Inleiding
De Creators Update die Microsoft voor Windows 10 heeft uitgebracht, is de tweede grote feature-update voor het besturingssysteem. In de zomer van vorig jaar gaf Microsoft immers de Anniversary Update vrij, een jaar na de introductie van Windows 10. Dat pakket, dat we geen Service Pack mogen noemen, bracht onder andere verbeteringen voor het werken met de stylus, uitgebreide functionaliteit voor de Edge-browser en de opvallende functionaliteit 'Bash op Ubuntu op Windows'.
Op Microsofts roadmap staan de updates onder de codenaam Redstone. Eigenlijk zou Redstone 2, oftewel de Creators Update, vorig jaar al verschijnen, maar het softwarebedrijf zag reden dit uit te stellen tot 'begin 2017'. Daarmee moet het met het bijwerken van de software niet gedaan zijn; later dit jaar verschijnt Redstone 3. Onder welke naam dat zal zijn, is niet bekend, maar wel lijkt Windows 10 daarmee weer wat visuele veranderingen te ondergaan.
Want dat is bij de Creators Update nauwelijks het geval. De naam Creators Update lijkt ook wat toevallig gekozen, want de nieuwe functionaliteit is niet in het bijzonder gericht op creators, hoewel Microsoft zich in het algemeen wel meer op deze doelgroep richt, zie bijvoorbeeld de Surface Studio. De Creators Update bevat wel een grote hoeveelheid wijzigingen, waarvan we een deel bespreken.
Het vrijgeven van de update verloopt wat chaotischer dan bij de Anniversary Edition. Microsoft zette de update twee weken geleden per ongeluk al online, vorige week konden gebruikers handmatig met de Upgrade Assistant hun besturingssysteem bijwerken en dinsdag 11 april is dan de officiële introductie. Gebruikers die verwachten de update automatisch te krijgen, moeten wellicht geduld hebben, want volgens het bedrijf uit Redmond kan het maanden duren voordat iedereen de updatenotificatie heeft ontvangen. Microsoft kiest dus voor een gefaseerde distributie.
Privacy
Microsoft kreeg de nodige kritiek te verduren door de opdringerige manier waarop gebruikers met pop-ups werden overgehaald om van eerdere Windows-versies over te stappen naar Windows 10. Hoe dan ook kunnen updates voor Windows een doorn in het oog zijn. Daarom geeft Microsoft gebruikers voor de overstap naar de Creators Update de mogelijkheid om een dag en tijd aan te geven waarop deze moet plaatsvinden. Ze kunnen de planning achteraf aanpassen. Daarnaast hebben gebruikers die even geen zin hebben in een update, een 'snooze'-optie. Door deze in te schakelen voorkom je drie dagen lang dat Windows 10 je stoort met een groot notificatiescherm.
Besluit je de update wel te installeren, dan word je allereerst begroet met een scherm met privacyinstellingen. Hierbij kun je aangeven of Windows en apps je locatie en spraakbestanden van stembediening mag gebruiken om de diensten 'te verbeteren' en of apps gepersonaliseerde reclame mogen tonen. Deze stonden bij ons standaard op 'aan'.
Daarnaast is er een toggle voor het doorsturen van diagnostische gegevens. Standaard stond deze op Full, waarmee Microsoft data over browser- en appgebruik, maar ook toetsenbord- en pen-invoer verzamelt om producten en diensten van het bedrijf te verbeteren. Ook valt data over mediaconsumptie hieronder, al zou het niet de bedoeling zijn kijk- en luistergedrag in kaart te brengen.
Je kunt als gebruiker de instelling aanpassen naar Basic; Microsoft belooft dan alleen gegevens over crashes, compatibiliteit en veiligheid te verzamelen. Er is dus geen optie om helemaal geen diagnostische gegevens te verstrekken. Ten slotte is er een mogelijkheid om tips en suggesties, gebaseerd op diagnostische data, direct bij de installatie uit te schakelen.
Microsoft geeft op zijn site, via bovenstaande links, tot in detail weer wat bij welke instelling verzameld wordt en ook op tal van plekken binnen Windows 10 geeft Microsoft je nu de mogelijkheid meer te weten te komen over de invloed die verschillende opties hebben op de privacy. Daarnaast heeft het privacybeleid een flinke update gehad.
/i/2001463919.png?f=imagenormal)
Het is goed dat Microsoft de aandacht vestigt op het verzamelen van data en heldere instellingen biedt die dit moeten indammen, maar jammer is dat dit niet eerder gebeurde. De Autoriteit Persoonsgegevens en andere Europese toezichthouders onderzoeken of Microsoft niet te ver gaat met zijn dataverzameling en ongetwijfeld is Microsofts keuze voor een transparante aanpak het gevolg van de toegenomen druk om hier helderheid over te geven.
Paint 3D, Mixed Reality en hdr
We begonnen dit artikel met de bewering dat de naam Creators Update nauwelijks de inhoud dekt, maar dat betekent niet dat er helemaal geen verband is met verbeteringen voor creatievelingen. Een van de opvallendste nieuwigheden is bijvoorbeeld de komst van Paint 3D naar Windows 10.
Paint is het klassieke tekenprogramma, dat al sinds de introductie van Windows 1.0 in 1985 aanwezig is. Het programma is met de verschillende Windows-edities geëvolueerd en kreeg bijvoorbeeld bij Windows 7 een Ribbon-interface, maar de functionaliteit bleef beperkt tot eenvoudig tekenwerk. Daar verandert niets aan, want Paint blijft in de Creators Update ongewijzigd, maar er komt een additionele grafische applicatie onder de naam Paint 3D. De programma's functioneren dus los van elkaar; wel is er een link vanuit Paint naar Paint 3D.
Paint 3D heeft een basale interface met grote iconen, wat het werken met pennetjes eenvoudiger moet maken en wat het voor een grote groep gebruikers aantrekkelijk moet maken om met de applicatie te werken. Dat is immers Microsofts doel met Paint 3D: dat zoveel mogelijk mensen 3d-tekeningen kunnen maken, zonder overige expertise.
De gebruikersinterface nodigt uit te experimenteren, maar mooie illustraties maken blijft een vak apart. De gebruiker kan in 2d tekenen en stickers plaatsen, maar de meerwaarde ligt bij het plaatsen van teksten, objecten en menselijke modellen op het vlak en deze in 3d te roteren en te kantelen. Leuk is de optie om in 2d te tekenen en het resultaat in 3d om te zetten.
De tekening kan gecombineerd worden met geïmporteerde afbeeldingen en die oppervlakken kunnen eveneens omgezet worden in een 3d-weergave. Zo kun je bijvoorbeeld foto's en screenshots in perspectief plaatsen. Verder is er een Magic Select-functie, die automatisch uitsnedes maakt op basis van een geselecteerd vlak. Het uiteindelijke resultaat is in zijn geheel als 3d-weergave te aanschouwen, waarbij opnieuw geroteerd en gekanteld kan worden, al dan niet inclusief canvas.
Het werkt allemaal bijzonder intuïtief en vloeiend, maar de werkelijke kracht zit in de koppeling met Remix 3D. Paint 3D biedt namelijk toegang tot een online omgeving waarin ontwerpers hun 3d-modellen kunnen plaatsen en waar je als gebruiker dus een enorme hoeveelheid illustraties van anderen kunt vinden. Iedereen kan zijn werk uploaden en gebruikers kunnen dit liken en downloaden om er bijvoorbeeld verder aan te werken. Ook zijn ontwerpen te bundelen in collecties, die Microsoft Boards noemt. Zo heeft Microsoft een aantal aan steampunk gerelateerde ontwerpen verzameld. De 3d-bestanden zijn op te slaan als fbx-formaat van Autodesk of 3MF van het 3MF Consortium, zodat ze compatibel zijn met andere programma's, waaronder die voor 3d-printers. Het veelgebruikte stl-formaat voor 3d-printers wordt dan weer niet ondersteund. Bestanden in dit formaat zijn helaas niet te importeren en niet te printen. Dat is jammer, want het is de de-factostandaard en onder andere Thingiverse maakt er gebruik van.
Mixed Reality
Paint is niet het enige onderdeel dat op 3d-beelden gericht is. De Creators Update markeert ook de integratie van Windows Mixed Reality. Dit platform had voorheen de naam Windows Holographic en was bedoeld voor augmented-realitybrillen als de HoloLens, maar Microsoft heeft het omgedoopt tot Windows Mixed Reality en tot onderdeel van Windows 10 gemaakt.
De bedoeling is dat fabrikanten als HP, Dell, Lenovo, Asus en Acer vr-brillen voor het platform gaan uitbrengen. Die moeten een relatief lage prijs krijgen; Microsoft noemde een startprijs van 299 dollar. De brillen kunnen bij de koppeling met Windows 10 HoloLens-apps, Windows Universal-apps en 'traditionele' Windows-programma's in een vr-omgeving draaien.
Het platform neemt na installatie 2GB in beslag en heeft de volgende minimale systeemeisen:
- Cpu: Mobile Core i5-dualcore zoals de 7200U
- Gpu: HD Graphics 620 (GT2) of vergelijkbaar, compatibel met DX12
- Ram: 8GB of meer, dualchannel
- Hdmi: hdmi 1.4 met 2880x1440 pixels @ 60Hz, hdmi 2.0 of displayport 1.3+ met 2880x1440 pixels @ 90Hz
- Opslag: 100GB+-ssd (voorkeur) / -hdd
- Bluetooth: 4.0 en hoger
De vr-omgeving werkt alleen in combinatie met compatibele brillen en de enige twee die momenteel beschikbaar zijn, zijn de HoloLens en de Acer Development Edition. Brillen voor Mixed Reality bevatten twee camera's en sensoren voor het scannen van objecten en de omgeving. Dat moet zes vrijheidsgraden opleveren; virtuele wanden geven aan of de gebruiker een fysieke muur nadert. We hebben dit onderdeel nog niet kunnen testen, maar Microsoft geeft een omschrijving van de weergave. Windows Mixed Reality schotelt de gebruiker van een vr-bril een interieur voor, bij de HoloLens is dat de omgeving van de gebruiker zelf.
Gebruikers kunnen rondlopen in het huis en de omgeving, en daarbij diverse apps als platte oppervlakken op verschillende plekken zien en verplaatsen. De geïntegreerde apps zijn onder andere de Windows Store, de Edge-browser en Photos. Er is een beperkt startmenu op te roepen en de persoonlijke assistent Cortana is aanwezig om de gebruiker terzijde te staan en apps te openen via stembediening. Apps zijn vast te pinnen op een plek in de virtuele ruimte en daarnaast zijn er hologrammen te plaatsen in de kamers, zoals virtuele huisdieren.
Op termijn kan Windows Mixed Reality een interessante toevoeging voor Windows 10 worden. Op dit moment is het wachten op vr-brillen die ermee overweg kunnen om er een oordeel over te kunnen vellen. Ook is het een beetje de vraag wat Microsofts doel op lange termijn is.
Hdr
Anders dan met informatie over alle overige nieuwe functies was Microsoft niet scheutig met informatie over nieuwe grafische eigenschappen. Eind vorig jaar maakte het bedrijf bij een presentatie bekend dat de Creators Update de komst van Windows Display Driver Module, of WDDM, 2.2 markeerde. Dit moet onder andere de prestaties bij toepassingen voor augmented en virtual reality verbeteren. Fabrikanten van grafische kaarten moeten hun drivers ervoor aanpassen, maar WDDM 2.2-compatibele drivers van AMD, Nvidia of Intel lijken er nog niet te zijn.
Daarnaast brengt de update ondersteuning voor wide color gamut en high dynamic range. De Microsoft DirectX Graphics Infrastructure is hiervoor bijgewerkt naar versie 1.5. Windows heeft hiermee ondersteuning voor hdr10. Naast de weergave van hoge helderheidswaardes, kunnen beelden op Windows met 10bit per kleur weergegeven worden en is er ondersteuning voor grotere kleurruimtes op basis van bt2020.
/i/2001463905.png?f=imagenormal)
De Edge-browser en startmenumappen
De Edge-browser is een van de speerpunten van Windows 10 en het is niet verwonderlijk dat Microsoft er flink aan blijft sleutelen, terwijl ergens in een hoekje van het besturingssysteem Internet Explorer staat te verstoffen. Edge was bij de introductie van Windows 10 een erg kale browser, waar nogal wat functionaliteit aan ontbrak. Dat is langzaam aan het veranderen en ook bij de Creators Update zijn er veel functies toegevoegd.
De belangrijkste is wel de mogelijkheid om openstaande tabs even opzij te zetten. Links bovenin bevindt zich de knop hiervoor en na een klik hierop verdwijnen al je tabs en begin je met een schone browse-lei. Met een tweede knop linksboven, krijg je een overzicht van de tabs die je net terzijde hebt gelegd, met een screenshot om je de inhoud te helpen herinneren. Je kunt vervolgens een ervan opnieuw openen of sluiten, of ze allemaal herstellen. Bovendien kun je ze aan je favorieten toevoegen of delen met anderen.
Elke keer als je de tabs even aan de kant zet, krijg je dat in het overzicht te zien, inclusief tijdsaanduiding. Zoeken in de lijst die ontstaat, kan niet. Wel blijft het overzicht behouden na een herstart van de browser. Het is een handige manier voor mensen die vaak veel tabs open hebben staan, om overzicht te houden op waar ze aan werken. Als je bijvoorbeeld met projecten als werkstukken bezig bent, zet je alle tabs over een bepaald onderwerp snel in het overzicht, om even iets over een ander onderwerp te zoeken, je e-mail te bekijken of Facebook te checken, waarna je weer verder kunt.
Het overzicht heeft in functionaliteit enige overlap met favorieten en je moet als gebruiker wel het onderscheid in de gaten houden. Tab-overzichten zijn bedrieglijk makkelijk te maken, maar niet flexibel. Bij een klik op een tab verdwijnt deze uit het overzicht en bij opnieuw toevoegen krijgt deze zijn eigen plek boven aan de lijst. Ook is de volgorde van tabs in het overzicht niet aan te passen en zijn ze niet onder een titel te zetten. Al je sites die je vond over het schikken van bloemen, kun je niet terugvinden onder de noemer 'bloemschikken'. Voor langlopende projecten zul je de favorieten moeten hanteren, waarbij je dus sites een voor een als favoriet moet markeren.
Beveiliging
Microsoft heeft de beveiliging van zijn browser opgeschroefd en afgaande op de resultaten van de 2017-editie van de Pwn2own-hackcompetitie is dat geen overbodige luxe, want Edge was daar enkele keren slachtoffer. Een belangrijke stap is dat de browser nu standaard Flash-content blokkeert. Een pop-up waarschuwt de gebruiker hiervoor en geeft daarbij de keuze de content alsnog weer te geven, een enkele keer of altijd. Als een site een html5-alternatief heeft, laadt de Flash-content in het geheel niet meer bij Edge. Naast meer veiligheid biedt html5 voordelen op het gebied van prestaties en accuduur.
Microsoft heeft Flash verder in een striktere app container gezet. App containers zijn de basis van de sandbox van Edge en die moet potentieel kwetsbare processen isoleren. Microsoft heeft de toegang van app containers van Edge tot resources buiten de sandbox in zijn algemeenheid flink teruggebracht. De javascript-engine, oftewel de Chakra JIT-generator, en de Flash-runtime, zijn bij Edge out-of-process geworden, omdat ze niet compatibel zijn met de striktere Arbitrary Code Guard-beveiliging. Ze zijn daarom in eigen app containers met weinig privileges gestopt.
/i/2001463933.jpeg?f=imagenormal)
Extensies
Met de Anniversary Edition van Windows 10 kwamen extensies naar Edge om de functionaliteit uit te breiden. Firefox en Chrome kunnen met honderden van dergelijke uitbreidingen aangevuld worden, maar bij Microsoft wil het maar niet vlotten. Voor Edge zijn er nog altijd maar vijfentwintig beschikbaar, inclusief de zeven die bij de release van de Anniversary Edition een jaar geleden verschenen. Om de ontwikkeling van extensies aantrekkelijker te maken, geeft Microsoft toegang tot meer api's, waaronder die om favorieten te benaderen en met andere apps te communiceren. Daarnaast is de Edge Extension Toolkit aangepast om het porten van bijvoorbeeld Chrome-uitbreidingen te vergemakkelijken.
E-books
Edge bevat de mogelijkheid om direct naar een nieuwe sectie in de Windows Store te gaan waar e-books te vinden zijn in het epubformaat. Die boeken zijn dan vanuit de browser te lezen. Helaas is de mogelijkheid regiogebonden en heeft Microsoft niet de rechten om boeken in de Benelux te verkopen. Aangezien de e-booksectie er in de Benelux-versie van de Store helemaal niet is, wordt ook de knop voor e-booktoegang in Edge niet weergegeven.
/i/2001463937.png?f=imagenormal)
Hoewel Edge daarmee duidelijk een portal naar de e-bookwinkel van Microsoft is, is de browser wel degelijk ook voor alle epubboeken in te zetten. Het is standaard de app die dit formaat opent in Windows 10, tenzij de gebruiker dit wijzigt. De weergavemogelijkheden zijn basaal, maar doeltreffend. Onderin zit een statusbalk die weergeeft welk percentage van een boek gelezen is. Er zijn de inhoudsopgave, een zoekfunctie en de mogelijkheid bookmarks te plaatsen. Verder zijn de grootte, de tussenruimte en het type letter in te stellen. Handig voor mensen die liever luisteren dan lezen of die moeite hebben met lezen, is de optie om e-books voor te laten lezen.
/i/2001463939.png?f=imagenormal)
Overig
Er zijn meer kleine wijzigingen doorgevoerd in de opvolger van Internet Explorer. Veel daarvan bieden nu nog beperkte mogelijkheden, maar zijn bedoeld voor ontwikkelingen in de nabije toekomst. Zo is er de vroege ondersteuning voor de Payment Request API voor betalingen via de browser. Dit is een W3C-standaard die een uniforme betaalmethode voor winkeliers, browsers en betalingsdiensten moet opleveren. De browser verzorgt de koppeling tussen wallet en winkel, en handelt daarmee de betaalinformatie af in plaats van de site van de winkel.
De markt voor virtual-realitytoepassingen is volop in beweging en onder andere via YouTube en Facebook is vr-video te bewonderen. Er is ook een open standaard in ontwikkeling die vr-weergave rechtstreeks in de browser mogelijk maakt: WebVR. Edge heeft nu preview-ondersteuning voor de weergave van WebVR-content. In combinatie met een vr-bril kun je zo in je browser vr-beelden bekijken, zonder dat verder spelers of plug-ins vereist zijn. Edge staat daarin niet alleen. Ook Firefox Nightly-builds, Chrome 56+ voor Android, testbuilds van Chromium voor Windows en de Samsung-browser voor de Gear VR ondersteunen de standaard.
Internet Explorer en Edge waren al de enige browsers die 1080p-weergave in de html5-speler van Netflix boden. Bij de overige browsers krijg je maximaal 720p voorgeschoteld. Bij de Creators Update doet Microsoft er nog een schepje bovenop en maakt het 4k-weergave bij Netflix in Edge mogelijk. Een 4k-scherm en een bijgewerkte versie van Windows 10 zijn niet genoeg; het scherm moet over een hdcp 2.2-verbinding beschikken, de pc moet een Kaby Lake-processor van Intel hebben, je moet het uhd-abo van Netflix van 11,99 euro per maand afnemen en minimaal met 25Mbit/s kunnen streamen.
Het startmenu
Met elke nieuwe Windows-update kwamen er in de afgelopen jaren wijzigingen aan het smartmenu en de Creators Update is geen uitzondering. Het smartmenu draait natuurlijk om de overgang van de traditionele desktopprogramma's naar Universal Windows Apps. Het vormt de directe toegang tot deze apps, waarvan Microsoft zo graag wil dat we ze gaan gebruiken.
Wie dat doet en inmiddels een grote hoeveelheid apps heeft, zal blij zijn met de toevoeging van mappen in het smartmenu. 'Mappen' is wellicht een groot woord. Je kunt een gepinde app naar een andere app slepen en als je loslaat, zijn ze gebundeld in een enkele tegel. Je kunt maximaal vier apps in het kleinste formaat tegel plaatsen en tot 36 in de grootste tegel. Je ziet de icoontjes dan nog klein weergegeven, maar je kunt ze niet onderling verplaatsen en je kunt de bundelingen helaas geen naam geven, zoals Browsers of Muziek-apps.
Het gebruik van mappen ruimt het startmenu lekker op en hoe prettig het werkt, hangt af van de ordening van je tegels. Zodra je op een map klikt, met de muis of op het touchscreen, pakt Windows alle Live Tiles als het ware uit, en zet deze onder de map. Die ordening is wel aan te passen. Heb je de tegels mooi gegroepeerd, dan komt er een net overzicht te voorschijn. Heb je lukraak wat met tegels gesleept? Dan krijg je ineens een rommelig zooitje voorgeschoteld dat de rest van je apps naar onderen verdringt.
Wat eigenlijk voor het hele startmenu geldt, is ook op de toevoeging van mappen van toepassing; het is geen wondermiddel dat out-of-the-box de beste toegangspoort naar je apps vormt. Je moet even wat tijd in de ordening steken en de map-optie maakt dat je een nieuwe tool krijgt om het naar eigen wens in te richten. Het is daarmee een nuttige en logische toevoeging, die we eerder natuurlijk bij andere besturingssystemen als iOS, Android en Chrome OS zagen.
Lijstweergave
Standaard staat naast het overzicht van tegels van gepinde apps een lijst met alle aanwezige apps. Wie dat wat dubbelop vindt, of een compactere weergave wenst, kan bij de instellingen van het startmenu de optie 'Show app list in Start menu' selecteren. Je ziet dan alleen het grotere tegeloverzicht met gepinde apps. De smallere lijst met alle apps is op te roepen met een knop aan de zijkant. Wie had gehoopt dat die smalle weergave blijvend aanstaat na de keuze, komt bedrogen uit. Elke keer bij het oproepen van het startmenu is de standaardweergave die van de Live Tiles. Zo probeert Microsoft ervoor te zorgen dat je in aanraking blijft komen met de Live Tiles, in de hoop dat er net zo'n succesvol app-ecosysteem ontstaat als bij Android en iOS.
/i/2001463949.jpeg?f=imagenormal)
Game Mode
Gaming is een serieus onderdeel van Windows 10, roept Microsoft al tijden en om dat te benadrukken heeft het er vanaf de Creators Update een apart onderdeel bij de instellingen van gemaakt. Hier vind je de instellingen voor de Game Bar, Game DVR, Broadcasting en Game Mode.
De Game Bar is op te roepen met de combinatie van de Windows-toets en de g-toets. De balk biedt enkele opties die te gebruiken zijn bij het spelen van games, zoals de mogelijkheid screenshots en opnames te maken. Opnames kunnen op 30 of 60fps en in standaardkwaliteit of 'hoog' genomen worden. Ook kan tijdens het spelen op de achtergrond telkens de laatste halve minuut opgenomen worden, al heeft dit invloed op de weergegeven kwaliteit van het spel, waarschuwt Microsoft.
Microsoft springt met de Broadcast-optie in op de populariteit van gamestreams en gaat de concurrentie met YouTube en Twitch op dit punt aan. Microsoft maakt gebruik van een nieuw protocol, dat het FTL noemt en dat streams met een vertraging van minder dan een seconde biedt. Het bedrijf wil het uitzenden zo eenvoudig mogelijk maken. De naam Beam, zoals Microsoft de optie voorheen noemde, is overigens niet meer terug te vinden in de uitwerking.
Bij de allereerste keer uitzenden krijgt de gebruiker enkele opties voor zijn kanaal, zoals het inschakelen van microfoon en camera, en de positie van het camerabeeld. Vervolgens kan direct begonnen worden met de uitzending. Vrienden krijgen dan een melding bij Xbox Live dat er een stream van start gaat, zowel op Windows 10 als op de Xbox One. In een klein venster krijgt de streamer te zien hoeveel kijkers er zijn en ook worden hier chats van vrienden getoond. De eenvoud van de broadcasts maakt dat de functie erg laagdrempelig is. Of dat voldoende is om ervoor te zorgen dat mensen er massaal gebruik van maken, valt te bezien. Twitch en YouTube zijn de standaard en het verleden laat zien dat mensen moeilijk overstappen.
De Game-modus moet ervoor zorgen dat games soepel draaien op Windows 10. De optie is simpelweg in- of uit te schakelen per game; verder zijn er geen instellingen. Als de modus is ingeschakeld, geeft Windows het draaien van het spel prioriteit. Ben je dus met programma's in de weer die het nodige van je systeem vergen en heb je zin om even te gamen, dan zorgt de Game Mode ervoor dat Windows de overige toepassingen minder resources op de achtergrond laat opsnoepen, terwijl de systeemprocessen van het spel voorrang krijgen. We hadden gedacht dat we de hogere prioriteit bij het draaien van games terug zouden zien in de Task Manager, maar dat bleek niet het geval. Ondanks het inschakelen van de Game Mode, bleek die instelling op Normal te staan. In theorie zou je dus nóg meer prioriteit kunnen geven aan zo'n game.
De Game Mode is bedoeld voor een consistente gameervaring en niet om hogere framerates neer te zetten. Volgens Microsoft werken de optimalisaties het best in combinatie met games uit de Windows Store, de UWP-games. Bij dergelijke titels als Halo Wars 2 en Forza Horizon 3 staat de Game Mode standaard aan.
/i/2001463963.jpeg?f=imagenormal)
Beveiliging & updates
Het beveiligingsmenu van Windows 10 was tot nu toe in tweeën gesplitst. Aan de ene kant was er een eenvoudig menu bij de instellingen, dat de basisopties voor Defender toonde. Windows Defender zelf was echter nog een desktopprogramma oude stijl. Voor het scannen en de status moest je dit programma hebben en voor de instellingen werd je weer naar het menu in de nieuwe weergave geleid, wat een beetje verwarrend was.
Daar maakt Microsoft een einde aan; Windows Defender heeft een compleet ander uiterlijk gekregen. Je wordt begroet, als het goed is, met de boodschap dat je apparaat beveiligd wordt, met daaronder informatie over de laatste scan en bijwerking van virusdefinities. Daar weer onder toont Defender een helder overzicht met icoontjes van de status op het gebied van beveiliging en onderhoud.
Aan de zijkant zijn de opties voor de verschillende onderdelen verwerkt: 'Virus & threat protection', 'Device performance & health', 'Firewall & network protection', 'App & browser control' en 'Family options'. Bij Virus & threat protection staan onder andere de resultaten van de laatste scan. Wie een andere av-suite dan Defender heeft geïnstalleerd, kan dat pakket hier openen.
/i/2001465621.jpeg?f=imagenormal)
Device performance & health toont rapportages over de 'gezondheid' van de pc, of het systeem presteert zoals het hoort. Ook kan hier een 'Fresh start' ingezet worden: een verse installatie van Windows met behoud van persoonlijke bestanden, om het systeem weer naar behoren te laten functioneren. De installatie van programma's wordt zo wel ongedaan gemaakt. Firewall & network protection spreekt voor zich en met App & browser control is SmartScreen in te schakelen voor bestanden, apps, webcontent en Edge. SmartScreen controleert op kwaadaardige aanpassingen en url's, maar stuit bij sommigen op privacybezwaren.
/i/2001465623.jpeg?f=imagenormal)
Ten slotte staan de ouderinstellingen bij het Defender-menu, althans, hier staat een link naar de online omgeving waar deze instellingen aan te passen zijn met een uitleg van de mogelijkheden. Deze instellingen zijn ook via de accountinstellingen te bereiken, maar het is logisch dat Microsoft het een onderdeel in Defender heeft gemaakt, waar veel gebruikers dit zullen verwachten. De nieuwe weergave van Defender is een stuk helderder en toegankelijker dan voorheen, wat een belangrijke verbetering is, aangezien een beveiligingsmenu zo laagdrempelig mogelijk moet zijn.
Windows is traditioneel ruimhartig wat de installatie van software betreft. Ongeacht de herkomst was het in het verleden mogelijk programma's te installeren, met alle gevaren voor besmettingen van dien. De Windows Store moet daar een einde aan te maken, want Microsoft kan binnen die omgeving toezicht houden.
Alleen Store-apps
Bij App & features is om die reden de mogelijkheid toegevoegd om alleen de installatie van apps uit de Windows Store toe te staan. Standaard staat deze optie uit en kunnen alle apps geïnstalleerd worden. Er is nog een derde optie, die de gebruiker waarschuwingen geeft als er apps buiten de Store om toegevoegd worden aan Windows. Nog steeds is het beleid dus erg ruim, maar het is duidelijk dat Microsoft steeds meer zijn Store-app van het Universal Windows Platform naar voren schuift.
Dynamic Lock
Windows biedt al diverse inlogmethodes, zoals via pin of een afbeelding. Daarnaast is automatisch inloggen met biometrie via Hello mogelijk. Het uitloggen was altijd een handmatig gebeuren, maar nu is er een alternatief. Onder de Sign-in-opties is de sign-out functie Dynamic lock toegevoegd.
Deze is te selecteren als er externe apparaten via bluetooth met het Windows 10-systeem verbonden zijn. De bedoeling is dat je systeem automatisch op slot gaat als je wegloopt met je smartphone of wearable en de bluetoothverbinding dus wegvalt. Het werkt één richting op dus je kunt niet zoals met een Apple Watch en macOS je apparaat ontgrendelen als je weer in de buurt komt.
/i/2001463973.png?f=imagenormal)
Daarnaast duurt het tussen een halve minuut en vijftig seconden voordat je systeem zichzelf vergrendelt na verlies van het bluetoothsignaal. Binnen die tijd is je pc dus kwetsbaar. Verder kunnen verschillende apparaten via bluetooth met je systeem verbonden zijn en Windows laat je niet kiezen welk apparaat gebruikt moet worden voor Dynamic Lock, wat het onduidelijk maakt wanneer wel of niet vergrendeld wordt. De toetscombinatie Windows + L is zo gemaakt, maar voor sommigen is Dynamic lock wellicht een handige extra.
Updates
De Creators Update markeert een grote verandering in de updateprocedure van Windows. Tot nu toe vergden omvangrijke updates van Windows, zoals de Creators Update en de Anniversary Update, altijd een volledige nieuwe build. Om de software bij te werken werd een vrijwel volledige nieuwe installatie van verscheidene GB's in gang gezet. Met de Creators Update zorgt Microsoft voor wat het noemt een Unified Update Platform of UUP.
Dankzij dit UUP bevatten updates alleen de veranderingen die sinds de laatste update zijn doorgevoerd, wat een flinke afname van de omvang oplevert. Dit moet ertoe leiden dat Windows updates sneller binnenhaalt en installeert. Microsoft laat zijn servers daarnaast meer rekenwerk verrichten bij de analyse welke updates nodig zijn, wat apparaten verder ontlast. Deze verbeteringen zijn niet te zien of te controleren. De effecten moeten op langere termijn blijken, maar het is mooi dat Microsoft werkt aan de efficiëntie van zijn updateproces. De regelmatige updates van Windows zijn gebruikers nogal eens een doorn in het oog en elke verbetering hiervan is welkom.
Thema's, blauwlichtfilter en picture-in-picture
Windows 10 had al wat mogelijkheden om het uiterlijk aan te passen, maar met de komst van de Creators Update zijn die flink uitgebreid. Ten eerste zit je niet meer vast aan de 48 vaste basiskleuren die Windows je laat kiezen en die terugkomen in bijvoorbeeld Live Tiles, randen bij apps, enzovoort. Je kunt nu elke kleur kiezen die je maar wil om Windows te personaliseren.
Een groter effect op het uiterlijk van Windows 10 hebben thema's. Deze passen in één klap de kleuren, achtergrondafbeelding en soms cursor en systeemgeluiden aan. Met de komst van de Creators Update, bevat de Windows Store een sectie voor thema's. Er zijn direct een paar honderd thema's beschikbaar, tot nu toe allemaal gratis. Zoeken in de thema's is wel lastig. Ze zijn niet op onderwerp gesorteerd en je ziet niet hoeveel achtergrondafbeeldingen een thema bevat.
Downloaden en toepassen van de thema's verloopt vlot, zodat je snel het aanzien van je besturingssysteem een metamorfose kunt geven. Het vinden van de thema's in de winkel was op het moment van schrijven lastig. De toegang tot de thema's verliep vooralsnog via de personalisatie-instellingen.
Natuurlijk had Windows 10 al de mogelijkheid om van thema te wisselen, maar de themaopties zaten nog in de desktopomgeving. Ook was er al een online omgeving waar nieuwe thema's te vinden zijn, al is die redelijk verstopt en waarschijnlijk niet veel gebruikt. Die omgeving heeft als voordeel dat de thema's gerangschikt zijn in categorieën, waardoor je makkelijker onderwerpen van je voorkeur vindt. De verschuiving naar de 'nieuwe' instellingen van Windows 10 en de plaatsing van thema's in de Windows Store is wel een stuk logischer en waarschijnlijk gaan meer gebruikers ertoe over om verschillende thema's uit te proberen.
Blauwlichtfilter
Het notificatiecentrum is onveranderd op een enkele toevoeging na: die van 'Night light'. Een klik hierop schakelt een blauwlichtfilter in, wat tot gevolg heeft dat beeldschermen minder blauw licht weergeven. Er zijn namelijk aanwijzingen dat blauw licht het slaapritme verstoort. Standaard krijgt het beeld een bijna sepia-achtige uitstraling na activatie, maar in de avonduren is dit niet onprettig.
Bovendien is er een schuif in de instellingen van Night light waarmee de kleurtemperatuur gewijzigd kan worden, zodat de weergave warmer of kouder wordt. Bij de laagste instelling is er geen enkel verschil te zien met de weergave als het filter uitstaat; op de hoogste stand is het beeld zo diep oranje dat er niet naar te kijken is. Handig is de timer. Als Windows je locatie weet, kan het filter automatisch ingeschakeld worden bij zonsondergang en als de zon weer opkomt, krijg je weer de normale weergave. De gebruiker kan zelf ook de uren instellen waarop het filter actief moet zijn.
/i/2001463979.png?f=imagenormal)
Veel gebruikers zullen een blauwlichtfilter al kennen van software als f.lux, dat voor alle grote platforms beschikbaar is. De functie wordt echter steeds meer geïntegreerd in besturingssystemen zelf. Zo heet het bij Apple Night Shift en Night Light bij Android. Daarnaast zijn er enkele monitoren die een blauwlichtfilter geïntegreerd hebben.
Picture-in-picture
Multitasking is tegenwoordig gemeengoed en bij veel toepassingen kan het handig zijn om vensters continu op de voorgrond te houden, denk aan chatapps of programma's die de status ergens van weergeven. Daarnaast is video steeds belangrijker geworden. Wie in de zomer de Tour de France in een hoekje van zijn scherm wil volgen, moest tot nu toe wat trucs toepassen of in de instellingen van videoapplicaties duiken voor een 'always on top'-weergave.
Microsoft zag ook in dat dit handig kon zijn en heeft daarom een picture-in-picturemogelijkheid toegevoegd aan Windows 10. Dit geldt niet voor alle vensters of apps, maar ontwikkelaars kunnen deze functionaliteit nu wel toevoegen. Standaard is de Movies & TV-app van Microsoft zelf ermee uitgerust. Bij het afspelen van een video verschijnt rechtsonder een knop voor een 'Play in mini mode'-optie. Een klik hierop maakt dat de weergave in een klein venster rechtsboven verdergaat en deze blijft zichtbaar, ook als je als gebruiker verdergaat met andere computertaken. Het venster kan wat vergroot worden en naar een andere positie in het scherm gesleept worden. Ook de previewversie van Skype bevat de picture-in-pictureweergave, maar standaard is voorlopig Movies & TV de enige app binnen Windows 10 met de functie.
Movies & TV is verder uitgebreid met ondersteuning voor 360-gradenvideo. Dit maakt het mogelijk om panoramabeelden in alle richtingen te bekijken. De app herkende enkele samples die we uitprobeerden, als 360-gradenvideo en we konden met de muis het beeld naar alle kanten slepen. De bediening voor het draaien van het beeld en het aanpassen van de kijkrichting verscheen daarbij in beeld. In de minimodus werkt de bediening niet. De functionaliteit is vergelijkbaar met die van VLC 360.
Overig
Microsoft heeft tal van kleine wijzigingen doorgevoerd waar niet heel veel over te vertellen is, maar die het benoemen waard zijn. Sommige daarvan zijn voor gebruikers in de Benelux nog niet zo interessant, zoals de uitbreidingen van Cortana. De persoonlijke assistent helpt bij het installeren, is proactiever en doet meer suggesties voor actieve Windows-gebruikers, maar aangezien de Nederlandse taal nog niet ondersteund wordt, hebben we er hier nog niet zoveel aan.
Betere ondersteuning hoge dpi
Gebruikers van meer dan één monitor, schermen met hoge resolutie en remote desktops konden nogal eens tegen schalingsproblemen aanlopen. Met de Anniversary Update voerde Microsoft al wat oplossingen door, maar nog niet alle dpi-weergaveproblemen waren verholpen. Nog altijd konden gebruikers wazige beelden en incorrect weergegeven schermonderdelen ervaren. Microsoft probeert een deel ervan nu op te lossen met onder andere een techniek die het Per-monitor DPI awareness V2 noemt. Hiermee moeten meer openstaande vensters, waaronder die voor Win32, reageren op dpi-aanpassingen. Microsoft zelf houdt nog een slag om de arm wat het oplossen van alle problemen betreft en daar doet het bedrijf goed aan. Bij het aansluiten van een XPS 13 met een eigen resolutie van 3200x1600 pixels op twee full-hd-monitoren via een usb 3.0-hub kwamen we nog steeds scalingproblemen tegen, zelfs bij de verkenner.
/i/2001464425.jpeg?f=imagenormal)
Ondersteuning voor 802.11ad
De laatste maanden verschijnen er steeds meer routers met ondersteuning voor 802.11ad. Deze draadloze techniek stond voorheen bekend als WiGig en biedt een doorvoersnelheid van 8Gbit/s op 60GHz. Dat betekent dat de maximale afstand zo'n tien meter bedraagt en de wifistandaard is dan ook vooral bedoeld voor bijvoorbeeld draadloze verbindingen met dockingstations en beeldschermen. Windows 10 heeft nu standaard ondersteuning voor 802.11ad en de verwachting is dat het tot een opleving van de markt voor wireless docking kan leiden.
Precision touchpad
Beschikt je laptop over een Precision Touchpad, zoals Microsofts eigen Surface-modellen, dan kun je nu bij de instellingen geavanceerde configuratiewijzigingen aanbrengen. Je kunt bij deze sectie zelf kiezen welke acties uitgevoerd moeten worden bij het swipen met drie en vier vingers. De kans is groot dat er meer laptops met dit soort trackpads komen; Microsoft gaat ze verplicht stellen om in aanmerking te komen voor een 'Built for Windows 10'-aanduiding op de productverpakking.
/i/2001464431.png?f=imagenormal)
Delen
Voor het delen van content verscheen bij Windows 10 altijd een grote sidebar, die op te roepen was met behulp van het deel-icoontje in apps of de toetscombinatie Windows + H. Die toetscombinatie en de sidebar zijn gesneuveld. In plaats daarvan verschijnt een pop-up met de diensten die gebruikt kunnen worden voor het delen.
/i/2001464433.png?f=imagenormal)
Powershell
Een kleine wijziging betreft de Powershell. Niet langer verschijnt de mogelijkheid de opdrachtprompt te selecteren bij het openen van het contextmenu met een shift-rechtsklik in de File Explorer. Microsoft laat in plaats daarvan de krachtigere PowerShell opengaan. Hetzelfde geldt voor een rechtsklik op de startknop of de sneltoetscombinatie Windows + X. In het menu dat verschijnt, is de Command Prompt vervangen door PowerShell. De opdrachtprompt is uiteraard nog wel aanwezig in het besturingssysteem, maar Microsoft verschuift duidelijk de aandacht naar het alternatief, dat een groter aantal functies bevat.
/i/2001464435.png?f=imagenormal)
Tot slot
Anders dan de naam doet vermoeden, is de Creators Update een pakket verbeteringen in de breedte. Het is vooral uit marketingoverwegingen dat Microsoft deze naam erop plakt, die vooral lijkt ingegeven door de toevoeging van Paint 3D. Het zou jammer zijn als dit gebruikers op het verkeerde been zet. Er zijn namelijk niet zoveel grote visuele veranderingen; het gaat om veel kleine en minder kleine aanpassingen die bedoeld zijn om Windows 10 te polijsten.
Daarmee zet Microsoft de lijn voort die het met de Anniversary Update heeft ingezet. Bij die update werden nog wat schoonheidsfoutjes weggepoetst en werd her en der een inhaalslag gemaakt, maar de Creators Update is een 'zelfverzekerdere' update, die van Windows 10 een volwassener besturingssysteem maakt. De strategie om het besturingssysteem continu te upgraden heeft tot gevolg dat Windows relatief snel bij de tijd gebracht kan worden, zoals met de toevoeging van Mixed Reality te zien is.
Het blijft wel relatief, want veel van de wijzigingen had Microsoft ook al eerder kunnen doorvoeren. Dat geldt vooral voor de updates van zijn eigen apps, zoals Edge, Movies & TV en Groove Music. Dat zou de update ook minder omvangrijk hebben gemaakt. Microsoft heeft beloofd dat komende updates hoe dan ook minder recources in beslag nemen en alleen daarom is de Creators Update een interessante. Ook de duidelijkere privacykeuzes en -teksten zijn positief, al tonen ze tegelijk de impact van Windows 10 op je privacy aan.
Grote visuele wijzigingen zijn te verwachten bij de volgende update: Redstone 3. Onder de naam Project Neon werkt Microsoft aan het aanpassen van de interface om deze eenvoudiger en consistenter te maken en van meer animaties en transparante weergaven te voorzien. Voor de lange termijn is het vooral de vraag wat Microsoft gaat verwijderen, na al die updates die vooral zaken toevoegen. Dat zal dan in het bijzonder in de traditionele Windows-omgeving zijn, die steeds meer naar de achtergrond verdwijnt.
/i/2001463919.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001463921.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001463923.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001463925.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001463927.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001464437.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001464439.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001463905.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001463929.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2001463931.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/2001463933.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001463937.png?f=imagegallery)
/i/2001463939.png?f=imagegallery)
/i/2001463951.png?f=imagegallery)
/i/2001463953.png?f=imagegallery)
/i/2001463963.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001465621.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001465623.jpeg?f=imagegallery)
/i/2001463969.png?f=imagegallery)
/i/2001463971.png?f=imagegallery)
/i/2001463973.png?f=imagegallery)
/i/2001463975.png?f=imagegallery)
/i/2001463977.png?f=imagegallery)
/i/2001463979.png?f=imagegallery)
/i/2001463981.png?f=imagegallery)
/i/2001463983.png?f=imagegallery)
/i/2001464431.png?f=imagegallery)
/i/2001464433.png?f=imagegallery)
/i/2001464435.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1399461133.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2000642759.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003564810.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002778090.jpeg?f=fpa_thumb)
/u/113601/crop5e3f183d640f8_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002232531.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001920955.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001589179.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001187517.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2002678316.jpeg?f=fpa)
/i/1256198945.png?f=fpa)
/i/2000946917.png?f=fpa)
/i/2001504949.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2001364255.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/430440/crop5850f98a02190_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/278902/juricon.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/45243/crop62702ed34ee25_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/475916/Globalstripe%2520Avatar%252060x60.png?f=community){kind=avatar}
/u/340881/illuavatar_little.png?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/119419/candc-60px.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/464616/wvo-porsch-gif.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/413832/crop599d5f783fd46_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/509259/crop615d41ca66e1a_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/477707/crop633ed00537753_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/345166/korn.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/693005/crop56ce2a206c194_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/411173/Untitled.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/85308/mirko.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/81921/back_front_s_small.jpg?f=community){kind=small}
/u/9258/killbill.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/206327/Avatar4.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/56984/crop5d55aa406bb59.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/270970/close-button.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/555530/crop6842c2e0522e2_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/202755/Image3.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/438947/crop575c94eea6d14.jpeg?f=community){kind=small}
/u/296398/crop618d33cd3b82c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/341611/crop59bdeb03f3805_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/143350/crop60e4a2d65e889.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/489983/crop5db33928bbeea_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/418610/crop57bbf79ba626a.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/19165/9cdefd.gif?f=community){kind=small}
/u/271896/crop564733df8fc09_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/526002/crop5903118017c66.jpeg?f=community){kind=small}
/u/563971/crop5d7774ec820fd_cropped.png?f=community){kind=small}
) met een Core2Duo T2400. Wel opvallend dat Windows 10 nog best aardig draait met een klein SSD'tje, nog steeds prima werkbaar voor internetzaken en office, en met windows 10 in plaats van windows XP (ja, de licentiesticker zit er nog op /u/2702/crop677196e62502f_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/581217/crop561138f7472d5_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/296384/AMDINSIDE.jpg?f=community){kind=small}
/u/3174/crop5f1e2a4facc1b.png?f=community){kind=small}
/u/107495/godzilla%252060x60.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/53522/crop583d477015a24.gif?f=community){kind=small}
/u/441020/crop577ad2276cade.png?f=community){kind=small}
...
:strip_icc():strip_exif()/u/95484/pczb_568.jpg?f=community){kind=small}
/u/32673/crop60a226f7c0ff5.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/352278/crop56730ca93be70_cropped.jpeg?f=community){kind=small}