Dit is waarschijnlijk dé feature waardoor veel gebruikers zich altijd wenden tot Notepad++ of een ander alternatief in plaats van deze standaardapp. Of met de komst van deze functie dan werkelijk Windows 11-gebruikers in groten getale teruggaan, is de vraag. Er is nu op dit vlak in ieder geval feature parity en het ontwerp van het Kladblok oogt ook nog eens modern en rustig.
Voor een simpele aantekeningenapplicatie heeft deze app een grote stap voorwaarts gemaakt, maar of je vooruit kan zonder alle andere features die concurrenten al langer hebben, is de vraag. Ik denk dat ik nog steeds niet zonder de automatische sessieopslag en de regelnummers van Notepad++ kan, bijvoorbeeld.
Widgetspaneel kan fullscreen en widgets van derden worden geïntroduceerd
Het widgetspaneel kan nu met een druk op de knop het beeldscherm meer vullen en daarmee meer widgets tegelijk tonen. De thirdpartywidgets hebben we op onze Windows 11-systemen echter nog niet zien verschijnen. Tegenwoordig zie je veel vaker dat er aan getrapte uitrollen gedaan wordt, dus dit is geen grote verrassing. Op de beelden van de trailer zien we widgets voor Facebook Messenger en suggesties voor Spotify-afspeellijsten. Op zich is dat niet veel functionaliteit, maar de introductie van widgets van derden op zich is een goede ontwikkeling en die maakt het gebruik van het widgetspaneel in de toekomst wellicht fijn.
/i/2005690006.png?f=thumblarge)
‘Fijn’ is nu nog niet hoe we het gebruik van dit paneel zouden omschrijven. Veel van de bestaande widgets zijn afhankelijk van het gebruik van Microsofts producten en diensten: OneDrive, Outlook Calendar, To Do. Gebruik je die niet, dan hebben ze geen nut. Andere widgets zijn weer zeer beperkt handig, zoals een aandelentracker en de generieke Tips-widget die je meer uit het OS helpt halen.
Dat is echter niet wat het gebruiksplezier bij dit paneel het meest in de weg zit. Alle overige ruimte op dat widgetspaneel en een infinitescrollingruimte daaronder worden opgevuld door panelen met nieuws en een beetje shopping en games. Standaard is dat nieuws afgestemd op een breed publiek, met veel clickbait, privéverhalen over beroemdheden en een handjevol algemeen binnenlands en buitenlands nieuws.
Het personaliseren van deze feed lukte ons niet of het resultaat was niet merkbaar. Via het optiesmenu van een nieuwskaartje kun je naar een MSN.com-pagina gebracht worden (in Edge, wat dacht je zelf) waar je kan aangeven waar je interesses wel en niet liggen. Deze instellingen aanpassen had echter geen effect op de inhoud van de nieuwspaneeltjes. Het bleef clickbait, roddel en achterklap, aangevuld met wat serieuzer wereldnieuws. Klachten over het niet functioneren van die personalisatie werden bijna anderhalf jaar geleden al geuit.
Dat alles is jammer. Het liefst zien we de optie om simpelweg de widgets te tonen die je als gebruiker echt wil, met de mogelijkheid om alle overige ruimte leeg te laten. Als Microsoft dat niet toelaat en erop staat ons te bedienen met een oneindige nieuwsfeed, dan zou het fijn zijn als die op zijn minst enige relevantie heeft. Ook zou het de keuzemogelijkheden ten goede komen als iedereen widgets kan ontwikkelen en uitgeven. Totdat zulke zaken in orde zijn, is er wat ons betreft nog maar nauwelijks reden om widgets te gebruiken, fullscreen of niet. De widgetsknop volledig weghalen, kan gelukkig wel.
Deze screenshots zijn van het widgetsscherm met als enige aangegeven interesse 'ruimtevaart'.
Grote wijzigingen, kleine wijzigingen, cosmetisch en functioneel
Niet alle vernieuwingen van Windows 11 Moment 2 zijn meegenomen in deze review. Dat heeft meerdere redenen. Bepaalde nieuwe features, zoals de aangepaste taakbalk voor tablets en de verbeteringen aan Windows Studio Effects, zijn exclusief voor kleinere subgroepen van Windows 11-apparaten, terwijl Windows 11 op zichzelf al een relatief kleine subgroep van computers vormt. Soms gaat het slechts om hele kleine wijzigingen: een afgerond hoekje hier, een nieuwe fade-inanimatie daar, of een functie die werkt met een toetsaanslag minder. Die heb ik waarschijnlijk wel gezien, maar daar valt dan niet veel meer over te zeggen dan ‘ziet er beter uit’ en ook dat is zeer subjectief.
Conclusie
Al met al heb ik gemengde gevoelens bij deze nieuwste Windows 11-update. Er zijn verbeteringen aangebracht die de bruikbaarheid van het OS ten goede komen. Vooral wijzigingen aan het Taakbeheer, Quick Assist en Kladblok zijn fijne toevoegingen voor de poweruser zonder een schaduwzijde.
Die schaduwzijde ervaren we wel in veel andere wijzigingen in deze update en in het OS in het algemeen. Meer en meer richt Microsoft deze versie van Windows in om gebruikers zachtjes, of soms wat minder zachtjes, te duwen in de richting van andere Microsoft-producten en diensten. Een Microsoft-account is een voorwaarde voor veel functies en op meerdere plekken in het OS wordt reclame gemaakt voor de Microsoft-producten die je nog niet gebruikt. Dat geeft het gevoel dat je veel minder de eigenaar bent van het OS waar je mogelijk wel gewoon voor betaald hebt.
Dat ‘mogelijk’ slaat er natuurlijk op dat je misschien wel voor het laatst voor Windows hebt betaald ten tijde van Windows 7 of 8.1 en daarna alleen maar voortgeborduurd hebt op de gratis upgrades die Microsoft biedt. Met dat in het achterhoofd is het niet zo gek dat Microsoft aan een bepaald soort bijverkoop doet in Windows 11. Je hebt er mogelijk niet voor betaald, dus MS wil allerlei analytics inschakelen en duwt je regelmatig in de richting van Edge, Bing, Bing Chat en Microsoft 365 om zijn arbeid te laten vergoeden.
Dat maakt het wel des te vervelender voor de gebruiker die tot 259 euro neertelt voor het OS. Die heeft flink betaald voor een product dat met iedere nieuwe iteratie iets minder voelt als een echt stukje eigendom. Met het oog op het computer-OS-landschap van nu, dat bestaat uit het duurdere macOS en het complexere Linux, hebben veel mensen het er maar mee te doen. Als alternatief is er tot oktober 2025 nog ondersteuning voor Windows 10, dat minder last heeft van de bovengenoemde pijnpunten, maar naar verwachting ook geen interessante nieuwe features meer krijgt.