Stoel aanschuiven, riemen vast, voeten bij de pedalen en starten maar. Bij de eerste dot gas lijkt alles te bewegen. De riemen worden strakgetrokken, de stoel knijpt zich samen. Terwijl de wind door je haren blaast, wordt per ongeluk een stukje naast de baan rijden genadeloos afgestraft en zit je letterlijk te trillen op je stoel. Deze race-rig is eigenhandig gemaakt door tweaker Henkus. Wij vroegen hem hoe hij dat heeft gedaan en wat er nodig is voor een ultieme race-ervaring.
Je racet in je kantoor, maar als iemand daar binnenkomt, is er helemaal niets van te zien.
"Dat klopt. De rig staat in de showroom in een hoekje en is helemaal modulair opgebouwd. Daardoor kan ik hem op wieltjes door de smalle kantoordeur krijgen. Ter plaatse schuif ik elektrisch de poten uit en trek ik het dashboard naar links, zodat het op de juiste plaats zit. Dan hoef ik alleen nog maar een paar kabels aan te sluiten en de monitor fysiek te koppelen. Deze zit op een frame, zodat hij meteen onder de juiste hoek staat. In totaal heb ik veertien usb-apparaten, die op drie verschillende usb-hubs zijn aangesloten. Dankzij usb 3.0 wordt alles via slechts één kabel aangesloten op de pc. Al met al kost het installeren en aansluiten hooguit vier minuten."
Was het niet praktischer om thuis een kamer voor de rig te gebruiken, bijvoorbeeld op zolder?
"Nee, ik woon boven de zaak en nog los van de ruimte zou het veel te gehorig zijn als ik boven zou gaan racen. M'n vrouw zou last hebben van het geluid én de bewegingen van de rig, want het 150 kilo zware gevaarte kan in de extreemste setting loskomen van de grond. De kantoorkamer waarin ik nu zit, is ideaal. Deze ligt een verdieping lager dan ons woonhuis, zodat er geen racegeluiden te horen zijn. Er is wel een deur naar boven, maar daar zet ik dan op maat gemaakte isolatieborden voor als ik wil racen terwijl er iemand slaapt."
Je hebt deze rig helemaal zelf gemaakt. Kon dat niet makkelijker met een kant-en-klaar model?
"Omdat ik de rig in de avonduren in het kantoor wilde plaatsen, moest hij mobiel zijn. Met alle eisen die ik had, was het maatwerk en dus kant-en-klaar niet te koop. Ik begon met racen achter het bureau 's avonds op kantoor. Dat begon gewoon in een bureaustoel en een op het bureau geklemd stuurtje. Steeds werd dat verder uitgebreid, totdat er een complete nieuwe rig met motion ‘moest' komen."
En toen heb je die zelf maar gebouwd?
"Ik werd geïnspireerd door een gedetailleerde video op YouTube, van een Duitser genaamd VSP, die een nieuw motionsysteem voor zijn zelfgebouwde rig demonstreerde. Het ging om een 3kW-doe-het-zelfplatform genaamd SFX-100, een project van iemand met de nickname Saxxon66. Bij deze vorm van motion beweegt het hele frame en niet alleen de stoel. De bijbehorende software, SimFeedBack, heeft hij gratis beschikbaar gesteld. De Duitse youtuber was een van de bètatesters. Het mooie was dat er een uitvoerige lijst met onderdelen plus de bouwinstructies op Github was gezet, zodat anderen dat konden gebruiken. Daarmee bouw je dan de SFX100-actuator, aangedreven door industriële elektromotoren via AliExpress."
"Het was een gok, maar ik had er vertrouwen in, ook omdat ik voor eventuele vragen contact kon opnemen met de maker en de youtuber die het werkend hadden gekregen. Ik was uiteindelijk de allereerste bouwer die op 5 oktober 2018 zijn motionrig met de SFX100 gebouwd had. Nu, zo'n twee jaar later, zijn er wereldwijd al meer dan vijfhonderd SFX100-motionrigs."
En hoe heb je het frame gemaakt?
"Het frame heb ik zelf in Fusion 360 zo ontworpen dat alles modulair en inklapbaar is. Alle benodigde onderdelen heb ik precies op maat gesneden besteld, zeg maar mijn eigen bouwpakket samengesteld. Verder heb ik steunen en andere onderdelen van de motionrig via een 3d-printer gemaakt. Het voordeel van zelfbouw is dat je het ook zelf makkelijk kunt repareren als dat nodig is."
Welke 3d-printer gebruik je?
"De Prusa MK3S, al m'n derde. In vergelijking met de vorige heeft deze een afneembare printplaat, gaan het loaden en unloaden van filament beter en is de kwaliteit van de prints weer net iets beter dan bij de vorige, de MK2S. Verder heeft deze printer allerlei extra functies, zoals crash detection en power loss protection, maar die gebruik ik eigenlijk niet. Ik gebruik de 3d-printer overigens vooral voor het maken van racesturen. Diverse belangrijke onderdelen voor de SFX100-motionrig zijn ook geprint. Die prints voor de SFX100 zijn gemaakt van PETG, met speciale printinstructies voor een betere stevigheid.
Welke onderdelen heb je nog meer zelfgemaakt?
"De elektronicabox heb ik zelf ontworpen en gebouwd, evenals het dashboard, de gordelspanner en de buttonbox. Het motionsysteem heb ik zelf gebouwd, maar niet ontworpen en datzelfde geldt voor de windsimulator. Verder heb ik zelf de monitorsteun ontworpen en gebouwd, evenals zestien van de negentien sturen die ik heb."
Waarom heb je zoveel sturen?
"Iedere auto is anders. Soms heb ik per auto, per spel of per track een ander stuur nodig voor een optimale beleving. Elk stuur rijdt anders. Het ontwerpen en compleet zelf maken van een racestuur is ook een groot onderdeel van mijn hobby. Het is meer dan eens voorgekomen dat ik, terwijl ik aan het racen ben en een nieuw stuur zie, meer bezig ben met hoe ik een stuur kan namaken dan met het racen zelf."
Wat voor onderdelen heb je gebruikt voor de race-rig?
"De stoel is een SimXperience GS-5 G-Force Seat. Het frame en het dashboard zijn custom build, waarbij het laatste is afgewerkt met koolstofvezel. Het motionsysteem is een SFX100-chassis mover met actieve gordelspanner en voor de stuurmotor heb ik de SimXperience AccuForce gebruikt. Verder heb ik een Fanatec Handbrake als handrem gemonteerd, gebruik ik Heusinkveld Pro-pedalen en een sequentiële shifter van hetzelfde merk. Voor extra tactile feedback zijn er vijf buttkickers, verdeeld over het hele frame, aangestuurd door twee versterkers met een totaal vermogen van vierduizend watt. Tot slot heb ik nog twee Seaflow 270CFM in-line blowers als windsimulator."
Ik kan me voorstellen dat er heel wat rekenkracht voor nodig is.
"Absoluut. Het aansturen van al die hardware is erg cpu-intensief. En dat geldt ook voor het aansturen van 7 miljoen pixels; het beeldscherm is een Samsung 49"-ultrawide CR49RG90 met 5120x1440 pixels. Ik gebruik daarvoor een GeForce RTX 2080 Ti en die trekt dat net, maar voor de optimale vr-ervaring komt vooral de videokaart nog wat rekenkracht tekort. Verder zitten er in de pc een Intel Core i9-9700K op 5GHz en 16GB ddr4-3600-geheugen. Het geluid is afkomstig van een Logitech Z5500-speakerset, maar tegenwoordig gebruik ik meestal de Bose Noise Cancelling Headphones 700, omdat deze de geluiden die de motionsimulator maakt eruit filtert, zodat ik alleen het geluid van de sim hoor."
Hoe werken de hardware en de software samen voor de bewegingen?
"De SFX100 doet de hobbels in de weg, curbs, roll, pitch, heave en dergelijke, en de GS-5 simuleert de G-krachten. De buttkickers zorgen voor de motorvibraties en de gordelspanner simuleert de remkrachten, versterkt door de GS-5 en de SFX100. De windsimulator voegt het 4d-gevoel toe en geeft het gevoel van snelheid en acceleratie. Ik gebruik een veelvoud aan software om alles met elkaar te laten samenwerken, zoals SimFeedback, SimCommander, SimHub en Xpadder. Met dat laatste kun je toetsaanslagen toewijzen voor de buttonboxen en sturen. Ik programmeer bijvoorbeeld de letters U en D voor het vooruit- en terugschakelen, en koppel deze aan de shifters van de verschillende sturen. Zo hoef je bij het wisselen niet telkens alle controllertoewijzingen te veranderen."
Moet je per spel veel tweaken om het met je rig te kunnen gebruiken?
"Ik speel diverse games, maar je moet alles inderdaad per spel tweaken, soms zelfs voor iedere auto- en trackcombinatie. Dat werpt best een hoge drempel op voor nieuwe games, omdat je eerst een paar uur moet investeren om alles naar je zin in te stellen. De genoemde programma's halen de telemetrische gegevens van de racegames en vertalen die in de juiste signalen voor alle apparatuur. Elk apparaat kan verschillende effecten weergeven en die moeten voor elk spel apart worden geconfigureerd. Om m'n pc optimaal te laten presteren, heb ik een aparte race-pc gebouwd zonder virusscanner of andere software die vertragingen kan veroorzaken. Virusscannen en back-up doe ik via een tweede Windows-installatie op dezelfde pc, op een andere harde schijf."
Welke games speel je zoal?
"Via de monitor speel ik onder andere Codemasters F1 2020 en Forza Horizon 4. Maar ik rijd voornamelijk in virtual reality met de Valve Index. Raceroom is mijn favoriete game. Daarnaast speel ik ook Assetto Corsa Competizione, iRacing, Automobilista 2 en Dirt Rally 2 in vr. Met die games gebruik ik dan geen monitor op de rig en daardoor is er plaats voor grotere windblazers."
Hoe anders is racen in vr? Hoeveel echter is de beleving dan?
"Ik heb een ‘back to back'-vergelijking gedaan in Raceroom, met dezelfde auto en dezelfde track op de 49"-Samsung en in vr. De immersie in vr is zoveel beter, dat is gewoon niet te vergelijken. Op de monitor ben je wel aan het racen, maar voelt het eigenlijk nog steeds aan alsof je een spelletje aan het spelen bent. In vr, met hoge motionsettings, zit je echt in de auto. De schermen, het stuur en het uitzicht: alles klopt. En je kunt vrij rondkijken. Je kunt ook veel beter de diepte schatten, waardoor je instinctief remt, net als in het echt. Ook het inhalen van auto's en het de bocht in kijken voelen allemaal echt aan. De windsimulator voegt een extra dimensie van snelheid en acceleratie toe. De krachtige ventilators kun je eigenlijk alleen maar goed in vr gebruiken."
Henk
Nickname
Henkus
Herkomst nickname
Afgeleide van Henk
Hobby's
Sim-racen / simrig / sturen maken
Op Tweakers sinds
9 november 2001
Favoriete onderdelen T.net
Show je race-rigtopic
Studie
Automotive BBA
Beroep
Eigenaar autobedrijf
Smartphone
OnePlus 6
Computer
Core i9-9700K, 16GB ddr4, RTX 2080Ti, 2x Win10, 3x ssd en 4x hdd
Tablet
Samsung Galaxy Tab S2
YouTube
HoiHman
Kleven er ook nadelen aan racen in vr?
"Ja, de prestaties en de resolutie. Op de monitor is het beeld veel mooier en scherper, en met meer detail. Ook de prestaties zijn veel beter. Hoewel de Valve Index een heel goede virtual reality head mounted display is, is de beeldkwaliteit stukken minder als die van een goede monitor. Met hogere supersampling-instellingen kun je wel een heel mooi beeld in vr krijgen, maar dan loopt vaak de gpu of cpu tegen zijn limiet aan. Met één auto in de baan in vr op 120Hz gaat het geweldig, maar zodra er ai bij komt, haal je die framerates niet meer of je moet de supersampling terugschroeven. En hoewel de Valve Index zeer comfortabel is, zit je toch met zo'n warm ding op je hoofd en voel je tegelijk de druk op de voorkant van je gezicht. Maar het is het wel waard."
Hoeveel tijd en geld kost deze hobby?
"Ik ben er gemiddeld zeker tien à vijftien uur per week mee bezig en als ik een groot project heb, kan dat oplopen tot meer. Het is een dure hobby, vooral zo'n high-end rig, maar je koopt zoiets in principe niet in één keer; je bouwt het in de loop der jaren op. Als ik iets nieuws wil kopen, zoals andere pedalen, dan verkoop ik eerst de oude. Verder bespaar ik veel kosten doordat ik veel onderdelen zelf kan maken."
Is het uitbouwen ooit klaar?
"Nee, er is altijd weer iets nieuws. Bijvoorbeeld betere hardware, een nieuw spel of een uitbreiding van het huidige systeem. De laatste aanpassingen die ik heb gemaakt, zijn vooral gericht op het nog compacter maken van het hele systeem. Op dit moment ben ik net klaar met een aanpassing, zodat de gordelspanner niet twee, maar alle vier de gordels spant. De nieuwste aanpassingen aan mijn race-rig en mijn nieuwste sturen kun je zien in mijn showcasetopic op Gathering of Tweakers."
Dit artikel verscheen in augustus 2019 in Tweakers Magazine. In overleg met Henkus zijn er een aantal aanpassingen gemaakt, zodat het interview up-to-date is.
Tweakers-community
Deze zomer publiceert Tweakers een reeks interviews die eerder in het Tweakers Magazine zijn verschenen. Ieder weekend lees je een interview met een van onze communityleden. Meer artikelen over projecten van tweakers vind je via de tag Tweakers Community. Wil je zelf iets bijdragen, of iemand uit de community voordragen om in de schijnwerpers te zetten? Tip de redactie op het forum.