuke Tweakers-ding is. (...behalve dat ik zelf niet kan meedoen met mijn Xr).

Ja, je hebt natuurlijk de vraag hoe het is als je je telefoon níet gebruikt en hoe het is als je hem wél gebruikt. Dat zijn twee verschillende scenario's. Bovendien wil ik dan alle vier de telefoons op alle drie de netwerken meten op twee netwerken: 4G en 5G. Dat vereist vier rondes en dus minimaal vier dagen.

Ik denk nu dit:
- een load-test via onze gewone browsetest - dat duurt 10-15 uur per test.
- standby-test door scherm uit te zetten en netwerk aan - ik zou denken rond 16 uur per test.

Er zijn vier rondes nodig per test per netwerk (immers elke telefoon met elk netwerk is 12 vakjes om in te vullen) en twee testen, dus dat is in totaal zestien rondes die ieder tussen 10 en 16 uur duren.

Denk je dat de testmethode op deze manier grondig genoeg is? Uiteraard kan ik dan niet op meerdere plekken meten, want dan doe je 16 dagen x aantal locaties en het is logitstiek nauwelijks te regelen

Ik denk meer dan grondig :-) Ik denk dat je de testen best korter kunt maken, omdat je na een paar uur al het verschil zou moeten kunnen zien. Dus tenzij je de absolute waarde graag wilt vaststellen, kun je de vraag "kost 5G meer batterij" eerder beantwoorden en dan op basis van verbruik extrapoleren.

Zou het netwerk echt zoveel uitmaken? Helemaal met KPN en T-mobile, die in dezelfde frequentie-range zitten. Je bent namelijk niet zozeer de netwerken aan het testen, als het verbruik van de 4G/5G chip.

Bij de meeste telefoons is dat een Qualcomm Snapdragon X modem (bvb. de X55 bij Apple iPhone 12), al dan niet geintegreerd.

Misschien om het minder ambitieus te maken: eerst kijken of je uberhaupt een verschil ziet tussen 4G/5g op 1 model telefoon, bij 1 provider, en pas als daar iets echt interessants te zien is, de uitgebreidere test doen?

Hoewel je gekozen scenario's redelijk dekkend zijn is het wellicht ook interessant om te weten hoe de signaal sterkte zich verhoud in het verbruik. Denk daarbij aan het continu hoppen tussen torens omdat de verbinding net niet sterk genoeg is, of hoger verbruik door zwakker signaal en dus meer retries met versturen van gegevens. Ik weet niet of dit impact heeft maar indien dit impact heeft zou het ook tussen 4G en 5G een batterijverbruik verschil kunnen opleveren.

Zou persoonlijk minder omgevingen doen.

Één plek met goede ontvangt, en één met "matige tot slechte" ontvangst. Standaard browsetest, Youtube video streamen, camera live-stream of andere upload intensieve test.

Maar ook de standby tijden in 4G vs 5G lijken mij interessant.

En dan natuurlijk 4G vs 5G, maar ik zou persoonlijk ook Wifi ernaast wel interessant vinden.

Wat je voorheen met 3G vs 4G zag, was dat 4G minder stroom nodig had voor standby. Maar dat als je slechte 4G ontvangst had, het zoeken daarnaar juist erg veel stroom kostte.
Ondertussen is het met Wifi (volgens mij nog steeds zo) dat de verbinding hebben veel meer stroom kost dan over 4G / 5G, maar dat werkelijk grote hoeveelheden data verzenden véél minder "extra" stroom kost.

Je ziet dan dat bij volle ontvangst enkel 4G 8% batterij kost over 10 uur. Terwijl Wifi aanzetten dat verhoogt naar 14~15%. En dat even 3GB uploaden over 4G je batterij met 48% verlaagt, terwijl dat maar 23% is over Wifi.

Heb momenteel het idee dat 5G hebben op een telefoon vooral meer stroom kost en inderdaad aan download bijna niets oplevert. En dan heb ik daarbij nog niet eens meegenomen dat m'n vergelijkingsmateriaal een enkel 4G capabele telefoon is die een 20% lagere batterij capaciteit heeft en de batterij een anderhalf jaar ouder is.

Hoe dan ook, zouden top resultaten ter verrijking zijn. Bedankt alvast!

Ja ik ben ook erg benieuwd hierna eigenlijk. Ik las al eerder dat het uitzetten van 5G tot een hogere accuduur zou kunnen leiden en ik heb dat gewoon blind aangenomen en gedaan. Het klinkt ook logisch maar benieuwd of er ook iets van data is wat dat kan ondersteunen.

Ik heb wat geDuckDuckgo'ed en het valt tegen hoeveel 'harde' cijfers er zijn. Er is dit Tom's Guide artikel, en het staat er vrij onoverzichtelijk opgeschreven.

Maar, in hun test:
iPhone 12: 8:25 5G, 10:23 4G
iPhone 12Pro: 9:06 5G, 11:24 4G

Kortom, voor de iPhone (Qualcomm X55 standalone modem), scheelde het ruim 20% van 4G naar 5G.

De vraag daarbij is wel, omdat het een amerikaans model zal betreffen, of dat vooral aan de mmwave ligt of dat je dit ook bij de europese sub 6ghz 5g only toestellen ook zal zien. Dus deze test van tweakers is daarom zeker interessant.

Ben ik ook zeer benieuwd naar. Heb deze hypothese ook op mijn S21 ultra maar heb nergens bevestiging kunnen vinden. Ook niet op Engelse websites.

De vergelijking met de auto gaat niet op. De telefoon weet dat er geen 5G verbinding is maar laat het wel zien.

Bij de OnePlus ligt dat anders: in zestig procent van de gevallen bleek 5G boven in beeld niet kloppen. In die gevallen was er in CellMapper geen enkele verbinding met een 5G-mast te zien en stond er bij 5G dus ook geen 'connected'…. Curieus is dat je geen app nodig hebt om te zien dat de telefoon liegt: in de instellingen staat er dan geen bereik bij NR, hoewel er 5G boven in beeld staat.

Als je dan toch de vergelijking met een auto wil maken, stel je hebt een hybride wagen en deze geeft aan dat hij elektrisch rijdt terwijl dat helemaal niet zo is.

[Reactie gewijzigd door SirLenncelot op 8 september 2021 08:37]

Dan zou het zijn alsof de fabrikanten er helemaal geen 5G-chip in hebben zitten. In jouw voorbeeld, die hybride wagen kan technisch gezien wel elektrisch rijden maar de infrastructuur is er niet, er zijn geen laadpalen. Dan klopt het voorbeeld weer. En dan dus de vraag: is dat de schuld van de fabrikant?

De Mitsubishi Outlander gebeurde dit veel mee als leaseback :-/ Wel superzware batterijen, maar nooit laden, want de baas betaalt toch de benzine wel

Juist, maar de wagen geeft ten onrechte aan dat hij wel elektrisch rijdt.

Aah zo, je doelt op het 5G-icoontje wat in beeld is. Ja, dat is waar inderdaad. Gelukkig doen ze het niet allemaal zo erg maar het is niet okay inderdaad.

De vraag is natuurlijk of dit door de fabrikant komt of door de telco. Want naar wat ik begrijp vanuit het verleden kan de telco aan de telefoon doorgeven wat er getoond moet worden (was ook zo met LTE / 4G+), ook al werden deze snelheden niet gehaald.

Lamlendigheid van de netwerken of van de NL overheid bedoel je. Immers de netwerken kunnen er niks aan doen dat er nog steeds geen 3.5GHz is, waarvan wel de dure chip in de telefoon zit.

Ja precies dit inderdaad. 5G staat uit op mijn S21, want de batterij gaat sneller leeg en als ik thuis ben zit ik op de rand van 5G. Dus krijg je geschakel tussen 4G+ en 5G. En als klap op de vuurpijl is 4G+ op de meeste plekken sneller. (T-mobile)

Al zou 5g 10 keer zo snel zijn. Als mijn 4g verbinding 100mbit haalt, ga ik het verschil echt niet merken op mijn mobieltje.
Ik zie maar weinig use cases voor veel snellere verbindingen puur voor gebruik op een smartphone.

Je kan verwachten dat je aan de rand van de dekking een betere verbinding over houdt, op festivals/drukke locaties een betere verbinding over houdt en waarschijnlijk is een betere latency ook wel fijn (al is 20ms best oke via 4g).

Als je met 4g bijv. in 80% van de gevallen een uitstekende verbinding had kan dat met 5g misschien naar >90% vanwege beter bereik of efficiëntere omgang van het spectrum.

Eens, je moet het aantikken voor extra bedrag per maand bij het afnemen van een abonnement. Ja ik wil het snelste netwerk 5G.

Dat het verlopig tot je weer toe bent aan je volgende mobiel, nog waardeloos is, dat weet je dan nog niet.

Een telefoon met 5G is duurder omdat je in principe wel hogere snelheden zou kunnen halen. Echter zijn de netwerken momenteel niet geoptimaliseerd voor de 5G gebruikers. Er wordt ook nog zo goed als nergens gebruik gemaakt van 5G SA en uit interne tests bij ons blijkt zelf heel wat toestellen niet te willen verbinden op 5G SA netwerken omdat dit gewoon in de commerciële software uit staat.

Momenteel gebruiken operators 5G NSA wat gebruik maakt van een 4G "anchor band" en gebeurt de signalisatie naar de core nog over LTE standaarden. Enkel het stuk radio signaal is 5G. Bij 5G SA gebeurd de signalisatie over 5G standaarden en is de radio ook 5G. Dit zorgt voor nog een klein stukje extra snelheid en vooral een lagere latency dan bij 4G.

Het huidige voordeel aan 5G netwerken is dat je mogelijks in een stuk spectrum komt die minder bezet is wanneer het druk is op het stuk 4G spectrum van de mast.

Het is meer dat de Nederlandse netwerken de volledige potentie van 5G nog niet benutten. De telefoons zijn er echter wel klaar voor mocht het wel zover zijn. Maar inderdaad, op dit moment hoef je nog niet per se een 5G telefoon te hebben in Nederland, maar in de toekomst kan het wellicht wel handig zijn.

Oneens, als hetgeen wat ze zeggen erin zit is het geen oplichting. Dan is het aan de consument om te beslissen wat hij/zij nodig heeft.

Ik vraag me af waarom de providers niet gewoon hebben gewacht met het uitbrengen van 5G. Wat ik dan bedoel is wachten tot het echt "voordelen" heeft tegenover 4G.

Omdat meeste mensen geen benul hebben wat het nou echt doet. Die zien alleen een hoger getal bij provider a en denken dat is dan beter. Ook is het zo dat als je als provider niet investeert in je netwerk en 5g komt opeens wel van de grond. Je dan kansloos bent om je achterstand in te halen, grote kans dat iedereen dan snel overstapt

De grote vraag is wat mij betreft. Is er nog vooruitgang nodig?

Tuurlijk kan 5g een meerwaarde bieden in de toekomst. Maar dit lijkt mij niet voor consumententelefonie...
Ik haal op mijn 4 jaar oude toestel makkelijk 100 mbit met 4g. Ik kan me geen (combinatie van) apps op een telefoon bedenken die meer dan 100 mbit nodig hebben. Voor een doorsnee gezin met meerdere devices is 100mbit al redelijk overbodig...laat staan voor 1 device.

De vooruitgang ligt het meer aan de mast / antenne kant van de providers.
Steeds meer sites zijn voorzien van een glasvezel aansluiting waardoor ze vele gebruikers tegelijk aankunnen. Echter hebben banden ook een limitatie. Daarom hoe meer mobiele banden hoe beter.

Het klopt dat we nu aardig stil lijken te staan.
https://antennekaart.nl/page/frequencies hier zie je de huidige bandbreedte indeling.

De komst van 3500 MHz zou een behoorlijk verschil kunnen maken. Dan zouden de providers er misschien wel 100 MHz aan bandbreedte bij kunnen krijgen, bijna een verdubbeling van alles bij elkaar opgeteld nu.
Maar in de praktijk kunnen telefoons niet alles bij elkaar koppelen. Ook daar worden telefoons steeds beter in.

Voorbeeld:
Samsung S21 en S20 bij KPN: B3 + N28 + B1 + B7 + B32
Samsung S10 bij KPN: B3 + N28 + B1 + B7
B32 op een S10 kan de telefoon wel, maar zit niet in de profielen. Daarom lijkt een S20/S21 veel sneller.

We moeten helaas nog even wachten op meer bandbreedte:
nieuws: Nederland stelt 3,5GHz-veiling voor 5G-gebruik uit wegens rechtszaak

Ook de 2300 MHz band wordt in Nederland niet gebruikt.

"een AI-algoritme op een blockchain in de cloud waar je alle dekkingskaarten inlaadt" - wat heeft blockchain hier mee te maken? Of was dit als een grap bedoeld?

wat heeft blockchain hier mee te maken? Of was dit als een grap bedoeld?

Het was een grap idd

Blockchain is een grote grap. Een deel van ons is al een tijdje aan het lachen.

Oneens, het heeft zeker wel een bestaansrecht om dingen te decentraliseren.

qua snelheid doet me dit een beetje denken aan de moment dat 4G net opkwam. Op 3G kon ik toen (via Base) werkelijke snelheden halen tot net geen 40Mb/s terwijl het nieuwere 4g net boven de 30Mb/s uitkwam.

Ik heb mijn eigen telefoon net ook nog eens even snel getest vanuit mijn slaapkamer... Een Galaxy S20 FE 5G op Vodafone. 4G is bij mij met rond de 150 Mbps down nog altijd een stuk sneller dan 5G met 100-110 Mbps. Upload zag ik in mijn snelle tests weinig verschil in, rond de 22-26 Mbps. De ping was op 5G wel beter, 16 en 17 ms tegen 22 en 28ms. Mocht ik nog eens een game streamen over het mobiele netwerk zal ik dus 5G weer eens aanzetten, maar verder laat ik het lekker uit staan.

Ik heb dan ook 5G uitgeschakeld op mijn iphone 12 pro max, het koste in veel dagen zelfs meer batterij en sneller was het ook niet