Microsoft heeft de Spring Creators Update niet, zoals door Microsoft-insiders verwacht, op 10 april uitgebracht maar alleen van beveiligingsupdates voorzien en het bedrijf lijkt op het laatste moment nog werk te moeten verrichten. De release is echter al een tijd feature complete en build 17133, waar deze review op gebaseerd is, is dus wat functies betreft identiek aan de versie die Microsoft in de nabije toekomst publiekelijk beschikbaar gaat stellen. Overigens is ook de naam Spring Creators Update niet bevestigd, maar op basis van die naam in nieuwere builds, wordt algemeen aangenomen dat dit de naam gaat worden.
Lang was Windows het paradepaardje van Microsoft; het bracht het bedrijf uit Redmond ongekende successen. De hoogtijdagen van het besturingssysteem liggen echter alweer een tijdje achter ons, mede door de teruglopende pc-verkopen. Eind maart vond er wat dat betreft een opvallende wijziging in de organisatie van Microsoft plaats; de Windows-divisie is verdwenen. Deze is opgesplitst in een divisie voor Experiences & Devices en een voor Cloud & AI Platform. Het is een nieuw bewijs dat Windows niet meer de voorname rol speelt zoals ooit binnen Microsoft.
Welke gevolgen de stap op lange termijn krijgt, is afwachten, maar het betekent vooralsnog niet dat de ontwikkeling van Windows op een laag pitje is gezet. Sterker nog: Microsoft houdt het tempo er lekker in met zijn feature-updates. De laatste grote update voor het besturingssysteem was de Fall Creators Update, die in oktober vorig jaar verscheen. Tegen die tijd was de volgende aanpassing al in ontwikkeling, de vierde in de reeks die Microsoft onder de codenaam Redstone plaatst. Opnieuw kiest Microsoft voor de officiële naam Creators Update om de update aan het grote publiek te presenteren en omdat deze in de lente verschijnt, heet hij toepasselijk, maar niet bijster creatief: Spring Creators Update.
Van enkele functies wisten we al dat ze naar het besturingssysteem zouden komen. Microsoft had vorig jaar namelijk grotere plannen met de Fall Creators Update dan het bedrijf kon waarmaken, waardoor functies werden doorgeschoven. Dit geldt bijvoorbeeld voor Timeline. Daarnaast was al duidelijk dat Microsoft Windows 10 ook van een likje verf voorziet. Onder de naam Fluent Design System geeft Microsoft zo de Windows Shell een metamorfose. De Windows Shell is de grafische gebruikersinterface van het besturingssysteem. De ontwikkelaar paste de nieuwe ontwerprichtlijnen her en der toe bij de Fall Creators Update en bij deze Spring Creators Update zien we daar meer van.
In dit artikel bekijken we welke aanpassingen Microsoft nog meer aan Windows 10 heeft aangebracht.
Tijdbesparing bij grote updates
Iedere Windows-gebruiker kent de frustraties van updaten. Na een forse update is het systeem soms lang bezig met een reboot en daardoor niet te gebruiken. Microsoft probeert al langer die tijd te verkorten. Bij de Creators Update van vorig jaar kon een gebruiker zijn systeem gemiddeld 82 minuten niet gebruiken; bij de Fall Creators Update van oktober was dat teruggebracht tot gemiddeld 51 minuten. Bij deze update is de wachttijd verder verkort, naar gemiddeld een half uur bij Insiders, claimt Microsoft. De werkelijke tijd is afhankelijk van het systeem. Microsoft heeft hiervoor twee updatestappen naar voren gehaald, zodat die op de achtergrond kunnen draaien terwijl de gebruiker op zijn systeem kan blijven werken. Het gaat daarbij om voorbereiding op de migratie van de gebruikersgegevens en het alvast plaatsen van het bijgewerkte besturingssysteem in een tijdelijke map.
Bijgewerkt privacymenu
Microsoft heeft het privacymenu, dat gebruikers bij installatie te zien krijgen sinds de komst van de Creators Update van vorig jaar, uitgebreid met de instelling voor 'Find my device'. Deze optie maakt het mogelijk voor een gebruiker met een Microsoft-account om zijn apparaat terug te vinden bij diefstal of verlies, maar hiervoor moet wel het delen van de locatie met Microsoft worden ingeschakeld. De andere nieuwe optie betreft 'Inking & typing', over het doorsturen van gegevens over stylusgebruik en typen, zodat Microsoft de taalherkenning kan verbeteren en suggesties kan doen voor nieuwe apps en diensten. Microsoft vraagt per onderdeel op afzonderlijke pagina's of opties in- of uitgeschakeld moeten worden.
De indeling van het privacymenu bij de Windows-instellingen is opgedeeld in Windows Permissions en App Permissions. Bij het deel voor Windows kunnen gebruikers de diagnostische gegevens verwijderen die het besturingssysteem verzamelt. Ook kan die data ingezien worden met de Diagnostic Data Viewer die in de Microsoft Store staat, en geeft Microsoft uitgebreidere uitleg over het vergaren van de data, waarmee het wat dit betreft niet meer zoals voorheen inbreuk pleegt op de privacyregels.
Timeline
Timeline zou eigenlijk onderdeel worden van de Fall Creators Update, maar Microsoft had meer tijd nodig om de functie gereed te krijgen. Zoals de naam aangeeft, geeft de functie een overzicht van activiteiten uit het verleden. De functie is op te roepen via de Task View-knop op de taakbalk, of via Windows-toets + Tab, waarna thumbnails van openstaande applicaties met daarnaast een scrollbar te zien zijn. Door naar beneden te scrollen of te zoeken kan de gebruiker 'terug in de tijd reizen' en verdergaan met eerdere activiteiten.
De geschiedenis met snapshots van apps en documenten gaat tot dertig dagen terug en ook activiteiten op andere systemen zijn erin opgenomen, als de gebruiker maar met zijn Microsoft-account is ingelogd. Aangezien de lijst met activiteiten flink in omvang kan toenemen, is er een zoekfunctie. Daarnaast kan Cortana suggesties doen welke bezigheid je weer kunt oppakken, met de 'Pick up where you left off'-functie. Activiteiten zijn afzonderlijk te verwijderen, maar alle activiteiten van een hele dag kunnen ook in één keer worden weggegooid. De gebruiker kan het bijhouden van activiteiten uitschakelen via het privacymenu, bij Activity history. Hier is ook de hele activiteitenhistorie te wissen.
Voorlopig werkt de functie het best met Windows-apps, zoals Maps, News, Money, Sports en Weather. Ook kunnen sites in Microsoft Edge en Office-bestanden worden heropend. De weergave van de snapshot is gebaseerd op een Activity Card en momenteel bevat lang niet elke kaart een thumbnail. Evenmin is duidelijk waarop het moment van het nemen van een snapshot is gebaseerd. App-ontwikkelaars kunnen Timeline-bestemmingen binnen hun programma's aangeven via User Activities en identifiers plaatsen bij verschillende activiteiten binnen een app.
Timeline is een functie die door veel Windows-gebruikers zal worden gewaardeerd. Het is een soort Alt + Tab on steroids, die een shortcut biedt naar programma's waar je op een eerder moment mee werkte, inclusief de bezigheid van toen. Wel oogt het nog wat rommelig, mist het een koppeling met mobiel en is het de vraag of apps van derden er ondersteuning voor gaan bieden.
Near Share
Met de Near Share-functie kunnen gebruikers eenvoudig met behulp van wifi en bluetooth op korte afstand bestanden en url's delen. De voorwaarden zijn dat beide systemen Near Share hebben geactiveerd, bluetooth hebben aanstaan en van elkaar zijn verwijderd met een afstand waarbinnen de verbinding werkt. Nearby Sharing kan worden geactiveerd via het Action Center en bij de instellingen is aan te geven of bestanden van iedereen of alleen van systemen van de gebruiker zelf mogen worden ontvangen. Bij elk menu voor het delen van items binnen Windows verschijnen vervolgens de systemen in de buurt die ook Near Share ondersteunen. De Share-knop zit niet alleen in Windows-apps als Edge, Photos en Maps, maar ook in de verkenner, zodat elk bestand van daaruit snel uit te wisselen is tussen bijvoorbeeld een werk-pc en een laptop.
De functie is erg handig en doet denken aan AirDrop, dat door Apple vanaf Mac OS X 10.7 Lion en iOS 7 wordt aangeboden. De snelheid is aan de lage kant en het kan soms even duren voordat de notificatie verschijnt dat er een bestand jouw kant op komt.
Fluent Design
In de Fall Creators Update maakten we kennis met Fluent Design, de overkoepelende naam voor de visuele aanpassingen aan de Windows Shell, de grafische gebruikersinterface van het besturingssysteem. Met deze Spring-update past Microsoft de weergave van meer schermelementen aan op basis van die ontwerprichtlijnen. De 'acryl'-weergave van halfdoorschijnende vensterdelen zien we nu onder andere bij het instellingenmenu, de taakbalk, het Share-menu en de Edge-browser. In het Action Center en de kalender past Microsoft 'reveal' toe: items lichten op op basis van de plek van de muis. Het gaat puur om esthetische aanpassingen, die Windows er wat aantrekkelijker uit laten zien, voor de gebruikers die daar om geven.
Edge
Het gebruik van Edge neemt nog altijd niet toe, dus moet Microsoft hard aan de bak als het gebruikers wil aantrekken. Bij deze release kunnen gebruikers het geluid per tab uitzetten, zoals we dat kennen van populairdere browsers als Chrome en Firefox. Het donkere thema is bijgewerkt met diepere zwartweergave voor beter contrast en bij de volledigschermweergave zijn de tabs en url-balk op te roepen door de muis naar de top van het scherm te bewegen. Zo kun je navigeren zonder de F11-modus te verlaten. Verder is het menu bij het lezen van e-books aangepast en uitgebreid, onder andere met de optie om alle notities in een venster weer te geven en zinnen op te delen in lettergrepen. De weergave van de 'hub', waar onder andere je favorieten staan, is aangepast en oogt nu een stuk overzichtelijker. Edge is inmiddels een redelijke browser en best een handige e-booklezer. maar om gebruikers massaal te laten overstappen, moet Microsoft met grotere veranderingen komen.
Progressive Web Apps
De lente-update markeert de komst van progressive web apps, of pwa's, naar Windows. Dit zijn webapps die zich gedragen als Universal Windows Apps. Het zijn dus sites die draaien op de Edge-engine, maar in een sandboxed appx-package, dus zonder de overhead van de browser. Het voordeel is dat ze offline kunnen functioneren, te openen zijn via Live Tiles en notificaties kunnen weergeven via het Action Center, als ontwikkelaars hiervoor kiezen.
Daarnaast zijn ze te vinden in de Microsoft Store en dat is het voordeel voor Microsoft; het is een manier om de winkel van voorraad te voorzien, want daar schort het nog aan in de Microsoft Store. Ontwikkelaars kunnen hun webapps aandienen voor opname in de Store, maar vooralsnog indexeert Microsoft geschikte webapps zelf en publiceert het bedrijf ze ook zelf in de appwinkel. Inmiddels staat er een dozijn in de Store, waaronder voor Space.com, Skyscanner en Men's Wearhouse. Ook Twitter werkt eraan. Google steunt de ontwikkeling van pwa's, dus Microsoft hoopt dat het een breed gedragen standaard wordt.
Helemaal lekker werkt het nog niet bij Windows. Bij de pwa van Space.com, die overigens meteen een Microsoft Azure-banner toonde die we niet op de site zagen, leiden externe links je naar sites van derden binnen de kale app-omgeving en mis je de browserfuncties. Voor diensten met goede, responsieve sites werkt het beter, maar de vraag is of de voordelen opwegen tegen de moeite van het installeren van een app als je de site ook gewoon kunt openen.
Overigen
De Spring Creators Update bevat een groot aantal kleinere wijzigingen, waarvan we er hier een aantal uitlichten.
Game Bar
De Game Bar-overlay voor onder andere het opnemen en uitzenden van gamesessies heeft een nieuw uiterlijk gekregen. De Game Bar toont nu de tijd en is met een semitransparant donker en licht thema weer te geven. Ook is de indeling van de knoppen aangepast, zodat alle functies nu sneller binnen handbereik zijn.
Windows Defender
Het onderdeel Windows Defender is in het instellingenmenu hernoemd naar Windows Security en kan vandaaruit de verschillende onderdelen van het Defender Security Center direct openen.
Focus Assist
Wie zich op zijn werk wilde concentreren, kon bij Windows 10 Quiet Hours via het Action Center inschakelen. Eenmaal ingeschakeld verschijnen er geen notificaties, maar meer was er niet in te stellen. De functie is herdoopt naar Focus Assist, je kunt nu 'niet storen'-tijden instellen en je kunt bepalen welke notificaties en alarmen wel doorgelaten mogen worden.
Snellere bluetoothpairing
De Spring-update introduceert een methode om met een druk op de knop te pairen met bluetoothapparaten, waardoor de verbinding minder omslachtig op te zetten wordt dan nu het geval is. Het probleem is dat apparaten dit moeten ondersteunen en tot nu toe doet alleen Microsofts eigen Surface Precision Mouse dit.
Start Menu: Documents en Pictures
Uiteraard heeft Microsoft weer aan het Start Menu zitten sleutelen, al zijn de wijzigingen minimaal. Bij de items uiterst links in de lijst kun je nu direct naar de mappen voor foto's en die voor documenten. Verder kun je nu rechtsklikken op een Live Tile en naar de instellingen van de desbetreffende app gaan.
Hdr & Advanced Graphics Settings
Bij de 'Video playback'-instellingen van het Apps-menu, kun je een beeldscherm kalibreren voor weergave van hdr, als het scherm dit ondersteunt. Je krijgt dan een video met twee afbeeldingen te zien met een slider eronder, die je op een helderheid moet zetten die een goede balans tussen de twee afbeeldingen biedt. Het is een basale tool, maar het is beter dan niets.
Windows geeft je nu ook de mogelijkheid om per applicatie aan te geven of de zuinigere, geïntegreerde gpu of de aanvullende, krachtigere gpu in het vervolg gebruikt moet worden bij het draaien. De meeste gebruikers zullen dit kennen van hun AMD- of Nvidia-driver. De grafische instelling van Windows overrulet die driver.
Vage weergave app aanpassen
Een vervelend probleem is dat bepaalde apps door een verandering in het schalen vervaagd weergegeven worden, bijvoorbeeld bij het wisselen van scherm. Bij die apps kon de weergave individueel aangepast worden bij de eigenschappen, met de optie 'Change high DPI-setting'. Vanaf de Spring-update kan Windows zelf automatisch de weergave van apps aanpassen als deze er vaag uitzien. De optie zit in het Display-menu, onder 'Advanced scaling settings'. Als een app draait die er niet goed uitziet, kan Windows een notificatie tonen met de vraag of dit aangepakt moet worden. Microsoft waarschuwt wel dat dit niet bij iedere app werkt en dat dit alleen voor het primaire scherm functioneert.
Conclusie
De Spring Creators Update draait met name om Timeline en Near Share. Dit zijn functies die voor meer mensen handig zijn dan voorgaande 'creatieve' vernieuwingen, zoals Mixed Reality, Remix 3d, Windows Ink en Story Remix. De vele andere kleine verbeteringen liggen in lijn met die van vorige Windows 10-updates; ze maken 'het nieuwe' Windows vollediger, maar veranderen het gebruik ervan niet substantieel.
Timeline en Near Share zijn functies die het werken op meer dan één systeem makkelijker maken, maar ze maken ook duidelijk dat het nauwelijks hebben van een mobiel platform voor Microsoft een groot gemis is. Daarnaast zijn de kleine verbeteringen van Edge waarschijnlijk niet voldoende om het marktaandeel van de browser te vergroten en lijkt de toevlucht tot Progressive Web Apps, hoewel een interessante ontwikkeling, een noodgreep om het aantal apps in de Microsoft Store te vergroten.
De Spring Creators Update is een relatief kleine update in de reeks, een die fans van het besturingssysteem wel zal bekoren, maar die waarschijnlijk geen nieuwe fans zal opleveren. Nu de Windows-divisie er niet meer is en Microsoft zwalkt met de strategie voor de S-modus van Windows 10, en terwijl Android en iOS doordenderen, is de grote vraag welke langetermijnvisie het bedrijf uit Redmond heeft voor het besturingssysteem. Als Microsoft werkelijk abonnementsdiensten rond Windows 10 wil aanbieden, waarover geruchten gaan, zal het waarschijnlijk meer uit de kast moeten trekken.