Wij keken er al weken naar uit: de Tweakers Abodag die vandaag zou plaatsvinden in het HomeComputerMuseum in Helmond. Helaas gooide de oplaaiende coronapandemie roet in het eten en is besloten om de bijeenkomst uit te stellen tot begin volgend jaar. Om toch nog een beetje de sfeer van de bijzondere locatie te kunnen proeven, publiceren we vandaag een interview met oprichter Bart van den Akker, op Tweakers beter bekend als WHiZZi.
In Tweakers Magazine stond begin 2018 al een interview met WHiZZi. Destijds was zijn museum net geopend. Inmiddels zijn we ruim drie jaar verder en is er veel veranderd. Hoog tijd dus om opnieuw af te reizen naar Helmond en te kijken hoe het er nu mee staat. Maar laten we eerst een korte recap geven over hoe het allemaal begon en wat het HomeComputerMuseum precies is.
Als kind verzamelde WHiZZi al computers. Die verzameling groeide uit tot 35 exemplaren, maar op zijn zestiende verkocht hij ze op twee stuks na allemaal, tijdens een moment van 'jeugdige onbezonnenheid'. Jaren later, toen hij een eigen huis had en inmiddels was getrouwd, kwam die verzamelliefde weer terug. Zijn vrouw bracht hem op het idee daar meer mee te doen en eind 2016 schreef hij een eerste bedrijfsplan. Met subsidie van de gemeente en een GoFundMe-actie kwam het museum van de grond en op 17 maart 2018 opende het HomeComputerMuseum officieel zijn deuren, in het centrum van Helmond.
:strip_exif()/i/2004792216.jpeg?f=imagegallery)
Interactieve tijdreis door de computergeschiedenis
Het museum biedt bezoekers een interactieve tijdreis door de computergeschiedenis. Per decennium, beginnende bij de jaren zeventig, zijn er ruimtes ingericht met computers uit die tijd en bijpassende meubels, objecten en behang. Er staan honderden computers in het museum en veel daarvan werken gewoon en kunnen worden uitgeprobeerd. De collectie bevat unieke exemplaren, zoals de geflopte Apple Pippin-spelcomputer en uiteraard alle bekende en minder bekende klassiekers van Atari, Commodore, IBM, Tandy, Philips, enzovoort.
De tijdreis eindigt bij de jaren negentig, met pc's met Windows 98, XP en ME. Daarop zijn games te spelen uit die tijd, zoals GTA2. En over games gesproken: het HomeComputerMuseum biedt ook plaats aan de grootste verzameling 'big box'-pc-games ter wereld. Duizenden pc-games in doos staan uitgestald in vitrinekasten. Ook is er een arcadecafé, waar oude computers en consoles staan om samen op te spelen.
:strip_exif()/i/2004792208.jpeg?f=imagearticlefull)
Toen we je begin 2018 spraken, was het museum net geopend en had je berekend dat er 22 bezoekers per dag nodig waren om uit de kosten te komen. Is dat gelukt?
"Nee, het aantal bezoekers is nog niet wat we willen hebben, helaas. Er is in de afgelopen jaren heel veel gebeurd. We zijn heel diep gezonken. Eind 2018 stonden we op de rand van faillissement."
'Eind 2018 stonden we op de rand van faillissement'
Hoe kwam dat?
"We hadden niet genoeg bezoekers en geen alternatieve inkomstenbronnen, maar wel de kosten. Mijn spaargeld was al lang en breed op. Ik was nergens in dienst, dus dat liep allemaal stroef. Er was nergens geld te vinden, we liepen achter met de betaling van de huur. Het ging niet goed."
We zijn nu een aantal jaar verder, het museum bestaat nog en is bovendien verhuisd naar een grotere locatie. Hoe ben je door die slechte periode heen gekomen?
"Ik heb echt getwijfeld. Is dit het dan? Moeten we er nu een punt achter zetten? Ik heb overleg gehad met Patrick van Halen, waarmee ik samen het museum heb opgericht. Hij zei: opgeven is geen optie. Je bent zo ver gekomen, je moet gewoon doorbijten."
"Het geluk wil dat ik begin 2019 op Tweakers zag dat de MyCom-winkel in Helmond zijn deuren ging sluiten. We hadden daar al leuk contact mee; ik ben er naartoe gelopen en vroeg wat er aan de hand was. Ze moesten van het hoofdkantoor voor het einde van de dag het pand uit zijn. Daar waren ze niet blij mee. Ik vroeg of ik een briefje mocht ophangen. Dat kon zodra zij het pand hadden verlaten. Dus hingen er niet veel later twee briefjes op de voordeur, dat je voor reparaties naar het HomeComputerMuseum een aantal straten verderop moest gaan."
"We deden al computerreparaties, maar om de concurrentie met elkaar niet aan te gaan, stuurden wij mensen met nieuwe computers naar MyCom en verwezen zij klanten met oude hardware naar ons door. In de dagen daarna hebben we alle reparaties overgenomen, waardoor er ineens stabielere inkomsten kwamen. Dat gaf voldoende vertrouwen om door te gaan."
:strip_exif()/i/2004792214.jpeg?f=imagegallery)
Je vertelde in 2018 ook over je plannen om van het museum een sociale werkplek te maken. Je was destijds in gesprek met de gemeente en stichtingen. Wat is daar uitgekomen?
"In dezelfde periode als waarin de MyCom sloot, begonnen we met het aanbieden van dagbesteding en re-integratie. We bieden plaats aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, om ze klaar te maken om weer terug te keren in de werkmaatschappij. Er zijn ook mensen die nooit meer terug zullen keren in een normale werkomgeving, maar die kunnen bij ons wel iets bijdragen. Zowel aan de frontdesk als in de techniek, of in het museum; dus bij alles wat we hier hebben. Zo werken hier nu ruim veertig mensen. Daar krijgen we ook geld voor."
"Vanaf januari 2019 zijn we daardoor alleen maar gaan groeien. Halverwege dat jaar werden we genomineerd voor de Brabantse Erfgoedprijs, met name vanwege ons sociale karakter en omdat we iedereen gelijk behandelen. Dat is ook een van de redenen dat we die prijs hebben gewonnen."
Dat sociale aspect is wel heel iets anders dan een computermuseum runnen. Was dat ook wat je voor ogen had, toen je met je plannen voor een museum begon?
"Dit is altijd mijn ideaal geweest. Ik heb altijd mensen willen helpen. In mijn initiële plan ging dat om mensen met een stoornis in het autismespectrum, maar dat is omgetoverd tot een breder programma, gericht op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Iedereen wordt hier gelijk behandeld. Dat is een van de grote problemen voor mensen met een autismespectrumstoornis; ze voelen zich vaak onbegrepen. Dat vind ik zonde."
'Het allermooiste is om mensen kansen te bieden die ze nooit hebben gekregen'
"Bij mensen die daardoor uitvallen op hun werk kan het soms jaren duren voordat ze weer zover zijn om terug te keren. Wij leren die mensen echt opnieuw hoe ze om moeten gaan met een baan. Daarbij kan het om simpele dingen gaan, zoals op tijd verschijnen en je lunch meenemen. Het is niet erg als dat een keer niet lukt; er zitten geen consequenties aan en mensen worden hier gewaardeerd om wat ze kunnen."
"Het allermooiste is om mensen kansen te bieden die ze nooit hebben gekregen. Zo heb ik mensen in dienst die bijvoorbeeld alleen fysiek werk hebben gedaan en waarvan blijkt dat ze fantastisch goed zijn in het aanspreken van mensen op beurzen om ze te verbinden aan ons museum. Niemand heeft ze ooit zo'n kans gegeven. Ik doe dat door bijvoorbeeld te vragen of mensen zin hebben om mee te gaan naar een beurs, om ze zo talenten te laten ontdekken waar ze nog niet bekend mee zijn."
:strip_exif()/i/2004792250.jpeg?f=imagegallery)
Hoe gaat die begeleiding in zijn werk? Heb je daar zelf de ervaring en kennis voor?
"Mijn zusje heeft pas op haar achttiende ontdekt dat ze een stoornis in het autistisch spectrum heeft. Voor mij was het altijd 'zo is mijn zusje'. Ook had ik vroeger een vriendin die creatieve therapie studeerde. Dat leek mij ook een heel leuke studie, maar ik studeerde IT en wilde dat afmaken. Ik heb toen wel al die boeken gelezen en van haar gehoord wat er in de lessen werd gesproken. Daar heb ik veel van geleerd."
"Uiteindelijk ben ik de IT in gegaan en als netwerkbeheerder kwam ik veel mensen tegen die voldeden aan de kenmerken van een autismespectrumstoornis en die dat al dan niet van zichzelf wisten. Ik zag vooral dat er veel miscommunicatie en onbegrip was voor deze mensen; daardoor zag ik ze in de stress schieten en uitvallen. Ik kon op dezelfde manier met ze communiceren als met met mijn zusje. Ik zeg altijd: 'ik spreek vloeiend autist'."
'Het is niet Bart zijn computercollectie, maar het HomeComputerMuseum'
"Zo ben ik altijd al een communicatielaag geweest. Het helpen van mensen zat er bij mij altijd al in. Toen ik in 2016 met mijn idee voor het HomeComputerMuseum kwam, wist ik al dat ik dat niet in mijn eentje zou redden en het was voor mij logisch om met vrijwilligers te werken die ik goed kan aansturen en daarmee ook kan helpen."
"Iedereen is bij ons gelijk en staat op hetzelfde niveau. Ik maak ook de wc's schoon als het moet. Ik heb geen geheimen; iedereen mag vragen wat er op de rekening staat. Daarom geeft iedereen om het bedrijf. Het is niet Bart zijn computercollectie, maar het HomeComputerMuseum en ik ben daar maar een onderdeeltje van. Iedereen die hier binnenkomt is er ook onderdeel van. Dat voelen mensen, en iedereen draagt daar aan bij."
:strip_exif()/i/2004792258.jpeg?f=imagearticlefull)
Is het ook al gelukt om mensen via jullie re-integratietraject opnieuw de arbeidsmarkt op de helpen?
"Een aantal mensen is doorgestroomd naar een betaalde baan. Of, zoals ik het graag noem: een gelukkige baan. Ik vind het heerlijk om iemand te zien groeien en daar het resultaat van te zien. In de meeste gevallen komen mensen ook terug als ze ergens anders een baan hebben gekregen. Dan zijn ze hier in het weekend nog vrijwilliger, of ze komen af en toe langs. Dat vinden we erg leuk."
"Een volgend plan is om direct bij bedrijven arbeidsplaatsen in te vullen, een soort van detachering dus. Bedrijven vinden het fijn dat je er dan nog als vangnet bent. Als het een keer fout gaat, kunnen ze terugvallen op ons. Ook zijn we bezig met de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven om te kijken of we mbo-deelcertificaten mogen uitreiken. Hier kun je nog leren solderen. En waarom zou iemand niet ergens in dienst kunnen zijn als tester als hij geen mbo-diploma heeft omdat hij niet goed is in rekenen?"
Bart van den Akker
Nickname
WHiZZi
Herkomst nickname
Men noemde mij vroeger 'whizzkid', dus dat was mijn eerste nickname. Alleen was dat veel tikken en gebruikte ik op bbs’en de naam WHiZZi. Die is blijven hangen.
Hobby's
Muziek maken, retrocomputers
Op Tweakers sinds
23 januari 2001
Favoriete onderdelen T.net
Het forum en nieuws
Studie
Technische informatica
TweakBlog
RetroComputers en drummen
Het sociale aspect is uitgegroeid tot een belangrijke pijler van het museum, maar je had nog veel meer ideeën, ben je daar nog mee bezig?
"Ik houd niet van stilzitten. Ik blijf altijd ontwikkelen. We zetten allerlei nieuwe dingen op en kijken wat we kunnen verbeteren en waarin we kunnen groeien. Er hoeft niet meteen geld uit te komen, als het uiteindelijk maar bijdraagt. Dat kan ook naamsbekendheid zijn."
Wat voor projecten lopen er nog?
"Ik ben bezig om taxateur te worden. We zijn nu een adviesbureau voor taxateurs. Als iemand z’n oude computer wil verzekeren, moet er een waarde aan gekoppeld worden. Die mogen wij bepalen, maar dat wordt ondertekend door een externe erkende taxateur. We kijken of we dat uiteindelijk ook zelf kunnen doen."
"Ook wil ik een documentaireserie maken over de geschiedenis van de Nederlandse computerindustrie, voor de Nederlandse Publieke Omroep. Dat idee ben ik nu aan het uitwerken, ik heb al de nodige contacten gelegd en al ondersteuning van enkele partijen die willen helpen, waaronder het Nederlands Instituut voor Beeld en geluid."
"We hebben hier ontzettend veel verhalen over de Nederlandse computergeschiedenis; die zijn nergens anders ter wereld bekend. Her en der wel bij de mensen zelf, maar niet globaal. Ik wil dat die verhalen verteld worden door de mensen die er echt mee te maken hebben gehad. Over tien jaar is de kans weer een stuk kleiner dat de mensen die in de jaren zeventig en tachtig aan de voet hebben gestaan van die geschiedenis nog leven."
Wat is jouw rol in die documentaire?
"Als het aan mij ligt, wordt hij gemaakt in de stijl van Tros-programma Wondere Wereld. Ik wil de juiste mensen koppelen; ik bied de locatie, werkende computers en leg de contacten met de oorspronkelijke makers die dit verhaal kunnen vertellen. Ook wil ik het verhaal maken over hoe het allemaal aan elkaar gelinkt is. Momenteel ben ik een serie aan het uitschrijven."
"Er zijn heel interessante verhalen die we hebben teruggehaald. De hele geschiedenis van Girotel bijvoorbeeld. Net als de geschiedenis van Laser Computer en verhalen van Philips en Tulip, die nergens bekend zijn. Nu zijn we bezig met het verhaal achter de Aesthedes-designcomputer. Daarmee zijn onder andere het biljet van 25 gulden en het Heineken-logo ontworpen."
:strip_exif()/i/2004792218.jpeg?f=imagegallery)
Zijn er ook nieuwe plannen voor het HomeComputerMuseum zelf?
"We zijn met diverse evenementen bezig. In maart volgend jaar organiseren we het Vintage Computer Festival. Dat is een concept van de Amerikaanse Vintage Computer Federation. Wij krijgen daar nu officiële ondersteuning van en organiseren VCF Benelux als een driedaags evenement. We gaan ons richten op de Nederlandse en Belgische computergeschiedenis en er komen sprekers die in lijn liggen met dat thema."
"Met dat soort evenementen willen we onze naam op de kaart zetten en laten zien dat we een serieuze partij zijn en niet een verzamelaar die gewoon wat spulletjes neerzet. We doen ook onderzoek naar de geschiedenis. Wij zijn degenen die Wikipedia aanpassen. Ik kan er niet tegen als daar misinformatie op staat."
Begin 2020 zijn jullie verhuisd naar een groter pand, maar toen begon ook de coronapandemie. Hoe zijn jullie daar doorheen gekomen?
"In februari 2020 zijn we ingetrokken in het nieuwe pand. Dat is veel groter, maar ook veel duurder dan de vorige locatie. We hebben er anderhalve maand plezier van gehad. Het liep aanzienlijk beter dan de vorige locatie; we hadden drieënhalf keer zoveel bezoekers. Maar corona gooide roet in het eten en op 15 maart zijn we dichtgegaan."
"Wat nu? Dacht ik in eerste instantie. We hebben een nieuwe locatie, een fantastische collectie, maar we kunnen er niks mee. Gelukkig nam Stichting Leergeld contact met ons op. Ze hadden laptops nodig voor arme gezinnen voor thuisonderwijs. We kregen de exclusieve deal om laptops te leveren in Helmond. In drie weken tijd hebben we meer dan honderd laptops verkocht. Dat waren oude zakelijke laptops die we hebben ingekocht of kregen gedoneerd. Consumentenspul is bijna niet te repareren. We hebben die laptops opgeknapt, gezorgd dat ze werken en de accu het nog een beetje doet, een frisse Windows-installatie erop gezet en drie maanden garantie erbij gegeven. Dat heeft ons zeker tijdens de eerste lockdown gered. Op die manier konden we blijven bestaan en bleven onze mensen actief."
En hoe zijn jullie verder door die periode gekomen?
"Op social media zag ik een computermuseum uit Engeland een plaatje posten van een computer met een verhaaltje erbij en de tag #museumfromhome. Dat is leuk, dacht ik. Vanaf die dag heb ik besloten om daar ook mee aan de slag te gaan en daar ben ik nog steeds niet mee gestopt. Zo zijn we uitgegroeid tot het grootste computermuseum op social media. Met name op Instagram, daar hebben we ruim 26.000 volgers. Dat levert initieel niks op, maar wel ontzettend veel bekendheid."
"Mensen zien wat we doen en we krijgen daardoor veel connecties, ook met andere musea. Daardoor willen er nu veel mensen uit andere landen hier naartoe komen. Dat wordt nu nog veel tegengehouden door corona, maar uiteindelijk gaan er wel mensen komen, puur omdat we op social media actief zijn."
:strip_exif()/i/2004792252.jpeg?f=imagegallery)
Levert het nu ook al meer bezoekers op?
"Ja, we krijgen daardoor echt meer bezoekers. Juist omdat we duidelijk laten zien wat we allemaal hebben. Mensen willen dat in het echt zien en het zelf ervaren. Al die computers hier doen het allemaal. We hebben inmiddels echt een unieke collectie staan."
Blijft die collectie nog steeds groeien?
"Gemiddeld met zes tot tien computers per week. Dat is best complex, want we willen aansluiting krijgen bij het Museumregister. Dat is echt heel veel werk. Alle computers die we hebben, moeten geregistreerd worden. Wat de status is, wanneer, hoe en van wie we ze hebben gekregen, wat de geschiedenis is, waarom we ze hebben, enzovoort. Per item moet er heel veel geregistreerd worden."
Waarom moet dat?
"Als je in het Museumregister staat, geef je aan dat je veel meer doet dan alleen verzamelen. Dat maakt het leven wat makkelijker bij het aanvragen van subsidies. Als ik dat nu doe, moet ik een heel boekwerk meeleveren met uitleg over wat we zijn, en vaak heeft men geen zin om dat te lezen. Als we een geregistreerd museum zijn, weten subsidiegevers dat alle controles zijn uitgevoerd en we aan alle eisen voldoen."
'Je bent niet zomaar even een museum'
Wanneer denk je dat dit rond kan zijn?
"Ik hoop dit jaar nog, maar dat ligt aan de Museumvereniging. Wij zijn er al maanden mee bezig en hebben alles ingediend. Op elke computer die hier geregistreerd staat zit een sticker met een unieke QR-code die correspondeert met ons systeem. Daarin staat waar de computer staat, en wat de status en de geschiedenis ervan is. Als we iets vervangen, moeten we dat ook registreren. Je bent niet zomaar even een museum, maar als het lukt, zijn wij het enige geregistreerde computermuseum van Nederland."
HomeComputerMuseum
/i/2004792466.png?f=imagenormal)
Locatie
Noord Koninginnewal 28, Helmond
Openingstijden
Woensdag t/m zaterdag van 11.00 tot 18.00 uur
Zondag van 12.00 tot 17.00 uur
Tickets
Normaal: 8,88 euro
Kind 5 t/m 14: 4,44 euro
0 t/m 4 jaar: Gratis
Jaarkaart: 45 euro
Het HomeComputerMuseum is momenteel geopend en toegankelijk met een geldig coronatoegangsbewijs. Ook kun je een kijkje nemen middels een virtuele tour en op de hoogte blijven via Instagram, Facebook, Twitter en YouTube.
Je kunt het HomeComputerMuseum steunen via Patreon, door een computer te adopteren of door een computer te schenken die op de wenslijst van het museum staat.
Tweakers-community
Meer artikelen over projecten van tweakers vind je via de tag Tweakers Community. Wil je zelf iets bijdragen of iemand uit de community voordragen om in de schijnwerpers te zetten? Tip de redactie, via het Forum.
:strip_exif()/i/2006717098.jpeg?f=fpa)
/i/2004896630.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004839322.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004780340.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2004792394.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003110990.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005041936.jpeg?f=fpa)
/i/2000621227.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/1058021243.gif?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/230241/crop5db74093e7dc1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
(
:strip_icc():strip_exif()/u/52072/crop5de51ebf91960_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/2820/crop60efd54698630_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/734655/crop6390c3acd41c6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/201305/Pig.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/12828/crop565bfa778a1d4.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/285051/teaglass_tweakers.jpg?f=community){kind=small}
/u/298857/crop6471d9676d431.png?f=community){kind=small}
/u/20461/crop57d9660f4ca9e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1254286/crop615df5dc06cdd_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/36103/avatar_60.png?f=community){kind=avatar}
/u/38782/crop6146c7a29805d_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/217171/avatar60.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/129865/crop5cb775b8692d8.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/1223346/crop66826d404a07e.gif?f=community){kind=small}
Ik was enkele weken geleden bij het museum geweest, net voor de invoer van de coronapas.
:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71115/plus222.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/392650/crop5d80d5a2c9b09.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/72351/Toon_en_Len%25202015-02-02%252070x69.jpg?f=community){kind=small}